Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 33

મેરૂકે કંપન સે ભુવનત્રયમેં રહે હવે જીવકો ભય હોના, શક્રેન્દ્રકી ચિન્તા, કમ્પન કે
| કારણ કો જાનના, પ્રભુ સે ક્ષમાયાચના
મૂળને અર્થ“ સર્વ = 'ઈત્યાદિ. જે સમયે સુમેરુ પર્વતે કંપન શરુ કર્યું તે સમયે આખી પૃથ્વી કંપવા લાગી. સમુદ્રો ખળભળી ઉઠયાં. શિખરો ઉપરા-ઉપરી પડવા મંડયાં. સમસ્ત સંસારી જીના હૃદયને ભેદી નાખે તેવો દારુણ અવાજ થયે. ત્રણે લોકમાં કોલાહલ મચી ગયો. લોકે ડરના માર્યા ભયભીત થવા લાગ્યાં. પ્રાણીઓ આમ તેમ દોડધામ કરવા લાગ્યાં. સર્વ જીવજત ભયથી આકુળ-વ્યાકુલ થઈ રહ્યાં. “ત્રાહિ ત્રાહિ”ના પોકાર થવા લાગ્યા. શરણ શોધવા આમ તેમ મથામણ કરી રહ્યાં. સર્વ દેવ-દેવીઓનાં મન પણ ભયથી ધ્રુજી ઉઠયાં.
આ વખતે શકેન્દ્રને આ પ્રમાણે મગત ભાવ ઉઠી આવ્યાં કે, કદાચ આવો મહાન-વિશાલ અને ઊંચા મેરુ પર્વત, આ કેમલ શરીરવાળા બાળ પ્રભુ ઉપર ગબડી પડશે તે, તેમની શું દશા થશે ?, હું તેમની માતા પાસે શું મેટું લઈને જઈશ?, તેમને કઈ હકીકતથી વાકેફ કરીશ?, આવા પ્રકારના વિચારોની પરંપરાને લીધે તેનું મન ઉગ્રતાને પામ્યું, ને તે આર્તધ્યાન કરવા લાગે.
આવા ભાવો મનમાં આવતાં, તેમનામાં તીવ્ર ક્રોધાગ્નિ સળગી ઉઠય. ક્રોધની જવાળાઓને લીધે, આખું શરીર બળવા લાગ્યું. બળતરા થતાં તેણે અવધિજ્ઞાનને ઉપગ મૂકો, તેમાં તેમને સર્વ હકીકત વિદિત થઈ, ને પિતાને દેષ જણાતાં, બે હાથ જોડી, માથે અંજલી ધરી, ભગવાન પાસે ગળગળા-હૃદયે બેલવા લાગ્યા કે “હે ભગવન્ત! હું સર્વ જાણી ચુકયે, સારી રીતે મને સર્વ સમજાયું, મેં સાંભળ્યું છે અને અત્યારે અનુભવ પણ કરી લીધે છે કે અતીત, વર્તમાન અને ભાવી કાળના અહંન્ત ભગવાને, અનંત વીર્યવાન, અનંત પુરુષાકારના ધણું, અને અનંતપરાક્રમી હોય છે. આવા પ્રકારનું કથન નમ્રભાવે પ્રગટ કરી, કેન્દ્ર ભગવાનને વંદન-નમસ્કાર કરી, થયેલ અપરાધની માફી માગી. (સૂ૦ ૬૫)
ટીકાને અર્થ- a ) ઇત્યાદિ. મેરુ પર્વત ત્રણે લેકને આવરી લે તેવો હોવાથી, તેલંબાઈ, પહોળાઈ અને ઉંચાઈમાં, સંપૂર્ણ રીતે વિસ્તૃત છે, આથી તેના કંપનને સ્પર્શ ત્રણે લોકમાં અનુભવાય. કંપનના લીધે, ધરતી પણ ધણધણી ઉઠી, ધરતી ધણધણાતાં, સમુદ્રનું પાણી ઉછળી આવ્યું, ને આ ઉછાળાને લીધે, ચારે બાજુ જળજળાકાર થઈ રહ્યું.
ઉકાપાતથી, ધરતીના આધારે રહેલા નાના-મોટા શિખરો પણ સવસ્થાનેથી ચુત થતાં જણાવા લાગ્યા, ને ઘરબાર-મેડી-મહેલાત-હવેલીઓ સર્વે પડીને પાદર થયાં. માનવ, પશ, પ્રાણી દુઃખના લીધે અથાગ શેક-સંતાપને પામે છે, શરણ અને આશ્રય વિનાના થઈ જવાથી, કોલાહલ કરી મૂકે છે. માનવના આશ્રય
સ્થાનો તે, ચલ અને અસ્થિર છે, તે તે કં૫ લાગતાં પડી જાય છે. પણ દેવના આશ્રય સ્થાને-દવાલ, વિમાને, કીડાંગણે સર્વે અચલ અને સ્થિર છે, છતાં તેમને પણ કંપને સ્પર્શ થતાં, પડવાને ભય ઉપસ્થિત થયે ને ડેલું–હેલું થઈ રહ્યાં.
આવી સ્થિતિ સર્વ લોકોમાં વ્યાપી રહી હતી. ત્યારે કેન્દ્રના મનમાં પણ ચિત્ર-વિચિત્ર તરંગ ઉઠવા લાગ્યા.
શ્રી કલ્પ સૂત્રઃ ૦૨
૧૬