Book Title: Mahavira ri Olkhan
Author(s): Hansraj Baccharaj Nahta
Publisher: Anupam Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010416/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra rI oLakhANa [ bhagavAn mahAvIra rai jIvana para upadesAM para rAjasthAnI bhASA meM likhyor3I pailI pothI ] zrI haMsarAja baccharAja nAhaTA saradArazahara nivAsI dvArA jaina vizva bhAratI, lADanUM ko saprema bheMTa - anupama prakAzana caur3A rAstA, jayapura-3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa bhagavAn mahAvIra Rs dharama tIratha rUpa caturavidha saMgha sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA naM ghara Adara aura saradhAbhAva sU samarpita - zAntA bhAnAvata Page #6 -------------------------------------------------------------------------- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNI aura sUM bhagavAna mahAvIra Rs 2500ve parinirvANa barasa rai subha avasara para uNAM rai jIyana ara upadesAM para rAjasthAnI bhASA meM likhyor3I yA pothI pAThakAM rai sAmeM prastuta karatAM mhanai ghaNo harakha para umAva hai / prabhu mahAvIra loka dharama rA nAyaka hA / vAro dharama kiNI jAti yA varga vizeSa khAtara nI ho / vAM sagaLA logAM ne ApaNo jIvana naitika ara pavitra vaNavaNa khAtara uNa vagata rI loka bhASA ardha mAgadhI (prAkRta) meM ApaNA upadesa diyaa| ___ hara minakha prApaNI volI meM kahyor3I vAta vego samajha jAvai / uNaro asara bhI vI para ghaNo TikAU huve / o ija kAraNa ho ke prabhu mahAvIra ra samparka meM jai bhI AyA vai uraNAM rai upadesAM sUApaNo janama-maraNa sudhAraNa khAtara bhoga mAraga sU tyAga mAraga kAMnI vaDhyA / rAjasthAnI bhASA ra prati saru sUI mhAro lagAva rhyo| mhArai mana meM vicAra Ayo ke jai prabhu mahAvIra rI jIvana-gAthA ara imarata vANI kadAsa rAjasthAnI bhASA meM prastuta kI jAve to aThArA logo para uNaro geharo asara par3elA / iNIja bhAvanA sU prerita hoya'ra mhaiM A pothI likhii| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa pothI meM bArA adhyAya hai| sarupAta rA tIna adhyAya kALacakra, cavadaha kuLakaraara mahAvIra sUpailI huyor3A taivIsa tIrthakarAM sUsambandha raakhe| bAda rA chaha adhyAyAM mAMya mahAvIra rai janama kALa rI sthiti, uNArai janama, TAbarapaNa, vairAga, sAdhaka jIvana, kevaLIcaryA ara parinirvANa ro vivaraNa hai| mAkharI tIna adhyAya mahAvIra rai siddhAnta, mahAvIra rI paramparA para mahAvIra-vANI sU sambandhita hai / mahAvIra-vANI meM bhagavAna mahAvIra rA jIvanasparzI upadesa mULa prAkRta bhASA meM rAjasthAnI anuvAda rai sAgai saMkalita kiyA gayA hai| iNa pothI rai likhaNa meM mhArA pati DA. narendra bhAnAvata saru sUI mhAro mArgadarzana kariyo / prAcArya zrI hastImalajI ma. sA. dvArA likhyor3I 'jaina dharma kA maulika itihAsa' prathama bhAga (tIrthaGkara khaNDa) ara zrI madhukara muni, zrI ratana muni, zrI zrIcanda surAnA 'sarasa' dvArA likhyor3I 'tIrthaGkara mahAvIra' pothiyA~ sU mhanai vizeSa madada milI / iNAre prati AbhAra pragaTa karaNo mhUM ApaNo parama kartavya maanuuN| anupama prakAzana rA saMcALaka zrI mohanalAla jaina iNa pothI ra chapAvaraNa ro jimmo le'ra jiNa sAhasa ro paricaya diyo vo prazaMsA joga hai| pothI jaladI meM tyAra karIjagI hai / iNa kAraNa jai koI azuddhiyAM reyagI hai, uNa khAtara mhUM pAThakAM sU mAphI caauu| Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mhanaM pUro bharoso hai ke A pothI jana sAdhAraNa nai bhagavAna mahAvIra raM jIvana para upadesAM rI oLakhANa karAvaNa meM sahAyaka husI / je loga iNana paDha'ra ApaNo jovana saMyamita ara pavitra varaNAvaNa ro disA meM thor3A bhI Age baDyA to mhUM ApaNo o prayAsa sArthaka samajha lii| ---zAntA bhAnAvata sI.235 e, tilakanagara jayapura-4. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 1. kAla ro pahiyo 2. cavadaha kulakara 3. caubIsa tIrthakara 4. mahAvIra rai janamakAla rI sthiti 5. janama para TAbaraparaNa 6. vivAha para vairAga 7. sAdhaka jIvana 8. kevalIcaryA 6. parinirvANa 10. mahAvIra rA siddhAnta 11. mahAvIra rI paramparA 12. mahAvIra-vANI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAla ro pahiyo jaina sAstrAM rai mAphika kALa ro pravAha anAdi-ananta hai| kALa rI mavamUchoTI avibhAjya ikAI 'samaya' para savasU baDI 'kaLapakALa' kahIjai / eka kaLarakALa ro parimANa vIsa kor3AkoDi 'sAgara' mAnIja jo moTe taura sUsaMkhyAtIta varasAM ro vhai| hareka kaLapakALa rA do vibhAga vhai-eka 'avasarpiNIkALa' ara dUjo utsapiraNIkALa / jiNa bhAMta dina pUro hayAM pachai rAta pAvai ara rAta pUrI huyAM pacha dina prAvai. uNIja bhA~ta avasapiNIkALa ara utsapiNIkALa eka dUsarAM re lArai prAvatA raivai / avasarpiNI lagolaga hrAsa para avanati ro kALa vhai ara utsapiragI uttarottara vikAsa para bar3hotarI ro kALa kahI / avasapiraNIkALa nIce likhyor3A chaha bhAgA mai vAMTyo jA sake 1. sukhamAsukhama 2. sukhama 3. sukhamAdukhama 4. dukhamAsukhama 5. dukhama 6. dukhamAdukhama pailar3e sukhamAsukhama kALa meM jIva ne kiNI bhAMta rI koI takalIpha nI vhai / iNa kALa maiM minakha rI kAyA ro vaLa, umara, DIlaDIla vatto vhai / minakha nai gujArA khAtara sagaLI cIjAM bigara manata-majUrI karyAM kaLapavrakSA sU sahaja rUpa meM mila jAvai / kudarata re cokhai, zAMta vAtAvaraNa meM minakha ro mana hara vagata Ananda sU hilorAM levato vai / dUje sukhama kALa meM pailaDai kALa rI sukha-sAMti meM thor3I kamI pAvai ara tIjai sukhamAdukhama kALa tAI AvatAzrAvatAM minakha nai sukha ra sAgai dukhAM ro anubhava paNa hovaraNa lAge / meM tInyU kALa sukha prara bhoga pradhAna huvai / minakhAM ro pUro jIvaNa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kudarata rai bharuse raivai / aM kALa bhogayuga yA bhogabhUmikALa rai nAma suujaanniijai| cauthai kALe dukhamAsakhama meM dharatI rai raMga, rUpa, rasa, gaMdha sparza ara upajAUpaNa meM kamI hoNI sarU vhai| .khAvaraNa-pIvaNa rI cIjoM rI kamI par3a jAvai / kaLapavRkSAM sU sagaLo kAma nI srai| minakhAM rA DIlaDaula, baLa, umara saiM ghaTa jAvai ara jIvaNa meM dukhAM rI pradhAnatA raivaNa laagai| pAMcavai kALa dukhama' tAI pAvatAM-pAvatAM minakhAM rai jIvaNa meM saMgharSa rI orUM bar3hotarI vhai para sukha nAma mAtara ro rai jAvai / chaTha kALa dukhamAdukhama meM dukha prAparaNI sImA lAMgha jAvai / sukha nAmamAtara I nI raivai / iNa kALa meM minakha asAnti rI Aga me vaLavA laage| paNa A sthiti bhI paLaTau khAvai / kALa ro pahiyo ghUmai / chaThe dukhamAdukhama kALa sU sarU hoya nai pAMcavau (dukhama) cautho. (dukhamAsukhama) kALa pAvai / o kALa uttarottara vikAsa para bar3hotarI ro huvai / iraNAM rai sarupota rA tIna kALAM meM karamabhUmi rI ara lAralA tIna kALAM meM bhogabhUmi rI vyavasthA raivai| abAra avasarpiNIkALa ro pAMcavo pAro dukhama cAle / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 cavadaha kulakara __ avapiNI kALa re iNa pahiya rai tIja kALa sukhamAdukhama ro jada sAdha sUvatto vagata vItagyo, tada minakhAM nai dukha ro ahasAsa huyii| vaLapakSAM sU cIjAM milaNI vanda hovA laagii| gujArA khAtara loga Apasa meM laDabA laagyaa| se minakha sasakita ara bhayabhIta hayA, vAM meM krodha, lobha, chala, prapaMca, ghamaMDa, jisI rAkSasI vRttiyAM panapavA lAgI, jimUmAnava samAja asAMti rI Aga meM balavA lAgo / tada uraNArI saMkA miTAvarA para samasyAvAM ro samAdhAna karaNa khAtara eka naI vyavasthA ro janama iyo / prA naI vyavasthA kuLakara vyavasthA kahIjai / sagaLA minakha mila'ra choTAchoTA puLa vaNAyA ara pratibhAvAna cokhai minakha nai aApaNa kuLa ro netA majUra kriyo| kuLa rI vyavasthA para ugaro netRtva karaNa khAtara kuLanAyaka 'kuLakara' nAma sUprasiddha huyaa| mananasIla huvaraNa Rs kAraNa 'manu' paNa kahAvA lAgyA / igA rI saMtAna mAnava khii| kuLakagaM rI sakhyA naudaha maaniijai| pailA kuLakara manu yA prativana haa| agAM logoM ne sUraja para cAMda rai udaya ara asta jisI kudantI ghaTanAvA ro bheda batAyo / dujA kuLakara sanmati logoM nai nakhata ara tArA ro jAna kagayo / tIjA kuLakara kSemaMkara logoM nai jagalI jinAvarAM sU nirabhaM raiya ugAnai pALatU varaNAvaraNa rI tarakIva vtaaii| cauthA kuLakara kSemadhara nA'ra jisA hiMsaka jinAvarAM sUaApaNI rakSA khAtara lakaDI para bhATA Adi nai kAma me levaNa rI kaLA sikhaaii| pAMcavAM kuLakara sImakara logAM meM kaLapavakSA khAtara huvaraNa grALA ApasI jhagaDA meTa'ra hareka kuLa rai adhikAra kSetra rI sImA tai karI para logAM ne jhagar3A-phisAda suubcaayaa| iNa kALa Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maiM aparAdhI ne sajA devaraNa khAtara 'hAkAra' daNDanIti rI vyavasthA hI / jo AdamI maryAdA nai ulAMghato uragane itaro soka kevaraNau kai 'hA' the pro kAMI karo, bar3o jabaro DaDa ho / eka daphA itaro kar3o DaMDa deNa rai bAda vo minakha kadaii dubArA vA galatI nI karato / chaThA kuLakara sImaMdhara baciyor3A kaLapatrakSAM para vaiyaktika mAlakiyata para sImA tai karI / zrA bAta kahIjaM ke jada sUM hI minakhAM meM nijI sampatti rI bhAvanA paidA huI / sAtamA kuLakara vimalavAhana hAthI ara pAlatU jinAvarAM ne bAMdha rAkhaNa ara uraNAro savArI Adi kAmAM meM upayoga karaNa rI sIkha dIvI / AThamA kuLakara cakSuSmAna jugaLiyA strI, purusAM ne saMtAna ro sukha dekharaNo batAyo / iraNAMsU pailAM jugaliyA saMtAna nai janama deyara khuda mara jAvatA / navamA kuLakara yasasvana logAM nai saMtAna sU neha karaNo ara uraNaro nAmakaraNa kararaNa rI sIkha dIvI / dasave kuLakara abhicandra bALaka rai rauNa, cupa karA bulavANe ara lAla-pALaNa karaNa rI logAM nai sIkha dIvI / chaThA sUM dasavAM kuLakara tAI daNDanIti meM 'hA' rI jagAM 'mA' (nIM, matI karo) sabada ro prayoga huvaraNa lAgo / gyArave kuLakara candrAbha saradI, garamI ara vAyare Rs prakopa sU dukhI ra bhayabhIta huyor3A logAM ne bacAvaraNa rI tarakIba batAI zrara bALakAM re pALaNa posaNa jair3I upayogI bAtAM sikhAI / bArahavA kuLakara marudeva logAM nai nadI-nALA pAra karaNa ara pahAr3I para car3haNa rI kalA sikhAI / terahave kuLakara prasenajita bALakAM re bhalI-bhAMta pALaNa-poSaNa rI rAya dIvI / caudahave kuLakara nAbhirAya navajAta TAbara rI nAbhinAla kATaNa rI vidhi batAI / iNa samaya tAI sagaLA kaLapakSa khatama huyagyA hA / nAbhirAya gujArA khAtara logAM ne dharatI para ugyor3A jau, sAli, tuvara, ur3ada, tila prAdi cIjAM khAvaraNa ro tarIko batAyo / prAkharI cAra kuLakarAM rai samai daNDanIti meM 'dhikkAra' sabada ro prayoga huvaNa lAgo / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogabhUmi para kuLakara kALa rai sAga eka tara sUprAgaitihAsika juga samApta huve / minakha karama ara purupArtha ra juga meM pravesa kara'ra nU I sabhyatA ra saMskRti ro itihAsa mAMDaNo saru krai| iNa nUvai juga rA pramukha dharama netA cauvIsa tIrthakara tathA vIjA unatAlIsa' mahApuruSa huyA / se milA'ra 'vipaNThizalAkA puruSa' kahIjai / 1. ka-bArA cakravartI- (1) bharata (2) sagara (3) madhavA (4) sanata kumAra (5) gAntinAtha (6) kunyunAtha (7) praranAtha (8) subhUma (6) padma (10) hariSeNa (11) jayasena (12) brahmadatta / kha-mInaLadeva- (13) vijaya (14) pracala (15) sudharma (16) suprama (17) mudagaMna (18) nandI (19) nandi mitra (20) rAma (21) padma (blraam)| ga-nI vAsudeva- (22) tripRSTha (23) dvipRSTha (24) svayambhU (25) puruSottama (26) purupasiMha (27)puruSapuNDarIka (28) datta (29) nArAyaNa (lakSamaNa) (30) kRssnn| pa-no prativAsudeva- (21) azvanIva (32) tAraka (33) meraka (34) madhukaMTabha (35) nizumbha (36) vALa (37) prahalAda (38) rAvaNa (36) jarAsaMdha / - Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RU 3 | caubIsa tIrthakara ma 'tIrtha' nAma dharamazAsana ro hai| jai mahApurusa janama-maraNa rUpI saMsAra samandara sUpAra karaNa khAtara dharamatIratha rI tharapaNA karai, vai 'tIrtha kara' khiijai| jaina paramparA meM tIrtha karAM rI saMkhyA cauvIsa mAnIjai / iNAM tIrtha karAM meM pailA tIrthaMkara bhagavAna RSabhadeva para pAkharI tIrthakara bhagavAna mahAvIra huyaa| cauvIsa tIrthaGkarAM rA nAma ara oLakhANa iNa bhAMta hai 1. RSabhadeva : AkharI kuLakara nAbhirAya rI patnI marUdevI rI kUkha sU pailA tIrthaMkara bhagavAna RSabha ro janama caita vada AThama (navamI) re dina ayodhyA meM huyau| bALaka RSabha jada mAM rai garama meM hA tada mAM supanA meM pailAI paila vRSabha dekhyo ho para bALaka rai chAtI pai vRSabha ro lAMchaNa paNa ho, I kAraNa iNAMro nAma RSabhadeva (vRSabhadeva, vRSabhanAtha) prasiddha huyau / vALaka RSabha var3A huyanai kuLa -rI vyavasthA ApaNa hAtha meM liivii| I khAtara a kuLakara ara manu paNa kahI jai / mAnava samyatA rai vikAsa ro zreya RSabha naiija diyo jaavai| I kAraNa au AdinAtha, Adideva, AdIzvara, Adibrahma paNa kahIjai / iNAM jai kAma kariyA bigara kiNI rI sIkha sU ApoApa mataii kariyA, I khAtara au svayaMbhU paNa kahI jai| jada RSabha var3A huyA tada Aparau byAva sunandA ara sumaMgaLA sUhayo / A mAnI jai kai byAva rI rIta iNIja kALa suucaalii| byAva rai pachai RSabha ro rAjatiLaka huyo / amAnava samyatA rai vikAsa rA sUtradhAra haa| iNAsUpailAM se minakhAM ro gujAro kaLapavrakSA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU' cAlato ho / hoLa -hoLe minakhAM rI bar3hotarI sU kaLapatrakSa kama par3avA lAgA tada gujArA khAtara minakha Apasa me ldd'taa-jhgdd'taa| zrA dekha RSabha logAM ne khetI karaNa, likhaNa-paDharaNa ara bIjA kAma dhandhA rI sIkha dIvI / A mAnI kai Rpabha puruSAM nai vahattara para lugAyAM ne cauMsaTha kaLAvAM paNa sikhaaii| RSabha lugAyA~ rI par3hAI-likhAI rA hAmI hA / aApaNI beTo sundarI nai Apa aka jJAna ara brAhmo nai lipi jJAna sikhAyo / Age jA'ra prA lipi brAhmI lipi rai nAma sUprasiddha huI / iNa bhAMta RSabha prajA ropALaNa-popaNa ara mArgadarzana gharaNA barasAMtAI kariyo / RSabha prA mAnatA hA ke dharama ra mAraga para cAlyAM vigara Atmika sAnti kono mila / prA soca vI ApaNa bar3e putra bharata nai rAja ro bhAra sUpa'ra khuda virakta ho ra Atama sAdhanA re mAraga para prAgai vaDhyA / Rpabha caita bada AThama rai dina muni dIkSA aMgIkAra krii| dIkSA dhAraNa karavAsU pailI Apa ApaNI sampatti jaruratamaMda logoM meM vAMTI ara yA vAta samajhAI kai sampatti rI mahattA bhoga meM nIM ho ra tyAga meM hai| muni vaNa' ra RSabha ghaNI kaThora tapasyA karaNI saru karI / chaha mAha ro anasana varata dhAraNa kara prabhu dhyAna sAdhanA meM lIna chaigyA / chaha mAha vItavA para prabhu bhikSA khAtara gAMva-gAMva bihAra karatA yar2yA / iNa samai meM vI mauna raivatA haa| I kAraNa loga prA nI jANa sakyA ke prabhu nai kiraNa cIja rI cAvanA hai / minakha iNAMne bheMTa meM kImatI gaiNAM gAbhA para hAthI-ghor3A devatA paNa prabhu bigara kAI cIjavasatta liyAM, pAchA phira jaavtaa| yU karatA-karatAM chaha mAha poru biitgyaa| ekadA prabhu vicaraNa karatA-karatAM hastinApura pdhaariyaa| aThAro rAjA somayaza ho / I ro choTo bhAI zreyAMsakumAra dhArmika Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRtti ro ho / pUrava janama rA saMskArAM sUprerita hoyara vIM prabhu ne Ikha rai rasa rI bhikSA diivii| bo baisAkha suda tIja ro dina ho| bhagavAna rI lambI tapasyA ro pAraNo I dina huyo| iNa khAtara zro dina AkhAtIja rai nAma sUprasiddha huyo / Aja paNa iNa dina varasI tapa rA pAraNA hudai / tapa para sAdhanA karatA-karatAM purimatALa nagara Rs bAra bar3a ra rUkha heThe dhyAnamagana prabhu nai kevaLajJAna huyo| ve sarvajJa, jina, mahanta, brnngyaa| pachai lokakalyANa khAtara upadesa devatA thakA keLAsa paravata para Apa nirvANa prApta kriyo| bhagavAna RSabhadeva jaina dharma rA pravartaka ara jaina paramparA rA pailA tIrtha kara hA / 2. ajitanAtha : bhagavAna RSabha rai nirvANa 2 ghaNAM barasAM pAchai vinItA nagarI rai mahArAjA jitasatru rI rANI vijayAdedI rI kUkha sUdUjA tIrthaMkara zrI ajitanAtha ro janama huyo / iNAro lAMchaNa hAthI hai| gharaNA barasAM tAI pApa rAjya para girastha jIvana ro upabhoga kariyo / pachai Apa dIkSA lIvI para kaThora tapasyA kara'ra kevaLajJAnI baraNa'ra Apa logAM nai dharamadesanA dIvI para sammedasikhara para nirvANa prApta kriyo| 3. saMbhavanAtha : tIjA tIrtha kara zrI saMbhavanAtha huyA / iro janama lAvastI nagarI meM ikSvAku vaMsa meM huyo / iNArai pitA ro nAma jitArI para mAtA ro sonA devI ho| Aparo lAMchaNa ghor3o hai| lambA samaya tAI girasta jIvana meM raiya'ra Apa dIkSA lIvI para tapasyA kara ra kevaLajJAna prApta kariyo / Aparo nirvANa sammedasikhara para huyo| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. abhinandana : cauthA tIrthaMkara zrI abhinandana huyA / iNAM ro janama ayodhyA nagarI meM huyo / Aparai pitA ro nAma mahArAjA saMvara para mAtAro mahArANI siddhArthA ho / iraNAMro lAMchaNa vAnara hai| muni dharama aMgIkAra kara pApa kaThora tapasyA karIara sammedasikhara para nirvANa prApta kriyo| 5. sumatinAtha : pAMcavA tIrthaMkara zrI sumatinAtha huyA / Aparo janama ayodhyA meM huyo / Aparo lA~chaNa koMca hai / Aparai pitA ro nAma mahArAja megha para mAtA ro rANI magaLAvatI ho / Apa kaThora tapasyA kara'ra kevaLajJAnI baNyA para sammedasikhara sU mugati prApta krii| 6. padamaprabhuH chaTThA zrI padamaprabhu ro janama kosAmvI nagarI meM huyo| iNAMrai pitA ro nAma mahArAjA ghara para mAtA ro susImA ho / Aparo lAMcharaNa kamaLa hai| Apa dIkSA la ya nai kaThora tapa kariyo ara kevaLajJAna prApta kara saMsArI prANiyAM nai gharama ro upadesa diyo| sammedasikha ra sUApa nirvANa prApta kriyo| 7. supArzvanAtha sAtavAM tIrthaMkara zrI supArzvanAtha ro lAMchaNa svastika hai| Aparo janama vArANasI meM huyo| Aparai pitA ro nAma mahArAja pratiSThasena ara mAtA ro rANI pRthvI ho / Apa ghora tapasyA kara'ra sammedasikhara sUnirvANa prApta kriyo| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. 8. candraprabha : AThavAM tIrthaGkara zrI candraprabha ro lAMcharaNa candramA hai / Aparo janama candrapurI meM huyau / Apa pitA ro nAma rAjA mahAsena ara mAtA ro rANI sulakSaraNA ho / zrApa ghora tapasyA kara ra sammeda * sikhara sa nirvANa prApta kariyo / 6. suvidhinAtha : nauvAM tIrthaGkara zrI suvidhAnAtha huyA / Aparo bIjo nAma puSpadaMta paraNa ho / Aparo lAMcharaNa magara hai / Apare pitAro nAma rAjA sugrIva ra mAtA ro nAma vAmAdevI ho / Aparo janama kAkaMdI nagarI meM huyo ara nirvAraNa sammedasikhara para / sindhughATI sabhyatA ro zro utkarSa kALa ho / uraNa kALa meM magara pratIka rI gharaNI mAnatA hI / iNIja kAraNa uraNa desa ro nAma makaradesa prasiddha huyo / i sUThA par3a ke tIrthaGkara puSpadata rI zraThe gharaNI mAnatA para prasiddhi hI / 10. sItalanAtha : dasamA tIrthaMkara zrI sItalanAtha huyA / iNAMro lAMcha zrIvatsa hai | Apa pitA ro nAma mahArAja dRDharatha para mAtA ro nandAdevI ho / Aparo janama bhaddilapura meM huyo ra nirdhAraNa sammeda - sikhara para / 11. zreyAMsanAtha : gyAramA tIrthaMkara zrI zra eyAMsanAtha huyA / iNAMro lAMchA gaiMDo ara vaMsa ikSvAku ho / iraNAMro janama sihapurI nagarI meM huyo | Apare pitA ro nAma mahArAja viSNu ra mAtA ro mahArANA viSNudevI ho / Apare samaM me paidanapura meM rAjA tripRSTha huyo jo, no vAsudevAM meM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palo ho / tripRSTha ro bhAI vijaya nau vaLadevAM meM pailo giNyo jAvai / aM donyU bhAI ghaNA pratApI para tIrthaGkara zreyAMsanAtha rA khAsa bhagata hA / zrI zreyAMsanAtha dharama rI TUTI paramparA nai phelaM jor3I ara tIrthaGkara dharama rI loka meM pukhatI tharapaNA krii| Aparo nirvANa sammedasikhara para huyo| 12. vAsupUjya : vAramA tIrthaGkara zrI vAsupUjya huyaa| iNAMro lAMcaraNa bhaiso hai| prAparo janama campAnagarI meM huyo| Aparai pitA ro nAma vasupUjya ara mAtA ro jayAdevI ho| Aparai sama meM dUjo baLadeva abaLa, dUjI vAsudeva hipRSTha ara dUjo prativAsudeva tAraka huyo / yAparo nirvANa sthaLa campA maaniijai| . 13, vimalanAtha : terahavAM tIrthaGkara zrI vimaLanAtha huyA / iNAMro janama sthAna kampiLapura ho / grApara pitA ro nAma kRtavarmA para mAtA ro syAmA ho| Aparo lAMchaNa suara para nirvANa sthaLa sammedasikhara hai| aAparai samai meM sudharma nAma ro vaLadeva, svayaMbhU nAma ro vAsudeva ara meraka nAma ro prativAsudeva huyo| 14. anantanAtha : cavadavAM tIrthaMkara zrI anantanAtha huyaa| iNAM ro janamasthAna ayodhyA, vaMsa ikSvAku, pitA ro nAma siMhasena ara mAtA ro suyasA ho| prAparo lAMcharaNa bAja ara nirvANasthaLa sammedasikhara ho / iNIja kALa meM suprabha vaLadeva, purusottama vAsudeva ara madhukaiTabha prativAsudeva huyaa| Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 15. dharamanAtha : pandrahavAM tIrthakara dharamanAtha huyA / iNArI janamasthAna ratanapura ho / kuruvasI rAjA bhAnu prAparA pitA para mAtA suvratA hI / Aparo lAMcharaNa vajradaMDa para nirvAraNasthaLa sammedasikhara ho / AAparai samai meM sudarasana baLadeva, puruSasiMha vAsudeva ara nisumbha prati bAsudeva huyA / prAparai nirvANa parcha prapare tIratha meM maghavA ara sanatakumAra nAma rAkSe cakravartI samrATa huyA / 16. zAMtinAtha : solavAM tIrthaMkara zrI zAMtinAtha huyA / iNAM ro jIvana prabhAvazAlI ara lokopakArI ho / Aparo lAMcharaNa, hariNa, janamasthAna hastinApura, pitAro nAma mahArAja vizvasena para mAtA ro mahArANI zracirA ho / zAMtinAtha cakravartI samrATa hA dharaNA barasAM tAI I dharatI para Apa rAja kariyo / pache dokSA lai'ra kaThora tapa kara' ra kevaLajJAna rI prApti karI / Apa sammedasikhara sU nirvANa prApta kariyo / zAMtinAtha bhagavAna gharaNA lokapriya tIrthaMkara huyA / prAparI upAsanA ro Aja bhI gharaNo mahattva hai / 17. kuMthunAtha : satarahavAM tIrthaMkara zrI kuMthunAtha huyA / iNAMro janama hastinApura meM huyo | para pitA ro nAma mahArAja vasu ra mAtA ro zrI devI ho / Apa bhI Apa sa rA cakravartI samrATa hA / prAparo lAMcha bakaro ra nirvANa sthaLa sammedazikhara ho / 18. aranAtha : aThAramAM tIrthaMkara bhagavAna aranAtha huyA / prAparI janamasthAna hastinApura, lAMcharaNa nandAvarta, pitA ro nAma mahArAja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudarzana, mAtA ro rANI mahAdevI para nirvANa sthaLa sammedasikhara ho / Apa paNa pApaNa samai rA cakravartI samrATa hA / iNIja kALa meM naMTipeNa baLadeva, puNDarIka vAsadeva ara baLi prativAsudeva huyA / prAparai nirvANa pachai Aparai gharamatIratha meM subhUma nAma ga cakravartI huyA / parasurAma ara sahasravAhu ra saMgharSa ro poija kALa hai| 16. mallinAtha : unnIsamA tIrtha kara zrI mallinAtha huyaa| iNAMro janama mithilA nagarI meM huyo / prAparaM pitA ro nAma mahArAja kubha ara mAtA ro prabhAvatI ho / prAparo lAMzraNa kaLasa para nivAraNa sthaLa sammedasikhara hai| Aparai tIratha kALa meM padama nAma rA cakravartI samrATa, nandimitra vaLadeva, datta vAsudeva ara prahalAda prativAsudeva huyaa| zvetAmbara paramparA mAna hai ke tIrtha kara mallinAtha strI rUpa meM janamiyA hA / vALikA mallI dharaNI rUpALI para guNavatI hii| Apara rUpa para guNa rI caracA cArUMkAnI phelyor3I hii| jada mallI kuMvarI bar3I huI to vAra rUpa para guNAM sUmohita ho ra cha desAM rA rAjAvAM mallI kuvarI re pitArai kanai dUtA lArai saMdeso mokalyo ke mhAM mallI rai sAgai byAva karaNo cAvAM / mallI rA pitA kuMbha lAcAra haa| cha rAjA re sAgai eka rAjakaMvarI ro vyAva koMkara ho sake, prA soca rAjA kuMbha sagaLA rAjAvAM rA dUtAM nai nAM de diivii| nAM rA samIcAra suraNa chaU rAjA begajI huygyaa| vAM rAjA kubharI nagarI mithilA para dhAvo bola diyo / kuMbha chaU rAjAvAM sU mukAvalo karaNa meM samaratha nI hA / I kAraNa vI dugadhyA meM par3agyA ara udAsa raibA lAgyA / pitA ne udAsa dekha rAjakavarI bolI-pApa kiraNI bhAMta rI cintA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matI kro| chaU rAjAvAM nai dUtAM sAgai saMdeso dirA devI ke kavarI mallI thAM sUbyAva karaNa nai taiyAra hai / beTI mallI rI lAyakI ara buddhibaLa sU rAjA kumbha vAkaba hA / vAM socyo-rAjakuvarI mataii samasyA ro samAdhAna krlelaa| A soca vAM chaU rAjAvAM nai judo-judo saMdeso bhijavA diyo / byAva rI rajAmaMdI rA samIcAra suNa' ra sAketapurI rA rAjA pratibuddha, campA rA candrachAga, kuraNALA rA rUkmI, vArANasI rA saMkha, hastinApura rA adInasatru ara kampiLapura rA jitasatru mithilA nagarI pociyaa| mallIkuvarI rai rUpa para mohita hayaur3A rAjAvAM nai pratibodha deNa khAtara mallI eka mohanaghara baraNavAyo ho / vo ghara ra bIcobIca kuvarI Aparai sarIra jisI rUpALI sone rI eka polI mUrata baraNavAI / bI mUrata me rojAnA khANo khAvaraNa sUpailAM vAM eka:eka kavau nAkhatI hii| mallIkumArI vyAva khAtara prAyor3A rAjAvAM nai azokavAr3I meM baNyor3e mohana ghara me rukaayaa| vI ghara meM mUrata kanai jAvA rA judA-judA daravAjA haa| mAMyanai bar3iyAM pachai koI eka dUjAM nai konI dekha sakatA hA / jUdI-judI jagAM me baiThyor3A rAjA mallI kuvarI rI baraNI rUpALI sUrata nai dekhabA laagyaa| manaharaNamALI sundara mUrata nai dekha saiM rAjA daga raigyaa| vAMke mana meM raiya raiya nai rUpavatI kuvarI mallI nai paTarANI baraNAvaraNa rI bhAvanA uTha rI hI / rAjAvAM nai mUrata pai rIjhyor3A dekha mallI kuvarI mUrata para sU Uparalo DhAMkaraNo haTA diyo| DhAMkaraNo haTatAI mUrata meM jamyor3a Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sar3iyor3e bhojana rI durgandha sUrAjAvAM ro mAtho phATabA lAgyo, jIva micalAvA lAgyo / nAka ADo dastIrUmAla lagAra vI bArai bhAgavA rI kosisa karavA laagyaa| avai sUrata para sU vAMko dhyAna haTagyo / vI samai mallI kuvarI rAjAvAM ne prativodha daivatA kaivaraNa lAgI-I mUrata me par3iya sar3a yaur3e anna rI dAI o sarIra paNa sUgaLo ara nissAra hai| jJAnI purusa bAhya sarIra rai rUpa-raMga sUprIta konI krai| Apa loga mhArai I nazvara sarIra khAtara pitAjI para hamalo karaNa ne taiyAra ho| jarA soco ! I juddha meM kitarA niraparAdha prANiyAM rI hiMsA huvailii| __ mallI kumArI ro prativodha suraNa chaU rAjA pApaNI galatI para pachatAvo kariyo / vI vinaya bhAva mUboliyA- bhagavatI ! thAM mhAnai adhArAM sUujALA meM le AyA ho / avai mhAM sajama rai mAraga para cAlara ApaNAM karama kATAlA / chaU rAjAvAM nai prativodha deya'ra mallikumArI dIkSA agIkAra karI / pachai kaThora tapasyA karanai nirvANa prApta kariyo / 20. munisuvrata : bIsavAM tIryaGkara thI munisuvrata huyaa| iNAro janama rAjagRhI meM huyo / Aparai pitA ro nAma mahArAja sumitra ara mAtA ro mahArANI padmAvatI ho / prAparo lAcharaNa kAchavo para nirvANasthaLa sammedasikhara ho / Aparai samai mai ija rAma-rAvaNa ro sagharSa huyo| jaina matAnusAra iNIja kALa meM rAma vaLadeva, lakSamaNa bAsudeva ara rAvaNa prativAsudeva huyA / mahArANI sItA rI gaNanA jaina paramparA mAphika sauLe satiyAM meM huvai / muni suvrata rai tIrathakALa meM hariSeNa nAma na cakravartI samrATa huyaa| Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. neminAtha : - ikkIsamAM tIrthakara zrI naminAtha huyaa| Aparo lAMchaNa nIlakamaLa, janama sthAna mithilA, pitA ro nAma mahArAja vijaya para mAtA ro nAma mahArANI vaprA ho| Aparo nirvANa sthaLa sammedasikhara mAnIjai / Aparai tIrathakALa meM ija kausAmbI nagarI meM jayasena nAma rA cakravartI samrATa huyaa| 22. ariSTanemi : bAisamA tIrthaMkara zrI ariSTanemi huyaa| naiminAtha paNa khiijai| Aparo janama saurIpura meM huyo| Aparai pitA ro nAma samudravijaya para mAtA ro zivAdevI ho / neminAtha yaduvaMsI hA / zrIkRSNa samudrabijaya rai choTA bhAI vAsudeva rA putra hA / neminAtha ro lAMcharaNa zaGkha hai| neminAtha byAva nI karaNo cAvatA paNa zrIkRSNa ara prApaNI bhAbhI satyabhAmA va rUkmaNI rai ghaNe Agraha karaNa sU Apa byAva karaNa nai rAjI huyA / zrIkRSNa jUnAgar3ha rai rAjA ugrasena rI rUpALI kanyA rAjuLa sU AparI sagAI pakkI krii| sAvaNa suda chaTha rai dina vivAha ro morata praayo| barAta caDhI / vIMda vesa meM rAjakuvara nemi khUba sajAyAgyA / bArAta ravAnA vhaiya nai ugrasena rai mahalA kanai pahu~cI ke ekAeka nemikuvara pasuvAM ro hAko surinnyo| vAM sArathi nai pUchiyo-o pasuvAM ro karuNa krandana kaThA sUprAvai ? sArathi kayo-rAjakuvara Aparai byAva rI khusI meM bahota bar3I jImaNavAra huvailI, vIM meM isa pasuvAM rI baLi dI jaavailii| pasuvAM rI baLi devaNa rI bAta suNa'ra nemikumAra ro komaLa kALajo psiijgyo| varaNA sArathi nai AjJA dIvI kai-jAra se pasu-pakSiyAM nai bAr3e sUvAra kADha do| minakha nai jiyAM ApaNo jIva vAlho lAgai uNIja bhAMta jinAvarAM nai paraNa prApAzo jIva vAlho hai| mhArai byAva rai mauka hajArAM-lAkhAM niraparAdha bholA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNA eka nijara sUmahAvIra kAMnI dekhar2yA haa| ekAeka maMgaLa gIta ara bAjA vanda vhaigyaa| cArukAMnI ekadama sAMti chaaygii| mahAvIra paMcamuSThi kesalucana kariyo / varaNA~ rai ceharA para gharaNI khusI hI, lilATa alaukika teja sUcamakaryo ho| mahAvIra hAtha-jor3a siddha bhagavAna nai namasakAra kariyo ara pratijJA karI ke muhUM Aja sU samabhAva dhAraNa karUM huuN| mana, vacana ara karama sUpApapUrNa sAvadya) prAcaraNa ro tyAga karU huuN| mArai mAraga meM je musIbatAM para upasargA prAvailA mhUM uraNAnai samabhAva sU sahana karU lA / ara sAdhanA I kaMTIlA mAraga para lagAtAra cAlatoi raiUlA / dekhatA I dekhatA vardhamAna zramaNa varaNagyA / ava vAM ro ghara, parivAra para rAja sU nAto TUTagyo / vI isA rAja meM poMcagyA hA jaThe kiNI bhAMta ro dukha nI ho, vI isA parivAra meM milagyA hA jaTha mhArai ara thArai rai vIcai koI bheda nI ho| agaNita prAMkhyAM prabhu mahAvIra ra divya sarUpa ro darasaraNa kara rI hI, agaNita kAna vAMkI divya sAdhanA ro udghoSa suragar2yA haa| zraddhA ara umAva sUhajArU prakhyAM eka sAgai barasavA laagii| logAM rA hAtha Apa Apa jur3agyA ara mAthA prApai prabhu rA caraNAM meM nmgyaa| asaMkhya kaMThA sUekai sAgai AvAja gUjI 'zramaNa mahAvIra rI jaya / - - - Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka jIvana zramaNa vardhanAna ne kSatriya kuMDapura para aThArA logAM sUmohamamatA nI rii| vaNA kayo-mhai to avai zramaNa haiN| gaja para desI sImA sUUpara / thAM loga avai mhAre sAtha kaThAtAI revolaa| vardhamAna rI vANI suraNa meM loga Apa Aparo gailo pkdd'iyo| zramaNa mahAvIra bhI savamUvidA laira cAliyA ekalA vnkaaNnii| mahAvIra mana mAMya nizcaya kariyo ke jaThA tAI mhanai jJAna rI pUrI proLakhANa ara prApti nI huvailA hU~ sarIra rI mamatA choDa'ra janabhAva sU sAdhanA meM lIna raUlA / deva, minala para tirthaca jIvA jhUjittA bhI upasarga (kapTa) milelA, vAna samabhAva sU sahana klaa| mahAvIra rI karuNA : jAtakhaNDa vana saMprAgai bar3hatI bakhata eka garIba vAmarA Aya ne mahAvIra ra caraNa meM paDyo ara kaivaraNa lAgyo-he kuMvara! thAM sAla bhara tAI khUba dAna-dakSiNA deyara garIvAM rI garIbI meTI, paNa mhUM khoTA bhAga ro garIba koroija reigyo| mhArA TAvara anna rA dAraNA-dANA tAI tarasA hai| he bhagavana ! avai mhArI garIvI meTo / zramaNa mahAvIra boliyA-avai to mhai gharabAra, dhanadaulata, rAjasI ThATha-bATha se tyAga diyA hai| vAmaNa kavaraNa lAgyoprApara kana kAMI cIja nI huvai to Apara kAMdhA para par3iyau o kapar3o mhana bagasa do| mahAvIra uraga kapar3e mAMya sU bhI mAdho phAr3ara bAmaNa nai de diyo ara Atama cintana me lIna vhgyaa| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra ro purusAratha : kuramAragAMva pohaca'ra mahAvIra eka rUTha heThe dhyAna meM lIna huyA / iNa samai eka gavALiyo vaLadAM rI joDI lai'ra vaThIkara nikaliyo / navALiyA ne gAyAM duvaNa khAtara vegosoka gAMva jANoM ho, I vAstai vo prApaNa vaLadAM rI joDI ne sAga nI lejA'ra vaThe dhyAnamagana ubhinor3e mahAtmA nai dekha'ra vo volyo-bAvA! thoDo mhArai baLadA ro dhyAna rAgvajyaM / hUM avAra gAyAM ro dUdha kADhara vegosoka paauu| yUM kaira gavALiyo vIra hyo| ghar3I doya ker3e jada vo gAMva jAra pAyo pAyo to vaThe vaLadA nai nI dekha gavALiyai nai ghaNI rIsa aaii| vo mahAvIra tUMpUchayo-vola ! mhArA baLada kaThe gyaa| manAvIra prAparNa dhyAna meM magana Atama cintara karar2yA haa| varaNAM gavALiya rI vAta nI to suraNI ara nI kAMI paDUtara diyo| gavALiyo vaLadAM rI talAsI meM rAta bhara aThI-uThI ghUmato raiyo| paNa kaThaM vaLada nI dikhiyaa| dina ugai vo pherU baLadA rI talAsI meM mahAvIra kAMnI praayo| vaThe acANacaka vaLadA nai jugALI karatA dekha'ra vo daMga raiygyo| vo mahAvIra para Aga bavUlo huyau| vIM ne lAgyau ke pro sAdhU to koI Thaga hai, DhoMgI hai / iNIja kapaTa sU mhArA vaLada chupAya rAkhiyA hA / prA soca gavALiyo vaLadAM ne bAMdhaNa rI rassI sUmahAvIra para vAra karavA lAgyo / paNa mahAvIra sAMta haa| itarA meM indra prAya gavALiyai nai lalakAriyo para kayo ke- muni to siddhArtha rA putra vardhamAna hai| prAtama kalyANa ara loka-kalyANa khAtara sAdhanA meM lIna hai| iNa ghaTaNA rai pachai indra prabhu sUaraja karI ke AparI sevA khAtara mhUM prApara saraNAM meM raivaraNo cAvU paNa prabhu nA daivatA kayosiddhi pAvA khAtara mhanai kiNI rI sahAyatA rI jarUrata koynii| mAdhaka mApaNa purasAratha para prAtamabaLa sU ija siddhi prApta kreN| Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ videha bhAva: __mahAvIra jiNa dina sUpravajita huyA, uraNa dina sU sarIra rI moha mamatA chor3a dI hii| ApaNa sAdhanAkALa meM vI ekAnta guphA, nirjana jhUpar3I para dharamasALA meM dhyAnastha raivtaa| kar3akar3AtI saradI ara baLatai tAvar3e meM vA nai ghaNI takalIphAM jhelaNI pdd'tii| sarapa, bicchU jisA jaharIlA kIr3A ara kAgaLA, girajar3A jisA nukIlI coca ALA jinAvara vAM rai sarIra nai noMcatA paNa mahAvIra kadai vAsUdukhI ho'ra ApaNA dhyAna sUvicalita nI huyaa| sAdhanA kALa meM mahAvIra nai ekalA vicaraNa karatAM dekha loga vAM nai cora, Thaga samajha'ra mAratA-pITatA, gharaNI nakalIphA daivatA paNa mahAvIra deha bhAva sUmukta acala, aDola ryaa| ___ sAdhanA kALa meM mahAvIra nIMda laiNI chor3a divii| AhAra khAtara vI ghara-ghara gocarI jAvatA / amIra-garIba ro uraNAre mana meM kAI bheda-bhAva nI ho| maukA para rUkho-sUkho jiso suddha niradosa AhAra mila jAvato vI bI nai nispaha bhAva sU grahaNa kara levtaa| mAMdahAja meM vI kAI pokhada nI laivtaa| iNa bhAMta vAM ro deha re prati moha bhAva nI ho| sAdhanA kAla ro pailo barasa : kollAgasannivesa sU vihAra kara mahAvIra morAka sannivesa padhAriyA / baThe duIjjataka tApasiyAM ro eka Azrama ho| uraNa prAzrama rA kuLapati rAjA siddhArtha rA bhAyaLA hA / mahAvIra nai Azrama kAMnI prAvatA dekha pAzrama rA kuLapati uraNA sU iNa Azrama meM caumAsau karaNa rI vinatI krii| mahAvAra vinatA majUra kara baThe eka jhUpar3I meM dhyAna sAdhanA meM lIna huyaa| mahAvIra rai hiradai me jIva mAtara raiprati dayA para maitrI rI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA hii| kiNI prANI nai kiNI bhAMta ro kaSTa deNo vI nI caavtaa| uraNa barasa pANI kama barasyo ho, cArA rI kamI hii| jinAvara bhUkhA maratA aThI-uThI mUDau mAratA raivatA / mahAvIra jiraNa jhUpar3I me sAdhanA rata hA vA ghAsa phUma rI baNiyor3I hii| bhUkhI maratI gAyAM Azrama rI jhU par3iyAM ro cAro khAvA laagtii| jhupar3iyAM meM raMgamALA dUjA tApasI gAyAM ne bhagA-bhagA'ra jhupar3iyAM rI rakSA karatA / mahAvIra jiNa jhUpar3I meM sAdhanArata hA, vIrI ghaNakarI ghAsa gAyAM khAyagI paraNa mahAvIra nizcinta hoya AtamaciMtana meM lona haa| mahAvIra rI jhUpaDI ra prati iNa udAsInatA nai dekha tApasI kuLapati sU vAMkI sikAyata karI / kuLapati paNa mahAvIra nai oLamo dairaNa khAtara pAyA para kavaNa lAgA- kuMvara ! itarI udAsInatA kiraNa kAmarI ? pachI paNa ApaNa ghoMsalA rI rakSA karai phera Apa to rAjakuvara ho| kAMI jhupar3I rI rakSA prApa sUnI huya sakai? mahAvIra kaivaNa lAgyA-kiraNarI jhUpar3I? kiraNara, rAjamahala ? pAMca pratijJA : mahAvIra ne anubhava huyo ke isa Azrama me mAdhanA sU batto mahattva cIjAM ro hai / aTha mhArai raivaraNa sUtApasiyAM rai mana meM IrSyA rI bhAvanA paidA hue| aba mhanai aTha no raivaraNo cAvai / yUM soca'ra mahAvIra vaThA sUvihAra kara diyo| iNa samai vA pAMca pratijJAvAM karI (1) isI jagAM nI raibUlA jaThai mhArai raivaNa sU logAM nai kiNI bhAta ro kaSTa, IrSyAdi huve / (2) sAdhanA khAtara pAccho sthAna khojabA rI kosisa nI karUMlA para sadA dhyAna meM lona reuulaa| Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) mauna varata raakhuulaa| , (4) hAthAM meM AhAra kruuNlaa| (5) jarUrata rI cIjAM khAtara kiNI girastI nai rAjI rAkhaNa rI kosisa nI kruuNlaa| yakSa rI bAdhA : / vaThAsU mahAvIra asthigrAma pdhaariyaa| vaThe ekAnta me eka purANo TUTyor3o mindara ho| iNa mindara meM ThaharabArI prAjJA vA vaThArA girastI logAM suuliivii| gAmavAsI mahAvIra nai kayau-aTha mata tthhro|o to sULapANI yakSa ro mindara hai| aTha bhUla sUkoI reya jAva to vo jindo nI bace / paNa mahAvIra baThei ThaharabA ro nisace kara liyo / vI mauta sUkada DarabAnALA hA / gAmALAM logoM ne mahAvIra rI iNa himmata para ghaNo icaraja huyo| - yakSarai mindara meM jA'ra mahAvIra dhyAnalIna huygyaa| rAta rA adhArA meM ghaNI DarAvaNI AvAjAM prAvaNa lAgI / iNa romahAvIra para kAI prabhAva nI dekha yakSa nai gussau paaygyo| vI vikarALa hAthI, nA'ra rAkSasa, ara nAga jisA sarUpa baraNAra mahAvIra nai ghaNI takalIphAM dIvI, paNa mahAvIra sAMta bhAva sUsai parIsaha sahana karatA ryaa| pAkhara yakSa haargyo| vIM nai pApaNI iNa hAra para ghaNI sarama paaii| vo mana hI mana socabA lAgyo-yo purusa koI sAdhAraNa minakha nI ho'ra bar3o minakha hai| vIM prabhu rai caraNoM meM par3a'ra mAphI maaNgii| uNa ro hiradaya plttgyo| vIM prApaNI hiMsAvRtti sadA-sadA khAtara chor3a dii| dina ugai mahAvIra nai rAjI khusI dhyAnamagana dekha gAMvamALA nai ghaNo icaraja huyau| 'dUjo barasa : asthi grAma ro caumAso pUro kara ra mahAvIra vAcAlA nagarI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMnI caaliyaa| vIce morAka sannivesa par3ato ho, sUnI Thaur3a dekha mahAvIra thor3A dina baThei dhyAna karaNa ro vicAra kiyo / kar3akar3AtI ThaMDa meM mahAvIra nai ughAr3e sarIra kaThora sAdhanA karatAM dekha pAkho gAMva varaNAraM darasaNa khAtara Ayo / mahAvIra rI dhyAna sAdhanA sU prabhAvita huyara gharaNA minakha vArA bhagata varaNagyA / mahAvIra dakSiNa vAcAlA sUjAya r2yA hA ke suvarNa vALa kA nadI re kinAraM rI eka jhAr3I meM uraNAra kAMdhA para par3a yo devaduSya vastra ulajha'ra aTakagyo / I ghaTanA rai parcha vA kadaii vastra dhAraNa nI kriyaa| caNDakosika nAga nai pratibodha : mahAvIra kanakhaLa pAzrama sUuttara vAcAlA kAMnI jAyar2yA hA / uNa raste me eka bhayaGkara nAga raivato ho / vIro nAma caDakosika ho| mahAvIra ne iNa rastA sUjAvatAM dekha eka gavALiye hAko pAr3a'ra kayo-mahAtmAjI ! iNa rasta matI jAyo / aThIne bhayaGkara kALo nAga raivai hai| bo dRSTiviSa sarapa hai / vIke dekhatAM pAraNa minakha para jinAvara mara jAvai / pro hariyo-bhariyo vanakhaMDa iNIja sarapa rI viSa dRsTi sUujar3agyo hai| paNa mahAvIra para I vAta ro kAI asara nI pdd'iyo| vAna nI to jinagANI rI cAvanA hI ara nI mauta ro Dara / vI to caNDa nai pratibodha deNau cAvatA hA / iNa kAraNa logAM rai virodha karavA para bhI vAM AparaNI gaila nI bdlii| vai ugagIja rastai gayA ara jA'ra saraparI bAMvI mAthai dhyAna magana huygyaa| vAMvI mAthai ubhiyauDA minakha nai dekha caNDakosika AgabavUlo huyagyo / vI khUba jorAM sUphuphakAra karI para kirodha meM prAya mahAvIra re caraNa nai Dasa liyo| paNa mahAvIra iNa sUtanika bhI nI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ghabarAyA / vI ApaNa dhyAna meM barAbara lInarayA / mahAvIra rI A himmata para majabUtI dekha sAMpa bhI kaI daphA vAMnai 'Dasiyo paNa mahAvIra to uNIja bhAMta aDola, akampa UbhA rahyA / mahAvIra rI prA asAdhAraNa vIratA dekha sarapa ro vizvAsa ddolgyo| vIra DasaNa rI tAkata naSTa huygii| sarapa nai yUM lAcAra dekha mahAvIra sAMta bhAva sU kayo-saraparAja! jAga, ApaNa kirodha nai sAMta kr| iNa kirodha rai kAraNa Ija thanai saraparI jUNa milI hai / abai thU ApaNai mana meM prema ara mitratA rA bhAva lA / jai mana meM zuddhi nI lAvalA to thArI prAtamA yUIja aMdhArA meM bhaTakatI revailii| mahAvIra rA imarata vacana suraNa'ra caNDakausika ro kirodha sAMta vhaigyo / vo TakaTakI lagA'ra mahAvIra kAMnI dekhato rahyo / aba vInai jJAna ro prakAsa milagyo ho / bInai pApaNA kiyoDA khoTA karama eka-eka kara yAda AvaNa laagyaa| prAtamagalAni ara pachatAvo karatA thakAM uraNaro hiradaya paLaTagyo / uparI draSTi ro sagaLo jahara imarata meM badalagyo / mahAvIra rai Dasiyor3e caraNAM rI Thaur3a sU khUna rI jagAM dUdha rI dhArA bevaNa laagii| mahAvIra rai samabhAva ara vatsalatA sU sAro vAtAvaraNa premamaya bnngyo| caNDakausika nAga ro uddhAra kara mahAvIra uttara vAcAlA mAMya pdhaariyaa| aThai nAgasena rai gharai pandraha dina rai upavAsa ro pAraNo kiyo| vaThAsU mahAvIra zvetAmbikA nagarI pdhaariyaa| aTha rAjA paradesI AparA darasaraNa kara ghaNA prabhAvita huyA ara pakkA bhagata brnngyaa| nAva kinAre lAgI: mahAvIra zvetAmbikA nagarI sUsurabhipura kAMnI vihAra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiyo / vIcai gaMgA nadI par3atI hI / mahAvIra nadI pAra karaNa khAtara nAvika rI AgyA leya nAva meM vaiThiyA / nAva meM ghaNAI minakha baiThA hA / naTI ropATa gharako caur3o ho / dekhatAM-dekhatAM bhayaMkara prAMdhI ara tUphAna bAlabA lAgo / nAva DagamagAvA lAgI / nAva meM vaiThyA loga DaragyA / va rovA-cillAbA lAgyA paNa mahAvIra to ApaNa dhyAna meM magana hA / bAne mIta ro Dara kono ho / pAkhara uraNArI mAdhanA paratApa mUAMdhI para tUphAna thamagyo prara nAva kinArai laagii| dharma cakravartI : zramaNa mahAvIra gagA rai kinArai rA retIlA mAraga sUho'ra sthUNAka sannivesa padhAr2yA / aThA'ra aApa dhyAna meM lIna huygyaa| iNa gAMva meM puSya nAma ge eka jotamI ho| vIM reta me maDayoDA mahAvIra rA caraNa cihna dekhya / vI prAparai jJAna sU socyo ke aM varaNa-cihna kiNI cakravartI samrATa rA hai| mhanai lakhAvai ke koI samrATa musIbata meM par3agyo hai| vo avAra uravANe pagA I retIlA maMdAna mUhuyara gayo hai ara ekaloI diisai| I same mhUMjAyara bIkI madada karUM to sAyada uraNa rI kiyA sUmhArI garIbI miTa jAvai / yA soca'ra pagAM rA nisAga-nisAraNa vo jotasI prabhU re pAsa pocyo / vaThe jAya vI dekhyo ke eka mahAtmA jyAna mudrA meM lIna Ubho hai / vI vyAna sU dekhyau to vI nai zramaraNa re sarIra para cakravartI rA saM sainAraNa najara aayaa| vo acambhA meM par3agyo ara socaNa lAgyo ke cakravartI rA nAga ALo purasa bhI kadaI bhikSu ho sake para dara-dara, jaMgaLa-jagaLa mAro-mAro phira? mhanai to lAge ke sAstra sava jhUThA hai, pAna gaMgA meM phaika deNA cAijai / irA meM eka divya dhvani vIkai kAnAM meM par3I paDita ! sAstrAM nai asaradhA rai bhAva saMmata dekha / zramaraNa mahAvIra sAdhAraNa cakravartI nI ho'ra dharama cakravartI hai / a var3A-bar3A samrATAM rA bhI samrATa hai / AkhA jagata Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA pUjanIka hai| divya vAraNI suNara puSya rA antarcakSu khulagyA / bIro mAtho saradhA ara vinaya bhAva sUprabhu rai caragAM me jhuknaa| gosAlaka ro prasaMga: vihAra karatA-karatAM caumAsau karaNa khAtara mahAvIra nALandA nagara padhAriyA / vI eka tantuvAya sALa (julAhai rI dukAna yA kArakhAno) meM tthhriyaa| aThai maMkhalIputra gosALaka nAma ro eka tApamA pailA sU Ija Thahariyor3o ho| gosALaka ghaNo muha phaTa, jIbha ro caToro para jhagar3AlU sabhAva ro ho / bo IrSyAvaza bhagavAna rI kayor3I bAtAM nai jhUThI paTakaNo cAvato ho / ekadA gosALaka bhagavAna nai pUchayo-he tapasvI ! Aja mhanai bhikSA meM kAI-kAMI cIjAM milelaa| mahAvIra sahaja bhAva sU kayo-kaudU ro bAsI bhAta, khATI chAcha ara khoTo riipiyo| mahAvIra rI vANI nai jhUThI sAbata karaNa khAtara gosALaka bar3A-bar3A seThAM rai gharai bhikSA sArU gayo, paNa vIM nai khAlI hAtha prAvaNo paDyo / pAkhara meM eka luhAra rai gharai vInai kauTU ro bAsI bhAta, khATI chAcha para khoTo rIpiyo milyo / prabhu rA vacana sAMcA jANa gosALaka niyativAda ro samarthaka baraNagyo ara mahAvIra rai tapa tyAga sUghaNo prabhAvita huyo| mahAvIra caumAsI pUro kara nALandA sU kollAga sannivesa padhAriyA / gosALaka uNa samai bhikSA khAtara bAhara gayaur3o ho / bhikSA leyanai pAchau pAyo to taMtuvAyasa La meM mahAvIra nai nI dekha vo ghaNo dukhI huyo ara prAparaNA kapar3A, kuDikA, jisI cIjAM brAhmaNAnai deya'ra mAtho muDavAya khuda bhagavAna rI khoja me nikaLa paDyo / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvatAM-jAvatAM kollAga sanivesa meM dhyAnasya mahAvIra rA darasaraNa kariyA / vaThe bahula brAhmaNa re dAna rI mahimA suNI to vI ko dila mahAvIra rai prati saraghA sU bharagyo / vo socaraNa lAgyo pro mahAvIra ra tapa para sAdhanA ro phaLa hai| vI hAtha jor3a mahAvIra sU vadanA namaskAra karIara kayo~-prAja sU Apa mhArA dharama guru ho ara mheM Apa ro celo| tIjo barasa : kollAga sannivesa, suvarNakhaLa, vAmagAgAMva hotA huyA mahAvIra capA nagarI pdhaariyaa| aThaM cImAse mAya do-do mAsa rI kaThora tapasyA karatA huyA mahAvIra prAparaNI dhyAna sAdhanA meM lIna raiyaa| cautho barasa : gAMva-gAMva vihAra karatA yA mahAvIra caurAka sannivesa pavAriyA / uNAM dinA uTha corAM ro ghaNo Dara ho| pairedAra rAtadina pairo devatA hA / mahAbora nai deva pairedAroM vAMko paricaya pUchayo paNa mahAvIra mauna huvaraNa sUkAI nI colyaa| isa kAraNa pairadArAM nai saMkA huI / vI vAMnai cora para bhedU samajha gharaNI takalIphAM diivii| zrA vAta utpala nimitajJa rI vainAM somA ara jayantI nai mAlama par3I to vI pairedArAM kanai gaI para uNAna mahAvIra rI sAMco aoLakhANa karAI / mahAvIra nai U~co mahAtmA jAgara pairedArAMpApaNI galatI para ghaNo pachatAvo kariyo para mahAvIra sU mAphI maaNgii| caurAka sannivesa sU mahAvIra pRSThacaMpA padhAriyA para po caumAso aThaI pUro kariyo / I kALa me mahAvIra cAra mahinA rI lambI tapasyA kiivii| pAMcamo barasa : pRSThacaMpA sUvihAra kara zramaNa mahAvIra kayaMgaLA hotA huyA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 sAvatthI nagarI padhAriyA / aTha nagara rai bA'rai kar3akar3AtI sardI rI parabA kiyAM vigara rAta bhara dhyAna meM lIna rahyA / sAvatthI sU vihAra kara mahAvIra heLaduga padhAriyA / aThai eka rUkha her3ha mahAvIra dhyAna magna huyaa| saradI sU bacavA khAtara mAraga cAlariNayA logAM vaThe Aga jalAI ara parabhAta vhatA paNa bigara Aga bujhAyAMI vai prAgai ravAnA vhaigyaa| havA rai jhokhe sUsUkhA ghAsa phUsa blgyaa| Aga baLatI-baLatI mahAvIra rai kanai AyagI jisU vAMkA paga dAjhagyA paNa phairU bhI mahAvIra dhyAna sUDigiyA konii| karama khaphAvaraNa khAtara mahAvIra anArya desAM mAMya paNa vicaraNa kriyo| ekadA mahAvIra lADha desa kAMnI AyA / vaThe uNAne bhAMta-bhAMta rA upasarga (kaSTa) milyaa| raivaraNa nai ThIka jagyAMnI milii| khAvaraNa nai lakho-sUkho bhojana bhI muzkiloM sUmiliyo / ajJAnI loga vAM para reta phekatA, gaMDakar3A pAche daur3Aya devatA, hathiyArAM sU sarIra para vAra karatA paNa mahAvIra sAMta bhAva sU sagaLA kaSTa sahana karatA para nirdvandva bhAva sUApaNa dhyAna meM lIna raivatA / anArya desAM mAMya vicaraNa karatA-karatA mahAvIra Arya desa rI bhaddilA nagarI mAMya padhAriyA ara aThai caumAso kiyo / iNa kALa meM mahAvIra bhAMta-bhAMta rA AsanA rai sAgai dhyAna karatA thakAM cAtumAsika tapa rI ArAdhanA kIvI / chaTho barasa : bhaddilA nagarI sUkadaLI samAgama, jambUsaMDa, taMbAya sannivesa jisA nagarAM meM vihAra karatA thakAM prabhu vaisAlI nagara padhAriyA ara baThA sUgrAmaka sannivesa / baThe vibhelaka yakSa rai raivaraNa rI Thaur3a mahAvIra dhyAna magana huyA / yakSa prabhu ra dhyAna para tapomaya jIvana sU ghaNo prabhAvita huyo / grAmaka sannivesa sUprabhu mahAvIra zAlizIrSa nagara rai bAre Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 eka bagIce meM prAya'ra dhyAna magana huyA / mAgha mahino ho / sunasAna jaMgala meM ThaMDI varaphIlI havA cAla rI hI / uraNa samai kaTapUtanA nAmarI deva kanyA rai mana meM dhyAna magana mahAvIra nai dekha pUraba janama ro baira jaagyo| vIM mahAvIra ro dhyAna bhaMga karaNa khAtara vika rALa rUpa dhAraNa kariyo / vikhariyor3I jaTAvAM me vI varapha jiso ThaMDo pANI bhara'ra mahAvIra rai ughAr3e sarIra mAtha joradAra barasAta kiivii| mahAvIra iNa upasarga sUtanika bhI vicalita nI huyA / kasTa ara takalIphA sUvArI sAdhanA ro teja aura nikharayo / vAra dhIraja para himmata ra Age kaTapUtanA ro vaira sAMta huyagyo / vI prabhu ra caraNA meM sira navAya mAphI maaNgii| sAtamo varasa : ... mahAvIra pro caumAso aAlaMbhiyA nagarI meM bitAyo / aThA sUvI kaDAga para bharaNA sannivesa hotA huA bahumAla gAMva padhAriyA / aTha zAlArya nAma rI devI mahAvIra nai ghaNA upasarga diyA paNa vI pApaNe dhyAna sUtanika bhI vicalita nI huyaa| pAThamo barasa : __ bhaddaNA sU vihAra kara mahAvIra lohArgalA padhAriyA / aTha paDosI rAjAvAM meM ApasI jhagar3A hA / I kAraNa nagara me pravesa karaNa para pAbaMdI hI / vigara aoLakhANa kariyAM kiraNI nai nagara meM pravesa nI diyo jaavto| mahAvIra sU bhI uNAro paricaya pUchayo / vAMnai mauna dekha adhikAriyAM uNAMna rAjA jitasaca rai sAma hAjara kiyA / baThe nimitajJa utpala Ayor3o ho / bI rAjA ne mahAvIra rI oLakhAraNa karAya dii| rAjA mahAvIra rai tapa-tyAga sUghaNo prabhAvita huyo| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 vIM ghara zrAdara mAna sUM mahAvIra nai namana kariyo / baThA sU' vihAra kara prabhu rAjagRha padhAriyA / aThe cAturmAsika tapa kiyo / navamo barasa : rAjagRha sU vihAra kara' ra mahAvIra pherU anArya desAM meM vicariyA / aThArA loga ajJAnI para niradayI hA / vAM mahAvIra nai gharaNI yAtanA dIvI / uNAM re ughAr3a sarIra para bhAlA, lAThI bhATA zrAdi su vAra kariyA / mahAvIra lahUluhAna huyagyA paNa samatA bhAva sU vAM se takalIphAM sahana karI / vAMne ThaharaNa khAtara par3I taka nI milii| vI rUkhAMrai heThe dhyAna magana reya' ra caumAso pUro kariyo / dasamo barasa : gosAlakarI rakSA : anArya desAM sU vihAra kara mahAvIra karamagAMva padhAriyA / gosALaka paraNa iNa same vAre sAgai ho / aThe gAMva re bAre vaisyAyana nAma ro eka tApasa sUraja rai sAmai dITha kara, donyU hAtha Upara uThA'ra AtApanA leryo ho / uparai lAmbI - lAmbI jaTAvA hii| sUraja rI garamI sU tapara ugarI jaTAvAM sU ghaNakarI jU vAM he gira rI hI / vo ugAneM uThA'ra uThA'ra pAchI jaTAvAM me rAkharayau ho / tApasa rI nA harakata dekha gosALaka UraNare kanai Ayo zrara bolyo - are, tU koI tApasa hai yA jU vAM ro ghara ? tApasa maunarayo / paNa jada gosALaka vAra-bAra zrI bAta doharAI tada tApasa nai kirodha Ayagyo / vI gosALaka nai bhasama karaNa khAtara ApaNa tapobaLa sU N prApta karayor3I tejolezyA (Aga barasAvaNa ALI labdhi) uraNa para pheMkI / gosALaka iraNa sU' Dara ra bhAgyo ara mahAvIra rai caraNAM mAMya chipagyo / vIM mahAvIra sU araja karI - prabhu ! mhArI rakSA karo, mhanai bacAo / gosALakarI karuNa kAtara pukAra suNa mahAvIra gosALaka kA~nI dekhiyo / mahAbIra hai tapa-tyAga aya - Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 sAdhanAmaya jIvana rai prabhAva sUdekhatApAMNa gosALaka rI jaLana sAMta huygii| ___karamagAMva sUsiddhArthapura hotA yA mahAvIra vaisALI padhAriyA para nagara rai vArai dhyAna magana hayA / AtA-jAtA loga mahAvIra nai bhUta-pareta samajhara ghaNI takalIphAM dIvI / mahAvIra se takalIphAM sAMta bhAva sU sahana karI / saMyoga sU rAjA siddhArtha rA dA mitra saMkha para bhUpati uNa rAstA sUnikaLiyA / vAM mahAvIra nai oLakha liyaa| vAM upasarga devariNayAM logoM ne samajhA'ra baThA sU aLagA kiyA ara prabhu caraNoM meM vandanA karI / khevaTa ro kirodha : vaisALI sUmahAvIra vANijagAma kAMnI aayaa| rAste meM gaMDakI nadI par3atI hI / nadI pAra karaNa khAtara prabhunAva meM baittiyaa| jada nAva kinAra lAgI, khevaTa mahAvIra sUkirAyo mAgyo, paNa mahAvIra kAI devatA ? mahAvIra nai mauna dekha khevaTa nai ghaNo kirodha praayo| vI prabhu nai kharIkhoTI suNAI ara tapatI vALU para le jAya vAMne UmA kara diyA / prabhu mahAvIra vaThe jAya dhyAnalIna hygyaa| acANacaka uThI nai rAjA saMkha ro bhAraroja citra aayo| vo mahAvIra nai jAraNato ho / vIM khevaTa nai paraNa mahAvIra rI aoLakhANa kraaii| vANijagAma sUsAvatthI padhAra ra prabhu caumAso pUro kariyo / gyAramo barasa : mahAvIra sAvatthI sUvihAra karatA-karatA sAnulaThThiya sannivesa padhAriyA / aTha tapasyA karara dhyAna sAdhanA me lIna huyaa| eka dA pAraNe rai dina bhikSA khAtara mahAvIra Ananda gAthApati rai dharai gayA / uraNa samai dAsI bahulA bacyor3o vAsI anna phekaNa khAtara bAre paaii| bA'rai sAdhu nai ubho dekha vIM pUchiyo- mahArAja ! thAne Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 kiNa cIja rI cAvanA hai ? mahAvIra dAsI ra sAmaiM hAtha phailAya diyA / dAsI gharaNI bhagati para saradhA bhAva sU' prabhu nai bAsI bhojana bairAya diyo / mahAvIra usa pAraNo kiyo / saMgama ro upasarga : I sAnulaTThiya sannivesa sUM mahAvIra drir3habhUmi padhAriyA / zraThe paiDhALa bAga rai polAsa nAma rai caitya meM ghyAnalIna huyA | sAdhanA kALarai iraNa dasa barasAM meM mahAvIra nai gharagAIM dukha devariyA ara saradhA rAkhaNiyA loga miliyA / hareka re sAgai varaNAM rai mana meM maitrI bhAva ho / vI natahamesa sagaLA rI bhalAI cAvatA | mahAvIra Rs iNa samabhAvI AcaraNa sU indra ghaNo prabhAvita huyo | ApaNI devasabhA meM vIM prabhu raiiA tapatyAga rI ghaNI bar3AI karI / mahAvIra bar3AI suraNa sagaLA deva rAjI huyA paraNa saMgama nAma ro eka IrSyAlu deva mahAvIra rI bar3AI sahana konI kara sakyo / vo kirodha meM prAya kevA lAgyo - hAr3a-mAMsa ro putalo kada itarA guNA bALonI huya ske| hU~ abAra jA'ra vIne ApaNa sAdhanA re gelA sU' DigAya deUlA / A keya' ra sagama jaThai mahAvIra dhyAna meM lIna UbhA hA, baThai Ayo / prA'ra mahAvIra nai upasarga devaraNA saru kara diyA / vI kudarata rai suhAvaNe sAMta vAtAvaraNa nai DarAvaNo barapAya diyo / dhUDa bharI zradhiyAM cAlaNa lAgI / cArU' kAMnI DarAvaNI AvAjAM AvaraNa lAgI / prabhu ro sarIra mATI sa bharagyo / hisaka sU jinAvara vAMne kATabA para nocabA lAgyA paNa mahAvIra zrApaNI sAdhanA sU konI DigiyA / saMgama mahAvIra rI phairU parIkSA lego cAvato ho / vIM prAkasa sU rUpALI apasarAvAM utArI, vAM ro saMgIta ra nAca karAyo, bhAMta bhAMta re phulAM rI khusaba se vAtAvaraNa nai sugaMdhita Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. * jinAvarAM rI hatyA huvai, eDau vyAva mhUMnI kruuNlaa| yUM keyara nemikumAra prAparo ratha toraNa sUpAko mur3avA liyo| . aba to nemikuvara muni gharama aMgIkara karaNa ro nizcama kara liyo / ApaNAM kImatI gairaNA-gAmA utAra sArathi nai de diyA para khuda saMyama mAraga para cAlavA khAtara paga vaDhA diyaa| saba jaNA vAMsU vyAva karaNa khAtara gharaNI vinatI karI, paNa dharamavIra neminAtha kiraNIrI bAta konI munno| dIkSA aMgIkAra kara prabhu giranAra paravata rI UMcI coTI para jAya kaThora tapasyA krii| mahArAja ugrasena rI putrI rAjuLa nai jada A mAlUma par3I ke jinAvarAM ro karuNa krandana suraNa ahiMsA rA pujArI prabhu neminAtha toraNa para pAyA thakA pAchA mur3agyA, to vA mana meM saMkalpa karyo ke mhUM avai kiNI dUjA puruSa ra sAgai byAva nI karU laa| rAjakuMvara nemi ija mhArA pati hai| vI rAjasI sukhoM ne chor3a muni dharama aMgIkAra kararyA hai to mhU bhI vaNAre mAraga ro ija anusaraNa karU lA / pachai rAjULa paNa dIkSA leya nai giranAra paravata para ghora tapasyA krii| kevaLajJAna pAmyA pacha prabhu jagAM-jagA vicaraNa kara ahiMsA gharama ro upadesa diyo ara giranAra paravata sUnirvANa paayo| yAdavakumAra ariSTanemi viziSTa vyaktitva rA dharaNI haa| mahAbhArata, skandapurANa, zrImadbhAgavata jisA purANA graMthA meM iNAMro ullekha mile / mahAbhArata rai 'zAntiparva' meM prabhu rA diyor3A upadesAM ro varNana Avai / ariSTanemi prabhu rAjA sagara nai upadeza detAM kayau ke saMsAra meM magati ro sukha ija sAMco sukha hai| jo minakha dhana daulata para viSaya sUkhAM meM ramyau raivai bo ajJAnI hai, jo minakha prAsasti sUaLago hai boija iNa saMsAra meM sukhI hai| hareka Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANI akelo janama leve, bar3o huvai ara saMsAra meM sukha-dukha bhoga'ra mauta rI saraNa levai / sAMsArika sukha-dukha pUraba janama meM kor3A karamA rA phaLa hai| tIrthakara neminAtha ro janama huyo jada yAjJika ara vaidika saMskRti ro prabhAva batto ho / bIke sAmai zramaNa saMskRti phIkI par3agI hii| cArukAnI hisA ro bolabAlo ho / bI samai logAM nai ahiMsA dharma ro upadeza deya nai prabhu zramaNa saMskRti ro pAcho utthAna kriyo| kahayo jAvai ke chappana dinAM rI kaThora tapasyA ra uparAMta giranAra parvata para Asoja vadI ekama rai dina prabhu nai kevala jJAna huyo| jainAgayAM re mutAbika tIrthakara ariSTanemi zrIkRSNa rA AdhyAtmika guru hA / 'jJAtA dharma kathA' me bhagavAna ariSTanemi ara zrIkRSNa rI ApasI carcA rA ghaNAI varNana mile| zrIkRSNa ariSTanemi sUghaNAI prazna pUchayA para vAM sabAM ro pAlo samAdhAna paayo| kahayo jAvai hai ke kRSNajIrI pArTI rANiyAM putra ara parivAra rA ghaNAI loga bhagavAna ariSTanemi sU dIkSA aMgIkAra karI hii| 'yajurveda' meM spaSTa rUpa sUariSTanemi ro varNana milai / saurASTra ara gujarAta meM neminAtha rI zikSAvAM ro ghaNo pracAra yo / Aja paNa giranAra, satrujaya ara pAlItAraNA jainiyAM rA siddha kSetra mAniyA jaave| 23. pArzvanAtha : teisavAM tIrthakara pArzvanAtha bhagavAna huyA / Aparo janama vArANasI meM huyo / Aparai pitA ro nAma rAjA azvasena para mAtA ro vAmAdevI ho Aparo gotra kazyapa ho para lAMchaNa sarapa hai / itihAsakArAM rai anusAra bhagavAna pAvaM aitihAsika mahApuruSa hai / iNAM ro janama pauSa vada dasama rai dina IsA pUrva 877 me huyo| kaThora tapasyA karara sammedazikhara saM nirvANa prApta kriyo| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 bhagavAna pArzva ro vyaktitva gharaNo anokho ho / zrApa TAvarapaNa tU I dRDha pratijJa, svAbhimAnI, zAMta, dayAlu, cintanazIla ara meghAvI hA / ekadA paMcAnni tapa karatA huyA kamaTha nAmarai bar3e tapasvI ra cArU kAnI vaLatI dhUNIrI lAkar3iyAM sU Apa nAganAgalI rI rakSA karI / iNa ghaTanA sU' grApare dila meM saMsAra sU virakti huyagI ara dhApa prAtamakalyANa khAtara saMnyAsa le liyo / 1 dharma sAdhanA karavA meM bhagavAna pArzva cAritrika naitikatA para dharaNo bala diyo / Apa paMcAgni jisA tapAM meM huvaraNa ALI jIva hatyA kAMnI logAM ro dhyAna khicyo ra kayau ke dharma ro mULa dayA hai| grAga jalA to se bhAMta rA jIvAM ro nAsa huvai| jiraNa tapa meM jIvAM ro nAsa huvai vIM meM dharma konI / vinA pANI rI nadI rI bhAMta dayA zUnya barama bhI bekAra hai / jiraga bhAMta tIrthakara neminAtha pazuhatyA ro bahiSkAra kariyo uraNIja bhAMta bhagavAna pArzva dharma re nAma para huvaraNa grALI jIva hisA re viruddha prAvAja uThAI / prabhu pAtraM ApaNa yuga me phailyor3I kurItiyoM ne dekha ahisA satya, asteya ra aparigraha yA cAra vratA ro upadeza diyo, jo cAturyAma dharma ra nAma sUM prasiddha hai| prabhu ra AdhyAtmika ra naitika vicArAM nU prabhAvita hoyara vaidika paramparA ro eka prabhAvazAlI daLa yAjJika hisA ro virodhI bagyo ho / iraNa bhAMta do virodhI vicAradhArA se saMgama iNa kALa meM huyo / thAcAra para vicAra meM jitarA battA parivartana iraNa kALa meM huyA, utarA kiraNoM yuga meM nIM huyA / iragIja kAraNa jaina tIrthaMkarAM meM pArzvanAtha sabasU ghaNA lokapriya hai / bhAratavarSa ra judA-judA bhAgAM meM jitarA, miMdara, mUrtiyAM, tIrthasthAna iraNAM re nAma rA miLe utarA dUjA tIrthakarAM rAnIM mile| gajapura rai nareza svayaMbhU, kuzasthapura rai rAjA ravikIrti, Rs terApura ra svAmI karakaMDu jisA kaI bar3A bar3A rAjA