Book Title: Uttaradhyayan Sutra Part 01
Author(s): Tattvaprabhvijay
Publisher: Jinprabhsuri Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004167/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI utarAdhyayana-sUtrA (mULa-ka - sI.chAyA) - (bhAga-1) (a ) 1 thI 13) JD) sApAdako www jainelibrary.org munirAja zrI takhala viERIE' Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namAmi nityaM guru rAmacandra namonamaH gurujinaprabhasUraye zrI uttarAdhyayana sUtrA (mULa zloka - saMskRta chAyA) (bhAga-1) (adhyayana 1 thI 13) ja saMpAdaka ja pU. A. bha. zrI jinaprabhasUri ma. sA. nA ziSyaratno 5.pU. munirAja zrI tattvamabhavijayajI ma. sA. ja prakAzaka pU. A. zrI jinaprabhasUri graMthamAlA - C/o rasIkabhAI ema. zAha e-8, dhavalagIrI phleTa, 8me mALe, jaina derAsara pAse, khAnapura, bahAI senTara, amadAvAda- 1, mo: 9904501221 For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. A. zrI jinaprabhasUri graMthamAlA - (20) graMtha : zrI AcArAMga sUtra (mULa zloka - saMskRta chAyA) : kartA : pUrvAcArya saMpAdaka : pU.A.bha.zrI jinaprabhasUri ma.sA.nA ziSyaratna pU.munirAja zrI tattvaprabhavi.ma.sA. prakAzaka : pU. A. zrI jinaprabhasUri graMthamALA nakala : 1000 mUlya : sadupayoga prakAzana varSa : vi. saM. 2068, kA.va.6 sUcanA che A graMtha zrI bhAvavadheka supArzvanAtha che. mU. jaina saMghanI (raMgasAgara-pAlaDI) jJAnakhAtAnI rakamamAMthI chapAyela hovAthI gRhasthoe mAlikI karavI nahi. pU. sAdhu-sAdhvIjI bha. + jJAnabhaMDArone bheTa mokalavAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OO22. NSS enimitta che jinazAsanabhAsanabhAskara-sUricakracakravartI-jinazAsananA aNanama senAnI bAladIkSAyugapravartaka-devadravyarakSaka mokSamArgasArthavAha-siddhAMtarakSaka suvizAlagacchAdhipati sUri "premanA panotA paTTadhara viraprabhunI 77mIpATane dIpAvanAra AcArya deveza zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA - saMyama zatAbdI varSa vi. saM. 1969, po. su. 13 ke vi. saM. 2068, po. su. 13 o For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a mRtyarthe che samajIvana naukA kaNadhAra-paramArAthaMpAda gurumAtA zAMta-prazAMta-upazAMtamUrti suvizuddhasaMyamI-madhurabhASI marudhara dezoddhAraka45-45-upadhAnatapanA nizrAdAtA pa. pU. AcAryadevezazrImad vijaya jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjAnA - asIma upakAronI smRtimAM che teozrInA karakamalomAM samarpaNa For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI uttarAdhyayana sUtrano mahimA je kharekhara Asanna siddhivAlA, ratnatrayInA ArAdhaka ane graMthibheTavALA bhavyAtmAo che, te A adhyayanone bhaNe che. 0 0 0. sarva jIvano kalyANanI ja eka bhAvanAthI paramAtmA mahAvIre pharamAvela aMtima dezanA nA zabda deha rUpa grantha eTale ja uttarAdhyayana sUtra A sUtra aneka bhavyAtmAone moha rAha cIMdhanArUM bane che. 0 0 0. je abhavya ane graMthino bheda nahi karanArA che, te anaMta saMsArI che, te saMkSipta karmavALAo zrI uttarAdhyayana sUtranA paThanamAM abhavya-ayogya che. 0 0 0. jema bhuMDa ne cokhA AdinA uttama bhojana ne ArogavAnI icchA thatI nathI tema abhavya jIvane uttarAdhyayana sUtra jevA uttama granthane paThananI rUcI thatI nathI. 0 0 0 viddharahita je AtmAe AraMbhela A uttarAdhyayano mahAmuzkelIe samApta thAya che, te bhavya AtmA A uttarAdhyayanone meLave che. A pramANe pUrva RSio kahe che. For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutajJAna mahimA ) lekhayanti narA dhanyA, ye jainAgama pustakAn / te sarvaM vAGmayaM jJAtvA, siddhiM yAnti na saMzayaH / / je puNyazAlI purUSo zrI jinAgamanA pustakone lakhAve che, chapAve che. teo sakalazAstro jANIne mokSamAM jAya che. temAM jarAye zaMkA nathI. zrutArAdhanAcca kevalajJAnamapi sulabham / zrutajJAnanI ArAdhanAthI kevalajJAna paNa sulabha bane che. apUrva jJAnagrahaNaM, mahatIkarmanirjarA / samyagdarzanaM nairmalyAt, vRtvA sarvapravothataH || apUrva jJAna grahaNa karavAthI moTI karmanI nirjarA thAya che ane samyagdarzananI nirmaLatA thavAthI tattvano bodha thAya che. For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAjI anukramaNikA , na. | adhyayananuM nAma | peja naM. 1 | zrI vinayazruta adhyayana zrI pariSaha adhyayana 28 zrI caturaMgIya adhyayana zrI pramAdApramAdAdhyayanA 34 zrI akAmamaraNIya adhyayana 40 zrI kSullaka ninzI adhyayana zrI urabhIyAdhyayana 54 8 | zrI kapilIyAdhyayana zrI namipravajyAdhyayana SLO zrI drumapatrakAzciyana 83 93 zrI bahuzrutapUjAdhyayana zrI harikezIyAdhyayana zrI citrasaMbhUtAdhyayana 102 13 120 For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI vinayazruta adhyayana-1 // saMjogA vippamukkassa, aNagArassa bhikkhuNo / viNayaM pAukarissAmi, ANupubbiM suNeha me 111|| saMyogAd vipramuktasya, anagArasya bhikSoH / / vinayaM prAduSkariSyAmi, AnupUrvI zRNuta me / / 1 / / ANANiddesakare, gurUNamuvavAyakArae / iMgiyAgArasaMpaNNe, se viNIe tti vuccai / / 2 / / AjJA nirdezakaraH, gurUNAmupapAtakArakaH / iGgitAkArasampannaH, sa vinIta ityucyate / / 2 / / ANA'Niddesakare, gurUNamaNuvavAyakArae / paDiNIe asaMbuddhe, aviNIe tti vuccai / / 3 / / AjJA'nirdezakaro, gurUNAmanupapAtakArakaH / pratyanIko'saMbuddhaH, avinIta ityucyate / / 3 / / jahAM suNI pUikaNNI, nikkasijjai savvaso / evaM dussIla paDiNIe muharI nikkasijjai ||4|| For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA zunI pUtikarNI, niSkAsyate sarvataH / evaM duHzIla pratyanIkaH mukharI niSkAsyate / / 4 / / kaNakuMDagaM caittANaM, viTuM bhuMjai sUyaro / . evaM sIlaM caittANaM, dussIle ramai mie ||5|| kaNakuNDakaM tyaktvA khalu, viSTAM bhuGkte sUkaraH / evaM zIlaM tyaktvA khalu, duHzIle ramate mRgaH / / 5 / / suNiyA'bhAvaM sANassa, sUyarassa narassa ya / viNae Thavijja appANaM, icchaMto hiyamappaNo / / 6 / / zrutvA'bhAvaM zUnyAH sUkarasya narasya ca / vinaye sthApayed AtmAnaM, icchan hitamAtmanaH / / 6 / / tamhA viNayamesijjA, sIlaM paDilabhejjao | buddhaputte niyAgaTThI na, nikkasijjai kaNhui / 7 / / tasmAd vinayameSayet, zIlaM pratilabheta yataH / / buddhaputro niyAgArthI na, niSkAsyate kutazcit / / 7 / / nisaMte siyA'muharI, buddhANaM aMtie sayA / aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjae ||8|| For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizAntaH syAt amukharaH buddhAnAm antike sadA / artha-yuktAni zikSeta nirarthAni tu varjayet / / 8 / / aNusAsio na kuppijjA khaMtiM sevijja paMDie / khuDDehiM saha saMsaggiM, hAsaM kIDaM ca vajjae / / 9 / / anuziSTo na kupyet, kSAntiM seveta paNDitaH / kSudraiH saha saMsarga, hAsaM krIDAM ca varjayet / / 9 / / mA ya caNDAliyaM kAsI, bahuyaM mA ya Alave / kAleNa ya ahijjittA, tao jhAijja egao / / 10 / / mA ca caNDAlIkaM kArSId, bahukaM mA ca Alapet / kAlena cAdhItya, tato dhyAyet ekakaH / / 10 / / Ahacca caNDAliyaM kaTTa, na niNhavijja kayAivi / kaDaM kaDetti bhAsejjA, akaDaM no kaDettiya ||11|| kadAcit cANDAlikaM kRtvA, na nihnavIta kadAcidapi / kRtaM kRtamiti bhASeta, akRtaM no kRtamiti ca / / 11 / / mA galiyasseva kasaM, vayaNamicche puNo puNo | kasaM va daTTamAinne, pAvagaM parivajjae ||12|| For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA galyazva iva kazAM, vacanam icchet punaH punaH / / kazAm iva dRSTvA AkIrNaH, pApakaM parivarjayet / / 12 / / aNAsavA thUlavayA kusIlA, miuMpi caNDaM pakaraMti sIsA / cittANuyA lahu dakkhovaveyA, pasAyae te hu durAsayaMpi / / 13 / / anAzravAH sthUlavacasaH kuzIlAH - mRdumapi caNDaM prakurvanti ziSyAH | cittAnugA laghu dAkSyopapetAH, prasAdayeyuH te hu durAzayamapi / / 13 / / nA puTTho vAgare kiMci, puTTho vA nAliyaM vae / kohaM asaccaM kuvijjA, dhArijjA piyamappiyaM / / 14 / / nApRSTo vyAgRNIyAt kiMcit, pRSTo vA nAlIkaM vadet / krodham asatyaM kurvIta, dhArayet priyamapriyam / / 14 / / appA ceva dameyavyo, appA hu khalu duddamo / appA danto suhI hoi, assiM loe parattha ya / / 15 / / For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA eva damitavyaH AtmA hu khalu durdamaH / AtmA dAntaH sukhI bhavati, asmin loke paratra ca / / 15 / / varaM me appA daMto, saMjameNa taveNa ya / mA'haM parehiM dammaMno, baMdhaNehiM vahehi ya ||16|| varaM me AtmA dAntaH saMyamena tapasA ca | mA'haM parairdamitaH bandhanaiH vadhaizca ||16|| paDiNIyaM ca buddhANaM, vAyA aduva kammuNA / Avi vA jai vA rahasse, neva kujjA kayAi vi / / 17 / / pratyanIkaM ca buddhAnAM, vAcA athavA karmaNA / AvirvA yadi vA rahasi, naiva kuryAt kadAcidapi / / 17 / / na pakkhao na purao, neva kiccANa piTTao / na juMje UruNA UruM, sayaNe no paDissuNe ||18|| na pakSato na purato, naiva kRtyAnAM pRSThataH / na yuktAd UruNA UruM, zayane no pratizRNuyAt / / 18 / / neva palhatthiyaM kujjA, pakkhapiMDaM ca saMjae / pAe pasArie vAvi, na ciTTe gurUNaMtie ||19|| For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naiva paryastikAM kuryAt, pakSapiNDaM ca saMyataH / pAdau prasArya vApi na tiSThed gurUNAmantike ||19|| AyariehiM vAhitto, tusiNIo na kayAi vi / pasAyapehI niyAgaTTI, uvaciTTe guruM sayA ||20|| AcAryai rvyAhRtaH tRSNIko na kadAcidapi / prasAdaprekSI niyAgArthI, upatiSThet guruM sadA ||20|| AlavaMte lavaMte vA na nisijja kayAi vi / caiUNa AsaNaM dhIro, jao jattaM paDissuNe ||21|| Alapati lapati vA na niSIdet kadAcidapi / , tyaktvA AsanaM dhIro, yato yattat pratizRNuyAt / / 21 / / AsaNagao na pucchijjA, neva sejjAgao kayAivi / AgammukkuDuo saMto, pucchijjA, paMjalIuDo ||22|| Asanagato na pRcchet, naiva zayyAgataH kadAcidapi / AgamyotkuTukaH san, pRcchet prAJjalipuTaH / / 22 / / evaM viNayajuttassa, suttaM atthaM ca tadubhayaM / pucchamANassa sIsassa, vAgarijja jahAsuyaM ||23|| 6 For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM vinayayuktasya, sUtram arthe ca tadubhayam / pRcchataH ziSyasya, gRNIyAt yathAzrutam / / 23 / / musaM parihare bhikkhU, na ya ohAriNiM vae / bhAsAdosaM parihare, mAyaM ca vajjae sayA ||24 / / mRSAM parihared bhikSuH, na cAvadhAraNI vadet / bhASAdoSaM pariharet, mAyAM ca varjayet sadA / / 24 / / na lavejja puTTho sAvajjaM, na niraTuM na mammayaM / appaNaTThA paraTThA vA, ubhayassaMtareNa vA ||25|| na lapet pRSTaH sAvadyaM, na nirarthaM na marmagam / AtmArthaM parArthaM vA, ubhayasya antareNa vA / / 25 / / samaresu agAresu, saMdhIsu ya mahApahe | ego egitthie saddhiM, neva ciTTe na saMlave / / 26 / / samareSu agAreSu, saMdhiSu ca mahApathe / ekaH ekastriyA sArthaM, naiva tiSThet na saMlapet / / 26 / / jaM me buddhA'NusAsaMti, sIeNa pharuseNa vA | mama lAbho tti pehAe, payao taM paDissuNe / / 7 / / For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yanmAM buddhA anuzAsati, zItena paruSeNa vA / mama lAbha iti prekSayA, prayatastat pratizRNuyAt / / 27 / / aNusAsaNamovAyaM, dukkaDassa ya coyaNaM / hiyaM taM mannae, paNNo vessaM hoi asAhuNo ||28|| anuzAsanamaupAyaM, duSkRtasya ca codanam / hitaM tat manyate prAjJaH, dveSyaM bhavati asAdhoH ||28 / / hiyaM vigayabhayA buddhA, pharusaM pi aNusAsaNaM / vessaM taM hoi mUDhANaM, khaMtisohikaraM payaM ||29 / / hitaM vigatabhayA buddhAH, paruSamapi anuzAsanam / dveSyaM tat bhavati mUDhAnAM, zAntizodhikaraM padam / / 29 / / AsaNe uvaciTThijjA aNucce akue thire / appuTThAI niruTThAI nisIejjappakukkue ||30 / / Asane upatiSThet anucce akuce sthire / . alpotthAyi nirUtthAyI, niSIdet alpakaukucyaH ||30|| kAleNa nikkhame bhikkhU, kAleNa ya paDikkame | akAlaM ca vivajjittA, kAle kAlaM samAyare ||31|| For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlena niSkrAmed bhikSuH, kAlena ca pratikrAmet / akAlaM ca vivarNya, kAle kAlaM samAcaret / / 31 / / parivADIe na citujjA, bhikkhU dattesaNaM care / paDirUveNa esittA, miyaM kAleNa bhakkhae ||32|| paripATyAM na tiSThet, bhikSuH datteSaNAM caret / pratirUpeNa eSitvA, mitaM kAlena bhakSayet / / 32 / / nAidUramaNAsanne nannesiM cakkhuphAsao | ego ciTThajja bhattaTuM, laMghittA taM nAikkame / / 33 / / nAtidUramanAsanne, nAnyeSAM cakSuH sparzataH / ekastiSThed bhaktArthaM, ullaMghya taM nAtikramet / / 33 / / nAiucce na nIe vA, nAsaNNe nAidUrao / phAsuyaM parakaDaM piMDaM, paDigAhijja saMjae ||34 / / nAtyucce na nIce vA, nAsanne nAtidUrataH | prAsukaM parakRtaM piNDaM, pratigRhaNIyAt saMyataH ||34 / / appapANe'ppabIyammi, paDicchannammi saMvuDe | samayaM saMjae bhuMje, jayaM aparisADiyaM ||35|| For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpaprANe'lpabIje, praticchanne saMvRtte / samakaM saMyato bhujjIta, yatamAno'parizATitam / / 35 / / sukaDetti supakketti, succhinne suhaDe maDe / suniTTi sulaTTetti, sAvajjaM vajjae muNI || 36 // sukRtamiti supakvamiti, succhinnaM suhRtaM mRtam / suniSThitaM sulaSTamiti, sAvadyaM varjayenmuniH / / 36 / / ramae paMDie sAsaM, hayaM bhaddaM va vAhae / bAlaM sammai sAsato, galiyassaM va vAhae / / 37 / / ramate paNDitAn zAsat, haya bhadramiva vAhakaH / bAlaM zrAmyati zAMsat, galyazvamiva vAhakaH / / 37 / / khaDDayA me caveDA me, akkosA ya vahA ya me / kallANamaNusAsaMto, pAvadiTTitti mannaI ||38 / / khaDDukA me capeTA me, AkrozAzca vadhAzca me / kalyANamanuzAsanaM pApadRSTiriti manyate / / 38 / / putto me bhAyaNAitti, sAhU kallANa mannai / pAvadiTTi u appANaM, sAsaM dAseti mannai / / 39 / / 10 For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putro me bhrAtA jJAti ritiH, sAdhu kalyANaM manyate / pApadRSTistu AtmAnaM, zAsyamAnaM dAsa iti manyate / / 39 / / na kopae AyariyaM, appANaM pi na kovae / buddhovaghAI na siyA, na siyA tottagavesae / / 40|| na kopayet AcAryam, AtmAnamapi na kopayet / buddhopadhAtI na syAt, na syAt totragaveSakaH ||40 / / AyariyaM kuviyaM naccA, pattieNa pasAyae | vijjhavijja paMjalIuDo, vajjae na puNuttiya ||41 / / AcArya kupitaM jJAtvA, prItikena prasAdayet / vighyApayet prAJjalipuTaH, vadet na punariti ca / / 41 / / dhammajjiyaM ca vavahAraM, buddhehAyariyaM sayA / tamAyaraMto vavahAraM, garahaM nAbhigacchai ||42 / / dharmArjitazca vyavahAraH, buddhaiH AcaritaH sadA / tamAcaran vyavahAraM, garhA nAbhigacchati / / 42 / / manogayaM vakkagayaM, jANittAyariyassa u / taM parigijjha vAyAe, kammumA uvavAyae ||43 / / For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manogataM vAkyagataM, jJAtvA AcAryasya tu | tat parigRhya vAcA, karmaNA upapAdayet / / 43 / / vitte acoie niccaM, khippaM havai sucoie | jahovai8 sukayaM, kiccAI kuvvai sayA / / 44 / / vitaH anoditaH nityaM, kSipaM bhavati sunoditaH / yathopadiSTaM sukRtaM, kRtyAni karoti sadA / / 44 / / naccA namai mehAvI, loe kittI se jAyae / havai kiccANaM saraNaM, bhUyANaM jagaI jahA / / 45 / / jJAtvA namati medhAvI, loke kIrtistasya jAyate / bhavati kRtyAnAM