Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
પામ્યો છે, તે જીવ આગામી ભવમાં પણ તેજ યોનિમાં ઉત્પન્ન થાય છે, જેમ શાલિ નામનું અનાજ વાવવાથી શાલિ જ ઉગે છે, તે સિવાય જવ આદિ ઉગતાં નથી. વેદના આ વાકયને કારણે તમને એ સંશય થયો છે“ગુરુષો વૈ પુરુષત્વ પશવ પશુઢ”—અવશ્ય પુરુષ પુરુષપણાને પામે છે અને પશુ પશુપણાને પામે છે. તમારે આ મત મિથ્યા છે, કારણું કે જે જીવ માર્દવ (નમ્રતા) આદિ ગુણાવાળા હોય છે, તે મનુષ્યનિને યોગ્ય આયુ-બધ બાંધે છે, અને મનુષ્યાચું બાંધનાર મનુષ્ય રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે, પણ જે જીવ માયા-મિથ્યાત્વ આદિ ગુણવાળો હોય છે, તે મનુષ્ય રૂપે ઉત્પન્ન થતું નથી, પણ તિર્યંચ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. કારણને અનુરૂપજ કાર્ય થાય છે એમ જે કહેવાય છે તે સત્ય છે, પણ એટલાથી વર્તમાન ભવની ભવિષ્યકાળના ભાવ સાથેની સમાનતા સિદ્ધ થતી નથી. વર્તમાન ભવ, ભવિષ્યના ભવનું કારણ હોય છે એ જે મત છે તે ભ્રામક છે. વર્તમાન ભવ ભવિષ્યના ભવનું કારણ હોતું નથી પણ વર્તમાન ભવમાં જે પ્રકારના અધ્યવસાય હોય છે, તે પ્રકારના અધ્યવસાયરૂપ કારણ પ્રમાણે જ ભવિષ્યના ભવ સંબંધી આયુ બાંધે છે અને તે પ્રમાણે જ જીવોને ભવિષ્યકાળનો ભવ હોય છે. તથા કારણને અનુરૂપ કાયનો સ્વીકાર કરતાં છાણ આદિથી વીછી આદિની ઉત્પત્તિની સંભાવના હોતી નથી, એમ જે કહેવાય છે તે પણ અસંગત છે, કારણ કે છાણ વગેરે વીછી વગેરેના જીવની ઉત્પત્તિના કારણરૂપ નથી પણ તેમના શરીરની ઉત્પત્તિના કારણરૂપ છે. છાણ આદિ રૂપ કારણ અને વીંછી આદિનાં શરીરરૂપ કાર્યમાં સાદશ્ય (સમાનતા) છે જ, કારણ કે છાણ આદિમાં રૂપ, રસ આદિ પુ%ના જે ગુણ છે તેજ ગુણ વીંછી આદિનાં શરીરમાં પણ હોય છે. આ પ્રમાણે કાર્ય–કરવામાં સાદૃશ્યને સ્વીકારવા છતાં પણ “જે પૂર્વભવ હોય છે તે ઉત્તરભવ હોય છે” એ સિદ્ધ થતું નથી. આ કેવળ મારો જ અભિપ્રાય નથી, પણ વેદમાં પણ કહ્યું છે“ના વ પ ના ચ:
જે મનુષ્ય મળ સહિત જલાવાય છે તે એકકસ શિયાળ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી એ સિદ્ધ થાય છે કે ભવાન્તરમાં વિસશતા પણ હોય છે. આ પ્રમાણે શ્રી મહાવીરનાં વચનો સાંભળીને સુધર્માના સંશયનું પણ નિવારણ થઈ ગયું. તેમણે પણ પિતાનાં પાંચસે શિષ્યો સહિત પ્રભુ પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. વસૂ૦૧૧ની
મઠીક નામક પંડિત કા બધૂમોક્ષ કે વિષયક સંશય કા નિવારણ ઔર ઉનકી દીક્ષા ગ્રહણ કા વર્ણન
મૂળનો અર્થ “as ” ઈત્યાદિ સુધર્મા નામના ઉપાધ્યાયને અણગાર થયેલ સાંભળી, મંડિક નામને વિદ્વાન બ્રાહ્મણ પણ સાડાત્રણ શિષ્યોના પરિવાર સાથે, ભગવાન સમીપ ગયે. તેને સંબોધી વાત કરતાં, ભગવાન બાલ્યા કે, હે મડિકશું તારા મનમાં બંધ અને મોક્ષ સંબંધી શંકા છે? જીવ ને બંધ-મોક્ષ હોય કે નહિ ? આ નિર્ગુણ અને વ્યાપક આત્મા બંધાતો નથી, સંસારમાં ફરતો નથી તેમજ મુકત પણ હેતે નથી, અને કોઈને મુકત કરી પણ શકતો નથી. તારા વેદવાકયમાં “સ vs વિપુળા વિયું વદતિ સંપતિ વા મુરચતે ભાવતિ વા” આ પ્રમાણે તું કહે છે કે જીવને મોક્ષ કે બંધ હતો જ નથી. તારો મત એ છે કે જે અન્ય માનવામાં
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૧૧૯