maNAMrA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama bhagata para anuyAyI hA / uttarapradeza, bihAra, baMgAla, ur3IsA, mAMdhrapradeza tAI pArzvanAtha ro ghaNo prabhAva ho| pArzvanAtha para mahAvIra rai samai meM lagabhaga DhAI sau barasA ro pratiro hai| iNa bIca pAzvaM rA upadeza para vAMkI zramaNa paramparA avicchinna rUpa sUcAlatI raiyii| mahAvIra ro mAtRkula para pitakula pArzva parasparA roija anuyAyI ho| kevaLajJAna prApta kariyA pAchai mahAvIra jada upadeza devaNa lAgyA, tada pArzvanAtha paramparA rA muni kezi zramaNa maujUda hA / 24. mahAvIra : cauvIsavAM tIrthakara bhagavAna mahAvIra huyA / iNAM ro lAMchaNa siha hai| mahAvIra tIrtha kara paramparA rA AkharI tIrthakara hai| vIra, ativIra sanmati, vardhamAna Adi aneka nAmAM sUpApa yAda kariyA jAvai / bhagavAna mahAvIra ro janama Aja sU 2573 barasAM pailI iNIja bhArata bhUmi pai huyo| Age rA adhyAyAM meM mahAvIra Rs jIvaraNa para zikSavAM rI proLikhAraNa hai| Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. mahAvIra rai janamakAla ro sthiti jiNa namai bhagavAna mahAvIra ro janama huyo uraNa samai desa para samAja rI hALana vago lagana ho| parama hai nAma para cArukAMnI Toga para pAbA bolabAlo ho / yana meM ghI, saita jisI cIjAM nai chAura jobanA minAya para jinAvarAM rI baLi dI jaavtii| paNa naMskRti ne mAnA pALA loga jIva hiMsA ro virodha karatA to loga kaMvatA ke bhagavAna jinAvagaM ne yana meM bali devaraNa khAtara ja bagAyA hai, yajJa meM jinAvagaM rI bali devaNa sUpApa konI lAge, prA himA konii| uga samai matra-taMtrA meM logA ro ghaNo visavAsa ho| vI prAtamazRddha me dhamma nI mAna ra sinAna Adi bAharI sarIra rI gaphAI na ija ghago mahattva detA ra kaivatA ke sarIra nai kaSTa deNe ija magAMta mile| kaI tapasvI paMcAgni tapa karatA haa| vI prAparaNe grAmaraNa ra cArUpAnI prAga jaLA'ra UparasU suraja rI teja garamI mahaNa krtaa| ghaNakharA tapasvI nukolo muiyAM para sUvatA para vImUhoNa pALI zArIrika pIDA ne mugati ro sAdhana maantaa| ___cArukAnI brAhmaNa logA ro varcasva ho / loga vAna bhagavAna dAI uttama samajhatA hA, bhalaii ve kittAi durAcAra ara pApa krtaa| bhagavAna pArzvanAtha tapa, saMyama para ahisA rI jA pavitra dhArA bahAI vA 250 barasAM pacha sUkhaNa laagii| bhagavAna mahAvIra jada gAdhanA ra kSetra meM padhAriyA tada samAja meM eka nI aneka viSamatAvAM phaMlyor3I hii| samAja me dharama sUvatto dhana ro mahattva ho / dhanavAna garIbAM nai jivAvarAM jiyAM kharIda'ra ugNAMne ApaNA dAsa varaNAya laivatA / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlikA nai dAsa baraNAyor3A logAM nai kar3I sajA devaNa ro pUro adhikAra ho / amIra loga khuda nai bar3A UMcA prAdamI samajha ra garIba minakhAM para ghaNA atyAcAra karatA hA / jAta pAMta ro bhAvanA ro bolabAlo ho / minakha rI pUjA guNAM sUnI ho ra jAti, dhana, para daNDazakti suuhuvtii| sevA karaNiyA sUdra logAM rai prati UMcA tabakA re logAM ro ravaiyo ghaNo kharAba ho| bAM ne par3hA-likhaNa ro adhikAra nI ho ara nI dharama rA bola suNabA ro| sUdra loga jada kadaii dharama (veda) rA bola suraNa laivatA to varaNAM rai kAnAM meM Unau-Unau sIso bharabA ro rivAja ho ara jada koI dharama rA bola bola laivatA to vArI jabAna kATa lI jAvatI / UMcA tabakA rA loga nIcA logoM ne kaivatA ke thAM khoTA karama karane AyA ho ji khAtara thAM nai o phaLa bhugataNo par3aryo hai / bicArA sUdra loga vivasa bhAva sU se takalIphI sahana krtaa| strI jAti rI vIM vagata gharaNI burI hAlata hii| bAM nai dhArmika pothiyAM paDhabA ro adhikAra nI ho| nArI saba bhAMta upekSita para adhikArahIna hii| bI ro mola gAjara maLI sUbatto nI ho| gAyAM bhaisA dAI lugAyAM caurAyA para UbhI karara becI jaaNvtii| nArI ghara rI lichamI nI hoya'ra eka mAtra dAsI hii| uNa vagata rI rAjanItika hAlata paNa gharaNI bodI hii| sabaLa rAjA kamajora rAjA sU juddha karatA ara uraNArI sundara striyAM nai gulAma baragA'ra uraNAro upabhoga ara zoSaNa karatA / kAsI, kausala, vaisAlI, kapilavastu Adi rAjyAM meM gaNatantra zAsana vyavasthA hI paNa vA rAja-kAja rai kAma tAI sImita hii| sAdhAraNa janatA nai koI lokatantrIya adhikAra nI milyauDA hA / aMga, magadha, sindhusauvIra, avaMtI Adi desAM meM rAjatantra zAsana paddhati hii| aThA rA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 loga dhArmika rUr3hiyAM ara sAmAjika gulAmI ro bhAvanA sUdukhI haa| choTI-choTI vAtAM nai lai'ra gaNarAjyAM meM ApasarI lar3AiyAM huvtii| rAjA-mahArAjA rI dAI seThasAhUkAra loga paraNa dAsadAsiyAM ro lambo-caur3o parivAra rAkhatA hA / Upara likhyor3I dhArmika rUr3hiyAM, andhavizvAsa ara sAmAjika visamatA sUminakha dharaNA avagyA hA / iNa viSama paristhitiyA meM janapalaira bhagavAna mahAvIra bhUlyA-bhaTakyA dukhI minakhAM ne sahI rAsto dikhaayo| - - -- Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janama ara TAbaraparaNa 'bhagavAna mahAvIra ro janama vaisAlI gaNataMtra rai kSatriya kuSgAMva meM huyo / Aparai pitAro nAma rAjA siddhArtha ara mAtA ro nAma mahArANI trisalAdevI ho ! aApa ikSvAkuvaMsIya kAzyapa gotrIya kSatriya hA / AparA mAita ara mAmA (ceTaka) bhagavAna pArzvanAma gharamasAsana rI paramparA nai mAnavAnALA hA / subha supanA jaba bhagavAna mahAvIra mAtA trisalA rai garabhavAsa meM AyA to trisalA cavadaha divya ara uttama supanA dekhiyA / sapanA dekha rANI nai ghaNo khusI huii| vIM ro ru-ru harakha bhara umAva sU bharaNyo / ugIja vagata vA ura rAjA siddhArtha kanai gii| vAna khusI-khusI prApaNa supanA rI bAta surgaaii| rAjA siddhArtha rANI rA supanA suNa rAjI huyA! dina ugatAI rAjajotasI nai bulAra siddhArtha rANI raM detyoDA supanAM ro phaLa pUchiyo / rAjajotasI ntAyo ke iNAM suna sapanAM tUM mAlama vhai ke rANI trisalAdevI bhAgasALI putra rI mAtA vargaNamALI hai| iNAraM jo putra hunelA 1. ubadaha supanA rA nAma iNa bhAMta hai (1) hArI (2) baLada (3) nA'ra (siMha) (4) lichasI (5) phUlArI makA (6) candaramA (7) sUraja (8} dhvanA (8) kaLasa (10) padamasarovara (11) kSora sAgara (12) vimAna (13) ratanA ro hera (14) niraghUma bhaag| digambara paramparA soleM supanA mAna / 7) yUraja (MR) (4) limI / barobara (111 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 vo yA to tIrthaMkara valA yA cakravartI samrATa zrI vALaka' zrApa kuLa, vaMsa ara rAja meM seM bhAMta rI sukha samRddhi meM vaDhotarI karasI / supanA ro phaLa sukha rAjA-rANI sameta sagaLo rAja - parivAra harakhiyo / mahAvIra garabha meM prAyA jada sUI rAjA siddhArthaM rai khajAne me bar3hotarI huvaraNa lAgI / cAruM kAMnI sUM khumI ra unnati rA AchA samAcAra AvaraNa lAgyA / trisalA ra siddhArtha sociyo ke pro saba puNya paratApa garabha meM Ayor3e bAlaka ro ija hai | jada bALaka janamelA, ApAM vIro nAma vardhamAna rAkhAMlA / mAtA rai prati bhagati : mahAvIra jada mAtA trisalA ra garabhavAsa meM hA, bAMrai mana meM vicAra prAyo ke mhAre halaraNa calaNa sUM mAtA ne kitto kaSTa huvai / jai hU~ A halacala rI kiriyA banda karadU to mAtA ne dharaNo ArAma milalA / zrA soca ra mahAvIra garabha meM prApaNo hilagohularaNo baMda kara diyo / bALaka ro hAlaNo- cAlaraNo baMda huvato dekha mAtA trisalA dharaNI ghavarAyagI / vAM ne lAgyo ke garabha ro bALaka yA to mAMdo hai yA koI bejAM harakata hoyagI hai / vA dukhI huya'ra bhAMta - bhAMta sU vilApa karaNa lAgI / rAjA siddhArtha rANI rI vyathA samabhaMgyA / rAjA-rANI Rs IM dukha sU' sagaLo rAja parivAra udAsahuya' ra cintA meM DUbagyo / mahAvIra A hAlata jAragara Apa halaraNa - calaNa rI kiriyA pAchI saru kara dI, tada jA'ra rANI rai jIva meM jIva Ayo / mahAvIra mana mAya socyo - mhAre kucheka kSaNAM raM viyoga sU mA nai kittI dukha huyo | jada mhNU saMsAra choDa ra dIkSA lUgA tada mA ro kAMI hAla huvelo, vAM ne kittI pIr3A huvailI ? yU' socatA- socatA mAM Rs prati sneha bhAva sU N bhIgyor3A mahAvIra garabhavAsa meM ija yA pratijJA karalI ke jaThA tAI mAM-bApa jIvatA revelA mha varaNAM rI sevA karU lA uNAraM AMkhyAM sAmai gharavAra choDa' ra saMjama nI leU' lA / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janama: IsA sU569 barasA pailI caita suda terasa rai dina rANI visalA eka rupALa guNavAna putra nai janama diyo| putra janama rA samIcAra suraNa rAjA para prajA sai ghaNA hrkhiyaa| iNa khusI meM rAjA siddhArtha jeLakhAnA rA sagaLA kaidiyA~ nai sajA meM chUTa dii| garIbAM ne khUba dAna-dakSiNA diivii| nagara rA makAna, galiyAM, caurAyA, bhAMtabhAMta suusjaayaagyaa| bhAMta bhaMtIlA khela tamAsA ara nAca-gANA huyA / janama ro mochaba ghaNe harakha ara umAva sUmanAyo gyo| vAmakaraNa: bhagavAna mahAvIra rai janama rai bAraha dina pacha rAjA siddhArtha eka bahota bar3o jImaNa kariyo / I mAMya ApaNa sagaLA risatedArAM, mitrAM para jAti bhAiyoM ne bulaayaa| gharaNa Adara mAna sU sagaLA nai bhojana jimAyo ara pachai eka bar3I sabhA bulaaii| sabhA mAMya siddhArtha boliyA-jada sUo bALaka trisalAdevI rai garabha meM pAyo vada sU dhana, dhAna ara rAjakoSa meM ghaNI baDhotarI huii| I khAtara INa bhAgasALI putra ro nAma vardhamAna rAkhaNo caaij| Ayor3A se pAvaraNApAI nai 'yathA nAma tathA guNa' hovaraNa sU o nAma ghaNo dAya aayo| parivAra: vardhamAna ApaNe mAito rI tIjI saMtAna hA / iNAre naMdivardhana nAma ro bar3o bhAI ara sUdarzanA nAma rI eka baina ho| vartamAna rA mAmA ceTaka naisAlI gaNarAjya rA. adhyakSa haa| iNoM ra dasa putra ara sAta putriyAM hii| sabasU bar3A putra siMhabhadra hA / vI vajjIgaNa rA pradhAna senApati haa| iNa bhAMta vadhamAna / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 pArivArika rizto 'ga, magadha, avaMtI sU' lai'ra sindhu-sovIra deza rAgharA rAjaparivArAM sUM jur3iyor3o ho / vardhamAna mahAvIra : sU vALaka vardhamAna ro pALaNa-poSaNa gharaNA ThATavATa sU huyau / zraraNA ra cArukAMnI sukha-suvidhA para grAmoda-pramoda rA gharaNA sAdhana hA | mahArANI trisalA khuda grApa hAtha sU iNAMro lAlaraNa - pALaNa karatI hI / vardhamAna ro sarIra gaThyor3o ra kAnti sU damakato ho / iraNA rai mukhamaNDaLa para gharaNo teja ho / jyU jyU bALaka vardhamAna umara meM vadhavA lAgA tyU - tyUAM dhIratA, vIratA zra jJAna rI garimA paraNa vadhavA lAgI / zrApaNaM buddhivaLa, vinaya ara viveka sU N Apa logAM rA dila jIta liyaa| Apa kadaiI kiNI rA dila konI dukhAvatA ra sadA sAMta bhAMta sU' raivatA | vardhamAna janama sUI ananta vaLa rA dharaNI hA / ekadA zakendra ApaNI devasabhA meM vardhamAna rI caracA karatAM ko kai- rAjakuvara vardhamAna bALaka huvatA thakAM bhI dharaNo parAkramI ra sAhasI hai| koI minakha, devatA ra rAkSasa vIne nI to harA sake aranI DarA sakai / ATha varasAM rai choTe se bALaka raM baLa ara parAkrama rI itarI bar3AI suragara eka devatA nai rosa prAyagyo / vo vardhamAna rI parIkSA lega khAtara tyAra huyii| vo sAMpa ro rUpa baraNA'ra jaThe vardhamAna ApaNa goThar3A sA rUkha para car3haraNa- utaraNa ro khela khelariyA hA, baThe poMcyo ra uragIja rUkha sU N lipaTagyo / vardhamAna rA sagaLA sAthI sarapa nai dekha' ra DaragyA / ve aThI uThI bhAgavA lAgA / sAMpa pharaNa UMcA 'ra phUMkAr3A mAravA lAgyo / vI ApaNa goThIr3A nai kaivaraNa lAgyA - DarapomatI, sAntaraiva / he avAra I nai pakar3a' ra chaiTI chor3a dUMlA / vI sarapa ne pakar3abA khAtara vIke nair3e gyaa| sarapa jora sU jhapaTo mAriyo paNa bahAdura vardhamAna vIne rassI dAI' pakar3a' ra chaiTI kAMkar3a Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. meM chor3a zrAyA / vardhamAna rI bahAdurI nai dekha sagaLA sAthI bharaNA rAjI huyA / 1 jada vardhamAna deva ra sarapa rUpa sUM nIM DaryA to devatA pheru parIkSA levaraNa rI socii| vo bALaka ro sarUpa baragAya ne vardhamAna rI ToLI meM cAya milyo / hAra-jIta re I khela meM hAryor3o bALaka jItyor3e bALaka nai prAparaM kAMbA para baiThA'ra te karayoDI Thaur3a tAI laijAvato / deva bALaka TAbarAM sAgai khelaga lAgo / khela meM vo hAragyo / niyema mutAbika vIrI vardhamAna ne kAMdhA para baiThAvaraNa rI bArI AyI / deva vALaka vardhamAna nai Apara kAMdhA para baiThA'ra cAlabA lAgyo / cAlatAM - cAlatAM deva tAr3a jitaro U co- vhaigyo aura vikarALa rUpa dhAraNa kara ra vardhamAna nai DarAbA-dhamakAvA lAgyo / deva ro DarAvaNo sarUpa dekha' ra seM sAthIr3A DaragyA / paNa AtamabaLarA dharaNI vardhamAna to nAmamAtarai konI DaryA / varaNAM chadmaveSadhArI deva rI pITha mAthai eka mukkI mArI / mukkI mAratAI vo heThe baiThagyo / / deva asala rUpa meM pragaTa ho' ra rAjakuvara vardhamAna ra sAhasa ara baLa rI gharaNI bar3hAI karI / ATha barasAM rI umara meM adbhuta vIratA ra kAraNa ija vardhamAna mahAvIra nAma sU prasiddha huyA / caTasAla kAMnI : vardhamAna janama sUI mati, zruti ra avadhijJAna rA ghaNI hA / eka dina subha ghar3I dekha mAitaM vAM ne par3havA khAtara caTasALa mokaliyA / vardhamAna mAitAM ro karaNo mAnaraNau ara gurU ro Adara karaNo ApaNo pharaja samajhatA hA / vAM kade bhI Apa jJAna ro dikhAvo nI kariyo / caTasALa meM garujI re sAmai vardhamAna vinIta celA ro dAI baiThyA / pailar3e dina garujI vAM ne varaNamALA, ro pailo pATha par3hAyoM / kumAra rai janamajAta jJAnI huvaraNa rI bAta nIM mAita jANatA hA aranI garujI / Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 mahAvIra nai caTasALa jAvatA dekha indra tiLakadhArI paMDita ro rUpa varaNAra caTasALa kAMnI aayo| paMDita ra sarIra sU brahma teja Tapaka ryo ho / iso lakhAvato ke bho to koI moTo RSi hai| RSi prAyara vardhamAna re pagAM pdd'iyo| vAMsU sAstra para vyAkaraNa rA ghaNakharA Ter3hA-meDhA savAla puuchiyaa| vardhamAna turata-phurata sagaLA javAva prAcchI taraiU de diyaa| vardhamAna ropro jJAna dekha indra garujI ne kahyo-pro vALaka ghaNo buddhimAna para avadhijJAna ro dhAraka hai / I nai sAdhAraNa jJAna devaraNa rI jarUrata konii| A suraNa garujI sameta pUrI caTasALa rA vALaka vardhamAna ra caraNoM meM jhukrgyaa| rAjA siddhArtha jada A bAta suNI to vI paNa neha sU gaLagaLA vhaMgyA / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - | vivAha para vairAga vardhamAna bALapaNA sUI gaMbhIra prakRti rAhA / vAM ne saMsAra rA rAga-raMga cokhA nI lAgatA / vI prApaNI vyArumera rI rAjanItika, sAmAjika, dhArmika samasyAvAM ra cintana meM lIna raivatA | vI cintana meM ittA gaharA DUba jAvatA ke vAM ne nI bhUkha lAgato, nI tisa / pitA siddhArtha ra mAtA trisalA vardhamAna hai isa gaMbhIra ara sAMta subhAva nai paLaTaNau cAvatA hA / I khAtara varaNA vardhamAna ro byAva karaNa rI socI / paraNa vardhamAna vyAva karaNo nIM cAvatA | vI to saMyama raM mAraga para vaDharaNau cAvatA hA / I kAraNa vyAva rai prastAva nai vI bAra-bAra nAmaMjUra karatA / vardhamAna rI virakti dekha eka dina mAtA trisalA gharaNI dukhI huii| mAM ne dukhI dekha vardhamAna byAva ro prastAva maMjUra kara liyo / samaravIra mahAtAmanta rI beTI jasodA rai sAge vardhamAna ro vyAva huyo / uragAMrai eka kanyA para huI jiro nAma priyadarzanA ho / iro vyAva jamAli sArau huyo / sAMsArika moha mAyA meM mahAvIra nIM ulakSyAvI I jIvana nai kAma, krodha ara viSaya-vAsanA ra kIcar3a meM kanaLa rI dAMI suddha ra pavitra rAkhaNo cAtratA hA / bhoga nIM yoga : mahAvIra rai cArukAMnI gharagakharI bhoga-sAmagrI bikharI par3I hI / mAitAM rI mamatA, bhAI nandivardhana roheta, zrara patnI jasodA 1 - dinambara paramparA mujaba mahAvIra vyAva nIM kariyo / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ro prema nitahamesa vaNA para varasato ho, paNa phera bhI mahAvIra ro mana uNAM me ramyo konI / vaNArI prAtamA bAharI bhautika sukhAM meM mukha ro anubhava nI krtii| vA to jIvana re sAMcA sukhAM rI khoja meM lAgyor3I hI / uraNa samai minakha ApaNa sutrAratha khAtara bIjA prANiyAM nai takalIpha devatA hA, dharama rai nAma para ghaNakharA aMdhavisavAsa samAja me phailyor3A haa| cArUMkAMnI dukhI mAnakhA ro hAhAkAra ho / mahAvIra ro hiradaya A dasA dekha pasIjagyo / vAM pro nizcaya kariyo ke mhana iNa mAyAvI saMsAra sUUpara uThaNo hai, dukhI minakhAM ro dukha miTAvarago hai| I dukha nai meTaNa sArupAtamavaLa rI jarUrata hai ara pro AtamavaLa tyAga rai mAraga nai aparAyA bigara konI mila ske| mAtA-pitA ro viyoga : jada mahAvIra aTThAisa barasa rA hA, vAM rA mAtA-pitA devaloka hayA / vardhamAna nai ApaNAM mAM-bApa sU ghago heta ho| phera bhI vaNAM rovaNo-kaLapaNo nI kriyo| vI AcchI tareU jANatA hA ke pro sarIra nAsavAna hai| uparo maraNo-miTaNo vAMka vAsatai koI icaraja nI ho| mAtA-pitA rai devaloka hayAM pachai mahAvIra rI garabhavAsa meM kariyor3I pratijJA pUrI vhagyI hii| avai vaNA rai mana meM dIkSA levaraNa rI bhAvanA jAgI / vAM ApaNa bar3e bhAI naMdivardhana rai sAmai aApaNa mana rI vAta raakhii|. choTe bhAI rai saMjama laiNa rI vAta suraNa ekara to naMdivardhana ro kALajo kApa gyo| vI gaLagaLA ho'ra volyA- mAitA rai vijoga dukha nai hAla pApA bhUlyA konI ara avai thAM bhI saMjama leya nai mhanai ekalo chor3aNo cAvI / mo samai thArai yoga kAMnI bar3haNa ro konI, thor3A auruM ro| Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 bhAI rI bAta mAna ra mahAvIra do varasa tAMI zrIru' ghara me ravaNa ro te kariyo / iga do varasAM meM mahAvIra bhoga-viLAsa sU aLagA reya' ra Atmacintana kariyo / dAtA re rUpa meM : saMjama lega rai eka varasa pailAM sUM mahAvIra jarUratamaMda logAM meM AparaNI saMpatti bAMTaNI saru karI / vI nitahamesa eka karor3a pATha lAkha sonA rA sikkA dAna meM devatA / vI nI cAvatA ke dhana kiNI eka Thor3a ekaTho huvato re / dhana samAja rI sampatti hai / uNaro upayoga samAja khAtara huvaNa meM ija garI sArthakatA hai / saMjama hai patha para : ' do varasa pUrA huyAM parcha vardhamAna bhAI naMdivardhana para cAcA supArzva rai sAmhe dIkSA aMgIkAra karaNa ro prastAva rAkhiyo | donyU rAjI rAjI vardhamAna ne pravrajyA aMgIkAra karaNa rI AjJA dIvI / vardhamAna ra dIkSA levaNa rA samIcAra vijaLI rI dAMI sagaLA kAnai phailagyA / dIkSA mochava rI dharaNI tyAriyA huI / migasara vada dasama rai dina rAjakuMvara vardhamAna mehalAM sU candraprabhA nAma rI pALakI meM virAja ra jJAnakhaNDa bAga meM gayA / vA rai pAche - pAchai hajArAM-lAkhAM loga lugAI maMgaLa gIta gAvatA cAlyA / iNa mochava nai dekhanA khAtara devatA bhI dharatI para AyA / supArzva para naMdivardhana bhI sAge hA vaDerA vardhamAna ne zrAsIsAM TIvI | vardhamAna pALakI sU utara azokavrakSa re nIce gayA / vaThe varaNA girastI rA gAbhA utAra nigrantha ro rUpa dhAraNa kariyo / saba Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 saMkalpa rA dharaNI mahAvIra ro dhyAna tiLa bhara bhI nIM Digiyo / umaMgoM ro krama grAge baDhato I / eka bhUkho tiraso TAU prAyo / yo nakha miTAvaNa mArU khArago varaNAvaraNo cAvato ho / bIDa culho nijara nI AAyo / vI dhyAna meM lIna UbhA mahAbIrarAvAM mUM cUlhA se kAma leyara khAraNo varaNA liyo / iNa ghora pIDA mUM bhI mahAvIra rA dhyAna bhaMga konI huyo / ekai rAta meM dhAnva upasargo sU mahAvIra rI sAdhanA ro teja grIrU nikharagyo / nUI cetanA sU bhara ra dina uge varaNAM Age kadama bar3hAyA / paNa saMgama hALatAI mahAvIra se sAtha konI choDiyo / uragAM nai yo takalIpha devaNa khAtara vo bhI uraNAraM sAge-sAge cAliyo / ekadA to lagAva re bAga meM mahAvIra dhyAna magana hA / uNAM nai dhyAna magana dekha saMgama sAdhu se bhesa vagAra gAMva meM coriyAM karaNa nai gayo ! logAM vI ne pakar3a' ra mAriyo - kUTiyo / vo bolyomhane matI mAge / hai to mhArai guru ra kevaraNa sU corI karI hai / jai Rs thAM gramalI cora ne pakar3ano cAdo to vAga me jAvo / vaThe mhAro guru dhyAna se mAMga vaNA'ra UbhI hai / loga bAga meM jA' ra prabhu para lakaDiyAM ghara lAThiyA mUM vAra kariyA, paraNa mahAvIra Daula varaNa'ra dhyAna meM lIna rahyA / iraNa bhAta sagama deva chaha mahinA nAI mahAvIra rai pAche par3iyau yau ra upasarga devato / iNa upasargA me mahAvIra nai grannapANI bhI nI milyo / saMgama dekhyo ke itarA kaSTAM sU bhI mahAvIra grApaNaM dhyAna sU aLagA nI huyA to uraNArI sAdhanA sU prabhAvita re hu'ra vo mahAvIra raipagAM par3iyo ra vAsU mAphI mAgI / mahAvIra Rs mana meM kaSTa devagiyA saMgama rai prati nI rosa ho ara nI dveSa / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra rI iNa kSamA bhAvanA nai dekha saMgama lAjAM maragyo ara mana hI mana khudarI AtmA nai dhikkArabA laagyo| kulatha sUpAraNo : gAMva-gAMva vicaraNa karatA huyA mahAvIra vaisALI pdhaariyaa| caumAso aThei pUro kariyo / pAraNA rai dina bhikSA khAtara mahAvIra pUraNa seTha raM gharAM gayA / dvAra para mahAvIra nai UbhA dekha seTha uNAM rI upekSA karIara dAsI sU kayo ke vArai bhikSu Ubho hai| vIna bhikSA deya de| dAsI eka kuDacho bhara'. kuLatha prabhu ne diyA / mahAvIra uNA kuLatha sUcAturmAsika tapa ro pAraNo kiyo| bAramo barasa : camarendra nai saraNa : ___ mahAvIra sunsumArapura vana khaMDa meM asoka vRkSa ra heTha dhyAna lIna huyaa| ekadA camarendra (amurakumAgaM ro indra) ApaNa jJAnabaLa sUdekhiyo ke-iraNa saMsAra me mhArai sUdhanavAna ara vaLavAna kuraNa hai / bInai indra divya bhoga bhogato nijara pAyo / yo dekha camarendra ro kirodha badhagyo / vI ApaNai sAthI asurakumArAM nai pUchiyoo vivekahIna ghamaNDI deva kuga hai ? asura kumAra va yI ke o to saudharmendra deva hai, para ApaNe sUbattI tAkatavara hai / IsUcher3achAr3a karaNo prApaNI jAna jokhama me nAkaraNI hai| ___ camarendra asurakumArAM rI majAka vaNAvatAM boliyo-thA sava kAyara ho, mhUM kiNI nai mhArai mAthA para baiThyo dekha nI skuu| abAra vIkI TAMga pakar3a'ra vIM ne ApaNa pAsaNa sUkAI devaloka sU heThe paTaka TUlA / camarendra rA rosa bhariyA savada sUNa devarAja indra nai paraNa rosa mAyagyo / vAM siMhAsaraNa para baiThyA-baiThyA vajra hAtha meM leyara Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camarendra rai de mAriyo / vajra Aga ugalato thako camarendra kAMnI AvA lAgyo / vInai dekha asurarAja Darapagyo / vo dhyAnastha bhagavAna raikana jAya uraNAra pagAM meM par3iyo ara kavA lAgo-bhagavAna mhane zaraNa do| devarAja indra avadhi jJAna sUdekhiyo ke camarendra prabhu mahAvIra re caraNoM meM par3iyo hai / kaThe mhArai choDyor3e iNa vajra sU bhagavAna ne takalIpha nI have, yA soca vo bhagavAna rai kanai pAyo para bama cAra pAMgaLa dUrI mavajra nai pAcho pakaDa liyo| bhagavAna re caraNAsaraNA meM hovaraNa sU devarAja indra camarendra nai mApha kriyo| kaThora abhigraha : sunsumArapura, bhogapura nandigrAma, mer3hiyA grAma hotA huyA prabhu mahAvIra kosAmbI pavAriyA / aTha posa vadI ekama ra dina mahAvIra eka kaThora abhigraha dhAriyo-chAjaLe re kUNe meM ur3ada rA vAkuLA liyAM deharI rai vIce koI rAjakuvarI dAsI vaNiyor3I UbhI huve / vIke hAthoM meM hathakaDiyAM para pagAM mAMya ver3iyAM huvai / mAtho mUDiyor3o hudai / pAkhyA mAMya A~sUara hoThAM para muLaka hudai / vIka telA (tIna dina rI bhUkhI) rI tapasyA huvai / bhikSA ro samaya bItagyo hudai / ar3I vagata isI kavArI rAjakanyA mhanai bhikSA devalA tada mha' AhAra karUMlA para nI to chaha mahinA tAI bhUkho reU laa| zrA kaThora pratijJA le'ra mahAvIra nita hamesa bhikSA khAtara jAvatA / para abhigraha pUro nI huvaraNa rai kAraNa vinA kA~I liyAM pAchA pAya jAvatA / loga acabhA me hA ke mahAvIra AhAra kAMnI levai ? iNa nagara meM isI kA~I kamI hai, kAMi burAI hai, jisU bhagavAna vinA anna-pANI liyAM pAchA-pAchA phira jAvai ? iNa bhAMta binA pAhAra kariyAM pAMca mahinA para paccIsa dina biitgyaa| acANacaka Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke dina bhikSA le varaNa nai prabhU dhannA seTha rai gharai gayA / vaThe rAjakaMvarI candaNabALA tIna dina rI bhUkhI-pyAsI chAjaLe meM ur3ada rA bAkuLA liyAM deharI meM UbhI-UbhI munirAja nai AhAra devA rI zuddha bhAvanA bhAya rI hI (seThANI mULA IrSyAvaza candana bALA rA kesa katarAya, hathakaDiyAM ara ber3iyAM pairAya, uNanai bhUvAra meM baMda kara rAkhI hii|) prabhu mahAvIra nai bhikSA khAtara AvatAM dekha vA gharaNI rAjI huI / vIko rU-rU khumIU bharagyo / abhigraha rI sagaLI vAtAM mila rI hii| basa, eka bAta rI kamI hii| vIrI oNkhyAM meM AMsU nI hA / A kamI dekha Ayor3A mahAvIra binA anna-pANI liyAM pAchA phirgyaa| ApaNai bAraNa Ayor3A mahAtmA nai khAlI hAtha jAvatA dekha candaNA ro jIva udAsa vhaigyo / vIrI khusiyAM para pANI phiragyo / vA sovaraNa lAgI-- mhUM kitarI abhAgaNa huuN| saMsAra-samudra sU tArabA ALA prabhu mhanai majhadhAra meM chor3a'ra calyAgyA / iNa musIbata me nAtA-ristA ALA logA to mhanai bisarAya dIvI hI / mhUM to prabhu mahAvIra ra Asarai Ija dina kATa rI hI / mhanai to pUro bharoso ho ke prabhu mhArai hAthAM sUauM AhAra le'ra mhAro uddhAra karailA / paNa hAya ! isa khoTA samaya me bhagavAna bhI mhanai bhUlAya dI / A socatAM-socatAM vIMkI AMkhyAM pAsUAM sbhiijgii| mahAvIra pAche muDa ra dekhiyo| cadana bALA rI AMkhyAM meM prAMsU hA / mahAvIra nai bhikSA khAtara pAchA mur3atA dekha, vIrI udAsI mittgii| oThAM para muLaka AyagI / sai bAtAM milatI dekha mahAvIra candaNa bALA rai hAthA sU pAhAra liyo| iNarai sAgai i candaNA ro sakaTa ttlgyo| mahAvIra nArI jAti ro uddhAra karaNo cAvatA hA / samAja meM nArI nai ijjata devaraNa khAtaraIja mahAvIra iso kaThora abhigraha dhAriyo / prabhu mahAvIra kayau-puruSa rI bhAMta nArI nai bhI sAdhanA re Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 mAraga para vaDhaNa se pUro adhikAra hai / candraraNA mahAvIra rI pailI ziSyA ara sAdhvI saMgha rI pramukha varaNI / kAnAM meM kIlA : sAdhanA kALa raitairamAM varasa ra saruprAta me mahAvIra chammAriNa gAMva vA'rai dhyAna me UbhA hA / sAMjha eka gavALiyo vaLadAM nai mahAvIra kanai choDa' ra kiraNI kAma sUM prApaNe gAMva gayo / pAcho prAya jada vI prAparaNAM vaLadA nai joyA to vI nI milyA / gavALiyai mahAvIra sU pUchiyo - mhArA vaLada kaThai gayA ? mahAvIra to Atamacintana meM lIna hA / vI kI nI boliyA / mahAvIra ne mauna dekha gavAliyai nai rIsa graaygii| vo bolyo - DhogI bAvA ! tumhArI bAta suragya hai ke nI ? kaThaM tU baharo to nI hai ? paraNa mahAvIra kI uttara nI diyo / gavALiyai ro kirodha zrorU bar3hagyo / vIM kanai paDiyor3I tIkhI saLAkA uThA'ra mahAvIra rai kAnAM meM ArapAra Thoka dIvI / Daga saLAkA - chedaNA mUM mahAvIra ne ghaNI vedanA huii| para I parIsaha nai vI sAMta bhAva sU sahana karatAya / chammAraNa gAMva sU vihAra kara'ra mahAvIra madhyama pAvA padhAriyA / aThA sU bhikSA khAtara ghUmatA-ghAmatA siddhAratha nAmaka vaNika rai gharai zrAyA / iraNa vagata siddhAratha se mitra kharaka vaidya paraNa graho / prabhu nai prAyA jAraNa kharaka vaidya vAM nai vandanA karI / vIM dekhyo ke mahAvIra se ceharo apAra teja sUpaM camaka hai para grAMkhyA meM gaharI vedanA jhaLakai / kharaka bhAMpagyo ke bhagavAna ra sarIra me saLAkA cubharI hai / grAhAra levatI vagata bI bhagavAna re sarIra nai dekhiyo / bI nai jhaTaThA par3agI ke prabhu re kAnAM meM kiNI kIlA ThokiyA hai / donyU mitra prabhu sU rukaraNa sAru araja karI paNa mahAvIra rukyA konI | vI pAchA gAMva rai bA'rai jAya dhyAna meM lIna huyagyA / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 siddhAratha para kharaka davA leya mahAvIra jaThe dhyAnamagana hA, bar3ha gyaa| vaThe poMca'ra vAM dekhyo kai asahya vedanA huyAM pAraNa bhI mahAvAra sAta bhAva sUdhyAna meM lona hai| kharaka saMDAsI sUsaLAkA khaica'ra bArai kaaddh'ii| saLAkA rai sAgai lohI rI dhArA baivaraNa laagii| sAdhaka jIvana rI A AkharI vedanA hii| kAnAM rI saLAkA bA'ra nikalaNa sa mahAvIra bAharI dukhAM sUIja mukta nI huyA / aba vI sAdhanA rai itteM UMcai sikhara para car3hagyA hA ke vI sadA sarvadA khAtara Antarika dukhA sUbhI mukta huygyaa| mahAvIra rI tapasyA : chamasthakALa rai sAr3he bArA varasAM rai lambe samaya meM mahAvIra tIna sau unacAsa dinAM ija aAhAra grahaNa kriyo| bAko rA dinAM meM bigara anna-pAraNI liyAM vI kaThora tapasyA karatA rayA / mahAvIra rI prA tapasyA saba tIrthakarAM sUgharaNI kaThora para besI hii| iNa rI tAlikA iNa bhAMta haichaha mAsika tapa-1 (180 dinAM ro) pAMca dina kama chaha mAsika (175 dinAM ro) tapa-2 cAturmAsika tapa-6 (120 dinAM ro eka tapa) tIna mAsika tapa-2 (60 dinAM ro eka tapa) sArdha dvimAsika tapa-2 (75 dinAM ro eka tapa) dvimAsika tapa-6 (60 dinAM ro eka tapa) sArdha mAsika tapa-2 (45 dinAM ro eka tapa) mAsika tapa-12 (30 dinAM ro eka tapa) pAkSika tapa-72 (15 dinAM ro eka tapa) bhadra pratimA-12 (2 dinAM ro eka tapa) mahAbhadra pratimA-1 (4 dinAM ro eka tapa) parvatobhadra pratimA-1 (10 dinAM ro eka tapa) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 solaha dinAM ro tapa-1 aSTama bhakta tapa~12 SaSTa bhakta tapa-226 (30 dinAM ro eka tapa) (2 dinAM ro eka tapa) igara alAvA mahAvIra dasama bhakta (cAra dina ro upavAsa) Adi ghaNI tapasyAvAM kIvI / vAM rI tapasyA nirajaLa (bigara jaLa rI) huvatI, ara dhyAna sAdhanA rI uNameM khAsiyata revtii| mUlyAMkana : bhagavAna mahAvIra rai sAdhanA ropro lambo samaya vAM rI agni parIkSA ro kaThora samaya ho / sAr3hA bArA varasAM meM vAMkI sahanazakti, samatA, ahiMsA, karuNA ara dhyAnalInatA rI aMDI kaThora parIkSAvAM huI ke vAM rI kalpanA sU ija mana thara-thara kAMpavA lAga jaave| sAdhaka jIvana meM mahAvIra nai je upasarga miliyA vI eka tarapho hA / mahAvIra uNAM ro koI pratikAra nI kiyo / yU to kigedha sUkirodha rI ara ahaGkAra sUahavAra se Takkara huve, paNa zramaNa mahAvIra to saba vikArAM sUaLagA hA, mukta hA / vAM kirodha nai kSamA sUmara ahaGkAra nai samabhAva suujiitiyo| Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 kevalIcaryA kevalajJAna / mahAvIra rI sAdhanA rai tairame barasa ro sAtavo mahIno ho / vaisAkha suda dasamI ro cautho pahara / mahAvIra jabhiya grAma re bAre RjubAlukA nadI rai kinAre syAmAka nAma rai gAthApati rai kheta meM sALa rukha rai heTai dhyAnamagana haa| bAMke do dinAM ro nijaLa upavAsa ho / iNIja