________________
પ્રવચન ક્રમાંક - ૩, ગાથા ક્રમાંક - ૨
પ્રવચન ક્રમાંક - ૩
ગાથા ક્રમાંક - ૨ ગ્રંથનો વિષય પ્રયોજન
વર્તમાન આ કાળમાં, મોક્ષ માર્ગ બહુ લોપ;
વિચારવા આત્માર્થીને, ભાખ્યો અત્ર અગોપ્ય. (૨) ટીકા:આ વર્તમાન કાળમાં મોક્ષમાર્ગ ઘણો લોપ થઈ ગયો છે. જે મોક્ષમાર્ગ આત્માર્થીને
વિચારવા માટે (ગુરુશિષ્યના સંવાદરૂપે) અત્રે પ્રગટ કહીએ છીએ.
પ્રાચીનકાળમાં કોઈ પણ ગ્રંથની રચનાનો પ્રારંભ કરતાં પહેલા પોતાના ઈષ્ટદેવનેજ્ઞાની પુરુષને યાદ કરી, વંદન-સ્તુતિ કરી પછી ગ્રંથનો પ્રારંભ કરતા. આ પ્રણાલિકાને મંગલાચરણ કહે છે. એક શ્રેષ્ઠ કાર્ય કરવું છે, તેની નિર્વિઘ્ન સમાપ્તિ થાય તથા એ મહાપુરુષો પ્રત્યેનો આપણો વિનય, નમ્રતાભાવ વ્યક્ત થાય તેથી પહેલી ગાથામાં સદ્ગુરુને નમસ્કારરૂપ મંગલાચરણ કર્યું.
મંગલાચરણ પછી બીજો પ્રશ્ન એ આવે છે કે આટલા બધા શાસ્ત્રો છે, સિદ્ધાંતો છે તો આ ગ્રંથની રચના કરવાનું શું પ્રયોજન છે? પ્રશંસા, પ્રસિદ્ધિ, ખ્યાતિ મેળવવા, સન્માનપત્ર કે એવોર્ડ મેળવવા કે પૈસા કમાવા માટે આ ગ્રંથની રચના તો નથી કરીને? જ્ઞાની પુરુષોને પૂછાય નહિ કે તમે શા માટે શાસ્ત્રોની રચના કરો છો? નિવેદન કરી શકાય. પૂછવામાં અહંકાર છે. નિવેદનમાં ભક્તિ છે. નિવેદન કરી શકાય કે સાહેબ ! આ શાસ્ત્રોની રચના આપ શા માટે કરો છો?
જ્ઞાની પુરુષોના હૃદયમાં બે ધારા ચાલે છે. એક વીતરાગતાની ધારા ને બીજી કરણાની ધારા. વીતરાગતાની ધારા એમને એકાંતમાં લઈ જાય, મૌનમાં લઈ જાય, સર્વસંગ પરિત્યાગમાં લઈ જાય, બહારના કર્તુત્વભાવમાંથી અંદર લઈ જાય, આંતરિક અવસ્થાની સાધનામાં લઈ જાય, ધ્યાનમાં ને સમાધિમાં લઈ જાય. આ વીતરાગતાની ધારા “અંદર જાવ, અંદર જાવ, અંદર જાવ', એમ એમને કહ્યા જ કરતી હોય છે. એકલી એ ધારા જો હોય તો તે વીતરાગ પુરુષો આપણી વચ્ચે ન હોય. જરૂર પણ નથી આપણી વચ્ચે એમને
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
