Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ભગવાને જવાબ આપ્યા હે ભાઇ ! માતા-પિતા અને બહેન-ભાઈના સંબંધ તે આ જીવે અનતીવાર કર્યો છે. માટે આ વિષયમાં હવે અ ંતરાય ન નાખો તે સારૂં !”
નંદિવ ને આગળ ચાલી કહ્યું કે હે ભાઈ ! તમે જે કહ્યું તે સત્ય છે. પરંતુ મારા આગ્રહ માની જઈ તમે હજુ બે વર્ષે ગૃહવાસમાં વિતાવેા તે સારૂં' !
મોટાભાઇના આ પ્રત્યુત્તર સાંભળી નિશ્ચયજ્ઞાની પ્રભુ મહાવીરે પોતાના ભાઇ નંદિવર્ધનની આવી ઇચ્છા જાણી, હૃદયમાં ઉતારી અને કીધુ કે ‘જે આપની ઇચ્છા એમ જ હોય તે! હું હજુ એ વર્ષ ગૃહવાસમાં રહીશ, પણ શરત એ કે મારા નિમિત્તે, ઘરમાં કઈ પણ પ્રકારને આરંભ-સમારંભ થવો ન જોઈએ. હું સાધુ-વૃત્તિવાળા થઈને જ રહીશ. ' નંદિવર્ધને પ્રભુની આ વાતના સ્વીકાર કર્યા.
મેાટાભાઇ સાથે આ વાત થયા પછી, શ્રમણ ભગવાન મહાવીર ગૃહવાસમાં રહી દિવસે વીતાવવા લાગ્યા. તે દરમ્યાન આ પ્રમાણે નિયમેનુ પાલન કરવા લાગ્યા. (૧) દરરોજ કાર્યાત્સગ કરતા. (૨) બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરતા. (૩) શરીરનો ાસા વધારવાના ઉપાયેાથી દૂર રહેતા. (૪) શરીરના પાષણ પૂરતા જ આહાર લેતા. એ પ્રકારે વિશુદ્ધ ધ્યાન ધરતાં ધરતાં ભાવમુનિ જેવી વૃત્તિને આચરતાં જેમ તેમ એક વર્ષ સુધી અગારવાસમાં ( સંસારી
પણામાં) રહ્યા. (સ્૦૭૪)
ટીકાને અથ સેળ ભેળ' ઇત્યાદિ તે કાળે અને તે સમયે એટલે કે પ્રભુ મહાવીરના માતા-પિતા દેવલાક પામતાં, મતિ, શ્રુત અને અવધિજ્ઞાનધારી એવા શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની પ્રતિજ્ઞા હવે પૂર્ણ થઈ. અઠાવીસ વર્ષ સંસારમાં રહ્યા બાદ તેમને સંયમ લેવાની એટલે કે દીક્ષા લેવાની ભાવના જાગૃત થઈ. જ્યારે પ્રભુ મહાવીરના મોટાભાઇ રાજા નન્દિવ ને આ જાણ્યુ' ત્યારે તેમણે ભગવાન મહાવીરને ભારે હૈયે કહ્યું —“ ભાઇ, વધુ માન ! માતા-પિતાના વિરહનું દુઃખ તે હજી મારા હૈયાને કોતરી રહ્યું છે. હૈયુ દુઃખથી શાડાતુર છે. સ્વજને અને રિજના પણ હજી આ શોકની લાગણીમાંથી મુક્ત થયા નથી. એક બાજુ શાકનાં વાદળા તુટી પડયાં છે, તેમાં વળી તમે સયમ લેવાની અભિલાષા દર્શાવીને માતાપિતાના મૃત્યુને કારણે આઘાત પામેલ મારા હૈયાં ઉપર તમારા વિષેાગનાં દુઃખ રૂપી મીઠુંન ભભરાવશે. રાજપાટ મળવા છતાં હું દુઃખી છું. મને વધારે દુઃખી ન કરશે. તમે મારા પ્રાણથી પણ વધારે મને પ્રિય છે! તમારા વિયાગતું દુ:ખ અમારે માટે અસહ્ય થઇ પડશે. ”
ત્યારે વર્ધમાન પ્રભુએ કહ્યું— જ્યેષ્ઠ મંધુ ! માતા-પિતા, ભાઇ અને બહેનના સંબંધ આ જીવને અનંતી વાર થયા છે. આ સંબંધ કાંઇ નવેસવે નથી, માટે પ્રત્રયા (દીક્ષા) લેવાના મારા શુભ કાર્ય માં અંતરાય ન નાંખતાં અનુમાદન આપે.”
આ સાંભળીને નન્દ્રિવને કહ્યુ બંધુ! તમે જે કહેા છે. તે અક્ષરશઃ સત્ય છે-સનાતન સત્ય છે, પણ મારા અનુષ-આગ્રહથી મારા દુ:ખને હળવું કરવા પણ તમારે એ વર્ષે સંસારમાં અવશ્ય ખેચી કાઢવાં જોઇએ. ’
નિશ્ચયજ્ઞાની પ્રભુએ જ્ઞાનના પ્રભાવે જોયુ કે હજી એ વર્ષોં સુધી મારે સંસારમાં રહેવાનુ ખાકી છે, ત્યારે પેાતાના ભાઈ નન્દિવર્ધનની આ વાતને પાછી ન ઠેલતાં હદયમાં વિશેષરૂપે ધારીને કહ્યું”— ડિલ ખંધુ ! આપની જો એમ ઇચ્છા છે તા બે વર્ષ સુધી હું ગૃહવાસમાં તે રહીશ, પણ આજથી ઘરમાં મારા નિમિત્તે આહાર વિગેરેના પચન-પાચન રૂપ આરંભ-સમારભ થવા જોઈએ નહિ. હું મુનિઓ જેવી ચર્ચાથી નિવાસ કરીશ, કાળાં વાદળામાં દૃશ્યમાન થતી તેજરેખા જેવી પ્રભુની વાણી સાભળી રાજા નન્ટિવર્ધનને ટાઢક વળી અને એટલેથી સતાય માની પ્રભુનાં આ વચનાના સ્વીકાર કર્યા.
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૨
૩૪
