Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
અંબાડો) છૂટી ગયો. શેઠ ધનાવહે મનમાં તેના વાળની લટે કાદવવાળી જમીન પર રખેને પડે.” આમ વિચારીને તેમણે નિર્વિકાર ભાવે-યષ્ટિ (લાકડી)ના જેવા પિતાના હાથમાં લઈને તે કેશકલાપ બાંધી દીધે.
આ બાજુ તેજ વખતે ધનાવહ શેઠની પત્ની મૂલા બારીમાં બેઠી હતી તેણે વસુમતીના કેશકલાપ બાંધતા ધનાવહને જોયા. તેણે વિચાર્યું કે “આ છોકરીનું પાલન-પોષણ કરવામાં મેં મારું પોતાનું જ અનિષ્ટ કર્યું છે. કારણ કે આ કન્યા યૌવનના ઉંબરે પહોંચી છે. જે આ છોકરી સાથે મારા પતિ લગ્ન કરશે તે તેની સાથે લગ્ન થતાં જ હું અધિકાર રહિત બની જઈશ. તેથી મારે એવો ઉપાય કરવો જોઈએ કે જેથી મારા પતિ તેની સાથે વિવાહ કરી શકે નહિ. રોગ અને દુશમન ઉત્પન્ન થતાં જ તેને ઇલાજ કરવો જોઈએ. મૂલાએ આ પ્રમાણે નિર્ણય કર્યો. થોડા સમય પછી તેને તક પણ મળી. એક વાર ધનાવહ શેઠને બીજે ગામ જવાનું થયું. તેમને બહાર ગયેલા જાણીને મલાએ હજામને બોલાવી તેની પાસે વસુમતીનું માથું મુંડાવી નાખ્યું. અને હાથમાં હાથકડી અને પગમાં બેડી નાખી. પછી વસુમતાને એક ભાયરામાં પૂરી દીધી, ભોયરાને તાળું વાસી દીધુ. આ બધું કરીને તે કૌશામ્બીમાં જ પિતાને પિયર ચાલી ગઈ. હાથ અને પગથી બંધાયેલી વસુમતી તે ભંયરામાં કેદ–અવસ્થામાં મનોમન વિચાર કરવા લાગી. તે શે વિચાર કરવા લાગી તે બતાવે છે
કયાં મારો એ રાજવંશ, જેમાં મારો જન્મ થયો અને કયાં મારી આ સમયની દુર્દશા ? બન્નેમાં જરી પણ સમાનતા નથી. અહા ! પૂર્વભવમાં મેં ઉપાર્જિત કરેલ અશુભ કર્મ શું ખબર કેવાં છે, કે જેનું આવું ફળ ભેગવવું પડે છે ! આ દુર્દશાના રૂપે જ તે ઉદયમાં આવ્યા છે.” આ પ્રમાણે વિચાર કરતી વસુમતીએ એ નિર્ણય કર્યો કે “જ્યાં સુધી આ કારાગારમાંથી મારે છુટકારો ન થાય ત્યાં સુધી હું અનશન તપસ્યા કરીશ.” આ પ્રમાણે વિચાર કરીને તે “નમો અરિંતળ" ઈત્યાદિ રૂપ પંચ પરમેષ્ઠી મંત્રનો જાપ કરવા લાગી. આ રીતે ત્રણ દિવસ પસાર થયા. એથે દિવસે ધનાવહ શેઠ બીજે ગામથી પાછા ફર્યા. તેમણે શેઠાણી કે વસુમતી કેઈને ન જોતાં નોકર આદિ પરિજનને તેના વિષે પૂછપરછ કરી આ પ્રમાણે શેઠે પૂછવા છતાં પણ મૂલા શેઠાણી તરફથી મના કરાયેલ હોવાથી નોકર-ચાકર વસુમતીને વિષે કંઈ પણ બોલ્યા નહીં ત્યારે ધનાવહ શેઠ ગુસ્સે થયા. તેમણે કહ્યું, “તમે લેકે જાણવા છતાં અને મારા પૂછવા છતાં પણુ વસુમતી વિષે કંઈ પણ કહેતા નથી માટે મારા ઘરમાંથી બહાર નીકળી ચાલ્યા જાઓ.” શેઠના એવાં વચન સાંભળીને એક વૃદ્ધ દાસીએ વિચાર કર્યો, “મારો પ્રાણ જાય તે ભલે જાય પણ વસુમતીને જીવ બચાવે જ જોઈએ.” આમ વિચારી તેણે આખું વૃત્તાંત ધનાવહ શેઠને કહી દીધું. આ વૃત્તાંત સાંભળીને ધનાવહ તરત જ ભયરાના દ્વારની પાસે ગયા ભેંયરાનું તાળું તોડી નાખ્યું. દ્વાર ખોયું અને વસુમતીને આશ્વાસનનાં વચને કહીને સાંત્વન આપ્યું.
મૂલા જ્યારે પિતાના પિતાને ઘેર ગઈ હતી ત્યારે વાસણ-કુસણુ બધું ગુપ્ત જગ્યાએ મૂકીને ગઈ હતી, તેથી શેઠને ઉતાવળમાં કેઇ વાસણ પણ ન જડયું તેમ જ ભેજન પણ નજરે ન પડયું. ફક્ત ઢેરેને માટે બાફેલા અડદ જેને લેકભાષામાં “બાકળા” કહે છે તેજ મળ્યા. બીજ વાસણ ન જડવાથી સૂપડામાં જ બાકળા લઈને ધનાવહ શેઠે વસુમતીને આપ્યા. અને શેઠ જાતે જ બેડી વગેરે તેડવાને માટે લુહારને બોલાવવા માટે લહારને ઘેર ગયા. જકડાયેલ હાથ-પગવાળી વસુમતીએ બાફેલા અડદવાર્થ સૂપડું હાથમાં લઈને વિચાર્યું, “આ પહેલાં મેં સાધુઓને અશન, પાન, ખાદિમ અને સ્વાદિમનું દાન દઈને જ પારણાં કર્યા છે, આજે દાન આપ્યા વિના પારાણું કેવી રીતે કરૂં? કેવા ઉપાર્જિત કમને મારે ઉદય થયો છે કે જેના દર્વિપાકને કારણે હું દાસીપણું વગેરે વગેરે ભેગવી આ દશા પામી
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૮૬
