________________
૪ ર , પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬ મે, ૨૦૦૭ પુનઃ કાર્યરત કરી અને જૈન સંસ્થાઓને કાનૂની સલાહ આપવાનું, ૧૯૧૩ના મુંબઈ સમાચારે પોતાના અગ્રલેખમાં જે લખ્યું હતું, એ પ્રશ્નોના નિરાકરણ કરવાનું ઉપરાંત સરકાર સમક્ષ એ પ્રશ્નોને એમાંના કેટલાક વાક્યો આપણે વાંચીએ: લઈ જઈ યોગ્ય ન્યાય મેળવવાનું અને કાનૂની રીતે ટ્રસ્ટોના હિતોની “જૈન એસોસીએશન ઑફ ઇન્ડિયા’નો પુનરોદ્ધાર કરવાની રક્ષા કરવાનું, વગેરે મહત્વના કાર્યો કર્યા, એટલું જ નહિ ૧૯૮૭ મંબઈના ઉત્સાહી જેનોએ બતાવેલી કાળજી માટે તેઓને ઘટતો માં દાનવીર શેઠશ્રી દીપચંદ ગાર્ડ સાહેબના પ્રમુખસ્થાને સંસ્થાની ધન્યવાદ–તેના વિશાળ ઉદ્દેશો અને હેતુઓને પાર પાડવા માટે બહોળું શતાબ્દીની ત્રણ દિવસની ઉજવણી પ્રસંગે ત્રણ દિવસ ચર્ચા ક્ષેત્ર.... સંસ્થા ૧૮૮૨ ના વરસમાં સ્થાપન કરવામાં આવી હતી પરિસંવાદનું આયોજન પણ કર્યું જેમાં જૈન સમાજ અને પરિવર્તન', અને જેણે તે સમયે જૈન કોમની અગત્યની સેવાઓ બજાવી હતી.... ‘ટ્રસ્ટોને સ્પર્શતો ભાડા વધારો', “વર્તમાન સમયમાં ટ્રસ્ટોના આ સંસ્થા સ્થાપનારા આગેવાન અને દુરંદેશ જૈનો જોઈ શક્યા હતા સંચાલનનું કર્તવ્ય', ટ્રસ્ટીઓની જવાબદારી' વગેરે વિષયો ઉપર કે “પ્રાચીન વખતના જૈનોની જે સ્થિતિ વધુ સારી અને બીજાઓમાં વિષય નિષ્ણાતોએ પ્રવચન આપ્યા.
પોતાને માટે (પ્રમાણિક) ઇર્ષ્યા ઉત્પન્ન કરનારી હતી, તે સ્થિતિ અદૃષ્ય - ૧૯૭૦ થી ૨૦૦૪ સુધી શ્રી કાંતિલાલ કોરા અને શ્રી નટુભાઈ થઈ છે, અને ઉલટી શોચનીય દશા પ્રાપ્ત થઈ છે... ત્રણ દાહિકા શાહે સંસ્થાને કાર્યરત રાખી અને સંસ્થાના પ્રાણ બની રહ્યાં. પરંતુ અગાઉના આગેવાનો જૈનોની સ્થિતિમાં થયેલા ફેરફારો જોઈ શક્યા એ સર્વે કર્મનિષ્ઠ મહાનુભાવોની વિદાય પછી ફરી આ સંસ્થાનો હતા અને પ્રાચીન વખતની સારી સ્થિતિ પુન: સંપાદિત કરવાના ધબકારો અટકી પડ્યો. પ્રત્યેક પુનરોદ્વાર પછી જૈન સમાજ ગૌરવ ઉદેશથી જ આ એસોસીએશન સ્થાપિત થઈ હતી-એટલું ઇચ્છીશું કે લે એવા નોંધનીય કાર્યો આ સંસ્થાએ કર્યા છે જેની વિગતો લખવાનો આગેવાનો પાછા જાગૃત થયા છે તે પાછા સુસ્ત બને નહિ.... જેમ અત્યારે અવકાશ નથી.
ખ્રીસ્તી મીશનરીઓ અને મુક્તિ ફોજના અમલદારો પોતાની આખી તા. ૨૦-૧૨-૨૦૦૬ ના આ સંસ્થાનો ફરી પુનરોદ્ધાર થયો. જીંદગીની આહુતી મનુષ્ય જાતીનું જીવન સુધારવાના કામમાં આપે શ્રી સેવંતીલાલ કે. શાહ અને શ્રી હિંમતલાલ એસ. ગાંધીએ સંસ્થાનો છે તેવી આહુતી આપનારા જૈન મીશનરીઓને તૈયાર કરવા જોઈએ.... કાર્યભાર સંભાળી લીધો અને યોગાનુયોગ શ્રી દીપચંદ ગાર્ડીના એક બાબત તો ધનની કાંઈ પણ મદદ વગર કરી શકાય તેવી છે. પ્રમુખસ્થાને પુનરોદ્ધાર સમારંભ મુંબઈમાં યોજાયો.
