________________
છે. જ્યારે ખ્રિસ્તી ધર્મ માને છે કે આખા જગતનો કર્તા પ્રભુ લોકોના જેહાદમાં શહીદ થનારને સ્વર્ગમાં મહંમદ પયગમ્બરની બાજુમાં સ્થાન દુઃખ દૂર કરવા અવતરશે. આપણને નાનપણથી પુણ્ય, દયા, નીતિ મળશે એવું ઓસામા બિન લાદેન કહે ત્યારે તેની વાણીમાં પણ હિંસા અને અતિથિસત્કાર જેવાં સત્કર્મો કરવાનું શીખવવામાં આવે છે. છે. જિંદગી આપણી સાથે હસ્તધૂનન કરવા આવે ત્યારે આપણે તેની તેના માટે ઈશ્વરની જરૂર નથી.
સામે પંજો ભીડાવીએ છીએ. આ વિકટ પરિસ્થિતિને શાંત પાડવાની જૈન ધર્મની વિશેષતા વિશે
શક્તિ અને ક્ષમતા પ્રભુ મહાવીર અને મહાત્મા ગાંધીના ઉપદેશ અને ડૉ. પ્રવીણ દરજી
વિચારસરણીમાં છે. મહાવીરના અનેકાંતવાદના સિદ્ધાંતથી બીજાની અહિંસા અને અનેકાંતવાદ એ જૈન ધર્મએ જગતને આપેલી શ્રેષ્ઠ પરિસ્થિતિને સમજવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઇએ. કોઇક વસ્તુ કે ભેટ છે. આ બે સિદ્ધાંતો સમજવાથી જૈન ધર્મ સમજાઈ જાય. ભગવાન પરિસ્થિતિને બંને કે બધી બાજુથી જોઇએ ત્યારે આપણને તેનું પૂર્ણ મહાવીરે ૨૫૦૦ વર્ષ પૂર્વે તે સમયની વૈદિક પરંપરાનો વિરોધ દર્શન થાય છે. આપણે સાધર્મિકને એટલો પ્રેમ કરવો જોઇએ કે કર્યા વિના પોતાની વાત મૂકી હતી. તેમણે સિદ્ધાંતો પુસ્તકરૂપે (ટેસ્ટ) અન્યોને ધિક્કારવામાં સમય જ ન મળે. સ્વધર્મને પ્રેમ, પરધર્મ સમ્માન નહીં પણ આત્માના પ્રયોગો (ટેસ્ટ) વડે આપ્યા હતા. અંગત રીતે જે અને અધર્મની ઉપેક્ષા એ જ સાચો ધર્મ છે. અનુભવ્યું અને પ્રમાણિત કર્યું તે આપ્યું હતું. જૈન થવા માટે બ્રાહ્મણ “પર્યુષણમે ધર્મ' વિશે. થવું પડે અને બ્રાહ્મણ થવા માટે પહેલા જેન થવું પડે. અહીં જેનનો મુનિશ્રી ૧૦૮ વિશુદ્ધસાગરજી અર્થ અંતકરણ જીતનાર અને બ્રાહ્મણનો અર્થ વિશાળ થાય છે. જે વ્યક્ત કરી શકાય નહીં પણ આચરણમાં મૂકી શકાય એ ધર્મ ૨૫૦૦ વર્ષ પહેલાં મહાવીરે ગાંધીકૃત્ય અને ૨૫૦૦ પછી છે. જગતમાં જે વ્યક્તિ ધર્મરહિત છે તે મૃત સમાન છે. અઢી અક્ષરનો ગાંધીજીએ મહાવીરકૃત્ય કર્યું હતું. મહાવીરે ૨૯ વર્ષની સાધના શબ્દ–ધર્મ બધાં જ ધારણ કરી શકે છે. ધર્મ ગહન નથી તે માનવીને પછી ઇશ્વરનો વિરોધ ન કર્યો પણ પ્રત્યેક વ્યક્તિમાં વસતા હૃદયની ઉચ્ચપદે લઈ જાય છે. ધર્મને સમજાવવો મુશ્કેલ છે પણ તેને અનુભવી વાત કરી ઇશ્વરનો અનાદર કર્યા વિના ઇશ્વરત્વનો આદર કર્યો. યજ્ઞમાં શકાય છે. દાન, પૂજા