zaraNaM, bhUtAnAM jagatI yathA / / 45 / / pujjA jassa pasIyaMti, saMbuddhA puvvasaMthuyA / pasannA lAbhaissaMti, viulaM aTThiyaM suyam ||46 / / pUjyA yasya prasIdanti, saMbuddhA pUrvasaMstutAH / prasannA lambhayiSyanti, vipulaM ArthikaM zrutam / / 46 / / sa pujjasatthe suviNIyasaMsae, maNoruI ciTThai kammasaMpayA / tavosamAyAri samAhisaMvuDe, mahajjuIM paMcavayAiM pAliyA ||47 / / For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa pUjyazAstraH suvinItasaMzayaH, manorucistiSThatti karmasaMpadA / tapaH samAcArI samAdhisaMvRtaH, mahAdyutiH paJca vratAni pAlayitvA / / 47 / / sa devagaMdhavvamaNussapUie, caittu dehaM malapaMkapUiyaM / siddhe vA havai sAsae, deve vA apparae mahiDDie tti bemi / / 48 / / sa devagandharvamanuSyapUjitaH, ___ tyaktvA dehaM malapaGkapUtikam / siddho vA bhavati zAzvataH, devo vA alparajA maharddhika iti bravImi / For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI parISahAdhyayana - 2 suaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM, iha khalu bAvIsaM parIsahA, samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM kAsaveNaM paveiA, je bhikkhU soccA NaccA jiccA abhibhUya bhikkhAyariAe parivvayaMto puTTho No vihaNejjA ||1|| ! zrutaM me AyuSman ! tena bhagavatA evamAkhyAtaM, iha khalu dvAviMzatiH pariSahAH zramaNena bhagavatA mahAvIreNa kAzyapena praveditAH, yAn bhikSuH zrutvA jJAtvA jitvA abhibhUya bhikSAcaryAyAM parivrajan spRSTaH no vihanyeta ||1|| kayare te khalu bAvIsaM parIsahA samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM kAsaveNaM paveiA je bhikkhU soccA NaccA jiccA abhibhUya bhikkhAyariAe parivvayaMto puTTo No vihaNejjA ||2|| katare te khalu dvAviMzatiH pariSahAH zramaNena bhagavatA mahAvIreNa kAzyapena praveditAH yAn bhikSuH zrutvA jJAtvA jitvA abhibhUya bhikSAcaryAyAM parivrajan spRSTaH no vihanyeta / / 2 / / 14 For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ime te khalu bAvIsaM parIsahA samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa kAsaveNaM paveiA, je bhikkhU soccA NaccA jiccA abhibhUya bhikkhAyariAe parivvayaMto puTTho No viNihannejjA ||3|| ime te khalu dvAviMzatiH parISahAH zramaNena bhagavatA mahAvIreNa kAzyapena praveditAH, yAn bhikSuH zrutvA jJAtvA jitvA abhibhUya bhikSAcaryAyAM parivrajan spRSTo no vinihanyeta ||3|| taM jahA digiMcchAparIsahe 1, pivAsAparIsahe 2, sIaparIsahe 3, usiNaparIsahe 4, daMsamasaya parIsahe 5, acelaparIsahe 6, araiparIsahe 7, itthIparIsahe 8, cariApa sahe 9, nisIhiApa sahe 10, sijjAparIsa 11, akkosaparIsahe 12, vahaparIsahe 13, jAyaNAparIsa 14, alAbhaparIsahe 15, rogaparIsahe 16, taNaphAsaparIsahe 17, jallaparIsahe 18, sakkArapurakkAraparIsahe 19, pannAparIsahe 20, annANaparIsahe 21, daMsaNaparIsaMhe 22 / / 4 / / tad yathA - kSudhAparISahaH 1, pipAsAparISahaH 2, zItaparISaha: 3, uSNaparISahaH 4, daMzamazakaparISahaH 5, acalaparISahaH 6, aratiparISahaH 7 strIparISahaH 8, caryAparISahaH 9, naiSedhikIparISahaH 15 For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10, zayyAparISahaH 11, AkrozaparISahaH 12, vadhaparISahaH 13, yAcanAparISahaH 14, alAbhaparISahaH 15, rogaparISahaH 16, tRNasparzaparISahaH 17, jallaparISahaH 18, satkArapuraskAraparISahaH 19, prajJAparISahaH 20, ajJAnaparISahaH 21, darzanaparISahaH 22 11811 parIsahANaM pavibhattI, kAsaveNaM paveiA / taM bhe udAharissAmi, ANupuvviM suNeha me ||1|| parISahANAM pravibhaktiH kAzyapena praveditA / tAM bhavatAM udAhariSyAmi, AnupUrvyA zRNuta me ||1|| 11911 digiMchA parigae dehe, tavassI bhikkhU thAmavaM / na chiMde na chiMdAvae, na pae na payAvae ||2 // kSudhAparigate dehe, tapasvI bhikSuH sthAmavAn / na chindyAt na chedayet, na pacet na pAcayet / / 2 / / kAlIpavvaMgasaMkAse, kise dhamaNisaMtae / mAyane asaNapANassa, adINamaNaso care ||3|| kAlIparvasaMkAzAGgaH, kRzaH dhamanIsaMtataH / mAtrajJaH azanapAnasya, adInamanAzcared ||3|| 16 For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tao puTTho pivAsAe, dogucchI lajjasaMjae | sIodagaM na sevijjA, viaDassesaNaM care / / 4 / / tataH spRSTaH pipAsayA, jugupsI lajjA saMyataH | zItodakaM na seveta, vikRtasya eSaNAM caret / / 4 / / chinnAvAesu paMthesu, Aure supivAsie / parisukkamuhAddINe, taM titikkhe parIsahaM / / 5 / / chinnApAteSu, pathiSu, AturaH supipAsitaH / parizuSkamukhAdInaH, taM titikSeta parISaham / / 5 / / caraMtaM virayaM lUha, sIaM phusai egayA / nAivelaM muNI gacche, soccA NaM jiNasAsaNaM / / 6 / / carantaM virataM rukSaM, zItaM spRzati ekd| / nAtivelaM munirgacchet zrutvA khalu jinazAsanam / / 6 / / na me nivAraNaM atthi, chavittANaM na vijjai / ahaM tu aggiM sevAmi, ii bhikkhU na ciMtae / 7 / / na me nivAraNaM asti, chavitrANaM na vidyate / ahaM tu agni seve, iti bhikSurna cintayet / / 7 / / 17 For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usiNappariAveNaM, paridAheNa tajjie / priMsu vA pariAveNaM, sAyaM no paridevae ||8|| uSNaparitApena, paridAhena tarjitaH / . . grISme vA paritApena, sAtaM no parideveta ||8|| . .. uNhAhi tatto mehAvI, siNANaM no vi patthae / gAyaM no parisiMcejjA, na vIejjA ya appayaM / / 9 / / uSNAbhitaptaH medhAvI, snAnaM no api prArthayet / gAtraM no pariSizcet, na vIjayecca AtmAnam / / 9 / / puTTho ya daMsamasaehiM, sama eva mahAmuNI / nAgo saMgAmasIse vA, sUro abhihaNe paraM / / 10 / / spRSTazca daMzamazakaiH sama eva mahAmuniH / / nAgaH saMgrAmazIrSe vA, zUro'bhihanyAt param / / 10 / / na saMtase na vArejjA, maNaMpi na paosae / uveha na haNe pANe, bhuMjate maMsasoNiyaM ||11|| na saMtraset na vArayet, mano'pi na pradUSayet / upekSeta na hanyAt prANinaH, bhuJjAnAn mAMsazoNitam / / 11 / / 18 For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijunnehiM vatthehi, hokkhAmi tti acelae / aduvA sacelae hokkhaM, iti bhikkhU na ciMtae / / 12 / / parijIrNairvastraiH, bhaviSyAmi iti acalekaH / athavA sacelako bhaviSyAmi, iti bhikSuH na cintayet / / 12 / / egayA acelao hoi, sacele Avi egayA | eaM dhammahi naccA, nANI no paridevae / / 13 / / ekadA acelako bhavati, sacelazcApi ekadA / etad dharmahitaM jJAtvA, jJAnI no parideveta / / 13 / / gAmANugAmaM rIaMtaM, aNagAraM akiMcaNaM / araI aNuppavise, taM titikkhe parIsahaM ||14 / / grAmAnugrAmaM rIyamANaM, anagAram akiJcanam / aratiH anupravizet, taM titikSeta parISaham / / 14 / / araI piTTao kiccA, virae Ayarakkhie / dhammArAme nirArambhe, uvasaMte muNI care / / 15 / / aratiM pRSTataH kRtvA, virataH AtmarakSitaH | dharmArAme nirArambhaH, upazAntaH munizcareta / / 15 / / . 19 For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgo esa maNussANaM, jAo logaMmi itthio | jassa eA pariNNAyA, sukaDaM tassa sAmaNNaM ||16|| saMga eSa manuSyANAM, yA loke striyaH / yasya etAH parijJAtAH, sukRtaM tasya zrAmaNyam / / 16 / / evamAdAya mehAvI, paMkabhUA u ithio | no tAhiM viNihannejA, carejjattagavesae / / 17 / / evamAdAya medhAvI, paGkabhUtAH striyaH / no tAbhirvinihanyAt, caredAtmagaveSakaH / / 17 / / ega eva care lADhe, abhibhUa parIsahe / gAme vA nagare vAvi, nigame vA rAyahANie ||18|| eka eva caret lADhaH, abhibhUya parISahAn / grAme vA nagare vA'pi nigame vA rAjadhAnyAm || 18 || * asamANo care bhikkhU, neva kujjA pariggahaM / / asaMsatto gihatthehiM, aNikeo parivvae / / 19 / / asamAnazcared bhikSuH naiva kuryAt parigraham / asaMsakto gRhasthaiH, aniketaH parivrajet / / 19 / / 20 For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ susANe sunnagAre vA, rukkhamUle va egao | akukkuo nisIejjA, na ya vittAsae paraM ||20|| smazAne zUnyAgAre vA, vRkSamUle vA ekakaH / akutkuco niSIdet, na ca vitrAsayet param / / 20 / / tattha se ciTThamANassa, uvasaggAbhidhArae / saMkAbhIo na gacchejjA, uTTittA annamAsaNaM ||21|| tatra tasya tiSThataH, upasargAnabhidhArayet / zaGkAbhItaH na gacchet, utthAyAnyadAsanam / / 21 / / uccAvayAhiM sijjAhiM, tavassI bhikkhU thAmavaM / nAivelaM vihannejjA, pAvadiTThI vihannaI ||22|| uccAvacAbhiH zayyAbhiH, tapasvI bhikSuH sthAmavAn / nAtivelaM vihanyAt, pApadRSTivihanyate / / 22 / / pairikkamuvassayaM lar3e, kallANaM aduva pAvagaM | kimegarAiM karissai, evaM tattha'hiyAsae / / 23 / / pratiriktamupAzrayaM labdhvA, kalyANaM athavA pApakam / kimekarAtraM kariSyati, evaM tatrAdhyAsIta / / 23 / / 21 For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akkosijja paro bhikkhUM, na tesiM paDisaMjale / sariso hoi bAlANaM, tamhA bhikkhU na saMjale / / 24 / / Akrozet paro bhikSu, na tasmai pratisaMjvalet / sadRzo bhavati bAlAnAM tasmAd bhikSurna saMjvalet ||24|| , soccA NaM pharusA bhAsA, dAruNA gAmakaMTayA | tusiNIo uvehejjA, na tAo maNasI kare / / 25 / / zrutvA khalu paruSA bhASAH, dAruNA grAmakaNTakAH / tUSNIkaH upekSeta, na tA manasi kuryAt ||25|| hao na saMjale bhikkhu, maNaMpi na paosae / titikkhaM paramaM naccA, bhikkhUdhammaM viciMtae ||26|| hato na saMjvaled bhikSuH, mano'pi na pradUSayet / titikSAM paramAM jJAtvA, bhikSudharma vicintayet ||26|| samaNaM saMjayaM daMtaM, haNejjA kovi katthaI / natthi jIvassa nAsetti, evaM pehejja saMjae ||27|| zramaNaM saMyataM dAntaM hanyAt ko'pi kutracit / nAsti jIvasya nAza iti evaM prekSeta saMyataH / / 27 / / 22 For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaraM khalu bho ! niccaM, aNagArassa bhikkhuNo | savvaM se jAi hoi, natthi kiMci ajAiaM |28|| duSkaraM khalu bho ! nityaM, anagArasya bhikSoH / sarvaM tasya yAcitaM bhavati, nAsti kiMcid ayAcitam / / 28 / / goaraggapaviTThassa, pANI no suppasArae | seo agAravAsotti, ii bhikkhU na ciMtae ||29|| gocarAgrapraviSTasya, pANiH no suprasArakaH | zreyAn agAravAsaH iti, iti bhikSurna cintayet / / 29 / / paresu ghAsamesejjA, bhoyaNe pariniTThie / laddhe piMDe aladdhe vA, nANutappejja paMDie ||30|| pareSu grAsaM eSayat, bhojane pariniSThite / labdhe piNDe alabdhe vA, nAnutapyeta saMyataH / / 30 / / ajjevAhaM na labbhAmi, avi lAbho suve siA | jo evaM paDisaMcikkhe, alAbho taM na tajjae ||31||: adyavAhaM na labhe, api lAbhaH zvaH syAt / ya evaM pratisamIkSate; alAbhastaM na tarjayet / / 31 / / For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naccA uppaiyaM dukkhaM, veyaNAe duhaTTie / adINo ThAvae pannaM, puTTo tattha ahiyAsae / / 32 / / jJAtvA utpatitaM duHkhaM vedanayA duHkhArtitaH / adInaH sthApayet prajJAM, spRSTastatra adhisaheta ||32|| tegicchaM nAbhinaMdijjA, saMcikkhattagavesae / eaM khu tassa sAmannaM jaM na kujjA na kArae ||33 / / cikitsAM nAbhinandet, saMtiSTheta AtmagaveSakaH / etat khu tasya zrAmaNyaM, yanna kuryAt na kArayet / / 33 / / acalegassa lUhassa, saMjayassa tavassiNo | taNesu sayamANassa, hojjA gAyavirAhaNA ||34 / / acelakassa rUkSasya, saMyatasya tapasvinaH | tRNeSu zayAnasya, bhavati gAtravirAdhanA / / 34 / / Ayavassa nivAeNaM, aulA havai veyaNA / eaM naccA na sevaMti, taMtujaM taNatajjiA ||35|| Atapasya nipAtena, atulA bhavati vedanA / evaM jJAtvA na sevante, tantujaM tRNatarjitAH / / 35 / / 24 For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiliNNagAe mehAvi, paMkeNa va raeNa vA / ghisu vA paritAveNa, sAyaM no paridevae ||36|| kilannagAtraH medhAvI, pakena vA rajasA vA / grISme vA paritApena, sAtaM no parideveta / / 36 / / veejja nijjarApehI AriyaM dhammamaNuttaraM / jAva sariraMbheotti, jallaM kAraNa dhArae ||37|| vedayet nirjarApekSI, AryaM dharmaM anuttaram / yAvat zarIrabhedaH iti jallaM kAyena dhArayet / / 37 / / abhivAyaNamabbhuTTANaM sAmI kujjA nimaMtaNaM / je tAiM paDisevaMti, na tesiM pIhae muNI / / 38 / / abhivAdanamabhyutthAnaM, svAmI kuryAt nimantraNam / ye tAni pratisevante, na tebhyaH spRhayet muniH / / 38 / / aNukkasAI appicche, annANesi alolue / rasesu nANugijjhijjA, nANutappejja paNNavaM / / 39 / / aNukaSAyI alpecchaH, ajJAtaiSI alolupaH / raseSu nAnugRdhyet, nAnutapyet prajJAvAn / / 39 / / 25. For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se a NUNaM mae puvvaM kammA'NANaphalA kaDA / jeNAhaM nAbhijANAmi, puTTo keNaI kaNhuI / / 4 / / aha pacchA uijjaMti, kammA'NANaphalA kaDA / evamassAsi appANaM, NaccA kammavivAgayaM / / 41 / / atha nUna mayA pUrvaM, karmANi ajJAnaphalAni kRtAni / yenAhaM nAbhijAnAmi, pRSTa kenacit kasmiMzcit / / 40 / / atha pazcAd udIryante, karmANi ajJAnaphalAni kRtAni / evamAzvAsayAtmAnaM, jJAtvA karmavipAkakam / / 41 / / || yuggam / / niraTTagaM mi virao, mehuNAo susaMvuDo / jo sakkhaM nAbhijANAmi, dhammaM kallANa pAvagaM ||42 / / nirarthakaM ahaM virataH, maithunAt susaMvRttaH / yaH sAkSAt nAbhijAnAmi, dharma kalyANaM pApakam / / 42 / / tavovahANamAdAya, paDimaM paDivajjao / evaM pi viharao me, chaumaM na niyaTTai / / 43 / / 26 For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapaupadhAnamAdAya, pratimA pratipadyamAnasya / evamapi viharato me, chadma na nivartate / / 43|| natthi nUNaM pare loe, iDDI vA vi tavassiNo / aduvA vaMciomhi tti, ii bhikkhU na ciMtae / / 44|| nAsti nUnaM paro lokaH RddhirvA'pi tapasvinaH / athavA vaJcito'smIti, iti bhikSurna cintayet / / 44 / / abhU jiNA asthi jiNA, aduvA vi bhavissai / musaM te eva mAhaMsu, ii bhikkhU na ciMtae / / 45 / / abhUvan jinAH santi jinAH athavA'pi bhaviSyanti / mRSA te evamAhuH, iti bhikSurna cintayet / / 45 / / ee parIsahA savve, kAsaveNaM paveiA / je bhikkhU Na vihaNNejjA, puTTho keNai kaNhue ||46 / / || tibebhi / / ete parISahAH sarve kAzyapena praveditAH | yAn bhikSurna vihanyeta, spRSTaH kenA'pi kasmiMzcit / / 46 / / . / / iti bravImi || . 