Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
આવૃદ્ધિને પરિણામે દુઃખાની લેશ પણ પરવા કર્યા સિવાય, ‘સ્વાનુભવ’ વધાયે જતા હતા. આ સ્વાનુભવ કરવામાં પૂર્વ ઉપાર્જિત જે જે કર્મોને ઉદય આવી રહ્યો હતા તે તે કર્મોની રજ લેાગવાઇને સ્વય' ખરી પડતી હતી. પેાતામાં રાગ–દ્વેષ રૂપી ચિકાશ નહિ હેાવાને કારણે બધાવા યેાગ્ય ક`રજ પણ કરૂપે બંધાતી ન હતી, એટલે ભૂતકાળનુ ક રૂપી આવરણ પણ તેની મેળે ફળ ઉત્પન્ન કરી નિર્મીજ થઈ જઇ ખસી જતું અને ભાવી આવરણ પણ રાગ-દ્વેષની ચિકાશના અભાવે અકારક થઇ રહેતું. અને ભૂત અને ભવિષ્ય દૂર થવાથી વમાનદશાને જ ભગવાન ભેગવી રહ્યા હતા. મૃત્યુલેાકના માનવી આત્મસ્થિરતા પ્રગટ કરવામાં આટલે બધા અચળ હોય છે તે મિથ્યાભિમાની દેવાના મનમાં વસી શકતુ નથી તેથી તેઓ તેની કસેાટી કરવામાં જરા પણ કચાશ રાખતા નથી. આવી કસેટીએમાંથી પાર ઉતરનાર અને આવી કસેટીએ ચડનાર સર્વ તી કરામાં ભગનાન મહાવીર એક જ હતા. તેમના જેવા પરષહેા બીજા કોઇ તીથ કરે ભાગવ્યા હોય તેમ જણાતું નથી. આટલે સુધી મિથ્યાત્વી દેવા, આત્મજ્ઞાનિઓને દુઃખ દેવામાં અસાધારણ શક્તિના ઉપયેગ કરતાં હશે, તે તે ભગવાન મહાવીરના જીવન ઉપરથી જાણી શકાયું. આત્મશક્તિ પ્રગટ કરવામાં આટલે સુધી તૈયારી હોવી જોઇએ એમ આ ઉપસર્ગો આપણને સૂચન કરી જાય છે. જ્ઞાનનું અંતર પરિણમન થતાં પેાતાનુ વાસ્તવિક સ્વરૂપ એળખાય છે; અને તે વાસ્તવિક સ્વરૂપની યથા એળખાણ થયે તેના ૫૨ રુચિ વધ્યે જીવ મદકષાયી બને છે. મદકષાયી બનતાં આસ્રવના ભાવા અંધ થાય છે અને સંવર કરણી તરફ તેનુ લક્ષ્ય જાય છે. સંવર કરણી આદરતાં આદરતાં પર પદાર્થો ઉપરને મેાહ અને તેની ઉપરના ભાવ ઓછો થવા માંડે છે. સમ્યજ્ઞાન અને સમ્યક્ શ્રદ્ધા તેમજ સમ્યક્ ચારિત્રનુ અવલંબન લેતાં નિરા પણ થવા માંડે છે. માટે સમજણપૂર્વક જ્ઞાન અને શ્રદ્ધાને અપનાવતાં ઉદાસીન ભાવ પ્રગટે છે. મેાક્ષનું મુખ્ય સંધિન સંસાર તરફ્ વતતા ઉદાસીન ભાવજ છે. જે ભાવના આધારે ત્યાર પછીની સર્વ ક્રિયાએ થતી જોવામાં આવે છે.
આવા તીવ્ર દુઃખા દરમ્યાન શાસ્ત્રના કહેવા મુજબ ભગવાને દેવદુષ્ય ધારણ કરી રાખ્યું હતું અને ત્યારબાદ તે વસ્ત્ર અકસ્મિકપણે અદૃશ્ય થતાં, ભગવાન અચેલક રહેવા લાગ્યા. દેવ-દૃષ્ય હતું ત્યાં સુધી, ભગવાન સચેલક કહેવાતા એટલે વષસહિત કહેવાતા અને વજ્ર દૂર થતા તેઓ અચેલક કહેવાયા. મચેલ અવસ્થા પ્રાપ્ત કર્યા માદ તેઓએ રાજગૃહી–ચંપાપુરી વગેરેમાં ચર્તુમાસ કરી, ચામાસા દરમ્યાન. સ્થિરતા કરી. ચામાસામાં માસખમણુ; ને માસખમણ અને છેવટે ચામાસી તપ સુધીના તપની આરાધના કરી.
એક માસથી માંડી ચાર ચાર માસ સુધીના માસ ખમણના તપને તપીને, તેએ પારણાને દિવસે જુદા જુદા સ્થળે આહાર માટે ઉપસ્થિત થતા આ પારણાની ક્રિયાએ ઉપર જણાવ્યા મુજબના મહાન પુણ્યશાળીઓને ત્યાં થતી આ વખતે દેનાર લેનાર અને દ્રવ્ય, એ ત્રણેની શુદ્ધિના પ્રભાવે, આહાર દેનારને ત્યાં પાંચ દિવ્ય વસ્તુએ પ્રગટ થતી હતી. રાજગૃહી ચંપા ભદ્રિકા વિગેરે નગરીએ તે સમયે વિખ્યાત હતી. આ નગરમાં ‘આભિકા’ નગરીને પણ સમાવેશ થાય છે. આ નરિએના ચાતુર્માસ દરમ્યાન માસખમણેાની તપશ્ચર્યા ઉપરાંત, ભગવાન વિવિધ પ્રકારના અભિગ્રહ પણ ધારણ કરતા હતા આ અભિગ્રહા એટલે અમુક સયેાગામાં, અમુક વસ્તુઓ પ્રાપ્ત થાય તે તપના અંતે પારણુ' કરવું. આવા નિશ્ચયેા ઘણા દુધટ છે અને એવા નિશ્ચયે પરિપૂર્ણ થતાં ઘણા પરિષહે તેમને સહન કરવા પડતા. ઘણીવાર, આદરેલાં માસખમણ તા પણ, અમર્યાદિતપણે વધી જતાં. (સૂ૦૮૯)
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૬૭
