Book Title: Pravachansara Piyush Part 1
Author(s): Kundkundacharya, Amrutchandracharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Grand Rapid America Mumukshu Mandal America
View full book text
________________
જ થાય છે. તેથી પુરુષાર્થની વાત પ્રથમ લીધી છે. : સારા નરસાના અર્થમાં લેવો. અર્થાત્ મોક્ષદશા જ તેની મુખ્યતા કાયમ રાખીને એવી દશાની : સારી હોવાથી તે પ્રગટ કરવા યોગ્ય છે. પ્રગટતામાં નિમિત્ત કોણ છે તેનું જ્ઞાન કરાવતા કહે : છે કે પંચપરમેષ્ઠીના પ્રસાદથી તેની પ્રાપ્તિ થાય :
૪) અવિનાશીઃછે. નિમિત્તનું કોઈ કાર્ય ઉપાદાનમાં થતું નથી. પરિપૂર્ણ પવિત્ર દશા એકવાર પ્રગટ થઈ તે આ વાત જીવની નિમિત્તાધીન દૃષ્ટિ છોડાવવા કે હવે સાદિ અનંત કાળ એવીને એવી રહેશે. એ દશાને માટે લેવામાં આવે છે. દરેક પદાર્થ સ્વતંત્રપણે : ધ્રુવ ગતિ પણ કહે છે. ફરીને મનુષ્યાદિ ચાર ગતિ પોતાના સ્વભાવરૂપે પરિણમે છે એ વાત પાકી : આવશે નહીં એ અપેક્ષાએ અચળગતિ પણ કહેવામાં રાખીને નિમિત્ત નૈમિત્તિક સંબંધ સમજવા જેવો છે. : આવે છે. આ અર્થમાં મોક્ષને અવિનાશી પદ અહીં એ સંબંધને આગળ કરીને કહે છે કે ' ગણવામાં આવે છે. પંચપરમેષ્ઠીના પ્રસાદ વડે મોક્ષદશા ઉપજવા યોગ્ય : ભરતક્ષેત્રમાં વર્તમાનમાં તીર્થકર નથી તેથી છે. પંચપરમેષ્ઠી શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ સમજાવે, : હાલમાં ૨૪મા તીર્થંકર શ્રી મહાવીરસ્વામીનું શાસન મોક્ષદશા તથા સાધકદશાનું સ્વરૂપ સમજાવે : પ્રવર્તે છે. તેથી આચાર્યદેવ એ અંતિમ તીર્થકર દ્વારા મોક્ષની પ્રાપ્તિનો ઉપાય દર્શાવે એજ તેમનો પ્રસાદ : બધા પંચપરમેષ્ઠી ભગવંતોને નમસ્કાર કરે છે. છે. અહીં જ્ઞાની ગુરુ શિષ્ય ઉપર અનુગ્રહ કરીને * નમસ્કારમાં પ્રણામન-અર્થાત્ દેહથી નમન અને તેના હિતની વાત કરે છે તે અનુગ્રહને જ પ્રસાદ કે વંદન-અર્થાતુ વચનથી સ્તુતિ બન્ને આવી જાય છે. કહ્યો છે. આ રીતે પાત્ર જીવ જેના વડે-જેના : આ રીતે માંગલિકરૂપે પંચપરમેષ્ઠીને નમસ્કાર કરીને દ્વારા પોતે શુદ્ધાત્માના સ્વરૂપને જાણ્યું તેનો : પોતે પણ મોક્ષમાર્ગમાં સ્થિત રહ્યા થકા શાસ્ત્રની પ્રત્યે ઉપકારની ભાવના વ્યક્ત કરે છે. મેં મારા : રચના કરવાની પ્રતિજ્ઞા કરે છે. પુરુષાર્થ વડે મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરી છે. પરમેષ્ઠી તો તેમાં નિમિત્ત માત્ર છે. અને નિમિત્ત તો કોઈ કરતું ગા. ૧ થી ૫ નથી. એવો ભાવ અને એવી ભાષા પાત્ર જીવની ન હોય. જ્ઞાનીને નિમિત્તનું પણ યથાર્થ જ્ઞાન છે અને : સુર-અસુર-નરપતિવંદ્યને, પ્રવિનષ્ટઘાતિકર્મને. પંચપરમેષ્ઠીને નિમિત્તરૂપે જે સ્થાન મળે છે તેનો . પ્રણમન કરું હું ધમકતો તીર્થ શ્રી મહાવીરને; ૧. તેને અંતરંગના ઊંડાણમાંથી સ્વીકાર છે. વિશેષ ' વળી શેષ તીર્થકર અને સો સિદ્ધ શુદ્ધાસ્તિત્વને, જ્ઞાનીઓ પ્રત્યે એવો જ ભક્તિભાવ તેની ભૂમિકાને ,
મકાન : મુનિ જ્ઞાન-દગ-ચારિત્ર-તપ-વર્યાચરણસંયુક્તને. ૨. યોગ્ય છે. ભક્તિના શુભભાવને તે બંધનું કારણ જાણે છે અને એવા શુભ વિકલ્પનો પણ અભાવ તે સર્વને સાથે તથા પ્રત્યે કને પ્રત્યે કને, કરીને સ્વરૂપમાં જામી જવાનો પુરુષાર્થ તેને ચાલુ : વંદું વળી હું મનુષ્ય કોરો વર્તતા અહંત, ૩. જ હોય છે.
: અહંતને, શ્રી સિદ્ધનેય નમસ્કરણ કરી એ રીતે, ૩) પરમાર્થ સત્યઃ
: ગણધર અને અધ્યાપકોને, સર્વસાધુસમૂહને; ૪. મોક્ષદશા પરમાર્થ સત્ય છે. એવી દશા પ્રગટ કરવી એજ ખરેખર સાચું છે. એજ કરવા જેવું છે. : તસુ શુદ્ધદર્શનશાન મુખ્ય પવિત્ર આશ્રમ પામીને, અહીં સત્ય શબ્દ સાચા ખોટાના-અર્થમાં નથી. પરંતુ : પ્રાપ્તિ કરું હું સામ્યની, જેનાથી શિવપ્રાપ્તિ બને. પ. પ્રવચનસાર - પીયૂષા
