Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
આ વખતે ભગવાનના પ્રવચનમાં વિપાક સૂત્રના પ્રથમ શ્રુતસ્કંધ જેને દુઃખવિપાક તરીકે ઓળખવામા આવે છે, તેમ જ વિપાકસૂત્રને! બીજો શ્રુતસ્કંધ જેમાં પુણ્યના સુખરૂપ ફળા વષઁવ્યાં છે તે વિપાકસૂત્ર વાણીમાં આવતુ. આ ઉપરાંત વણપુછેલા એવા છત્રીસ અધ્યયનવાળું ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર તેમના મુખ દ્વારા નીકળતુ હતુ, તેમ જ છપ્પન અધ્યયને પણ પ્રવચનમાં જણાતાં હતાં. આ અધ્યયનામાં ‘મરુદેવનું અધ્યયન ચાલતું હતું તે દરમ્યાન ભગવાનને દેહ છૂટી ગયા અને અજર-અમર અવિનાશી અને ચૈતન્ય સ્વરૂપ એવા પદને ભગવાનને આત્મા પામ્યા. તે વખતે કયા કયા ચાગે, નક્ષત્ર, મુહૂર્તો, માસ, દિન વિગેરે વરતી રહ્યાં હતાં. તેનું મ્યાન મૂ પાઠમાં અંકિત કરવામાં આવ્યું છે. (સૂ॰૧૧૫)
ગૌતમસ્વામી કે વિલાપ કા વર્ણન
મૂળના અથ་~‘તદ્ નું સે' ઇત્યાદિ. ત્યારબાદ ગૌતમસ્વામી ભગવાન મહાવીરનું નિર્વાણુ સાંભળી ઘડીભર શૂનકાર થઈ ગયા. તેમને વજ્ર જેવા આઘાત લાગ્યા. ત્યારપછી મેહવશ થઈ વિલાપ કરવા મંડયા. વિલાપ કરતાં કરતાં ખેલવા લાગ્યા કે હે ભગવાન! આપે શું કર્યુ? આપ તમારા ચરણસેવકને તરડી મેાક્ષ પધારી ગયા શું હું તમારા હાથ પકડી બેસી જવાનેા હતેા ? શું મેક્ષમાં ભાગ પડાવવાના હતા ? જેથી તમાએ મને દૂર મેકલી આપ્યા! શુ' તમે મને સાથે લઈ જાત તે ત્યાં જગ્યાના તાટ પડત ? મહાપુરૂષ સેવક વિના ઘડી પણ રહી શકતા નથી! આપે કઈ નીતિનું પાલન કર્યુ? આ ા ઉલટી વાત ખની! સાથે લેવાનું તા દૂર રહ્યુ, પણ અંતિમ સમયે તમે નજરથી દૂર કર્યો ! મે” આવા કચે। અપરાધ કર્યાં હતા ? અરે મને ગાયમા! ગાયમા ! કહી
"
ગૌતમસ્વામી કે અવધિજ્ઞાન પ્રયોગ કરને કા વર્ણન
કાણુ ખેલાવશે ?’ હું કાને પ્રશ્નો પૂછીશ ? મારી શંકાનું સમાધાન કેાણ કરશે ? જગતના મિથ્યાત્વ રૂપ અંધકારને કાણ દૂર કરશે ? આ પ્રમાણે વિલાપ કરતાં ગૌતમસ્વામીએ વિચાર કર્યો કે એ સાચું છે ! વીતરાગતા રાગરહિત જ હાય ! જે રાગરહિત થયા છે તેજ વીતરાગ કહેવાય ! આવા વીતરાગી કાના ઉપર રાગ કરે ? આવું સમજતાં ગૌતમ સ્વામીએ અવિધજ્ઞાનને ઉપયેગ મૂકયા.
અવિધજ્ઞાનથી જોતાં જણાયું કે ભવરૃપમાં હડ સેવનારી મેાહવાળી વાણી એલી વીતરાગને ઠપકો દેતાં મહાન અપરાધ થાય છે ! આથી તેએએ થયેલ અપરાધની માફી માગીને પશ્ચાત્તાપ કરવા લાગ્યા. પશ્ચાત્તાપ સાથે વિચારા ઉદ્ભવ્યાં કે “ગો હૈં નથિ મે જોર, નાદમનસ્ક સ વિ।
વ મળળમળતા, અદ્દીમજીસાસ જ્।। ? ।। ત્તિ |
હું કાણુ, મારૂં કાણુ ? હું કાને ? આમાં એકલે જાય છે અને એકલેા આવે છે! તેની સાથે કઈ જતું જતુ નથી, તેમ જ આવતું પણ નથી ! હું... એકલેા જ છુ'! મારૂ કોઈ નથી અને હું પણુ કાઇના નથી ! આ પ્રકારે મનથી અદ્વીપ થઇ આત્મા ઉપર રાજય ચલાવનાર થવુ જોઈએ.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૧૩૬
