Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 157

ભગવાન્ કે પરિવાર કા વર્ણન
ભગવાનના પરિવારનું વર્ણન
મૂળના અથ”—તળ શાહેળ” ઈત્યાદિ. તે કાળ તે સમયે શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ને, ઇન્દ્રભૂતિ વિંગેરે ચૌદ હજાર સાધુઓની ઉત્કૃષ્ટ સાધુસ ́પદા હતી. ચંદનબાળા વિગેરે છત્રીશ હજાર સાધ્વીની ઉત્કૃષ્ટ સંપદા હતી. શ’ખ, પુષ્પકલિ વિગેરે એક લાખ ઓગણસાઠ હજાર શ્રાવકોની શ્રાવક સંપદા હતી. સુલસા રેવતી વિગેરે ત્રણ લાખ અઢાર હજાર શ્રાવિકાઓની સ'પદ્મા તેમને હતી. જીન નહિં પણ જીન સમાન, સર્વાક્ષરસન્નિપાતી અર્થાત્ સર્વશ્રુતના જાણનાર અને જેની વૃત્તિ સત્ય પ્રરૂપણા કરવાવાળી, એવા ચૌદ પૂર્વ ધારકાની, ત્રણસો ઉત્કૃષ્ટ ચૌદ પૂર્વધારી સંપદા હતી. અતિશયની પ્રાપ્તિવાળા તેરસેા અધિજ્ઞાનીઓની અવધિજ્ઞાની સંપદા હતી. સાતસેા ઉત્પન્ન વરજ્ઞાન દનને ધારણ કરવાવાળા કેવળજ્ઞાનીઓની કેવળી સ`પદા હતી. દેવ નહિ પણ દેવઋદ્ધિને પ્રાપ્ત સાતસે મુનિએની ઉત્કૃષ્ટ સંપદા હતી. અઢી દ્વીપ અને એ સમુદ્ર પન્તના પર્યાક્ષસ'ની પંચેન્દ્રિય જીવાના મનેાગત ભાવેને જાણવાવાળા પાંચસે વિપુલમતિ જ્ઞાનીઓની વિપુલમતિ-સંપદા હતી. દેવા, મનુષ્ચા અને અસુરે સહિતની પરિષદમા વાદ-વિવાદમાં પરાજિત ન થવાવાળા ચારસા વાદીઓની ઉત્કૃષ્ટ વાદીસંપદા હતી. સિદ્ધો યાવત્ સમસ્ત દુ:ખાથી રહિત સાતસા સિદ્ધોની ઉત્કૃષ્ટ સિદ્ધ–સંપદા હતી. આ પ્રકારે ચૌદસે આયિકા-સિદ્ધોની ઉત્કૃષ્ટ સોંપદા હતી. આ પ્રમાણે બન્ને મળી એકવીસસેા સિદ્ધોની સંપદા હતી. ગતિકલ્યાણ, સ્થિતિકલ્યાણ અને ભાવીભદ્ર આઠસા અનુત્તરા૫પાતિકે અનુત્તર વિમાનમાં જવાવાળાની ઉત્કૃષ્ટ સ’પદ્મા હતી. એ પ્રકારની અંતકૃતભૂમિ હતી. (1) યુગાન્તકૃત ભૂમિ, (૨) પર્યાયાન્તકૃત ભૂમિ. (સૂ॰૧૧૭)
વિશેષા—તે કાળ અને તે સમયે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરનું શાસન એટલુ બધુ વેગવન્તુ` હતુ` કે ચૌદ હજાર પુરુષો સાધુ પર્યાય પાળી રહ્યા હતા. ભગવાનના પ્રવચનનેા ઉદ્દેશ કેવળ ભાવી જીવાને સંસારસાગરમાંથી મચાવી લેવાના હતા, તેમના પ્રવચનની પ્રથમ ભૂમિકા વૈરાગ્ય હતી. આ પ્રવચના એટલા બધા નિર્દોષ હતા અને શીતલ વહેતાં કે ચેગ્ય જીવાતું વલણ આ તરફ થઈ રહ્યું હતું ને સંસારતાપમાંથી ઉગરવાના માર્ગ ભગવાનની નિર્દોષ અને નિર્માંળ વાણી છે, એમ સમજી ઘણા આત્માથી અને મેાક્ષાથી જીવાએ સાધુતા અંગીકાર કર્યાં.
પુરુષો ઉપરાંત નિર્માળ અને સરળ હૃદયની બહેનેા પણ સ્વઉદ્ધાર નિમિત્તે ભગવાન પાસે દીક્ષિત થઇને લગવાનની અમૃતમય વાણીનું પાન કરવા લાગી. આ વાણી દિલને ઠંડક આપનારી હોવાથી આત્મરસ જામવા લાગ્યા. તેના પ્રતાપે સ્ત્રી-સમુદાયે મહાત્રતા અગીકાર કર્યાં, જેમની સંખ્યા છત્રીસ હજારની હતી, પુરુષા કરતાં સ્ત્રીઓના હૃદયા ધર્મોથી વધારે રંગાય છે; તેથી તેમની સંખ્યા પુરુષ કરતાં વધતી ગઈ. તેમનામાં સૌથી મોટા અને અગ્રેસરપદે ચંદનબાળા હતાં.
જેએ સાધુપણુ લેવાને અશક્ત નિવડયા તેઓએ ખાર વ્રત ધારણ કર્યાં, એટલે સંસારમાં રહી પાપભીરૂ બની સર્વ પ્રકારના વ્યાપારો તથા ભાગ અને ઉપભાગની વસ્તુઓનુ પરિમાણ કરી ધાર્મિક ક્રિયા કર્યા કરતા. નીતિપૂર્ણાંક ધન પ્રાપ્ત કરી. નિષ્પાપી જીવન વિતાવવાના પ્રયાસે તે કરતા. આવે વગ ઘણા મેટા હતા અને તેની સંખ્યા એક લાખ ઓગણસાઠ હજારની થઈ. આ વર્ષાંતે શ્રાવક ન” કહેવામાં આવ્યેા, જે ભગવાનના પ્રરૂપેલા સિદ્ધાંતા અનુસાર ચાલી તેમના અનુયાયીઓ ગણાતા હતા. તેએમાં શંખ જેવું ખીજું નામ શતક હતુ' તે અને પુષ્કલિ વિગેરે મુખ્ય હતા. સંસારમાં રહેતા સ્ત્રીવર્ગ પણુ ભગવાનના પ્રરૂપેલા ખાર ત્રતાને અંગીકાર કરી જીવન
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૧૪૦