________________
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક, “અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા) ગાથા ૧૨૪૧-૧૨૪૨
૧૦૩ માટે વચનમાત્રથી ધર્માર્થે કરાતી સર્વ જ હિંસા દુષ્ટ નથી એમ કહેવું ઉચિત નથી, એમ ગાથા ૧૨૩૩ સાથે સંબંધ છે. ૧૨૪૧il
અવતરણિકા :
પૂર્વગાથામાં ગ્રંથકારે પૂર્વપક્ષીને કહ્યું કે આ રીતે વચનમાત્રથી દ્વિજવરનો ઘાત કરતા મ્લેચ્છોને પણ ધર્મ અને અદોષનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થશે. હવે મીમાંસકો કહે કે મ્લેચ્છો જે દ્વિજવરની હિંસા કરે છે તે વચનથી કરતા નથી, જ્યારે વૈદિકો યાગમાં જે હિંસા કરે છે તે વેદના વચનથી કરે છે. માટે પ્લેચ્છોને દ્વિજવરની હિંસામાં અધર્મ અને દોષ પ્રાપ્ત થશે. તેનું નિવારણ કરવા અર્થે ગ્રંથકાર કહે છે –
ગાથા :
ण य तेसिं पि ण वयणं एत्थ निमित्तं ति जं ण सव्वे उ ।
तं तह घायंति सया अस्सुअतच्चोअणावक्का ॥१२४२॥ અન્વયાર્થ :
તે ઉપ ય-અને તેઓને પણ=પ્લેચ્છોને પણ, પત્થ અહીં દ્વિજવરના ઘાતમાં, નિમિત્ત નિમિત્ત વયui T કવચન નથી (એમ) નહીં; i=જે કારણથી સંસદા તદ તે રીતે=જે રીતે કેટલાક પ્લેચ્છો ચંડિકા આદિની આગળ દ્વિજવરને હણે છે તે રીતે, સલ્વે ૩ સર્વ જ (પ્લેચ્છો) તેં તેને દ્વિજવરને, ધાયંતિ હણતા નથી; અજુગતવ્યોમUવિદ કેમ કે અશ્રુતતોદનાવાક્ય છે=જેઓ દ્વિજવરને હણતા નથી તે સ્વેચ્છાએ દ્વિજવરને હણવાની પ્રેરણા કરનારું વચન સાંભળેલ નથી. * તિ' પાદપૂર્તિ અર્થે છે. ગાથાર્થ :
અને પ્લેચ્છોને પણ શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણને હણવામાં નિમિત્ત શાસ્ત્રવચન નથી એવું નહીં; જે કારણથી સદા જે રીતે કેટલાક પ્લેચ્છો ચંડિકા આદિની આગળ શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણને હણે છે, તે રીતે સર્વ જ પ્લેચ્છો. શ્રેષ્ઠ બ્રાહણને હણતા નથી; કેમ કે જેઓ શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણને હણતા નથી, તે સ્વેચ્છાએ શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણને હણવાની પ્રેરણા કરનારું વચન સાંભળેલ નથી. ટીકાઃ __न च तेषामपि-म्लेच्छानां न वचनम् अत्र निमित्तमिति द्विजघाते, किन्तु वचनमेव, कुत इत्याहयन्न सर्व एव म्लेच्छाः तं-द्विजवरं तथा घातयन्ति तदा(?सदा), अश्रुततच्चोदनावाक्याद्= द्विजघातचोदनावाक्यादिति गाथार्थः ॥१२४२॥
નોંધ:
ટીકામાં તલા છે તેને સ્થાને મૂળગાવ્યા પ્રમાણે સર હોવું જોઈએ.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
