Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
પ્રભુ પાસે અપરાધની માફી માગી. મારી મળતાં તેમને વંદના-નમસ્કાર કર્યો. ત્યારપછી પિતાના સ્થળે તે ચાલ્યો ગયો. આ કાળ અને આ સમયે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે આ અસ્થિક ગામમાં ચાતુર્માસ કર્યું હતું. ચોમાસા દરમ્યાન તેમણે “અર્ધમાસ ખમણ’ કર્યો. આ પ્રમાણે આ આઠ “અર્ધમાસ ખમણ” ચાતુર્માસમાં પૂરા કરી, તેઓ અસ્થિક ગામમાંથી વિહાર કરી ગયાં. વાયુ સમાન અપ્રતિબંધ વિહારી બની તેઓ શ્વેતાંબી નગરીમાં પધાર્યા. (સૂ૦૮૪)
ટીકાનો અર્થ– ત્યારપછી ક્રમે ક્રમે વિહાર કરીને શ્રીવીરપ્રભુ પહેલા માસામાં અસ્થિક નામના ગામમાં પધાર્યા. ત્યાં શૂલપાણિ નામના યક્ષના યક્ષાયતનમાં રાત્રિને વખતે કાન્સગ કરીને ઉભાં રહ્યાં. તે યક્ષ દુષ્ટ ભાવના વાળા હતા. તેણે પિતાના સ્વભાવ પ્રમાણે ભગવાનને ઉપસર્ગો કર્યો. તેણે પોતાની વૈક્રિયશક્તિથી ડાંસ અને મચ્છરના અનેક સમૂહ ઉત્પન્ન કરીને ભગવાનને તે કરડાવ્યાં. ભગવાન ડાંસ-મચ્છરે દ્વારા ઉત્પન્ન કરાયેલ ઉપસર્ગથી ક્ષુબ્ધ થયાં નહીં અને પ્રશસ્ત ધ્યાનમાં લીન રહ્યાં ત્યારે તેણે વીંછીઓ ઉત્પન્ન કરીને તેમના દ્વારા ડંસ દેવરાવ્યાં. આ ઉપ સગથી પણ ભગવાનને ચલાયમાન કે કંપિત થતાં ન જોઈને તેણે વિક્રિય શક્તિથી ઉત્પન્ન કરેલ ઉગ્ર વિષવાળા વિ. શાળકાય સર્પ દ્વારા ભગવાનના શરીર પર ડંસ મરાવ્યાં. જેમ પવનના સમૂહ સામે પર્વત સ્થિર રહે છે તેમ ભગવાન તેનાથી પણ અકંપિત રહ્યાં ત્યારે તે યક્ષે રીંછનું નિર્માણ કર્યું. રીંછાએ પિતાના તીક્ષણ નહોરથી ભગવાનને પીડા આપી. યક્ષે જોયું કે ભગવાન તેનાથી પણ ત્રાસ પામ્યા નથી અને આત્મધ્યાનમાં લીન રહ્યાં છે ત્યારે તેણે વૈકિયશક્તિથી ઉત્પન્ન કરેલ ઘર ઘર નાદ કરતાં કાંટાની અણી જેવા તીક્ષણ દાંતવાળા સૂવર (ભંડા) વડે ભગવાનનું વિદારણ કરાવ્યું, તેથી પણ ભગવાનને વિષાદ ન થયો અને તેઓ ધ્યાનમાં સ્થિર રહ્યાં ત્યારે તેણે વજના અગ્રભાગ જેવાં તીણાં દંતાગ્રભાગવાળા હાથીઓ દ્વારા ઉપસર્ગ કર્યો, છતાં પણ ભગવાનને દૃઢ, થિર તથા મન-વચન કાયા વડે અવિચલ જોઈને યક્ષે અત્યંત તીણ નખ અને દાંતવાળા વાઘ દ્વારા ઉપસર્ગ કર્યો, તે પણ:પ્રભુ ચલાયમાન ન થયાં ત્યારે ય અતિશય તીણાં નખ અને દાઢનાં અગ્રભાગવાળા સિહો દ્વારા ઉપસર્ગ કરાવ્યું તે પણ ભગવાનનું ચિત્ત ચલાયમાન ન થયું અને શરીર પણ ચલાયમાન ન થયું. તેઓ કાર્યોત્સર્ગથી વિચલિત ન થતાં જ્યારે સ્થિર જ રહ્યાં ત્યારે તે જોઈને યક્ષે વિકરાળ વૈતાલ નામના વ્યંતર દેવો દ્વારા ભગવાનને સતાવ્યા.
ભગવાન સે યક્ષની ક્ષમાપ્રાર્થના
આ પ્રમાણે તે દુષ્ટ સ્વભાવવાળા યક્ષે આખી રાત ઉપસર્ગો કર્યા. ઉપસર્ગ કરીને પોતે જ થાકી ગયે. તે કારણે તેને વિષાદ થશે. પણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીને વિષાદ ન થયા અને દ્વેષ તેમને સ્પર્શી શકશે નહીં. તેમના પર પીડાની અસર ન થઈ. તેમના મનમાં દીનતાને પ્રવેશ થયે નહીં. તેઓ કુતકારિત અનમેદનના રૂપ ત્રણે કાર
થી યુક્ત મન-વચન-કાયાથી ગુપ્ત રહ્યાં અને યક્ષ દ્વારા કરાયેલ સઘળા ઉપસર્ગોને નિર્ભય ભાવથી શાન્તિપૂર્વક અદીનતા સાથે તથા નિશ્ચલ રૂપે સહન કરતાં રહ્યાં ત્યારે તે યક્ષે અવધિજ્ઞાનથી જાણ્યું કે ભગવાનને મનથી પણ ધ્યાનમાંથી વિચલિત થયાં નથી. એટલું જ નહીં પણ તેમની પ્રબળ સ્થિરતા પણ તેણે જોઇ ત્યારે અપાર ક્ષમાના સાગર-બીજા દ્વારા કરાયેલ અપકારને સહન કરી લેવાના ગુણના સાગર-ભગવાન પાસે તેણે પિતાના અપરાધ માટે ક્ષમા માગી તેમને વંદના કરી નમસ્કાર કર્યા. વંદના અને નમસ્કાર કરીને તે પિતાને સ્થાને ચાલ્યા ગયે.
તે કાળે અને તે સમયે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે તે અથસિક ગામમાં આઠ અર્ધમાસ ક્ષપણ (આઠ વાર પંદર પંદર
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૫૩