27 For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caturaMgIya adhyayana - 3 cattAri paramaMgANi, dullahANIha jaMtuNo / mANusattaM sui saddhA, saMjamammi a vIriaM / / 1 / / catvAri paramAGgAni, durlabhAni iha jantoH / mAnuSatvaM zrutiH zraddhA, saMyame ca vIryam ||1|| samAvannA Na saMsAre, nANAguttAsu jAisu / kammA nANAvihA kaTTu, puDho vissaMbhiA payA ||2|| samApannAH khalu saMsAre, nAnAgotrAsu jAtiSu / karmANi nAnAvidhAni kRtvA pRthak vizvabhRtaH prajAH || 2 || egayA devaloesu, naraesu vi egayA / egayA AsuraM kAyaM, ahAkammehiM gacchai ||3|| ekadA devalokeSu narakeSvapi ekadA / ekaMdA AsuraM kAyaM yathAkarmabhiH gacchati / / 3 / / , egayA khattio hoi, tao caMDAla bukkaso / tao kIDa payaMgo a, tao kuMthU pivIliA ||4|| 28 For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekadA kSatriyo bhavati, tatazcaNDAla: bukkasaH | tataH kITaH pataJazca, tataH kunthuH pipIlikA ||4|| evamAvaTTajoNIsu, pANiNo kammakivisA / na nivijjati saMsAre, savvadvesu va khattiA ||5|| evaM AvartayoniSu, prANinaH karmakilviSAH | na nirvidyante saMsAre, sarvArtheSu iva kSatriyAH / / 5 / / kammasaMgehiM saMmUDhA, dukkhiA bahuveaNA | amANusAsu joNIsu, viNihammati pANiNo ||6|| karmasaMgaiH saMmUDhAH duHkhitA bahuvedanAH / amAnuSISu yoniSu, vinihanyante prANinaH ||6|| kammANaM tu pahANAe, ANupusviM kayAI u / jIvA sohimaNuppattA, AyayaMti maNussayaM / / 7 / / karmaNAM tu prahANyA, AnupUrvyA kadAcittu / jIvAH zuddhimAnuprAptAH, Adadate manuSyatAm / / 7 / / mANussaM viggahaM lar3e, sui dhammassa dullahA / jaM succA paDivajjati, tavaM khaMtimahiMsayaM ||8|| 29 For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnuSyaM vigrahaM labdhvA, zrutidharmasya durlabhA / yaM zrutvA pratipadyante, tapaH kSAntiM ahiMstratAm / / 8 / / Ahacca savaNaM laddhaM saddhA paramadullahA / soccA neAuyaM maggaM, bahave paribhassai / / 9 / / kadAcit zravaNaM labdhvA, zraddhA paramadurlabhA / zrutvA naiyAyikaM mArga, bahavaH paribhrazyanti / / 9 / / suI ca lar3e saddhaM ca, vIriaM puNa dullahaM / bahave roamANAvi, no ya NaM paDivajjae ||10|| zruti ca labdhvA zraddhAM ca, vIryaM punardurlabham / bahavaH rocamAnA api, no enaM pratipadyante / / 10 / / mANusattammi AyAo, jo dhamma socca saddahe | tavassi vIriaM laTuM, saMvuDe NidhdhuNe rayaM / / 11 / / mAnuSyatve AyAto, yo dharmaM zrutvA zraddhatte / tapasvI vIryaM labdhvA, saMvRtaH nithunoti rajaH / / 11 / / sohI ujjuyabhUassa, dhammo suddhassa ciTThai / nivvANaM paramaM jAi, ghayasittivva pAvae / / 12 / / 30 For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhiH RjubhUtasya, dharmaH zuddhasya tiSThati / nirvANaM paramaM yAti, dhRtasikta iva pAvakaH / / 12 / / vigiMca kammuNo heuM, saMciNu khaMtie / pADhavaM sarIraM hiccA, ukhu pakkamai disaM ||13 / / vivecaya karmaNaH hetu, yazaH saMcinu kSAntyA | pArthiva zarIraM hitvA, UrdhvA prakrAmati dizam / / 13 / / visAMlisehiM sIlehiM, jakkhA uttara-uttarA / mahAsukkA va dippaMtA, mannaMtA apuNaccavaM / / 14 / / appiyA devakAmANaM, kAmarUvaviuviNo / urlDa kappesu ciTuMti, puvvA vAsasayA bahu / / 15 / / || yugmam / / visadRzaiH zIle yakSAH uttarouttarAH | mahAzuklaiva dIpyamAnAH, manyamAnA apunazcyavam / / 14 / / arpitA devakAmebhyaH, nAmarupavikurvANAH | urdhvaM kalpeSu tiSThanti, pUrvANi varSazatAti bahUni / / 15 / / || yugmam / / For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattha ThiccA jahAThANaM, jakkhA Aukkhaye cuyA | uti mANusaM joNiM, se dasaMge abhijAyai / / 16 / / tatra sthitvA yathAsthAnaM, yakSA AyuH kSaye cyutAH / upayAnti mAnuSIM yoniM, sa dazAGgo'bhijAyate ||16 / / khetaM vatthu hiraNNaM ca, pasavo dAsa-porusaM / cattAri kAmakhaMdhANi, tattha se uvavajjai ||17|| kSetraM vAstu hiraNyaM ca, pazavo dAsapauruSeyaM / catvAraH kAmaskandhAH , tatra sa upapadyate / / 17 / / mittavaM nAivaM hoi, uccAgoe ya vaNNavaM / appAyaMke mahApaNNe, abhijAe jaso bale / / 18 / / mitravAn jJAtimAn bhavati, uccairgotrazca varNavAn / / alpAtaGka mahAprajJaH abhijAtaH yazasvI balI / / 18 / / bhuccA mANussae bhoe, appaDirUve ahAuyaM / puvvaM visuddhasaddhamme, kevalaM bohibujjhiyA / / 19 / / cauraMgaM dullahaM NaccA, saMjamaM paDivajjiyA / . tavasA dhuakammaMse, siddhe havai sAsae tti bemi / / 20 / / / / yugmam / / For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuktvA mAnuSyakAn bhogAn, apratirUpaH yathAyuSkam / pUrva vizuddhasaddharmaH, kevalaM bodhiM buddhavA / / 19 / / caturaGgaM durlabhaM jJAtvA, saMyamaM pratipadya / tapasA dhutakarmAzaH, siddho bhavati zAzvataH iti brabImi / / 20 / / || yugmam / / For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI pramAdApramAdAdhyayana-4 asaMkhayayaM jIviyaM mA pamAyae, jarovaNIassa hu natthi tANaM / evaM viANAhi jaNe pamatte, kiM nu vihiMsA ajayA gahiMti / / 1 / / asaMskRtaM jIvitaM mA pramAdIH, . jaropanItasya hu nAsti trANam / etaM vijAnIhi janAH pramattAH, kiM nu vihiMsrA ayatAH grahISyanti / / 1 / / je pAvakammehi dhaNaM maNUsA, samAyayaMti amaiM gahAya | pahAya te pAsapayaTTie nare, verANubaddhA narayaM uviMti / / 2 / / ye pApakarmabhiH dhanaM manuSyAH, samAdadate amatiM gRhItvA / prahAya te pAzapravRttAH narAH, vairAnubaddhAH narakaM upayAnti / / 2 / / For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNe jahA saMdhimuhe gahIe, . sakammuNA kiccai pAvakArI / evaM payA pecca ihaM ca loe, kaDANa kammANa na mukkhu atthi / / 3 / / steno yathA sandhimukhe gRhItaH, svakarmaNA kRtyate pApakArI / evaM prajA pretya iha ca loke, kRtAnAM karmaNAM na mokSo'sti / / 3 / / saMsAramAvaNNa parassa aTThA, sAhAraNaM jaM ca karei kammaM / kammassa te tassa u veakAle, __na baMdhavA baMdhavayaM uviti / / 4 / / saMsAramApannaH parasya arthAya, sAdhAraNaM yaJca karoti karma / karmaNaste tasya tu vedakAle, - na bAndhavAH bAndhavatAM upayanti / / 4 / / For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vitteNa tANaM na labhe pamatte, imammi loe aduvA paratthA / dIvappaNaDhe va aNaMtamohe, NeAuyaM dadrumadaDumeva ||5|| vittena trANaM na labhate pramattaH, ' asmiMlloke athavA para tr| dIpapranaSTa iva anantamohaH, . naiyAyika dRSTvA adRSTvaiva / / || suttesu yAvI paDibuddhajIvI, na vIsase paMDie Asupanne / ghAro muhattA abalaM zarIraM bhAraMDapakkhI va care'pamatto / / 6 / / supteSu cApi pratibuddhajIvI, na vizvaset paNDita AzuprajJaH / ghorA muhUrtA abalaM zarIraM, bhAraNDapakSIva caredapramattaH ||6|| care payAiM parisaMkamANo, - jaM kiMci pAsaM iha mannamANo / lAbhaMtare jIviya bUhaittA, pacchA parinnAya malAvadhaMsI / / 7 / / 36 For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caret padAni parizaGkamAnaH, yat kiM cet pAzaM iha manyamAnaH | lAbhAntare jIvitaM bRMhayitvA, pazcAt parijJAya malApadhvaMsi / / 7 / / chaMdaM niroheNa uvei mokkhaM, Ase jahA sikkhiavammadhArI / puvvAI vAsAI cara'pamatto, tamhA muNI khippamuvei mokkhaM ||8|| chandonirodhena upaiti mokSaM, azvo yathA shikssitvrmdhaarii| pUrvANi varSANi caredapramattaH, tasmAd muniH kSipramupaiti mokSam / / 8 / / sa puvvamevaM na labhejja pacchA,. esovamA sAsayavAiANaM / visIai sIDhile Auammi, kAlovaNIe, sarIrassa bhae / / 9 / / 37 For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa pUrvamevaM na labheta pazcAt, eSopamA zAzvatavAdinAm / viSIdati zithile AyuSi, kAlopanIte zarIrasya bhede / / 9 / / khippaM na sakkei vivegameuM, tamhA samuTThAya pahAya kAme / samecca logaM samayA mahesI, appAraMkkhI va cara'ppamatto / / 10 / / kSipraM na zaknoti vivekametuM, - tasmAt samutthAya prahAya kAmAn / sametya lokaM samatayA maharSiH, AtmarakSIva carApramattaH / / 10 / / muhaM muhaM mohaguNe jayaMta, . aNegarUvA samaNaM caraMtaM / phAsA phusantI asamaMjasaM ca, na tesu bhikkhu maNasA pausse ||11 / / muhurmuhuH mohaguNAn jayantaM, anekarUpAH zramaNaM carantam / sparzAH spRzanti asamaMjasaM ca, na teSu bhikSurmanasA pradviSyAt / / 11 / / 38 For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMdA ya phAsA bahulohaNijjA, tahappagAresu maNaM na kujjA | rakkhijja kohaM viNaijja mANaM, mAyaM na sevejja payahijja lohaM / / 12 / / mandAzca sparzA bahulobhanIyAH, __tathAprakAreSu mano na kuryAt / rakSet krodhaM vinayet mAnaM, ___ mAyAM na seveta prajahyAt lobham / / 12 / / je saMkhayA tuccha parappavAI, ___te pijjadosANugayA parajjhA / ee ahammetti duguMchamANo, kaMkhe guNe jAva sarIrabheo tti bemi / / 13 / / ye saMskRtAH tucchAH parapravAdinaH, te premadveSAnugatA paravazAH | ete adharmA iti jugupsamAnaH, kAGkSad guNAn yAvatazarIrabhedaH iti bravimI / / 13 / / For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI akAmamaraNIyAdhyayana-5 | aNNavaMsi mahohaMsi, ege tiNNe duruttare / tattha ege mahApanne, imaM paNhamudAhare ||1|| arNave mahoghe, ekastIrNaH duruttare / tatra eko mahAprajJaH, imaM praznam udAharat / / 1 / / saMti me ya duve ThANA, akkhAyA maraNaMtiyA | akAmamaraNaM ceva, sakAmamaraNaM tahA / / 2 / / staH ime ca dve sthAne, AkhyAte mAraNAntike / akAmamaraNaM caiva, sakAmamaraNaM tathA / / 2 / / bAlANaM akAme tu, maraNaM asaI bhave | paMDiyANaM sakAmaM tu, ukkoseNa saI bhave / / 3 / / bAlAnAM akAmaM tu, maraNaM asakRd bhavet / / paNDitAnAM sakAmaM tu, utkarSeNa sakRd bhavet / / 3 / / tatthimaM paDhamaM ThANaM, mahAvIreNa desiyaM / kAmagiddhe jahAbAle, bhisaM kUrAI kuvvaI / / 4 / / 40 For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatredaM prathamaM sthAnaM, mahAvIreNa dezitam / kAmagRddho yathA bAlaH, bhRzaM krUrANi karoti / / 4 / / je giddhe kAmabhoesu, ege kUDAya gacchai / .. na me diTTe pare loe, cakkhudiTThA imA raI / / 5 / / yo gRddhaH kAmabhogeSu ekaH kUTAya gacchati / na mayA dRSTaH paro lokaH cakSurdRSTA iyaM ratiH / / 5 / / hatthAgayA ime kAmA, kAliyA je aNAgayA / ., ko jANai pare loe, atthi vA natthi vA puNo / / 6 / / hastAgatA ime kAmAH, kAlikA ye anAgatAH | ko jAnAti paro lokaH, asti vA nAsti vA punaH / / 6 / / jaNeNa saddhiM hokkhAmi, ii bAle pagaMDabhaI / kAmabhogANurAeNaM, kesaM saMpaDivajjaI / 7 / / janena sArdha bhaviSyAmi, iti bAlaH pragalbhate / kAmabhogAnurAgeNa, klezaM saMpratipadyate / / 7 / / tao se. daMDaM samArabhai, tasesu thAvaresu ya / aTTAe ya aNaTTAe, bhUyaggAmaM vihiMsaI / / 8 / / For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tataH sa daMNDe samArabhate, traseSu sthAvareSu ca / arthAya ca anarthAya, bhUtagrAmaM vihinasti / / 8 / / hiMse bAle musAvAI, mAille pisuNe saDhe / bhuMjamANe suraM maMsaM, seyameyaMti mannai / / 9 / / hiMsraH bAlo mRSAvAdI, mAyAvI pizunaH zaThaH / bhuJjAnaH surAM mAMsaM zreyaH etaditi manyate / / 9 / / kAyasA vayasA matte, vitte giddhe ya itthisu / duhao malaM saMciNai, sisuNAgu vva maTTiyaM / / 10 / / kAyena vacasA matto, vitte gRddhazca strISu / dvidhA malaM saMcinoti, zizunAga iva mRttikAm / / 10 / / tao puTTho AyaMkeNaM, gilANo paritappaI / pabhIo paralogassa, kammANuppehI appaNo ||11|| tataH spRSTaH AtaGkena, glAnaH paritapyate / prabhItaH paralokasya, karmAnuprekSI AtmanaH / / 11 / / suyA me narae ThANA, asIlANaM ca jA gaI / bAlANaM kUrakammANaM, pagADhA jattha veyaNA ||12 / / 42 For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutAni me narake sthAnAni, azIlAnAM ca yA gatiH / bAlAnAM krUrakarmaNAM, pragADhAH yatra vedanAH ||12|| tatthovavAiyaM ThANaM, jahA me tamaNussuyaM / ahAkammehiM gacchanto, so pacchA paritappai ||13|| tatraupapAtikaM sthAnaM, yathA me tadanuzrutam / yathAkarmabhirgacchan sa pazyAt paritapyate / / 13 / / jahA sAgaDio jANaM, samaM hiccA mahApahaM / visamaM maggamoiNNo akkhe bhaggaMmi soyai ||14|| " evaM dhammaM viukkamma, ahammaM paDivajjiyA / bAle maccumuhaM patte, akkhe bhagge va soyai / / 15 / / yathA zAkaTiko jAnan, samaM hitvA mahApatham / viSamaM mArgamavatIrNaH, akSe bhagne zocati / / 14 / / evaM dharmaM vyutkramya, adharmaM pratipadya / bAlaH mRtyumukhaM prAptaH, akSe bhagna iva zocati / / 15 / / / / yugmam / / 43. For Personal & Private Use Only // yugmam / / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tao se maraNaMtammi, bAle saMtassaI bhayA / akAmamaraNaM marai, dhutte vA kaliNA jie / / 16 / / tataH sa maraNAnte, bAlaH saMtrasyati bhayAt / . akAmamaraNena mriyate, dhUrta iva kalinA jitaH / / 16 / / eyaM akAmamaraNaM bAlANaM tu paveiyaM / etto sakAmamaraNaM, paMDiANaM suNeha me ||17|| etad akAmamaraNaM, bAlAnAM tu praveditam / itaH sakAmamaraNaM, paMDitAnAM zRNuta me / / 17 / / maraNaM pi sapuNNANaM, jahA me tamaNussayaM / vippasaNNa-maNAghAyaM, saMjayANa vusImao ||18|| maraNamapi sapuSyAnAM, yathA me yadanuzrutam / viprasannamanAghAtaM, saMyatAnAM vazyavatAm / / 18 / / Na imaM savvesu bhikkhusu, na imaM savvesu gArisu / nANAsIlA agAratthA, visamasIlA ca bhikkhuNo ||19| nedaM sarveSu bhikSuSu, nedaM sarveSu agAriSu / nAnAzIlA agArasthAH, viSamazIlAzca bhikSavaH / / 19 / / 44 For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMti egehiM bhikkhUhiM, gAratthA saMjamuttarA / gAratthehi a savvehiM, sAhavo saMjamuttarA / / 20 / / santi ekebhyaH bhikSubhyaH agArasthAH saMyamottarAH / agArasthebhyazca sarvebhyaH, sAdhavaH saMyamottarAH / / 20 / / . cIrAjiNaM nagiNiNaM, jaDI saMghADI muMDiNaM / eyAiM vi na tAiMti, dussIlaM pariyAgayaM ||21|| cIrAjinaM nAgnyaM, jaTitvaM saMghATI muNDatvam / etAnyapi na trAyante, duHzIlaM paryAyAgatam / / 21 / / piMDolaevva duslIle, naragAo na muccaI / bhikkhAe vA gihatye vA, suvvae kammaI divaM ||22|| piNDAvalago vA duHzIlaH, narakAt na mucyate / bhikSAdo vA gRhastho vA, suvrataH krAmati divam / / 22 / / agAri sAmAiyaMgAI, saDDhI kAeNa phAsae / posahaM duhao pakkhaM, egarAyaM na hAvae ||23 / / agArI sAmAyikAGgAni, zraddhI kAyena spRzati / pauSadhaM dvayorapi pakSayoH, ekarAtriM na hApayet / / 23 / / For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM sikkhAsamAvaNe, gihavAse vi suvvae / muccaI chavipavvAo, gacche jakkhasalogayaM / / 24 / / evaM zikSAsamApannaH gRhavAse'pi suvrataH / mucyate chaviparvataH gacchet yakSasalokatAm / / 24 / / aha je saMvuDe bhikkhU, duNhamannayare siyA / savvadukkhappahiNe vA deve vAvi mahiDDie || 25 / / 1 atha yaH saMvRtaH bhikSuH dvayoranyataraH syAt / sarvaduHkhaprahINo vA, devo vA'pi maharddhikaH || 25 / / uttarAiM vimohAI, juimaMtANupuvvaso / samAiNNAI jakkhehiM, AvAsAiM jasaMsiNo ||26|| uttarAH vimohAH, dyutimantaH anupUrvataH / samAkIrNAH yakSaiH, AvAsAH yazasvinaH ||26|| dIhAuyA iDDimaMtA, samiddhA kAmarUviNo / ahuMNovavannasaMkAsA, bhujjo accimAlippabhA ||27 / / dIrghAyuSaH RddhimantaH samiddhAH kAmarUpiNaH / adhunopapannasaMkAzAH, bhUyo'rcirmAliprabhAH ||27|| 46 1 For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tANi ThANANi gacchaMti, sikkhittA saMjamaM tavaM | bhikkhAe vA gihatthe vA, je saMti parinivvuA ||28 tAni sthAnAni gacchanti, zikSitvA saiyamaM tapaH | bhikSAdA vA gRhasthA vA, ye santi parinirvRttAH / / 28 / / tesiM soccA sapujjANaM, saMjayANaM vusImao / na saMtaMsaMti maraNaMte, sIlavaMtA bahussuA / / 29 / / teSAM zrutvA satpUjyAnAM, saMyatAnAM vazyavatAm / na santrasyanti maraNAnte, zIlavanto bahuzrutAH / / 29 / / tuliA visesamAdAya, dayAdhammassa khaMtie / vippasIejja mehAvI, tahAbhUeNa appaNA ||30 / / tolayitvA vizeSamAdAya, dayAdharmasya kSAntyA / viprasIdet medhAvI, tathAbhUtena AtmanA ||30 / / tao kAle abhippae, saDDI tAliMsamaMtie / viNaijja lomaharisaM bheaM dehassa kaMkhae ||31|| tataH kAle abhiprete, zraddhI tAdRzamantike | vinayet romaharSa, bhedaM bhedasya kAkSet / / 31 / / . 