Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
મૂળ અને ટીકાને અથ—‘ૐ નિ’ ઇત્યાદિ. જે સમયે ભગવાનના જન્મ થયા તે સમયે, અને તે રાત્રિએ, ભવનપતિ–વ્ય તર–જયાતિષ્ક અને વૈમાનિક દેવા અને દેવિએ, ભગવાન સમીપ આવતાં, અને ઉપર જતાં તેથી એક મહાન અદ્ભુત પ્રકાશ ફેલાઇ ગયા. અને તે પ્રકાશ દિવ્ય હાઇ, તેની મહાન્ તેજોમય ઉજજવલતા પૃથ્વી પર દેખવામાં આવતી. દેવા અદરા અંદર મળતા ઝુલતાં હતાં, તેથી કલ-કલ' શબ્દને શેર ખકાર પણ થતા હતા. આ શેર અસ્ફુટ રહેતા. અને દેવ-દેવીએની ખૂબ ભીડ જામી હતી.
ત્યારપછી દેવા અને દેવીએએ એક ઘણી મેટી અમૃતવર્ષા કરી, સુગંધવર્ષા કરી, ચૂવર્ષા કરી, પુષ્પવર્ષા કરી, સેાનાચાંદી અને રત્નાની પણ વર્ષા કરી. (સ્૦૫૬)
મૂળના અં—‘તદ્દન ' ઇત્યાદિ. આસન કંપાયમાન થતાં, છપ્પન દિશાકુમારીએ, અવધિજ્ઞાનના ઉપયાગ મૂકી જોયું તે, તેમને જાણવામાં આળ્યું કે, સંસારના તાપ હરવાવાળા ભગવાન મહાવીર દેવને જન્મ થયા છે. આથી, તેઓ ઘણી હર્ષિત થઇને, ઉતાવળી-ઉતાવળી પ્રસૂતિગૃહમાં આવી પહોંચી.
આ દિશાકુમારીએ કેટલી અને કયા કયા પ્રકારની હતી તે નીચે મુજબ વર્ણવવામાં આવે છે, ને તેએનુ શું શું કાય હાય છે. તેની રૂપરેખા પણ બતાવવામાં આવે છે.
દિશાકુમારિઆના પ્રકાર—(૧) ભાગ ́કરા (૨) ભાગવતી (૩) ભેાગા (૪) ભાગમાલિની (૫) સુવત્સા (૬) વત્સમિત્રા (૭) વારિસેના (૮) બલાહકા આ આઠ દિશાકુમારિઆ અધેલાકમાંથી આવી.
આ કુમારીકાએ પોતાની ફરજ અનુસાર, તીથંકર અને તેમની માતાને, ભાવ ભર્યું વ ́દન કરે છે. ત્યારબાદ, પ્રસૂતિ ગૃહને સવત્તક વાયુ દ્વારા, સાસુ કરી શુદ્ધ કરે છે. શ્રેષ્ઠ સુગ ંધિ પદાર્થો દ્વારા તેને સુગ ંધિત બનાવે છે. તીર્થંકર અને તેમની માતાથી થેાડે દૂર ઉભી રહી તીથ કરને હાલરડાં ગાય છે. (સૂ૦૫૬)
ટીકાના અ’-‘તૂપ નં’ ઇત્યાદિ પરમ વીતરાગી પુરુષના જન્મ થતાં, કુદરતી કાનૂન અનુસાર, છપ્પન દિશાકુમારિઓના આસન હચમચી ઉઠે છે અને અસ્થિર માલુમ પડે છે. આવા આસને કદાપિ પણ ચલાયમાન થતાં નથી. છતાં તેમનુ ચલિતપણુ જોઇ, ઘડી એક ભર વિચારમગ્ન બની જાય છે. વિચારમગ્ન થતાં, કાંઇ સમજણુ નહિ પડવાથી, પેાતાના અવિધજ્ઞાનને ઉપયોગ કરે છે. આ જ્ઞાનદ્વારા, ઘણે દૂર દૂર બનતાં બનાવા જોઈ, કોઈક નિણૅય પર આવી જાય છે. તદનુસાર, ઉપયેાગ દ્વારા, જોતાં જણાયું કે, ભરતક્ષેત્રમાં આ ચેવીશીના અંતિમ તીથ કરને જન્મ, ત્રિશળા રાણીની કૂખથી થયેા છે.
આ જાણ થતાની સાથેજ, તમામ કામ પડતાં મૂકી, ઉતાવલી-ઉતાવલી દોડતી આવી, પ્રસૂતિ ગૃહમાં હાજર થઇ ગઇ. ભગવાનને જોતાં, તેમના દેહ-મન અને વાણી પ્રફુલ્લિત થયાં.
આ આઠ કુમારિ, નીચે અધેલેાકમાં વાસ કરીને રહે છે. તેના વાસ, હાથીના તૂશળના આકારે રહેલાં પતાની નીચે બનેલાં ભવનામાં હોય છે.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૫
