________________
પર જ આવી જતા આ
Sા
.
(
9)
( તા. ૧૬ નવેમ્બર, ૨૦૦૭
પ્રબુદ્ધ જીવન નું છે. અહેરામ ત્યાગનું પ્રતીક છે. દુનિયાના મોહ, માયા અને અને જેઓ અન્ય દેવતાઓને પૂજે છે તેને છોડી દો.’ : બંધનોમાંથી મુક્તિ એટલે અહેરામ.
જો ખુદાની ઈચ્છા હોત તો તેઓ પણ એક જ ઈશ્વર સિવાય ઇસ્લામના આ પાંચે સિદ્ધાંતો મૂલ્યનિષ્ઠ, ચારિત્ર્યશીલ અને બીજાને ન પૂજત, ખુદાએ તમને તેના ચોકીદાર બનાવીને નથી અહિંસક સમાજરચના માટે પ્રેરક છે. આ સિદ્ધાંતોમાં ક્યાંય મોકલ્યા.... (૭) હિંસાનો નામ માત્રનો ઉલ્લેખ જોવા મળતો નથી.
કુરાને શરીફના આવા આદેશોનું મહંમદસાહેબ (સ.અ.વ.)એ ૩. ઈસ્લામનો પ્રચાર અને અહિંસા
અક્ષરસહ પાલન કરીને ઈસ્લામનો પ્રચાર કર્યો હતો. ઈસ્લામના પ્રચારમાં હિંસાનો ઉપયોગ થયાનો વિચાર ખાસ્સો એ સમયે અરબસ્તાનની અભણ અને અસંસ્કારી પ્રજા જુગાર, પ્રચલિત અને દઢ છે, પણ એ ઐતિહાસિક કે આધ્યાત્મિક સત્ય દારૂ અને દીકરીઓને જીવતી દાટી દેવા જેવા અધમ દુષણોથી નથી. એ માટેના સંશોધનો કે અભ્યાસને પૂરતો અવકાશ છે. ઘેરાએલી હતી. એવા સમયે ઈસ્લામના મૂલ્યનિષ્ઠ સિદ્ધાંતોની વાત કોઈ ધર્મ કે તેના વિચારો, બળ કે હિંસા દ્વારા ક્યારેય લોકમાન્ય કરવાનું કાર્ય અત્યંત કપરું હતું. અરબસ્તાનની અભણ અને બની શકે નહિ. અલબત્ત તેના ધર્મગ્રંથનો પ્રભાવ અને તેના અસંસ્કારી પ્રજાના અપમાનો, કષ્ટો અને બહિષ્કારનો મહંમદ સંતોના મૂલ્યનિષ્ઠ, સેવા પરાયણ, સાદગીસભર જીવનની ધારી સાહેબ (સ.અ.વ.)એ અત્યંત ધીરજ (સબ્ર) થી સામનો કર્યો હતો. અસર સમાજ પર થાય છે. અંગ્રેજ લેખક મેજર આર્થક ગ્લીન આ અંગે પંડિત સુંદરલાલ લખે છે, લીઓનાર્ડ લખે છે,
મહંમદ સાહેબ જ્યાં જ્યાં જતા ત્યાં તેમની મજાક ઉડાડવામાં જો કોઈ પણ પુસ્તકનું મૂલ્ય તેના એકંદર પરિણામોથી તથા આવતી, કટાક્ષભરી ટીકાઓ કરવામાં આવતી. તેઓ ઉપદેશ કરવા મનુષ્ય જીવન પર તેનો શો પ્રભાવ પડ્યો તેનાથી આંકવું હોય ઉઠતા ત્યારે તેમના પર મળ અને મરેલા જાનવરના આંતરડા તો દુનિયાના મહાન ગ્રંથોમાં કુરાનનું સ્થાન છે.” (૬) ફેંકવામાં આવતા. લોકોને કહેવામાં આવતું કે “અબ્દુલ્લાનો પુત્ર
