Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ગૌતમસ્વામી કે વિલાપ કા વર્ણન
ટીકાનો અર્થ-જ્યારે ભગવાન મહાવીર નિર્વાણ પામ્યા તે સાંભળીને ગૌતમસ્વામીને જાણે વજાપાત થયો હોય તેવો આઘાત લાગ્યું. આ પ્રમાણે ક્ષણવાર મૌન રહીને સૂનમૂન થઈ ગયા. ત્યારબાદ મેહને વશ થઈને તે વિલાપ કરવા લાગ્યા છે, હે, ભગવાન ! મહાવીર ! અરે રે ! વીર ! આપે આ શું કર્યું ? ચરણ સેવક એવા મને દૂર મેકલીને આ૫ મેક્ષે સિધાવ્યા ! શું હું આપનો હાથ પકડી બેસી જવાને હતા ? શું આપના મેક્ષમાં ભાગ માગત? તો મને શા માટે દૂર મોકલી દીધો ? જે મને–ગરીબ સેવકને આપની સાથે લઈ ગયા હોત તો શું મોક્ષ-નગરમાં જગ્યા ન મળત ? મહાપુરુષ સેવક વિના એક ક્ષણ રહેતા નથી, આપે આ પરિપાટી (નિયમ) કેમ ભૂલાવી દીધી ? આ તે અવળી જ વાત બની ગઈ ! ખેર, સાથે લઈ જવાનું તે દૂર રહ્યું પણ મને આંખ સામેથી
ગૌતમસ્વામી કે અવધિજ્ઞાનપ્રયોગ કા વર્ણન
પણ અદ્રશ્ય કર્યો? મેં એ કયો અપરાધ કર્યો હતો કે જેથી આપે આમ કર્યુ? હવે આપ દેવાનુપ્રિયના અભાવમાં કેણ ગોયમા, ગોયમા’ કહીને મને સંબોધન કરશે? કેમને હું પ્રશ્નો પૂછીશ ? કોણ મારા મનના પ્રશ્નોનું સમાધાન કરશે ? લેકમાં મિથ્યાત્વરૂપી અંધકાર ફેલાશે. હવે કણ તને દૂર કરશે ?
આ પ્રમાણે વિલાપ કરતાં ગૌતમસ્વામીએ મનમાં વિચાર કર્યો કે સત્ય છે. વીતરાગ રાગ વિનાના હોય છે. જેનું નામ જ વીતરાગ છે તે કોના પર રાગ રાખે? કેઈના પર પણ નહી ! એમ સમજીને ગૌતમસ્વામીએ અવધિજ્ઞાનને ઉપયોગ કર્યો. અવધિજ્ઞાનના ઉપયોગથી તેમને લાગ્યું કે આ પ્રમાણે ભગવાનને ઠપકે આપ તે મારે અપરાધ છે. આ અપરાધ ભવરૂપ કૂવામાં પાડનાર અને મોહજનિત છે એમ જાણીને તેમણે પિતાના અપરાધ માટે પશ્ચાત્તાપ કર્યો અને વિચાર કર્યો કે સંસારમાં મારું કોણ છે ? અને હું એને છું? એટલે કે મારું કોઈ નથી
ગૌતમસ્વામી કે કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્તિ કા વર્ણન
અને હું કઈ નથી, કારણ કે આમાં બીજા કોઈ પણ આત્માના સાથ વિના એકલે જ પરલોકમાંથી આવે છે અને એકલે જ પરલેકમાં જાય છે. આત્માની સાથે કોઈ આવતું પણ નથી અને જતું પણ નથી. કહ્યું પણ છે
હું એકલે છું-અદ્વિતીય છું. મારું કોઈ નથી અને હું કઈ નથી. આ પ્રમાણે મનથી પિતાને દૈન્યરહિતઉદાર આત્માનું અનુશાસન કરે.”
આ પ્રમાણે એકત્ર ભાવનાથી પ્રભાવિત થયેલ ગૌતમ સ્વામીને કાર્તક સુદ એકમે બરાબર સૂર્યોદયને સમયે જ લેક અને અલકને જાણવા–દેખવાને સમર્થ મોક્ષના કારણભૂત, સમસ્ત પદાર્થોને પ્રત્યક્ષ કરનાર, અવિકલ–સંપૂર્ણ, સઘળી જાતની આડખિલીઓ વિનાનું, સઘળા પ્રકારના આવરણે વિનાનું, સઘળા પ્રકારની દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૧૩૮
