________________
કરી. પ્રબુદ્ધ જીવન
કિમ તા. ૧૬ એપ્રિલ, ૨૦૦૭.
કથા સંક્ષેપમાં અપાઈ છે.
કન્યાને પોતાની પલ્લીમાં લઈને આવ્યા. થોડા સમયમાં તે કન્યા કથા આ પ્રમાણે છે :
પલ્લીપતિ સમેત પાંચસો ચોરોની પત્ની બનીને એમની સાથે રહેવા વસંતપુર નામે નગરમાં અનંગસેન નામે એક સુવર્ણકાર રહેતો લાગી. હતો. એ અત્યંત સ્ત્રીલંપટ હતો. તેને પાંચસો પત્નીઓ હતી. થોડા સમય પછી આ ચોરો એક બીજી સ્ત્રીને દયાભાવથી આ અનંગસેન એવો વહેમી કે એકેય સ્ત્રીને કદી ઘરની બહાર નીકળવા સ્થાને લઈને આવ્યા. પણ અગાઉ ધાડ પાડીને આણેલી સ્ત્રી પોતાની ન દે. એક વખત અનંગસેનના એક મિત્રે કોઈક અવસર નિમિત્તે આ અતિ તીવ્ર રાગવૃત્તિને લઈને આ બીજી સ્ત્રીના આગમનને સહન બધી સ્ત્રીઓને પોતાને ત્યાં આવવાનું નિમંત્રણ આપ્યું. અનંગસેનની કરી શકી નહીં. એને થયું કે આ બીજી આગંતુક સ્ત્રી મારા રતિસુખમાં બધી સ્ત્રીઓ નાન-વિલેપન કરી, મૂલ્યવાન વસ્ત્રાલંકારોથી સજ્જ વિનરૂપ થશે. પરિણામે પહેલી સ્ત્રીએ એક દિવસ આ બીજી સ્ત્રીને થવા લાગી. હાથમાં દર્પણ ધરી રાખીને સૌ પોતપોતાનો શણગાર ભોળવીને કૂવામાં ફેંકી દીધી. નીરખતી હતી. એવામાં જ આ સ્ત્રીઓનો પતિ ઘેર આવ્યો. સ્ત્રીઓને પેલી પ્રથમ આણેલી યૌવનાનો આવો ઉત્કટ રામાવેગ જોઈને આ રીતે સજ્જ થતી જોઈને ગુસ્સે ભરાયેલા એણે એક સ્ત્રી ઉપર પલ્લીપતિ બનેલા ભાઈના ચિત્તમાં વિચાર સ્ફર્યો કે શું આ કન્યા એ જોરથી ઘાતક પ્રહાર કરીને એની હત્યા કરી નાખી. એટલે બીજી મારી નાનપણની બહેન તો નથી?' કેમકે નાની હતી ત્યારે એના પત્નીઓ પતિના આવા દુષ્કૃત્યથી એટલી ભયભીત બની ગઈ કે ગુહ્ય સ્થાને થતા પોતાના કરસ્પર્શથી એ રડતી છાની રહી જતી હતી. એમણે સ્વબચાવમાં હાથમાં ધરી રાખેલાં દર્પણો પતિની સામે ફેંક્યાં. આ પલ્લીપતિના ચિત્તમાં આવું મંથન ચાલતું હતું તેવામાં જ આ દર્પણોના પ્રહારોથી અનંગસેન તત્કાલ મૃત્યુ પામ્યો. પતિની ભગવાન મહાવીર નજીકમાં પધાર્યા છે તે જાણીને એ પલ્લીપતિ હત્યા અને લોકાપવાદના ડરની મારી આ સઘળી સ્ત્રીઓ પતિની પ્રભુ મહાવીરના સમવસરણમાં જઈ પહોંચ્યો. પેલી કન્યાની ઓળખ પાછળ અગ્નિપ્રવેશ કરીને બળી મરી.
