Kalpasutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 42

મુખવાસ લેવા એકત્રિત થયાં, ત્યારે સર્વની સમક્ષ, રાજા સિદ્ધાર્થે જાહેર કર્યું કે જ્યારથી આ બાળક ગર્ભમાં આવ્યો છે ત્યારથી હિરણ્ય-સુવર્ણ-ધન-ધાન્ય–વૈભવ–ઐશ્વર્ય–ઋદ્ધિ-સિદ્ધિ-સમૃદ્ધિ-સત્કાર-સન્માન-પુરસ્કારરાજ્ય-રાષ્ટ્ર-બળ-વાહન–કોષ-કેષ્ઠાગાર (કોઠાર)–પુર–અંતઃપુર-જનપદ-જાનપદ-યશવાદ-કીર્તિવાદ-વર્ણવાદ-શબ્દવાદ–ોકવાદ-સ્તુતિવાદમાં તેમજ વિપુલ-ધન-સુવર્ણ–રત્ન-મેતી-શંખ-પરવાળાં-શિલા-લાલરત્ન આદિ વાસ્તવિક સંપત્તિમાં, ઉત્તરોત્તર વધારો થતજ ગમે છે. દિન-પ્રતિદિન આનંદની વૃદ્ધિ થતાં, અમે તેનું નામ ગુણમય ગુણનિષ્પન્ન વર્ધમાન” રાખીએ છીએ.
આ પ્રમાણે એક બાજુ દેવોએ ભગવાનનું નામ “મહાવીર” રાખ્યું, ત્યારે બીજી બાજુ માતા-પિતાએ “વર્ધમાન’ રાખ્યું. ભગવાન “કાશ્યપગેત્ર” માં જન્મેલ હોવાથી તે “કાશ્યપગોત્રી” પણ કહેવાય છે. સૂ૦૬૯)
ટીકાને અર્થ–તપ i માલ્સ': ઈત્યાદિ. લૌકિક વ્યવહારમાં, પ્રસૂતિ થયા બાદ, અગીઆર દિવસ સુધી માતાને તથા બાળકને માટે “અશૌચ' ગણાય છે.
સૂતક સમય વીત્યા બાદ, વ્યાવહારિક દષ્ટિએ, બારમા દિવસે, ખુશાલી બતાવવા, સગાં-વ્હાલાં-મિત્ર-જ્ઞાતિસંબંધી–વર્ગને જમાડવામાં આવે છે.
આ પ્રમાણે ભગવાનનો જન્મ થતાં તેની ખુશાલીમાં સિદ્ધાર્થ રાજાએ, વિપુલ ભજનની સામગ્રી તૈયાર કરાવી, ખૂબ પ્રેમ અને વાત્સલ્ય ભાવથી તેમને જમાડ્યાં, તેઓ પણ ખૂબ-ખૂબ આનંદિત થઈ “વર્ધમાન” નામ પાડવામાં હાર્દિક અનુમોદન આપ્યું.
ભગવાનના જન્મ-નિમિત્તે વેરભાવ ઉપશાંત થતાં, સર્વત્ર આનંદ-મંગળ વ્યાપી રહ્યો. અને તે આનંદને પ્રદર્શિત કરવા ગરીબ-ગુરબા વિગેરેને પણ વિપુલ પ્રમાણમાં મિષ્ટભંજન કરાવી તેમને દરેક રીતે સંતોષવામાં આવ્યાં.
હિરણ્ય કહેતા ચાંદી, સુવર્ણ કહેતા સોનું, ધન કહેતા ગાય-ઘડા-ભેંસ આદિના ધણ, અથવા ગોકુળ, ધાન્ય કહેતાં બીહિ-શાલિ-જવઘઉં વિગેરે, વિભવ એટલે આનંદ, ઐશ્વર્ય એટલે ધન અને માનવ સમુદાયનું અધિપતિપણું, અદ્ધિ એટલે સંપત્તિ, સિદ્ધિ એટલે ઈષ્ટ વસ્તુઓની પ્રાપ્તિ, સત્કાર એટલે જનતા દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલ સ્થાન, સન્માન એટલે યેગ્ય આસન આદિ અર્પણ કરી બતાવાતો પૂજ્યભાવ, પુરસ્કાર એટલે સામાન્યપણે બતાવાતા ઉદ્યમ, ૨ાજ્ય એટલે ૧ સ્વામી, ૨ અમાત્ય, ૩ મિત્ર, ૪ કષ, ૫ રાષ્ટ્ર, ૬ દુર્ગ, અને ૭ સેના, આ સાત અંગો જેમાં હોય છે. રાષ્ટ્ર એટલે સમસ્ત દેશ, બલ એટલે હયદળ-ગજદળ-રથદળ અને પાયદળની સેના, વાહન એટલે જમીન-પાણી અને હવામાં ચાલતા મુસાફરીના સાધનો, કેષ એટલે રેકડા સિક્કાથી માંડી રત્નો આદિનો ભંડાર, કેડાગાર એટલે ધાન્ય રાખવાના કઠારો, પુર એટલે નગર, અંતઃપુર એટલે રાણીવાસ, જનપદ એટલે પ્રાંત, જાનપદ એટલે પ્રજા, યશવાદ એટલે કીર્તિની સામાન્ય કક્ષા અથવા શ્રેણી, કીર્તિવાદ એટલે વ્યાપકપણે ફેલાએલો યશ-રે માં જે જે કાર્યો પ્રજાના હિતાર્થે તેમજ પરોપકારી કાર્યો થયા હોય તે સર્વને સમાવેશ થાય છે. જ્યારે “યશ” માં છૂટા-છુટા કાર્યોની સામાન્ય ગણત્રી કરાતી હોય છે, ને જે કામ જેની દ્વારા પરિપકવ થયું હોય, તેને ભાગે તે “જશ’ જાય છે. “યશ” એક-પ્રાતવ્યાપી હોય છે, જ્યારે કીર્તિ સમસ્ત પ્રદેશમાં વ્યાપી રહેલ હોય છે, આટલો “યશ” અને “કીર્તિ ” માં ફરક છે. સાધુવાદ એટલે સગુણેની વૃદ્ધિ અથવા સત્યુ તરફની રુચિ, વર્ણવાદ એટલે પ્રસંશા, શબ્દવાદ એટલે અર્ધ દિશામાં વ્યાપ્ત થયેલ સુગુણા-વખાણે કે શબ્દ
શ્રી કલ્પ સૂત્ર: ૦૨
૨૫