Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 162

ટીકાને અર્થ– રાજગૃહ નગરમાં કાષભદત્ત શેઠને ધારિણી નામની પત્નીના ઉદરે જન્મ પામેલ. બ્રહ્મ નામના પાંચમા દેવલેકમાંથી આવેલ જંબુ નામને પુત્ર હતા. સેળ વર્ષની ઉમરે તેણે સુધર્માસ્વામી પાસે ધર્મને ઉપદેશ સાંભળે અને પ્રતિબંધ પામ્યો. પ્રતિબંધ પામીને શીલ અને સમ્યક્ત્ત્વ અંગીકાર કર્યું. માતા-પિતાના આગ્રહથી તેણે આઠ કન્યાઓ સાથે લગ્ન કર્યા. પણ વિવાહની રાત્રે-સુહાગરાત્રિએ તે જ બૂકુમાર તે આઠ અનુરાગવાળી કન્યાએની પ્રણય-પરિપૂર્ણ વાણીથી મોહિત થયે નહીં. તેમની સાથે જંબૂકુમારની આપસમાં કથાઓ-પ્રતિકથાઓ થઈ. આઠે રમણીઓએ જંબકુમારને પિતાની તરફ આકર્ષવાને માટે અનેક કથાઓ કહી. તેમના ઉત્તરમાં જંબુકમારે પણ કથા કહી. આ પ્રમાણે ઉત્તર-પ્રત્યુત્તર થતાં આઠ નવોઢા પત્નીઓ પણ પ્રતિબંધ પામી.
એજ વિવાહની રાત્રે ચારસે નવાણું (૪૯) ચરોને સાથે લઈને પ્રભવ નામને પ્રખ્યાત ચાર ચોરી કરવાને માટે જંબકુમારના ઘરમાં ઘૂસ્યો. તેમને પણ તેણે પ્રતિબંધિત કર્યા. ત્યારબાદ સૂર્યોદય થતાં પાંચસે ચેરાની સાથે આઠે પત્નીઓની સાથે, પત્નીઓનાં માતા-પિતાની સાથે અને પિતાનાં માતા-પિતાની સાથે એમ કુલ પાંચ સત્તાવીસમાં તે પિતે દહેજ (કરિયાવર)ની નવાણું કરોડ સુવર્ણ મુદ્રાઓને અને પિતાની અખૂટ સંપત્તિને ત્યાગ કરીને સુધર્મા સ્વામીની પાસે દીક્ષિત થયા.
જબૂસ્વામી સેળ વર્ષ સુધી સંસારમાં રહ્યા, વીસ વર્ષ સુધી છદ્મસ્થાવસ્થામાં રહ્યા, ચુંમાળીશ (૪૪) વર્ષ સુધી કેવળી–પર્યાયમાં રહ્યા. આ પ્રમાણે એંશી (૮૦) વર્ષનું કુલ આયુષ્ય ભેગવીને, પ્રભવ અણગારને પોતાની પાટ પર પ્રતિષ્ઠિત કરીને શ્રી મહાવીર ભગવાનના નિર્વાણ કાળથી ચોસઠમા વર્ષે મેક્ષે સિધાવ્યાં. જ્યાં સુધી જબ્બે સ્વામી મેક્ષ પામ્યા ન હતા, ત્યાં સુધી ભરત ક્ષેત્રમાં આગળ કહેલ દસ સ્થાન હતા
(૧) મન:પર્યવજ્ઞાન (૨) પરમાવધિજ્ઞાન (3) પુલાક-લબ્ધિ (૪) આહારક-શરીર (૫) ક્ષપક-શ્રેણી (૬) ઉપશમ-એણું (૭) જિન-કલ્પ (૮) ત્રણ ચારિત્ર પરિહાર-વિશુદ્ધિ, સૂફમ-સાપરાય અને યથાખ્યાત (૯) કેવળજ્ઞાન મોક્ષ તેમના નિર્વાણ બાદ એ દસ સ્થાન વિર છેદ પામ્યા. તે વિશે બે સંગ્રહણી ગાથાઓ છે.
વીર-નિર્વાણને બાર વર્ષ પસાર થતાં ગૌતમ સિદ્ધ બન્યા, વીસ વર્ષ વીતતાં સુધર્માસ્વામી મેક્ષ ગયા તથા ચાસઠ વર્ષ વીતતાં જંબૂસ્વામી મોક્ષ ગયા. જંબૂરવામાં મેક્ષે જતાં નીચેના દસ સ્થાન વિછિન્ન થઈ ગયાં. તે દસ સ્થાન આ છે-(૧) મન:પર્યવજ્ઞાન (૨) પરમાવધિજ્ઞાન, (૩) જુલાકલબ્ધિ, (૪) આહારક-લબ્ધિ, (૫) ક્ષપકશ્રેણી, (૬) ઉપશમ શ્રેણી, (૭) જિનક૯૫, (૮) ત્રણ ચારિત્ર, (૯) કેવળજ્ઞાન અને (૧૦) મેક્ષ. જંબુસ્વામી મોક્ષે જતાં આ દસ સ્થાન વિચ્છિન થયાં (સૂ૦૧૨૦)
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૧૪૫