Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ભગવાન્ કી આચાર પરિપાલન વિધિકા વર્ણન
મૂલના અ` સપ નં’ ઈત્યાદિ ભગવાન રોગગ્રસ્ત ન હતા, છતાં ઉણેાદરી તપનુ તેઓએ આરાધ ન કર્યું. આ સિવાય તેમને કુતરાએ કરડી જતા તે ભવિષ્યમાં એનુ ઝેર ન ચઢી જાય આ ભાવનાથી તેમજ શ્વાસ કાસ આદિ કોઈ પણ રાગે। હતા નહિ, પણ ભવિષ્યમાં રાગ ન થાય એ આશંકાથી પણ શારીરિક ચિકિત્સા તેમણે કદિ પણ કરાવી નહિ. મળ વિસર્જન, નમન, માલિશ, સ્નાન, મન; દંતધાવન વિગેરે ને ક્ર બંધનના કારણેા જાણી તેનુ સેવન તેએ કરતા નહિ. અને તે મૈથુનથી સર્વથા વિરક્ત હતા તેમજ મૌનવ્રતને ધારણ કરતા હતા. શિશિર ઋતુમાં, તડકામાં ઉભા રહી આતાપના લેતા. આતાપનાના સમયે ઉઠુ આસન વાળીને બેસતા હતા. ભગવાને ચાખા, બેરના ચૂરે, અને અડદ આ ત્રણ ઠંડી અને વાસી વસ્તુએનુ સેવન કરી આઠ માસ વિતાવ્યા હતા. ભગવાને પખવાડિયુ માસ-અઢી માસ-અને છ માસ સુધીની તપસ્યા કરી વિહાર કર્યા, પારણાના સમયે પણ તેમને વાસી ભેજન કરવુ પડયુ હતુ. કાઇ કેાઇ વખતે અરૂમ ચેાલા પાંચ ઉપવાસ વિગેરે કરીને, દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર કાલ ભાવ ને જોઈ અપ્રતિજ્ઞ (નિશ્ચય રીતે નહિ) ભગવાન વિહાર કરતા હતા. પાપના માઠાં પિરણામે જોઈ ભગવાને સ્વયં પાપ કર્યું. નથી, તેમજ કોઇની પાસે કરાવ્યું નથી. તેમજ કરનારને અનુમેદન પણ આપ્યું નથી. ગામ અગર નગરમાં જ્યાં જ્યાં ભગવાન પધાર્યા ત્યાં ત્યાં તેમણે પ્રાસુક આહાર ગ્રહણ કર્યાં. પ્રાસુક આહાર એટલે, પેાતાના માટે બનાવેલા નહિ. પણ નિર્દોષ આહાર આવા આહારની ગવેષણા કરી, જ્ઞાનયેાગ દ્વારા તેને જોઈ તેના ઉપયાગ કરતા.
ભિક્ષાર્થે ભ્રમણ કરતી વખતે જો કોઇ સ્થળે ‘કાગવાસ' અપાતી હાય અને તે સ્થળે પ્રાણીએ આ ‘કાગવાસ’ના ખારાકને લેવા ભેગાં થયાં હોય તે ત્યાંથી ભગવાન આહાર લીધા વિના પાછા વળી જતા. આ ઉપરાંત જે કાઈ સ્થળે ભગવાન આહાર માટે પ્રવેશ કરતા અને ત્યાં જે તેએ શ્રમણ, બ્રાહ્મણ, ભિખારી, અતિથિ વિગેરેને ઉભા જોતા તા ત્યાંથી આહાર લીધા વિના ચૂપચાપ પાછા વળી જતા. પાછા વળતી વખતે પણ એવી રીતે ચાલી નીકળતા કે કોઇને પણ અવિશ્વાસ ઉત્પન્ન થાય. તેઓ સદાય હિંસાથી બચવા માટે સમિતિયુક્ત રહી ધીમે ધીમે ચાલી અન્ય સ્થળે આહાર ગવેષણા માટે જતા હતા. ખારાક વધારેલા હોય કે વધારેલ ન હોય તેવા ખારાક, ઢીલા અગર કઠણ ખારાક, જુના અડદ તથા તેના ફોતરા અથવા સત્ત્વહીન ગમે તે રૂક્ષ લેાજન મળી જાય તેને ભગવાન સમભાવથી ગ્રહણ કરી લેતા. કાઈ વખત ખારાક મળે કે ન મળે તેા પણ તેઓ સમપરિણામી થઇ યથેચ્છ વિચરતા.
અક્કડ આસનથી બેસતા ભગવાન કદાપિ પણ મુખની વિકૃતિ તેમજ અન્ય કોઈ ચેષ્ટાએ કરતા નહિ અને તએ અપ્રતિજ્ઞ હતા. ઉવલાક, અધેાલાક અને ત્રીાલાકનુ સ્વરૂપ વિચારી તે ધ્યાનમગ્ન રહેતા. છદ્મસ્થ અવસ્થામાં પણ ભગવાન કષાયહીન અને અનાસક્ત રહી શબ્દ, રૂપ, ગંધ, સ્પર્શ આદિમાં મૂર્છાભાવ કરતા નહિ. પેાતાના
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
66