અને તે હિંદુસ્તાનમાં સર્વત્ર જૈન કોમના ધાર્મિક, ધર્માદા અને બીજા સંસ્થાની માર્ગદર્શક પત્રિકા નં. ૧૦૯ નું વિમોચન પણ એ જ ખાતાઓ તેમજ ટ્રસ્ટ ફંડો ઉપર દેખરેખ રાખવા માટે ઉપાયો યોજવાને સમારંભમાં થયું જેના સંપાદનની જવાબદારી ઉપરોકત બે લગતી છે. આ કાર્ય ઘણું વિકટ અને અણગમતી અથડામણ ઊભી મહાનુભાવોએ સ્વીકારી. ૧૦૯ પછી ૧૧૦ અને ૧૧૧ મી પત્રિકા કરનારું છે. પણ હાથ ધર્યા વગર ચાલે તેમ નથી. એકેક ધર્માદા માર્ચ-એપ્રિલ ૨૦૦૭ ના અંકો પણ પ્રગટ થયા. આ ત્રણે અંકોનો ખાતામાં લાખો રૂપિયા નિરુપયોગી પડી રહ્યા છે.... અંતમાં આ અભ્યાસ કરવાથી સંસ્થાનો ગૌરવભર્યો ઉપલબ્ધ ઇતિહાસ આપણને સંસ્થાનો પુનરૂધ્ધાર કરવા બહાર પડેલી વ્યક્તિઓને તેમના શુભ પ્રાપ્ત થાય છે, ઉપરાંત આ જ અંકમાં જૈનો અને લઘુમતી' વિશેનો પ્રયાસમાં ફતેહ ઇરછતાં આપણે એટલું સુચવીશું કે જેન લેખ અને વાર્તાલાપ આપણને એક ભય અને ભ્રમમાંથી મુક્ત કરાવી એસોસીએશન ઓફ ઇન્ડિયા' નામની સંસ્થાને મુંબઈવાસી જૈનોની આપણને મળતી કાનૂની રક્ષાની વિગતે ચર્ચા કરી છે. ૧૧૦ ના જ બનેલી નહીં રહેવા દેતા આખા હિંદના પ્રતિષ્ઠિત જૈન ગૃહસ્થોને અંકમાં પણ જૈન ટ્રસ્ટો માટેની કાનૂની સમજ આપી છે. ૧૧૧ મો તેના મુરબ્બી કે સભાસદ તરીકે મેળવવાનો પ્રયત્ન કરવો, અને તેમ અંક “તીર્થ રક્ષા વિશેષાંક'નો “તીર્થકરો' અને “તીર્થ” વિશેનો એક કરી સંસ્થાને આખા હિંદની જૈન કોમના પ્રતિનિધિઓની બનેલી . નાના શોધ-પ્રબંધ જેવો છે. આ ત્રણે અંકો પ્રત્યેક જિજ્ઞાસ જૈન અને એક અગત્યની સંસ્થા તરીકે ઓળખાવવાની કીર્તિ મેળવવી.” જૈન ધર્માદા ટ્રસ્ટ વાંચવા જરૂરી છે.
૧૯૧૩ માં લખાયેલા એટલે ૯૪ વર્ષ પહેલાં લખાયેલા આ આવા અભ્યાસુ અંકના સંપાદન માટે માન સંપાદકો અભિનંદનના શબ્દો, અને આ ભાવમાં આપણે આપણો સૂર પૂરાવીએ અને શુભેચ્છા અધિકારી બને છે, એટલું જ નહિ આથી વધુ ઉત્તમ વિચારવંત અને પાઠવીએ કે હવે આ સંસ્થા ગતિ કરતી જ રહે, ગતિ કરતી જ રહે,નવા સંશોધનાત્મક અંકોની આ વિદ્વાનો પાસેથી અપેક્ષા રહે છે.
કાર્યકરો તૈયાર થતા જ રહે, અને સંસ્થા પાસે પોતાનું કાર્યાલય હોય. આ અંકો સભ્યો માટે અને પ્રાઇવેટ સરક્યુલેશન માટે છે, એવું પુનરુદ્ધાર માટે જે જે કાર્યકરોએ સંનિષ્ઠ પ્રયાસ કર્યો છે એ સર્વે અંકના મુખપૃષ્ટ ઉપર જણાવેલ છે. આવા મુખપત્રને આગવું નામ ઉપર શાસનદેવની કૃપા વરસો ! આપવું જરૂરી છે. ઉપરાંત સભ્યપદના ફોર્મમાં શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક
ધનવંત શાહ જૈન જ આ સંસ્થાના સભ્ય બની શકે એવો આ સંસ્થાના બંધારણમાં સંપર્ક : “જૈન એસોસીએશન ઓફ ઇન્ડિયા’--C/o શ્રી મહાવીર જૈન નિયમ છે એમાંથી પણ હવે મુક્ત થવું જોઈએ.
વિદ્યાલય, ઑગસ્ટ ક્રાંતિ માર્ગ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૩૬, ૧૯૧૩ માં આ સંસ્થાનો પુનરોદ્ધાર થયો ત્યારે તા. ૨૪-૯- માનદ્ સંપાદક : શ્રી હિંમતલાલ ગાંધી. ફોન નં. ૨૨૦૮૧૨૯૪
