________________
મજારાના
તેણે ઉના દલાલ પ્રેમચંદની તૈયાર રૂ પૂરું પાડવાની વ્યવસ્થા અને કાર્યદક્ષતા જોઇને તેમને પેઢીની દલાલીનુ કામ સુપ્રત કર્યું". આવા સયાગથી હિંદના રૂઉની માંગ વધવાથી મજારમાં ભરતીને જુવાળ ચઢવા લાગ્યા, અને જેમ જેમ લે કેશાયરલીવરપુલના બજારમાં અમેરીકન રૂની આયાત અશકય થવા લાગી તેમ તેમ હિંદી રૂની માંગ એકધારી વધવા લાગી.
રૂ એ હિંદના બજારના રાજા ગણાય છે તે પ્રત્યક્ષ દેખાવા લાગ્યું. રૂના વિક્રયથી પશ્ચિમમાંથી હિંદના કિનારે નાણાના ગંજ ખડકાવા લાગ્યા. “લાવ ખાઉં ” ની લેવાળીથી રૂા બજાર ઉછાળે ચડવા લાગ્યા અને દુષ્કાળમાં ખારી જાર પણ ખપી જાય તેમ છેક ગાદલામાં ભરાએલા જૂના જાડા કચરા રૂઉ પણ આંખ વીંચીને ઉપડવા લાગ્યું. હિંગ મરચાનેા વેપારી હૈ। કે શાક વેચતા બકાલી હૈ। સૌ ઘેાડા ઘણા પણુ રૂના વેપારમાં રસ લેવા લાગ્યા. નાનું ગામડું કે એકલડેાકલ ઝુંપડી સુધી પણ રૂઉં બજારના રાજઅમલ પહેાંચી ગયેા. એટલુ` છતાં તૈયારને ન પહેાંચી શકાવાથી વાયદાના વેપાર ચાલ્યું। . તે લીધા–દીધાના સનેપાતને પાયા નંખાયેા.
રૂઉ રાજાની ખેલ-ખાલા ખેાલાતાં નાણાંની છેાળા ચાલી. ખેડૂત અને મજૂર। પણ સેના ચાંદીના ઘાટ ઘડાવા લાગ્યા. મેં કા ખેાલાવા લાગી અને અવનવી કુપનીઓ ઊભી થતાં તેના શેરાની લે-વેચના માર્કેટ ખુલ્યાં.
દરેક બજારામાં વેપારના રસીયા પ્રેમચંદની બુદ્ધિ-શક્તિ તરી આવવા લાગી. રૂના તૈયાર અને વાયદા બજાર તેમણે હાથ કરવા ઉપરાંત મસી`અલ એક અને મરકનટાઇલ મેમા' ઝેરા લીધા અને અનુક્રમે તેમણે શેરબજારમાં પશુ પગપેસાવામાં પણ ઝંપલા