ઈસ્લામ વિશ્વમાં ખાસ્સો પ્રસિદ્ધ અને પ્રચલિત મઝહબ છે. પાગલ થઈ ગયો છે, તેને સાંભળશો નહિં.' વળી શોર મચાવીને તેના પ્રચાર-પ્રસારનો આરંભ કરનાર હઝરત મહંમદ પયગમ્બર તેમની વાત કોઈ સાંભળી ન શકે તેવો પ્રયત્ન કરવામાં આવતો. (સ.અ.વ.)નું જીવન સાદગી, નમ્રતા અને ઇબાદતનું ઉત્તમ દૃષ્ટાંત કેટલીકવાર તો તેમને પથ્થર મારી મારીને લોહીલુહાણ કરી છે. પોતાના સમગ્ર જીવન દરમ્યાન તેમણે ક્યારેય ઈસ્લામના નાંખવામાં આવતા.” (૮) પ્રચાર માટે બળનો ઉપયોગ કર્યો નથી. કુરાને શરીફમાં આ અંગે આવી યાતનાઓ સાથે મહંમદસાહેબ (સ.અ.વ.)એ ત્રણ વર્ષ સ્પષ્ટ આદેશ છે કે,
પસાર કર્યા છતાં ત્રણ વર્ષમાં માત્ર ચાલીસ માણસોએ ઈસ્લામનો લા ઈકરા ફિદિન”
અંગીકાર કર્યો. તેમાં સૌ પ્રથમ ઈસ્લામનો અંગીકાર કરનાર અર્થાત્ ધર્મની બાબતમાં ક્યારેય બળજબરી ન કરીશ. મહંમદસાહેબ (સ.અ.વ.)ની પત્ની હઝરત ખદીજા (રદિ.),
મહંમદ સાહેબ (સ.અ.વ.) એ આ આદેશનું ચુસ્તપણે પાલન અબુતાલિબનો દસ વર્ષનો પુત્ર અલી, ઝેદ, અબુબક્ર અને ઉસ્માન કર્યું છે. કરાને શરીફમાં ધર્મના પ્રચાર માટેના અનેક આદેશો હતા, બાકીનામાં ગરીબ અને નાના માણસો હતા. ઘણાં તો જોવા મળે છે. જેમ કે,
ગુલામો હતા. જેમને એ સમયે જાનવરની જેમ વેચવામાં આવતા તું લોકોને તેના રબ (ખુદા)ની રાહ પર આવવા કહે ત્યારે હતા. તેમને હોશિયારીથી અને સરસ શબ્દોમાં સમજાવ, તેમની સાથે માનસિક અને શારીરિક અનેક યાતનાઓ છતાં મહંમદસાહેબ ચર્ચા કરે ત્યારે ઉત્તમ અને મધુર શબ્દનો પ્રયોગ કરજે. અને તેઓ (સ.અ.વ.) ક્યારેય નારાજ કે ગુસ્સે થયા ન હતા. અત્યંત સબ્ર, જે દલીલ કરે તે ધીરજથી સાંભળ અને સહન કર. અને જ્યારે સહનશીલતા સાથે તેઓ લોકોને ખુદાનો સંદેશ સમજાવતા. તેમનાથી જુદો પડે ત્યારે પ્રેમ અને ભલાઇથી જુદો પડ.' તેમની એ ધીરજ ધીમે ધીમે અજ્ઞાન-અસંસ્કારી પ્રજાને સ્પર્શી ગઈ.
“તમારા અલ્લાહની ઇચ્છા હોત તો સમસ્ત માનવ સમુદાય ભારત કે વિશ્વના અન્ય દેશોમાં ઈસ્લામનો ફેલાવો થયાના તમારી જ વાત માની લેત. તો શું તમે લોકો ઉપર બળજબરી
મૂળભૂત કારણોમાં ધર્મોપદેશકોનો ફાળો, સામાજિક અસમાનતા, કરશો કે તેઓ તમારું માની જાય.”
શાસકોનો પ્રભાવ કારગત નિવડ્યા હતા. મહંમદસાહેબ પછીના હે મહંમદ, અલ્લાહ તમને જે જ્ઞાન આપ્યું છે, તેનું જ ચારે ખલીફાઓ, સૂફીસંતો અને ધર્મપ્રચારકોએ ઇસ્લામના અનુસરણ કરો. એટલે કે એક જ ખુદા સિવાય અન્ય ખુદા નથી. પ્રચારમાં નોંધપાત્ર પ્રદાન આપ્યું છે. અલબત્ત ક્યાંક ધર્મના
જ બધા બનાવોમાં માનસિક સમતા સાચવી રાખવી, એ જ સવોત્કૃષ્ટ ડહાપણ છે. તે