47 For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aha kAlammi saMpatte, AghAyAya samussayaM / .. sakAmamaraNaM. marai, tiNhamaNNayaraM muNi tti bemi ||32 / / atha kAle saMprApte, AghAtAya samucchrayam / sakAmamaraNaM mriyate, trayANAM anyatarad muniriti bravImi / / 32 / / 48 For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI kSullakanirgranthIyAdhyayana-6 || jAvaMta'vijjA purisA, savve te dukkhasaMbhavA / luppanti bahuso mUDhA, saMsAraMmi aNaMtae ||1|| yAvanto'vidyAH puruSAH sarve te duHkhasambhavAH | lupyante bahuzo muDhAH, saMsAre anantake ||1|| samikkhaM paMDie tamhA, pAsajAipahe bahU / appaNA saccamesijjA, mittiM bhUesu kappae / / 2 / / samIkSya paNDitastasmAt pAzajAtipathAn bahUn / AtmanA satyameSayet, maitrI bhUteSu kalpayet / / 2 / / mAyA piA NhusA bhAyA, bhajjA puttA ya orasA / nAlaM te mama tANAya, luptassa sakammuNA ||3|| mAtA pitA snuSA bhrAtA, bhAryA putrAzca aurasAH | nAlaM te mama trANAya, lupyamAnasya svakarmaNA / / 3 / / eamaTuM saMpehAe, pAse samiadaMsaNe / chiMda gehiM siNehaM ca, na kaMkhe puvvasaMthavaM / / 4 / / 49 For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etamarthaM saprekSayA, pazyet zamitadarzanaH / chindyAt gRddhiM snehaM ca, na kAkSet pUrvasaMstavam / / 4 / / gavAsaM maNikuMDalaM, pasavo dAsaporusaM / savvameaM caittANaM, kAmarUpI bhavissasi / / 5 / / gavAzvaM maNikuMDalaM, pazavo dAsapauruSam / sarvametat tyaktvA khalu, kAmarUpI bhaviSyasi / / 5 / / thAvaraM jaMgamaM ceva, dhaNaM dhannaM uvakkharaM / paccamANassa kammehiM, nAlaM dukkhAo moaNe / / 6 / / sthAvaraM jaGgamaM caiva, dhanaM dhAnyaM upaskaraH / pacyamAnasya karmabhiH nAlaM duHkhAd mocane / / 6 / / ajjhatthaM savvao savvaM, dissaM pANe piAyae / na haNe pANiNo pANe, bhayaverAo uvarae / 7 / / adhyAtmaM sarvataH sarvaM, dRSTvA prANAn priyAtmakAn / na hanyAt prANinaH prANAn, bhayavairAd uparataH / / 7 / / AdANaM narayaM dissa, nAyaijja taNAmavi / doguMchI appaNo pAe, dinnaM bhuMjijja bhoaNaM / / 8 / / 50 For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdAnaM narakaM dRSTvA, nAdadIta tRNamapi / jugupsI AtmanaH pAtre, dattaM bhuJjIta bhojanam / / 8 / / ihamege u mannati, apaccakkhAya pAvagaM / AcariaM vidittANaM, savvadukkhA vimuccai / / 9 / / iha eke tu manyante, apratyAkhyAya pApakam / AcArikaM vidittvA khalu, sarvaduHkhebhyo vimucyate / / 9 / / bhaNaMtA akaritA ya, baMdhamokkhapaiNNiNo | vAyAviriametteNaM, samAsAsaMti appayaM / / 10 / / bhaNantaH akurvantazca, bandhamokSapratijJinaH / vAgvIryamAtreNa, samAzvAsayanti AtmAnam / / 10 / / Na cittA tAyae bhAsA, kao vijjANusAsaNaM / visaNNA pAvakammahiM, bAlA paMDiamANiNo ||11|| na citrA trAyate bhASA, kuto vidyAnuzAsanam / viSaNNAH pApakarmabhiH, bAlAH paNDitamAninaH ||11 / / je kei sarIre sattA, vaNNerUve a savvaso | maNasA kAyavakkeNaM, savve te dukkhasaMbhavA / / 12 / / - 51 For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ye kecit zarIre saktAH, varNe rupe ca sarvazaH / manasA kAyavAkyena, sarve te duHkhasambhavAH / / 12 / / AvaNNA dIhamaddhANaM, saMsAraMmi anaMtae / tamhA savvadisaM parasa, appamatto parivvae ||13|| ApannAH dIrghamadhvAnaM, saMsAre anantake / tasmAt sarvadizaH pazyan, apramattaH parivraje / / 13 / / bahiA uDDamAdAya, nAvakaMkhe kayAivi / puvvakammakkhayaTTAe, imaM dehaM samuddhare ||14|| bahiH UrdhvamAdAya, nAvakAGkSet kadAcidapi / pUrvakarmakSayArthaM, imaM dehaM samuddharet / / 14 / / " vigiMca kammuNo heuM kAlakaMkhI parivvae / mAyaM piMDassa pANassa kaDaM laddhUNa bhakkhae / / 15 / / vivicya karmaNo hetuM, kAlakAGkSI parivrajet / mAtrAM piNDasya pAnasya, kRtAM labdhvA bhakSayet / / 15 / / sannihiM ca na kuvvijjA, levamAyAi saMjae / pakkhI pattaM samAdAya, niravikkho parivvae ||16|| 52 For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sannidhiM ca na kuryAt, lepamAtrayA saMyataH | pakSI patraM samAdAya, nirapekSaH parivrajet / / 16 / / esaNAsamio lAjU, gAme aniyao care / appamatto pamattehiM, piMDavAyaM gavesae / / 17 / / eSaNAsamito lajjAluH, grAme aniyatazcaret / apramattaH pramattebhyaH, piNDapAtaM gaveSayet / / 17 / / evaM se udAhu aNuttaranANI, . aNuttaradaMsI aNuttaranANadaMsaNadhare / arahA NAyaputte bhagavaM vesAlie, viAhie tti bemi / / 18 / / evaM sa udAhratavAn, anuttarajJAnI, ... ___ anuttaradarzI, anuttarajJAnadarzanadharaH | arhan jJAtaputraH bhagavAn vaizAlikaH, vyAkhyAtA iti bravImi / / 18 / / For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI urazrIyAdhyayana- 7 jahA''esaM samuddissa, koi posijja elayaM / oaNaM javasaM dijjA, posijjAvi sayaMgaNe ||1|| yathA''dezaM samuddizya ko'pi poSayet eDakam / odanaM yavasaM dadyAt, poSayedapi svakAGgaNe ||1|| tao se puTTe parivUDhe, jAyamee mahodare / pINie viule deheM, AesaM parikaMkha // 2 // tataH sa puSTaH parivRDhaH, jAtamedAH mahodaraH / prINitaH vipule dehe, AdezaM parikAGkSati || 2 || jAva na ie Aese, tAva jIvai se'duhi / aha pattaMmi Aese, sIsaM chittUNa bhujjai ||3|| yAvanna eti AdezaH, gavajjIvati so'duHkhI / atha prApte Adeze, zirazchittvA bhujyate || 3 || jahA khalu se urabbhe, AesAe samIhie / evaM bAle ahammiTTe, Ihae narayAuyaM ||4|| 54 For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA khalu sa urabhraH, AdezAya samIhitaH | evaM bAlaH adharmiSThaH Ihate narakAyuSyam / / 4 / / hiMse bAle musAvAI, addhANaMmi vilovae / annadattahare teNe, mAI kannu hare saDho / 5 / / itthI visayagiddhe a, mahAraMbhapariggahe / bhuMjamANe suraM maMsaM, parivUDhe paraM dame / / 6 / / ayakakkarabhoI a, tuMdille cialohie / AuaM narae kaMkhe, jahAesaM va elae / 7 / / || tribhirvizeSakam / / hiMsraH bAlaH mRSAvAdo, adhvani vilaupakaH / anyAdattaharastenaH, mAyI kannuharaH zaThaH / / 5 / / strI-viSayagRddhazca, mahArammaparigrahaH | bhujAnaH surAM mAMsaM, parivRDhaH paraM damaH ||6|| ajakarkarabhojI ca, tundilo cittalohitaH | AyuSkaM narake kAMkSati yathA''dezamiva eDakaH |7|| || tribhirvizeSakam / / For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsaNaM sayaNaM jANaM, vittaM kAme a bhuMjiyA / dussAhaDaM dhaNaM hiccA, bahu saMciNiA rayaM ||8|| tao kammaguru jaMtu, paccuppannaparAyaNe / aebva AgayAese, maraNaMtaMmi soaI / / 9 / / yugmam / / AsanaM zayanaM yAnaM, vittaM kAmAn bhuktvA / duHsaMhRtaM dhanaM tyaktvA, bahu saMcitya rajaH / / 8 / / tataH karmagururjantuH, pratyutpannaparAyaNaH / ajavat Agate Adeze; maraNAnte zocati / / 9 / / yugmam / / tao Au parikkhINe, cuA dehA vihiMsagA / AsuriaM disaM bAlA, gacchaMti avasA tamaM / / 10 / / tataH AyuSi parikSINe, cyutA dehAt vihiMsakAH / AsurI dizaM bAlAH gacchanti avazAstamAm / / 10 / / jahA kAgaNie heuM, sahassaM hArae naro / apatthaM aMbagaM bhuccA, rAyA rajjaM tu hArae ||11|| yathA kAkiNyA hetoH sahastraM hArayet naraH / apathyaM AmrakaM muktvA , rAjA rAjyaM tu hArayet / / 11 / / 56 For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM mANussagA kAmA, devakAmANamaMtie / sahassaguNiA bhujjo, Au kAmA ya diviA ||12 / / evaM mAnuSyakAH kAmAH, devakAmAnAmantike | sahasraguNitAH bhUyaH, AyuHkAmAzca divyakAH / / 12 / / .. aNegavAsAnauA, jA sA pannavao ThiI / jANi jIti dummehA, UNe vAsasayAue ||13 / / anekavarSanayutAni, yA sA prajJAvataH sthitiH / yAni jIyante durmedhasaH, Une varSazatAyuSi / / 13 / / jahA ya tinni vaNNiA, mUlaM ghittUNa niggayA / egottha lahaI lAbhaM ego mUleNa Agao / / 14 / / ego mUlaMpi hArittA, Agao tattha vANio / vavahAre uvamA esA, evaM dhamme viANaha / / 15 / / || yugmam / / yathA ca trayo vANijA, mUlaM gRhItvA nirgatAH / eko'tra labhate lAbhaM, eko mUlenAgataH / / 14 / / 57 For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eko mUlamapi hArayitvA, Agatastatra vANijaH / vyavahAre upamA eSA, evaM dharme vijAnIta / / 15 / / ... / / yugmam / / mANusattaM bhave mUlaM, lAbho devagaI bhave | : mUlaccheeNa jIvANaM, naragatirikkhattaNaM dhuvaM / / 16 / / mAnuSatvaM bhavet mUlaM, lAbho devagatirbhavet / mUlacchedena jIvAnAM, narakatiryaktvaM dhruvam / / 16 / / duhao gaI bAlassa, AvaI vahamUlijA | devattaM mANusattaM ca, jaM jie lolayA saDhe ||17 / / dvidhA gatirbAlasya, Apad vadhamUlikA | devatvaM mAnuSatvaM ca, yajjito lolatA zaThaH / / 17 / / tao jie saI hoi, duvihaM duggaiM gae / dullahA tassa ummaggA, addhAe sucirAdavi / / 18 / / tato jitaH sadA bhavati, dvividhAM durgatiM gataH | durlabhA tasya unmajjA, addhAyAM sucirAdapi / / 18 / / For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM jiaM sapehAe, tuliA bAlaM ca paMDiaM / mUliaM te pavesaMti, mANusiM joNimiti je |19 / / evaM jitaM saMprekSya, tolayitvA bAlaM ca paNDitam / maulikaM te pravizanti, mAnuSIM yonimAyAnti ye / / 19 / / vemAyAhiM sikkhAhiM, je narA gihisuvvayA / uviti mANusaM joNiM, kammasaccA hu pANiNo ||20|| vimAtrAbhiH zikSAbhiH, ye narA gRhisuvratAH / upayAnti mAnuSIM yoni, karmasatyAH khalu prANinaH / / 20 / / jesiM tu viulA sikkhA, mUliaM te aithiA / sIlavaMtA savisesA, adINA jaMti devayaM ||21|| yeSAM tu vipulA zikSA, maulikaM te atikramya / zIlavantaH savizeSAH, adInA yAnti devatAm / / 21 / / evamadINavaM bhikkhaM, agAriM ca viANiA / kahaM nu jiccamelikkhaM, jiccamANo na saMvide ||22 / / evamadainyavantaM bhikSu agAriNaM ca vijJAya / kathaM nu jeyaM IdRkSaM, jIyamAno na saMvitte / / 22 / / For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jahA kusagge udagaM, samuddeNa samaM miNe / evaM mANussagA kAmA, devakAmANa aMtie / / 23 / / yathA kuzAgre udakaM, samudreNa samaM minuyAt / evaM mAnuSyakAH kAmAH, devakAmAnAmantike / / 23 / / kusaggamittA ime kAmA, saMniruddhammi Aue / kassa heuM purA kAuM, jogakkhemaM na saMvide / / 24 / / kuzAgramAtrA ime kAmAH, sanniruddhe AyuSi / kaM hetuM puraskRtya, yogakSemaM na saMvitte / / 24 / / iha kAmAniaTTassa, attaTTe avarajjhaI / soccA neAuyaM maggaM, jaM bhujjo paribhassai / / 25 / / iha kAmAnivRttasya, AtmArthaH aparAdhyati / zrutvA naiyAyikaM mAgaM, yad bhUyaH paribhrazyati / / 25 / / iha kAmaniaTTassa, attaTTe nAvarajjhaI / pUIdehanirohaNaM, bhave devetti me suaM / / 26 / / iha kAmanivRttasya, AtmArthaH nAparAdhyati / pUtidehanirodhena, bhavati devaH iti me zrutam / / 26 / / 60 For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iDDI juI jaso vaNNo, AuM suhamaNuttaraM / bhujjo jattha maNussesu tattha se uvavajjaI / / 27 / / RddhirdyutiryazovarNaH, AyuH sukhamanuttaram / bhUyo yatra manuSyeSu tatra sa upapadyate / / 27 / / bAlassa parasa bAlattaM, ahammaM paDivajjiA / ciccA dhammaM ahammiTTe, naraesu uvavajjaI / / 28 / / bAlasya pazya bAlatvaM, adharma pratipadya / tyaktvA dharme adharmiSThaH narake upapadyate / / 28 / / dhIrassa passa dhIrataM savvadhammANuvattiNo / ciccA adhammaM dhammiTTe, devesu uvavajjai / 29 / / I dhIrasya pazya dhIratvaM, sarvadharmAnuvartinaH / tyaktvA adharma dharmiSThaH deveSu upapadyate / / 29 / / tuliANaM bAlabhAvaM, abAlaM ceva paMDie / caiUNa bAlabhAvaM, abAlaM sevae muNi ttibemi ||30|| tolayitvA bAlabhAvaM, abAlaM caiva paNDitaH / tyaktvA bAlabhAvaM, sevate muniriti bravImi / / 30 / / 61 For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kApilIyAdhyayana-8 adhuve asAsayammi, saMsArammi dukkhapaurAe / kiM nAma hojja taM kammayaM, jeNAhaM duggaiM na gacchejjA ||1| adhruve azAzvate, saMsAre tu duHkhapracurake | kiM nAma bhavet tat karmakaM, yenAhaM durgatiM na gaccheyam / / 1 / vijahittu puvvasaMjogaM, na siNehaM kahiMci kugvijjA / asiNeha siNehakarehiM, dosapaosehiM muccae bhikkhU / / 2 / vihAya pUrvasaMyogaM,na snehaM kvacit kurvIta / / asnehaH snehakareSu, doSapradoSairmucyate bhikSuH / / 2 / / to nANadaMsaNasamaggo, hianisseasAe savvajIvANaM / tesiM vimokkhaNaTThAe, bhAsai muNivaro vigayamoho / / 3 / / tataH jJAnadarzanasamagraH hitaniH zreyasAya sarvajIvAnAm / teSAM vimokSaNArthAya, bhASate munivaro vigatamohA / / 3 / / savvaM gaMthaM kalahaM ca, vippajjahe tahAvihaM bhikkhU / savvesu kAmajAesu, pAsamANo na lippai tAI / / 4 / / 62 For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvaM granthaM kalahaM ca, viprajahyAt tathAvidhaM bhikSuH | sarveSu kAmajAteSu, pazyan na lipyate trAyI / / 4 / / bhogAmisadosavisanne, hiyanisseasubuddhivivajjatthe / bAle ya maMdie mUDhe, bajjhaI macchiA va khelammi ||5|| bhogAmiSadoSaviSaNNaH hitaniH zreyasabuddhiviparyastaH / bAlAzca mandaH muDhaH, badhyate makSikeva khele / / 5 / / duppariccayA ime kAmA, no sujahA adhIrapurisehiM / / aha saMti suvvayA sAhU, je tiraMti asanagiyA nA / / 6 / / dupparityajA ime kAmAH no suhAnA adhIrapuruSaiH / acha santi suvratAH sAdhavaH ye taranti ataraM vaNija iva / / 6 / / samaNA mu ege vayamANA, pANavahaM miyA ayANaMtA / , maMdA nirayaM gacchaMti, bAlA pAviyAhiM diTThIhiM / 7 / / zramaNAH smaH eke vadantaH prANavadhaM mRgA ajAnantaH / mandA nirayaM gacchanti, bAlAH pApikAbhirduSTimiH / / 7 / / na hu pANavahaM aNujANe, muccejja kayAi savvaduHkhANaM / evaM AriehiM akkhAyaM, jehiM imo sAhudhammo pannatto / / 8 / / naiva prANavadhaM anujAnan mucyeta kadAcit sarvaduHkhAnAm / evamAryerAkhyAtaM yaiH; ayaM AdhudharmaH prajJaptaH ||8|| For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANe a nAivAejjA, se samie tti vuccaI tAi / tao se pAvayaM kammaM, nijjAi udagaM va thalAo / / 9 / / prANAMzca nAtipAtayet, sa samita ityucya te trAyI / tato'tha pApakaM karmaH, niryAti udakamiva sthalAt / / 9 / / jaganissihiM bhUehiM, tasanAmehiM thAvarehiM ca | no tesimArabhe daMDa, maNasA vayasA kAyasA ceva ||10|| jaganizriteSu bhUteSu, trasanAmasu, sthAvareSu ca / nA teSu Arabheta daNDaM, manasA vacasA kAyena caiva / / 10 / / suddhasaNAo naccA NaM, tattha Thavijja bhikkhU appANaM / jAyae ghAsamesijjA, rasagiddhe na siyA bhikkhAe ||11 / / zuddhaSaNAH jJAtvA khalu, tatra sthApayed bhikSurAtmAnam / yAtrAyai grAsameSayet, rasagRddho na syAd bhikSAdaH ||11 / / paMtANi ceva sevijjA, sIyapiMDaM purANakummAsaM / adu bukkasaM pulAgaM vA, javaNaTThAe nisevae maMthu / / 12 / / prAntAni caiva seveta, zItapiNDaM purANakulmASAn / athavA bukkasaM pulAkaM vA, yApanArthaM niSeveta manthum / / 12 / / 64 For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je lakkhaNaM ca suviNaM ca, aMgavijjaM ca je pauMjaMti / na hu te samaNA vuccaMti, evaM AyariehiM akkhAyaM / / 13 / / ye lakSaNaM ca svapnaM ca, aGgavidyAM ya ce prayuJjate / na hu te zramaNA ucyante, evamAcAryerAkhyAtam / / 13 / / iha jIviaM aniamettA, pabbhaTThA samAhijoehiM / te kAmabhogarasagiddhA, uvvajjati Asure kAe ||14 / / iha jIvitamaniyamya, prabhraSTAH samAdhiyogebhyaH / te kAmabhogarasagRddhAH upapadyante Asure kAye / / 14 / / tatto'vi uvvaTTittA, saMsAraM bahuM aNu pariaTaMti / bahukammalevalittANaM, bohI hoI sudullaho tesiM / / 15 / / tato'pi uddhRtya, saMsAraM bahuM anu paryaTanti / bahakarmalepaliptAnAM, bodhirbhavati sudurlabhaH