dhyAna mudrA meM bhagavAna nai keLavajJAna rI prApti huyii| aba vI pratyakSa jJAnI baNagyA / sagaLA loka rai jIvAM-ajIvA rI saba paryAyA nai dekhabA para jANabA rI khamatA vAMmeM paaygii| mahAvIra rI kevaLajJAna sU pailAM rI sAdhanA AtamakalyANa rI sAdhanA hii| aba lokakalyANa rI bhAvanA vA~kai mana meM aaii| prabAra tAMI prAtamadarasaNa khAtara vI mUna rAkha'ra sUnI ThauDa me dhyAna para tapa karatA hA / aba vAnai kaThora sAdhanA ro phaLa milagyo ho / vAMnai Atama sAkSAtkAra huygyo| aba vI jAtapAta ro bhedabhAva meTa'ra vAsanA ara dAsatA rI beDiyA sU minakhAM nai mukta karara AjAdI ro vAtAvaraNa deNo cAvatA haa| mahAvIra rI ananta karuNA ara bhAIcArA rI bhAvanA vAMnai saMsAra ro kalyANa karaNa rI preraNA deya rI hii| gyAraha garAdhara kevaLajJAna pAmyA pachai mahAvIra madhyama pAvA padhAriyA / aTha Arya somila eka bahuta bar3o yajJa rciyo| bar3A-bar3A paMDita yajJa meM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prAyor3A haa| yajJa ro meM kAma indrabhUti jisA vedAnta paDita ra hAthAM me ho| vaisAkha sudI gyArasa ro maMgaLa parabhAta ho / devatA eka bar3e samavasaraNa ( sabhAgRha ) rI racanA karI // uNa samavasaraNa meM bhagavAna janatA nai upadeza deNo sarU kriyo| vArI amarata vANI suga se jaNa harakha ara umAva suubhrgyaa| mahAvIra rI vANI muNavA khAtara pAkAsa mAraga sU devagaNa bhI pAyA hA / yA dekha indrabhUti gautama nai pApaNI vidvatA para AMca zrAvatI sI laagii| mahAvIra nai uNIja nagarI me AyA jANa vA prabha rai alokika jJAna rI parakha karavA para sAstra jJAna meM vAMnai harAvaNa rai bhAva sUuNa samavasaraNa me pAyA / vArai sAgai pAMca sau celA ara bIjA paDita paNa hA / indrabhUti gautama jiNa samaya samavasaraNa meM pahuMciyA, vAra mana me mahAvIra badaLo levaNa rI bhAvanA umaDa rI hI / vAM uThe pauMca'ra mahAvIra kAno dekhiyo / vAna lAgau ke mahAvIra rI prAMkhyA yUprema ra mitratA rI amarata varavA vaiyaro hai|| indrabhUti nai AvatA dekha mahAvIra voliyA-gautama ! thA AyagyA ! gautama nai lAgyo-mahAvIra rI vANI meM prema, apaNAyata ara mitratA ro bhAva hai| vArai mana meM uThI badaLa rI bhAvanA sAMta huygii| mahAvIra rai bhUDA sUaApaNo khudaro nAma suNa gautama nai ghaNo acambho huyo| vI socaNa lAgyA-mhArI jJAna rI caracA sagaLI jagAM hai, I khAtara mahAvIra mhArai nAma jANatA velA / paNa jaThA tAI mhArai - 1 digambara paramparA mujaba bhagavAna mahAvIra rI pailI desanA rAjagRha ra vipulAcaLa para sAvaraNa vadI ekama ra dina huii| Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 mana meM uThayor3A savAlA rA javAba vI nI delA, baThA tAI mhai praNA nai sarvajJa nI maanuulaa| gautama rai mana rI A bhAvanA jANa mahAvIra boliyAAyusmAna gautama ! thAMna prAtamA rai astitva para saMkA hai| yAM socarayA ho ke pAtamA (jIva) nAma ro koI tattva hai yA nI ? gautama AtamA ro astitva hai / vA prAMkhyAM sUkonI dekhI jA ske| prAtamA indriya jJAna sU parai anubhava rI vastu hai| mahAvIra kaivatA jAyar2yA hA-indrabhUti ! tattva nai tarka sUsamajho, anubhava sUjANo ara haradaya sUbIna maMjUra karo / thAM khuda vidvAna ho / thAnai batto kaivaNa rI jarUrata konii| __ mahAvIra rA prema bhar2yA sabada suraNa indrabhUti rI sai saMkAvAM mittgii| vAro ahaMkAra gaLagyo / vI vinaya bhAva sUkaivaraNa lAgyAbhagavan ! Aja mhArai bharama rA maiM AvaraNa dUra vhaigyA / Apa mhanai sAMco rAsto batAvaraNa ALA ho / mhUM Aja sUApanai mhArA guru mAnU huuN| mhanai Apa rai saraNA meM rAkho para Atama sAkSAtkAra karaNa ro gailo btaavo| jJAna rA pyAsA, sAMca rA icchuka indrabhUti mahAvIra rA ziSya baraNagyA / vAra sAga vAMrA pAMca sau celA bhI mahAvIra rai caraNoM meM dIkSA grahaNa karI / / indrabhUti gautama rai dIkSita hoNe rA samIcAra vijaLI rI dAI saba Thaur3a phailagyA / somila rai yajJa meM tahaLako macagyo / vedAnta paMDita agnibhUti para vAyubhati paraNa mahAvIra ne ApaNa jJAnabaLa sU parAjita karaNa rI bhAvanA sU bhagavAna rai kanai prAyA, paNa nar3e AvatAM-AvatAM vAMro ahaMkAra cUra-cUra vhaigyo| prabhu mahAvIra sUprAparaNI sakAvAM ro samAdhAna pAra vai bhI bhagavAna rA ziSya brnngyaa| ziSya iNa bhAta Arya vyakta, sudharmA, maMDita, mauryaputra, prakampita, acaLAbhratA, metArya para prabhAsa jisA paMDita mahAvIra Rs caraNAM meM dIkSA lIvI / mahAvIra rA au pailA gyAraha ziSya gaNadhara kahIjai / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 dharama saMgha rI tharapaNA : ___ madhyama pAvA rI pailI dharama sabhA mAMya Ija igyAre bar3A vaDA vidvAna ara uraNArA cAra hajAra cAra sau ziSya, bhagavAna mahAvIra rai kanai pravajita huyaa| A eka baDI icarajakArI ghaTanA hii| iNa bhAMta bhagavAna mahAvIra ra upadesA sUprabhAvita huyara kaI rAjA-mahArAjA, seTha-sAhUkAra, ara vojA ghaNAI loga-lugAI mahAvIra rA ziSya vrinnyaa| bhagavAna minakhAM nai tha na dharma para cAritra dharma rI sIkha deyara sAdhu. sAdhvI para zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMgha rI tharapaNA karI / iNa vyavasthA nai prabhu do bhAgoM meM baaNttii| eka pUro tyAgI varga ara dUjo AMzika tyAgI varga / pUro tyAga karaNiyA sAdhu ara sAdhviyAM ro nyAro-nyAro sagha bagAyo / ipIja bhAMta AMzika tyAgiyAM mAMya bhI zrAvaka ara zrAvikA ro nyAro-nyAro saMgha kAyama kiyo| gharavAra chor3a'ra pAMca mahAvatAM rA pALaNa karaNiyA nara-nArI zramaNa para zramaraNI kaivAyA para gRhasthI meM raiyara vArA aNuvratAM rA pALaNa karaNiyA nara-nArI zrAvaka ara zrAvikA rai rUpa me bhagavAna rai dharma saMgha meM bheLA iyaa| zramaNa saMgha rI zikSA-dIkSA, vyavasthA ara anuzAsana rI dekhabhALa ro bhAra gaNadharAM rai jimmai rahiyo / zramaNI saMgha ro bhAra AryA caMdaNA nai sUpyo gayo / vA chatIsa hajAra sAdhviyAM rI pramukha hii| mahAvIra ra dharma zAsana meM jAti, pada, adhikAra yA umara sU koI sAdhu var3o nI mAnIjato / uraNa rai bar3appana ro kAraNa uraNa rI sAdhanA mAnIjatI / mahAvIra rai zramaNa saMca me rAjA, rAjakumAra, brAhmaNa, bAriNayA, sUdra, cAMDALa Adi sagaLI jAtiyAM rA loga bheLA haa| saMgha meM savarai sAgai samatA ro vyavahAra ho / jAta-pAMta sUkoI UMco-nIco no mAnyo jaavto| Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prabhu mahAvIra rai zAsanakALa me munigaraNa svecchA se niyama, dharama rI pALaNA karatA hA saMgha vyavasthA meM vinaya, saraLatA ara samAnatA hI / se zramaraNa guru rI AjJA ara anuzAsana meM cAlatA hA / sAdhanA rI dRSTi sUM dharama saMgha meM tIna bhAMta rA zramaNa hA 1 zramaNa sarUM sU N I saMgha rI marajAdA sU 1 pratyeka buddha : aLagA raiya' ra dharama sAdhanA karatA hA / 2. sthavirakalpI : - zramaNa saMgha rI marajAdA ara anuzAsana me raiya' ra sAdhanA karatA / 3. jinakalpI : - zramaNa kiraNI khAsa sAdhanA paddhati nai apaNA'ra saMgha rI marajAdA sU' aLagA raiyara tapasyA prAdi karatA / pratyeka buddha para jinakalpI sAdhu svataMtra revatA / iNAM nai kiraNI rai anuzAsana kI jarUrata nIM hI sthavirakalpI sAdhuvAM khAtara dharama saMgha me nIce mujaba sAta padAM rI vyavasthA hI : 1. AcArya - pracAra vidhi rI sIkha de ALA 2. upAdhyAya - zruta - zAstra ro abhyAsa karANa ALA / 3. sthavira - vaya, dIkSA ra zruta jJAna meM battA jANakAra / 4. pravartaka - zrAjJA, anuzAsana rI pravRtti karANa ALA | 5. bharaNI - gaNa rI vyavasthA karaNa ALA | 6. gaNadhara - gaNa ro pUro bhAra saMbhALaNiyA / 7. garagAvacchedaka saMgha rI saMgraha - nigraha vyavasthA rA jANakAra / sagaLA padAdhikArI saMghIya jIvaraNa meM zikSA, sAdhanA, lAcAra-marajAdA, sevA, dharma pracAra, vihAra jisI vyavasthAvAM ne Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 sambhALatA / anuzAsana ra nAma para kizorI bhAvanAvAM grara svataMtratA rolora va nI huvato | netrA karaNa bAlA yA zrAjJA ro pALaNa karaziyA sAbu yUM nIM socatA ke mhAnai yo kAma jabarana karaNa par3a hai | sai zramaNa AtmIya bhAva sUM ApUtrApa sevA karatA ara zrAjJA se pALaNa karatA / kevalacaryA ro pailo varasa dharama saMgha ro tharapaNA kara, mahAvIra rAjagRha ra guNasIla caMtya meM Apa sAdhu paravAra nanena yAya ThahariyA | AryA candanavALA ghara gyAraha bar3A bar3A vidvAna paMDitAM rai zramaraNa dIkSA aMgIkAra karaNa ra samAMcArAM sUM logAM meM tahaLako mantragyo ara dharma raM prati vAMrI AsthA jAgI / mahAvIra Rs padhAraNa rI khavara suraNa rAjA zreNika, ApaNa rAjaparivAra sameta prabhu-darasaraNa kararaNa ne cAyA | mahAvIra rA upadesa muraga rAjA zroNika samakita lIvI ara rAjakuMvara abhayakumAra zrAvaka dharma aMgIkAra kariyo / meghakuMvara nai prAtamabodha : zreNika putra metrakuvara paNa bhagavAn mahAvIra ra darasaraNa khAtara aayaa| mahAvIra se upadena sugga meghakuMvara ro mana bhoga sU yoga kAMnI mur3agyo / vAM ne grApaNo jIvana saphaLa varaNAvaraNa rI kaLA prabhu milagI | maitrakuMvara bhagavAna mahAvIra rai caraNAM meM vadanA kara ra volyA - bhagavan ! mhArI soI AtamA jAgagI hai| zrava mha paraNa dInA leya ne sAdhanA raiI mAraga para Age bar3ho cAU / prabhu ! mhana dIkSA devo / meghakuMvara rI bhAvanA dekha bhagavAn volyA - devAnupriya | jiraNa mAraga para cAlaNa meM thArI AtamA nai sukha mile, uNa mAraga para bar3hA meM jeja mata kara / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu mahAvIra rI AjJA pAya meghakuvara mAtA-pitA kanai gayA para vAMka sAmai ApaNa mana rI (zramaNa baNaNa rI) icchA paragaTa karI / putra megha rA sabada suNa pitA zreNika ara mAM dhAriNI rI prAkhyAM bhara aaii| paNa mAtA-pitA ro moha megha nai sAdhanArai mAraga para bar3haNa sU roka nI skyo| megha kuvara ra zramaNa baragaNa ro aTaLa nizcaya jANa mAtA dhAriNI ApaNI AkharI icchA paragaTa karatAM bolI-beTA ! mhU thanai rAjasiMhAsaraNa para baiThyo dekhaNo cAUM / thArai jisyA lAyaka beTA nai pAya mhUM rAjamAtA ro gauravazAlI pada pAvaNo caauu| tU mhArI A manasA pUraNa kara, bhalei eka dana khAtara I tUM rAjasihAsana para baitth| mAM rA prema bhariyA karuNa sabada suraNa meghakuvara eka dina khAtara rAjasihAsaNa para baiTha'ra logAM ne sIkha dI kai pA jiMdagAnI bhI eka dina ro rAja hai| iNa rAja rI saphaLatA bhoga para vaibhava meM konI / I rI saphaLatA yoga para sAdhanA meM Ija hai| dUje dina meghakuvara saMsAra rA sagaLA aisa ArAma chor3Ara mahAvIra rA caraNA meM jAya dIkSA lIvI / dIkSA liyAM pachai dina to bItagyo paNa rAta par3iyAM, dIkSA mAMya sabasU choTA huvaraNa rai kAraNa, meghakuMvara nai maiM muniyA rai lArai daravAjA rai kanai sovaNa rI Thaur3a milI / sabArai lAralI jagA meM soNe sU meghavara nai nIMda nI aaii| aMdhArA meM dhyAna Adi khAtara bA'rai AvatA - jAvatA muniyAM rA paga kadaiI vaNAM rai hAthAM paM lAgatA to kadaiI pagAM para / I kAraNa megha muni nai rosa Ayagyo / vI socaNa lAgyA-hUM rAjakuMvara ho, mahalAM me mhAro kitaro Ava-prAdara ho / paNa aTha mhAro o apamAna ? mahaloM meM mhaM makhamaLa rA gAdI-takiyA para sUbato ho, paNa aTha kar3I jamIna para sUvaNo par3e / gAdI-takiyA to ThIka paNa bIchAvaraNauMI pUro konI / mhArai sovaraNa rA kamarA meM kitarI zAnti hI ara aThai kitarI bhIDa / aTha to mhanai sabarI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 ThokarAM khAvaraNI paDarI hai| sAMcAI sAdhu ro rja vana gharaNo kaThora hai| mhUM to iso jIvana nI jI skuulaa| kAMI sArI rAtAM jAgatoI revU lA ? iNa udheDabuna meM meghakuMvara ne rAta bhara nIMda nIM AI / vAM nizcaya kariyo ke parabhAta vhatAI mhUM bhagavAna mahAvIra ne seM bAtAM araja kara pAcho girasta baraNa jAUlA / parabhAta vhaitAI meghakuMvara mahAvIra kanai gayA / antarajAmI mahAvIra megha rI mana rI pIr3A samajhagyA hA / vAM pharamAyo - megha ! thoDA sA kaSTAM sU dukhI vhaiine grAge vaDhayA caraNa pAchA paLaNA kAI ThIka hai ? chaNika vedanAvAM sUM dukhI hoya tUM ujALe sUM aMdhArA me bhaTakaraNo cAvai / tU yAda kara ApaNa vItyor3e bhava nai jada pasu jUga (hAthI rI jU'ga) meM tU gharaNA kaSTa bhogyA hA uNa pasu jUga meM thor3I sahana zakti re kAraNa Ija thanai pAcho zro minakhajamAro milyo hai | duraLabha minakhajamAro pAyane tU kyUM kAyara bA~ hai ? I 1 mahAvIra se vAraNI surAMtA-sugaMtA megha nai jAti samaraNa jJAna vhaigyo / vIne prApaNa pUrava janama rI ghaTanAvAM eka-eka kara nijara grAvA lAgI / vInai yAda Ayo- vo hAthI rI jaMga meM rUpa ara baLa ro ghaNI ho / IM khAtara vo pUrA hastimaNDaLa ro nAyaka ho / eka bAra acAraNacaka jaMgala meM lAya lAgo / meM pazu-pakSI ApaNI rakSAkhAtara bhAga'ra vai eka maidAna meM bheLA huyA / IM musIbatarI ghar3I meM nAra, hiraNa, lomar3I para kharagosa jisA jinAvara ApasI baira bhAva bhUlagyA hA / zrAkhI maidAna jinAvarAM sU khacAkhaca bharagyo / paga gharavA rI jagAM nIM ho / uNa bagata vo hAthI khAja khujAbA tAIM eka paga UMco kariyo / itarA meM eka kharagosa uNa rA paga heTai rakSA tAI aura baiThagyo / hAthI dekhyo ke mhUM paga ghara dUMlA to zro kharagosa mara jAvelA / I kAraNa vI uThAyor3o paga nIce nI meliyo zrara tIna pagAM para do dina-rAta Ubho / tIjai dina lAya sAMta huba para kharagosa vaThA sU dUjI Thaur3a calyo gyo / dajA jinAvara Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 bhI Apa Apa ne laagyaa| hAthI kharagosa nai gayo dekha ApaNo - paga nIce TikAyo / sarIra ro saMtulana nIM sabhALa sakaraNa ra kAraNa vo jamI mAthai par3a gyo ghara maragyo / ApaNo prAraNa dera bhI vIM hAthI kharagosa rI rakSA karI / pasu jU meM ApaNI isI kaSTa sahi gunA nA nai yAdakara' ra meghaku vara ro hiradI nUvai prakAsa bharagyo / vI prabhu rA caraNAM meM mAtho TikAya diyo mhanai mApha karo / avai mhUM dhArA su UjALA meM prAyagyo / grApaNI bhUla ara aham para mhanai pachatAvA hai / ara dayA bhAva - nauMvI cetanA sU ra kayau prabhu ra iNa bhAta meghakuMvara raiTUTate manovaLa nai thAma ra mahAvIra uraNanai pratama kalyANa re mAraga para bar3haNa rI preraNA dIvI / naMdIseNa rI pratijJA : rAjagRhI meM bhagavAna mahAvIra rai kanai jada meghakuMvara bhramaNa jIvana gaMgIkAra kariyo no rAjakuMvara nadIseNa rai mana meM paraNa sAdhanA ra mAraga para bar3haraNa rI icchA jAgI / nandIseNa ApaNa pitA mahArAjA zreNika rai sAmai yA bhAvanA paragaTa karI, tada zreNika kayau - meghakuvara ra dekhAdekha tUM dIkSA levaraNa ro vicAra mata kara / mahala meM raiyara mana nai sAdha / thArI prakRti bhoga biLAsa rI hai| tU pailI uraNanai sAMta kara, pachai dIkSA le | kuvara naMdI seNa kayau - mhU tapa para dhyAna se AparaNI prakRti vadaLa lUMgA / iNIja visavAsa re sAgai vIM bhagavAna mahAvIra kanai pravrajyA graharaNa karI / dIkSA laira naMdIvega kaThora tapasyA karaNI sarU karI / tapa sAdhanA rai divya prabhAva sU vAMne gharaNI camatkArI zaktiyAM (labdhiyAM) prApta huI / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekadA veLe re pAraNe re dina vI gocarI khAtara eka gaNikA gharaM gyaa| daravAje para jAvatAI muni bolpA-dharama lAbha / muni ragharama lAbharIvAta suNa gaNikA haMsa pdd'ii| para volo-munivara / to dharama lAbha nI aratha lAbha rI cAvanA hai| gariekA ro haMsapo muni nai bAge lAgyo / varaNa baThaMI bApaNI camatkArI zakti sU ratanAM ro Dhera kara diyo para pAyo-le! o arathalAbha ! sAma ratanAM ro Dhera lAgyo deva gaNikA muni ra pAche paDagI para kavaraNa lAgIprAganAya ! mhane choi ra pAThe jAyo ? pApa mhAra sAgai revo / prAviyoga meM mha prANa choTUlI / gaNikA rai bAra-bAra kaivaraNa nadImega bhaayaa| baThevatA thakA naMdIseNa yA pratijJA karIka nita hamesa jaThA tAI mha dasa minakhAM ne dharama ro upadeza nI daMUlA baThA tAI bhojana grahaNa nI karu lA, ara jI dina mhU dasa minanyAM ne pratibodha nI de saklA Udina pAcho prabha ra caraNAM meM calyo jaauuNlaa| gariekA re sAga raivatAM dasa minakhA ne naMdIseNa roja upadesa devatA ara vAna dIkSA khAtara prabhu re caraNA meM mokaLatA, jada jAra vI rasoI jiimtaa| eka dina nI minakhAM ne upadesa deya nai dIkSA khAtara taiyAra kara diyA, paNa dasavo minakha upadesa sugara bhI dIkSA laiNa khAtara rAjI nI huyo| gaNikA bAra-bAra nadIseNa nai rasoI prArogavA khAtara bulAya rI hI, paNa Aja vAM ko saMkalpa pUro nIM horyo ho / I khAtara nadIseraNA ramoI nI jImA haa| jada dasavoM AdamI koI rAjI nI huyo tada dRDha saMkalpI naMdIseNa khuda uTha'ra prabhu rai caragAM me calyAgyA ara kaThora tapasyA kara'ra prAtama suddhi karaNa laagyaa| iNa bhAMta naMdIseraNa nai pAcho prAparaNo celo baraNAya mahAvIra sAMcI sahAnubhUti para vatsala bhAva ro paricaya diyo / mahAvIra ro kaivaraNo ho-ghriNA pApa sU karaNI cAija, pApI sunii| Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUjo barasa : Rpabhadatta ara devAnandA nai pratibodha : gAMva-gAMva vicaraNa karatA huyA bhagavAna mahAvIra brAhmaNa kuNDa grAma meM padhAra ra bahusALa caitya meM viraajiyaa| bhagavAna re zrAvaNa rI bAta sagaLI jagAM phailagI hI / paDita RSabhadatta devAnandA brAhmaNI ra sAgai prabhu rai darasaNa khAtara aayaa| bhagavAna nai dekhatAI devAnandA rai mana meM prema umar3a aayo| khusI jhUvIko mana hrkhiyo| kaMTha gaLagaLo so vhaigyo / hivaDo heta suubhaagyo| vAtsalya bhAva re vega sUbobA sUdUdha rI dhArA bevaraNa lAgI / yA anokhI ghaTanA dekha gaNadhara gautama bhagavAna mahAvIra sUI ko kAraNa pUchiyo / bhagavAna bolyA-gautama ! prA devAnandA brAhmaNI mhArI mAtA hai| trizalA kSatriyAgI rai garabha sUjanama levaraNa rai pailA mhaiM bayAsI rAtAM mAtA devAnandA rai garabha meM pUrI karI / bhagavAna rI bAta suraNa sArI sabhA cakita raiygii| RSabhadatta para devAnandA donyU nai ghaNo acabho huyo| isA bhAgyazAlI putra rI mAM huvaraNa rI nAta suraNa devAnandA harakhI ara pacha putra rA batAyor3A mAraga para cAlaNa ro sakalpa kariyo para dIkSA leyara RSabhadatta gaNadharAM rai ara devAnandA candanabALA rai nezrAya meM tapa sAdhanA krii| priyadarzanA ara jamAli rI dIkSA : brAhmaNakuNDa sU prabhu kSatriyakuNDa grAma (mahAvIra rI janama bhUmi) pdhaariyaa| prabhu rai AvaraNa rI khabara suNa pAkho gAma harakhiyo / mahAvIra rI putrI priyadarzanA ara javAMI jamAli paNa bhagavAna rA darasaraNa nai AyA para vAMkI imarata vANI surnnii| bhagavAna ro upadeza suNatA I jamAli nai saMsAra sUvairAgya huygyo| mAM-bApa ro moha, AI rANiyAM ropyAra, ara rAjalichamI ro lobha Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 jamAli ne vairAgya patha para baDhaNa sUM kono roka skyaa| vo pAMca sau sAthiyA re sAge mahAvIra re caraNoM meM pravrajita huyA / rANI priya darzanA (mahAvIra se veTI) paraNa pati ne vairAgya re mAraga para bar3hatA dekha saMjama liyo / mahAvIra rA upadesa gharaNA prabhAvI hA suragatAM pAMraNa logAM nai prApai I saMsAra rI nazvaratA se bodha vhe jAvato / bhagavAna minakhA ne dIkSA levaNa khAtara vAvya nI karatA ghara nI kI dIkSA se svarga meM jAvaraNa ro lobha devatA / vo to sahaja bhAva se jIvana rI sAMcI sthiti rI khANa karAvatA / vA kI bAta suraNa loga kaivA lAgatA - bhagavana ! yAparI vANI sAMcI hai, Atamahita karaNa thALI he mhAM zraparaM batAyoDA mAraga para kAlA rI icchA rAkhAM / I tIjo varasa : jayantI rA savAla : mALI sU vihAra kara bhagavAna kausAmvI padhAriyA ara candrAvataraNa caitya meM virAjamAna huyA / bhagavAna re padhAravA rA samIcAra suraNa vaisALo gaNarAja ceTaka rI putrI mRgAvatI, uNa ro putra udAyana ra udAyana rI bhutrA jayantI mahAvIra rA upadesa sugaraNa khAtara grAyA / jayantI bhagavAna sU dharaNAi savAla pUchiyA, jiyAM 1. jayantI pUchiyo - bhagavan ! jIva haLako ghara bhArI kiyAM huvai ? prabhu kaho - pApa karama karaNa sU' jIva bhArI ra pApAM rI nivRtti sU jIva haLako huvai / 2. jayantI puchiyo - bhagavan ! mokSa rI yogyatA jIva meM subhAva sU huve ke pariNAma sU' zrAve ? bhagavAna bolyA - mokSa rI yogyatA subhAva sUM huvai, pariNAma sUnIM / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gantI pUchiyA jIva sUtovIro sUvaro 3. jayantI pUchiyo-bhagavan ! jIva sUto Acho ke jAgato? bhagavAna bolyA--koI jIva sUto prAcho para koI jaagto| jo jIva adharabhI hai, adharama ro pracAra karai, vIro sUvaNo Acho, jisU vIkA pApa karama battA nI vdhai| paNa jo jIva dharama ro AcAra-vicAra rAkhe, dharama ro pracAra kara. vIko jAgaNo Acho / vokai jAgaNe sUkhuda ro para bIjAM ro hita huvai| iNa bhAMta jayantI bhagavAna sUghaNAI tAtvika savAla puuchiyaa| vAMkA saMtoSa janaka uttara suNa jayantI nai virAga huyagyo ara vIM saMjama grahaNa kriyo| kausAmbI sUvihAra karara bhagavAna sAvastI pdhaariyaa| aTha sumanobhadra para supratiSTha dIkSA lIvI / aThA sUvihAra kara'ra mahAvIra vArigaja gAMva padhAriyA / Ananda gAthApati nai zrAvaka dharama ro upadesa diyo para aThaiija caumAso pUro kiyo| cautho barasa : sAlibhadra nai vairAga : __vANija grAma sUvihAra kara'ra magadha kAMnI hotA huyA bhagavAna rAjagRhI padhAriyA / aTha gobhadra nAma ro eka seTha ho| uNa rI patnI ro nAma bhadrA ho / uNAM ro putra sAlibhadra ghaNo rUpALo ara sukumAra ho / battIsa rUpALI rANiyA ra sAgai uraNa ro vyAva huyo / sAlibhadra rA mAM-bApa kanai apAra dhana saMpatti hI |ii kAraNa vo dina-rAta bhoga-viLAsa para aisa ArAma meM DUbyo raivto| ekadA rAjagRhI meM ratana kambaLa rA vaipArI ratana kambaLa becaNa khAtara praayaahaa| kambaLa ghaNA mNhgaahaa| iNa kAraNa rAjA zrINika paraNa kambaLa kharIdaNa sUinakArI krdii| kambaLa rI bikarI nI huvaraNa svaipArI dukhI huyaa| seThANI bhadrA nai jada vaipAriyAM rai prAvaNa rIThA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ par3I to vI mUDe mAgyo dhana deyara uraNA sUsagaLA ratana kambala kharIda liyA / kambaLa kula milA'ra solA hA / IkhAtara eka-eka kambaLa rA do-do Tukar3A kara'ra bhadrA ApaNo bahunAM nai paga pUchatrA khAtara de diyaa| rAjA zreNika nai jada pAThA par3I ke sagaLA ratana kambaLa seThANI bhadrA kharIda liyA para uNAM rA Tukar3A kara'ra bahusAM ne paga pUMchavA khAtara de diyA to vAMnai ghaNo acaraja huyo / uNA re mana meM jijJAsA huI ke isI mUkumAra rANiyAM ro pati pitaro komaLa vhailA / isA seTha-putra sUjarUra milayo caaije| yA moca'ra rAjA zreNika bhadrA nai sadeso mokalyo ke-hUM sAlibhadra sUmilaNo cAU / bhadrA rAjA ro saMdeso suNa rAjI huI / vIM rAjA ne saparivAra pApaNe mahalA ter3iyA / rAjA saparivAra uTha pdhaariyaa| seThANI bhadrA rAjA ro khUba svAgata-satkAra kriyo| seThANI re mahala rI sundaratA para sAhI ThATha-vATha dekha rAjA daMga raiygyo| sAlibhadra kadaiI mahalAM sUnIce nI utaryo ho / Aja rAjA uraNa rai mahalAM padhAriyA haa| INa khAtara bhadrA bInai rAjA sUmilaNa khAtara nIca bulAyo / mAtA rI bAta suNa eka'ra to sAlibhadra nIce zrAvaNa sU nA kara diyo / paNa bhadrA sAlibhadra nai samajhAvatA kayoaAja ApaNAM svAmI, ApaNAM nAtha padhAriyA hai / vI thAre sU milago cAtra hai| tU nIce cAla'ra uraNA rA darasaraNa kr| _ 'pApaNA svAmI! ''pApaNA nAtha !' isA sabada sAlibhadra painI bAra suriNayA haa| vo socavA lAgyo-mhUM ita rI dhana-sampadA ro mAlika huuN| mhanai Aja tAI kiNI cIja ra abhAva ro anubhava nI huyo / pherU mhArai Upara koI dUjo svAmI hai, nAtha hai ara mhU uNa rai adhIna * huuN| I parAdhInatA rI gaiha rI Thesa sAlibhadra re kALajA meM laagii| Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Go sAlibhadra rAjA zreNika se milaraNa khAtara nIce bhAyo / rAjaparivAra sameta rAjA zreNika sAlibhadra re rUpa ra vaibhava ne dekha rAjI huA / paNa sAlibhadra para iNa mulAkAta ro kAMI asara na par3iyo / vI ne iso jovana jovaraNA cAvatA hA jaThe sAMcI svataMtratA milai ghara kiragI rI adhInatA nIM hu~ne / zrAtama kalyANa re nAraga para bar3haraNa rI vAMrai mana meM bhAvanA jAgI / vAM ne viSaya sukhAM sUM virakti huvaraNa lAgI / vo nita hamesa eka-eka rANI ara sukha-sejAM ro tyAga kararaNa lAgA / sAlibhadra ne tyAga mAraga para cAlatAM dekha uraNArI choTI vahana subhadrA ne dharaNo dukha huyo / subhadrA uNIja gAMva raM dhannA seTha rI patnI ho / eka dina subhadrA ne udAsa dekha dhannA seTha uNa ne udAsI ro kAraNa pUchiyo / subhadrA bolI- mhAro bhAI sAlibhadra nita hame eka-eka patnI ara sukha-sAmagrI ro tyAga kara bhoga sU yoga kAMnI bar3ha hai | zrA bAta kaivatAM-kaivatAM subhadrA re prakhyA mAMya trasU trAyayA / subhadrA rI AkhyA mAMya AsU dekha dhannA seTha vyaMgya sU boliyAthAro bhAI kAyara hai / eka-eka strI ro bArI-bArI sUM tyAga karaNa ALo karda sAdhupaNo nI laiya takai / isA kamajora manovaLa ro puruSa vairAga re mAraNa para nIM cAla sakai / dhannA seTha rA sabda suraNa subhadrA paraNa vyaMgya sUM bolI- nAtha ! kaMtraggo saraLa hai, karaNo muskila hai / Apa sU to eka bhI patnI nIM chUTaM ? subhadrA rA majAka meM kayor3A meM savada dhannA rai hiradaya meM geharo asara karagyA / vIM boliyA - lo, Aja sUM mhU sagaLI patniyAM zrara dhana sampatti ro tyAga karU ghara prAtama kalyANa khAtara saMjama mAraga para vaDhaNa ro nizcaya karUM / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhannA rI viravita rA bhAva jANa parivAra rA se jaNA vAMne bhoga kAMnI mur3avA khAtara dharaNA samajhAyA para dhannA jI kiNa rI vAta nI mAnI / avai vAMro manovaLa ghaNo majabUta ho| vI prApaNa nirNaya para saiThA haa| sAlibhadra (sAlA) ara pannA (bahanoI) donyU ghara sU nikaLa'ra mahAvIra kane AyA para zramaNa dharama rI dIkSA aMgIkAra karI / donyUM zramaNa tapasyA karatA huyA vaibhAragiri para anazana vrata dhAraNa kara kALa dharama paayo| pAMcamo barasaH rAjagRha ro caumAsau pUro kara'ra mahAvIra campA padhAriyA / aTha pUrNabhadra jakSAyatana me virAjiyA / prabhurai prAvaNa rA samAcAra suNa aThArA mahArAjA datta saparivAra darasaraNa khAtara pAyA / prasurI vANI suNa rAjakubara mahAcandra zrAvaka dharma aMgIkAra kariyo para thor3e samai pAchai rAjasI ThATha ne chor3a'ra zramaNa dharma aMgIkAra kriyo| udAyana ro kSamAbhAva : rAjagRha ro caumAso pUrI kara mahAvIra campA sU hotA huyA vItabhaya nagara padhAriyA / aTha mahApratApI rAjA udAyana rAja karato ho / udAyana tApasa paramparA nai mAnavA pALo ho paNa uNarI patnI rANI prabhAvatI (vaisALI gaNarAja ceTaka rI putrI) nigrantha dharama nai mAnavA pALI hI / ugarI preraNA sUrAjA udAyana bhI nigrantha dharama nai mAnavA laago| nigrantha dharama ra dayA, samatA, kSamA jisA prAdasA sU prabhAvita huyara udAyana paNa ApaNa jIvana meM uNa prAdarsA nai utAraNa ro saMkalpa kriyo| udAyana rai kSamA bhAva ro eka anUTho udAharaNa mile / vI avantI ra caNDapradyota jisA parAkramI sAjA nai parAjita kara baMdI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 bgaayo| IsU udAyana rI cArumera dhAka jmgii| udAyana bAhubaLa meM ija vIra nI ho vo pAtamabaLa ara kSamAbhAva meM paNa gharapo parAkramI ho / jada pajUsaNa paraba Ayo / vI jela meM jAya baMdI caNDapradyota sUaAparaNe aparAdhAM rI kSamA mAMgI / udAyana nai yUkSamAyAcanA karatAM dekha caNDapradyota kahayo-mhato Aparo kaidI hU~, aparAdhI hU~, parAdhIna huuN| prA kisI kSamA ? kiNI ne gulAma ara parAdhIna baNAra upAsUkSamA mAMgaNI kSamA noM, kSamA bhAva ro apamAna hai| caNDapradyota rA meM sabada udAyana nai cubhagyA / bIrai hiradai para aNAro teja asara huyo / vI socaNa lAgyA-sAMcaiI mhUMcaNDa sUasalI kSamA nI mAMga, kSamA ro nATaka kara ryo hU~ / mha vijayI huyara Aja aparAdhI hUM uNanai baMdI baNAra uNasU mAphI mAMgaNI sAMco kSamA dharama konI / yU soca'ra udAyana caNDapradyota nai kArAgAra sU mukta kara diyo / udAyana rI iNa dayA ara kSamA bhAva sU caNDapradyota dhaNo rAjI huyo ! iNa ghaTanA sUudAyana rai kSamA bhAva ara AdhyAtmika bhAvanAvAM rI caracAM sagaLI jagAM huvaNa laagii| bhagavAna mahAvIra paNa uNa rI yA bAta jaannii| ekadA rAjA udAyana pauSadhazAlA meM baiTho-baiTho vicAra kara ryo ho ke vI gAMva ara nagara dhanya hai jaThe prabhu mahAvIra rA caraNa par3e ara vI loga dhanya hai jai uNArA darasaraNa kara bAMkI amarata vANI sunnai| vo soco ho kadAca bhagavAna mahAvIra vItabhaya nagara padhArai to mhUM paNa uNA rA darasaNa kara ApaNo minakha jamAro saphaLa brnnaauuN| bhagatAM rai hiradA rI bAta bhagavAna jANe / mahAvIra udAyana raimana rI bhAvanA jAga ApaNa ziSya samudAya sAgai vItabhaya nagara padhAriyA / campA sU vItabhaya nagara gharaNo aLago ho / mAraga meM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 registAna par3ato ho / garamI rA dina hA komAM dUra tAI vasatI noM hI / bhUkha ratima mUM sAdhugrAM ne dharaNI paresAnI huii| paNa se takalIpha uThA'ra bhI mahAvIra vItabhaya nagarI pacAriyA | udAyana prabhu rA darasaraNa kariyA / uNAMrI zramaratavANI sugI / zravai vIne rAjakAja sU moha nI / vI rAjapATa tyAga'ra muni vaNaNa ro saMkalpa liyo / vIraM zrabhIci kumAra nAma ro putra ho paNa vIM rAja ro bhAra ugane no mUMpyo / vI mana meM sociyo kaM jiNa rAja nai vaMdhana samajha'ra mhUM uraNaro tyAga kara hUM uraNa rAja re baMdhana meM ApaNa putra nai kyUM phaMsAU ? grA soca vI rAja ro vArisa bhAragaMja kesI kumAra ne varaNAyo ra khuda mahAvIra kanai dIkSA pragIkAra karI / muni udAyana dIkSA le' ra kaThora tapasyA karaNa lAgA / vicaraNa karatA huyA ekadA vI vItabhaya nagara padhAriyA / kesIkumAra ro maMtrI khoTA subhAva ro ho / muni nai nagarI meM bAyA jAraNa vI rAjA rA kAna bhariyA - mahArAja ! udAyana pAchA gRhasthI varaNa hai| uNAM rI rAja karaNa rI manasA hai / vI zrApa diyor3o rAja pAcho khosarago cAveM / I kAraNa muni vesa meM Ija uragA ro kAma tamAma kara deNo cAijai / nI revelA vAMsa grara nIM vAjelI vAMsurI / rAjA kesI matrI hai vahakAvA meM prAyagyo / eka dina vAM bhikSA meM muni udayana nai jahara de diyo / bhojana me jahara rIThA par3iyAM pAraNa bhI vAM nai nI to rAjA para kirodha prAyo ara nIM IrSyA huI / vAM samatA bhAva ra sAga samAdhi maraNa aMgIkAra kariyo / chaTTho barasa : culanIpitA ara surAdeva : vANija gAMva sU vihAra kara mahAvIra vArANasI kAMnI padhAriyA | koSTaka caitya meM virAjiyA / culanIpitA ara surAdeva vArANasI rA nAmI gRhastha hA / iNAraM kanai 24 - 24 karor3a 1 