Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ઉત્તરવાચાલ ગામ મેં નાગસેન કે ઘર પર ભગવાન કે ભિક્ષા ગ્રહણ કા વર્ણન
મળને અર્થ—“ ” ઈત્યાદિ. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર, ચંડકેશિક સર્પ ઉપર ઉપકાર કરી, અટવીથી બહાર નીકળી ગયા. ત્યાંથી પ્રસ્થાન કરી, “ઉત્તર વાચાલ” નામના ગામમાં પધાર્યા. આ ગામમાં “નાગસેન” નામને ગાથાપતિ રહેતો હતો. તેને એક પુત્ર હતો, જે વિદેશમાં ગયો હતો. બાર વર્ષ બાદ, અકાલે વૃષ્ટિસમાન તે અચાનક પિતાને ઘેર આવી પહોચ્યા. પુત્રનું શુભ આગમન થતાં, નાગસેન ઘણે રાજી થઈ ગયે. અને તેની ખુશાલીમાં તેણે અનેક પ્રકારનાં મિષ્ટાન્નો બનાવી, વિવિધ પ્રકારના મેવા મિઠાઈઓ તૈયાર કરાવી, મિત્રો-જ્ઞાતિજનો, સ્વજને, પરિ જન, સંબંધીઓ અને ઓળખાણ પિછાણવાળા સર્વને નોતર્યા, અને આનંદપૂર્વક ભોજન કરાવ્યાં. તે કાળે અને તે સમયે, ભગવાને “અમાસ ખમણ” કયું હતું. અને તેમના પારણાને દિવસ આબે, અચાનક નાગસેનના ઘરમા તે પધાર્યા. નાગસેને પૂર્ણ ભક્તિપૂર્વક અને માન સાથે, પ્રભુને ક્ષીરનું ભજન વહોરાવ્યું.
ભગવાન કે પ્રતિલાભિત હોને સે નાગસેન કે ઘરમેં પાંચ દિવ્યાં કે પ્રગટ હોને કા વર્ણન
દેનાર-લેનાર અને દાતવ્ય ત્રણે શુદ્ધ હોવાથી, નાગસેનને ઘેર પાંચ દિવ્ય વસ્તુઓ પ્રગટ થઈ. તે આ છે(૧) સુવર્ણ વૃષ્ટિ (૨) પચરંગી ફૂલોની વૃષ્ટિ (૩) દિવ્ય વસ્ત્રોની વૃષ્ટિ (૪) દુંદુભીનાદ (૫) “અહોદાન-અહોદાન' ના જયનાદ ભર્યા પકારો અને વનિ. (સૂ૦૮૭)
ટીકાનો અર્થ–ભગવાન મહાવીરે, ચંડકૌશિકને પ્રતિબોધ આપી, મોક્ષને અધિકારી બનાવ્યું, ને તેને અનેક રીતે ઉપકૃત કર્યો. પિતાનું કાર્ય સફળ થયેલું જોઈ, મહાન ભવી જીવને તેનું શુદ્ધપણું બતાવી, ભગવાન તે સ્થાનને છોડી ગયા. પ્રભુને તો સ્વયં વિકાસ સિવાય બીજું કાંઈ જોઈતું ન હતું. સ્વયં વિકાસ દરમ્યાન, જે બીજા છ પિતાનું નિમિત્ત પામી, સવળી દશા અનુભવે તો, તેમને તે વધારે પ્રિય હતું.
જ્યાં ત્યાં પ્રભુ સ્વયં ઉત્થાન માટે પધાર્યા, ત્યાં ત્યાં તેમને અનેક દુઃખમય કષ્ટોનાં બીજ, પ તે પૂર્વે વાવેલાં હતાં. અને તેનો ઉદય આવતાં, સમ પરિણામી રહી, જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા તરીકે, તેમણે તે જોયા કર્યા. આવી રીતે વર્તતાં પ્રભુમાં સ્થિરતા વધતી ગઈ અને બહારનાં દુઃખના નિમિત્ત ઉત્પન્ન કરનાર જીવો પણ, ભગવાનની અતુલ ક્ષમા અને ધીરજ તેમજ સહન શકિતને જોઈ પ્રતિબંધિત થયાં. તેમાંના ઘણાં, સ્વ૫રાકમ ફેરવી ભગીરથ પુરુષાર્થ આદરી, પાંચમી ગતિએ જશે. અર્થાત્ મોક્ષ પામશે.
પ્રભુ આત્મ-સ્થિરતામાં લય થવા તપશ્ચર્યા કરતા અને તે પંદર-પંદર દિવસ સુધી ચાલ્યા કરતી. આવી તપશ્ચર્યાને પારણે કઈ પણ યોગ્ય ઘરમાં ભિક્ષાર્થે પહોંચી જતા. ત્યાં પિતાના હાથને પાત્ર બનાવી, ઉભા રહેતા, અને ઘર ધણી નિર્દોષ આહાર જે આપે તેનું ગ્રહણ કરતા.
લેનાર-દેનાર અને દાતવ્ય વસ્તુ- આ ત્રણે મન, વચન, કાયારૂપ ત્રણ કરણથી શુદ્ધ હોવાને લીધે ત્યાં પાંચ દિવ્ય વસ્તઓ પ્રગટ થતી “ના ગસેન” જેવા કેઈ મહાન પુણ્યશાળી હેય તેને ત્યાં જ આવા પારણાને જંગ બનતો. (સૂ૦૮)
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૬૧
