Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 139

મૌર્યપુત્ર કા દેવોં કે અસ્તિત્વ કે વિષયમેં સંશય કા નિવારણ ઔર ઉનકે દીક્ષાગ્રહણ કા વર્ણન
ભગવાને બંધ અને મોક્ષનું કથન, માર્ગ અને શુદ્ધતા એ ત્રણે બતાવતાં મંડિક વિસ્મિત થયા અને પ્રવજ્યા અંગિકાર કરી તે વિરક્ત બન્યો. તેના સાડાત્રણ શિષ્યએ પણ તેજ માર્ગ ગ્રહણ કર્યો.
શંકા-અગ્નિભૂતિની કર્મ સંબંધની અને મેડિકની કમ–બંધ સંબંધની શંકાઓમાં શું ફરક છે?
સમાધાન–અગ્નિભૂતિને તે ખુદ “કમમાંજ સંદેહ હતું. તેને મન “કેમ” જેવું કાંઈ છે જ નહિ એમ લાગતું. પરંતુ મંડિક કર્મના અસ્તિત્વને સ્વીકારતું હતું, પણ જીવ અને કમને સંબંધ થતું હશે કે કેમ? તેની શંકા તે સેવી રહ્યો હતે આ બંનેમાં આટલું અંતર છે.
મંડિકને પ્રવજીત થયેલ જાણી મોયપુત્ર પણ પોતાની શંકાના નિવારણ અર્થે સાડાત્રણસો શિષ્ય સાથે ઉપચો. મીયત્રની શંકા દેવ’નું અસ્તિત્વ છે કે નહિ તે બાબતનું હતું. તેનું કહેવું હતું કે આ બધા ઇન્દ્રોમ કબેર વરુણ આદિને કેણે જોયા છે? તેની શંકાના નિવારણ અર્થે ભગવાને વેદ-વાકયને દાખલે ટાંકી બતાવ્યો ને સ્વર્ગની હયાતી બતાવી દીધી. જે જે શભ કર્તવ્ય ધર્મ સંબંધી હોય તે સર્વ કર્તવ્યનું યથાર્થ પાલન કરનાર દેવગતિમાં જાય છે એમ વેદની વાત ભગવાને કરી. આ ઉપરાંત તેમની પરિષદમાં આવેલા દેવેની હાજરી બતાવી તેની શંકા નિર્મૂળ કરી, આથી તે પોતાના સાડાત્રણ શિષ્ય સમુદાય સાથે દીક્ષિત થઈ ભગવાનની આજ્ઞા એ વિચરવા લાગ્યા. (સૂ૦૧૧૧)
અચલભ્રાતા નામક પંડિતકા પુણ્ય પાપ કે વિષયમેં સંશય કા નિવારણ ઔર ઉનકે દીક્ષાગ્રહણ કા વર્ણન
મૂળને અર્થ—“વિક્રુત્ત ઈત્યાદિ. મૌરિય પુત્રને પ્રવજિત થયેલ જાણી, અકંપિતે વિચાર કર્યો કે, જે જે તેની પાસે ગયા, તે પાછા વળતા જ નથી. તેણે તે, સર્વના સંશય દૂર કર્યા. દૂર થતાં તેઓ દીક્ષિત થઈ, આત્મ સુધારણ તરફ વળી ગયા. હું પણ જાઉં અને મારી શંકાઓને દૂર કરૂં ! આમ વિચારી ત્રણ શિખે સાથે તે પ્રભુ સમીપે પહોંચ્યો. પહોંચતાં વેંત જ પ્રભુએ તેને પ્રશ્ન કર્યો કે “હે અકંપિત! તારા મનમાં સંદેહ છે કે નારકીના
છો હશે કે કેમ? કારણ કે તારા શાસ્ત્રમાં એવું વાક્ય છે કે–“ન દ પેજ નર નારદ શક્તિ પરભવમાં નરકમાં નારક નથી.” આ તારું મંતવ્ય મિથ્યા છે. નારકી છે! પણ તેઓ અહીં આવતા નથી; તેમજ મનુષ્ય પણ ત્યાં જઈ શકતો નથી. તે પણ લોકેત્તર પુરુષો તેમને પ્રત્યક્ષપણે જોઈ રહ્યા છે. તમારા શાસ્ત્રમાં એવું વાકય પણું જોવામાં આવે છે કે, "નાર ૧ નાથત થ દ્વાનમmત'' ઈતિ, અથર્-જે શૂદ્રનું અન્ન ખાય છે, તે નારકીપણે ઉત્પન્ન થાય છે” જે નારકીના જી ન હોય, તે આ વાક્યની સંગતતા કેવી રીતે થઈ શકે? માટે સિદ્ધ થાય છે કે, નારકીના છાનું અસ્તિત્વ છે. આવું સાંભળી, અકંપિત પણ પિતાના ત્રણ શિષ્ય સાથે અણગાર થયે.
અકંપિતની દીક્ષા સાંભળી, પુણ્ય-પાપમાં સંદેહ રાખવાવાળે અચળભ્રાતા નામને પંડિત પણ ત્રણ શિષ્યો સાથે પ્રભુની પાસે ગયો તેને જોઈ ભગવાને પ્રશ્ન કર્યો કે “હે અચળભ્રાતા ! તારા મનમાં એવી માન્યતા થઈ ગઈ
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૧૨૨