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 sonaiyA rI sampatti znara gAya rA ATha-ATha gokuLa hA / mahAvIra ne nagarI meM trAyA jAMraMga donyU saparivAra darasaNa khAtara gayA / prabhu rI gharama dekhanA suga culanopitA ghara sugadeva ApaNo sampattirI nizcita maryAdA ka'ra zrAvaka dharma rA vAMraha vrata grahaNa kariyA / arajunamAlI ro prasaMga : vArANasI sU AlaMbhiyA nagarI hotA huyA mahAvIra rAjagRho paghAriyA / OM arajuna nAma ro eka mALI ho / nagara sUM bAra uraNaro eka bahuta bar3o rUpALo bAga ho / ugIja bAga meM uparai kuLa devatA mudgarapANi jaa ro purANo mindara ho / roja rI bhAMta eka dA parabhAta arajuna zrApaNI patnI baMdhumatI rai sAgai phUla tor3aNa khAtara bAga meM prAyo / uNarai sAgai nagarI rA chaha vdamAta paNa bAga meM ghusa AyA / vandhumatI rai rUpa nai dekha vI uNa para mohita huyagyA 1 vAM logAM arajuna ne rassI sUM eka per3a rai vAMdha diyo ra uNarI patnI sAgai vejAM baratAva kariyo / duSTa logAM re iNa atyAcAra nai dekha arajuna nai ghaggo kirodha Ayo para vo rassI sUM vaMdhyo huvaraNa ra kAraNa lAcAra ho / kovAvesa meM cAya vIM ApaNa kuLadevatA mudgara pAriNa jakSa nai kosaraNo saru karyo / vo kaivA lAgomhNU thAMraNI vALapaNA sU upAsanA karato prAyo hUM / Aja mha musIbata meM par3ayo paraNa thAM mhAro kAMI nadada nIM karo | mhAro pro apamAna thAM bhATA rI mUrata dAI UbhA UbhA dekhar2yAho / mhana lAge yAMgA meM abai kAMI sata nIM ryo / arajuna rI zrI krodha bharI pukAra suga jakSa arajuna ra sarIra meM bar3agyo / vImeM dharaNI tAkata yAyacI / vIM baMdhyor3I rassI tor3a nAkhI ara mudgara hAtha meM le'ra visayavAsanA meM ghAMghA huyor3A vadamAsAM para zrApaNI patnI vaMdhumatI rI khUba piTAI karI / jiraNa tUM uNAM prAraNAMta huyacyo / para pherU N arajuna ro kirodha sAMta nIM huyo / upane minakhajAta sU' ija napharata huyagI 1 vo je minakhAM ne ApaNI kAMnI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 zrAvatAM dekhato uraNAM para bhUkhA nA'ra jiyAM TUTa pddto| arajunamALI RsrA aAtaMka sU loga uThI kara pArago-jAgo chor3a diyo| rAja rI tarapha sUarajuna rI kAMnI ANaM-jANaM para pratibaMdha laaggyo| igIja samaya bhagavAna mahAvIra rAjagRha pdhaariyaa| hajArAM loga mahAvIra rA darasaraNa karaNA cAvatA hA / paraNa arajuna mALI rai Dara sUkiNI me uNa Thaur3a jAvaraNa rI himmata no hii| pAkhara eka saravAvAna zravaka sudarasaraNa dRDhatArai sAgai prabhu darasaNa khAtara prAge kadama bar3hAyo / vo nagara sUvA'rai praayo| cArukAMnI sannATo ho / eka akele minakha nai sAmai zrAvatAM dekha arajuna mALI Aga vavUlo huygyo| ugane mAraNa khAtara vo mudgara laya uNa pora jhATiyo / sudarasaraNa vorI yA harakata dekha kiMcita bhI nI Daryo / vo prabhu ro sumaraNa kara dhyAna me sAMta bhAva sUkhar3o huyagyo / paNa pro kAI ? arajuna ro uThyo mudgara uThyoI reygyo| vI sudarasaraNa ne mAraNa rI ghaNI kosisa karI, paNa mudgara hilyoI konii| sudarasaNa rI himmata ara gharama rI majabUtI rai sAmai arajuna ro kirodha sAMta huyagyo / vo uNa rai caraNAM meM par3agyo ara prApaNaM kUra karamAM ro prAyazcita karaNa lAgo / arajuna nai yU pascAtApa karatAM dekha sudarasaNa boliyAarajuna tU ghavarA mata / tU sAcaii minakha hai, dAnava konii| kiraNI kAraNa sUthArai sarIra mAMya rAkSasI pravRttiyAM hAvI huyagI hai| aba thArA minakhapaNo pAcho jAgagyo hai / tU mhArai sAgai cAla ra kSamAnidhi prabhu mahAvIra rA darasaraNa kr| arajuna sudarasaNa rai sAgai mahAvIra kanai Ayo / prabhu rA upadesa suNa vIM AMkhyAM sU pazcAtApa ara karuNA rA pAsU vevaNa laagyaa| vI bhagavAna rai sAmai sagaLA pApa karamA roprAyazcita kara muni dharama aMgIkAra kriyo| Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo barasa : zreNika rI jijJAsA : bhagavAna mahAvIra rAjagRhI meM birAjar2yA hA / ekadA zreNika mahAvIra rai kane baiThA hA / vIM samaya eka deva kor3hI ro sarUpa baNAra Ayo ara bhagavAna sUbolyo-begA marajo, pacha kor3hI rAjA zroNika kAMnI mUDo kara bolyo-jIvatA raivo ara abhayakumAra pAr3I dekha'ra bolyo-cAvai jIvo, cAvai mro| Akhira meM kAlasokarika sU bolyo-na mara, para nI jii| kor3hI rA isA aMTasaMTa sabada suNa zroNika nai rosa aaygyo| rAjA nai rosa meM bhariyo dekha vI ko sevaka kor3ho nai mArabA khAtara daur3iyo paNa kor3hI to baThA sUaojhala huygyo| dUjai dina zroNika vIM kor3hI rA kayor3A sabadAM ro aratha bhagavAna mahAvIra sUpUchayo / prabhu bolyA-rAjan ! vo koDhI nIM vo to devatA ho| mhanai maraNa khAtara kayo Iko matalaba hai kai maha bego mokSa jAsU / hUM aTha deha-bandhana meM huuN| Agai mhArI mugati hai / zAzvata sukha hai / thAraNa jIvA khAtara kayo-I ro matalaba hai-thAro prAgaLo bhava naraka rohai / iNa bhava meM jaThA tAI thAM jIvolA baThAM tAI thAMnai sukha hai / naraka meM thAnai dukha bhogaNo pdd'elaa| abhayakumAra ApaNa dharmAcaraNa ara vrata-niyamAM rI ArAdhanA sUaTha bhI Acho sukhI jIvana jI ryo hai para inai Age bhI sukha hai / o deva gati ro adhikArI bagalA / kAlasaukarika rA donyU bhava dukhamaya hai| iNa ro nI jINo Acho hai aranI mrnno| A suNa zreNika pUchiyo-bhagavan ! muhUM kiNa upAya sU naraka rA dukhAM sUbaca sakU ? bhagavAna bolyA-jada kAlasaukarika sUjIva-hatyA karaNo chur3avAya de yA kapiLA brAhmaNI sUdAna dilAya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 de yA pUNiyA dhAvaka rI eka sAmAyika mola le sake, to thAMne naraka gati sU chuTakAro hu~ya ske| rAjA zreNika ghaNI kausisAM karI paNa nI to| kAlasokarika kasAI hatyA karaNI baMda karI, nI kapilA brAhmaNI dAna diyo ara nI zroNika pUNiyA zrAvaka rI sAmAyika kharIda skyaa| paNa iNa ghaTanA sUoNika nai sAMsArika sukhAM sUvirakti huyagI / vI sasAra ro tyAga to nIM kara sakyA paNa vAM logAM nai tyAga mAraga para bar3haNa rI preraNA devaNa khAtara A ghosaNA karAI ke jo koI zramaNa dharma aMgIkAra karelA mhU vIM nai rAja rI tarapha sUsava bhAMta rI madada deUlA / I ghoSaNA sUprabhAvita huyara ghaNA I loga dokSA liivii| AThamo barasa : caNDapradyota nai pratibodha : rAjagRhI sUpAlabhiyA nagarI hotA huyA bhagavAna kausAmbI pdhaariyaa| aTha mahAvIra yuddha karaNa khAtara Ayor3A avantI rA gajA caNDapradyota nai prativodha daya'ra mRgAvatI nai zIla-saMkaTa sU mukta karI / caNDapradyota mRgAvatI re rUpa ara guraNAM para mugdha huya'ra vIne prApaNI paTarANI vaNAvaNo cAvato ho| iNa bhAvanA sUvI prAra kosAmbI rai cAru kAMnI ghero DAla diyo / uNa samaya kausAmbI para lagolaga vipattiyAM prAya rI hI / eka kAMnI dusamana dhAvo bolA hA / dUjI kAMnI rAjA satAnIka paralokavAsI huyagyA hA / rAjakuvara udAyana bALaka ho / rAja ro se kAma rANI mRgAvatI nai dekhaNo pdd'to| iNa musIbata meM zIla dharama para AMca pAvatI jANa rANI himmata nIM haarii| vA kSatriyANI hI / vI meM ghaNo sAhasa ho / vA ApaNAM prANa deya ne bhI dharama para zIla rI rakSA karaNI jANatI hii| Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 saMkaTa rI ghaDI meM vI caturAI sU kAma liyo / duta lArai caMDapradyota nai vI saMdaiso mokalyo ke grApa jiNa uddezya sUaTha padhAriyA ho, uNa rai anukUla samaya konii| rAjA rai devaloka sU sagaLo rAjaparivAra iNa vagata dukhI hai / Apa anukUla samaya dekha'ra pAchA prAvo / rANo prAparI bAta mAna lailaa| zro saMdeso suNa caMDapradyota socyo-rANI kaTha jANa pALI to hai nauM / rAjA rI mRtyu ro soga khatama huvaNa para vA nhArI bAta mAna lai lA / A soca carapradyota bigara yuddha kariyAM avaMtI jAvaNa rI tyAriyA karaNa laago| iNIja samaya bhagavAna mahAvIra dharama dasanA detA huyA kausAmbI pdhaariyaa| mRgAvatI nai prabhu rai AvaNa rIThA par3I to vA uNAM rA darasaNa karaNa aaii| caMDapradyota paNa bhagavAna rai samavasaraNa meM desanA suNavA Ayo / prabhu desanA deya ryA hA-minakha ro jIvana bevatI nadI rai jaLa rI dAI asthira ara caMcaLa hai / dhana, daulata, jovana, sakti saba chaNika hai / kAma-bhoga rI icchAvAM ananta hai / uNAM sU kadai tarapati nI huvai / kAma vAsanA rai daLadaLa meM phaMsiyor3A jIvAM rI hamesa duragati huvaM / ApaNI icchAvAM para akusa rAkhaNa ALo minakha ija sAMsArika dukhA~ sUmukta huya sake / prabhu rai upadesAM sUprabhAvita huya'ra rANI mRgAvatI bolImhArai dIkSA levaNa rA bhAva hai| paNa dIkSA levaNa sUpailA mhai aThaM prAyoDA rAjA caMDa pradyota sU ApaNa aparAdha khAtara mAphI mAMgU hai| kyU ke zIla dharama rI rakSA khAtara iNA sUchaLa kapaTa ro vivahAra kariyo ara cAlAkI sU kAma liyo| - mRgAvatI rI A bAta saNa caMDapradyota lAjAM mrgyo| vIM ro hiradaya badaLagyo / vo kaiNa lAgyo-baina ! mhanai mApha karade / the Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 mhane bhulAvai meM rAkha'ra mhAro mAraga daramA kariyo / mhane patha bhraSTa huvaNa sUbacAyo / thAro o upakAra mhU kadaiI nI bhUlU laa| caNDapradyota nai sumAraga para Ayor3o dekha mRgAvatI ghaNI rAjI huI / vIM ko-Apa mhArA gharamabhAI ho / mhanai dIkSA levaNa rI AjJA de o| udAyana rI rakSA ro se jimmo Apa para hai| caNDapradyota udAyana ro rAjatiLaka kiyo ara mRgAvatI dIkSA le'ra prAtama kalyANa re mAraga para Age bddh'ii| navamo barasa: bhagavAna mahAvIra mithilA hotA huyA kAkaMdI AyA ara sahasrAmra udyAna meM virAjamAna hyaa| bhagavAna rai AvaraNa rA samIcAra suraNa rAjA jitasatru darasarA khAtara aayaa| prabhu rA upadesa suNa vI ghaNA pravAvita huyA / vAM nagarI meM DiDoro piTavAya diyo kai janama-maraNa rA bandhana kATavA khAtara jo bhI koI rAjI-rAjI saMjama lego cAvai, vo levai| vI rai parivAra rI dekhabhALa mhUM khuda karU laa| bhadrA sArthavAhinI rai putra dhanyakumAra rI dIkSA mahArAja jitasatru ghaNA ThATa-bATa suukrvaaii| muni dhanyakumAra kaThora tapasyA kara'ra anasanapUrvaka sarIra ro tyAga kariyo / . kAkaMdI sUvihAra kara bhagavAna kampilapura pdhaariyaa| aTha kuMDakaulika zrAvaka vrata aMgIkAra kariyA / pachai mahAvIra polAsapura pdhaariyaa| aTha kumhAra saddAlaputra zrAvaka rA bArA vrata aGgIkAra kriyaa| polAsapura sUprabhu vANijagAMva hotA huyA vaisAlI padhAriyA ara caumAso aThaI pUro kriyo| dasamo barasa: mahAvIra rAjagRha rai guNasILa bAga meM virAjamAna haa| aTha prabhurA upadesa suraNa mahAsataka gAthApati zrAvaka dharama aMGgIkAra Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 kriyo| eka dina rohaka muni mana meM kaI saMkAvAM utthii| vI bhagavAna rai kanai pAyA ara pUchiyo-prabhu ! loka ara aloka mAMya sUpailI kuraNa ara pAchai kuraNa hai ? __ bhagavAna kahyo-loka para aloka donyU zAzvata hai, I kAraNa pailI ara pArcha ro pharaka konii| rohaka muni dUjo savAla pUchiyo-bhaMte ! jIva pailA huyo ke ajIva ? bhagavAna pharamAyo-loka ara aloka rI bhAMta jIva para ajIva paNa zAzvata hai| iNa kAraNa praNAM meM Age-pAchai ro kAI bheda konI / iNIja bhAMta rohaka muni mahAvIra sU keI savAla pUcha yA ara vAM ro samAdhAna pAyo / gyAramo barasa : rAjagRha sUvihAra kara ra bhagavAna kayaMgaLA nagarI pdhaariyaa| aTha chatrapaLAsa udyAna meM virAjiyA / kayaMgaLA rai ner3e zrAvastI nagara meM skaMdaka nAma ro eka parivrAjaka raivato ho| vo vividha sAstrI rojANakAra ho / ekadA piMgaLa nignatha skadaka sUloka rI sthiti raivAra meM savAla puuchiyaa| skadaka UraNAM savAlA ro javAba nI de sakyo / skandaka nai ThA par3I ke bhagavAna mahAvIra chatrapaLAsa udyAna meM rukyor3A hai / vI iNAM savAlA ro javAba deya ske| skandaka bhagavAna Rs kanai Ayo ara vaMdana namaskAra karara ApaNI jijJAsA paragaTa karI / skandaka rA savAla sugaNa bhagavAna pharamAyo skandaka ! lokacAra bhAMta rA hai-dravyaloka, kSetra loka, kALaloka ara bhAvaloka / dravya rI apekSA sU loka sAMta haiM, kSetra rI apekSA sU asakhya kor3AkoDi yojana vistAra ALo hai, kALa sUloka rI nI kadai sarupAta huve para nI samApti, ara bhAva rI apekSA sU loka ananta-ananta paryAyAM ro bhaMDAra hai| iNa bhAMta loka sAMta paraNa hai para varNAdi paryAyAM ro anta nI huvaraNa sUananta paraNa hai| Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 skandaka pheru dUjo prazna pUchiyo - bhate ! kisA maraNa sU janama-maraNa rA bandharaNa TUTai ara kisA sU N vadhai ? bhagavAna uttara diyo - bharaNa do bhAMta rAhuvai - bALa maraNa ara paMDita maraNa | bALa maraNa sUM saMsAra vadhai ara paMDita maraNa sU saMsAra ghaTai / krodha, lobha, moha Adi bhAvAM sUM asamAdhi sUrauM maraNo vALamaraNa hai ara sAMta bhAva sUM maraNo paDita maraNa hai / jJAna pUrvaka samAdhipUrvaka bAramo barasa : vANija gAMva sU' vihAra kara' ra prabhu brAhmaNakuNDa zrAyA zrara vahusALa caitya me virAjiyA / graThe aNagAra jamAli mahAvIra sU alaga vicaravA rI AjJA maaNgii| paraNa mahAvIra kI nIM boliyA / mahAvIra ne mauna dekha vo pAMca sau sAdhuvAM sAgai svatantra vihAra karaNa khAtara nikalagyo / vaThA sULa gAMva-gAMvA vicaraNa karatA huyA, logA rI saMkAvAM ro samAdhAna karatA huyA prabhu caumAso rAjagRhI meM pUro kariyo / teramo barasa : rAjagRha sU vihAra kara' ra mahAvIra campApura padhAriyA ara pUrNabhadra udyAna meM virAjiyA / campA ro rAjA koriNaka bhagavAna Rs AvaraNa rI bAta suraNa bar3I saja-dhaja re sAgai vandaraNa karaNa nai Ayau / bhagavAna mahAvIra rI desanA suraNa kaiI loga muni dharama ara zrAvaka varata aGgIkAra kariyA / cavadamo barasa : campA bhagavAna videha kAMnI vihAra kariyo / kAkandI nagarI meM gAthApati khemaka zrara dhRtidhara prabhu re kanai dIkSA zraGgIkAra karI | mithilA meM caumAso pUro kara vihAra karatAM bhagavAna pAchA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ campAnagarI padhAriyA para aThai pUrNabhadra nAma rai caitya meM biraajiyaa| iNa samaya vaisAlI meM juddha cAlaryo ho / iraNa meM eka kAMnI aThAraha garaNarAja hA para bIjI kAMnI kauNika ara uNArA dasa bhAI ApaNa daLabaLa sAgai jUjha ryA hA / prabhurai AvaraNa rA samIcAra suNa rAjarANiyAM prabhurA darasaraNa karaNa nai aaii| mahAvIra rA upadesa suNa rANiyAM vA sUpUchiyo-bhagavan ! yuddha meM gayoDA mhAMkA putra rAjIkhusI kada ghara AvalA ? uttara meM dasUI putrA rai yuddha meM maraNa rI bAta suNa rANiyAM nai ghaNo dukha huyo / vI socaNa lAgI-I saMsAra meM sabaro maraNo nizcita hai| vAM ro jIvana dhanya hai je ApaNa minakha jamArA nai sArthaka krai| I bodha rai sAgai virakta ho ra dasU rANiyAM AryA candanA re kanai dIkSA aGgIkAra krii| pandaramo barasa : gosAlaka ro utapAta ara pazcAtApa : mithilA sUvaisALI kAMnI hoya bhagavAna mahAvIra zrAvastI nagarI padhAriyA / aTha rAjA koNika rA bhAI halla, vehalla (jyArai khAtara vaisALI meM yuddha horyo ho) bhagavAna rai darasaNa khAtara AyA para prabhu ra upadesa sUprabhAvita huyara munidharma aMgIkAra kriyo| __ maMkhalipula gosALaka paNa vAM dinAM zrAvastI rai air3e naI 'ghUmaryo ho / halAhala kumhAriNa ara ayapuLa gAthApati gosALaka rA ghaNA pakkA bhagata hA / gosALaka tejolabdhi para nimittajJAna jisI saktiyAM pAya'ra ghamaMDa meM Ayagyo / vIM zrAvastI rI janatA mAthai ApaNo sikko jamAya rAkhyo ho / bo sabAMna kaivato ke muhUM to prAjIvaka mata ro prAcArya hU~, tIrthaGgara hU~ / bhagavAna mahAvIra re zrAvastI prAvaNa rA samIcAra jANa vo logoM ne kaivA lAgoAjakAla zrAvastI nagarI meM do tIrtha kara vicaraNa karai hai|-ek mahAvIra para dUjo mhuuN| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadhara indrabhUti gautama bhikSA khAtara jAvatA thakAM logoM rai mUDA sUdo tIrthaGkarAM rI vAta suNI to vAM Ayanai prabhu sUraja kara pUchiyo-bhagavana ! bhAjakAla zrAvastI meM do tIrthaGkarAM re hovaNa rI daracA cAla rI hai| kAMI gosALaka sarvajJa para tIrtha bhagavAna volyA-gautama ! gosALaka tIrthaMkara kahalAbA lAyaka konii| vIro higdo rAga-dveSa para ajJAna, ahaMkAra sU bhariyor3o hai| grAja sUcaubIsa barasa pailA o mhAro ziSya baNiyo ho / paNa uddaNDa para svacchanda subhAva rai kAraNa jagAM-jagAMI ro apamAna hayo / ekara to tApasa vesyAyana rI teja sakti sUbaLatAvaLatA mheM I nai bacAyo ara iNanai tapa para sAdhanA revaLa sU tejolabdhi pAvaraNa rI vidhi btaaii| thor3I sI sakti ara labdhi pAya o khuda ne tIrthaGkara kevaNa lAgagyo hai| gosALaka ra kAnAM meM jada prabhu rA kahyoDA aM sabada pahuMcyAto vInai gusso aaygyo| vo bAra nikaLara Ayo / vI zramaNa prAnanda ne bhikSA khAnara AvatA dekhiyaa| dekhatAI vI jora sUhAko pADiyomAnanda ! jarA Thahara / tU pApaNa dharmAcArya mahAvIra nai jAya kaiya dIja ke vI mhAra vAra meM koI bAta nI kare, cupa raivai / mhArai sU volaNo yA mhAre bAre meM koI bAta karaNI sUtA sAMpa nai cher3aNo hai / hU~ dekho ,ha ke mhAro Ava-yAdara dekha vI mhArai sUIyA kara hai / muhUM avAra prAya thAM savAMrI buddhi ThikANe lagAya dU'lA / itaro kavatA-kaivatA gosALaka rA hoTha phar3akabA laagyaa| vIro ceharo tamatamA utthyo| gosALaka rI bAta suNa Ananda mahAvIra kanai AyA ara sagaLI vAta keya sunnaayii| vAM mahAvIra sUpUchiyobhagavana ! gosALaka nApaNe teja sU kInai bALa bhI sakai kAI ? mahAvIra bolyA-hA~! gosALaka AphNI teja sakti sU kiNI nai vALa sakai paNa tIrthaDAra vo nI jalAya ske| yU to Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jitage baLa gosALaka meM hai UsUkaI guNo battI baLa nigraMtha praNagAra meM huve / paNa aNagAra kSamAsIla huvai, pApaNI taparI sakti ro durupayoga nI karai / vI kiNI nai kaSTa nI dev| mahAvIra sAvaceta karatAM Ananda sUkayo- gosALaka aTha prAvaNa ALo hai / vo kirodha ara mAna rA nasA meM AMdho huyor3o hai / vo koI bhI khoTo kAma kara sakai / I kAraNa vIsUkoi muni vAta nI krai| saiM mauna raive / uNIja tALa lAla-pILI AMkhyA kADhato gosALaka ApaNa daLabaLa sAgai vaThe Aya poMcyo ara bolyo-mahAvIra ! thAM sarvajJa huvatA thakAM bhI mhanai nI oLakho / thAro ziSya maMkhaLiputra gosALaka to kadakoI mrgyo| mhUM to kauDinyAyana udAyI huuN| mhAro o sAtamo sarIrAtara pravesa hai| paNa thAM aNajANa baNa'ra abAra bhI vAija purANI raTa lagAr2yA ho ke o mhAro ziSya gosALaka hai| gosALaka rI A bAta suraNa mahAvIra bolyA-gosALaka ! jiraNa bhAMta koI cora ApaNa bacAva ro dUjo sAdhana nI dekha, eka tinakA rI Ar3a me khuda nai lukAvaNa rI kosisa karai ! paNa yU cora luka nI sakai bhaleI vo samajhai ke muhUM lukyor3o hUM / iNIja bhAMta gosALaka tUM gosALaka hI hai, paNa tUM Apanai chipAvaraNa khAtara kUDo bole / prabhu rI prA bAta suNa gosALaka pApA sUbArai vhaigyo / ara gusse meM prAya aMTasaMTa bakavA lAgo / vIM kahyo-thAro kALa nair3o Ayagyo hai / tUM prabAra jalabaLa naSTa huya jaavailaa| ' gosALaka rA rosa bharyA meM sabada suNa'ra bhI mahAvIra nai kirodha nI praayo| dUjA muni bhI zAMta hA / paNa sarvAnubhUti araNagAra guru rai prati isA apamAna bhariyA sabada suNa cupa nI raiya sakyA / vI bolyA-gosALaka ! bhagavAna mahAvIra nai to the ApaNA guru mAniyA hA / Aja thUiNAM rI nindA kara rayo ho hai ? A cokhI bAta konI / kirodha meM viveka nai mata bisara / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 muni rA vacana bhAga meM ghI se kAma karagyA / gosALaka muni para tejolesyA chor3a dIvI, jimU muni ro zarIra baThei vaLagyo / gosALaka pherU mana meM yAve jUI bolaryo / vIrAM savada suNa sunakSatra nAma rA muni bhI cupa nI reya sakyA / vI uraNane samajhAvA laagaa| gosALaka vAM para bhI tejolesyA chor3I paNa avai uNa ro asara mando par3agyo ho jinamuni roprANAnta to nI huyo paNa vI burI tarai ghAyala huyagyA / vAna asIma pIr3A hii| kALa nai naiDo jAraNa vAM samAdhi maraNa aMgIkAra kariyo / mahAvIra rI dharama sabhA meM do niraparAdha muni iNa bhAMta zahIda hayagyA / cAru kAMnI sannATo chAyagyo paNa gosALaka ro kiroSa hAla tAI mAta konI huyo| vI bhagavAna mahAvIra para bhI tejolabdhi choddii| bIne pUro visavAsa ho kai mhAro tejo sakti sU mahAvIra ro zarIra paga naSTa huI jAvalA / paNa prabhu rA apAra teja ra Age gosALaka rI tejolesyA koI asara nI kara sakI / gosALaka rI choDyor3I tejolesyA rI kiraNA mahAvIra rai zarIra rI pradakSiNA kara'ne pAchI phiragI ara gosALaka ne bALatI thakI vIrai sarIra meM Ija praviSTa huyagI / iNa sUgosALaka ra sarIra meM jalaNa huA lAgI / vo iNa pIr3A sUghaNo dukhI huyo / gosALaka rI A hAlata dekha mahAvIra nai dayA AyagI / vI volyA-gosALaka ! thArI tejolesyA rai prabhAva sUthU khuda hI baLa ryo hai / avai thAro kALa nair3o hai / prAparaNo jIvaNa sudhAraNa khAtara thU ApaNa kiyor3e khoTA karamAM para prAyazcita kr| . mahAvIra gosALaka rai kalyANa rI kAmanA karar2yA hA, paNa vo avAra bhI rosa me bharayor3o ho / uga rI vyathA dhIre-dhIre badhatI jAya rI hI / hAya ! hAya karato vo koSThaka caitya sUnikaLa' ra Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNa AvAsa kAMnI bhAgiyo / baThe sarIra rI jaLaNa sAMta kavAra khAtara vo kadaiI gIlI mATI ro lepa karato para kadaiI pIDA bhulAvaraNa khAtara pAgaLa dAI nAcato-gAvato / iNa bhAMta ghaNI vedanA ara AkuLatA sUvIko samaya bIta ryo ho / jyU-jyUmauta rI ghar3I nair3I AvA lAgI, tyU-tyU gosALaka / ro mana paLaTA khAbA lAgo / vo mahAvIra rai sAgai kiyor3e bure baratAva ara do muniyAM rI hatyA sU dukhI hobA lAgo / vIM abai saccAI nai maMjUra kara lo| vo pApaNaM ziSyAM rai sAmai kaiyaryo ho-mahAvIra jina hai, sarvajJa hai, mhUM pAkhaMDI hUM, pApI huuN| mhaiM yAMnai ara sagaLe saMsAra nai dhokho diyo| mhArI prAtamA nai dhikkAra hai| jindagI bhara khoTA karama karaNa pALo gosALaka pAkharI samai meM pazcAtApa rI Aga meM baLa'ra sonA rI dAI kharo huygyo| vIM se gusso sAMta huygyo| vI pApaNe maraNa nai sudhAra liyo / revatI ro niradosa dAna : _____ koSThaka caitya sU vihAra karara mahAvIra mer3hiyA gAMva kAMnI padhAriyA para sAla koSThaka caitya meM biraajiyaa| gosALaka rI tejolesyA ra prabhAva sU mahAvIra ra sarIra meM takalIpha raivaraNa laagii| vAM nai raktAtisAra jisI bImArI huygii| jisU vAMko sarIra ghaNo kamajora huyagyo / mahAvIra rA sarIra nai dekha'ra loga kaivatA ke gosALaka rai kahyAM mutAbika kaThai mahAvIra begoI Aukho pUro nI kara jAvai / A bAta sAlakoSThaka rai naI mAluyAkaccha meM tapa sAdhanA karatA huyA sIhA araNagAra paNa suNI / mahAvIra rI asvasthatA ara kALa parama pAvaNa rI bAta suNa sohA aNagAra ro.dhyAna TUTagyo ara vI cintA meM par3agyA / prabhu mahAvIra nai ApaNa jJAnayoga sUmAlama par3I ke sIhA muni mhArI pIr3A sUghaNA dukhI hai| vAM ApaNa zramaNAM tUM kahyo Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 yo jAra sIhA muni ne abulAya lAvo / vI mhArI pIr3A sUduHkhI hoyara cintA kara rakhA hai| prabhu mahAvIra rIaAjJA pAtra zramaNa sohA muni kane gayA para vAna kahyo-dharmAcArya bhagavAna mahAvIra prApana vulAvai hai| sIhA mani prabhu rA caraNAM meM pAMca'ra vaMdanA karI / mahAvIra kamajora sarIra nai dekha vo udAsa ho'ra UbhA reyagyA / mahAvIra gelyA-sIhA ! tUM cintA mata kara / tejolesthA rai prabhAva sU mhUM maraNa pALo konI / mha dIraghakALa tAI iNIja pRthvI para moru vicaraNa kallA |paa bAta suNa ra sohA aNagAra volyA-bhagavana ! mhAM bhI proIja cAvAM / Apa kirapA kara batAyo ke I roga ro kAI ilAja hai? prabhu volyA-meDhiyA gAMva meM revatI gAthApatnI re kanai I roga ne dUra karaNa rI sokhadha hai| vI kumhaDe sUvariNayor3I pokhadha mhAra khAtaraija tyAra karI hai| paNa amaNa prApaNaM khAtara tyAra karayor3I koI cIja leve konI-iNa sUvA to mhAre kaLapai konI paNa TUjI mokhaba bIjorApAka kiNI dUjA matalava sUvaNAI hai / thAM jAya ne vI mUvIjorApAka rI mAMga kro| vI davA re upayoga sUpA bImArI ThIka huya jAvai naa| bhagavAna ropA bAta suNa sohA muni revatI ra ghara gayA para vI sUvIjorApAka rI mAMga karI / suddhokhadha ro dAna deyara revatI bhApaNo minasva jamAro saphaLa kriyo| voM davA rai upayoga sU mahAvIra rI tabiyata ThIka huyagI para vA pelA rI bhAMta sukha saM vicaraNa karaNa laagaa| Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 solamo barasa kesI-gautama milana ___ mahAvIra rA ziSya indrabhUti gautama sAdhu muniyA rai sAge vicaraNa karatA huyA zrAvastI pAyA para koSThaka udyAna meM biraajiyaa| uNIja vagata bhagavAna pArzvanAtha rI paramparA rA kesIkumAra paNa ApaNa muni maNDaLa rai sAgai tinduka udyAna meM rukyor3A hA / zrAvastI nagarI mAMya kesIkumAra ara indrabhUti gautama rA sAdhu Apasa meM miliyaa| donyUrai AcAra-vicAra ara vezabhUSA meM pharaka ho| pharaka dekha uNAre mana meM saMkA huI kai eka lakSya rI kAMnI bar3habA pALI iNa dharama paramparA me bheda kyU hai ? muniyAM rI A bAta jANa iNa saMkAvA nai miTAvaraNa khAtara gautama ara kesIkumAra donyU Apasa meM milaNa ro vicAra kariyo / gautama kesIkumAra nai sAdhuparaNAM meM bar3A mAna'ra muni maMDaLI sameta vArai kanai gyaa| kesIkumAra gautama muni nai AvatA dekha uNAro ghaNo Ava-Adara kariyo, baiThaNa khAtara pAsaNa diyo / donyU muniyAM rai milaNa ropro ghaNo bAcho dRsya ho / __ muni kesIkumAra gautama muni sUghaNA heta sU miliyA ara pUchiyo-munirAja ! pArzvanAtha cAturyAma dharama kahyo para mahAvIra paMca mahAvrata rUpa dharama / iNaro kAI kAraNa hai ? gautama muni boliyA-mahArAja! dharama rai tattvAM ro nirNaya buddhi sUduvai / jI samaya logAM rI jisI mati huvai bI samai visoi dharama ro upadesa diyo jAvai / pailA tIrthaGkara rai samaya loga buddhi rA saraLa ara jar3a hA / bAMnai dharama ro tattva samajhAvaNo muzkila ho para AkharI tIrthaGkara rai samai loga buddhi rA vakra (tArkika) ara jar3a hai| iNA sU dharama ro pALaNa karaNo muzkila huvai / I khAtara bhagavAna RSabha para mahAvIra donyU paMca mahAvrata (ahimA, satya, asteya, brahmacarya ara aparigraha) rUpa dharama batAyo ara bIca rai tIrthaGkarAM rai samaya loga sarala ara buddhimAna huve| thor3e meM vI sArI bAtAM samajha'ra uNAM ro pALaNa kara Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 levai / I khAtara bIcarA bAIsa tIrthaGkarAM cAturyAma dharama (ahiMsA, satya, asteya, aparigraha) batAyo / ___ iNa bhAMta kesI muni indrabhUti gautama sUghaNAMI tAttvika prazna pUchiyA para uNAMro saMtoSaprada uttara pAya'ra ghaNA rAjI huyA / vArI iNa jJAna goSThI sU zrAvastI nagarI meM jJAna ara zIla dharama ro ghaNo vikAsa huyo| sabhA me jJAna caracA sUNariNayA~ loga dharama mAraga kAnI pravRtta huyaa| rAjarSi ziva ro saMzaya-nivAraNa bhagavAna mahAvIra mithilA sU bihAra kara'ra hastinApura padhAriyA / aThArA rAjA ziva ghaNA saMtoSI para dharama premI hA / vani sukhopabhoga sU ghRNA huthgii| rAjya ro tyAga karara jaMgala meM jAya vI valkaladhArI tApasa varaNagyA ara ghora tapasyA karaNa laagaa| lambI tapasyA sUvAMnai vizeSa jJAna utpanna huyo jiraNasU uraNAM meM sAta samandara para sAta dvIpAM tAI dekhaNa rI khamatA AyagI / vI logAM nai kaivatA-INa saMsAra meM sAta samandara ara sAta dvIpa Ija hai, iNa rai prAgai kAMyanI hai| tApasa rI pA vAta jada gaNadhara gautama suNI, vAM bhagavAna mahAvIra nai pUchiyo-prabhu! iNa tApasa rI A bAta kaThA tAI sAcI hai ? prabhu kayau-iNa pRthvI para asaMkhya dvIpa para aneka samandara hai| tApasa rai kAnAM meM mahAvIra rI A bAta par3I to vAM socyomhArai jJAna meM kamI hai| sarvajJa mahAvIra ro kathana sAMco hai| iNa bhAvanA rai sAgai vI mahAvIra kanai Aya'ra uNAro upadesa surinnyo| upadesa suNaNa sU vAro saMsaya miTagyo ara, uNAM sU prabhAvita iyara vI mahAvIra rA ziSya baraNagyA / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra rA . upadesAM ne suragara dharama meM saradhA rAkhaNiyA ghaNA logAM muni dharama aGgIkAra kriyo| uNAM meM poTTila aNagAra ro nAma pramukha hai / hastinApura sUprabhu 'mokA' nagarI hotA huyA vANija gAMva padhAriyA para uThaI caumAso pUro kriyo| sataramo barasa : videha pradesa meM vicaraNa karatA huyA mahAvIra rAjagRhI re guNasIla caitya meM pdhaariyaa| aThe iNa samai bauddha, AjIvaka Adi se dharama paramparAvAM rA sAdhu haa| meM loga samaya-samaya para bheLA huya'ra jJAna caravA karatA / ekadA indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIra sUpUchiyo ke AjIvaka mhAne pUcha hai kai jai thArAM zrAvaka sAmA. yika vrata meM huve para uraNAro koI bhAMDa (baratana Adi) corI calyo jAvai to sAmAyika pUrI kariyAM bAda vai uparI talAsa kara ke nI, para jai ve talAsa karai to ApaNa bhAMDa rI karai yA parAye rI? bhagavAna mahAvIra iNa prazna ro uttara devatA pharamAyogautama ! vI ApaNa bhAMDa rI ija talAsa karai, parAye rI niiN| sAmAyika ara pauSadhopavAsa karaNa sU uNAro bhAMDa, abhAMDa nI huve / jI samaiM vI sAmAyika Adi varata meM raivai ugIja samaiM ugAro bhAMDa, abhAMDa mAniyo jaavai| iNa bhAMta prabhu zrAvaka dharama rI vizeSa jAraNakArI diivii| o comAso mahAvIra rAjagRhI meM ija pUro kiyo / aThAramo barasa : rAjagRha ro caumAso pUrI karara bhagavAna campA kAMnI sU hotA huyA pRSThacampA nAma rai upanagara meM viraajiyaa| prabhU re AvaraNa rA samIcAra suNa pRSThacampA rA rAjA zALa ara yuvarAja mahAzALa . Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti bhAva sUprabhu rA darasaNa karaNa ne aayaa| dharmopadesa suNana sU donyUna saMsAra sUvirakti huI ara vAM pApaNe rAja ro bhAra bhAgaja gAMgaLI nai saMbhaLAya dIkSA aMgIkAra krii| kAmadeva ro samabhAva : pRSThacampA sU bhagavAna campA nagarI ra pUrNabhadra caitya meM pdhaariyaa| aTha kAmadeva zrAvaka prabhU rI dharama desanA suragana khAtara praayaa| dharama desanA pharamAyAM pachai bhagavAna zramaraNAM sU kahyo kaikAmadeva zrAvaka gRhasthapaNAM meM raiyara bhI ghaNAi upasarga samabhAva sU sahana kariyA / ekadA jada vI pIpadha meM hA, AdhI rAta meM eka mAyAvI deva, daitya, hAthI, sarapa Adi rA vikarALa rUpa dhAraNa kara kAmadeva ne gharama sUvicalita karaNa rA ghaNAI prayAsa kiyA paNa kAmadeva dharama mAraga sUkiMcit bhI nI DigiyA / uNArI dharamaniSThA, sahanazakti para samabhAva dakha daitya parAsta huyagyo ara ApaNe asalI rUpa meM Ara vI kAmadeva sUaApaNe duSkRtyAM rI mAphI maaNgii| kAmadeva ro zro samabhAva zramaNAM khAtara bhI anukaraNIya hai para I sU sAdhumAM ne preraNA leNI caaijai| dasAraNabhadra nai Atamabodha : campA sU vihAra karara bhagavAna dasAraNapura padhAriyA / aThA ro rAjA dasAraNabhadra prabhu mahAvIra ro bar3o bhagata ho| vo caturaGga senA para rAjaparivAra ra sAga bar3I sajadhaja sUprabhu vaMdaNa ne niklyo| vI rai mana meM pro vicAra Ayo kai-mhArai samAna ThATabATa sUprabhu-vaMdaraNa nai kuraNa pAyo velA? yA bAta indra jApa lii| dasAraNabhadra nai nIco dikhAvaraNa khAtara indra ugavattI riddhasiddha rai sAMga prabhu-vandaraNa nai Ayo / jada dasAraNabhadra indra rI A riddha-siddha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhI to vIM ro garaba cUra-cUra huyagyo / paNa vIM hAra nIM maanii| vI rI dITha badaLagI / vI nai prA bAharI riddha-siddha nissAra lAgaNa lAgI / vI Atmika riddha-siddha nai prApta karaNa ro nizcaya kara liyo para rAjapATa chor3a'ra prabhu mahAvIra kanai dIkSA aGgIkAra krii| dasAraNabhadra rI A himmata ara dharamaniSThA dekha indra lAjAM maragyo ara vAM nai namaskAra kara lauttgyo| somila rI tattva caracA : dasAraNapura sUprabhu vANijagAMva pdhaariyaa| aTha somila nAma ro eka paDita ho / vo sAstrAM ro Acho jANakAra ho / vI rai pAMca sau ziSya hA / mahAvIra jada dUtipaLAsa udyAna meM padhAriyA to somila vAMkai darasaNa khAtara aayo| vIM bhagavAna sUghaNAI dvaita, addhata, nityavAda, kSaNikavAda jisA gUr3ha dArzanika savAla pUchiyA / mahAvIra anekAnta siddhAnta sUsagaLA savAlAM rA paDUtara diyaa| sahI samAdhAna pA'ra somila ghaNo rAjI huyo| vIM gharaNI saradhA sU prabhu rI dharama desanA muNI ara prabhu sU zrAvaka dharama aGgIkAra kriyo| ugaraNIsamo barasa : ambar3a rI niSThA : kausala, sAketa, sAvatthI hotA hayA prabhu pAMcALa kAMnI pdhaariyaa| aThai sU vihAra kara'ra kapiLapura re sahasrAmra vana meM virAjiyA / aThai ambar3a nAma ro eka RSi sAta so ziSyAM rai sAgai raivato ho / vo ghaNo camatkArI mahAtmA ho| vIM nai kaI labdhiyAM prApta hI / iNa ra prabhAva sUjada vo bhikSA khAtara jAvato, sau gharoM sUekai sAgai AhAra levato vI ro sarUpa loga dekhtaa| indrabhUti gautama jada A bAta suNI to vAM bhagavAna sU pUchiyo -bhagavan ! Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ambar3a RSi rI yA vAta kaThAtAI sAMcI hai ? bhagavAna paDUttara diyo- gautama ! ambar3a parivrAjaka beLe -beLe rI tapasyA krai| uraNarI bhAvanA mUddha hai| I kAraNa I nai iNa bhAta rI labdhiyAM prApta hai| mahAvIra rai AvaNa rI khabara suNa ambar3a ApaNa ziSyAM sAgai uraNArA darasaraNa karaNa nai praayo| mahAvIra rI dharama desanA suNa vo uNArai jJAna ara cArita sUghaNo prabhAvita huyo| saba bhAta rI saktiyAM huvatA thakAM bhI saraLa pariNAmAM rai kAraNa vI mahAvIra sU zrAvaka dharama aMgIkAra kriyo| para uraNAro upAsaka vnniyo| bIsamo barasa: ___ bhagavAna vANijagAMva ra dUtipaLAsa caitya meM virAjamAna hA / vAM kI dharama desanA suraNana khAtara hajArAM minakha rojInA paavtaa| ekadA bhagavAna pArasanAtha rI paramparA rA gAMgeya muni bhagavAna mahAvIra rI dharama sabhA mAMya paayaa| vA bhagavAna sUjIva, sata, asata Adi rai vAra meM kaI tAtvika savAla puuchiyaa| mahAvIra sU uNAro aAccho samAdhAna pA'ra vI dharaNA prabhAvita huyA ara mahAvIra rai gharama saMgha me sammilita huygyaa| ikkIsamo barasa : maduka ro tattvajJAna . bhagavAna mahAvIra vaisALI sU magadha kAMnI vihAra karatA hayA rAjagRha rai guNasIla caitya meM tthhriyaa| maTha kALodAyI, sailodAyI Adi parivrAjakA ro Azrama ho / ekadA bhagavAna rai paMcAstikAya (gharama, adharama, AkAsa, jIva ara pudgala) siddhAMta rai visaya patha parivrAjaka caracA kararayA hA / iNIja vagata bhagavAna ra pAraNa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rI bAta suraNa aThA ro eka zraddhAvAna pramukha zrAvaka maduka prabhu darasaraNa jAyaro ho| caracA karaNiyAM parivrAjakAM nai mAlUma hayo ke madduka nai bhagavAna mahAvIra rai siddhAntAM ro pAccho jJAna hai to uNAM madduka sUghaNAI tAtvika prazna puuchiyaa| madduka sagaLAM praznAM ro taraka saMgata uttara diyo| madduka ra iNa tatvajJAna rI mahAvIra paNa gharaNI prazaMsA krii| o caumAso mahAvIra rAjagRhI meM hI pUro kariyo / aTha prabhu rI dharama desanA suraNa logAM ghaNAI vrata-niyama aGgIkAra kriyaa| bAisamo barasa : peDhAlaputta udaka rI jijJAsA ! rAjagRhI sUjudI-judI ThauDa vicaraNa karatA huyA prabhu pAchA rAjagRhI padhAriyA ara guNasIla caitya meM virAjiyA / prabhu sU prAparaNI tAtvika saMkAvAM ro samAdhAna pAra kALaM dAyI tairthika ghaNA rAjI huyaa| vAM bhagavAna sU upadesa suragaNa rI icchA paragaTa krii| mahAvIra rai upadesAM sU prabhAvita huyara vI nignatha dharama me dIkSita huyaa| ekadA prabhu mahAvIra nALandA rai hastiyAma udyAna meM ThahariyoDA hA / aThai pArzvapatya zramaNa peDhAlaputta udaka rI bheTa indrabhUti gautama sUhuI / udaka gautama sUbolyA-mhArai mana meM thor3I saMkAvA hai| Apa uraNAMro samAdhAna kro| gautama udaka rA lAmbA-cauDA praznAM ro sAMti ra sAgai samAdhAna kriyo| itarA meM aTha pArzvapatya paramparA rA bIjA sthavira paNa aaygyaa| vI bhI caracA suNaNa laagaa| udaka pApaNI saMkAvAM ro samAdhAra pA'ra bigara AvamAdara kariyAM para bigara bolyAM vaThA sUjAvA lAgA tada gautama kahyo Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAM vigara abhivAdana kariyAM uTha'ra jAyar2yA ho / kAMI thAna mAmUlI ziSTAcAra ro jJAna konI ? gautama rai iNa spaSTa para mArmika kathana sUudaka vaThe rukanyA para bolyA-hAM munivara ! mhane iNa dharama vyavahAra ro jJAna nI ho / avai mhUM prAparai kathana para saradhA rAkhara cAturyAma gharama paramparA sU paMca mahAnatika dharama mArga aGgIkAra karaNo caauu| udaka rI utkaTa jijJAsA dekha, gautama udaka ne mahAvIra kanai leyagyA / udaka prabhurI pAnA pAya vAre dharama saMgha meM sammilita huyaa| teisamo barasa : caumAso pUro kara'ra bhagavAna nALandA sU vihAra kara'ra vANijagAMva rai dUtipaLAsa catya meM pdhaariyaa| o gAMva varaNaja-vaipAya .ro bAcho kendra ho / aTha sudarzana nAma ro eka baDo vaipArI ho / vo prabhu rA amRta vacana suNaNa ne pAyo / vaNI bhagavAna sU kaiI tAttvika prazna pUchiyA / iNAMro uttara devatAM prabhu seTha ne vIra pUrava bhava ro sagaLo hAla suraNAya diyo| bhagavAna rai mukha sU vItyaur3e bhavAM ro hANa suraNa seTha ro antaramAnasa jaaggyo| vI nai prAtamasarUpa ro vodha huyo ara vI mahAvIra sUzramaNa dharama aGgIkAra kariyo / gAthApati Ananda ara gagavara gautama : gaNadhara gautama mahAvIra rI AjJA leyara vANijagAMva me bhikSA khAtara pdhaariyaa| vI bhIkSA leyara jada pAchA lauTA hA tada vAM logAM sUaAnanda gAthApati rai saMthArA rI caracA sugI / vI prAnanda zrAvaka nai darasaraNa devaNa khAtara kollAga sannivesa pdhaariyaa| indrabhUti gautama nai AmA dekha mAnanda ghaNA rAjI huyA / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNa vaMdana karane vI bolyA-bhagavan ! gRhasthI nai kAI avadhijJAna huya ske| gautama kahyo-hAM ! huya sake / prAnanda bolyA-mhanai avadhijJAna huyagyo / mhai pUraba, pazcima ara dakhaNa disA meM lavaNa samudra rai pAMca-pAMca sau jojana tAI, uttarAdha meM himavaMta parvata tAI, Urdhvaloka meM saudharma devaloka tAI, para adholoka meM lolaccuna nAma rai narakAvAsa tAI rA sagaLA padAratha dekhU huuN| iNa para gautama bolyA-Ananda ! gRhasthI nai avadhijJAna huvai to jarUra. paNa itarI dUrI ro nI huvai / thAMne iNa mithyA kathana para AlocanA karaNI caaijai| gaNadhara gautama rA bhai sabada suNa vinayapUrvaka dRr3ha savadAM meM Ananda bolyA-bhagavan ! mhU~ jo bhI kAMI kaiyaryo hUM vo yathArtha para sAMca hai / Apa iNa nai jhUTha mata samajho / jhUTha bolaNa ro prAyazcita mhanai nI, Apanai Ija karaNo pdd'elaa| Ananda rI A bAta suNa gautama dugadhyA meM pdd'gyaa| vAM mahAvIra rai kanai Aya sagaLI bAMta batAya dii| gautama rI bAta suraNa mahAvIra kahyo-gautama ! Ananda ro kaivaNo sAMco hai| thAM vIke satya nai asatya batAyo hai| A thAMrI galatI hai, I vAste thAMbegAsA' Ananda rai kanai jAno ara vIMsU mAphI maaNgo| parama satya rA khojaNahAra gautama paga pAchA pheriyA para Ananda rai kanai jA'ra vIsU mAphI maaNgii| eka zrAvaka rai sAmhai zramaNasaMgha rA sabasU bar3A muni nai ! mAphI mAMgatA dekha Ananda gadgad huyagyA ara mana meM socaNa lAgA-ninatha dharama meM sAMca ro kitto mahattva hai| Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 bIsa varasAM tAI gRhastha dharama rI suddha zrArAdhanA kara ra zrAnanda samAdhipUrvaka deha tyAga kariyo / caubIsamo barasa : vesakImatI bhAvaratana : vaisALI ro caumAso pUro kara ra mahAvIra kosaLa nagarI rai air3e-nair3e vicaraNa karatA huyA sAketapura padhAriyA / yaThe jinadeva nAma se eka bar3o vaipArI ho / ekadA vo virAja-vaipAra khAtara koTi bagsa nagara gayo ara graThA rA rAjA kirAtarAja nai kImatI ratana ara gaMNA Adi nijara kariyA | vAMne dekha rAjA bolyA - isA ratana kaThe paidA huve ? rAjA rI prAvAta suraNa jinadeva bolyo - rAjan ! mhAra desa meM iraNa sUM bhI battA kImatI ratana paidA huve / kirAtarAja rai mana meM isA ratanA ALA desa nai dekhaNa rI icchA huI / jinadeva sAketapura rA rAjA ne iNa vAta rI khavara dIvI / pache kirAtarAja jinadeva rai sAgai sAketapura zrAyA / vaThe vAM dinAM bhagavAna mahAvIra Ayor3A hA / rAjA satru jaya grara hajArAM rI tAdAda me ghaNAI loga prabhu darasaraNa khAtara zrAyA hA / nagara meM zrA bhIDabhADa ara cahala-pahala dekha kirAtarAja ne ghaNo icaraja huyo / vI jinadeva sa pUchiyo - sArthavAha ! au itarA minakha kaThai jAyar2yA hai ? jinadeva paDUttara diyo- rAjan ! ratanAro eka bar3o vaipArI aThe Ayo hai vo sabasU baDhiyA besakImatI ratanA ro dharaNI hai / jinadeva rI bAta suNa kirAtarAja Rs mana meM uNa vaipArI sU N milaNa rI jijJAsA huI / jinadeva ra kirAtarAja donyU' mahAvIra (jJAna, darzana cAritra iraNa tIna ratanAM rA dhAraka) rI dharama sabhA meM gayA / vaThe jA'ra prabhu rA caraNAM meM vaMdanA - namaskAra karane, uNAM sUM kirAtarAja ratanA rai prakAra ghara kImata re bAre meM pUchiyo / mahAvIra bolyA - devAnupriya ! ratana do bhAMta rAhuvai / eka dravya ratana bhara dUjA bhAva Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratana tIna bhAta rA huvai-(1) darzana ratana (2) jJAna ratana (3) cAritra ratana / ratana ghaNA prabhAvazAlI hai| jai koI iNAM ve dhAraNa karai vIro ro loka ara paraloka donyU sudhara jaavai| dravya ratanAM ro prabhAva sImita hai| vIsU bAharo camaka-damaka raivai / paraNa bhAva ratanAM sUantaramAnasa jagamagA uThe ara sAMce sukha-sAnti rI anubhUti hunai / bhagagana rI ntanAM viSayaka yA caratrA puNa kirAtarAja ghaNo prabhAvita huyo / - bhagavAna sUprArthanA karI-prabhu! mhanai bhAva ratana prakSana karo / prabhu mahAbIra uNanai Atama kalyANa ro mAraga batAyo ara vo uNAM rai zramaNa saMgha meM dIkSita huyo| paccIsamo barasa kAlodArI rA prazna : mithilA nagarI meM caumAso pUro kara ra bhagavAna magadha kAMnI sUvihAra karatA rAjagRha padhAriyA para gae.sIla caitya meM virAjiyA / aThai kALodAyI zramaraNa prabhu sUkaI saMkAvA~ ro samAdhAna kariyo / vAM prabhu sU pUchige-bhagavan ! jIva khuda asubha phala deNa mALA karama kiraNa bhAMta karai? bhagavAna boliyA-kALodAyI ! jyU dusita pakavAna para mAdaka padAratha sevana karatI vagata ghaNA ru ara khAvariNayAM loga suvAda meM masta hora vAM sUvaraNa ALA nukasAna bIsara jAvai, paNa uNAro natIjo ghaNo khoTo hudai / sehata para buro prabhAva par3e / iNIja bhAMta jada jIva hiMsA, bhUra, corI jisA pApa karama karai ara rAgadveSa ra vazIbhUna hora krodha, mAna, mAyA, lobha jisI pravRttiyAM meM jUnyor3o reve, uraNa tALa asagaLA kAma ghaNA rucikara ara mana mobaNA lAgai parama iNa baMcyor3A karama gharamA aniSTakArI huve / ara karatA nai bhogaNA Ija pdd'e| Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALodAyI phera dUjo prazna pUchiyo-bhagavana ! jIva khuda subha phaLa deNa ALA karama kiraNa bhAMta kara ? mahAvIra lyA-kALodAyI ! jyU roga rI davA kar3avI huvaraNa para bhI marIra nai phAyado poMcAvai, ugIja bhAMta satya, ahiMsA, zIla,kSamA aglobha jisI pravRttiyAM vyavahAra me thor3I bhArI lAge paNa nAge uraNAM ro pariNAma ghaNo sukhadAyI hune| iNa bhAMta kALodAyI prabhu aura kaI prazna pUchiyA para uraNAM ro bAcho samAdhAna pA'ra ko saMtuSTa huyo| chAIsamo barasa : ___ gAMva-gAMva vihAra karatA huyA prabhu mahAvIra rAjagRhI padhAriyA ara guNamIla caitya meM virAjiyA / gaNavara gautama prabhu sU ghagAI tAtvika prazna pUchiyA ara uNAro samAdhAna pAyo / iNIja barasa meM acaLanAtA para metArya garagavara pranagana kara nirvANa prApta kariyo / o caumAso bhagavAna nALandA meM pUro kiyo| sattAisa barasa : ___ nALandA mU vihAra kara'ra prabhu videha janapada kAMnI hotA huyA mithilA nagarI padhAriyA para maNibhadra caitya meM virAjiyA / aArA rAjA jitasatru prabhu darasaraNa karaNa nai praayaa| mahAvIra rI dharama desaNA sU loga ghaNA prabhAvita huA / indrabhUti gautama sauramaMDaLa, uNaraM bhramaNa, prakAsa, uNa rai kSatra Adi re bAre meM ghaNAI prazna pUchiyA / aTThAisamo varasa : mithilA sUvihAra kara prabhu mahAvIra videha rai gAMvA-gAMvA meM vicaraNa kara aneka saradhAvAna logAM nai dharama desanA diivii| kaI loga zramaNa parama me dIkSita huyA para kaI zrAvaka vrata aGgIkAra kariyA / yo caumAso paNa mahAvIra mithilA meM Ija pUro kiyo| Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNatIsamo barasa : mahAsataka ara revatI : 100 mithilA sUra vihAra kara' ra magadha kAMnI hotA huyA prabhu rAjagRhI padhAriyA ra guNasILa caitya meM birAjiyA / vAM dinAM pramukha zrAvaka mahAsataka anasana vrata kara rAkhyo ho / saMyama ra tapa suddhi re prabhAva sU vIne avadhijJAna huyagyo / mahAsataka rI patnI revatI duSTa prakRti rI hI / vIMrI dharama me ruci nI hI / mahAsataka rI tapasAdhanA para dharama kriyA sUM vA khusa nI hii| eka dina pauSadhazAlA meM jA' ra gusse meM prAya vIM mahAsataka nai kharI khoTI suragAI, jisa mahAsataka ro dhyAna TUTagyo / bo revatI ra iNa baivAra sUM ghaNo dukhI huyo para bolyo- revatI ! tU isI khoTI cepTA kyUM kara rI hai ? khoTA karamAM ro Acho phala nIM mile| tU isA khoTA karama karaNa sUM sAta dinAM mAya alasa roga sU dukhI huya' ra asamAdhi bhAva sUM marelI / mahAsataka rA vacana suraNa raivatI DaragI / vA socaraNa lAgI - mahAsataka ne sAMcaiI mhAre para kirodha hai / kuraNa jANe mhane aura koI daNDa milasI ? yA socatA- socatA revatI uThA sU vhIra huyagI / mahAsataka rI bAta sAMcI niklii| mahAsataka dhyAna sU vicalita hoNe rI bAta jada bhagavAna mahAvIra jANI to vI gaNadhara sU bolyA - gautama ! zraThe mhAro antevAsI mahAsataka pauSadhazAlA meM anasana varata meM hai| vIne revatI burA sabada kayA hai jisU rUSTa ho vIM revatI ne asamAdhi maraNa jair3I kharI bAta kahI hai| zrAvaka mahAsataka naiair3A sabada nIM bolaNA cAijai / thAM jA'ra ugane kevI ke prapaNe iNa kathana rI vIne mAlocanA karaNI cAijai / 1 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra rI prAjA mAnara gautama mahAsataka kane gayA para ugane prabhu mahAvIra ro saMdeso khyo| mahAsataka sadesa raM mujaba prAparNa kiye para pazcAtApa kara ra mAtama suddhi kIvI / tIsamo barasa: ___ rAjagRhI sUdihAra kara mahAvIra pAvApurI rai rAjA hastipAla rI rajjuga sabhA meM pdhaariyaa| pro AkharI caumAso aTha ija pUrA huyo / hajAroM loga prabhu rA upadesa suragaNa nai aayaa| prabhu kayohareka prANI nai prApaNo jIva vAlho hai / mauta para dukha koI nI cAda / minakha nai dUjA ra sAgai isoIja baivAra karaNo cAijai jiso vo khuda prAMpaNai vAstai cAmai / moIja sAMco minakhapaNo para dharama ro maLa hai| prabhu rA upadesa sugaraNa rAjA puNyapALa paNa Ayo ho / kA pichalI rAta meM dekhyA pATha supanA (hAthI. bAnara, kSIratarU, kAmako, nAra, kamaLa, bIja ara ghar3o) rophaLa mahAvIra sUpUchiyo / mahAvAra ro paDttara suNa rAjA puNyapALa nai saMsAra sUvirakti huygii| vaH rAja vaibhava chor3ara sAdhu dharama aGgIkAra kriyo| caumAse rA tIna mahinA pUrA huyagyA / cautho mahIno cAlayau ho| kAtI vada cavadasa (aMmAksa) rai dina parabhAta ra sama bhagavAna rajjuga sabhA meM AkharI dharama desanA deyar2yA hA / prabhure mokSa padhAraNa ro samaya nair3o jANa indra ApaNai parivAra ra sAgai mahAvIra kanai pAyo ara vAMsU ApaNo umara bar3hAbA sAru araja krii| mahAvIra kahayo-umara nai ghaTAbA ara bar3hAbA rI tAkata kiraNI me konii| bhagavAna rI A bAta suNa indra mauna raiygyo| vo candanA namaskAra kara pAcho calyorayo / mUlyAMkana iNa bhAMta tIsa barasAM tAI kevaLIcaryA meM vicaraNa karatAM hu yA prabhu mahAvIra vigara jAtapAMta, varagabheda ara varNabheda sUmaiM Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 logAM nai dharma depanA diivii| vAre prabhAva sU saMskAra suddhi ro eka vo abhiyAna sarU huyo / Atama tattva rI sahI aoLakhANa kara kaI parivrAjaka, rAjA-mahArAjA, seTha-sAhUkAra mahAvIra rai dharama saMgha me sammilita huyaa| vArai saMgha meM cavadaha hajAra sAdhu, chattosa hajAra sAdhviyAM, eka lAkha guNasaTha hajAra zrAvaka ara tIna lAkha aThAraha hajAra zrAvikAvAM ho / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | parinirvANa ApaNo pAukho nar3o jANa bhagavAna mahAvIra prApaNe priya ziSya gautama nai devasaramA nAma ra brAhmaNa nai upadeza devaNa sAtara aLagA mokaLa diyaa| prabhu ra veLe rI tapasyA ho / igA dina vo solA pahara tAI gharama upadesa devatA ryA / ghaNAI tAtvika rAvAla javAba yA / iNIja rAta mAMya kAtI vada cavadasa ne (pramAdama) prabhu cAra aghAti karama ro nAsa kara'ra 72 varSa // avasthA meM siddha-buddha mukta huyA / jJAna ro adbhuta jyota acAraNacaka lukgii| a samAcAra cAru kAMnI phailaayaa| jada gautama ne iNa vAta rIThA par3I to vI zoka vivhala huya'ra vilApa karaNa lAgpA-bhagavan Apa pro kAI kariyo ? iNa mauke pApa mhanai aLago kyUM bheja diyo / hUMkAI TAvara dAI prAparaM lArai par3ato, Apane mokSa padhAraNa sU rAka levatA ? mhUM avai kiNa nai vandaNA karUM lA, kiraNa rai mAma pApaNI sakAvA raakhuulaa| dera tAI yU moha grasta vaNiyA gotama AMsUDA TaLakAvatA rpA / paNa jada vihalatA ro ro tUphAna thamagyo tada vA~rI dITha badaLagI / vI socaNa lAgyA-are ! mhAro go moha kiNa ra khAtara hai ? bhagavAna to vItarAga hai. uNAM rai prati pro kiso rAga! kyU nI mhUM bhagavAna rai caraNAM ro anusaraNa karU? o sarIra to jar3a hai, iNa nai choDiyAM vigara mukti konI / bhagavAna paNa iNa pArthiva sarIra nai chor3a mugata padhAriyA hai / mhanai bhI iNIja mAraga para prAga bar3haNo hai / iNaM bhAMta socaNa sU gautama rA mohanIya karama httgyaa| vAMna kevalajJAna huyagyo / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jiNa rAta meM prabhu mahAvIra ro nirvANa huyo vIM rAta meM nau mallavI, nau licchavI aThAraha kAsI-kosala rA gaNarAjA pauSadhavata meM hA / vAM kayau-prAja saMsAra sUbhAva udyota uThagyo / aba mhAM dravya udyota karAMlA / ghaNaghora aMdhArI rAta meM devatAvAM ratanA ro Aloka bikhera ra ara minakhAM dIyA jalA'ra sai Thaur3a cAMnaNo kara diyo / cArU kAMnI prakAsa rA paga maMDagyA / mahAvIra ro dehatyAga ochaba ro rUpa le liyo / iNa bhAMta dIpamALA rI nUI bhAMta sU saruAta huI / __ mahAvIra rai nirvANa rai sAgai sasAra rI eka divya jyota vilIna haigii| tIsa barasa rI bharI javAnI meM mahAvIra sAdhanA rai kaMTIle bhAraga para bar3hayA / sADhe bArA barasAM vA kaThora tapasyA kIvI para sAdhanA rai baLa sU kevaLajJAna prApta kariyo / kevaLI baNyA pArcha tIsa barasAM tAI vAM loka kalyANa khAtara upadesa dera lAkhoM logA nai saMjama mAraga kAMnI vaDhaNa rI preraNA diivii| ___ mahAvIra rA uttarAdhikArI gaNadhara sudharmA prabhu mahAvIra rai prati bhAvabhInI zraddhAMjali arpita karatAM kayo-jiyAM hAthiyoM meM airAvata, pasuvAM meM siha, nadiyAM meM gagA, pakSiyAM meM garur3a, puSpAM meM kamaLa ara rasAM meM ikSurasa zreSTha hai, ugIja bhAMta tapasvI RSi-muniyAM meM bhagavAna mahAvIra zreSTha hai| - - - Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dassa 10 mahAbIra rA siddhAnta bhagavAna mahAvIra Aja sU DhAI hajAra barasa pailAM jai upadesa diyA vai Aja bhI tarka para vijJAna rI kasauTI para kharA utarai hai / vAMrA siddhAnta prANimAtara rI svatatratA, samAnatA puruSArthavAditA, vaicArika udAratA ara maitrI bhAva para AdhArita hai| vAM meM jo satya vyajita hai vo kiNI eka juga, kALa ara deza ro kono vo sArvajanIna ara sArvakALika hai / juga juga tAMI vAMsU logAM ne preraNA milatI raivelii| uNAM rA pramukha siddhAnta iNa bhAMta hai / [1] tattva-cintana jaina dharama sAdhanA ro dharama hai| o anAdikALa sUkaluSita AtmA rai azuddha rUpa nai dUra karara zuddha rUpa rI prApti ro mAraga batAvai / sAdhaka nai saMsAra ra baMdhaNa sU mukti havaraNa khAtara AtmA rI zuddha ara azuddha sthiti ara uragara kAraNAM ro jJAna jarUrI hai / pro jJAna tattva jJAna kahIjai / nau tattva : jaina darzana meM mukhya tattva nau mAnIja-(1) jIva (2) ajIva (3) puNya (4) pApa (5) Asrava (6) baMdha (7) saMvara (8) nirjarA ara (9) mokSa / iNAMro paricaya iNa bhAta hai - 1. jIva tattva : jIva tattva ro lakSaNa upayoga-cetanA hai / jinameM jJAna para darzana rUpa upayoga hai, vo jIva hai / jIva cetana paNa khiijai| iNa meM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 sukha-dukha, anukUlatA-pratikUlatA Adi bhAvAM rai aNabhava ra khamatA hudai / jIva tattva rA do bheda huvai-(1) mukta ara (2) saMsArI jo jIva karama maLa sUrahita huyara jJAna, darasana rUpa ananta zu. cetanA meM ramaNa karai, vo mukta bhara karamAM rai kAraNa janama-maraNa rU saMsAra meM minakha, tiryaca, deva para nAraka gatiyAM meM ghUmato raivai va saMsArI kahIjai / sasArI jIvAM mAMya sUdeva arva loka meM, minakha ara para madhyaloka meM ara nAraka adholoka meM nivAsa karai / minakha rai sparzana (sarora) rasana (jIbha) prANa (nAka) cakSu (kha) ara zroH (kAna) a pA~ca indriyAM mana sahita huvai, iNa kAraNa vo minarU kahIjai / jIva rI pAca jAtiyAM huvai-(1) ekendriya, (2) dvIndriya , (3) trIndriya (4) caturindriya ara (5) pacendriya / ekendriya jIva rai sirpha eka indriya sarIra huvai / pRthvI, pAnI agni, vAyu, vanaspati rAjIva ekendriya jIvA hai| dvIndriya jIvAM rai sparzana (sarIra) ara rasana (jIbha) . do indriyAM huvai / laTa, sakha, jauka Adi jIva dvIndriya hai| trIndriya jIvAM rai sparzana, rasana ara ghrANa (nAka). tIna indriyA~ hudai / cIMTI, kAnakhajUrA Adi jIva trIndriya hai| caturindriya jIvAM rai sparzana, rasana, ara ghrANa cakSu (prAMkha aM cAra indriyA~ hudai / makkhI, macchara. TiDDI, pataMgA prAti caturindriya jIva hai| paMcendriya jIvaoN rai sparzana, rasana, ghrANa, cakSu para zrotra (kAna apAMca indriyAM huvai / nAraka, manuSya, deva, gAya, bhaiMsa, kAgalA' kabUtara Adi paMcendriya jIva hai / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 2. ajIva tattva : jiNa meM cetanA noM huve jo sukha-dukha ro anubhava nI kara vo ajIva kahIje / ajIva tattva jar3a para acetana hudai| sono, cAMdI, Ti. cUno Adi mUrta ara prAkAsa, kALa grAdi amUrta jar3a padArtha ajoya tattva hai| ajIva tattva rA pA~ca bheda huva-(1) pudgala, (2) dharma, (3) adharma, (4) prAkArA ara (5) kAla / jiga me rUpa, rasa, gaMdha para parza huve / jo Apasa me mila'ra AkAra grahagA kara leM para viLaga ho ra paramANu varaNa jAvai vo pudgala hai / igA meM milagA para paLaga hovaraNa ge yA kriyA svabhAva suuhuve| dargana rI bhASA meM milaNa rI kriyA nai maghAta ara viLaga hoNai ro kriyA na bheTa kaive / dharma tattva gati meM sahAyaka hudai / jiyAM machalI khAtara pANI apratyakSa rUpa sU sahakArI hai, uNIja bhAMta jIva ara pudgala dravyAM rai gati karagA me dharma sahakArI kAraNa hai / kriyAyukta jIva ara pudgala nai ThaharaNa me jo apratyakSa rUpa sU mahAyatA devaM vo adharma dravya hai / dharma dravya ara adharma dravya jIva ara pudgala dravyAM ne jabaradastI nI calAvai ara nI tthhraavai| aM to nimitta rUpa mU uraNAga mahAyaka vrg| jo saba dravyAM nai aAdhAra deva vo AkAza hai| iNa rA do bheda lokAkAsa ara alokAkAsa huvai / jIva, pudgala, dharma adharma, kAla ye dravya jitarA aAkAza me vharai vo lokAkAsa para jaTha AkAsa rai sivAya dUjA dravya nI huvai vo alokAkAsa khiijai| jo dravyA rai parivartana me sahakArI huvai vo kALa dravya kahI jai| ghaMTA, minaTa, samaya Adi kALa rAIja paryAya hai| Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 aMjIva ara ajIva tattva saMsAra rai nirmANa rA mukhya tatva hai / saMsAra anAdi ananta hai / IrI racanA kiNI Izvara nI krii| 3. puNya tattva : puNya zubha karama huvai ara pApa azubha karama / a donyUajIva dravya hai / zAstrIya dRSTi sUpuNya rA nau bheda hai / vI iNa bhAMta hai(1) anna puNya, (2) pAna puNya [3) layana ( sthAna ) puNya, (4) zayana (shaiyaa| puNya. (5) vastra puNya, (6) mana puNya, (7) vacana puNya, (8) kAya puNya ara (8) namaskAra puNya / arthAt anna, pANI, aukhadha Adi ro dAna karaNo, ThaharaNa khAtara jagyAM devaNI, mana meM AcchA bhAva rAkhaNA, khoTA vacana nI volaNA, sarIra sU AcchA kAma karaNA, deva gurU nai namaskAra karaNau a sagaLA puNya karama hai| 4. pApa tattva: pApAM rA kAraNa aneka have paNa saMkSepa meM aThArA maanii-jai| meM pApasthAna paNa kahIjai / iNArA nAma iNa bhAMta hai(1) hiMsA (2) jhUTha (3) corI ( 4 ) abrahmacarya (5) parigraha (6) krodha (7) mAna (4) mAyA (8) lobha (10) rAga (11) dveSa (12) kalaha (13) abhyAkhyAna (jhUTho nAma lagAyo, dosa devrnno| (14) paizunya (cugalI) (15) paranindA (16) ratiarati pApa meM ruci dharama meM arUci) (17) mAyA-mRpAvAda, (kapaTa sUjhUTha bolaNo) ara (18) mithyA darzana / vyAvahArika dRSTi sUpA bAta kahIje ke pApa karaNa sUnaraka ro dukha mile, loka meM apayaza milai ara nindA huvai / puNya karaNa sU devaloka ro sukha mile, ara loka meM yaza, santAna, vaibhava Adi ro prApti hudai / paNa pUrNa mukti ra mAraga para var3haNiyA sAdhaka khAtara Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa ara puNya donyU heya hai| yubha-asubha ne chor3a'ra suddha vItarAga bhAva mai ramaNa karaNoija adhyAtma ro lakSya hai| 5. prAstrava tattva : puNya-pApa rUpa karamA rai zrAvaNa ro rAsto prAsrava kahIjai / navarA pAMca bheda iNa bhAMta hai- (1) mithyAtva, (2) avirati, (3) pramAda (4) kapAya ara (5) yog| mithyAtva ro aratha hai viparita saradhA rAkhaNI, tatva jJAna nIM huvrnno| iNa meM jIva jaDa padArathA meM cetanA, atattva meM tattva, adharama meM dharama vRddhi prAdi viparIta bhAvanA rI prarUpaNA krai| avirati ro aratha hava-tyAga rI bhAvanA ro abhAva, tyAga meM aruci, bhoga me mukha para utsAha rI bhaavnaa| pramAda ge agtha hai-pAtama kalyANa khAtara AcchA kAma karaNa rI pravRtti meM utsAha nI havaraNo, Alasya, madya, mAMsa Adi ro sevana krgo| vapAya ro aratha hai-krodha, mAna, mAyA, lobha rI pravRtti / yoga ro aratha hai-mana, vacana kAyA rI zubhAzubha prvRti| yoga do bhAMta rA hudai / subhayoga para asubha yoga / subha yoga sUpuNya ro baMdha huvai ara asubha yoga sUpApa ro| 6. baMdha tattva . subha-asubha karama jada prAtamA rai sAgai cipaka jAgai tada vA avasthA vadha kahI / au baMdha cAra bhAMta rA huvai-(1) prakRti baMdha, (2) sthiti vadha, (3) anubhAga bandha ara (4) pradesa bandha / prakRti baMdha karamA rai sabhAva nai nizcita kreN| sthiti baMdha karamA ra kALa ro nizcaya kara / anubhAga baMdha karamA ro phaLa nizcita Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karai ara pradesa bandha grahaNa kariyor3A karama pudgalAM nai kamavesI parimAraNa meM baaNtte| 7. savara tattva : karama rai AvaNa ro rAsto rokaNo saMvara hai / saMvara prAtamA rI rAga-dvaSa mUlaka asuddha vRttiyAM nai rokai / saMvara rA pAMca bheda iNa bhAMta hai (1) samyaktva-viparIta mAnyatA nI raakhnnii| (2) vrata-aThAraha prakAra rai pApAM sUbacaNo / (3) apramAda-dharama rai prati utsAha raakhnno| (4) akaSAya -krodha, mAna, mAyA, lobha Adi kaSAyAM ro nAsa krnno| (5) ayoga--mana, vacana, kAyA rI kriyAvAM ro ruknno| 8. nirjarA tattva : AtamA meM pailAM sUAyor3A karamAM ro kSaya karaNo nirjarA hai / nirjarA prAtama suddhi prApta karaNa rai mAraga meM sIDhiyAM ro kAma karai / prA do bhAMta rI huvai-(1) sakAma nirjarA ara (2) akAma nirjarA / sakAma nirjarA meM viveka sUtapa Adi ro sAdhanA karI jAvai / akAma nirjarA me binA jJAna ara sayama sUtapa sAdhanA karI jAvai / vinA viveka ara sayama sUkariyor3o tapa bALa tapa kahIjai / iNa sUkarama nirjarA to huvai, paNa sAMsArika badhaNa sU mukti nIM mile / 6. mokSa tattva : mokSa ro aratha hai-sagaLA karamA samukti / rAga ara dveSa rA sampUrNa naas| mokSa prAtama vikAsa rI carama para pUrNa avasthA hai| Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iNa avasthA meM strI-purupa, pazu-pakSo choTA-bar3A Adi ro kA~i bheda nI ravai / prAtamA rA sagaLA karama naSTa huvaNa para vA loka ra agna bhAga meM pauna jAvai / vyAvahArika bhASA meM uNa nai siddhazilA kaivai / yUM mokSa koI sthAna nI hai / jiNa bhAMta dIpaka rI lau ro subhAva Upara jAvaNo hai, uNIja bhAMta karama mukta pAtamA ro subhAva paNa Upara uThaNa ( ardhvagAmI huvaNa ) ro hai| karamA sU mukta huvaNa para prAtamA pApaNe suddha subhAva sUcamakabA lAge / uNI roija nAma mukti, nirvANa para mokSa hai| ____mokSa prApti rA cAra upAya hai-samyak jJAna, darzana, cAritra ara tapa rI ArAdhanA / jJAna sUtattva ge jANakArI huvai / darzana sU tattva para saracA vaDhaM / cAritra sU karamA nai rokyA jAgai ara tapa sUaAtmA rai badhyoDA karamA ro kSaya hune / iNa cAru upAya sUjIva mokSa prApta kara sake / iNa rI sAdhanA me jAti, kuLa, naza Adi ro kAMI baMdhaNa konI / jo yAtamA ApaNa pAtama guNAM nai prakaTa kara levai vA mokSa rI adhikArI vaNa jAge / [2] prAtamA bhagavAna mahAvIra pAtamA nai anAdi, ananta ara anAsavAna batAI / vAra mata meM prAtamA ija prAparaNe guNAM ro vikAsa kara paramAtamA varaNa jaavai| vIjA dArzanikAM rI mAnyatA hai ke prAtamA