Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
મટ બંધથી બાંધેલી અને પટ્ટની આકૃતિના ત્રીજા હાડકાથી વીંટાયેલ બન્ને હાડકાંઓ ઉપર, એ ત્રણેને ફરીથી દૃઢ કરવાને માટે જ્યાં ખીલીના આકારનુ વજા નામનું અસ્થિ લાગેલુ હાય તે વઋષભ-નારાચ કહેવાય છે. જેના દ્વારા શરીરના પુલ દઢ કરાય, તે અસ્તિ નિચય-હાડકાંની રચના વિશેષને સંહનન કહે છે. એવું વઋષભ નારાચ સહનન ઇન્દ્રભૂતિ અણુગારને પ્રાપ્ત થયેલ હતું. તેમનું શરીર એવું ગૌર-વણું હતું કે જેમ સેાનાના ટુકડાને કસોટી પર ઘસવાથી સાનેરી અને ચળકતી રેખા થાય છે, અથવા જેવા કમળના પરાગ હોય છે. તાપય એ કે તેમનું શરીર કસેટી પર ઘસેલા સુવણ ની રેખા અને કમળનાં કેસરા જેવું ચળકતું અને ગૌર વર્ણનુ હતુ. અથવા કસોટી પર ઘસેલા સુવર્ણની અનેક રેખાઓનાં જેવા ગેારા શરીરવાળા હતા.
ઇન્દ્રભૂતિ કા દીક્ષાગ્રહણ ઔર ઉનકા સંયમારાધન કા વર્ણન
વધતા જતા પરિણામેાને કારણે તથા પારણાદિમાં વિચિત્ર પ્રકારના અભિગ્રહ કરવાને કારણે તેમનુ અનશન આદિ ખાર પ્રકારનું તપ ઉત્કૃષ્ટ હતું, તેથી તએ ઉગ્ર તપસ્વી હતા વધારે તપસ્યાવાળા હાવાથી દીપ્ત તપસ્વી હતા. મેટા માટી તપસ્યા કરવાને કારણે મહાતપસ્વી હતા પ્રાણી માત્ર તરફે મિત્રભાવ રાખતા હોવાથી ઉદાર હતા પરિષદ્ધ, ઉપસ અને કષાય રૂપી શત્રુઓના નાશ કરવામાં ભયાનક હાવાથી ધાર હતા. તે ઘાર (કાયા દ્વારા દુષ્કર) મૂળ ગુણાવાળા હાવાથી ઘાર ગુણવાન હતા. દુશ્ર્વર તપશ્ચરણના ધારક હતા. કાયર માણસેાદ્વારા આચરી ન શકાય એવા બ્રહ્મચર્યનુ પાલન કરતા હતા. તેમણે દેહાધ્યાસના ત્યાગ કર્યો હતે, અથવા તેએ શરીરના સંસ્કાર ( શ્રૃગાર )થી રહિત હતા. વિશિષ્ટ તપસ્યા વડે પ્રાપ્ત થયેલ વિશાળ તેજોલેશ્યા નામની લબ્ધિ તેમણે શરીરમાં જ લીન કરી દીધી હતી. ચૌદ પૂર્વાના ધારક હતા. મતિ, શ્રુત, અવધિ અને મન:પર્યાંવજ્ઞાનથી યુક્ત હતા. તેમની બુદ્ધિ સમસ્ત અક્ષરામાં પ્રવેશ કરનારી હતી. તે ભગવાનથી વધારે દૂર પણ ન રહેતા અને અન્યત નજીક પણ ન રહેતા-ઉચિત સ્થાન પર રહેતા હતા. ત્યાં ઘુંટણે! ઉપર કરીને તથા મસ્તક નમાવીને ધ્યાન રૂપી કાષ્ટકા પ્રાપ્ત હતા. કોઇ પણ એક વસ્તુમાં એકાગ્રતાપૂર્ણાંક ચિત્તનું સ્થિર હોવું તેને ધ્યાન કહે છે, તે એજ ધ્યાન રૂપી કાષ્ઠ (કાઠી)માં રહેલ હતા. એટલે કે જેમ કેાઠીમાં રહેલ અનાજ આમ તેમ વેરાતું નથી, એજ પ્રમાણે ધ્યાન ધરવાથી ઇન્દ્રિયાની તથા મનની વૃત્તિ બહાર જતી નથી. આશય એછે કે ઇન્દ્રભૂતિ અણગારે પાતાની ચિત્તની વૃત્તિને નિય ંત્રિત કરી લીધી હતી. તેએ સત્તર પ્રકારના સર્ચમ અને બાર પ્રકારના તપ વડે આત્માને વાસિત કરતા વિચરવા લાગ્યા. (સ્૦૧૦૬)
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૧૧૦
