Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 140

છે કે, જ્યારે પુણ્ય ઘણું વધી જાય, ત્યારે ઘણું સુખ આવી મળે છે, એટલે ધણું સુખના હેતુરૂપ બને છે. અને જ્યારે ઘટતું જાય ને અ૬૫ થઈ જાય, ત્યારે તે પુણ્ય, પાપનું કારણ બની જાય છે ? આ ઉપરાંત શું તું એમ પણ માની રહ્યો છે કે, પાપ જેવું કઈ તરવ પુણ્યથી નિરાઈ નથી, અથવા આ એક તત્વ બંને રૂપ છે ? તેમજ બંને અલગ-અલગ છે? આથી વળી આગળ વધી તું એમ માની રહ્યો છે કે આ જગતમાં “આતમા સિવાય બીજો કોઈ પદાથ નથી ? કારણ કે વેદવાકય એમ કહે છે કે આ જગત કેવળ બ્રહ્મમય છે, બ્રહ્મમય હતું ને બ્રહ્મમય રહેશે ? તેને પણ તું એમ જ માને છે ? કેમ એમ જ ને ? તારા આવા પ્રકારના તમામ અભિપ્રાયો નિરાધાર છે. આલોકમાં પુણ્ય-પાપના ફળો પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. આ સિવાય વ્યવહારમાં પણ દેખાય છે કે દીર્ઘ આયુ, લક્ષ્મી, સુંદર રૂપ, આરોગ્ય, સારા કુળમાં જન્મ આદિ પુણ્યના ફળ છે, અને આનાથી વિપરીતતાવાળું અલ્પ આયુ વિગેરે પાપનાં ફળરૂપ છે. માટે પુણ્ય અને પાપને સ્વતંત્ર સમજવા જોઈએ. સમસ્ત જગત “આત્મમય છે એ વિષયમાં અગ્નિભૂતિના પ્રશ્નમાં જે ઉત્તર દેવાયો હતો તે ઉત્તરથી સમજણ કરી લેવી. તમારા સિદ્ધાંતમાં પણ પુણ્ય અને પાપને સ્વતંત્રપણે અંગીકાર કરવામાં આવ્યાં છે જેમ કે- “guઃ પુન જર્મuri; પાપઃ નિ જર્મ એટલે પુણ્ય કર્મથી પુણ્યવાન થવાય છે અને પાપકર્મથી પાપવાન બનાય છે. આથી સિદ્ધ થાય છે કે પુણ્ય અને પાપ બંને સ્વતંત્ર પદાર્થો છે. આવું સાંભળી અચળભ્રાતાને સંશય છેદાઈ ગયા અને તે પણ પિતાના ત્રણ શિષ્યો સાથે દીક્ષિત થયો. (સૂ૦૧૧૨)
અકલ્પિત નામક પંડિત કા પરભવ મેં નારક નહીં હૈ ઇસ વિષય કે સંશય કા નિવારણ
ઔર દીક્ષા ગ્રહણ કા વર્ણન
મૌર્યપુત્ર વિગેરેને વૈરાગ્યમાં ઝુલતા ફરેલા જોવામાં આવતાં અકંપિતના મનભાવે પણ બદલાયા. તેને આત્મા પણ કકળી ઉઠશે. નારકીના જીવે છે કે નહિ તેવી શંકા સેવત તે ભગવાન પાસે આવી પહોંચે. ભગવાને તેને સમજાવ્યું કે નારકીના જીવો અહી આવી શકતા નથી. કારણ કે તેઓનું શરીર એવું હોય છે કે નરક બહાર જઈ શકતા જ નથી. તેમ જ અહિં આવવું ઘણું દૂર છે તેમ જ કઠીન છે. તેથી માનવ જેમ ત્યાં જઈ શકતું નથી; તેમ જ તેઓ પણ અહીં આવી પણ શકતા નથી. આટલા બધા આવાગમન માટે દૈવી શક્તિ એટલે અપાર શક્તિ હેવી જોઈએ તે તેમનામાં નથી હોતી.
આ ઉપરાંત તેઓ પરમાધમ દેવેની અધીનતામાં રહેલા છે. તેઓ પાપના ઉદયે, ત્યાંની ક્ષેત્રવેદના ઉપરાંત પરધમીના પ્રહારે સતત અમોઘપણે સહ્યા જ કરે છે, આથી તેઓ અહીં આવી શકતા નથી તેમ જ માર આડે કાંઈ સૂઝતું પણ નથી અને પરમધમીના તંત્ર નીચેથી ઘડીએક પણ અળગા થઈ શકતા નથી. નારકોનું અસ્તિત્વ છે એમ વેદાનું પણ કથન છે. “નારાજ છે નાયરે જ રાજામગ્નાતિ” એટલે જે દ્ધનું અન્ન ખાય તે નારક થાય છે અગર નારક નહીં હેત તે આ વાકય કેવી રીતે સુસંગ બનત? તેથી સિદ્ધ થાય છે કે નારક જીવોની સત્તા છે. આવી અપૂર્ણ વાણુથી અકપિત પિગળી ગયો અને પિતાના ત્રણ શિષ્યો સાથે તે પણ દીક્ષિત થઈ ગયે, ૮
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૧૨૩