paramAtamA ro ija aMsa hai| vArai mutAvika jiyAM Aga sU"eka cinagArI chiTaka ra nyArI huya jAvai ara pAchI Aga meM mila jAvai, uNIja bhAMta pAtamA para paramAtamA ro sambandha hai / paNa bhagavAna mahAvIra AtamA ro svataMtra astitva mAniyau para kayo-prAtamA jada karama maLa ro nAsa kara'ra nirvikAra huya jAvai tada vA khudaija paramAtamA baraNa jaaii| Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 . prabhu mahAvIra prAtamA rI aoLakhANa karAvatAM kayau- AtamA amUrta hai| vA prAMkhyAM sUdekhI nI jA sake / vA zuddha caitanya svarUpa hai| sarIra meM cetanA rI anubhUti prAtamA rai kAraNa sU ija hai| karamA rai mutAbika pAtamA minakha para jinAvarAM ro sarIra dhAraNa karai ara uNAM rai kAraNa ija kadai nArakI ro dukha bhogai to kadai devaloka ro sukha / prAtamA ija ApaNa sukha-dukha rI kartA hai ara vAija uNAM rI bhoktaa| ____ mahAvIra rI dRSTi meM prAtamA ara sarIra judA-judA hai| jaThA tAI pAtamA saMsAra sUmukta nI huvai vA eka sarIra nai choDa' ra vIjo sarIra dhAraNa karatI raivai / bhagavAna mahAvIra paramAtamA rI kalpanA sRSTi rI racanAkaraNa AlA re rUpa meM nI krii| vArI dRSTi sUparamAtamA vItarAgI hvai| vAMnai saMsAra sU kAI legodeNo nI / AtamA ro carama vikAsa ija paramAtamA haiM / iNa dRSTi sUjitarI AtmAvAM tapasaMyama rai mAraga para cAla' ra ApaNA karama kSaya kara devai, vI saba paramAtamA vA jaavai| paramAtamA bagiyAM pachai bhI uNAro svataMtra astitva raive / kiNI eka jota meM mila' ra vI pApaNo astitva naSTa nI krai| svAtaMtrya bodha rI A mAnyatA mahAvIra rai AtamavAda rI khAsa vizeSatA hai| mahAvIra rI dRSTi meM AtamA ananta jJAna, ananta darzana, ananta cAritra, para ananta baLa rI dharaNI hai| vIMnai o baLa kiraNI bIjI zakti sUnI milai / vA khuda ApaNI sAdhanA sU ApaNa meM chipyaur3A iNa baLa nai jAgRta krai| cAra ghAtika karama (jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, ara antarAya) AtamA rI mULa zakti rai srota nai roka laivai / jada nai ghAtI karama naSTa huya jAvai tada prAtamA ro vikAsa para ugarI ananta zakti ro bodha huvai / zrAtamA rI tIna avasthAvAM 1. bahirAtamA : AtamA rI tIna avasthAvAM mAnI-bahirAtamA, antarAtamA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 para paramAtamA / 1 bahirAtamA: bahirAtamA vA avasthA jiNameM AtamA jAgRta nIMhuve, vInai prAtamajAna nI huvai / jIva, sarIra para indriyA~ naiija vA prAtamA mmjhe| 2. antarAtamA: antarAtamA vA avasthA hai jada jIva nai jJAnI purusAM rai samparka sUtrAtamajJAna huve| vo nai sarIra sU ApaNa aLaga astitva ro bhAna have / vAyA vAta samajha jAve ke jiNa bhAMta myAna para talavAra eka nI hai, ugIja bhAMta pAtamA ara sarIra paNa eka konI / antamuMkha nAtamA sarIra nai para padAratha samajha' ra uNa para mugdha nI huve| uraNa nai saMsAra ghara ugare padArthI sU harSa ara viSAda nI hudai / upane iSTa-sayoga meM sukha ara ipTa-viyoga meM dukha nI huvai / samabhAva rI jota uNarai mAnasa ne jagamagAvA laagai| rAga-dveSa ro bhAva naSTa hRya jAvai / duniyAM rI se vastugrAM para ghaTanAvAM ne vA madhyastha bhAva suudekheN| 3. paramAtamA: paramAtamA vA avasthA hai jada prAtamA nai atIndriya jJAna huya jaane| vA ananta sukha, ananta jJAna para ananta sakti ro srota vaNa jAge / uName kiraNI bhAMta ro vikAra nI hune / bA paramAnandamayI para vizuddha caitanya svarUpa pALI huya jaane| zrA paramAtama dasAija paramabrahma hai, jinarAja hai, parama-tattva haiM, paramaguru, paramajyoti, paramatapa, ara parama dhyAna hai| jai iga sarUpa nai jAga liyo bI se kucha jANa liyo ara jai iNa sarUpa nai nIM jANiyo vAM se kucha jANa' ra bhI kAMI nI jaanniyo| [3] karma vizva rai vizAla raMgamaMca para nijara DAlaNa tUM mAlUma huvai ke paNa meM cArakAMnI vividhatA para viSamatA hai / cAra gatiyAM para Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArAsI lAkha jIva yoniyAM meM bhramaNa karaNa ALA jIva eka jisA rUpa ara zakti ALA konI / koI minakha hai to koI pasu, koI paMchI hai to koI kiidd'aa-mkodd'aa| manuSya gati meM paNa aneka bhAMta rI viSamatAvAM dekhaNa ne milai / koI minakha hRSTa-puSTa hai to koI dublo-paatro| koI rUpALo manamovaraNo hai to koI kaalo-kluutto| koI dhanavAna hai to koI garIba / koI sukhI hai to koI dukhI / koI nIrogI hai to koI janamajAta roga ALo / prabhu mahAvIra iNa sagaLI viSamatAvAM ro kAraNa prApaNA-prApaNA karamA nai batAyo / pAcchA karama rai baMdha sUminakha nai sukha ara burA karamAM rai baMdhaNa sUdukha milai / karama ro sarUpa loka vyavahAra para sAstrAM meM karama sabada kAma-dhandhA para vyavasAya karaNa rai aratha meM prayukta huvai / khAvaraNa-pIvaNa, halaNa-calaNa Adi kAmAM meM bhI karama sabada ro prayoga hudai / paraNa jaina darzana meM karama sabada ro eka vizeSa praratha, huvai| saMsArI jIva, jada rAga-dveSa yukta mana, vacana, kAyA rI pravRtti kara tada AtamA meM eka spandana huvai jisU vA cumbaka rI dAI bIjA pudgaLa paramANuvAM nai pApaNI tarapha khIce, ara nai paramANu lohe rI dAI uraNa sUcipaka jAne / au pudgaLa paramANu bhautika ara ajIva hune paNa jIva rI rAga-dveSAsmaka mAnasika, vAcika ara kAyika kriyA re dvArA khIMca'ra prAtamA rai sAgai dUdha-pANI dAI ghalamila jAne, Aga aralo hapiNDa rI dAI Apasa meM ekameka huya jAvai / jIva rai dvArA kRta (kriyA) huvaNa sU meM karma kahIjai / karma baMdha rA mUla kAraNa rAga ara dveSa hai / rAgadveSa rI bhAvanA rai vasIbhUta huya jai karama karai uNa ro phaLa vAna avasa mile / AcchA karamA ro phaLa Accho para burA karamAM ro phaLa buro milai / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 karama rA bheda : AtamA rA mukhya pATha guNa hunai / iNAMna AcchAdita karaNa sUkarama bhI ATha prakAra rA mAnIja (1) jJAnAvaraNa (2) darasanAvaraNa (3) vedanIya (4) mohanIya (5) Ayu (6) nAma (7) gotra ara (8) antraay| iNA pATha karamAM mAMya sUjJAnAvaraNa, darasanAvaraNa, mohanIya ara antarAva pracAra ghAtI karama kahIje para vAkI rA cAra vedanIya, prAyu, nAma para gotra aghAnI karama kahIjai / ghAtI karama grAtamA rai sAga race / prAtamA rai jJAna, darasaNa, cAritra, sukha Adi mUla guNAM ro ghAta krai| iNa karamA nai naSTa kiyAM vigara AtamA sarvana para kevaLo nI vaNa ske| aghAtI karama AtamA rai mUla svarUpa nai naSTa nI karai / iNAMro asara kevala sarIra, indriya, umara Adi para par3e / iNAMro sambandha igIja janamatAI rvai| 1. jJAnAvaraNa : jo karama prAtamA rI jJAna zakti nai aAcchAdita kara vo jJAnAvaraNa karama kahIje / jyU prAMkhyAM para lAgyor3I kapar3e rI paTTI dekhaNa meM bAdhA DAlai, uNoja bhAMta nAnAvaraNa karama pAtamA nai padAratha ro jAna karaNa me rukAvaTa ddaale| 2. darasanAvaraNa : darasanAvaraNa karama pAtamA rI padArathAM nai dekhaNa rI zakti nai AcchAdita karai / o karama pairedAra rai samAna hai jo rAjA rai darasaNa karaNa yA milaNa meM rukAvaTa ddaale| 3. vedanIya / vedanIya karama rA do bheda huge-sAtA vedanIya ara asAtA vedanIya / sAtA vedanIya ra udaya sUjIva sArIrika ra mAnasika Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 sukha ro anubhava karai ara asAtA vedanIya rai udaya sUjIva dukha ro anubhava karai / vedanIya karama saiMta sUputyor3I talavAra rai mAphika hai| saiMta putyor3I talavAra rI dhAra cATatAM samaya jo chaNika sukha mila vo sAtA vedanIya ara cATatAM vagata taLavAra rI dhAra sUjIbha kaTaNa ro jo dukha mile vo asAtA vedanIya / kavA ro mataLaba pro ke saMsAra rA sagaLA sukha dukha-mizrita hai| 4. mohanIya mohanIya karama dArU rai mAphaka hai / jyU dAru minakha rI buddhi nai naSTa karai ara vo bebhAna huya jAga, vIM nai hitAhita ro jJAna nIM raivai, uNIja bhAMta pro karama AtmA rai jJAna subhAva nai vikRta baNAne / uNamai para padArthArai prati mamatva buddhi jagAyai / ATha karamAM mAya mohanIya karama sagaLA sU bhayaMkara ara tAkatavara hai / pro karamA ro rAjA khiijai| 5. Ayu prAyU karama rI sthiti sU prANI jIne para uNarai naSTa huvaNa sUjIva marai / iNa karama ro subhAva kaidakhAnA rai mAphika hai / jiyAM adAlata sU sajA pAyor3o aparAdhI pUrI sajA pAyAM bigara pailAM nIM chUTa sakai, uNIja bhAMta Ayu karama jaThA tAI baNiyo rainai baThA tAI jIva ApaNa sarIra ro tyAga nI kara ske| Ayu karama rA narakAyu, niryaJca prAyu, manuSya prAyu ara deva Ayu a cAra bheda hai / 6. nAma : nAma karama jIva nai eka jUNa sUdUsarI jUNa meM le jAne / iNa karama rai kAraNa ija jIva rI jUNa ara jUNa samvandhI sarIra rI avasthA-vyavasthA nizcita hunai| o karama citrakAra rai mujaba hai| jiyAM citrakAra bhAMta-bhAMta rA citra baNAne uNIja bhAMta bho karama Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva, nAraka, manuSya, pazu-paMchI re sarIra, indriya, avayava varNa, gaMdha, rasa, sparza Adi rI racanA kareM / nAma karama rA do bheda hune-subha para asubha / subha nAma karama sUrUbALo, suDauLa, AkarSaka para prabhAvazAlI sarIra varNa ara asubha nAma karama sUbadasUrata, veDola sarIra rI sthiti huge| 7. gotra : gotra karama jIva rI uNa sthiti se nirdhAraNa kara jiNa re kAraNa jIva isA kuLa, jAti, parivAra Adi meM janama lene ke vo UMco-nIco samasyo jAvai / I karama se tulanA kumhAra sU karI jaanai| jiyAM kumhAra bhAta-bhatIlA dhar3A varaNAgai, uNAMmeM sUkucheka ghar3A isA huvI ke loga vArI akSata, caMdarA Adi sU pUjA karai para kucheka ghar3A isA huau ke dAru mAdi rAkhaNa meM kAma Ane para kharAva samajhayA jaane| 8. antarAyaH antarAya karama rai udaya sU prAtamA ro dAna, lAbha, bhoga upabhoga para vIrya (vaLa ) sambandhI saktiyAM meM rukAvaTa prAnai / iNa karama rai kAraNa ija logAM meM sAhasa, vIratA, prAtama vizvAsa Adi rI kamI-besI huge / o karama khajAMcI Rs mAninda hai / jiyAM rAjA ro hukama huvaraNa para bhI khajAMcI rai viparIta hoNe sUicchA mAphaka dhana rI prApti meM rukAvaTa par3e, uNIja bhAMta pAtamA rUpa rAjA rI dAna, lAbha Adi rI ananta zakti hotA iyAM bhI o karama uNa rai upabhoga meM bAdhA ddaale| purusAratha para karama : minakha prApaNa karamA (bhAgya) ro khuda niramAtA hai| vo mApaNa kiyor3e karamA nai bhugataraNa khAtara bAdhya hai, paNa itaro bAdhya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 konI ke vo uraNAMmeM koI badaLAva nI lA ske| karama bAMdhaNa meM minakha nai jittI svataMtratA hai, uttII svataMtratA uNanai karama bhogaNa meM bhI hai / purusAratha rai baLa sUminakha karama re phaLa meM parivartana lA sake / bhagavAna mahAvIra karama-parivartana rA cAra siddhAnta batAyA-- 1. udIraNA -niyata avadhi sU pailAM karama ro udaya meM aavrnno| 2. udvartana-karama rI avadhi ara phaLa deNa rI zakti me bar3hotarI huvnnii| 3 apavartana-karama rI avadhi bhara phaLa deNa rI sakti me kamI hovrnnii| 4. saMkramaNa-eka karama prakRti ro bIjI karama prakRti meM saMkramaNa huvrnno| iNa siddhAnta ra mAdhyama sUprabhu mahAvIra batAyo ke minakha AparaNe purusAratha rai baLa sUbaMdhyor3A karamAM rI avadhi kama-besI kara sakai / vo karamAM rI phaLa-sakti nai maMda yA tIvra paNa kara sake / iNa bhAMta niyata avadhi sUpailo karama bhogyo jA sake / tIvra phaLa pALo karama maMda phaLa ALaM karama rai rUpa meM ara maMda phaLa pAlo karama tIvra phaLa pALe karama rai rUpa meM bhogyo jA sakai / puNya karama rA paramANu pApa re rUpa meM ara pApa karama rA paramANu puNya re rUpa meM saMkrAta huya ske| karama rA meM siddhAnta minakha nai nirAsA, akarmaNyatA, para parAdhInatA rI manovRtti sU bacAvai / jaiminakha ro vartamAna purasAratha sat huvai to vo atIta rA asubha karama-saMskArI nai naSTa kara sake yA uraNAMnai subha meM badaLa sakai / para jai uNaro vartamAna purasAratha asat huvai to vo ApaNa lAbha sU bhI vaMcita raiya jAvai / saMkSepa meM kayau jA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 sake ke jo minakha prApaNe puraSAratha rai prati sAMcI hai, jAgarUka hai, to vo ApaNa kara mAM rI adhInatA sU bAra nikaLa ske| mahAvIra ro karama siddhAnta iNa bAta para jora deva kai minakha nai milyor3A dukhasukha kiraNI Izvara ra virodha yA kirapA rA pratiphaLa konii| vAM ro kartA-bhoktA minakha khudaIja hai para vIM meM Ija A tAkata hai ke vo prApaNaM sAdhanA rai baLa sUaApaNo bhAgya (karma) badaLa sakai / IzvaranirbharatA sU chur3A'ra minakha nai prAtama nirbhara varaNAvaraNa meM mahAvIra rai karama siddhAnta rI mahattvapUrNa bhUmikA hai / [4] tapa rAga-dvaSAdi pApa karamAM sUjai pAtamA malIna para asuddha huvii| ugarI suddhi khAtara tapa ro vidhAna hai| tapa eka isI Aga hai jimeM tapa'ra AtmA visuddha varaNa jaane| tapa do bhAMta ro huvai-(1) bAhya tapa (2) yAbhyantara tapa / vAhya tapa: jirA kriyA re karaNa sU, indriyAM ro nigraha huve, vRttiyAM ro saMyama huvai, logAM ne bhI mAlUma hune ke o tapa kara ryo hai vo bAhya tapa kahIjai, jiyAM upavAsa yA dasa bIsa dinAMrI lAmbI tapasyA yA vigaya (ghI, dUdha, dahI Adi) tyAga tathA sarIra nai saradI, garamI Adi meM rAkha'ra takalIphA sahana karaNa ro abhyAsa karaNo Adi / vAhya tapa rA cha bheda : vAhya tapa rA cha bheda hai-anasana, UrapodarI, bhikSAcarI, rasaparityAga, kAyakalesa para pratisaMlInatA / 1. anasana anasana ro aratha hai-yAhAra ro tyAga krnno| yo tapa Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sagaLA tapAM meM pailo hai AhAra ra prati sagaLA prANiyAM rI Asakti hunai / bhUkha para vijaya pANo sabasUdoro hai / AhAra tyAga ro matalaba hunai prANAM ro moha chor3aNo, mauta rai Dara nai jiitnno| AhAra tyAga sU mAnasika vikAra dUra hunai / o tapa upavAsa khiijai| upavAsa sabada do sabadAM sUbaNyo hai| upa+vAsa / upa ro aratha huvai samIpa para vAsa ro aratha hai-raivaraNo / arthAt AtmA rai nair3eraivaNo / pAtamA ro subhAva Anandamaya ara jJAnamaya hai| iNa Ananda rI anubhUti voIja kara sake jo rAga-dveSa Adi vikArA sUaLago raira samabhAva meM ramaNa kre| 2. UraNodarI : tapa ro dUjo bheda UraNodarI hai| iNa ro matalaba hai bhUkha sU kama khAvaNo / iNa tapa sU khAdya-saMyama rI bhAvanA nai baLa mile para anAvazyaka dhana saMcaya karaNa rI pravRtti para aMkusa lAge / o tapa dhArmika dRSTi rai sAga-sAgai Arthika ra sAmAjika dRSTi sU bhI ghaNo upayogI hai| 3. bhikSAcarI: tIjai tapa bhikSAcarI ro sambandha niradosa AhAra grahaNa karaNa rI vidhi sU hai / iNa tapa ro sambandha vizeSa kara muniyAM sU hai / muni niradosa AhAra grahaNa karabA khAtira bhikSAvRtti karai / vIM kaI gharAM sUthor3o-thor3o bhojana lai'ra prApaNo gujara-basara krai| iNa tapa meM sAdhaka rai khAtara vidhAna hai ke vo abhigraha Adi niyamAM sUlUkho-sUkho jiso bhI niradosa AhAra mila jAvai, samabhAva sU grahaNa karai / zrAvaka notipUrvaka jovananirvAha rA sAdhana juttaavai| 4. rasaparityAga : cauthai rasa parityAga tapa meM sUvAda vatti para vijaya pAvaraNa ro Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 prAdarza hai / jIbha re muvAda para vijaya pAvaNI ghaNI musakala hai| iNa kAraNa iNa sAdhanA nai bho tapa mAniyo hai / iNa tapa ro sAdhaka savAda para vijaya pA'ra abhakSya cIjA re grahaNa sU bace / 5. kAyaklesa: pAMcamo kAyakalesa tapa hai| kalesa ro artha hai-kaSTa / prAtama kalyANa khAtara zarIra nai kaSTa devaraNo kAyAkalesa tapa hai| iNa tapa meM prAtamA rA karama maLa dUra karaNa khAtara sarIra nai bhUkha, tisa, sardI, garamI, dhyAna, Asana Adi dhArmika kriyAvAM sU tapAyo jAvai / iNa kriyA sUpAtamA meM sthiratA, zuddhatA ara sahanazIlatA jisA guNAM ro vikAsa huve| 6. pratisaMlInatA: __chaTo pratisalonatA tapa hai| indriyAM nai asadvRttiyAM sU haTA'ra sadvRttiyAM meM pravRtta karANo pratisaMlInatA tapa hai| iNa rA mukhya rUpa sUcAra bheda hai| indriya pratisaMlInatA tapa meM pAMcU indriyAM (prAMkha, nAka, kAna, jIbha, sarIra) nai viSaya vikArAM sUdUra rAkhaNa rI kosisa huvai / kaSAya pratisaMlInatA meM kaSAya (krodha, mAna, mAyA, lobha) rI pravRtti ro nigraha kiyo jaavai| yoga prati saMlInatA meM mana, vacana ara kAyA nai asubha bhAvAM sUsubha bhAvAM kAMnI moDayo jAvai / mana nai ekAgra kiyo jAvai, mauna rAkhyo jAnai / vivakta sayyAsana sevanA tapa meM isI Thaur3a raivaraNa rI manA hu jisU kAma, krodha Adi manovikArAM nai uttejanA mile| prAbhyantara tapa: Abhyantara tapa rI sAdhanA sU sarIra nai kaSTa to kama mile para mana rI ekAgratA, saraLatA, bhAvAM rI zuddhatA ro prabhAva besI rain| Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 Abhyantara tapa rA chaha bheda : prAbhyantara rA chaha bheda huge-prAyazcita, vinaya, naiyAvatyA, svAdhyAya, dhyAna para vyutsrg| 1. prAyazcita : prAyazcita ro aratha hai-pramAda yA aNajANa meM huI bhUlA re prati mana meM glAni yA pazcAtApa karaNo para uNAM nai phera dubAga nI karaNa ro saMkalpa levaNo / iNa bhAMta prAtama nirIkSaNa sU jIvana zuddha para saraLa baNai / 2.vinaya : vinaya ro praratha hai namratA / prApaNe sUbar3A re prati namratA para choTA ra prati sneha para vAtsalya bhAva rAkhaNo vinaya tapa hai| vinaya sUahakAra TUTa para sadAcAra rI bhAvanA meM bar3hotarI huge| 3. vaiyAvRtya : naiyAvRtya ro aratha hai-sevA / jo sAdhaka niskAma bhAva sU samAja sevA para rASTra sevA karai vo bhI bar3o tapasvI maaniijai| jaina AgamAM mujaba sevA karaNa sUtIrthaGkara gotra karama rI prApti hune / sevA parama dharma hai / iNa sUkaramA rI nirajarA hune| 4. svAdhyAya : __svAdhyAya ropraratha hai-vidhipUrvaka sat zAstrAM ro adhyayana krnno| adhyayana meM tallIna huvaNa sU mana ekAgra huvai, zuddha vicAra pAvai para jJAna bdhai| iNa sUjJAnAvaraNI karama ro nAsa huve / vAcanA, pRcchatA, parivartanA, anUprekSA, dharamakathA Adi svAdhyAya rA pAMca prakAra hai| Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 5. dhyAna : dhyAna ro praratha hai-mana rI ekaagrtaa| mana nai asubha vicArAM sUsubha kAMnI moddnno| subha kAMnI baDhato mana kiNI viSaya meM tanmaya huya jAge to vo dhyAna khiijai| dhyAna sUpAtama baLa ro vikAsa hune / dhyAna cAra bhAMta ro hune-pAta, raudra, dharma para zukla / pailA do dhyAna asubha mAnIjai / atyAgaNa joga hai| pAkhara rA do dhyAna subha hai / lambI tapasyA upavAsa sUjitarA karama kSaya nI hune, utarA muhUrta bhara rai subha dhyAna nahuya jAne / 6. vyutsarga: vyutsarga ro aratha hai-viziSTa vidhipUrvaka tyAga krnno| dhana, sampatti, sarIra zrAdi ra prati Asakti para kapAya (kAma, krodha, mAna, mAyA, lobha Adi ro tyAga karaNo vyutsarga tapa hai| iNa tapa meM deha re prati prAsakti sU mukta ravaNa ro abhyAsa kariyo jaane| Upara batAyor3A tapa rI sAdhanA sU karamAM rI nirjarA para aneka guNAM ro vikAsa hune jai svastha samAja ara pragatizIla majabUta rASTra ra vikAsa rA mUla AdhAra varNa / [5] gRhastha-dharma bhagavAna mahAvIra sAdhuoM para gRhasthAM rekhAtara jiNa dharama rI vyavasthA dIvI, ko kramaza: zramaNa dharama ara zrAvaka dharama kahI jai / sAdhunAM khAtara mahAvratAM ro para zrAvakAM khAtara aNuvatAM ro vidhAna hai / mahAvratAM rai pALaraNa meM muni sagaLA pApa karamAM sUbace paNa girasta rI kucha sImAvAM, maryAdAvAM havai jiraNa kAraNa vai sampUrNa pApa karamAM ro tyAga konI kara ske| pApAM ro AMzika tyAga ija aNuvrata yA zrAvaka dharama khiijai| pApa, prANiyAM rai Antarika yA Atmika vikArAM ro ija dUjo nAma hai / vikAra ija dukhAM ro kAraNa hai| iNAM vikArAM sUdukha vaDhaM ara iNArI kamI sUdukha ghttai| Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 pAMca aNuvrata : moTe rUpa sU pApa pAMca bhAMta rA hune hiMsA, jhUTha, corI, kusIla para parigraha / iraNa pApAM ro aMzataH tyAga aNuvrata kahIjai / bhI uNIja krama sU pAMca bhAMta rA hune - ( 1 ) ahiMsA ( 2 ) satya (3) acaurya ( 4 ) brahmacarya ra (5) parigraha - parimANa / 1. ahiMsA : iNa vrata ro dhAraka hiMsA ro dezataH tyAga kreN| vo saMsAra re sagaLA prANiyAM ne ApaNI AtmA re samAna smjhe| vo soca ke jiyAM dukha mhane nI pasanda hai uNIja bhAMta dUjA prANiyAM ne bhI dukha pazanda konI | zrA soca vo dUjA prANiyAM ro ahita nI kreN| uNAM kaSTa nIM devai / ahisA meM uNarI pUrI saradhA hune / hiMsA ne vo tyAjya samajhe / paraNa girastI meM sampUrNa hisA sU bacaNo saMbhava konI | i kAraNa ahisAraNuvrata ro saMkalpa le'ra vo niraparAdha prANiyAM ne takalIpha nI dene, uNa ro vadha nIM kareM, pasuvAM Adi para batto bhAra nIM lAdai, cAbUka, baita zrAdi uNAM para vAra nIM kreN| vAMne bhUkhA-tisA na rAkhe / kiNI sAgai krUratA pUrNa amAnavIya baivAra nIM kreN| iraNa vrata re pALaNa sULa hisA krUratA kama huya' ra apaNAyata ara lokakalyANa rI bhAvanA meM bar3hotarI hu- / * 2. satya iNa vrata meM asatya ro dezataH tyAga kariyo jAge / iNa vrata Rs dhAraka meM satya raM prati pUrNa niSThA hune / vo jhUThI sAkha nIM devane / jALI dastakhata nIM kreN| kiNI rI rAkhIyor3I dharohara ne pAchI devaraNa sU nA nIM kreN| jhUThA lekha, bhASaNa ra vijJApana Adi nAM dene / iraNa vrata re pALaNa sU avizvAsa miTara visavAsa, satyatA, ImAnadArI, prAmANikatA jisA guNAM rI baDhotarI hune / Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 3. acArya : isa vrata meM corI ro dezataH tyAga kariyo jAgai / iNa vrata ra dhAraka ro atraurya meM pUrI visavAsa hune / vo dUjAM rI vastu corI rI niyata sUnI laive| cora ne corI karaNa meM kI bhAta rI madada nIM de / nakalI vastu nai asalI vatAra para asalI nai nakalI vatAra nIM vece / vastu meM kiNI bhAta rI milAvaTa nI krai| rAja rai niyamAMre viruddha kAma nI kara / jeba kATaNa ara saidha lagAe jisA cora karamA sU sadA baciyo rii| kama jyAdA nApa taula nI kre| minakha raithama, sakti para sampatti ro apaharaNa nI krai| nyAya ara nIti sUdhana kamAra AjIvikA claage| iNa vrata rai pALaNa sU sampatti ro apaharaNa miTara nyAya-nIti ro prasAra huge| 4. brahmacarya : iNa vrata ro dhAraka parastrIgamana ro tyAga va svastrI gamana rI maryAdA rAkhe / aprAkRtika kAma bhoga nI karai / nagna nRtya, azlIla gAyana, bhaddI majAkA grAdi suubce| iNa vrata sUvyabhicAra, durAcAra miTara sadAcAra ro prasAra va poSaNa huve / 5. parigraha-parimAraNa : iNa vrata meM parigraha ra parimANa ro niyama kiyo jaag|ii vrata rodhAraka yA soce ke parigraha vRtti vipaya kaSAyAM ne bar3hAya pALI hai,| girasta hovaraNa re kAraNa vo pUrNa rUpa sUto parigraha ro tyAga nIM kara sake paNa dhana-dhAnya, khetI, pazu, dukAna, makAna, sonA, cAMdI, Adi rAkhaNa rI nizcita maryAdA avazya kreN| isa vrata rai pALaNa sU Arthika viSamatAvAM para saMgharSa miTara samatA va zAnti ro prasAra hge| Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 tIna guNavata: pAMca aNuvratAM nai guNAkAra rUpa meM var3hAvaNa khAtara guNAbratAM rI yojanA hunai / aguNavata tIna prakAra rA hai1. digvata : iNa ro praratha hai cArU disAvAM meM prANa-jANaM ro parimANa nizcita krnno| 2. desavata : iNa ro aratha hai-kSetra viSayaka hada vAMdhaNI, amuka nadI, pahAr3a Adi rI sImA sUbAra naipAra nI krnno| 3. anarthadaNDa viramaNa vrata sarIra rI caMcaLatA, asthiratA, vANI ro anargala upayoga Adi anartha daNDa hai| iNa vrata meM isA kAmAM sUbacyo jAne jiNa rai karaNa sUApaNo koI bhI prayojana nI sara para binA kAraNaI pApa karamAM ro saMcaya hune| cAra zikSAvata: pAMca vratAM nai majabUta baNAvaNa khAtara zikSAvatAM ro vidhAna kariyo gayo hai / au zikSAvata cAra prakAra rA hai1. sAmAyika vrata : iNameM sagaLA pApAM ro tyAga kara samabhAva nai prApta karaNa rI sAdhanA kI jAnai / sAmAyika karatAM vagata zrAvaka niSpApa jIvana bitAnai / iNa sUtana, mana, ara vApI meM sthiratA maane| 2. desAvakAsika vrata : dainika vrata grahaNa karaNarI pravRtti desAvakAsika vrata kahIje / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 zrAvaka hiMsAdi prAstravAM ro dravya, kSetra, kALa rI maryAdA sUnitahamesa saMkoca karai / iNa ra abhyAsa sUjIvana saMyata ara niyamita varNa / 3. posavopavAsa vrata : iNa vrata meM sAdhaka hiMsAdi pApa karamA ro eka dina rAta khAtara tyAga krai| pauSadha vrata meM vo khuda pApa karyAM navacai ara dUjA sU bhI vo hisAdi rA kAma nI kraane| 4. atithi saMvibhAga vrata ghara Ayor3o atithi deva rI bhAMta hunai / sAdhu-sAdhvI para sAdharmIjanAM ro bhAvanAdara karaNo hareka gRhastha ro pharaja hune / samatAvRtti vaDhAvaraNa meM tathA samAja meM sauhArda bhAva rI tharapaNA meM o vrata ghaNo upayogI hai| [6] ahiMsA ahiMsA savada ro artha hai-hiMsA nI karaNI, kiNI jIva nai noM mAraNo / ahiMsA ro marama bhalIbhAMta samajharaNa khAtara hiMsA ro sarUpa samajharaNo jarUrI hai| jaina paribhASA mujaba hiMsA savada ro aratha huvai-pramAda yukta mana, vANI para sarIra sUdUjA rai athavA ApaNa prANAM ro nAsa karaNo / prANa dasa huvai-pAMca indriyAM, mana, vANI, sarIra, sAMsa para Ayu / iNa dasUprANAM mAMyasUkiNI eka ne bhI pramAda rai vasIbhUta huyara nukasANa pohacANoM, hiMsA hai hiMsA ro mUla kAraNa pramAda / pramAda pAMca bhAMta rA huvai(1) indriyA~ rI viSayAsakti (2) kaSAya-krodha, mAna, mAyA, lobha Adi manauvega Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 (3) Alasya yA asAvadhAnI / (4) vikathA-bekAra rI bAtAM / (5) moha-rAga-dveSa Adi apramAda hRdaya nai vikRta ara saMkucita baNAvai / iNA sU prerita huya'ra dUjA rai prANAM nai AghAta pohacANo hiMsA hai| pramAda bhAva nai naSTa karaNa khAtara maitrI ara abheda bhAvanA ro vikAsa karaNo cAijai / dveSa ara suvAratha nai maitrI ara samAnatArI bhAvanA sUjItaNo cAijai / saba jIva jIvaNo cAvai, maraNo koI nI cAvai / sava jIvAM ne ApaNa samAna samajha'ra kiNI nai nukasAna nI pahacANo, jiso baivAra ApAMnai AparaNe sAgai pasanda hai visoi baivAra dUjAM rai sAgai karaNo, ahisA hai| hisA ro mUla kAraNa pramAda yukta AcaraNa hotA huyAM bhI pAMca oru bIjA kAraNa hai jiraNAM rai vasIbhUta hoya'ra minakha hiMsA krai| vai iNa bhAMta hai (1) artha daNDa (2) anartha daNDa (3) hiMsA daNDa (4) akasmAta daNDa (5) dRSTi viparyAsa daNDa / manoraMjana khAtara kiNI prAMNI nai mAraNo, dukha poMcAvaNo, aMga-bhaMga karaNo anartha danDa hai| iNa hisA sUnI to sarIra rI rakSA huvai ara nI parivAra, kuTumba para mitra ro koI prayojana siddha huvai / koI jIva ApAna mAra sakai yA kiNI bhAMta ro nukasAna poMcAya sakai igarI AsaMkA mAtra sUIja uNanai mAra DAlaNo hisA daNDa / hai / acANacaka galatI sU eka ra badaLa dUjA jIva rI hisA kara devaNI akasmAta daNDa hai| iNIja bhA~ta bhrama sUmitra nai zatru samajhara yA sAhakAra nai cora samajha ra uraNanai daNDa devaNo dRSTi viparyAsa daNDa hai| iNa kAraNAM rai alAvA hiMsA rA mukhya nimitta hai-rAga para dveSa / rAga rA do prakAra hai-mAyA para lobha para Sa rA bhI do prakAra hai-krodha ara mAna / , Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 krodha meM prAya putra-putrI Adi pArivArika sadasyAMne mAraNo, pITago, saradI-garamI meM ughAr3e sarIra Ubhokara deNo, A hiMsA krodha nimittaka hisA kahIjai / jAti, kuLa, baLa rUpa, tapa, aizvarya, prajJA Adi meM khuda nai var3o mAnara ghamaNDa karago, dUjAM nai nIco * samajhaNo, uraNAro apamAna karaNo mAna nimittaka hiMsA hai| Upara sUsabhya ara zipTa vaNa'ra chipyor3e rUpa sUpApa karaNo, dUjAM nai ThagaNo, kapaTa karaNo, uraNAM rai gupta bhedAM sUbejo phAyado uThANo mAyAnimittaka hisA hai| Upara sUbhoga rai prati udAnInatA ro bhAva dhArara kAmabhogAM rI pUrati khAtara, vipaya bhogAM rI cIjAM ro saMgraha karaNo, uraNa saMrakSaNa rI cintA karaNI lobhanimittaka hiMsA hai| jaina dharama meM prAtamaghAta karaNo bahuta bar3I hisA hai / ghaNakarA loga kaiva ke zrApaNI AtmA ro ghAta karaNa meM hiMsA konI, paNa pA bAta galata hai| AtamaghAta karagiyo minakha bhaya, krodha, apamAna, lobha, rAga Adi bhAvAM sUprerita huya'ra AtamaghAta karai / aM kAraNa hiMsA rA Ija hai / AtamaghAtI minakha meM prAtama visavAsa para kasTa sahipNutA nI huve / kAyaratA, bhaya, dInatA, AtamavisavAsa ro kamI Adi avaguNa, sadguraNAM ro nAsa karai / iNa vAstai AtamaghAta mahApApa ara hisA mAnIjai / paNa sAdhaka jada kALa nai naiDo jAraNa samabhAva pUrvaka anazana vrata aMgIkara kara'ra AtamasarUpa me ramaNa karatA huyo maraNa prApta kare to vo AtamadhAta nI kahIje / zro samAdhi maraNa kahIjai / sAdhanA rI dRSTi sUIro ghaNo mahattva hai / minakha AjIvikA, Amoda-pramoda para savAda rai vasIbhUna huya'ra dArU, mAMsa, camar3A, dAMta Adi sUvaraNI cIjAM ro upayoga karai / jaina dRSTi sUA bhI hisA mAnIjai / - rUr3hivAdI loga laukika mAna-manautiyAM pUrI karaNa khAtara devI-devatA rai sAmai aneka jIvAM rI baLi deva / devI-bhakti para Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 siddhi prApti rI Ar3a meM A bahuta bar3I hisA hai / iNa hiMsA ro eka mAtra kAraNa ajJAna, adhavisavAsa para bhogAsakti hai| ahiMsA para zubha pravRtti : jiNa bhAMta pApAMnai sukha vAlho hai, uNIjabhAMta dUjAM nai paNa sukha vAlho hai| jiyAM prApAMnai kaSTa apriya hai uNIja bhAMta dUjA nai bhI kaSTa apriya hai / prA soca'ra prANimAtra rai sAga ekatva rI anubhUti para maitrI bhAva rAkhaNo cAijai / ahiMsA rA hajAra rUpa ara srota hai| bhagavAna mahAvIra khyo. dayA, samAdhi, kSamA, samyaktva, cittarI dar3hatA, pramoda, visavAsa, abhaya, samatva, maitrI Adi bhAva ahimA rai parivAra meM giraNIjai / aM guNa ahiMsA ro vikAsa karai / iNAM rai cintana para baivAra sUpramAda bhAva ghttai| ahiMsA re pALaNa khAtara mana, vacana ara kAyA rI svacchanda (asad) pravRttiyAM para roka lagAvaNI jarUrI hai| mAnavIya vRtti rI azubha sUnivRtti para subha meM pravRtti karaNa khAtara jo vidhi sAstrAM meM vaNita hai. samiti kahIjai / samiti rA pAMca prakAra hai-(1) iryA samiti, (2) mana samiti, (3) vacana samiti, (4) eSaNA samiti, (5) AdAna nikSeparaNa samiti / cAlatAM, uThatAM-baiThatAM, kAma karatAM choTA-bar3A jIvAM nai pIr3A nIM poMcAvaraNI IryA samiti hai| mana meM uThyor3A bhAvAM ge nirIkSaNa karaNo ke a bhAva dUjAM khAtara sukhakArI hai yA dukhadAyI, pApakArI hai yA apaapkaarii| igA bhAMta soca'ra mana nai subha bhAvanA meM lagAyAM