Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 114

(સિંઘારાસ) સિઘાડાના (Tછો) ગુચ્છ (3ળાવા) અનેક જીવાળા (3) તે (હો) હોય છે (નાચવો) જાણવા જોઈએ (ઉત્ત) પાન ( વીવા) પ્રત્યેક જીવ વાળાં (નિ) બે (૨) અને (લીવા) જીવ (B) ફળમાં (મળિયા) કહ્યા છે.
ટીકાર્થ—હવે સાધારણ વનસ્પતિ કાયિક જીવેના ભેદની પ્રરૂપણ કરે છે.
પ્રશ્ન છે કે સાધારણ શરીરવાળા બાદર વનસ્પતિકાયના જીવ કેટલા પ્રકારના છે?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપે-સાધારણ શરીર વાળા વનસ્પતિકાયના બાદર જીવ અનેક પ્રકારના હોય છે. તેઓને બતાવે છે અવક, પનક, સેવાળ, ખુહી, મિતુલ્થ, હસ્તિભાગા, અશ્વકર્ણ, સિંહકણું, સિઉંઢી, મુસુંઢી, રૂરૂ, કંડરિકા, જીરૂ, છાર વિરાલી, કિદ્રિકા, હળદળ, આદુ, આલુ, મૂળા, કાજ કર્ણાકટ, સુમાત્રક, વલુકી, પાડુ, મૃગવાલુંકી, મધુરસા, રાજપત્રી, પદ્મા, માડરી, દન્તી, ચંડી, માષ પણ, જીવિતરસહ, રેણુકા, કાકેલી, ક્ષીર કાકેલી, ભંગી, નખી, કિમિરાસી, ભમુસ્તા, લાંગલિકી, પેલુકા, કૃષ્ણપ્રકુલ, હઠ, હરતનુકા, લોયાણી, કૃષ્ણકન્દ, વજકન્દ, સુરણકન્દ, અને ખલૂર, આ સત્તાવના વનસ્પતિ અનન્ત જીવ છે, અર્થાત્ તેમાં અનન્ત જીવ થાય છે.
આજ નહીં પણ તેને સમાન જે બીજી વનસ્પતિ છે. તેઓ પણ સાધારણ શરીર બાર વનસ્પતિ કાયમાં જ ગણાઈ જાય છે અને તેમાં પણ અનઃ જીવ હોય છે.
તૃણમૂલ, કન્દમૂલ તેમજ વંશીમૂલ, તેઓને સંખ્યાત જીવ, અસંખ્યાત જીવ. અને અનન્ત જીવ સમજવા જોઈએ, આ ત્રણેમાં જાતિના અથવા દેશના ભેદથી કઈમાં સંખ્યાત, અને કેઈમાં અસંખ્યાત અને કઈમાં અનન્ત જીવ હોય છે.
સિંઘાડાને ગુચછે અનેક જી વાળો સમજવું જોઈએ. તેના દરેક પાનમાં એક જીવ હોય છે અને ફળમાં બે જીવ કહેલા છે. તાત્પર્ય એ છે કે સિંઘાડામાં અનન્ત જીવ છે, કેમકે તેની છાલ અને ડાળ વિગેરે અનેક જીવ રૂપ છે. કેવળ તેના પાન પ્રત્યેક જીવ છે અને ફળમાં બે બે જીવ હોય છે | શબ્દાર્થ –(સ) જે (ભૂસ્ય) મૂળના (માસ) ટુટેલાના (મો) સમાન (મો) ભંગ (વીસ) દેખાડે છે (વતની) અનંત જીવ (૩) તે (ર) તે () મૂલ (જે ચાવજો તદ્દવિા ) બીજા જે આવા પ્રકારના છે તેઓને પણ આવાજ સમજવા જોઈએ. (નસ્પ) જે (ઇંસ) સ્કંદના શેષ પૂર્વવત્
(લી) જે (તયા) છાલના શેષ પૂર્વવત્
આ રીતે (રાત્રી) શાખાના (જુવાજીસ) કુંપળના (ત્તિસ) પાનના (g સ) પુપના (૮) ફળના (
વીસ) બીજના શેષ શબ્દોને અર્થ પૂવની જેમ સમજી લેવું જોઈએ છે સૂ. ૨૦ છે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
૧૦ ૨