teSAm / / 15 / / kasiNaMpi jo imaM logaM, paDipuNNaM dalejja ikkassa | teNAvi se na saMtusse, ii duppUrae ime AyA / / 16 / / kRtsnamapi ya imaM lokaM, paripUrNa dadyAt ekasmai / tenApi sa na saMtuSyet, iti duSpUrako'yamAtmA / / 16 / / For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jahA lAho tahA loho, lAhA lAho pavaDDhai / do mAsakayaM kajjaM, kIe vi na niTThiaM / / 17 / / yathA lobho tathA lobho, lAbhAllobhaH pravardhate / dvimASakRtaM kArya, koTyApi na niSThitam / / 17 / / No rakkhasIsu gijjhijjA, gaMDavacchAsu'NegacittAsu / jAo purisaM palobhittA, khellaMti jahA vA dAsehiM ||18 / / no rAkSasISu gRdhyeta, gaNDavakSaHsu anekacittAsu / / yAH puruSaM pralobhya, krIDanti yathA vA dAsaiH / / 18 / / nArIsu no pagijjhijjA, itthI vippajahe aNagAre | dhammaM ca pesalaM naccA, tattha Thavijja bhikkhU appANaM / / 19 / / nArISu no pragRdhyet, striyaH viprajahyAt anagAraH | dharmaM ca pezalaM jJAtvA, tatra sthApayed bhikSurAtmAnam / / 19 / / iti esa dhamme akkhAe, kavileNaM ca visuddhapanneNaM / tarihiMti je kAhiMti, tehiM ArAhia duve loga tibemi ||20|| iti eSa dharma AkhyAtaH kapilena ca vizuddhaprajJena / tAriSyanti ye kariSyanti, tairArAdhitau dvau lokau iti bravImi / / 20 / / 66 For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namipravrajyAdhyayana-9 caiUNa devalogAo, uvavaNNo mANusaMmi logammi | uvasaMtamohaNijjo, sarai poraNiaM jAI ||1|| cyutvA devalokAt, upapanno mAnuSe loke / upazAntamohanIyaH smarati paurANikI jAtim / / 1 / / jAiM sarittu bhayavaM, sahasaMbuddho aNuttare dhamme / puttaM Thavittu rajje, abhiNikkhamaI namI rAyA ||2|| jAtiM smRtvA bhagavAn, svayaMsaMbuddho'nuttare dharme / putraM sthApayitvA rAjye, abhiniSkrAmati nami rAjA / / 2 / / so devalogasarise, aMteuravaragao vare bhoe / bhuMjittu nami rAyA, buddho bhoge pariccayaI ||3|| sa daivalokasadRzAn, antaH puravasgatau varAn bhogAn / bhuktvA namI rAjA, buddho bhogAn parityajati / / 3 / / mihilaM sapurajaNavayaM, balamorohaM ca pariaNaM savvaM / ciccA abhinikkhaMtto, egaMtamahichio bhayavaM / / 4 / / 67 . For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithilAM sapurajanapadAM, balamavarodhaM ca parijanaM sarvam / tyaktvA abhiniSkrAntaH, ekAntamadhiSThito bhagavAn / / 4 / / kolAhalagasaMbhUyaM, AsI mihilAi pavvayaMtammi I. taiA rAyarisimmi, namimmi abhiNikkhamaMtammi ||5|| kolahalakasambhUtaM, AsIta mithilAyAM pravrajati / tadA rAjarSI namau, abhiniSkrAmati / / 5 / / abbhuTThiyaM rAyarisiM, pavvajjAThANamuttamaM / sakko mAhaNarUveNa, imaM vayaNamabbavI / / 6 / / abhyutthitaM rAjarSi, pravrajyAsthAnamuttamam / zakro brAhmaNarUpeNa, idaM vacanamabravIt / / 6 / / kiM nu bho ajja mihilAe, kolohalagasaMkulA | suvvaMti dAruNA saddA, pAsAesu gihesu a |7|| kiM nu bhoH ! adya mithilAyAM, kolAhalakasaMkulA | zrUyante dAruNAH zabdAH prAsAdeSu gRheSu ca / / 7 / / eamalai nisAmittA, heukAraNacoio / tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI ||8|| 68 For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etamarthaM nizamya, hetukAraNanodita / tato namI rAjarSiH, devendramidamabravIt / / 8 / / mihilAe ceie va che, sIyacchAe maNorame / pattapupphaphalovee, bahUNaM bahuguNe sayA / / 9 / / mithilAyAM caityaH vRkSaH zItacchAyaH manoramaH | patrapuSpaphalopeteH, bahUnAM bahuguNaH sadA / / 9 / / vAeNa hIramANammi, ceiammi maNorame / duhiA asaraNA attA, ee kaMdaMti bho ! khagA ||10|| vAtena hIyamANe, caitya manorame / duHkhitA AzaraNA ArttA, ete krandanti bhoH ! khagAH ||10|| eamalai nisAmittA, deukAraNacoio / tao namiM rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI ||11|| etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namiM rAjarSi, devendra idamabravIt / / 11 / / esa aggI a vAU, eaMDajjhai maMdiraM / .. bhayavaM ! aMteuraM teNaM, kisa NaM nAvapekkhaha / / 12 / / For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eSa agnizca vAyuzca, etad dahyate mandiram / bhagavan ! antaHpuraM tena, kasmAt khalu nAvaprekSase / / 12 / / eamalai nisAmittA, heukaarnncoio| . tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 13 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namI rAjarSiH, devendraM idamabravIt / / 13 / / suhaM vasAmo jIvAmo, jesiM mo natthi kiMcaNaM / mihilAe DajjhamANIe, na me Dajjhai kiMcaNaM ||14 / / sukhaM vasAmo jIvAmaH yeSAM me nAsti kiMcana / mithilAyAM dahyamAnAyAM, na me dahati kiMcana / / 14 / / cattaputtakalattassa, nivAvArassa bhikkhuNo | piaMNa vijjai kiMci, appiaMpi Na vijjaI / / 15 / / tyaktaputrakalatrasya, nirvyApArasya bhikSoH / priyaM na vidyate kiMcit, apriyamapi na vidyate / / 15 / / bahuM khu muNiNo bhaI, aNagArassa bhikSoH / savvao vippamukkassa, egaMtamaNupassao ||16|| 70 For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu khalu munerbhadraM, anagArasya bhikSoH / sarvato vipramuktasya, ekAntamanupazyataH ||16|| eamaTheM nisAmittA, heukAraNacoio | tao nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI / / 17 / / etamarthaM nizamya hetukAraNanoditaH / tato namiM rAjarSi, devendra idamabravIt / / 17 / / pAgAraM kAraittA NaM, gopuraTTAlagANi a | osUlagasayagghIo, tao gacchasi khattiyA / / 18 / / prAkAraM kArayitvA khalu, gopurATTAlakAni ca / osUlakaM zataghnIzca, tato gaccha kSatriya ! / / 18 / / eamaLaM nisAmittA, heukAraNacoio / / tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 19 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namI rAjarSiH, devendramidamabravIt / / 19 / / saddhaM ca nagaraM kiccA, tava saMvaramaggalaM / khaMtiniUNapAgAraM; tiguttaM duppadhaMsagaM / / 20 / / 71 For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaNuM parakkama kiccA, jIvaM ca IriaM sayA / dhiiM ca keaNaM kiccA, sacceNaM palimaMthae ||21|| / / yugmam / / zraddhAM ca nagaraM kRtvA, tapaH saMvaramargalAm / kSAntinipuNaprAkAraM, triguptaM duSpragharSakam / / 20 / / dhanuH parAkramaM kRtvA, jIvAM ca IryAM sadA / dhRtiM ca ketanaM kRtvA, satyena paribadhnIyAt / / 21 / / / / yugmam / / tavanArAyajutteNaM, bhittUNaM kammakaMcuaM / muNI vigayasaMgAmo, bhavAo parimuccaI / / 22 / / taponArAcayuktena, bhitvA karmakaJcukam / munirvigatasaMgrAmo, bhavAt parimucyate / / 22 / / eamalai nisAmittA, heukAraNacoio / / tao namI rAyarisI, deviMdo iNamabbavI / / 23 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / . tato nami rAjarSi, devendra idamabravIt / / 23 / / 72 For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsAe kAraittA NaM, vaddhamANagihANia / vAlaggapoiAo a, tao gacchasi khattiA ! ||24|| prAsAdAn kArayitvA khalu, vardhamAnagRhANi ca / bAlAgrapotikAzca, tato gaccha kSatriya ! / / 24 / / eamajheM nisAmittA, heukAraNacoio | tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 25 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namI rAjarSiH, devendraM idamabravIt / / 25 / / saMsayaM khalu so kuNai, jo magge kuNaI gharaM | jattheva gaMtumicchijjA, tattha kuvijja sAsayaM / / 26 / / saMzayaM khalu sa kurute, yo mArge kurute gRham / yatraiva gantumicchet, tatra kurvIta svAzrayam / / 26 / / eamaThaM nisAmittA, heukAraNacoio / tao nami rAyarisI, deviMdo iNamabbavI / / 27 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / / tato namiM rAjarSi, devendra idamabravIt / / 27 / / . 73 ... For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amose lomahAre a, gaMThibhee ca takkare / nagarassa khemaM kAUNaM, tao gacchasi khattiyA ||28|| AmoSAn lomahArAMzca, granthibhedAMzca taskarAn / . nagarasya kSemaM kRtvA, tato gaccha. kSatriya ! / / 28 / / eamalai nisAmittA, heukAraNacoio / tao namIM rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 29 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namI rAjarSiH, devendraM idamabravIt / / 29 / / asaIM tu maNussehiM, micchAdaMDo pajujjae / akAriNottha vajjhaMti, muccaI kArago jaNo ||30|| asakRt tu manuSyaiH, mithyAdaNDaH prayujyate / akAriNo'tra badhyante, mucyate kArako janaH ||30|| eamaLaM nisAmittA, heukAraNacoio / taoM namiM rAyarisIM, deviMdo iNamabbavI ||31|| etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namiM rAjarSi, devendra idamabravIt / / 31 / / 74 For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kei patthivA tubhaM, na namaMti narAhivA / vase te ThAvaittA NaM, tao gacchasi khattiA ! ||32|| ye kecit pArthivAstubhyaM, na namanti narAdhipa ! | vaze tAn sthApayitvA khalu, tato gaccha kSatriya ! ||32 / / eamalai nisAmittA, heukAraNacoio / tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI ||33 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / / tato namI rAjarSiH, devendraM idamabravIt / / 33 / / jo sahassaM sahassANaM, saMgAme dujjae jiNe / ega jiNijja appANaM, esa se paramo jao ||34|| ye sahasraM sahasrANAM saMgrAme durjayaM jayet / / ekaM jayedAtmAnaM, eSa tasya paramo jayaH / / 34 / / appaNAmeva jujjhAhi, ki te jujjheNa bajjhao | appaNAmevamappANaM, jaittA suhamehae / / 35 / / Atmanaiva yudhyasva, kiM te yuddhena bAhyataH | Atmanaiva AtmAnaM, jitvA sukhamedhate / / 35 / / 75 For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiANi kohaM, mANaM mAyaM taheva lobhaM ca | dujjayaM ceva appaNaM, savvamappe jie jiyaM / / 36 / / paJcendriyANi krodhaH, mAno mAyA tathaiva lobhazca / durjayaM zcaiva AtmA, sarvamAtmani jite jitam / / 36 / / eamaTThe nisAmittA, heukAraNacoio / tao nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI ||37 / / etamarthaM nizamya hetukAraNanoditaH / tato namiM rAjarSi, devendraH idamabravIt / / 37 / / 1 jaittA viule janne, bhoittA samaNamAhaNe / daccA bhuccA ya jiTThA ya, tao gacchasi khattiyA ||38| yAjayitvA vipulAn yajJAn, bhojayitvA zramaNabrAhmaNAn / dattvA bhuktvA ca daSTvA ca tato gaccha kSatriya ! || 38 || eamaTThe nisAmittA, heukAraNacoio / tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 39 / / 1 etamarthaM nizamya hetukAraNanoditaH / tato namI rAjarSiH, devendraM idamabravIt / / 39 / / 76 For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo sahassaM sahassANaM, mAse mAse gavaM dae / tasyAvi saMjamo seo, aditassa vi kiMcaNaM / / 4 / / ' yaH sahasraM sahasrANAM, mAse mAse gavAM dadyAt / tassApi saMyamaH zreyAn, adadato'pi kiMcana / / 40 / / eamaTeM nisAmittA, heukAraNacoio / tao nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI ||41 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namiM rAjarSiH, devendraH idamabravIt / / 41 / / ghorAsamaM caittANaM, annaM patthesi AsamaM / / iheva posaharao, bhavAhi maNuvAhivA ! ||42 / / ghorAzramaM tyaktvA khalu, anyaM prArthayasi Azramam / ihaiva pauSadharataH bhava manujAdhipa ! ||42 / / eamalai nisAmittA, heukAraNacoio / tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 43|| etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato nami rAjarSiH, devendraM idamabravIt / / 43 / / 77 For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAse mAse u jo bolo kusaggeNaM tu bhuMjae / na so suakkhAyadhammassa, kalaM agghai solasiM // 44 mAse mAse tu yo bAlaH, kuzAgreNa tu bhuvante / na sa svAkhyAtadharmasya, kalAmarhati SoDazIm / / 44 / / amaTTha nisAmittA, heukAraNacoio / tao nami rAyarisiM; deviMdo iNamabbavI / / 45 / / etamarthaM nizamya hetukAraNanoditaH / tato namiM rAjarSiH, devendraH idamabravIt / / 45 / / hiraNNaM suvaNNaM maNimottaM, kaMsaM dUsaM ca vAhaNaM / kosaM ca vaDDhAvaittANaM, tao gacchasi khattiA ! ||46 hiraNyaM suvarNaM maNumuktaM, kAMsyaM duSyaM ca vAhanam / koSaM ca vardhayitvA khalu tato gaccha kSatriya ! / / 46 / / eamaTThe nisAmittA, heukAraNacoio / tao nami rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 47 / / etamarthaM nizamya hetukAraNanoditaH / " tato nami rAjarSiH, devendraM idamabravIt ||47 / / 78 For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvaNNaruppassa u pavvayA bhave, siA hu kelAsasamA asaMkhayA / narasya luddhassa na tehi kiMci, icchA hu AgAsasamA aNaMtiA ||48 / / suvarNarupyasya tu parvatA bhaveyuH, syAt hu kailAsasamA asaMkhyakAH / narasya lubdhasya na taiH kiMcit, icchA hu AkAzasamA anantikA ||48 / / puDhavI sAlI javA ceva, hiraNNaM pasubhissaha | paDipuNNaM nAlamegassa, ii vijjA tavaM care ||49 / / pRthvI zAlayaH yavAzcaiva, hiraNyaM pazubhiH saha / pratipUrNa nAlamekasya, iti viditvA tapazcaret / / 49 / / eamaTThaM nisAmittA, heukAraNacoio / tao nami rAyarisiM, deviMdo iNamabbavI / / 50 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato nami rAjarSiH, devendraH idamabravIt / / 50 / / . . 