અંગેની જિજ્ઞાસા તીવ્ર હતી, અને પ્રભુ સર્વજ્ઞ છે એમ જાણીને હવે જે સ્ત્રી પહેલી મારી હતી તે બીજા ભવમાં એક ગામમાં કોઈના ભગવાનને સાંકેતિક વાણીમાં જ પ્રશ્ન કર્યો “યા(જા) સા સા સા ?' પુત્ર તરીકે જન્મી. જ્યારે પતિ અનંગસેને મૃત્યુ પામીને, જે કુટુંબમાં અર્થાત “જે એ છે કે તે જ છે?' એટલેકે ‘ઉત્કટ રામાવેગ ધરાવતી એની પત્ની પુત્ર તરીકે જન્મી હતી એની જ બહેન તરીકે જન્મ લીધો. જે સ્ત્રી તે શું મારી બહેન છે ?' ત્યારે પ્રભુએ પણ એ પ્રશ્નનો એવો જ આમ પાછલા જન્મનાં પતિ-પત્ની નવા ભવમાં અનુક્રમે બહેન અને સાંકેતિક પ્રત્યુત્તર આપતાં કહ્યું, ‘યા સા સા સા.' અર્થાત્ ‘હા, જે એ ભાઈ તરીકે જન્મ્યા. જ્યારે બળી મરેલી બાકીની સ્ત્રીઓ એકસાથે છે તે તે જ છે.' એટલે કે એ સ્ત્રી જે છે તે તારી બહેન જ છે.' પછી એક નાના ગામમાં ચોરોના સમુદાયરૂપે જન્મ પામી.
પ્રતિબોધિત થયેલો તે પલ્લીપતિ ત્યાંથી વિદાય થયો. પર્વભવમાં પેલા અનંગસેનને સ્ત્રી પ્રત્યેની એટલી તીવ્ર આસક્તિ ત્યાં બેઠેલા ગૌતમસ્વામીએ ભગવાનને પ્રશ્ન કર્યો કે પેલા આગંતુકે હતી કે એ આસક્તિના કુસંસ્કારથી આ ભવમાં પુત્રી તરીકે જન્મેલી
સંકેતથી તમને શું પૂછવું? ત્યારે પ્રભુજીએ એના ઉત્તરરૂપે પલ્લી પતિની
છે તે સતત ૨દન કરવા લાગી. કેમેય કરતાં છાની રહે નહી. પણ એક એના પર્વભવ સહિતની કથની કહી. વા૨ સગા ભાઈ (પૂર્વભવની અનંગસેનની પત્ની)ના હાથનો બહેનના
XXX ગુહ્ય સ્થાને સ્પર્શ થતાં જ બહેન (પૂર્વભવનો અનંગસેન) તરત જ
આ આખી કથા આપણા મર્મ સ્થાનને સ્પર્શી જાય એવી છે. રડતી છાની રહી ગઈ. ભાઈએ બહેનને રડતી છાની રાખવાનો આ ઉપાય જાણી લીધો. એટલે જ્યારે જ્યારે બહેન રડે ત્યારે તે બહેનના
પલ્લીમાં આણેલી કન્યા જે પોતાની બહેન જ હતી તેની સાથે ગુહ્ય ભાગે હાથનો સ્પર્શ કરી બહેનને છાની રાખે. માતાપિતા પોતાના
પોતે કરેલું સહશયન એ પલ્લીપતિના જીવનમાં આચરાયેલું એવું પુત્રની વારંવારની આવી કુચેષ્ટા જોઈને લજ્જા પામ્યાં અને પુત્રને અધમ પાપકમ હતું કે એ પોતાના દોષ પ્રભુજી આગળ પ્રકાશી પણ ઘરમાંથી કાઢી મૂક્યો. બહેન પણ થોડી મટી થતાં ઘર છોડીને ક્યાંક ન રાક
આ ન શક્યો અને કેવળ સાંકેતિક પ્રશ્ન કરીને જ અટકી ગયો. ચાલી ગઈ.
જીવનમાં એવાં અધમ પાપકૃત્યો માનવી કરી બેસે છે જે પ્રગટ માતાપિતાએ ઘરમાંથી કાઢી મુકેલા પુત્ર રખડતો પેલા પાંચસો વાચસ્વરૂપે કહી શકાય એવાં પણ નથી હોતાં, એ આ દૃષ્ટાંતકથાનો ચોરો (અનંગસેનની પૂર્વભવની પત્નીઓ)ના ગામમાં પહોંચ્યો અને એમબોધ છે. ચોરોના સમુદાયમાં ભળી ગયો. પછી તે એ સમુદાયના અગ્રેસર
* * * પલ્લીપતિ બની ગયો.
એક દિવસ આ ચોરી ધાડ પાડવા માટે ગયા, એ ચોરીએ જે સ્થળે 'નિશિગન્યા', ૭, કુશ પાર્ક, ધાડ પાડી તે સ્થળે તેમણે એક યૌવનપ્રાપ્ત કન્યાને જોઈ. તેઓ એ ખાનપુર, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૧.
