Book Title: Pravachansara Piyush Part 1
Author(s): Kundkundacharya, Amrutchandracharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Grand Rapid America Mumukshu Mandal America

View full book text
Previous | Next

Page 14
________________ આ હું સુરેન્દ્રો, અસુરેન્દ્રો અને નરેન્દ્રોથી જે : પરદ્રવ્યને ભોગવું છું એવું માને છે. જીવો સુખને વંદિત છે અને ધાતિકર્મમળ જેમણે ધોઈ નાખેલ : ઈચ્છે છે. પોતે સ્વયં સુખ સ્વભાવી છે. પોતે પોતાને છે. એવા તીર્થરૂપ અને ધર્મના કર્તા શ્રી • પોતાથી જ અનુભવે તેને અહીં સ્વસંવેદન પ્રત્યક્ષ વર્ધમાનસ્વામીને પ્રણમું છું. ; કહ્યા છે. મનના સંગે પોતાનો નિર્ણય વળી વિશુદ્ધ સત્તાવાળા શેષ તીર્થકરોને. સર્વ : અનુમાનજ્ઞાનમાં થાય ત્યાં આનંદનો અનુભવ નથી : કારણકે મનનો સંગ હોવાથી પરોક્ષપણું છે. સિદ્ધ ભગવંતો સાથે અને જ્ઞાનાચાર દર્શનાચાર, : પ્રત્યક્ષપણું નથી. જયારે પરિણામ સ્વભાવ સન્મુખ ચારિત્રાચાર, તપાચાર તથા વિર્યાચારવાળા. : થાય છે ત્યારે જ તેને સ્વાનુભૂતિ કહેવામાં આવે શ્રમણોને પ્રણમું છું. ' છે. કુંદકુંદાચાર્યદેવે આ રીતે પોતાના આત્માને પોતે તે તે સર્વને તથા મનુષ્યક્ષેત્રમાં વર્તતા અહંન્તોને : સ્વાનુભવ પ્રત્યક્ષપૂર્વક પોતાના વેદનમાં લીધો છે. સાથે સાથે સમુદાયરૂપે અને પ્રત્યેકને વ્યક્તિગત : • દર્શનજ્ઞાન સામાન્ય સ્વરૂપઃ વંદુ છું. દર્શન અને જ્ઞાનને ચૈતન્યમાં અભેદ કરીને એ રીતે અહંન્તોને અને સિદ્ધોને, આચાર્યોને, : થળ : આ શબ્દ પ્રયોગનો હું ચૈતન્ય સ્વરૂપ છું એવો અર્થ ઉપાધ્યાય વર્ગને અને સર્વ સાધુઓને નમસ્કાર : પણ કરવામાં આવે છે. બીજી રીતે વિચારીએ તો કરીને, તેમના વિશુદ્ધ દર્શનજ્ઞાન પ્રધાન : આ શબ્દપ્રયોગ દ્વારા જીવની વાત કરવા માગે છે. આશ્રમને પામીને હું સામ્યને પ્રાપ્ત કરું છું કે : જ્ઞાન અને દર્શન ગુણો છે. દ્રવ્ય અનંત ગુણાત્મક જેનાથી નિર્વાણની પ્રાપ્તિ થાય. છે. અનંત ગુણોના સમુદાયરૂપ છે. ગુણોને વિસ્તાર આ હું વર્ધમાનદેવને પ્રથમ જ પ્રણમું છું. • વિશેષ પણ કહે છે. તેમના વિશેષપણાને ગૌણ હું કોણ છું? હું સ્વસંવેદન પ્રત્યક્ષ દર્શનજ્ઞાન : કરીએ તો ત્યાં દ્રવ્યરૂપ સામાન્યપણે લક્ષમાં આવે સામાન્યસ્વરૂપ છું. : છે. આ રીતે “જ્ઞાનદર્શન સામાન્ય'' શબ્દ દ્વારા જીવ : દ્રવ્ય લક્ષ્યગત થાય છે. • સ્વસંવેદન પ્રત્યક્ષઃ સ્વ – પોતે સમ્ = સમ્યક પ્રકારે, વેદન = : સ્વસંવેદન પ્રત્યક્ષ અને જ્ઞાનદર્શન સામાન્ય અનુભવન, આત્મા પોતે જ પોતાના અનુભવમાં : -સ્વરૂપ બન્ને શબ્દપ્રયોગો શુદ્ધાત્માને લાગુ પડે છે. આવી શકે એવો પદાર્થ છે. અજ્ઞાની જીવે પોતાને ' તદ્ઉપરાંત આવા શુદ્ધાત્માને પોતે જ અનુભવમાં રાગી-દ્વેષી અનુભવ્યો છે. તે જીવનો સાચો અનુભવ : લીધો છે એવો ભાવ પણ પ્રગટ થાય છે. ત્યારે જ નથી. પોતે સુખસ્વભાવી છે માટે પોતાને અતીન્દ્રિય : જેવું કારણ છે તેવું કાર્ય થયું કહી શકાય છે. આવી સુખસ્વરૂપે અનુભવમાં લેવો જરૂરી છે. જ્ઞાનનો સ્વ- : સાતિશય ભૂમિકામાં રહેલા કુંદકુંદાચાર્ય શ્રી પર પ્રકાશક સ્વભાવ છે. જ્ઞાન પરને જાણે પરંતુ : વિદ્ધમાનદેવને નમસ્કાર કરે છે. પરમાત્મા કેવા છે. પર સાથે તન્મય ન થાય. પરમાં તન્મય ન થાય તેનું હવે વર્ણન કરે છે. તેથી તેને પરનું વેદન ન હોય. અજ્ઞાનીને પણ : પરમાત્મા વિશ્વના બધા જીવોના સર્વોત્કૃષ્ટ પોતાના પરિણામનું જ વેદન છે. તે પણ પોતાની : ગુરુ છે. ખરેખર તો તેઓ સર્વના ગુરુ હોવાથી જોયાકાર જ્ઞાનની અવસ્થાને જ ભોગવે છે પરંતુ : વંદનીય છે. પરંતુ અહીં તો ઈન્દ્રો દ્વારા પૂજનિક સાથે રાગ છે. પર સાથે એકત્વબુદ્ધિ છે. તેથી હું ' હોવાથી ગુરુ છે એવો શબ્દ વાપર્યો છે. દેવ-દાનવ જ્ઞાનતત્વ – પ્રજ્ઞાપના ૧૪

Loading...

Page Navigation
1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 ... 172