79 . For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ accheragamabbhudae, bhoe cayasi patthivA / asaMte kAme patthesi; saMkappeNa vihammasi ! ||51 / / AzcaryamadbhutakAn, bhogAn tyajasi pArthiva ! | asataH kAmAn prArthayasi, saMkalpena vihanyase / / 1 / / eamaTuM nisAmittA, heukAraNacoio / tao namI rAyarisI, deviMdaM iNamabbavI / / 52 / / etamarthaM nizamya, hetukAraNanoditaH / tato namI rAjarSiH, devendraM idamabravIt / / 52 / / sallaM kAmA, visaM kAmA, kAmA AsAvisovamA / kAme patthayamANA ya, akAmA jaMti duggaI / / 53 / / zalyaM kAmA viSaM kAmAH kAmA AzIviSopamAH | kAmAn prArthayamAnAzca, akAmA yAnti durgatim / / 53 / / ahe vayai koheNaM, mANeNaM ahamA gaI / . .... mAyA gai paDigghAo, lohAo duhao bhayaM ||54 / / adho vrajati krodhena, mAnena adhamA gatiH / mAyayA gatipratighAto, lobhAdubhayato bhayam / / 54 / / 80 For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaujjhiUNa mAhaNarUvaM, viuviUNaM iMdattaM / / vaMdai abhitthuNato, imAhiM mahurAhiM vaggUhiM / / 55 / / apohya brAhmaNarUpaM, vikRtya indratvam / vandate abhiSTuvan, imAbhirmadhurAbhiH vAgbhiH / / 55 / / aho te nijjio koho, aho mANo praajio| aho te nirakkiyA mAyA, aho ! loho vasIkao / / 56 / / aho ! tvayA nirjitaH krodhaH aho mAnaH parAjitaH | aho te nirAkRtA mAyA, aho lobho vazIkRtaH / / 56 / / aho ! tava te ajjavaM sAhu, aho te sAhu maddavaM / aho te uttamA khaMtI, aho te mutti uttamA / / 57 / / aho ! tava ArjavaM sAdhu, aho ! te sAdhu mArdavam / aho ! te uttamA kSAntiH aho ! te muktiruttamA / / 57 / / ihaM'si uttamo bhaMte !, peccA hohisi uttamo / loguttamuttamaM ThANaM, siddhiM gacchasi nIrao ||58 / / iha asi .uttamo bhadanta ! pazcAt bhaviSyasi uttamaH / lokottamottamaM sthAnaM, siddhiM gacchasi nIrajAH / / 58 / / 81 For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM abhitthuNaMto, rAyarisiM uttamAi saddhAe / payAhiNaM kuNato, puNo puNo vaMdae sakko ||59 / / evamabhiSTuvana rAjarSi uttamayA zraddhayA / pradakSiNAM kurvan, punaH punarvandate zakraH ||59 / / . to vaMdiUNa pAe, cakkaM-kusa lakkhaNe muNivarassa | AgAseNuppaio, laliacavalakuMDalakirIDI ||60 / / tato vanditvA padau, cakrAkuzalakSaNau munivarasya / AkrAzenotpatitaH, lalitacapalakuNDalakirITI / / 60 / / namI namei appANaM, sakkhaM sakkeNa coio / caiUNa gehaM vaidehI, sAmanne pajjuvaTThio ||61 / / namirgamayati AtmAnaM, sAkSAt zakreNa noditaH / tyaktvA gehaM videhI, zrAmaNye paryupasthitaH / / 61 / / evaM kariti saMbuddhA, paMDiA paviakkhaNA | viNiaTati bhogesu, jahA se namI rAyarisI tibemi ||62 / / evaM kurvanti saMbuddhAH, paNDitAH pravicakSaNAH | vinivartante bhogebhyaH, yathA sa namI rAjarSiH iti bravImi / / 62 / / 82 For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI dumapatrakAdhyayana-10 | dumapattae paMDurae jahA, nivaDai rAigaNANaM accae / evaM maNuyANa jIviaM, samayaM goyama ! mA pamAyae ||1|| drumapatrakaM pANDurakaM yathA, nipatati rAtrigaNAnAmatyaye / evaM manujAnAM jIvitaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 1 / / kusagge jaha osabiMdue, thovaM ciTThai laMbamANae / evaM maNuANa jIviyaM, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 2 / / kuzAgre yathA avazyAyabindukaH, stokaM tiSThati lambamAnakaH | evaM manujAnAM jIvitaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 2 / / ii ittariammi Aue, jIviae bahupaccavAyae / vihuNAhi rayaM purekaDaM, samayaM goyama ! mA pamAyae ||3|| iti itvare AyuSi, jIvitake bahupratyapAyake | vidhunIhi rajaH parAkRtaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 3 / / dullahe khalu mANuse bhave, cirakaleNa vi savvapANiNaM / gADhA ya vivAga kammuNo, samayaM goyama ! mA pamAyae ||4|| For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durlabhaH khalu mAnuSo bhavaH, cirakAlenApi sarvaprANinAm / gADhAzca vipAkAH karmaNAM samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 4 / / puDhavIkkAyamaigao, ukkosaM jIvo u saMvase | kAlaM saMkhAIaM, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 5 / / AukkAyamaigao, ukkosaM jIvo u saMvase / kAlaM saMkhAIyaM, samayaM goMyama ! mA pamAyae ||6|| teukkAyamaigao, ukkosaM jIvo u saMvase / kAlaM saMkhAIaM, samayaM goyama ! mA pamAyae |7|| vAukkAyamaigao, ukkosaM jIvo u saMvase / kAlaM saMkhAIaM, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 8 / / || caturbhiH kalApakam / / pRthivIkAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / kAlaM saMkhyAtItaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 5 / / apkAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / kAlaM saMkhyAtItaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 6 / / '85 For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejaskAyamatigataH, utkarSato rja vastu saMvaset / kAlaM saMkhyAtItaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH ||7|| vAyukAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / kAlaM saMkhyAtItaM samayaM gautama ! mA pramAdayaH ||8|| , / / caturbhiH kalApakam / / vaNassaikAyamaigao, ukkosaM jIvou saMve se / kAlamaNaMtaM duraMtaM, samayaM goyama ! mA pramAyae / / 9 / / vanaspatikAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / kAlamanantaM durantaM, samayaM gautama ! mA pramAdayaH / / 9 / / beiMdiyakAyamaigao, ukkosaM jIvo u saMvase / kAlaM saMkhijjasanniyaM, samayaM goyama ! mA pamAyae ||10|| teiMdiyakAyamaigao, ukkosaM jIvo u saMvase / kAlaM saMkhijjasanniyaM, samayaM goyama ! mA pamAya ||11|| cauriMdiyakAyamaig2ao, ukkosaM jIvo u saMvase / kAlaM saMkhijjasanniyaM samayaM goyama ! mA pamAyae ||12|| / / tribhirvizeSakam / / 1 85 For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvindriyakAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / kAlaM saMkhyeyasaMjJitaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 10 / / trIndriyakAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / . kAlaM saMkhyeyasaMjJitaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 11 / / caturindriyakAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / kAlaM saMkhyeyasaMjJitaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 12 / / ___ / / tribhirvizeSakam / / paMcidiyakAyamaigao, ukkosaM jIvo u saMvase | sattaTThabhavaggahaNe, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 13 / / paJcendriyakAyamatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / saptASTabhavagrahaNAni, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 13 / / deve neraie aigao, ukkosaM jIvo u saMvase / ikkikka bhavaggaiNe, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 14 / / devAn nairayikAnatigataH, utkarSato jIvastu saMvaset / ekaikabhavagrahaNaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH ||14 / / For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM bhavasaMsAre, saMsarai suhAsuhehiM kammehiM / jIvo pamAyabahulo, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 15 / / evaM bhavasaMsAre, saMsaranti zubhAzubhaiH karmabhiH / jIvaH pramAdabahulaH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 15 / / labhrUNavi mANusattaNaM, AriattaM puNaravi dullahaM / bahave dassuA milekkhuA, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 16 / / ladhvA'pi mAnuSatvaM, AryatvaM punarapi durlabham / bahavo dasyavaH mlecchAH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 16 / / ladhdhUNavi AriattaNaM, ahINapaMcidiayA hu dullahA / vigaliMdiayA hadIsaI, samayaM goyama ! mA pamAyae ||17 / / labdhvA'pi AryatvaM, ahInapaJcendriyatA hu durlabhA / . . vikalendriyatA hu dRzyate, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 17 / / ahINapaMciMdiattaM pi se lahe, uttamadhammasuI u dullahA / kutitthinisevae jaNe, samayaM goyama ! mA pamAyae ||18|| ahInapaJcendriyatAmapi sa labheta, uttamadharma zrutistuH durlabhA / kutIrthiniSevako janaH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 18 / / . 87 For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhdhUNavi uttamaM suIM, saddahaNA puNarapi dullahA / micchattanisevae jaNe, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 19 / / labdhvA'pi uttamAM zruti, zraddhA punarapi durlabhA / mithyAtvaniSevako janaH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 19 / / dhammapi hu saddahaMtayA, dullahayA kAeNa phAsayA / iha kAmaguNesu mucchiA, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 20 / / dharmamapi hu zraddadhato'pi, durlabhakAH kAyena sparzakAH / iha kAmaguNeSu mUrchitAH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH ||20|| parijUrai te sarIrayaM, kesA pAMDurayA havaMti te / se soabale a hAyaI, samayaM goyama ! mA pamAyae ||21|| parijUrai te sarIrayaM, kesA pAMDurayA havaMti te / se cakkhubale a hAyaI, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 22 / / parijUrai te sarIrayaM, kesA pAMDurayA havaMti te | . se ghANabale a hAyaI, samayaM goyama ! mA pamAyae ||23|| parijUrai te sarIrayaM, kesA pAMDurayA havaMti te / se jibbhabale a hAyaI, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 24 / / 88 For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijUrai te sarIrayaM, kesA pAMDurayA havaMti te / se phAsabale a hAyaI, samayaM goyama ! mA pamAyae ||25|| parijUrai te sarIrayaM, kesA pAMDurayA havaMti te / se savvabale a hAyaI, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 26 / / ___ / SaDbhiHkulakam / / 'parijIryati te zarIrakaM, kezAH pANDurakA bhavanti te / tat zrotrabalaM ca hIyate, samayaM gautama ! mA pramAdayaH / / 21 / / parijIryati te zarIrakaM, kezAH pANDurakA bhavanti te / tat cakSurbalaM ca hIyate, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 22 / / parijIryati te zarIrakaM, kezAH pANDurakA bhavanti te / tat dhrANabalaM ca hIyate, samayaM gautama ! mA pramAdayaH ||23|| parijIryati te zarIrakaM, kezAH pANDurakA bhavanti te / tat jihvAbalaM ca hIyate, samayaM gautama ! mA pramAdayeH ||24 / / parijIryati te.zarIrakaM, kezAH pANDurakA bhavanti te / tat sparzabalaM ca hIyate, samayaM gautama ! mA pramAdayaH / / 25 / / For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijIryati te zarIrakaM, kezAH pANDurakA bhavanti te / tat sarvabalaM ca hIyate, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 26 / / / / SaDbhiHkulakam / / araIgaMDaM visUIA, AyaMkA vivihA phUsaMti te / vihaDai viddhaMsai te sarIrayaM, samayaM goyama ! mA pamAyae ||27|| aratigaNDaM visUcikA, AtaGkAH vividhAH spRzanti te / vighaTate vidhvaMsyati te zarIrakaM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 27 / / vocchiMda siNehamappaNo, kumuaM sAraiaM vA pANiyaM / se savvasiNehavajjie, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 28 / / vyucchindhi snehamAtmanaH, kumudaM zAradaM vA pAnIyam / atha sarvasnehavarjitaH samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 28 / / ciccA dhaNaM ca bhAri, pavvaIo hi si aNagAriaM / mA vaMtaM puNovi Avie, samayaM goyama ! mA pamAyae ||29|| tyaktvA khalu dhanaM ca bhAryAM, pravrajito hi asi anagAritAm / mA vAntaM punarapi ApiveH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 29 / / For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaujjhia mittabaMdhavaM, viulaM ceva dhaNohasaMcayaM / mA taM biiaMgavesae, samayaM goyama ! mA pamAyae ||30|| apohya mitrabAndhavaM, vipulaM ceva dhanaughasaMcayam / mA tad dvitIyaM gaveSaya, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 30 / / na ha jiNe ajja dissaI, bahumae dissaI maggadesie / saMpai neAue pahe, samayaM goyama ! mA pamAyae ||31 / / naiva jino'dya dRzyate, bahumataH dRzyate mArgadezitaH | samprati naiyAyike pathi, samayaM gautama ! mA pramAdayeH ||31|| avasohia kaMTagApahaM, oinno'si pahaM mahAlayaM / gacchasi maggaM visohiA, samayaM goyama ! mA pamAyae ||32 / / avazodhya kaNTakapathaM, avatIrNo'si panthAnaM mahAlayam / gacchasi mArga vizodhya, samayaM gautama ! mA pramAdayeH ||32 / / abale jaha bhAravAhae, mA magge visame'vagAhiA | pacchA pacchANutAvae, samayaM goyama ! mA pamAyae / / 33 / / abalo yathA bhAravAhakaH, mA mArga viSamamavagAhya / pazyAt pazyAdnupAtakaH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 33 / / For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tinno hu si aNNavaM mahaM, kiM puNa ciTThasi tIramAgao? | abhitura pAraMgamittae, samayaM goyama ! mA pamAyae ||34| tIrNa evAsi arNavaM mahAntaM, kiM punastiSThasi tIramAgataH | abhitvarasva pAraM gantuM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 34 / / akalevaraseNimussiA, siddhiM goyama ! loaM gacchasi khemaM ca sivaM aNuttaraM, samayaM goyama ! mA pamAyae ||35 / / akalevarazreNiM ucchritya, siddhiM gautama ! lokaM gacchasi / kSemaM ca zivamaNuttaraM, samayaM gautama ! mA pramAdayeH ||35 / / buddhe parinivvuDe care, gAma gae nagare va saMjae / saMtimaggaM ca bUhae, samayaM goyama ! mA pamAyae ||36 / / buddhaH parinirvRtazcareH, grAme gato nagare vA saMyataH | zAntimArgaM ca bRMhayeH, samayaM gautama ! mA pramAdayeH / / 36 / / buddhassa nisamma bhAsi, sukahiyamaTThapadovasohiyaM / rAga dosaM ca chiMdiA, siddhiM gaI gae bhayavaM goyame tibemi ||37 / buddhasya nizamya bhASitaM, sukathitamarthapadopazobhitam / / rAga dveSaM ca chittvA, siddhiM gatiM gato bhagavAna gautama iti bravImi / / 37 / 92 For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI bahuzrutapUjAdhyayana-11 / saMjogo vippamukkassa, aNagArassa bhikkhuNo / AyAraM pAukkarissAmi, ANupubbiM suNeha me ||1|| saMyogAd vipramuktasya, anagArasya bhikSoH / AcAraM prAduSkariSyAmi, AnupUrvI zRNuta me / / 1 / / je Avi hoi nivijje, thaddhe luddha aNiggahe / abhikkhaNaM ullavaI, aviNie abahussue / / 2 / / yazcApi bhavati nirvidyaH, stabdho lubdhaH anigrahaH | abhIkSNamullapati, avinItaH abahuzrutaH / / 2 / / aha paMcahiM ThANehiM, jehiM sikkhA na laMbbhai / thaMbhA kohA pamAeNaM, rogeNA''lassaeNa ya ||3|| atha paJcabhiH sthAnaiyaiH, zikSA na labhyate / stambhAtkrodhAt pramAdena, rogeNA''lasyakena ca ||3|| aha ahrahiM ThANehiM, sikkhAsIletti vuccai / ahassire sayAdaMte, Na ya mammamudAhare ||4|| 93 For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAsIle Na visIle, Na siA ailolue / akkohaNe saccarae, sikkhAsIletti vuccai ||5|| athASTAbhiH sthAnaiH zikSAzIla ityucyate / ahasitA sadA dAnto, na ca marmodAharet / / 4 / / nAzIlo na vizI jo na syAdatilolupaH / akrodhanaH satyarataH, zikSAzIla ityucyate ||5|| // yugmam / / / / yugmam / aha cauddasahiM ThANehiM, vaTTamANo u saMjae / aviNIe vuccai so u, nivvANaM ca na gacchai ||6|| abhikkhaNaM kohI bhavai, pabaMdhaM ca pakuvvai | mittijjamANo vamai, suaM laddhUNa majjai // 7 // avi pAvaparikkhevI, avi mittesu kuppai / suppiyassAvi mittassa, rahe bhAsai pAvagaM // 8 // 94 For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paiNNavAI duhile, thaddhe luddhe aniggahe | asaMvibhAgI aciyatte, aviNIetti vuccai / / 9 / / || cutabhiH kalApakam / / atha caturdazasu sthAneSu, vartamAnastu saMyataH / avinIta ucyate sa tu, nirvANaM ca na gacchati ||6|| abhIkSNaM krodhI bhavati, prabandhaM ca prakaroti / mitrAyamANo vamati, zrutaM labdhvA mAdyati / / 7 / / api pApaparikSepI, api mitrebhyaH kupyati / supriyasyApi mitrasya, rahasi bhASate pApakam / / 8 / / pratijJAvAdI druhilaH stabdhaH lubdhaH anigrahaH | asaMvibhAgi aprItikaH avinIta ityucyate / / 9 / / lApakam / / aha pannarasahiM ThANehiM, suviNIetti vuccaI / nIAvittI acavale, amAI akuUhale ||10 / / appaM ca ahikkhivai, pabandhaM ca na kubbai / mittijjamANo bhayaI, suaM laddhaM na majjai ||11|| 95 For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ya pAvaparikkhevI, na ya mittesu kuppaI / appiassAvi mittassa, rahe kallANa bhAsai ||12|| kalahaDamaravajjae, buddhe a abhijAi / hirimaM paDisaMlINe, suviNIetti vuccai ||13|| / / caturbhiH kalApakam / / atha paJcadazabhiH sthAnaiH suvinIta ityucyate / nIcavartI acapalaH, amAyI akutUhalaH ||10|| alpaM ca adhikSipati, prabandhaM ca na karoti / mitrAyamANo bhajati, zrutaM labdhvA na mAdyati / / 11 / / na ca pApaparikSepI, na ca mitrebhyaH kupyati / apriyasyApi mitrasya, rahasi kalyANaM bhASate || 12 || kalahaDamaravarjakaH, buddhazca abhijAtigaH / hrImAn pratisaMlInaH, suvinIta ityucyate / / 13 / / / / caturbhiH kalApakam / vase gurukule niccaM, jogavaM uvahANavaM / piaMkare piaMvAI, se sikkhaM ladhdhumarihaI | | 14 / / 96 For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaset gurukule nityaM, yogAvAnupadhAnavAn / priyaMkaraH priyavAdI, sa zikSA labdhumarhati / / 14 / / jahA saMkhammi payaM nihiyaM, duhao vi virAyai / evaM bahussue bhikkhU, dhammo kittI tahA