________________
૨૧૪ અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક | ‘અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા) ગાથા ૧૨૦૦-૧૨૦૧, ૧૨૦૨-૧૨૦૩
બહુ દોષની નિવારણા હોવાને કારણે શિલ્પાદિના વિધાનમાં ભગવાનને દોષ નથી. તેથી જેમ નાગ વગેરેથી પુત્રનું રક્ષણ કરવામાં જીવિતનું રક્ષણ થતું હોવાથી, પુત્રને ખેંચવાથી પુત્રને કાંટાદિ લાગવારૂપ દોષ થવા છતાં માતાનો શુભ યોગ છે, તેમ ફળને આશ્રયીને હિંસાની નિવૃત્તિ કરાવનારી જિનભવનાદિ દ્રવ્યસ્તવમાં થતી હિંસા પરમાર્થથી અહિંસા જાણવી; કેમ કે જિનભવનના નિર્માણાદિકાળમાં શ્રાવકને વર્તતા શુભ યોગથી, તે જિનભવનાદિ કરાવનાર શ્રાવકને સંયમની પ્રાપ્તિ થાય છે, જિનભવનાદિનું નિમિત્ત પામીને અન્ય જીવોને પણ બીજાધાનાદિ થાય છે, અને ક્રમે કરીને સર્વ જીવો મોક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે. આથી યતનાપૂર્વક કરાયેલ જિનભવનાદિમાં, જે હિંસા થઈ તેનાથી અધિક હિંસાની નિવૃત્તિ થતી હોવાથી તત્ત્વથી તે હિંસા અહિંસારૂપ છે. એ રીતે વિધિપૂર્વક પૂજા આદિ કરતી વખતે જે પુષ્પાદિની હિંસા થાય છે, તે પણ તત્ત્વથી અહિંસા જ છે; કેમ કે તે પૂજાદિથી તે શ્રાવકને ભાવિમાં સંયમની પ્રાપ્તિ થશે ત્યારે ઘણી અહિંસા થશે. /૧૨૭૦/૧૨૭૧
અવતરણિકા :
प्रसङ्गमाह -
અવતરણિકાર્ય :
પ્રસંગને કહે છે અર્થાત્ ગાથા ૧૨૫૨ના ઉત્તરાર્ધમાં કહેલ કે વિધિપર શ્રાવકની જિનભવનાદિગત પૃથ્વી આદિની હિંસા મોક્ષફળવાળી છે. એ કથનમાં પૂર્વપક્ષી દ્વારા અપાતી આપત્તિને કહે છે –
ગાથા :
सिअ पूआउवगारो ण होइ इह कोइ पूइणिज्जाणं ।
कयकिच्चत्तणओ तह जायइ आसायणा चेवं ॥१२७२॥ અન્વયાર્થ :
સિક થાય પૂર્વપક્ષીને આ પ્રમાણે આશંકા થાય. રૂદ અહીં=જગતમાં, યશ્ચિત્ત કૃતકૃત્યપણું હોવાથી પૂબળાપૂજનીયોની પૂના-પૂજા વડે વોટ્ટ ૩વો કોઈ ઉપકાર રટ્ટ થતો નથી. તદ
અને તે પ્રકારે કૃતકૃત્યની પૂજા કરવામાં આવે તે પ્રકારે, અર્ધ-આ રીતે-અકૃતકૃત્યપણાનું આપાદન થયું એ રીતે, માસાયUT=આશાતના નાયડું થાય છે. ગાથાર્થ :
પૂર્વપક્ષીને આ પ્રમાણે આશંકા થાય. જગતમાં કૃતકૃત્યપણું હોવાથી પૂજ્યોની પૂજા વડે કોઈ ઉપકાર થતો નથી. અને કૃતકૃત્યની પૂજા કરવામાં આવે તે પ્રકારે અકૃતકૃત્યપણાનું આપાદન થયું એ રીતે આશાતના થાય છે.
ટીકા :
स्यात्-पूजयोपकारः तुष्ट्यादिरूपः न भवति कश्चिदिह पूज्यानां, तीर्थकृतां कृतकृत्यत्वादिति युक्तिः, तथा जायते आशातना चैवम् अकृतकृत्यत्वापादनेनेति गाथार्थः ॥१२७२॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
