Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
પણ સુવર્ણમય અને ગઢના કાંગરા રત્નથી સણગારવામાં આવ્યાં હતાં. હજુ પણ આગળ વધતાં એક ત્રીજા ગઢની રચના કરવામાં આવી હતી. આ ગઢનું નિર્માણ, પ્રવેશદ્વાર સાથે રત્નનું બનાવેલું હતું અને તેના ઉપર વિવિધ પ્રકારના મણિઓનાં કાંગરાં કરવામાં આવ્યાં હતાં. આ ત્રણ ગઢ તેના પ્રવેશદ્વાર સાથે પસાર કર્યા પછી જ, ધર્મ દેશનાના સભામંડપ તરફ જઈ શકાતું હતું. આ સમેસરણની રચના દેવકૃત છે એમ બતાવવા સારું, ત્યાં આઠ પ્રકારની અલૌકિક વસ્તુઓ દષ્ટિગોચર થતી હતી. (૧) ભગવાનના શરીરથી બાર ગણે ઉંચે અશોકવૃક્ષ, (૨) અચેત ફની વૃષ્ટિ (3) દિવ્યધ્વનિ, (૪) ચામર (૫) ફટિક સિંહાસમ (૬) તેમના મુખ ઉપર પ્રસરી રહેલ ભામંડળ, (૭) દેવદુંદુભી (૮) છત્ર ઉપર છત્ર એમ ત્રણ છત્રો,
આ સમવરણની શોભાનું ફરી વર્ણન કરવામાં આવે છે-સમવરણમાં ઠેરઠેર રત્નમય પત્રે પુષ્પ અને ફલવાળા વૃક્ષોનું આરોપણ થયેલું હતું. તેનું ધરાતલ અને સપારી વિવિધ રત્નોના તેજથી વિવિધ પ્રકાશ આપતી હતી એટલે સમવસરણના કેઈ ભાગમાં રનમય પાંદડાંવાળા તે કોઈ ભાગમાં રત્નમય ફળવાળા તે કોઈ ભાગમાં રત્નમય ફૂલેવાળાં વૃક્ષે હતાં. ત્યાની ભૂમિને ભાગ કઈ ઠેકાણે વૈર્યમય લેવાથી અનુપમ હરિતરંગ ધારણ કરતો હતે. કેક ઠેકાણે નીલમણિમય હોવાને લીધે નીલિમાયુક્ત હતે, કઈ ઠેકાણે ટિકમય હોવાથી સફેદ હતે, કઈ ઠેકાણે જાતિ રત્નમય હોવાથી ભાસ્કર હતું. કોઈ ઠેકાણે પદ્મરાગ મણિમય હોવાથી અનોખી લાલિમાંથી વ્યાપ્ત હતા. કોઈ ઠેકાણે સુવર્ણમય હોવાથી હલ્કા પીળાવર્ણવાળે હતો. કેઈ ઠેકાણે બાળસૂર્યની સમાન અત્યંત લાલવર્ણવાળો હતો. કેઈ ભૂભાગ મધ્યાહ્નકાળના સૂર્યની સમાન પ્રભાવવાળે હતે. કઈ ભાગ કરો | વીજળીની પ્રભાવાળા ભાસતે હતે.
સમવસરણની ફરતી ચારે બાજુએ, સો સો ગાઉ સુધી, કોઈ પણ સ્થળે કઈ જાતના ઉપદ્ર નજરે પડતા નહીં. ‘ઇતિ’ એટલે એક જાતનો ઉપદ્રવ આ ઈતિના છ પ્રકાર છે. (૧) અતિવૃષ્ટિ (૨) અનાવૃષ્ટિ (૨) ઉંદરડાઓ (૪) તીડ (૫) પટને ઉપદ્રવ, (૬) દુશમન રાજાનું ચડી આવવું. આ ઉપરાંત આધિ (માનસિક પીડા) વ્યાધિ (શારિરીક પીડા , ઉપાધિ (આકસ્મિક પીડા) કયાંય દૃષ્ટિગોચર થતાં ન હતાં. શરદ, શિશિર, હેમન્ત, વસંત, ગ્રીષ્મ અને વર્ષો આ છએ હતુઓને પ્રભાવ એકત્ર થઈ પોતપોતાની વિશિષ્ટતા, ત્યાં બતાવી રહ્યો હતે. એટલે ત્યાં આવતા દેવો મનુષ્ય અને તિયયને કોઈ પણ એક ઋતુને ઉકળાટ મુંઝવી રહ્યો ન હતો. તેને લીધે, તેમને ત્યાંની હવા, સર્વથા અનુકૂળ જણાવાથી તેઓ એકાગ્ર ચિત્ત ભગવાનની વાણીને સાંભળી શકતાં હતાં. સમસરણના સિંહાસન ઉપર બિરાજેલ ભગવાન મહાવીરને દેહ કેટિ, સૂર્ય, ચંદ્ર, વિદ્ય, અને મણિઓના સમૂહથી પણ વધારે કાન્તિવાળો દેખાતો હતે. ટૂંકમાં આ “સમવસરણની શેભા, સ્વર્ગની શોભાને પણ ટક્કર મારે તેવી અનુપમ અને અદૂભૂત હતી. (સૂ૦-૧૦૩)
મૂળનો અર્થ—‘તસિતાસિસ ઇત્યાદિ આ દિવ્ય સમવસરણમાં બીરાજતા ભગવાનના દર્શન માટે તથા તેમને ધર્મોપદેશ સાંભળવા સારું ભવનપતિ, વ્યંતર, તિષિક અને વિમાનવાસી દેવ અને દેવીઓ પોત-પોતાના પરિવાર સાથે ત્યાં આવી રહ્યા હતા. તેઓ પિતાની સાથે પોતાની રિદ્ધિ-સમૃદ્ધિથી સર્વ પ્રકારના ઘુતિથી, તમામ પ્રકારના વિમાની દીપ્તીથી, દિવ્ય શોભાથી, શરીર પર ધારણ કરેલ તમામ પ્રકારના આભૂષણો-ઘરેણાઓના તેજની જવાલાઓથી, શરીરની દિવ્ય પ્રભાએથી, દિવ્ય શરીરની કાંતીઓથી ઉદ્યોતિત કરતા થકા અને વિશેષરૂપથી પ્રકાશયુકત થઇ આવી રહ્યા હતા. આવી રીતે, દેવી અલંકારેથી અલંકૃત, અને આભુષણોથી વિભૂષિત એવા દેવ-દેવીઓને આવતાં જોઈ, યજ્ઞ કરવાવાળા સર્વ બ્રાહ્મણ, અંદરોઅંદર આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા; આ પ્રકારે નિવેદ કરવા લાગ્યા. આ પ્રમાણે સાક્ષી પુરવા લાગ્યા. આ પ્રકારે સંભાષણ કરવા લાગ્યા કે, “અહો યજ્ઞાથી ઓ ! યજ્ઞને પ્રભાવ તે જુઓ ! સર્વ દેવ-દેવીઓ આ યજ્ઞને જોવા માટે તેનો પ્રસાદ અને હવિષ લેવા માટે સર્વ પરિવાર અને ઋદ્ધિ
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૧૦૨
