Book Title: Sanskrit Bhasha Pradip
Author(s): Thakordas Jamnadas Panji
Publisher: Thakordas Jamnadas Panji

View full book text
Previous | Next

Page 299
________________ विद् ૨૬૩ : એક ઉપસર્ગ સાથે ભુંડું બેલવું, ઠપકે આપ કે ના પાડવી ના અર્થમાં, જે ક્તને તેનું ફળ લાગતું હોય તે આત્માનપદી થાય છે. જેમકે અપવવતે ધન વોડાયં પૈસાને લેભી અન્યાયથી બીજાનું ભુંડું બોલે છે. ૩૪ ઉપસર્ગ સાથે સલાહ આપવી અથવા ચેરીથી બોલવું ના અર્થમાં જે કંઈ કર્મ લે તે, આત્મપદી થાય છે. જેમકે ફિચકુવકને શિષ્યને સલાહ આપે છે gવાનુવ= તે પારકી બાયડી સાથે ચોરીથી બેલે છે. જ પ્ર ઉપસર્ગ લાગવાથી પરમપદીજ થાય છે. (૨ જા ગણુને) સ૬ ઉપસર્ગ સાથે, જે કર્મ ન લે તે, આત્મપદી થાય છે. જેમકે વિતે સારી રીતે જાણે છે : શિરા ભિ કે મિનિ ઉપસર્ગ લાગવાથી આત્મપદી થાય છે. शप् ઠપકે દેવે કે ગાળ દેવીના અર્થમાં, જે ક્રિયાનું ફળ કને થતું હોય તે, આત્મ પદી થાય છે. જેમકે એ રાત્રે તે કૃષ્ણને ઠપકે દે છે રિક્ષ ને અર્થ અભ્યાસ કરવા ઈચ્છવું પણ થાય છે. જેમકે ધનુ િરિાત તે ધનુર્વિદ્યા શિખવા ઈચ્છે છે વન ઉપસર્ગ સાથે, જે કર્મ ન લે તે, આત્મપદી થાય છે. ને સન્તને ધાતુ, આ અને પ્રતિ શિવાયને ઉપસર્ગ લાગવાથી, આત્મપદી થાય છે. स्था સન મા, અને વિ ઉપસર્ગ સાથે, હાલ્યા ચાલ્યા વગર ઉભા રહેવું એ શિવાયના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. જેમકે ક્ષણમવ્યતિત ઋજાનુ =માણસ એક ક્ષણ શ્વાસ લેતે સ્થિર ઉભે રહે ક્ષ રતિતિ કીવો: ક્ષવિદ્યાર્થી હિત માન=ચઢતી પડતીથી વિટલાયેલો જીવલેક એક ક્ષણ પણ સ્થિર રહે નહીં. ગ્રા ઉપસર્ગ સાથે, કસમપર કહેવું, અથવા ફરમાસ મુક્વી, ના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. પિતાને વિચાર ખુલ્લે કરવા ઉભા રહેવાના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. જેમકે જે પાર તિ=ગોપી કૃષ્ણને માટે (એટલે કૃષ્ણને પિતાને વિચાર ખુલ્લે કરવા માટે) ઉભી રહે છે. ડત ઉપસર્ગ સાથે, હકથી મેળવવું અથવા ઉઠી ઉભા થવું શિવાયના અર્થમાં આત્મપદી થાય છે. ૩૪ ઉપસર્ગ સાથે નીચેના અર્થોમાં આત્મપદી થાય છેમત્રો સાથે પૂજા કરવીના અર્થમાં જેમકે સૂર્યનુપતિ =સૂર્યને મંત્રથી પૂજે છે. એકઠા થવુંના અર્થમાં ... ...-જેમકે કાચબુનાગુપતિત=ગંગા યમુનાને મળે છે. સ્તિ કરવીના અર્થમાં... ..-જેમકે થનુપતિ તેને રથિકે જોડે મિત્રતા લઈ જવુંના અર્થમાં .. .-જેમકે પ્રસ્થામૃમમુપતિકતે આ રસ્તે સ્ત્ર પ્રત્યે જાય છે. Sા ઉપસર્ગ સાથે, જે કંઈ મેળવવાની ઈચ્છાને અર્થ ક્રિયામાં હોય તે, ઉભયપદી થાય છે. જેમકે મિક્વા: પતિતિ તે=ભિક્ષુક લાભની ઈચ્છાથી મેટા પાસે જાય છે

Loading...

Page Navigation
1 ... 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366