________________
તો પછી અરિહંત કે સિદ્ધ થયા તેના જીવ ક્યાંથી આપણે સ્વીકારવું જ પડે. અને અનંતા જીવોનું ) આવ્યા ? શું આકાશમાંથી ટપકી પડયા ? તો અસ્તિત્વ જો સ્વીકારીએ તો પછી એમ કેમ માની આકાશમાં ક્યાંથી જીવ આવ્યા ? અને આકાશ શકાય કે તે કાળે તેમને નમસ્કાર કરનાર કોઈ જ ન ) જ ક્યાંથી આવ્યું? આવા સેંકડો પ્રશ્નો ઊભા થઈ હતા? કોઈ તેમને નમસ્કાર જ નહોતા કરતા? એ ( જશે.માટે અરિહંત-સિદ્ધ એ કોણ થયા ? કોઈ કેવી રીતે માની લેવાય? ચાલો, નમસ્કાર જ નહોતા જીવ જ થયો છે. એ તો પદ-કે અવસ્થા છે, કોઈ કરતા તો શા માટે નહોતા કરતા? શું કારણ હતું? પણ ભવ્ય જીવ આ પદ કે અવસ્થા પામી શકે છે. શું જવાબ આપવો? માટે એવું કહેવા પાછળ આપણી એટલે એ વખતે પણ અનંતા જીવો હતા અને એ પાસે કોઈ આધાર જ નથી. માટે પંચ પરમેષ્ઠિઓ ( અનંતામાંથી કોઈ જીવ અરિહંત બન્યો કે – કોઈ હતા ત્યારે આજના જેવું આખું જગત એવું ને એવું જીવ મોક્ષે જઈ સિદ્ધ બન્યો. એ પ્રમાણે જેમ જ હતું, બધા જ જીવો હતા. અને બધું જ હતું. માટે ) અરિહંત અને સિદ્ધની સિદ્ધિ થાય છે, તે જ રીતે બીજા વિચારોને અવકાશ જ નથી રહેતો. એટલે પંચ તે કાળમાં તે તે થયેલા અરિહંતના સમયે પણ પરમેષ્ઠિઓને તે કાળે જે નમસ્કારો થતા હતા, જે આચાર્ય-ઉપાધ્યાય અને સાધુઓ પણ હતા. એ નમસ્કાર કરતા હતા તે જ નમસ્કારની રીતે જ ઘઉંની સાથે જેમ ઘાસની સિદ્ધિ થાય છે તેમ નમસ્કારના શબ્દો આ નવકાર મહામંત્રમાં રખાયેલા ) અરિહંતાદિની સાથે આચાર્યાદિ બધાની સિદ્ધિ છે. એટલે ‘એસો પંચ નમુક્કારો” આ પાંચમું પદ થાય છે. માટે એ પાંચ પરમેષ્ઠિની સિદ્ધિ અનાદિ- આવ્યું છે. એ પદ પાંચ પરમેષ્ઠિ ભગવંતો તથા અનંત કાળથી છે એમ માનવું જ વધારે સુસંગત નમસ્કાર એ બન્નેને સાબિત કરે છે. બધાને નમસ્કાર છે. એમનું અસ્તિત્વ સદાય છે.
થતા હતા-થાય છે અને ભવિષ્યમાં પણ થતા જ ) અનાદિ-અનંત-નિત્ય-શાશ્વતપણું જો પંચ રહેશે. હવે ચૌદ રાજલોકરૂપ સમસ્ત બ્રહ્માંડપરમેષ્ઠિનું તર્ક-યુક્તગમ્ય રીતે સિદ્ધ થાય છે તો સંસારમાં નવકાર મહામંત્રનું અનાદિ-સ્મરણ કેવી ) પછી નવકારનું કેમ નહીં ? તો પછી ફરી પાછું રીતે થઈ રહ્યું છે તે જોઈએઆપણે એમ માનવું પડશે કે-તે કાળે પંચપરમેષ્ઠિ
Jain Cosmology 2419 24428 Cosmos ભગવંતો તો હતા પરંતુ તેમને નમસ્કાર નહોતો
એટલે સંપૂર્ણ બ્રહ્માંડનું આ ચિત્ર છે. જૈન દર્શનમાં થતો? કે કોઈ કરનાર જ નહોતું? આ વાત જો
એના માટે “ચૌદ રાજલોક' શબ્દ વાપરવામાં આવ્યો સ્વીકારીએ તો ફરી એમ થશે કે તે વખતે એ પાંચ
છે. બસ આ ચૌદ રાજની બહાર કંઈ જ નથી. એની આ સિવાય બીજો કોઈ જીવ જ ન હતો? બીજા કોઈનું
બહાર નથી કોઈ જીવસૃષ્ટિ કે નથી કોઈ અજીવ સૃષ્ટિ. અસ્તિત્વ જ ન હતું? તો આ વાત પણ યુક્તિસંગત
નથી કોઈ પુદ્ગલ પરમાણું કે નથી કોઈ નાનો મોટો ) બેસવાની નથી. (જો બીજા કોઈ જીવો એ કાળે ન
જીવ. પંચાસ્તિકાયાદિ જે કંઈ છે જેનું અસ્તિત્વ છે તે હતા તો પછી એ પાંચ પરમેષ્ઠિ ક્યાંથી આવ્યા?
તેની સત્તા માત્ર આ ચૌદ રાજલોક પરિમિત છે બ્રહ્માંડ ) શું પાંચે આકાશમાંથી ટપક્યાં? શું એમને એમ
ક્ષેત્ર છે. તેની અંતર્ગત છે, અંદર છે પણ બહાર કંઈ પાંચેય પરમેષ્ઠિ થયેલા, તૈયાર જ નીચે ઉતરી
જ નથી, બહાર માત્ર આકાશ છે. તે આકાશ આવ્યા? કે પછી ક્રમશ: સાધના કરીને આગળ
લોકક્ષેત્રની બહાર છે માટે તેને ‘અલોકાકાશ' કહેવાય વધ્યા?) માટે તે વખતે અનંતા જીવોનું અસ્તિત્વ
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