અને ગરીબોને સુખ આપવું એ ધર્મ છે. કોઇકે પશુઓના બલિદાન સામે મહાવીરે કહ્યું કે જગતમાં સૂક્ષ્મ અને કહ્યું છે કે જગતમાં શ્રેષ્ઠ પુષ્ય કપાસનું છે. તેનું કારણ તે આપણા સ્થળ બધા જીવોને જીવવું ગમે છે. તેથી બધાને જીવવા દો. એટલું જ તન ઢાંકે છે અને તેનું રક્ષણ કરે છે. જે ઉપરથી લદાય તે ક્રિયા છે પણ નહીં તેમના દિલ પણ દુભવવા ન જોઇએ, મહાવીરના અનેકાંતવાદથી તે ક્રિયા વડે શાંતિ મળે તો તે ધર્મ છે. ધર્મ સૂક્ષ્મ છે અને વિશાળ પણ જગતમાં વકરેલી આતંકવાદ અને વિતંડાવાદની સમસ્યા ઉકેલી છે. તેથી તેની વ્યાખ્યા કરવી મુશ્કેલ છે. ધર્મ લાડુ જેવો છે. લાડુને શકાય. આપણે ધર્મના રૂપ નહીં પણ ધર્મના ગુણ પર ધ્યાન આપવું ગમે તે બાજુથી ખાવાથી મીઠો લાગે છે. એ રીતે ધર્મનું ગમે તે પ્રકારે જોઇએ. સોનાના પારણામાં રેશમની દોરી વડે મહાવીરને ઝુલાવતા અનુસરણ કરવાથી લાભ જ થાય છે. ધર્મ જલેબી જેવો છે. તે જલેબી હોઇએ ત્યારે આપણી દૃષ્ટી મહાવીરની આંખોમાં જોઇએ. સોનાના ખાવાથી તેની મીઠાશ ખબર પડે એ રીતે ધર્મનું આચરણ કે અનુભવ પારણાને ગૌણ ગણવું જોઇએ.
કરવાથી તે સમજાય. પર્યુષણ આત્માને શાંત કરવાનો ઉત્સવ છે. મહાવીર અને ગાંધી અને આજની આંધી વિશે પર્યુષણ આપણામાં નવી ચેતનાને જાગૃત કરે છે. જગતમાં લેવા પ્રા. ધીરેન્દ્ર રેલિયા.
જેવી વસ્તુ આશીર્વાદ છે, પહેરવા જેવી વસ્તુ ઈમાનદારી છે, છોડવા આખા વિશ્વનો સો વખત નાશ કરી શકે એટલા શસ્ત્રો કે બૉમ્બનું જેવી વસ્તુ પાપ છે, તોલવા જેવી વસ્તુ વાણી છે અને જીવવા જેવી ઉત્પાદન થઈ ચૂક્યું છે. માણસજાતિના અસ્તિત્વ પર આ વસ્તુ ધર્મ છે. શસ્ત્રો–બૉમ્બરૂપી જોખમ ઝળુંબે છે. આપણે જાણે સુષુપ્ત ૧૪ મંગળ સ્વપ્નો વિશે.
જ્વાળામુખીની ટોચ ઉપર બેઠા છીએ. હવે જો વિશ્વયુદ્ધ થાય તો ડૉ. ધનવંત શાહ ' તેમાં કોઈ નહીં જીતે પણ બધાંનો પરાભવ થશે. છેલ્લા ૨૦૦૦ જૈન ધર્મના તીર્થકરો અને ચક્રવર્તીઓની માતાઓને ૧૪ સ્વપ્નો વર્ષોમાં ૫૦૦૦ યુદ્ધો થયા છે. આજે તો વાણીમાં સુદ્ધાં હિંસા છે. આવતા હતા. જૈન ધર્મના વિદ્વાનો પ્રજ્ઞાવાન હતા કે તેઓ સ્વપ્નનું
તો જ્યારે તમોને કોઈ પણ રહસ્યભૂત વાતો ગુપ્ત રાખવી જોઇએ એવું લાગે, ત્યારે તે કેમ ગુપ્ત રાખવી તે ધ્યાન રાખો. તમે જે કાંઈ સાભળો, તે વસ્તુની ચારેય બાજુ પ્રચાર ન કરો. તમે જે કાંઈ જાણો, તેનો ફેલાવો ન કરો. લોકને ખાત્રી થવા દો કે તમે જે કાંઈ કહો છો.
