Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
કપે એવું મળે એને જ આહાર કરતા હતા. ભિક્ષાચર્યામાં (ગોચરી) આહાર મળે કે ન મળે તે પણ સંયમશીલ ભગવાન મધ્યસ્થભાવથી જ વિચરતા હતા.
ઉકડ આદિ આસનોથી રહેતા વીરપ્રભુ મુખ આદિ કોઈ પણ અંગ પર વિકાર થવા દેતા નહિ. ઈહલોક અને પરલોકની પ્રતિજ્ઞાથી રહિત થઈને ત્રણે લેકનાં સ્વરૂપનું મન ગપૂર્વક ચિન્તન કરીને ધર્મધ્યાનમાં લીન રહેતા હતા. જો કે તે સમયે ભગવાન કેવળ જ્ઞાની ન હતા પણ છવસ્થ હતા, તે પણ ક્રોધ આદિ કષા ૨હિત હતા, મમત્વ વિનાના હતા તેમજ શબ્દ, રૂપ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શરૂપ એમ પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયમાં અનાસક્ત હતા. વિશેષ રૂપથી પિતાના આત્માનું સામર્થ્ય પ્રગટ કરતા ભગવાને એક વાર પગ પ્રમાદ સેવ્યો નહિ. આત્માની શુદ્ધિપૂર્વક, સમ્યફ મન, વચન અને કાયાના વ્યાપારને પોતે જ આશ્રિત કરીને ભગવાન આજીવન નિવૃત્તિભાવવાળા માયા વિનાના અને પાંચ સમિતિઓથી યુક્ત રહ્યા. આ પ્રમાણે મેધાવી, અહિંસાપરાયણ અને ઈલેક-પરલોક સંબંધી પ્રતિજ્ઞાથી રહિત ભગવાને “બીજા મુનિઓ પણ આ રીતે આ આચારનું પાલન કરે” એમ વિચારીને આ આચારનું સંપૂર્ણ રીતે પાલન કર્યું (સૂ૦૯૩)
ભગવાન કે અભિગ્રહ કા વર્ણન
મૂળને અર્થતા ” ઈત્યાદિ. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર, લાટદેશમાંથી વિહાર કરી, શ્રાવસ્તી નગરીમાં પધાર્યા. સંયમ-તપ વિગેરેથી આત્માને ભાવિત કરી દશમું ચાતુર્માસ ત્યાં કર્યું. અહિં અડ્રમનું તપ આદરી, એક રાત્રીની ભિક્ષુપડિમા અંગીકાર કરી, ધ્યાનમગ્ન થયા. અહિં પણ, દેવ-મનુષ્ય-તિયાના ઉપસર્ગો ભલી ભાંતિથી તેમણે સહન કર્યો. આ પ્રકારે વિચરતાં, અગ્યારમું ચૌમાસું વૈશાળી નગરીમાં તેમણે કર્યું. ત્યારબાદ શિશુમાર નામના નગરમાં તેઓ પધાર્યા અને શિશુમાર નગરથી વિહાર કરી, કૌશામ્બી નગરીમાં, તેમનું આગમન થયું. આ કૌશામ્બી નગરીમાં. શતાનીક નામે રાજા રાજ્ય કરતા હતા. તેને મૃગાવતી નામની રાણી હતી. આ રાણીને વિજયા નામની અંગરક્ષિકા હતી. રાજાને “વાદી” નામને ધર્માધ્યક્ષ હતો. અને ‘ગુપ્ત’ નામને અમાત્ય હતા. અમાત્યની પત્નીનું નામ “નંદા” હતું આ નંદા શ્રાવિકા હતી, અને મહારાણી મૃગાવતીની બહેનપણી હતી,
પ્રભુએ પિષ સુદ એકમના, દિવસે, દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાલ અને ભાવનો વિચાર કરી, તેર બલવાળો અભિગ્રહ ધારણ કર્યો. આ અભિગ્રહની શરતે નીચે મુજબની હતી :
જે કઈ વ્યક્તિ નીચેના આચાર સહિત માલુમ પડે તો હું મારા ત૫નું પારણું કરીશ. નહિતર આ તપને છ મહિના સુધી ખેંચી, છ માસિક તપની આરાધના કરીશ. (૧) દ્રવ્યથી સૂપડાન ખૂણામાં (૨) બાફેલાં અડદ હોય, (૩) આપવાવાલી વ્યક્તિ કારાગારમાં પૂરાઈ હેય (૪) કારાગારમાં ડેલી પર હોય, (૫) તે પણ બેઠી હોય (૬) તેને એક પગ ઉંબરાની બહાર અને એક પગ ઉંબરાની અંદર હોય (૭) અન્ય ભિક્ષાર્થિઓ ગયા પછીનો ત્રીજો પ્રહર ચાલતો હોય, (૮) આપનાર વ્યક્તિ વેચાતી લેવાએલી હોય, દાસી તરીકે તેનું જીવન હોય, અને મૂળમાં તે રાજકુમારી હોય, (૯) તેના હાથ-પગમાં બેડીનું બંધન હૈય, (૧૦) તેનું માથું મુંડાવેલ હોય (૧૧) તેને કચ્છ બાંધેલ હોય (૧૨) તે અઠ્ઠમ તપથી યુક્ત હોય (૧૩) તે આંખમાંથી આંસુને પ્રવાહ વહેવડાવતી હોય!
ઉપરોક્ત શરતે મુજબ, યથાર્થ આહાર મલે, તેજ તપનું પારણું કરી, તે આહારને શરીરથે ભેળવો.
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
