________________
૧૪
.
જેમ એક માણસ જ્યાં બેઠે હોય ત્યાં આકાશ અને અધર્મસ્તિકાય સંગ રૂપે રહે તેથી તે સંગાકાશ અને સંગીક અધર્માસ્તિકાય કહેવાય છે
હવે જયારે તે માણસ ત્યાંથી અન્યત્ર જાય ત્યારે આકાશાસ્તીકાય અને અધર્મસ્તકાય વિભાગ રૂપે રહે છે ઈત્યાદિ પર્યાય કહેવાય છે. તે પર્યાયે સંખ્યાથી લક્ષણથી પ્રદેશ વિભાગથી એમ ત્રણ પ્રકારે છે, અને ઉપચારથી નવ પ્રકારે છે, અને સંપૂર્ણ લક્ષણથી દ્રવ્ય ઉત્પાદ વ્યય અને પ્રવ્યિ રૂપ ત્રણ પ્રકારે છે તે દ્રવ્ય ગુણ પર્યાય રૂપ પરસ્પર કંથચિત ભિન્ન છે અને કર્થચિત અભિન્ન છે. (૨)
(દ્રવ્ય ગુણ પર્યાયને ભેદ કહે છે) જેમ મોતી ઉજવલતાદિકથી મતી માલા અળગીરે, ગુર્યાપ વ્યકિતથી જાણે દ્રવ્ય શકિત તેમ વલગીરે—જન all