Book Title: Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ભગવાન કે વિરહ સે નન્દિવર્ધન આદિ કે વિલાપ કા વર્ણન
મૂલનો અર્થ– “ઈત્યાદિ. આવા પ્રકારના અભિગ્રહને ધારણ કરી શરીરની શુશ્રષા કે મમતાને ત્યાગ કર્યો. તેજ દિવસે છેલ્લા મુહૂર્તમાં ભગવાન “કુર ગામ તરફ ચાલી નીકળ્યા.
જ્યાં સુધી ભગનાન દષ્ટિગોચર થયાં ત્યાં સુધી નંદિવર્ધન વગેરે સ્વજનોએ અનિમેષ દૃષ્ટિએ ટગર ટગર જોયા કર્યું ને પ્રભુના દશનામૃતનું પાન કરતાં હર્ષિત રહ્યાં. પરંતુ જ્યારે પ્રભુ દષ્ટિ-મર્યાદાથી દેખાવા બંધ થતા ગયા તેમ તેમ દરિદ્રોની સમાન સ્વજનેના હર્ષો ઓછા થવાં લાગ્યાં. જેમ ઉનાળાના પ્રખર તાપમાં સરોવરનું પાણી સુકાઈ જાય છે તેમ સનેહીજનેને હર્ષ સુકાવા લાગ્યા. પાણી વિના જેમ કમળો કરમાઈ જાય છે તેમ પ્રભુદશન વિના સર્વના મન કરમાવાં લાગ્યાં. તેને વિકસિત કરનારા વહેતા મંદમંદ શીતલ અને સુગંધિત પવને પણ તેઓને સર્ષના શ્વાસસમ વિષમય લાગતા હતા.
દીક્ષા મહોત્સવ રૂપી નંદનવનમાં પ્રભુદશનરૂપી કલ્પવૃક્ષના મૂલમાં ઈષ્ટપ્રાપ્તિથી જે આનંદની લહેરીઓ ઉઠતી હતી તે બધી લહેરીએ વીરભગવાનના વિરહ રૂપી વડવાનલ-અગ્નિમાં બળીને ખાખ થઈ ગ ચ તૂને વિગ સાલે છે તેમ પ્રભુનો વિયેગ સર્વજનેને સાલવા લાગ્યા. અને આ વિરહ શલ્યની માફક ખૂંચવા લાગ્યો. પ્રભુવિયોગને લીધે ચોમેર પ્રસરાએલ પ્રભુવિરહ રૂપ સઘન અંધકારને લીધે ત્યાં ઉભેલા બધા માણસે મેટી મટી આંખ હોવા છતાં આંધળા ભીંત જેવા થઈ ગયા. જેવી રીતે દીવો ઓલવાતાં ઘરની શોભા નષ્ટ થઈ જાય છે તેવી જ રીતે ત્યાંની પ્રભુના પ્રકાશથી થતી નથી અને સુંદર શોભા નષ્ટ થઈ ગઈ. જેમ નદીકાંઠે દેવાઈ જતાં નદી બેડોળ લાગે છે, જેમ રસ ચુસાઈ જતાં ફળફૂલ પત્ર ફીક્કો લાગે છે તેમ પ્રભુના ગયા બાદ સમસ્ત જનતાનાં મન રસહીન ફીક્કાં દેખાવા લાગ્યાં. શ્રાવણ ભાદરવાની વર્ષોની ધારાની માફક લોકોની આંખોથી આંસુઓની ધારા વહેવા લાગી હમને રાડ પડાવી દે તેવા તેમના મોટા ભાઈ નંદિવર્ધન મૂછિત થઈને કાપેલા વૃક્ષની ડાળી માફક ધરતી પર પડી ગયા. જેમ વૃક્ષનાં ફલો નીચે ગબડવા માડે તેમ તેમનાં આભૂષણે પણ એક પછી એક નીચે ગબડવા માંડયાં નિસ્તેજ થયેલ નંદિવર્ધનને બેશુદ્ધ પડેલા જેઈ સર્વસામંત વગેરે પણ બેશુદ્ધ થઈ ભય પર પડવા લાગ્યા.
શીત ઉપચાર વડે નંદિવર્ધન જ્યારે હાશમાં આવ્યા ત્યારે તેમની વ્યથાને પાર ન હતું. જાણે દુઃખના વાદળ તુટી પડયા. ગળામાં ડુમે ભરાયો હતો. આંસુથી છલકતી આંખેને સાફ કરી આત્મનિંદા કરવા લાગ્યા. “ધિક્કાર છે મારા પાપના પરિણામોને ! આ બંધુવિરહ ઈન્દ્રના વજીના માર સમાન દુઃખ આપી રહ્યો છે ! આમ કહી તેઓ હૈયાફાટ રોવા લાગ્યાં ને ચોધાર આંસુ પાડી વિલાપ કરવા લાગ્યાં. ઘેડા, હાથી વગેરે પ્રાણીઓ પણ આંસુ વહાવતાં પ્રબલ શેક અનુભવવા લાગ્યાં. આ સમયે નાચ કરનાર મયૂર પણ નાચ કરવાનું ભૂલી ગયાં. વૃક્ષે શાકના ચિન્ટ તરીકે પુને ત્યાગ કરવા લાગ્યા. હરણેએ મોઢામાં લીધેલું ઘાસ છોડવા લાગ્યાં; પક્ષીઓએ ચવાનું છોડી દીધું. આ પ્રમાણે સર્વ પ્રાણીઓ પણ વિલાપ કરવા લાગ્યાં. ઝાડપાન પણ શકના માર્યા ગુરવા લાગ્યાં. શોકથી દુઃખિત થયેલ નંદિવર્ધન ભગવાનનું ચિંતન કરતાં કરતાં ખીન્ન ભાવે પોતાના મહેલે પહોંચ્યાં. (સૂ૦૭૯)
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૪૩