suyaM / / 15 / / yathAzake payo nihitaM, dvidhApi virAjate / / evaM bahuzrute bhikSau, dharmaH kIrtistathA zrutam / / 15 / / jahA se kaMboANaM, Ainne kathae siA | Ase javeNa pavare, evaM bhavai bahussue ||16 / / yathA sa kambojAnAmAkIrNaH, kanthakaH syAt / azvo javena pravaraH, evaM bhavati bahuzrutaH ||16 / / jahA''iNNasamArUDhe, sUre daDhaparakkame | ubhao naMdighoseNaM, evaM bhavai bahussue ||17 / / yathA''kIrNasamArUDhaH zUro dRDhaparAkramaH | ubhayato nandighoSeNa, evaM bhavati bahuzrutaH / / 17 / / jahA kareNuparikinne, kuMjare saTThihAyaNe / balavaMte appaDihae, evaM bhavai bahussue / / 18 / / 97 For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA kareNuparikIrNa, kuJjaraH, SaSTihAyanaH | balavAnipratihataH, eva bhavati bahuzruta / / 18 / / jahA se tikkhasiMge, jAyakkhaMdhe virAyai / vasahe jUhAhivai, evaM bhavai bahussue / / 19 / / yathA sa tIkSNazRMGgo, jAtaskandho virAjate / vRSabho yUthAdhipatiH, evaM bhavati bahuzrutaH / / 19 / / jahA se tikkhadADhe, udagge duppahaMsae / sIhe miAe parave, evaM bhavai bahussue / / 20 / / yathA sa tIkSNadaMSTraH, udagro duSpragharSakaH / siMho mRgANAM pravaraH, bhavati bahuzrutaH ||20|| jahA se vAsudeve, saMkhacakkagadAdhare | appaDihayabale johe, evaM bhavai bahussue / / 21 / / yathA sa vAsudevaH, zuGkhacakragadAdharaH | apratihatabalo yodhaH evaM bhavati bahuzrutaH ||21 / / jahA se cAuraMte, cakkavaTTI mahiDDhie / cauddasarayaNAhivaI, evaM bhavai bahussue / / 22 / / 98 For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA sa cAturanta, zcakravartI maharddhikaH / caturdazaratnAdhipatiH, evaM bhavati bahuzrutaH / / 22 / / jahA se sahassakkhe, vajjapANI puraMdare / sakke devAhivaI, evaM bhavai bahussue ||23 / / yathA sa sahasrAkSo, vajrapANiH purandaraH | zakro devAdhipatiH, evaM bhavati bahuzrutaH / / 23 / / jahA se timiraviddhaMse, uttiThaMte divAyare / jalaMte iva teeNaM, evaM bhavai bahussue ||24 / / yathA sa timira vidhvaMsaH, uttiSThan divAkaraH | jvalanniva tejasA, evaM bhavati bahuzrutaH ||24 / / jahA se uDuvaI caMde, NakkhattaparivArie / paDipunne punnamAsIe, evaM bhavai bahussue ||25 / / yathA sa uDupatiJcandro, nakSatraparivAritaH / pratipUrNaH paurNamAsyAm evaM bhavati bahuzrutaH / / 25 / / jahA se sAmAiANaM, koTThAgAre surakkhie / NANAdhanapaDipuNNe, evaM bhavai bahussue ||26 / / - 99 For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA sa sAmAjikAnAM, koSThAgAraH surakSitaH / nAnAdhAnyapratipUrNaH, evaM bhavati bahuzrutaH ||26|| jahA sA dumANa pavarA, jaMbU NAma suMdasaNA / aNADhiassa devassa, evaM bhavai bahussue / / 27 / / yathA sadrumANAM pravarA jambUrnAma sudarzanA / anAdRtasya devasya, evaM bhavati bahuzrutaH / / 27 / / * jahA sA naINa paravA, salilA sAgaraMgamA / sIA nIlavaMtappavahA evaM bhavai bahussue ||28|| yathA sA nadInAM pravarA, salilA sAgaraMgamA | zItA nIlavatpravahA, evaM bhavati bahuzrutaH / / 28 / / jahA se nagANa pavare, sumahaM maMdare gIrI / nANosahipajjalie, evaM bhavai bahussue / / 29 / / yathA sA nAgAnAM pravaraH, sumahAn mandaro giriH / nAnauSadhiprajvalitaH evaM bhavati bahuzrutaH / / 29 / / jahA se saMyabhuramaNe, uhI akkhaodae / nANArayaNapaDipunne, evaM bhavai bahussue ||30|| 100 For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA sa svayambhUramaNodadhikSayodakaH | nAnAratnapratipUrNaH, evaM bhavati bahuzrutaH / / 30 / / samuddagaMbhIrasamA durAsayA, acakkiA keraI duppahaMsayA / suassa puNNA viulassa tAiNo, khavittu kammaM gaimuttamaM gayA ||31 / / samudragAmbhIryasamA durAzrayA, acakitAH kenApi duSpradharSAH / zrutena pUrNA vipulena trAyiNaH, kSapayitvA karma gatimuttamAM gatAH ||31 / / tamhA suamahiTThijjA, uttamaTThagavesae | .. jeNappANaM paraM ceva siddhiM saMpAMuNijjAsi tibemi ||32 / / tasmAt zrutamadhitiSTheduttamArthagaveSakaH / yenAtmAnaM paraM caiva, siddhiM samprApayet iti bravImi ||32 / / For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI harIkezIyAdhyayana - 12 sovAgakulasaMbhUo, guNuttaradharo muNI / hariesabalo nAmaM, AsI bhikkhU jiiMdio ||1|| zvapAkakulasaMbhUto, guNottaradharo muniH / harikeSabalo nAma, AsIda bhikSurjitendriyaH ||1|| iriesaNabhAsAe, uccAre samiIsu a / jao AyANa Nikkheve, saMjao susamAhio ||2|| maNagutto vayagutto, kAyagutto jiiMdio / bhikkhaTThA baMbhaijjammi, jannavADamuvaTThio IryeSaNAbhASoccArasamitiSu ca / yata AdAnanikSepe, saMyataH susamAhitaH || 2 || manogupto vacoguptaH, kAyagupto jitendriyaH / bhikSArthaM brahmejye, pajJapATa upasthitaH / / 3 / / 102 For Personal & Private Use Only ||3|| // yugmam / / // yugmam / / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taM pAsiUNamejjataM, taveNa parisosiaM / paMtovahiuvagaraNaM, uvahasaMti aNAriA / / 4 / / taM dRSTvA AyAntaM, tapasA parizoSitam / prAntopadhyupakaraNaM, upahasanti anAryAH / / 4 / / jAImayapaDitthaddhA, hiMsagA ajiiMdiA | abaMbhacAriNo bAlA, imaM vayaNamabbavI ||5|| jAtimadapratistabdhAH hiMsakAH ajItendriyAH / abrahmacAriNo bAlA, idaM vacanamabruvan / / 5 / / kayare Agacchai dittarUve, kAle vigarAle phokkanAse / omacelae paMsupisAyabhUe, saMkarasaM pariharia kaMThe ||6|| katara Agacchati dIptarUpaH, kAlo vikarAlaH phokkanAsaH | avamacelakaH pAMzupizAcabhUtaH, sakaradUSyaM paridhRtya kaNThe ||6|| kayare tumaM ia adaMsaNijje, . ... kAe va AsA ihamAgaosi | omacelagA ! paMsupisAyabhUA !, gaccha kkhalAhi kimiha TThio'si / / 7 / / 103 For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katarastvamityadarzanIyaH, . . kayA vA AzayA ihAgato'si / avamacelaka ! pAMzupizAcabhUta !, .. ___ gaccha skhala kimiha sthito'si / / 7 / / jakkho tahiM tiMdaarukkhavAsI, __aNuMkapao tassa mahAmuNissa | pacchAyaittA niyagaM sarIraM, imAiM vayaNAI udAharitthA ||8|| yakSastatra tindukavRkSavAsI, anukampakaH tasya mahAmuneH | pracchAdya nijakaM zarIraM, imAni vacanAni udAharat / / 8 / / samaNo ahaM saMjao baMbhayArI, virao dhnnpynnprigghaao| parappavittassa u bhikkhakAle, annassa aTThA ihamAgaomhi / / 9 / / zramaNo'haM saMyato brahmacArI, viratau dhanapacanaparigrahAt / parapravRttas tu bhikSAkAle, annasya arthAya ihAgato'smi / / 9 / / 104 For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viarijjai khajjai bhojjai a, annaM pabhUaM bhavayANameaM / jANAha me jAyaNajIviNaMti, sesAvasesaM lahaU tavassI ||10|| vitIryate khAdyate bhujjate ca, annaM prabhUtaM bhavatAmetat / jAnIta mAM yAcanajIvinamiti, zeSAvazeSaM labhatAM tapasvI / / 10 / / uvakkhaDaM bhoaNa mAhaNANaM, attaTThiaM siddhamihegapakkhaM / na hu vayaM erisamannapANaM, dAhAmu tubbha kimihaM Thio'si ||11|| upaskRtaM bhojanaM brAhmaNebhyaH, AtmArthikaM siddhamihaikapakSam / na tu vayamIdRzamannapAnaM, dAsyAstubhyaM kimiha sthito'si / / 11 / / thalesu bIAI veveti kAsayA, taheva ninnesu a AsasAe / eAe saddhAe dalAhi majjhaM, ArAhae punnamiNaM khu khittaM / / 12 / / sthaleSu bIjAni vapanti karSakAH, tathaiva nimneSu ca AzaMsayA | etayA zraddhayA datta, mahyamArAdhayetpuNyamidaM khalu kSetram / / 12 / / khittANi amhaM viiANi loe, - jahiM pakinnA viruhaMti puNNA | je mAhaNA jAivijjovaveA, ... tAI tu khittAiM supesalAI / / 13 / / . 105 For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetrANi asmAkaM viditAni lokai, yatra prakIrNAt virohanti puNyAni | ye brAhmaNAH jAtividyopetAstAni, tu kSetrANi supezalAni / / 13 / / koho a mANo a vaho a jesiM, , mosaM adattaM ca pariggaho a | te mAhaNA jAivijjAvihUNA, .. tAI tu khettAI supAvagAiM / / 14 / / krodhazca mAnazca vadhazca yeSAM, mRSA adattaM ca parigrahazca / te brAhmaNAH jAtividyAvihInAstAni, tu kSetrANi supApakAni / / 14 / / tubhettha bho ! bhAraharA girANaM, . aLaM na jANAha ahijja vee / uccAvacAI muNiNo caraMti, tAI tu khettAI supesalAI / / 15 / / yUyama'tra bhoH ! bhAradharA girAmarthaM na jAnIthAdhItya vedAn / uccAvacAni munayazcaranti, tAni tu kSetrANi supezalAni / / 15 / / 106 For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajjhAvayANaM paDikUlabhAsI, pabhAsase kiM nu sagAsi amhaM / avi eaM viNassa-u-aNNapANaM, na ya NaM dAhAmu tumaM niyaMThA ! ||16 / / adhyApakAnAM pratikUlabhASI, prabhASase kiM nu sakAze'smAkam / apyetad vinazyatu annapAnaM, na ca khalu dAsyAmo tubhyaM nirgrantha ! ||16 / / samiIhiM majjha susamAhi assa, guttIhiM guttassa jIiMdiassa / jai me na dAhitya ahesaNijjaM, kimajja jannANa labhittha lAbham ||17 / / samitibhirmahyaM susamAhitAya, * guptibhirguptAya jitendriyAya / yadi mena dAsyatha athaiSaNIyaM, . . kimadya yajJAnAM lapsyadhve lAbham / / 17 / / ... 107 For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke ittha khattA uvajoiA vA, * ajjhAvayA vA saha khaMDiehiM / eaM khu daMDeNa phaleNa haMtA, kaMThammi dhittUNa khalejja jo NaM ||18|| ke'tra kSatrA upajyotiSkA vA, adhyApakA vA saha khaNDikaiH / evaM khalu daNDena phalena hatvA, kaNThe gRhItvA skhalayeyurya khalu / / 18 / / ajjhAvayANaM vayaNaM suNittA, uddhAiA tattha bahU kumaaraa| daMDehiM detehiM kesehiM.ceva, samAgayA taM isiM tAlayaMti / / 19 / / adhyApakAnAM vacanaM zrutvA, uddhAvitAstatra bahavaH kumArAH | daNDaitraiH kazAbhizcaiva, samAgatAstamRSi tADyanti / / 19 / / raNNo tahiM kosaliassa dhUyA, . bhaddatti nAmeNa aNiMdiaMgI / taM pAsiA saMjayaM hammamANaM, kuddhe kumAre parinivvavei / / 20 / / rAjJastatra kausalikasya duhitA, bhadreti nAmnA aninditAGgI / taM dRSTvA saMyataM hanyamAnaM, kruddhAn kumArAMn parinirvApayati / / 20 / / 108 For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAbhiogeNa nioieNaM, dinnAmu raNNA maNasA na jhAyA / nariMdadeviMda'bhivaMdieNaM, jeNAmi vaMtA isiNA sa eso ||21 / / devAbhiyogena niyojitena, dattAsmi rAjJA manasA na dhyAtA | narendradevendrAbhivanditena, yenAsmi vAntA RSiNA sa eSaH / / 21 / / eso hu so uggatavo mahappA, . jiiMdio saMjao baMbhayArI / jo me tayA nicchai dijjamANiM, piuNA sayaM kosalieNa rannA ||22|| eSa khalu sa ugratapA mahAtmA, jitendriyaH saMyato brahmacArI | yo mAM tadA necchati dIyamAnAM, pitrA svayaM kosalikena rAjJA / / 22 / / mahAjaso esa mahANubhAgo, ghoravvao ghoraparakkamo a / mA eaM hIlaha ahIlaNijjaM, . mA savve teeNa bhe NiddahijjA ||23 / / mahAzayA eSa mahAnubhAgo, ghoravrato ghoraparAkramazca / mainaM hIlayatAhIlanIyaM, mA sarvAn tejasA bhavato nirdhAkSIt / / 23 / / For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eyAiM tIse vayaNAI succA, . pattIi bhaddAi subhAsiAiM / isissa veAvaDiaTThayAe, jakkhA kumAre vinivArayati / / 24 / / etAni tasyAH vacanAni zrutvA, patnyA bhadrAyAH subhASitAni / RServeyAvRtyArthaM, yakSA kumAran vinivArayanti / / 24 / / te ghoraruvA Thia aMtalikkhe, . asurA tahiM taM jaNaM tAlayaMti / te bhinnadehe ruhiraM vamaMte, pAsittu bhaddA iNamAhu bhujjo ||25 / / te dhorarUpA sthitA antarikSe, asurAstatra taM janaM tADayanti tAn bhinnadehAn rudhiraM vamato, dRSTvA bhadredamAhurbhUyaH ||25 / / giriM nahehiM khaNaha, ayaM daMtehi khAyaha / jAyate pAehiM haNaha, je bhikkhuM avamannaha ||26 / / giri nakhaiH khanatha, ayo dantaiH khAdatha / jAtatejasaM pAdaiH hatha, ye bhikSumavamanyadhve / / 26 / / 110 For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsIviso uggatavo mahesI, ghoravvao ghoraparakammo a / je bhikkhu bhattakAle vaha / / 27 / / agaNiM va pakkhaMda paMyagaseNA, AzIviSa ugratapA maharSiH, agnimiva prakandatha pataGgasenA, sIseNa eaM saraNaM uveha, ye bhikSu bhaktakAle vidhyatha ||27|| ghoravrato ghoraparAkramazca / samAgayA savvajaNa tubbhe / jai icchaha jIviaM vA dhaNaM vA, loaMpi eso kuvio DahejjA / / 28 / / zIrSeNa etaM zaraNaM upeta, samAgatAH sarvajanena yUyam 1 yadIcchata jIvitaM vA dhanaM vA, lokamapiM eSa kupito dahet ||28|| / avaheDia piTTha sauttamaMge, pasAriAbAhu akammaciTThe | nibmeritacche ruhiraM vamaMte, uDDhamuhe niggaya jIhanete / / 29 / / 111 For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te pAsiMA khaMDia kaTThabhUe, . vimaNNo visaNNo aha mAhaNo so | isiM pasAdeti sabhAriAo, hIlaM ca niMdaM ca khamAha bhaMte ||30|| - / / yugmam || avaheThitapRSTasaduttamAGgAH, prasAritabAhUkarmaceSTAH / prasAritAnyakSINi rUdhiraM vamataH, urdhvamukhAn nirgatajihvAnetrAn / / 29 / / tAn dRSTvA khaNDikAn kASThabhUtAn, vimanA viSaNNaH atha brAhmaNaH saH / RSi prasAdayati sabhAryAko, hIlA ca niMdAM ca kSamadhvaM bhadanta ! / / 30 / / __ / / yugmam / / bAlehiM mUDhehiM ayANaehiM, jaM hIliA tassa khamAha bhaMte / mahappasAyA isiNo havaMti, na hu muNI kovaparA havaMti ||31 / / 112 For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahApa bAlaiH mUDhaiH ajAnidbhiH, yat hIlitAH tat kSamadhvaM bhadanta / mahAprasAdA RSayo bhavanti, na khalu munayaH kopaparA bhavanti / / 31 / / puliM ca iNDiM ca aNAgayaM ca, maNappaoso na me atthi koI / jakkhA hu veAvaDiaM karenti, ___tamhA hu ee nihayA kumArA ||32 / / pUrvaM cedAnI cAnAgate ca, ___manaHpradveSo na me asti ko'pi / yakSAH khalu vaiyAvRtyaM kurvanti, tasmAtkhalu ete nihatAH kumArAH / / 32 / / atthaM ca dhammaM ca viANamANA, tubbhe Navi kuppaha bhUipaNNA | tubhaM tu pAe saraNaM uvemo, __ samAgayA savvajaNeNa amhe ||33 / / arthaM ca dharmaM ca vijAnanto, yUyaM nApi kupyatha bhUtiprajJAH | yuSmAkaM tuH pAdau zaraNaM upemaH, samAgatAH sarvajanena vayam / / 33 / / 113 For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ accemu te mahAbhAga !, na te kiMci na accimo| bhuMjAhi sAlimaM kUra, nANAvaMjaNasuMjaaM ||34 / / arcayAmaH tvAM mahAbhAga ! na tava kiJcinna arcayAmaH | mukSva zAliyamaM kUraM, nAnAvyaJjanasaMyutam / / 34 / / imaM ca me asthi pabhUamannaM, taM bhUjasu amhamaNuggahaTThA | bADhaMta paDicchai bhattapANaM, mAsassa u pAraNae mahappA ! ||35 / / idaM ca mamA'sti prabhUtamannaM, tat bhuva asmAkamanugrahArtham / bADhamiti praticchati bhaktapAnaM, mAsasyaiva pAraNakaM mahAtmA / / 35 / / tahiaM gaMdhodayapupphavAsaM, divvA tahiM vasuhArA ya vuTThA / pahayAo duMduhIo surehiM, AgAse aho dANaM ca dhuTaThaM ||36 / / tatra gandhodakapuSpavarSa, divyA tatra vasudhArA ca vRSTA / prahattA dundubhayaH suraiH, AkAze aho dAnaM ca dhuSTam / / 36 / / sakkhaM khu dIsai tavoviseso, na dIsaI jAivisesu koI / sovAgaputaM hariesasAhu, jasseriyA iDhi mahANubhAgA ||37 / / sAkSAdeva dRzyate tapovizeSaH, na dRzyate jAtivizeSaH ko'pi / zvapAkaputraM harikezasAdhu, yasyedRzI RddhirmahAnubhAgA ||37 / / 114 For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiM mAhANA ! joI samArabhaMtA, udaeNa sohiM bahiA vimaggaha | jaM maggahA bAhiriaM visohiM, ___na taM sudiLaM kusalA vayaMti ||38 / / kiM mAhanAH jyotiH samArabhamANAH, udakena zodhiM bAhyAM vimArgayatha / yad mArgayatha bAhyAM vizuddhiM, __ na tat sudRSTaM kuzalA vadanti / / 38 / / kusaM ca jUvaM taNakaTThamaggiM, sAyaM ca pAyaM udayaM phUsaMtA | pANAI bhUAI viheDayaMtA, bhujjovi maMdA pakareha pAvaM / / 39 / / kuzaM ca yUpaM tRNakASTamagniM, sAyaM ca prAtarudakaM spRzantaH / prANIno bhUtAn viheThamAnAH, bhUyo'pi mandA prakurutha pApam / / 39 / / 115 For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahaM care bhikkhu ! vayaM jayAmo, pAvAI kammAiM paNollayAmo / akkhAhi No saMjaya jakkhapUiA, ___ kahaM suiTThaM kusalA vayanti / / 40 / / kathaM camAro bhikSo ! vayaM yajAmo, , pApAni karmANi praNudAmaH | AkhyAhi no saMyata yakSapUjita ! ___ kathaM sviSTaM kuzalA vadanti / / 40 / / chajjIvakAe asamArabhaMtA, mosaM adattaM ca asevamANA | pariggahaM ithio mANamAyaM, eaM pariNNAya caraMti daMtA ||41 / / SaDjIvakAyAnasamArabhamANA, mRSAM adattaM cAsevamAnA / parigrahaM striyo mAnamAyaM, etatparijJAya caranti dAntAH ||41 / / susaMvuDA paMcehiM saMvarehiM, iha jIviaM aNavakaMkhamANA | vosaTTakAyA suicattadehA mahAjayaM jayaI jaNNasiha~ ||42 / / susaMvRtAH paJjabhiH saMvaraiH iha jIvitamanavakAMkSantaH / vyutsRSTakAyAH zucityaktadehAH, mahAjayaM yajanti yajJazreSTham / / 42 / / 116 For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke te joI kiMva te joiThANaM, kA te suA kiM va te kArisaMgaM / ehA ya te kayarA saMti bhikkhU, kayareNa homeNa huNAsi joiM / / 43 / / ki te jyotiH ? kiM vA te jyotiH sthAnaM ?, kAste struco kiM vA te karISAGgam / edhAzca te katarA zAntirbhikSo ! katareNa homena juhoSi jyotiH / / 43 / / tavo joI jIvo joiThANaM, jogA suA sarIraM kArisaMgaM | kamme ehA saMjamajoga saMtI, - homaM huNAmi isiNaM pasatyaM / / 44 / / tapo jyotirjIvo jyotiH sthAnaM, ___ yogA strucaH zarIraM karISAMgam / karma edhAH saMyamayogAH zAntiH, : homena juhomi RSINAM prazastam / / 44 / / 117 For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke te harae ke a te saMtititthe, kahiMsi NhAo va rayaM jahAsi / akkhAhi No saMjayajakkhapUiA, icchAmu nAuM bhavao sagAse / / 5 / / kastehRdo ? kiM ca te zAntyai tIrthaM ?, kasmin snAtaH vA rajaH jahAsi / AcakSva no saMyata yakSapUjita ! icchAmo jJAtuM bhavataH sakAze ||45 / / dhamme harae baMbhe saMtititthe, . aNAile attapasannalese / jahiMsi pahAo vimalo visuddho, ___ susItibhUo pajahAmi dosaM ||46 / / dharmaH hRdaH brahmaH zAntitIrthaM, anAvile Atmaprasannalezyam / yasmin snAto vimalo vizuddhaH, suzItIbhUto prajahAmi doSam / / 46 / / 118 For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eaM siNANaM kusalehiM diTTha, jahiMsi NAyA vimalA visuddhA, etat snAnaM kuzalairdRSTaM, mahAsiNANaM isiNaM pasaMtthaM / mahArisI uttamaThANaM patta ttibemi / / 47 / / yena snAtA vimalA vizuddhA, mahAsnAnaM RSINAM prazantaM / maharSayaH uttamasthAnaM prAptA iti bravImi / / 47 / / He He He 119 For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI citrasaMbhUtAdhyayana-13 // jAIparAjio khalu, kAsi niANaM tu hatthiNapuraMmi / culaNIi baMbhadatto, uvavanno paumagummAo ||1|| jAtiparAjitaH khalu, akArSInnidAnaM tuH hastinApure | culanyAM brahmadatta, utpannaH padyagulmAt / / 1 / / kaMpille saMbhUo citto, puNa jAo purimatAlaMbhi / siTThikulaMbhi visAle, dhammaM soUNa pavvaIo / / 2 / / kAmpIlye sumbhUtazcitraH, punarjAtaH purimatAle | zreSThikule vizAle, dharmaM zrutvA pravrajitaH / / 2 / / kaMpillami a Nayare, samAgayA dovi cittasaMbhUA | suhadukkhaphalavivAgaM, kahaMti te ikkamikkassa ||3 / / kAmpIlye ca nagare, samAgatau dvAvapi citrasambhUtau / sukhaduHkhaphalavipAkaM, kathayatastau ekaikasya / / 3 / / cakkavaTTI mahiDDhIo, baMbhadatto mahAyaso / bhAyaraM bahumANeNaM, imaM vayaNamabbavI / / 4 / / 120 For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakravartI maharddhiko, brahmadatto mahAyazAH | bhrAtaraM bahumAnena, idaM vacanamabravIt / / 4 / / Asimo bhAyarA dovi, annamannavasANugA / annamannamaNurattA, annamannahiesiNo / / 5 / / AvAM bhrAtarau dvAvapi, anyonyavazanugau / . anyonyamanuraktau, anyonyaM hitaiSiNo / / 5 / / dAsA dasaNNe Asi, miA kAliMjare nage / haMsA mayaMgatIrAe, sovAgA kAsibhUmie / / 6 / / devA ya devalogammi, Asi amhe mahiDDhiyA / imA No chaTThiA jAI, annamanneNa jA viNA |7|| - / / yugmam / / dAsau dazANe abhUva, mRgau kAliMjare nage / haMso mRtagaGgAtIre, zvapAkau kAzIbhUmau / / 6 / / devau ca devaloke, abhUva AvAM maharddhikau / iyaM AvayoH SaSTikA jAtiH, anyonyena yA vinA / / 7 / / / / yugmam / / 121 For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kammA niANappagaDA, tume rAya ! viciMtiA / tesiM phalavivAgeNaM, vippaogamuvAgayA ||8|| karmANi nidAnaprakRtAni, tvayA rAjana ! vicintitAni / teSAM phalavipAkastena, viprayogamupAgatau / / 8 !! saccaso appagaDA kammA mae purA kaDA / te ajja paribhuMjAmo, kiM nu cittovi se tahA / / 9 / / satyazaucaprakaTAni, karmANi mayA purAkRtAni / tAnyadya parabhuMje, kiM nu citro'pi tAni tathA / / 9 / / savvaM suciNNaM saphalaM narANaM, kaDANa kammANa na mukkhu atthi / atthehi kAmehi ya uttamehiM, AyA mamaM puNNaphalovavee ||10|| sarvaM sucIrNaM saphalaM narANAM, kRtebhyo karmabhyo na mokSo'sti / arthaH kAmaizca uttamaiH, AtmA mama puNyaphalopapetaH / / 10 / / 122 For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANAsi saMbhUa ! mahANubhAgaM, ____ mahiDDhi puNNaphalovaveaM / cittaMpi jANAhi taheva rAyaM, iDDhI juI tassavi a ppabhuA ||11 / / jAnAsi sambhUta ! mahAnubhAgaM, __maharddhikaM puNyaphalopapetam / citramapi jAnIhi tathaiva rAjan !, RddhiSutiH tasyApi ca prabhUtA ||11 / / mahattharUvA vayaNappabhUA, gAhANugIA narasaMgamajjhe / jaM bhikkhuNo sIlaguNovaveA, - ihajjayaMte samaNomhi jAo / / 12 / / mahArtharUpA vacanAprabhutA, gAthAnugItA narasaGghamadhye | yAM bhikSavo zIlaguNopapetA. . . iha yatante zramaNosmi jAto / / 12 / / . 123 For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccodae mahukakke a baMbhe, paveiA AvasahA ya rammA / imaM gihaM cittadhaNappabhUaM, pasAhi paMcAlaguNovaveaM / / 13 / / uccodayo madhuH karkaH ca brahmA, praveditA AvasathAzca ramyA | idaM gRhaM citradhanaprabhUtaM, prazAdhi pAJcAlaguNopapetam / / 13 / / naTehiM gIehiM a vAiehiM, - nArIjaNAI parivArayaMto | bhuMjAhi bhogAI imAiM bhikkhu, mama roai pabvajjA hu dukkhaM / / 14 / / nRtyairgItaizca vAditraiH, nArIjanAt parivArayan / bhukSva bhogAnimAn bhikSo ! mahyaM rocate pravrajyA hu duHkham / / 14 / / taM puvaneheNa kayANurAgaM, narAhivaM kAmaguNesu giddhaM / dhammassio tasya hi ANupehi, citto imaM vayaNamudAharitthA / / 15 / / 124 For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taM pUrvasnehena kRtAnanurAgaM, narAdhipaM kAmaguNeSu gRddham / dharmAzritastasya hitAnuprekSI, citraH idaM vacanamudAhRtavAn / / 15 / / savvaM vilaviaM gIaM, savvaM naTa viDaMbiaM / sabve AharaNA bhArA, savve kAmA duhAvahA / / 16 / / sarvaM vilasitaM gItaM. sarvaM natyaM viDambitama | sarvANyAbharaNAni bhArAH, sarve kAmA duHkhAvahAH ||16 / / bAlAbhirAmesu duhAvahesu, na taM suhaM kAmaguNesu rAyaM ! / virattakAmANa tavodhaNANaM, jaM bhikkhUNaM sIlaguNe rayANaM / / 17 / / bAlAbhirAmeSu duHkhAvaheSu, na tatsukhaM kAmaguNeSu rAjan / viraktakAmAnAM tapodhanAnAM yad bhikSUNAM zIlaguNe ratAnAm / / 17 / / nariMda jAI ahamA narANaM, sovAgajAI duhao gayANaM / jahiM vayaM savva jaNassa vesA, vasIa sovAganivesaNesu / / 18 / / narendra ! jAtiradhamA narANAM, zvapAkajAti dvayorgatayoH / yasyAM AvAM sarvajanasya dveSyau, avasAva zvapAka nivezaneSu / / 18 / / tIse a jAIi u pAviAe, vucchA mu sovAganivesaNesu / sabassa logassa duguMchaNijjA, ihaM tu kammAiM purekaDAiM / / 19 / / 125 For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasyAM ca jAtau tu pApikAyAM, uSitAvAvAM zvapAkanidezaneSu / sarvasya lokasya jugupsanIyau, asmin tu karmANi purAkRtAni / / 19 / / so dANiM si rAya mahANubhAgo, mahiDDhio puNNaphalovaveo / caittu bhogAiM asAsayAI, AyANaheU abhinikkhamAhi ||20|| sa idAnIM rAjA mahAnubhAgo, maharddhikaH puNyaphalopapetaH / tyaktvA bhogonazAzvatAn, AdAnahetorabhiniSkrAma / / 20 / / iha jIvIe rAya ! asAsayaMmi, dhaNiaM tu puNNAi akuvvamANo | se soai maccumuhovaNIe, dhamma akAUNa parammi loe / / 21 / / iha jIvite rAjannazAzvate, atizayena tu puNyAni akurvANaH / sa zocati mRtyumukhopanItaH, dharmamakRtvA parasmiMzca loke / / 21 / / 126 For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaheha sIhova miaM gahAya, maccu naraM neha hu aMtakAle / na tassa mAyA va piA va bhAyA, kAlaMmi tammi saharA bhvNti||22|| yatheha siMho vA mRgaM gRhItvA, mRtyu naraM nayati hu antakAle / na tasya mAtA vA pitA vA bhrAtA, kAle tasminnaMzadharA bhavanti / / 22 / / na tassa dukkhaM vibhayaMti nAio, na mittavaggA na suA na baMdhavA | ikko sayaM paccaNuhoi dukkhaM, kattAramevaM aNujAI kammaM ||23 / / na tasya duHkha vibhajante jJAtayo; na mitravargAH na sutAH na bAndhavAH | ekaH svayaM pratyanu bhavati duHkhaM, kartAramevaM anuyAti karma / / 23 / / 127 For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciccA dupayaM ca cauppayaM ca, khittaM gihaM dhaNaM dhannaM ca savvaM / sakammappabIo avaso payAi, paraM bhavaM sundaraM pAvagaM vA / / 24 / / tyaktvA dvipadaM ca catuSpadaM ca, kSetraM gRhaM dhanaM dhAnyaM ca sarvam / svakarmAtmadvitIyaH avazo prayAkti, paraM bhavaM sundaraM pApakaM vA / / 24 / / taM ikkagaM tuccha zarIragaM se, __. ciIgayaM dahia u pAvageNaM / bhajjA ya puttovi a nAyao vA, dAyAramannaM aNusaMkamaMti ||25 / / tadekakaM tucchazarIrakaM tasya, citigataM dagdhvA tu pAvakena / bhAryA ca putro'pi ca jJAtayazca, dAtAramanyamanusaMkrAmati / / 25 / / uvanijjai jIviamappamAyaM, vaNNaM jarA harai narassa rAyaM / paMcAlarAyA vayaNaM suNAhi, mA kAsi kammAiM mahAlayAI ||26 / / 128 For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upanIyate jIvitamaprAdaM, varNaM jarA harati narasya rAjan / pAJcAlarAjA ! vacanaM zrRNu, mA kArSIH karmANi mahAlayAni / / 26 / / . ahaMpi jANAmi jaheha sAhU, __jaM me tumaM sAhasi vakkameaM / bhogA ime saMgakarA havaMti, je duccayA ajjo ! amhArisehi ||27 / / ahamapi jAnAmi yatheha sAdho ! yanme tvaM sAdhayasi vacaH etat / bhogA ime saGgakarA bhavanti, ye dustyajA Arya ! asmAdRzaiH / / 27 / / hastiNapuraMmi cittA, duThUNaM naravaI mahiDDhia | kAmabhogesu giddheNaM, niANamasuhaM kaDaM ||28|| tassa me appaDikaMtassa, imaM eArisaM phalaM | jANamANevi jaM dhamma, kAmabhogesu mucchio ||29 / / || yugmam / / hastinApure citra ! dRSTvA narapatiM maharddhikam / kAmabhogeSu gRddhena, nidAnamazubhaM kRtam / / 28 / / 129 jANama For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasmAt mamApratikrAntasya, idaM etAdRzaM phalam / jAnnapi yaddharmaM, kAmabhogeSu mRrchito / / 29 / / / / yugmam / / nAgo jahA paMkajalAvasaNNo, daTuM thalaM nAbhisamei tIraM | evaM vayaM kAmaguNesu giddhA, na bhikkhUNo maggamaNubbayAmo ||30|| nAgo yathA paGkajalAvasanno, dRSTvA sthalaM nAbhisameti tIram / evaM vayaM kAmaguNeSu gRddhA, na bhikSormArgamanuvrajAmaH / / 30 / / accei kAlo taraMti 'rAIo, nayAvi bhogA purisANa niccA / uvicca bhogA purisaM cayaMti, dumaM jahA khINaphalaM va pakkhI ||31|| atyeti kAlastvarante rAtrayo, na cApi bhogA puraSANAM nityAH / upetya bhogAH puruSaM tyajanti, drumaM yathA kSINaphalaM vA pakSiNaH ||31 / / jai taMsi bhoge caiuM asatto, ajjAI kammAI karehi rAyaM / dhammaTThio savvapayANukaMpI, to hohisi devo io viuvvI ||32|| jasalA, 130 For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadi tvamasi bhogAMstyaktumazaktaH AryANi karmANi kurU rAjan / dharme sthitaH sarvaprajAnukampI, tataH bhaviSyasi deva ito vaikriyI / / 32 / / na tujjha bhoge caiUNa buddhI, giddhosi AraMbhapariggahesu / mohaM kao ittio vippalAvo, gacchAmi rAyaM AmaMtiosi / / 33 / / na tava bhogAn tyaktuM buddhiH gRddho'si ArambhaparigraheSu / moghaM kRta etAvAn vipralApo, gacchAmi rAjan ! AmaMtrito'si |33 / / paMcAlarAyAvi a baMbhadatto sAhussa tassa vayaNaM akAuM / aNuttare bhuMjiya kAmabhoge, aNuttare so narae paviTTho ||34 / / pAJcAlarAjo'pi ca brahmadattaH, sAdhostasya vacanamakRtvA / anuttarAn bhuktvA kAmabhogAn, anuttare sa narake praviSTaH / / 34 / / citto vi kAmehiM virattakAmo, udattacArittatavo mahesI / amuttaraM saMjamaM pAlaittA aNuttaraM siddhigaI gaya tibemi ||35 / / citrA'pi kAmebhyo viraktakAmo, . __udAttacAritratapA maharSiH / anuttaraM saMyama pAlayitvA, anuttarAM siddhiM gatiM gataH iti bravImi ||35 / / 131 For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (saMpAdita sAhitya) 1. mahotsavanuM saMbhAraNuM 2. cAlo jIvana zuddhi karIe.. . 3. zrI bhadraMkara jina-guNa stavana maMjUSA 4. bhakti karatAM chUTe mArA prANa 5. samAdhi saritAmAM snAna karo 6. ArAdho navapada, pArmA paramapada 7. prArA mArA pArasanAtha 8. gharagharanuM ghareNuM 9. zrImerUvijayagaNi racita caturvizatijinArda-stutayaH svopajJavivaraNayutAH 10. sarvajinastutayaza laghucaityavaMdanacaturvizatikA 11. zrI samyaka devatatva 12. zrI samyapha gurutatva 13. zrI samyapha dharmatatva 14. AcAropadezagraMtha 15. navasmaraNAdi bhAga-1 16. zramaNa kriyAnA sUtro bhAga-2 17. dazavaikAlika-yatizikSA adhikAra Adi bhAga-3 18. 4 prakaraNa 3 bhASya - 6 karmagraMtha bhAga-4 19. tatvArtha-jJAnasAra-yogasAra bhAga-5 20. zAntasudhArasa-yogazAstra bhAga-6 For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. vItarAgastotra-vairAgyastaka-indriyaparAjayazataka-saMbodhasattarI siMdUraprakara bhAga-7 22. bRhat saMgrahaNI-laghukSetrasamAsa-prAmarati bhAga-8 23. 125-150-350 gAthAnA stavano bhAga-9 24. samakitanI-ATha dRSTinI - aDhAra pApasthAnakanI sajhAyo nizcaya vyavahAra garbhita stavano bhAga-10 25. zrI gacchAcAra pannA (mULazloka-saM.chAyA+zlokArtha) 26. pauSadha karIe pApa pariharIe 27. zrI AcArAMgasUtra (mULazloka + saM. chAyA) bhAga-1 28. zrI AcArAMgasUtra (mULazloka + saM. chAyA) bhAga-2 29. zrI AcArAMgasUtra (mULazloka + saM. chAyA) bhAga-3 30. zrI AcArAMgasUtra (mULazloka + saM. chAyA) bhAga-4 31. zrI sthUlabhadracaritra (pU. jayAnaMdasU. ma. sA.) 32. zrI gacchAcAra prakIrNakam (zrI vAnararSi TIkA) 33. zrI gacchAcAra prakIrNakam (zrI vijayavimalagaNi TIkA) 34. zrI kalpasUtra 0 jainatva saMskAra jAgaraNa niyamAvalI (pAThazALA mATe) (AgAmI prakAzano ) 0 zrI dazavaikAlikasUtra (mULazloka + saM. chAyA) 0 zrI zIladUtam kAvya (TIkA sAthe) 0 bAMdhI tuja zuM prIta (guja.) 0 zreyaskarI jina stuti caturvizI (tasvaprabha vivaraNopetA) (saM.) For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra0. USRIS jUthabrIGiEIGrUSi thaHILA thaHUSIA, or persoal Private Use Only - tA 1 1 thI