________________
૪૬
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક | ‘અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા/ ગાથા ૧૧૪૮ અવતરણિકા :
भावार्थदर्शनेन प्रकृतयोजनामाह - અવતરણિકાર્ય :
ભાવાર્થના દર્શન દ્વારા પ્રકૃતિમાં યોજનાને કહે છે – અવતરણિકાનો ભાવાર્થ :
પૂર્વગાથાના અંતે કહ્યું કે આ રીતે અનુષ્ઠાનમાં ઉચિતના અન્વેષણની પ્રવૃત્તિથી આજ્ઞાની આરાધનાવાળું અનુષ્ઠાન દ્રવ્યસ્તવ થાય છે. એ કથનનો ભાવાર્થ બતાવવા દ્વારા ભગવાનની આજ્ઞા અનુસાર જિનભવનકારાદિ અનુષ્ઠાન કરવારૂપ પ્રકૃતમાં તે આજ્ઞાઆરાધનાની યોજનાને ગ્રંથકાર બતાવે છે –
ગાથા :
जं पुण एअविउत्तं एगंतेणेव भावसुण्णं ति ।
तं विसअंमि वि ण तओ भावथयाहेउओ निअमा (? उचिओ) ॥११४८॥ નોંધ :
ગાથાના અંતે નિરૂમમાં છે, તેને સ્થાને પ્રસ્તુત ગાથાની ટીકા પ્રમાણે અને પ્રતિમાશતક ગ્રંથમાં આપેલ સ્તવપરિજ્ઞાની ગાથા-૩૮ પ્રમાણે ત્રિો હોય તેમ ભાસે છે.
અન્વયાર્થ :
નં પુuT=વળી જે (અનુષ્ઠાન) પવિત્ત આનાથી વિમુક્ત=ઔચિત્યના અન્વેષણાદિથી શૂન્ય, તપોવ બાવકુuri=એકાંતથી જ ભાવથી શૂન્ય છે, તિ એથી તંતે (અનુષ્ઠાન) ભાવથયદેડોભાવસ્તવનો અહેતુ હોવાથી વિસમિ વિવિષયમાં પણ ત્રિો તો ઉચિત તે=દ્રવ્યસ્તવ, નથી. ગાથાર્થ :
વળી જે અનુષ્ઠાન ઔચિત્યના અન્વેષણાદિથી શૂન્ય એકાંતે જ ભાવથી શૂન્ય છે, એથી તે અનુષ્ઠાન ભાવસ્તવનો અહેતુ હોવાથી વીતરાગાદિ વિષયમાં પણ ઉચિત દ્રવ્યસ્તવ નાથી. ટીકા:
यत्पुनरनुष्ठानं एतद्वियुक्तम्-औचित्यान्वेषणादिशून्यमेकान्तेनैव भावशून्यमित्याज्ञानिरपेक्षतया तद् अनुष्ठानं विषयेऽपि वीतरागादौ न तक इति न द्रव्यस्तवः, कुत इत्याह-भावस्तवाहेतुत्वात्-भावस्तवस्याऽकारणत्वेन, उचित इति यथाभूतो, भावस्तवाङ्गं न, अप्रधानस्तु भवतीति गाथार्थः ॥११४८॥ ટીકાર્ય : ___ यत् अनुष्ठानं पुनः एतद्वियुक्तं औचित्यान्वेषणादिशून्यं एकान्तेन एव भावशून्यं वणी अनुष्ठान આનાથી વિયુક્ત=ઔચિત્યના અન્વેષણાદિથી શૂન્ય, એકાંતથી જ ભાવથી શૂન્ય છે,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
