Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ઇન્દ્ર દ્વારા ગોપકા તિરસ્કાર કરના
ભક્તિભાવથી જેનું હદય હમેશાં ઉછળી રહ્યું છે અને મૃત્યુલોકમાં જે કાંઈ સૂફમ કે સ્થલ બનાવ બને તેનું જેને તત્કાલ જાણ થાય છે એવા શહેન્દ્ર ભગવાનની પાસે આવી આ મૂખ શિરોમણી ભરવાડને ખૂબ ઠપકો આપે અને ભગવાન પાસે હમેશા તેમના રખેવાળ તરીકે રહેવા પ્રભુને વિનંતિ કરી, જેથી તિર્યંચ અને માનવકત ઉપસર્ગોનું પતે નિવારણ કરી શકે. ભગવાન તે સ્વયં બુદ્ધ હતા તેઓ જાણતા હતા કે જેણે જે જે કર્મ બાંધ્યા હોય તે તે તેને જાતે જ ભોગવવાં પડે છે. પિતાના જ બળ અને વીર્ય વડે અનંતકાળનું આત્મપ્રદેશે લાગેલું અજ્ઞાન રૂપી આવરણ જાતે જ ખસેડવું પડે તેમાં કોઈની સહાયતા કામ આવતી નથી.
બા ઉપસર્ગો તો નિમિત્ત રૂપ છે. બાહ્ય ઉપસર્ગો અંદરના કર્મોના ઉદય આવ્યે બહાર દેખાય છે અને આવી મળે છે. આંતરિક કર્મોદય ઘણા જ સૂફમ-પુદ્ગલ પરમાણુઓ રૂપ છે; તે અન્યજનથી કેમ અટકાવી શકાય?
ગોપ કો મારને કે લિયે ઉદ્ધત ઇન્દ્ર કો ભગવત્કૃત નિષેધ / સહાયતા કે લિયે ઇન્દ્ર કી પ્રાર્થના કા અસ્વીકાર
આ કર્મોદયને આત્મા પોતે જ સમજી શકે અને તેને ફળ આપતાં પોતે પણ અટકાવી શકે તેમ નથી. કેવળ સારામાઠા ફળ રૂપે પરિણમતી વખતે પોતે તેમાં રાગદ્વેષ કરી જેડાય નહિ; અને પિતાના સ્વભાવ તરફ લક્ષ કરી આ ઉદય તરફ દુર્લક્ષ કરે અને વેદનાને સમભાવે ભગવે. આ જાતનું સૂક્ષ્મપણે વરતતું આંતરિક કાર્ય પિતા દ્વારા જ થઈ શકે. બીજો કોઈ આ અરૂપિ રચના અને તેની કાર્યપદ્ધતિ શી રીતે સમજી શકે? જ્યારે સમજ પણ ન પડી શકે તે તેનું નિવારણ પણ કેમ કરી શકે ? આ નિવારણનો સચોટ ઉપાય મારા જ હાથમાં છે ને મારા સિવાય બીજું કઈ કંઈ કરી શકવાને જરા પણ સમર્થ નથી એવું ભગવાને પોતાના અનન્ય ભક્ત શકેદ્રને સમજાવ્યું ત્યારે તેણે પિતાની ભૂલ અને ગેરસમજણ કબૂલ કરી ભગવાનની માફી માંગી પિતાના સ્થાને પાછા ફર્યા. ભગવાને શકેન્દ્રને બળ-વીર્યના જે જે પ્રકાર બતાવ્યાં તેના પ્રકારો પાંચ છે. તેમાં “ઉત્થાન’ એટલે કઈ પણ પ્રકારની શારીરિક, વાચિક અને કાયિક ચેષ્ટા દ્વારા પુરૂષાર્થ ફેરવવું તેને “ઉત્થાન” કહે છે. ચાલવું–બેસવું–બોલવું આદિ પદ્ધતિને “કમ? કહે છે. શારીરિક શક્તિ દ્વારા કાર્યની સફળતા મેળવવી તેને ‘બળ’ કહે છે. અંતરની શક્તિ એટલે “વીલ પાવર” ઈચ્છા શક્તિને “વીય' કહે છે. પુરુષકાર એટલે માનસિક શક્તિને વિકાસ કરી તેને ઉપયોગ કરવો તેને “પુરુષકાર” કહે છે અને શરીર-મન અને આત્માની સર્વ શક્તિઓ વડે રોકાઈ જઈ કાર્યની સફળતા મેળવવામાં ઓતપ્રોત થવું તેને “પરાકમ’ કહે છે. આ તમામ પ્રકારો સ્વયંપ્રેરિત હોય તે જ કાર્ય સાધક થઈ શકે છે એમ ભગવાને પિતાના ભક્તને સ્પષ્ટીકરણ દ્વારા જ્યારે સમજાવ્યું ત્યારે શક્રેન્દ્ર ઘણા રાજી થયા અને ભગવાન ઉપરને અનન્ય ભાવ તેની આંખમાં પ્રગટપણે દેખાવા લાગ્યો. (સૂ૦૮૨)
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૫૦
