Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ચિત્તને અગ્નિ સાથે સરખાવવામાં આવ્યું છે. જેમ અગ્નિ કાચા અન્નને પકવે છે અને તેજ અગ્નિ સમસ્ત પદાર્થોને બાળી પણ શકે છે. આવી બે ધારી શક્તિઓ જેમ અગ્નિમાં છે, તેમ ચિત્તમાં પણ રહેલી છે. ચિત્ત જે સવળે માર્ગે વળે તેં આત્માને ઘડીએક ભરમાં મેક્ષગતિએ લઈ જાય છે અને શક્તિ અવળે માગે કામ કરે તે સાતમી નરકે પહોંચાડી દે છે.
અનિષ્ટ ઉત્પન્ન કરવાવાળી ચિત્તશક્તિને વારંવાર ધિક્કાર આપી તેનો બહિષ્કાર કરે જોઈએ એમ જે, મનુષ્ય માનતે હોય તે તેની એક ભ્રમણા છે. જે ચિત્તશક્તિ અધિકમાં અધિક અનિષ્ટતાને આદરી શકે છે તેજ શક્તિ ઈષ્ટતાને પણ તેજ પ્રમાણે આદરી શકે છે. જે શક્તિ દ્વારા ચકવતી નરકમાં જવા યોગ્ય હિંસા આદિના પ્રશસ્ત કાર્યો કરી મોક્ષની સાધના પણ કરી શકે છે. જે જીવ સામર્થ્યહીન છે. શુભઅશુભ કાંઈ કરી શકવાની શક્તિ ધરાવતું નથી, ગળિયા બળદની માફક તેજહીન છે; જડ જેવી જગતની ભ્રાંતિમાં દબાયેલે રહ્યો છે, જેને પામરતા–ભેગલાલસા-ધરિદ્રતા અને પ્રમાદની કઈ સીમા નથી તે આત્મા જગતમાં કાંઈ પણ કરી શકતો નથી. જેનામાં આ આત્મબળ હોય, શૌર્ય આદિ ગુણ હોય તે ભલે શભ-અશુભ ગમે તે અવસ્થામાં પડેલે હોય તે પણ તે વાંછનીય છે. કારણ કે આવા સામર્થ્યવાન આત્માને સદ્દસ્તે વાળવામાં વાંધો આવતો નથી.
આ શક્તિ ભલે તે સદ્દભાવની હોય કે અસદભાવની ! પરંતુ તે ક્ષયોપશમભાવ દ્વારા પ્રાપ્ત થઇ છે, એટલે શકિત તો આદરણીય છે. ફેર એટલો છે કે તે અશુભ રસ્તે દોરવાઈ ગઈ છે. તેને પાછી વાળી શુભ રસ્તામાં ગાઠવવાની છે. આવી અશુભ માર્ગે દોરાએલી શક્તિ નિમિત્ત મળતાં પાછી વળે છે, અને તેને સદ્દઉપયોગ થઈ શકે છે. માટે આ સીધે માર્ગે જવામાં ઘણું લાભ છે; એમ જ્યારે સપના જીવન ઉપરથી ભગવાને જાણી લીધું ત્યારે તેઓશ્રી સીધા માર્ગે પ્રસ્થાન કરી ગયા.
દોરવાઈ ગઈ છે. તેને
છે. માટે આ સીન માગે દેરાએલી શનિ
વિકટ માર્ગ મેં ચંડકૌશિકસર્ષ કે બાંબી કે પાસ ભગવાન કે કાયોત્સર્ગ કરને કા વર્ણન
આ અટવીમાં પ્રવેશ કરતાં ભગવાનના ખ્યાલમાં આવી ગયું કે આ ભૂમિ પ્રમાણે જ વાતાવરણ છે. આ ભૂમિ પર કેઇ પણ પ્રાણીનાં પગલાં જણાતાં નથી. પાણીના નાળાં અને ગરનાળાં ધારિયા વગેરે પાણીના અભાવે સુકાઈ ગયેલાં માલુમ પડે છે. પુરાણાં ઝાડપાન ચંડશિકના વિષની જવાલાઓ વડે બળી ગયેલા અને સુકાઈને ખાખ જેવા થઈ ગયેલાં જ જણાય છે ભૂમિ પણ સડેલાં અને જીર્ણ થયેલા પાંદડાથી ઢંકાઈ ગયેલી જણાતી હતી ને ઠેર ઠેર મોટા ઢગલા જ્યાં ત્યાં પડેલા જણાતા હતા. આ માર્ગ ઉજજડ અને વેરાન થઈ ગયો હતો. અગાઉની નાની કુટિરે પણ પડી-ખખડી ગઈ હતી અને તેનો કાટમાળ ભોંયભેગે થઈ ગયો હતો. આવી ભયંકર અટવીમાં જ્યાં ત્યાં વેળના રાફડા જામી ગયા હતા. આ ભયંકર નિજન પ્રદેશમાં જ્યાં ચંડકેશિકને રાફડો હતો ત્યાં ભગવાન પહોંચી ગયા.
ચંડકેશિકના રાફડા પાસે આવી આજુબાજુ નજ૨ કરી. જે જગ્યા તેમને નિર્દોષ જણાઈ, તે જગ્યાએ પોતે સાવધપણે કાયાને સ્થિર કરી કાન્સગ ધારણ કયો અને આત્મસમાધિમાં મનને જોડી દીધું. (સૂ૦૮૫)
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૫૫
