Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 104

છું ! જે હું કોઈ મુનિને આ ભેજન–સૂપડામાં રહેલ બાફેલાં અડદ રૂપ અશન-વહેરાવીને પારણું કરૂં તે મારું કલ્યાણ થઈ જાય. આ પ્રમાણે વિચાર કરીને તે એક પગ ઘરના ઉમરાની બહાર અને બીજો પગ અંદર રાખીને મુનિના આગમનની રાહ જોવા લાગી. એ જ રાજકુમારી વસુમતી શ્રીખંડ ચન્દન જેવી શાંત સ્વભાવવાળી હોવાથી તે “ચંદનબાળા”ના નામથી પ્રખ્યાત થઈ. (સૂ૦૯૬)
અન્તિમ ઉપસર્ગ કા વર્ણન
અંતિમ ઉપસર્ગ મૂલને અર્થ—‘ત્તi ” ઈત્યાદિ. આ પછી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર, કૌશામ્બી નગરીમાંથી વિહાર કરી, દેશના જુદા જુદા ભાગમાં વિચરવા લાગ્યાં. બારમું ચાતુર્માસ કરવા તેઓશ્રી ચંપાનગરીમાં પધાર્યાં ને ત્યાં ચૌમાસી તપની આરાધના કરી, આ ચાતુર્માસ પૂરું કર્યું. આ ચોમાસુ પસાર કર્યા પછી, તેઓ “ષમાસિક” નામના ગામની બહાર ઉદ્યાનમાં કાર્યોત્સર્ગ કરી સ્થિત થયાં. ત્યાં કોઈ એક ગોવાળ આવી ભગવાનને દેખતાં બેલવા લાગ્યો કે હે ભિક્ષક ! તું આ મારા બન્ને બલદેનું રક્ષણ કરજે” આમ કહી તે ગામમાં રવાના થયો. ગામમાંથી પાછા વળતાં, તે ગોવાળે બળદને જોયાં નહીં. તેથી તેણે ભગવાનને પૂછયું કે “હે સાધુ ! મારા બળદ કયાં?” ધ્યાનમગ્ન પ્રભુએ કાંઈપણ જવાબ વાળે નહીં. આથી પૂર્વભવના વૈરાનુંબંધી કર્મના વેગે, તે ગોવાળ ક્રોધાયમાન થયે. ક્રોધથી લાલ પીળા થા, શકટ નામના કઠણ વૃક્ષની ડાળીમાંથી, બે ખીલાં બનાવ્યાં. આ ખીલાને ભગવાનના કાનમાં કુહાડાના ઘા વડે ઘાંચી મજબૂત કરી દીધા, ને તે ખીલાના બહાર દેખાતાં ભાગોને કાપી નાખ્યાં. આમ કરવાનું કારણ એ હતું કે, આવા કાર્યની કોઈને જાણ થાય નહીં. તેમજ આવા બંધબેસ્તા ખીલાને કેઈ કાઢી પણ શકે નહિ. આવું નિકાચિત કમ, બ્રહ્માએ પોતાના અઢારમાં ભવમાં બાંધ્યું હતું. ને તેનો ઉદય તેમને આ અંતિમ ભવમાં જણાય. ને તેનું પરિપકવ ફળ પણ ભોગવવું પડયું.
આ દુરાશયી ગોવાળ ત્યાંથી નિકળી જઈ, કેઈ અજાણ્યા સ્થળે ચાલ્યો ગયો. ભગવાન અહીંથી નીકળી, મધ્યમ પાવા નગરીમાં ભિક્ષાથે અટન કરતાં કરતાં, સિદ્ધાર્થ શેઠને ત્યાં જઈ ચડ્યાં. આ શેઠને ત્યાં “ખરક નામને એક વૈિદ્ય હતો. તેણે પ્રભુને જોતાંજ કાનમાં ઠેકેલાં ખીલાને ઓળખી લીધાં. ને વિચાર કરતાં તેને ખ્યાલમાં આવ્યું કે, કઈ દુરાત્માએ જાણી જોઈને, દુઃખ દેવા નિમિત્ત આવું દુષ્ટ કાર્ય કર્યું છે. તેમજ પ્રભુને થતી અતુલ વેદના પણ, તેણે જાણી લીધી. આ દૃશ્ય પારખી વેચે તે વાત શેઠને કરી, ભગવાન ભિક્ષા ગ્રહણ કરી, ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. ને ત્યાં તેઓ પિતાના દૈનિક કાર્યક્રમ મુજબ કાર્યોત્સર્ગમા ઉભાં રહ્યાં. તેટલામાં શેઠ અને વૈદ્ય ત્યાં આવી પહોંચ્યાં ને પ્રભુના કાનમાંથી મુક્તિપૂર્વક ખીલા ખેંચી લીધા. આ ખીલા ખેંચાતી વખતે, પ્રભુને અસહ્ય વેદના થઈ તે પણ પ્રભુએ, આવી જાજવલ્યમાન તીવ્ર અને ઘેર વેદનાઓને સમ્યફ પ્રકારે સહી લીધી. ખીલા કાઢયા, અને 5 ઔષધ ઉપચારો કરીને ભગવાનના કાનને વેદનારહિત બનાવી શેઠ અને વિદ્ય ઘર તરફ વળ્યા. સારાનરસા કાર્યોના ઘાત-પ્રત્યાધાત હોય જ છે. તદનુસાર પિતાનાં દુષ્કૃત્યાનું ફળ ભેગવવા, આ ગોવાળને નરકગતિમાં જવું પડયું. જ્યારે વૈદ્ય તેમ જ શેઠ શુભકાર્યોના ફળ રૂપે બારેમાં દેવલોકમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયાં. (સૂ૦૯૭)
ટીકાનો અથ– ચતુર્માસ પૂરું થયા બાદ તે સ્થળ છોડીને દેશના અન્ય સ્થળોએ વિહાર કરવાનો સાધુઓનો
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