Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
આવે તે આ “બન્ધને અનાદિ માનવો પડે, તે તેનો અંત હોઈ શકે નહિ. કારણ કે જે બાબત અનાદિ હોય તે અનન્ત હેવી જોઈએ. અગર જીવને બંધ આદિવાળે માને છે, કયારે બંધની ઉત્પત્તિ થઈ? તેમજ તે ક્યારે અને કેવી રીતે છૂટી શકે ? ઉપર પ્રમાણેને તારે મત પ્રવર્તી રહ્યો છે પરંતુ તે મત મિથ્યા છે. કારણ કે સંસારમાં જે સુખ ભગવે છે, તે શુભ કર્મને બંધ છે; અને દુઃખ ભોગવે છે, તે પાપ કર્મ (અશુભ)ને બંધ છે, અને આ સમસ્ત શુભાશુભ કમરને નાશ થતાં, જીવ મુકત થાય છે. ને મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે. તે કહ્યું કે, અનાદિબંધ છૂટે નહિ, તે પણ ખોટું છે. કારણ કે આ જગતમાં. કંચન અને માટીને સંગ અનાદિને છે; છતાં તે છૂટી જાય છે; તો “કામ” પણ જડ દ્રવ્યના સૂક્ષ્મ રજ છે, માટે તે પણ છૂટું થવું જોઈએ. મૂળભૂત વાત એ છે કે “મમત વધ્યતે કg નિમમતિ પ્રમુગ્રેસે '' જીવના મમત્વ ભાવને લીધે બંધ થાય છે; અને મમત્વ ભાવ છૂટતાં જીવને મોક્ષ થાય છે. ફરી પણ કહ્યું છે
મૌર્યપુત્ર પંડિત કા દેવોં કે અસ્તિત્વ વિષયક સંશય કા નિવારણ ઔર ઉનકી દીક્ષા ગ્રહણ કા વર્ણન
"मन एव मनुष्याणां, कारणं बन्धमोक्षयोः ।
વળ્યાય વિષયાણજીં, મુત્ત નિર્વિયં મના” ? તા. આ બંધ અને મોક્ષના કારણભુત “મન” છે. વિષયમાં જે “મન” આસક્તિ રાખે તે “મન” બંધ કરે છે અને જે વિષયથી નિવૃત્ત રહે છે તે મુક્તિને પામે છે. આથી જીવને બંધ અને મેક્ષ છે તે સાબીત થાય છે.
આમ સાંભળી મંડિક તાજુબ થયો. તેને ભ્રમ ભાંગી ગયે. તે પ્રતિબંધ પામતાં સાડાત્રણસો શિષ્યો સાથે દીક્ષિત થયે. મંડિકને પ્રતિબંધ પામેલ જોઈ મૌર્યપુત્ર પણ પોતાના સાડાત્રણસો શિષ્યના પરિવાર સાથે શંકાના નિવારણ અર્થે પ્રભુ પાસે ગયો. પ્રભુએ પણ તેને પૂછ્યું કે “હે મૌર્યપુત્ર! તમારા દિલમાં એવી શંકા છે કે દેવ” નથી, તમે દેને (ઇન્દ્ર, યમ, વરુણ, કુબેર વિગેરેને) માયાવી માને છે તે વાત બરાબર છે ને ? " તમને સંદેહ છે તે અસ્થાને છે. વેદ-વાકય પણ કહે છે કે “યજ્ઞપુજા યજ્ઞમાનમ્રતા સ્ત્રો છત્તિ યજ્ઞરૂપ આયુધવાળા યજ્ઞકર્તા શીધ્રપણે સ્વર્ગમાં જાય છે. જે તમારા કહેવા મુજબ દેવ ન હોય તે દેવલોક પણ ન હે જોઈએ, તે આ “સ્વ” રૂપી કથન જે વેદ-વાક્યમાં કહેવામાં આવ્યું છે તે તમારા કથન સાથે કેવી રીતે બંધબેસતું છે ? આ વેદ-વાક્યથી જ સિદ્ધ થાય છે કે દેવો છે અને દેવેની સત્તા પણ છે. શાસ્ત્રની વાતને તમે ગ્રહણ ન કરે તે પણ આ પરિષદમાં જે દેવો સાક્ષાત બેઠા છે તેને જોઈ લ્યો. પ્રભુનું આવું વચન સાંભળી મૌયપુત્ર પણ સંશય રહિત થયો ને સાડાત્રણ શિષ્યો સાથે તેણે પણ પ્રવજ્યા અંગીકાર કરી. (સૂ૦૧૧૧)
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૧૨૦