rAkhaNo mana samiti hai| kaThora, dukhakArI, vANI nI bola'ra hitakArI, satya, madhura vacana bolaNA vacana samiti hai| gujArA khAtara Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAmasika, rAga-dveSa sU bhariyor3I uttejita vastuvA ro sevana nIM kara'ra svAsthya prada, sAtvika bhojana, pANI, vastra, pAtra Adi ro grahaNa (upayoga) karaNo epaNA samiti hai| rojamarrA kAma prANa pALI cIjo re leNa-deza, rakharakhAva Adi meM sAvadhAnI rAkhaNI AdAna nikSepaNa samiti hai| kiNI jIva yA prANa nai nI mAraNo yo ahiMsA ge niSedhAsmaka rUpa hai / ahiMsA ro vidheyAtmaka rUpa hai-loka kalyANakArI pravRttiyoM meM rasa lego, pAtamahitakArI kriyAvAM karaNI, prANImAtara nai prAtamavata samajhazo, uraNAMmeM kiNI bhAta rI bhedabuddhi nI rAkharaNI, maba sAga udAratA ro vaivAra karaNo para nitahamesa maitrIbhAva ro cintana kro| samatAmUlaka samAja ahiMsA siddhAnta ro vidhAyaka tattva hai samatA, viSamatA ro prabhAva / duniyAM me koI choTo-bar3o konI / sagaLA samAna hai| samatAvAda ra iNa siddhAnta ra mahAvIra jAtibheda, varNabheda, raMgabheda nIti ro khaDana kariyo para batAyo ke-minakha janama yA jAta sUbar3o konI / vI nai bar3o bagAvai uragarA guNa, uraNarA krm| mahAvIra kahyo-sira muDANe sU koI zramaNa nI vaNa jAvai, oMkAra ro nAma leNai sU koI vAmaNa, vana me nivAsa karaNa sUkoI muni ara kusacIra dhAraNa karaNa sU koI tApasa nI vaNa jAvai / paNa samabhAva rAkharaNa sUzramaNa, brahmacarya sUbrAhmaNa, jJAna sU muni para tapArAdhanA sUtApasa vaNai / dharma, sampradAya, ara jAti rai nAma para Aja vizva meM ghaNo tanAva para bhedabhAva hai| mahAvIra ra iNa siddhAMta nai.Aja sAMcA arathAM sUapaNA liyo jAvai to pro vizva sagaLA khAtara svarga baNa jaavai| Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 [7] aparigraha : mAnava rI icchAvAM AkAsa rai samAna ananta hai| eka rI pUrati karatAM pAraNa dUjI icchA prAya UbhI hai jAvai / dUjI rI pUrati karaNa para pherU aneka icchAvA paidA huya jAvai / iNaro natIjo pro huvai ke minakha rI sata-asat vRttiyAM meM saMgharSa hobA laagai| kathanI para karaNI meM bheda par3a jAvai / ananta icchAvAM rI pUrati karaNa khAtara minakha anAvazyaka jamAkhorI ara dhana saMgraha krai| vo A bAta bhUla jAvai ke jAM cIjAM rI uraNanai jarUrata hai, uraNArI jarUrata dUjA ne bhI hunai| vo ApaNai suvAratha meM AMdho baraNa'ra cIjAM nai ekaThI karaNa laagai| iNaro pariNAma huvai ke samAja meM dUjI ThoDa cIjAM rI kamI huya jaanai| iNa sU kAlAbAjArI bar3he, samAja meM viSamatA phaile ara varga-sagharSa nai baDhAvo mile, vyaktigata, sAmAjika para rASTrIya jIvana asAta huya jAnai / iNa asAMti nai miTAvaraNa khAtara prabhu mahAvIra logAM nai ahisArai sAgai aparigraha ro, parigraha rI maryAdA taya karaNa ro upadesa diyo| aparigraha ro praratha hai--kiNI vastu ra prati prAsakti yA mamatva bhAva nI raakhnno| pro mamatva bhAva yA mUrchA ija parigraha hai / jyU-jyU mUrchA bhAvanA baDhe tyU-tyUminakha rai prAtama vikAsa ro mAraga rukai, uraNarI jJAna ara viveka rI jyoti naSTa hunai / minakha suvAratha para lobha meM A~dho baNa jaanai| mamatva bhAva jarUrata sU besI cIjA jamA karaNa rI preraNA de| besI nIjAM jamA karaNa khAtara, battau dhana kamAvaNa khAtara minakha anyAya karai, rAjaniyamAM ro ullaghana kara'ra bejAM phAyado utthaanai| iNa bhAMta jyU-jyU vIM nai lAbha milai tyU -nyU vIrolobha bar3hato jAvai / paNa pherU minakha nai saMtoSa ara tRpti nI hunai / uNarI icchA aura battau lAbha kamAvaNa rI raive / mAkaDI rai jALA rI bhAMta minakha lAbha para lobha ra cakkara meM phaMsato jaanai| jisU vIne Atmika sAMti rai bajAya asAMti mile, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha rai bajAya dukha rI anubhUti hune| lAbha ara lobha rI pAga meM vaLato raivaraNa ra kAraNa vInai rAta nai nIda paNa nI paane| pro parigraha sagaLA dukhAM ro mUla hai| I parigraha rA mukhya do bheda hai (1) antaraMga parigraha para (2) bAhya parigraha / antaraga parigraha antaraga parigraha rA cavadA bheda mAnIja-(1) mithyAtva, (2 / rAga, (3) dveSa, (4) krodha, (5) mAna, (6) mAyA, (7) lobha, (8) hAsya, (6) rati, (10) arati, (11) zoka, (12) bhaya, (13) jugupsA, (14) veda na (strI-purupa ra prati abhilASA rUpa prinnaam)| zro ananta parigraha pAtamA rI UMcI uThaNa rI sakti nai naSTa kara'ra ugara patana ro kAraNa vnne| iNa sUkSamA, dayA, karuNA jisA pAtmika guNa naSTa huya jaane| bAhya parigraha : vAhya parigraha moTe rUpa dasa bhAta ro hunai (1) kSetra-kheta, khulI bhUmi gAMva-nagara, parvata, nadI, nALA Adi / (2) vastu : - makAna, mahala, madira dukAna aadi| (3) hiraNya : sonA cAMdI rA sikkA, noTa prAdi / (4) suvarNa-mono (5) dhana-hIrA, pannA, motI Adi jevarAta (6) dhAnya-geheM, cAvala Adi anna (7) dvipada catuSpada-minakha parivAra tathA gAya, vala Adi caupAyA jinAvara (8) dAsadAsI, naukara cAkara Adi (8) kupya ~vastra, vartana, palaMga, alamArI Adi gharelU sAmAna (10) dhAtu-cAMdI, tAMbA, pItala, lohA aadi| iNa vastuvAM ro saMgraha karaNo ara iNAM sU mamatva rAkharago vAhya parigraha hai| IsU prAtamika sAMti nI mila / jyU-jyU bAharI parigraha vadha Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 mana meM cintA ara paresAniyAM bhI vadhavA laagai| I kAraNa Ija sagaLA bAhaya padAratha parigraha mAnIyA jAvai / bAhaya padArathAM rai sAgai-sAge saMkIrNa vicAra ara durAgraha paNa parigraha hai| iNa naicArika parigraha nai dUra karaNa khAtara bhagavAna mahAvIra anekAnta ro siddhAnta vtaayo| anekAntavAdI dRSTikogA sUsocaraNa para vicArAM meM kiraNI ro Agraha nI rkheN| vijJAna rI unnati sUaAja vastubAM ro utpAdana kaI guNAM vaDhagyo hai| paNa pherU uNAge prabhAva ija abhAva cArUkAMnI lkhaavai| Aja paNa ghaNAkharA isA loga hai jiNAMnai peTa bharaNa khAtara pUro anna ara sarIra DhAMkaNa khAtara pUro kapar3o nI mile| iNaro mULa kAraNa vyakti samAja ara rASTra rI saMgrahavRtti hai / prAja ro minakha ghaNo lobhI hai / vo vastuvAM ro saMgraha kara bAjAra meM upAM ro prabhAva dekhaNo cAnai / jyUI cIjAM rI kamI huge vo jamAM karyor3I vastuvAM nai U cai mola beca'ra vegoso'ka lakhapati para karoDapati baragaNo caan| Aja godAmAM meM lAkhAM TaNa anAja par3iyo-par3iyo saDa jAnai paraga lobhI minakha para rASTra jarUratamaMda logoM meM uraNane nI vATai / bhagavAna mahAvIra rA parigraha parimAraNa siddhAnta nai dhyAna meM rAkha'ra jai AvazyakatA sUvesI cIjAM ro sagraha nI kiyo jAne to Aja pUMjIvAda para sAmyavAda nAma sUjo virodha para saMgharSa cAla, vo yApaii khatama huya jAne para samAjavAdI samAja racanA ro supano sAkAra hutraNa meM jeja no lAge / [8] anekAnta asAMti ro mukhya kAraNa haThavAditA, durAgraha para ekAntikatA hai| vijJAna rai vikAsa ra sAgai minakha ghaNo tArkika varaNagyo / vo pratyeka bAta nai tarka rI kasauTI para kasara dekhaNo caavai| Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 dUsarA rai dRSTikoNa nai samajhavArI kosisa nI karai / iNa ahabhAva ara ekAnta dRSTikoNa sUaAja vyakti, parivAra, samAja para rASTra se pIDita hai / iNIja kAraNa uNA meM saMgharSa hai, becainI hai| __ bhagavAna mahAvIra iNa sthiti sUminakha nai uvAraNa khAtara anekAnta ro siddhAnta pratipAdita kriyo| uraNAro kavarago haipratyeka vastu rA ananta pakSa huvai / uNAM pakSA nai vAM 'dharama' rI sajJA dIvI / iNa dRSTikoNa sUsasAra rI pratyeka vastu ananta dharmAtmaka hai| kiNa bhI padArtha nai aneka dRSTiyAM sUdekharago, kiraNI bhI vastu tattva ro bhinna-bhinna apekSA sU paryAlocana karago, anekAnta hai| vastu ananta dharmAtmaka hune| koI vInai eka dharama meM bAMdhaNo cAna, para uNa eka parama sU hoNa ALA jAna nai ija samagra vastu rA sAco ara pUrNa jJAna samajha baiThe to vo jJAna yathArtha nI hune| sApekSa sthiti sU Ija vo sAMca ho ske| nirapekSa sthiti me nii| hAthI nai thAMbhA jiso vatAvaraNa ALo vyakti prAparaNI dRSTi sUsAco hai, paNa hAthI nai rassI dAI vatAvaraNa prALA rI dRSTi meM vo sAMco konii| hAthI ro samagra jJAna karaNa vAste samUce hAthI ro jJAna karANa pALI dRSTiyAM ro apekSAvA rainai / iNIja apekSA dRSTi sU anekAnta vAda ro nAma apekSAvAda para syAvAda paraNa hai| syAt ro artha hai-kiNI apekSA sU, kiNIdRSTi sU, ara vAda ro aratha haikathana krnno| apekSA vizeSa sU vastu tatva ro vivecana karaNo Ija syAdvAda hai| sptbhNgii| vivecana karaNa rI prA zailI saptabhagI khiije| I bacanazaMlI rA sAta vikalpa iNa bhAMta hai (1) syAdgrasti-kiNI apekSA sU hai| (2) syAdanAsti-kiNI apekSA sUnI hai| Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) syAdmasti-nAsti-kiNI apekSA hai, kiNI apekSA sUnI hai| (4) syAd.avaktavya-hai bhI, nI bhI, paNa eka sAgai kayo nIM jA ske| (5) syAd asti-pravaktavya-kathacita hai, paNa eka sAgai kayau nIM jA ske| 16) syAd nAsti avaktavya-kathacit nI hai paNa kayau nI jA ske| (7) syAda asti-nAsti avaktavya-kiNI apekSA sU hai, kiNI apekSA sUnI hai, paNa donyU bAtAM eka sAgai pragaTa nI kI jA ske| iNa sAta vikalpAM mAMya sUpalA cAra vikalpa adhika vyAvahArika hai / AkharI tIna vikalpAM mAMya pailar3A cAra vikalpAM ro Ija vistAra kiyo gayo hai / aM nIce diyor3A udAharaNa sUsamajhyA jA sake tIna AdamI eka Thaur3a UbhA hai / kiNI AvaNiya minakha eka sUpUchiyo-kAI thAM iNa rA pitA ho ? vIM uttara diyo-hAM (syAasti) ApaNa iNa beTe rI apekSA sU mhU pitA huuN| paNa iNa pitAjI rI apekSA sUmha pitA nIM hUM (syAdnAsti) muhUM pitA hUM bhI ara nIM bhI (syAd astinAsti), paNa eka sAgai donyUbAtAM kahI nI jA sakai (syAd pravaktavya), iNa vAstai kAMI kavU? Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 syAdavAda rI yA vacana zailI jIvana ro sahaja dharama hai, bevAra ro sIdhI sAdI bhASA hai| jaM koI iNa nai prAcchI tareU' samajha leve to sagaLA vaicArika jhagar3A, TakarAhaTa ra saMgharSa miTa jAne / zranekAntavAda iNa vAta para jora devI kaM prA vastu ekAnta rUpa sU' isI 'hI' hai, zrAvAta mata kaivo / 'ho' rI jagA 'bhI' ro prayoga karo / iNa kathana ApasI saMgharSa nI vaDhalA, eka dUjA re voce sohArdapUrNa, madhura vAtAvaraNa varIlA maMtrI bhAva se vistAra inailo ra vicAra udAra vageLA / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 11| mahAbIra rI paramparA paTTa- paramparA : bhagavAna mahAvora ra nirvANa re sAgaii tIrthaGkara paramparA samApta hu jAnai | mahAvIra rA pailA aura saba sUM bar3A ziSya indrabhUti bhI kevalajJAnI baraNagyA / iNa kAraNa vI saMgha rAvArisa nIM bariyA | mahAvIra rai dharama mAsana se bhAra pAMcavA gaNadhara subaramA sUpiyo gayo / Arya sudharamA mahAvIra rI zikSAvAM ApaNAM ziSyAM nai maukhika virAsata Rs rUpa meM sUpI / vartamAna meM Agama rUpa meM jo mahAvIra vANI prasiddha hai vA sudharamA ija prApaNa ziSya jambUsvAmI ara anya sthavirA ne dIvI / jambU svAmI ra pachai uNArA paTTadhara prabhava svAmI huyA / jambU svAmI re sAgaiija kevaLajJAna rI paramparA samAtta huyagI ara jambU svAmI kevaLajJAnI nI baNa sakyA / zvetAmbara paramparA mujaba jambU svAmI rai bAda kramazaH prabhava, sayyaMbhava, yasobhadra, saMbhUti vijaya ra bhadrabAhu prAcArya huyA / paraNa digambara paramparA mAne ke jambUsvAmI rai parcha nandI, nandImitra, aparAjita, govaradhana ara bhadrabAhu AcArya huyA | donyU paramparA sU AThA par3e kai Arya prabhava ra samaM jai matabheda huyA ne bhadrabAhu re samaya meM sAMta huyagyA ara sagaLA eka mate sU N bhadrabAhu ne ApaNA AcArya majUra kariyo / / mahAvIra Rs nirvANa rai 160 barasAM parcha bhadrabAhu ra netRtva meM vidvAna zramaNAM rI eka sabhA huI jiraNa meM mahAvIra Rs upadesAM ro gyArA aMgAM re rUpa meM saMkaLana kiyo gayo / kucheka zramaNAM iga Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 bhAgamA nai prAmANika mAnavA sU inkAra kara diyo / zvetAmbara mAnyatA rai mujava aThA sUIja vAstavika rUpa meM digambara paramparA rI sarUpAta huii| vallabhI-saMgIti : ___ yAdadAsta ra AdhAra paraTikyoDo zrata sAhitya dhIre-dhIre lupta huvaraNa laago| smRti doSa rai kAraNa bhAMta-bhAMta rA matabheda pagA khar3A huyagyA / I kAraNa mahAvIra rai nirvANa rai lagabhaga eka hajAra barasAM pArcha prAcArya devaddhigariga rI adhyakSatA meM zramaNa saMgha rI eka sagIti vallabhI (gujarAta) meM huI ara yAdadAsta rai AdhAra para calyA prAyor3A Agama lipivaddha kariyA gyaa| iraMga lipi karaNa sU sAhitya meM sthiratA ara ekarUpatA AI para Apasa rA matabheda bhI kama hayA / Age jA'ra AcArya haribhadra, siddhasena, samantabhadra, akalaka, hemacandra jisA mahAna vidvAnA jaina sAhitya rI ghaNI sevA karI para darzana, nyAya, kAvya, kosa, vyAkaraNa, itihAsa Adi sagaLI dRSTi sU jaina sAhitya nai samRddha bagAyo / paramparA-bheda: o tathya jAgabA lAyaka hai ke mahAvIra rai nirvANa ra lagabhaga 600 barasAM pAchai jaina dharama do matAM meM baTagyo-digambara para zvetAmvara / jo mata sAdhugrAM rI nagnatA ro pakSadhara ho para ugane ija mahAvIra ro mULa prAcAra mAnato ho vo digambara khlaayo| pro mata mULa saMgha rai nAma sU bhI jANIjai, ara jo mata sAdhunA re vastra, pAtra ro samarthaka ho vo zvetAmbara khlaayo| digambara-paramparA Age jA'ra digambara mata kaI saMghA meM baMTagyo / iNAM meM mukhya haidrAvir3a saMgha, kASThA saMgha para mAthura sgh| kAlAMtara meM suddha Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 prAcArI, tapasvI, digambara muniyAM rI saMkhyA kama huyagI para eka nUvai bhaTTAraka varaga ro udaya hayo / jIMrI sAhitya ra kSetra meM mahatvapUrNa dena hai | jada bhaTTArakAM meM AcAra rI zithilatA AI to u Rs khilApha eka krAMti huI, jigarA agunA hA - banArasI dAsa / pro patha terApaMtha kahalAyo / iNa meM ToDaramala jisA vidvAna dArzanika huyA / vartamAna meM digambara parampara rA zrI dezabhUSaNajI, vidyAnaMdajI Adi pramukha AcArya ara muni hai / zvetAmbara - paramparA : zvetAmbara mata paraNa Age jA'ra do bhAgoM meM baMTa gayo - caitya vAsI zrara banavAsI / caityavAsI ugra vihAra chor3a' ra mindarAM meM raivaraNa lAgA / kAlAntara meM zvetAmbara paramparA meM kaiI gaccha baraNagyA, jigarI sakhyA 84 mAnIjai / iraNa meM kharataragaccha ara tapAgaccha mukhya hai / kayo jAve ke vardhamAnasUri rA siSya jinezvara sUri samvat 1076 meM gujarAta re aNahilapura paTTaNa re rAjA duralabharAja rI sabhA meM jada caityavAsiyAM nai parAjita kiyA tada rAjA uNAM nai 'kharatara ' nAma ro vigda diyo / iraNa bhAMta kharataragaccha nAma cAla par3iyo / tapAgaccha rA saMsthApaka zrI jagatcanda sUri mAniyA jAve / saMvat 1285 meM iraNAM ugra tapa kariyo / iraNa re upalakSa meM mevAr3a rA mahArANA jaitasiMha iNAne 'tapA' upAdhi se vibhUSita kiyo / tadasU zra gaccha tapAgaccha nAma se prasiddha huyo / kharataragaccha zrara tapAgaccha donyU i mUrati pUjA meM visavAsa rAkhe / ~ iNa paramparA meM taruNa prabha sUri, somasundara sUri, mANikya sundara sUri, merUsundara, hIra vijaya sUri, rAjendra sUri, vijayavallabha sUri jisA kaiI prabhAvI AcArya ara muni huyA / vartamAna meM sarvazrI dharmasAgarajI, vijaya samudra sUrijI yazovijayajI janakavijaya jI, kAntisAgara jI, kalyANa vijaya jo, bhadra kara vijayajI, bhAnuvijaya jI, vizAla vijaya jI Adi pramukha AcArya ra muni hai / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 laukApaMtha pandaravIM-molavIM satI meM gharama ra nAma para phailyoDe bAharI prADambara se sata logAM virodha kiyo / jisa bhagavAna rI nirAkAra upAsanA ne vaLa milyo / zvetAmbara paramparA rA sthAnakavAsI, terApayI ra digambara paramparA rA tAraNapaMthI mUrati pUjA meM vizvAsa nI rAkhe / lokAsAha (samvat 1508 ) tUM vai lokApatha ro tharapaNA karI / vAM mUrati pUjA ra pratiSThA ro virodha kariyo ra pauSadha, pratikamaraNa, saMyama Adi para vizeSa vaLa diyo / zro paMtha grAge jA'ra kaiI gacchAM meM vaMgyo / iraNarI tIna mukhya zAkhAvAM hai - gujarAtI laukAgaccha, nAgaurI laukAgaccha, lAhorI- uttarArddha lokAgaccha / 1 sthAnakavAsI paramparA : zrAge jA' ra iNa paramparA meM jada grADambara bar3hiyo tada sarvazrI jIvarAja jI. lavajI, dharamasiMha jI, dharamadAsa jI harajI, dhannAjI zrAdi zrAcAryA kriyoddhAra kariyo ara tapa tyAga mUlaka sadharma ro pracAra kariyo / a~ sthAnakavAsI paramparA rA agavA mAnIjai / A 1 sampradAya vAisa ThoLA re nAMma sU bhI prasiddha hai| I meM sarvazrI bhUdhara jI, raghunAthajI, jayamalla jI, kuzaLojI, ratanacada jI, amarasiMha jI, hukamIcaMda jI, zramoLaka RSi jI, javAharalAlajI nAnakarAma jI, zrAtmArAma jI, pannAlAla jI, ghAsIlAla jI, samarathamala jI, cauthamala jI jisA gharaNakharA prabhAvazAlI AcArya para saMta huyA / vartamAna meM iraNa sampradAya meM sarvazrI zrAnanda RSi jI, hastImalajI, nAnAlAla jI, amara muni, suzIla muni, puSkara muni, marudhara kesarI mizrImala jI, madhukara muni, kistUra caMda jI, sUrya muni, pratApamala jI, zramvAlAla jI jisA kaiI prabhAvazAlI AcArya ara muni hai / terApaMtha : sthAnakavAsI paramparA sU' ija saMvat 1817 meM terApaMtha samma Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 dAya ro udbhava huyo / I sampradAya rA mUla saMsthApaka prAcArya bhIkhaNa jI hai / vartamAna samaya meM INa sampradAya rA navamA paTTadhara AcArya tulasI hai / Apa aNuvrata AMdoLaNa ro prarvattana kara naitika jAgaraNa rI disA me vizeSa pahaLa karI / bhIkharaNa jI para Aparai bIcai sAta AcArya hayA, jiNAM rA nAma hai-sarvazro bhAramala jI, rAyacaMda jI. jItamala jI (jayAcArya), maghavA garaNI, mANaka gaNI, DAla garaNI ara kAla gnnii| vartamAna meM iNa sampradAya meM sarvazrI nathamala jI, buddhamala jI, nagarAja jI jisA kaI vidvAna muni hai| sAMskRtika dena : desa me saMskAra-zuddhi rai Andolana meM jaina dharama rI iNa mahAn paramparA ro mahattvapUrNa yogadAna rahyo hai / iNa paramparA meM jai gharaNa kharA gaNagaccha hai, vAM meM jo bheda lakhAvai vo vyAvahArika dRSTi sU ija hai| AtamA, paramAtamA, mokSa, saMsAra Adi rai sambandha meM iNAM meM koI bheda konI / jaina dharama rai AcAryA', sAdhu-saMtAM para zrAvakA ro samparka sAdhAraNa janatA sUle'ra bar3A-bar3A rAjA-mahArAjA tAI rahyo / prabhAvazAlI jaina zrAvaka aTha rAjamatrI, phojadAra salAhakAra, khajAMcI ara killedAra jisA viziSTa UMcA padAM para rahmA / gujarAta me kumArapALa Rs samai bastupALa tejapALa jaina dharma rI ghaNI prabhAvatI karI / mevAr3a meM rAmadeva, sahaNA, karmAsAha, bhAmA sAha. kramaza: mahArANA lAkhA, mahArANA kubhAM, mahArANA sAMgA para mahArANA pratApa rA rAjamaMtrI haa| kubhalagaDha rA kiledAra prAsAsAha bALaka rAjakuvara udayasiha ro gupta rUpa sUpALana-poSaNa kara adamya sAhasa para svAmibhaktiM ro paricaya diyo / bIkAnera rA mantriyAM meM vatsarAja, karamacanda bacchAvata, varasiha, saMgrAmasiMha Adi rI sevAvAM gharaNI mahatvapUrNa hai / bIkAnera rA mahArAjA rAya siha jI, karaNasiha jI, sUratasiha jI jainAcArya jinacandra sUri, dharma vardhana aura jJAnasAra jI ne bar3o sammAna diyo| jodhapura rAjya rA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 maMtriyAM maiM mehatAM rAyacanda, vardhamAna, grAsakaraNa, mUgota naiNasI, indrarAja mehatA, zrakhairAja, lakhamIcaMda Adi ro vizeSa mahatva hai / jayapura rA jaina dIvAnA rI lAmbI paramparA rayI hai / iNAM meM mukhya hai- mohanadAsa saMghI, hukumacaMda, vimaladAsa chAbar3A, rAmacandra chAbar3A, kRpArAma pANDyA, mAnakacaMda golechA, nathamala golechA Adi / ajamera rA ghanarAja siMghavI bar3A yoddhA hA sagaLA vIra maMtrI prApa prabhAva sU jaina maMdirA ra upAsarA ro niramANa karAyo / gharagakharI jana kalyANakArI pravRttiyAM ra vikAsa para saMcAlaka me bhI iragAM ro bar3o hAtha rayo / 1 desa re nava nirmANa rI sAmAjika, dhAramika, zaikSaNika, rAjanItika, prArthika pravRttiyAM meM jaina matAvalambI mahattvapUrNa yogadAna diyo / sampanna jaina zrAvaka zrApaNI zrAmadanI ro nizcita bhAga lokopakArI pravRttiyA me kharaca kreN| jIvadayA, pazuvaLi niSedha, vRddhAzrama vidhavAzrama, jisI kaI pravRttiyAM cAlai / jarUratamaMda logAM nai madada devagaNa sArU bhI kaiI TrasTa kAma kreN| samAja meM achUta kahAbA zALA logAM re jIvana stara ne UMco uThA ra vAme phailyoDI kurItiyAM miTAvaraNa khAtara vIravALa grara dharamapALa jisI pravRttiyAM cAle / loka zikSaNa ra sArga naitika zikSaNa khAtara gharakharI zikSaNa saMsthA vAM, svAdhyAya maMDaLa para chAtrAvAsa kAma kreN| sArvajanika svAsthya sudhAraNI disAM meM jaina logAM gharaNakharA aspatAla kholiyA / rogiyAM ne muphta meM yA riyAyatI dara para ilAja rI suvidhA dI jAve / purANe sAhitya rI rakSA karaNa meM jainiyAM ro mahatvapUrNa yoga dAna rahyo / jaina sAdhu nI kevaLa maulika sAhitya rI racanA karI varan jIrNa zIrNa duralabha graMthA ro pratilekhana kara vAMne naSTa huvaraNa sU bacAyA | vAMrI preraNA sU Thaur3a-Thaur3a graMtha bhaMDAra tharapIjagyA / graMtha bhaDAra rASTra rI sAMskRtika nidhi rA sAMcA rakSaka hai / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 mahAvIra rI paramparA meM Aja hajArU sAdhu munirAja ara. sAdhviyAMjI hai| meM caumAse meM eka Thaur3a raive ara zeSakAla gAMvagAMva padayAtrA krai| iNAM rI preraNA ara upadesAM sU sama-samai naitika jAgaraNa AdhyAtmika sAdhanA ara tapa-tyAga rA vividha kAryakrama bnnai| lokakalyANa rI ghaNakharI pravRttiyAM paNa cAle / iNa bhAMta vyaktigata jIvana niramaLa, udAra ara pavitra baraNa tathA sAmAjika jIvana mAMya maitrI, bAtasalya, bandhutva jisA bhAvAM rI baDhotarI hudai| kuLa milA'ra kayau jA sakai ke mahAvIra rI paramparA meM jIvana rai sarvAgINa vikAsa kAMnI lagolaga dhyAna raive| prA paramparA mAnava jIvana rI saphalatA nai ija mukhya nI mAna, iNa rovaLa raive minakhapaNA rI sArthakatA ara mAtamasuddhi para / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mahAvIra-vANI lokabhASA ro prayoga : bhagavAna mahAvIra ApaNA upadesa lokabhASA meM diyaa| vA ra pravacanAM rI bhASA ardhabhAgadhI (prAkRta) hI jo uraNa vagata magadha ara aMga desAM meM bolI jaavtii| mahAvIra rA upadesa kiNI khAsa varga, dharma yA jAti khAtara nI hA / varaNAM rI gharamasabhA meM rAjA-raMka, mahAjana-harijana, vAmaraNa-sUdra se jaraNA samAna bhAva suuaavtaa| __ mahAvIra sUtra rUpa meM upadesa devatA / vAMro saMkalana garAdhara gAthA yA graMtha rUpa meM kiyo / aAja bhagavAna mahAvIra rA jai upadesa vacana mile, vai gaNadharAM para sthavira muniyoM dvArA saMkalita mAnyA jAvai / mahAvIra rA upadesa graMtha 'pAgama' khiij| Agama sAhitya : jaina dharma rI digambara paramparA ro visavAsa hai ke bhagavAn mahAvIra rI vANI Aja mUla rUpa meM surakSita konI / vaNArA bAda rA AcAryA yAdadAstI rai AdhAra para jiraNa zikSAvA~ ro saMkaLana kiyo, vo ija aAja milai / paraNa zvetAmbara paramparA mAna ke bhagavAna mahAvIra rI zikSAvA Aja bhI ugIja bhASA meM prAgama rUpa meM surakSita hai / zvetAmbara mUrtipUjaka paramparA AgamAM rI sakhyA 45 mAna / sthAnakavAsI ara terApaMthI paramparA rI mAnyatA 32 mAgamAM rI hai / 32 AgamAM rA nAma iNa bhAMta hai gyAraha aMga 1.prAcArAMga bAraha upAMga 12. aupapAtika Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 2. sUtrakRtAMga 13. rAjapraznIya / 3. sthAnAMga 14. jIvAbhigama 4. samavAyAMga 15. prajJApanA 5. bhagavatI (vyAkhyA prajJapti) 16. jambUdvIpa prajJapti 6. jJAtAdharma kathA 17. sUryaprajJapti 7. upAsaka dazA 18. candra prajJapti .antakRddazA 16. nirayAvalikA / 6. anuttaraupapAnika 20. kalpAvatasakA 10.prazna vyAkaraNa 21 puSpikA 11. vipAka zruta 22. puSpacUlikA 23. vAhni dazA cAra mUlasUtra 24. dazavaikAlika 25. uttarAdhyayana 26. naMdIsUtra 27. anuyoga dvAra / cAra chedasatra 28. nizItha 26. vRhatkalpa 30. vyavahAra 31 dazAzru taskaMdha 32. Avazyaka Upara diyor3A 32 bhAgamAM mAMya 10 prakIrNaka [catuHzaraNaM, prAtura pratyAkhyAna, bhaktaparijJA, saMstAra, tanduLavaicArika, candrakavaidhyaka, devendrastava, gariNavidyA, mahApratyAkhyAna ara vIrastava) kalpasUtra, cUlikA Adi rI gaNanA karaNa sU uraNArI sakhyA 45 huya jaave| mahAvIra-vANI: AgamAM mAya jaina tattvavidyA, jaina AcAra, jaina saMskRti prAdi vividha viSayAM 'rI jAraNakArI hai| aThai mahAvIra-vANI rA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 - isA mULa prAkRta aMza rAjasthAnI anuvAda rai sAga diyA jAya rahyA hai, jaM jIvana para samAja nai nirmaLa, pavitra, sayamazIla ara Atama'pAraNa varaNAvaraNa meM upayogI hai| 1. dharma dhammo maMgala mukkiTTha, ahiMsA saMjamo tvo| devAvi ta namaMsanti, jassa dhamme sayAmaNo / dazakAlika sUtra 11 dharama utkRSTa maMgaLa hai / vo ahiMsA, saMyama ara tapa rUpa hai| jiNa sAdhaka ro mana hamezA iNa dharama sAdhanA meM ramaNa kara, vIM ne devatA paNa namaskAra kreN| egA dhammapaDimA, jaM se AyA pajjavajAe / __ sthAnAMga sUtra 111140 / gharama ija eka iso pavitra anuSThAna hai, jiNasU zrAtamA ro suddhikaraNa huve| sayaya maDhe dhamma nAbhijANai / AcArAMga sUtra 311 sadA vipaya-vAsanA meM magana raivA pALo minakha (mar3ha) dharama rai tattva nai nI jANa ske| samiyAe dhamme pAriehiM paveie prAcarAMga sUtra 183 Arya mahApurusAM samabhAva nai dharama kaha yo hai| atthegaiyANaM jIvANaM suttataM sAhU, atthegaiyANaM jIvANaM jAgariyattaM sAha / / bhagavatI sUtra 1 / 2 / / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 adhArmika pratimAvAM ro sUto revaNo bAccho bhara dharamaniSTha bhAtamAvAM ro jAgato raivaNI zrAccho / cattAri dhammadArA - khaMtI, muttI prajjave, maddave / sthAnAMga sUtra 4|4 1 dharama rA cAra daravAjA hai - kSamA, santosa, saraLatA ara dIve va dhammaM namratA / sUtrakRtAMga 614 dharama dIvA rI bhAMta ajJAna rUpI aMdhArA ne dUra kareM / sohI ujjuna bhUyassa, ciTThaI / uttarAdhyayana sUtra 3 / 12 saraLa prAtamA rI ija suddhi hunai ara suddha AtamA meM ija dharama Tikai / dhammassa viNo mUlaM 1 dharama ro daza0 hArArA mULa vinaya hai| 2. ahiMsA savve pAraNA piyAuyA, suhasAyA dukkhapaDikUlA appiyavahA / piyajIvigo, jIviukAmA, savvesi jIviyaM pigaM // AcArAMga sUtra 2|2|3| sagaLA jIvAM ne ApaNI prAyuSya vAlho lAge, sukha Accho ara dukha kharAba lAge / mauta sagaLA nai kharAba ra jIvaraNo prAccho lAge / hareka prANI jIvA rI icchA rAkhe / sagaLA ne ApaNo jIvana pyAro lAge / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 evaM khu nAriNaraNo sAraM, jana hiMsai kicaraNa / sUtrakRtAMga 1/11/10/ kiNo prANI rI hiMsA nI karaNA meM ija jJAnI huvaraNa ro sAra hai| Aya tule pyaasu| sUtra 1/11/3 sagaLA prAriNayAM re prati prAtama tulya bhAva rAkhaNo cAijai / samayA savva bhUesu, satta mitta su vA jge| utta0 16/25 zatru athavA mitra sagaLA para samabhAva rI dRSTi rAkhapI ahiMsA hai| metti bhUesu kppe| utta0 6/2/ sagaLA jIvAM rai sAgai mitratA ro bhAva raakho| tumaMsinAma sacceva, jaM hatavaM ti mannasi / prAcA. 5/5/ jiNana tU mAraNo cAvai, vo tU ija hai / arthAt thArI ara uNarI AtamA eka samAna hai| se hu pannAraNamaMte buddha aarbhovre| AcA. 4 / 4 jo hiMsAtmaka pravRttiyAM sUaLago hai, voija buddha-jJAnI hai / savvapANA na hIliyamvA, nidiyvyaa| praznavyAkaraNa 2 / 11 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra rai kiNI prANI rI nI avahelanA (tiraskAra) karaNI cAija ara nI nindaa| 3. satya bhAsiyavvaM hiyaM sacca / utta. 19 // 26 // nita hamesa hitakArI ara sAMcA vacana bolaNA cAijai / saccaM logammi sArabhUya, gambhIrataraM mahAsamuhAyo / praznavyAkaraNa sUtra 2 / 2 / iNa loka meM satya ija sAra tattva hai| pro mahAna samandara sUbhI batto gabhIra hai| luddho lolo bharaNejja aliyaM / prazna 2 / 2 / minakha lobha sUprerita huyara jhUTha bole / apparaNo thavaNA, paresunindA / prazna 2 / 2 / prApaNI var3hAI para dUjAM rI burAI jhUTha bolaNa rai samAna hai / saccaM ca hiyaM ca miya ca gAharaNa ca / prazna 2 / 2 / sAdhaka nai isA vacana bolaNA cAvai jai hita, mita para grAhya huvai| appaNA saccamesijjA / utta0 62 ApaNI prAtamA sUsAMca rI khoja kro| Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 4. asteya danta sohaNamAissa adattassa vivajjaNaM utta0 1928 // asteya vrata meM saradhA rAkhariNayo minakha vigara kiNI rI AjJA sUdAMta kuredavA khAtara tiNako bhI nI uThAvai / aNunaviya gennhiyvN| prazna 2 / 3 / kiNI bhI cIja nai vigara pAnA sU grahaNa nI karaNI cAijai / lobhAvile AyayaI adatta / utta0 32 / 26 / . jo minakha lobha sUabhibhUta huvai vo corI karai / paradabaharA narA niraNukaMpA niravekkhA / prazna. 1 // 3 // dUjA ro dhana levA pALo minakha niradayI ara parabhava rI upekSA karaNa pAlo hudai / pararAMtiga'bhejjalobha * mUlaM / prazna 1136 // para dhana rI gRddhi ro mULa hetu lobha hai ara Aija corI hai|| 5. brahmacarya jahAM kumme sagAI, mae dehe samAhare / eka pAvAi mehAvI ajhapperaNa smaahre| sUtra. baa16|| jiNa bhAMta kAchanbo ApaNai agA nai mAya nai sikoDa'ra khatarA' sUmukta huya jAvai, uraNIja bhAMta sAdhaka adhyAtmayoga sU antarAbhimukha huyara khudanai viSayAM suubcaavN| Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 tavesu vA uttama-baMbhaceraM / sUtra. 116 // 23 // tapAM meM utkRSTa tapa brahmacarya hai| praNegA guNA ahINA bhanaMti ekkami baMbhacere / prazna 24 // brahmacarya rI sAdhanA karaNe sUaneka guNa ApApa prApta huya jaavai| ___kusIlavaDDhaNaM ThANaM, dUrao parivajjae / daza. 6156) brahmacArI nai vA jagAM dUra sUija tyAga deNI cAijai jaThe ravaNa sUkusIla AcaraNa rI vRddhi huve / 6. aparigraha . mucchA pariggaho vutto| daza0 6 / 20 vastu rai prati rahyo huyo mamatva-bhAva parigraha hai| natthi eriso pAso paDibaMdho atthi, savva jIvANaM savvaloe / prazna0 115 pramatta purusa dhana sUnI to iNa loka meM prApaNI rakSA kara sakai bhara nI paraloka meM ij| icchA hu mAgAsa samA aNaMtiyA utta0 648 icchAvAM AkAsa rai samAna ananta hai| pariggahaniviTThANaM,ve tesi pvddddhii| sUtra. 116 / 3 / jo minakha parigraha-saMgrahavRtti meM vyasta raivai, vo iNa sasAra meM vaira rI bar3hotarI kre| anne harati taM vitta~, kammI kammehiM kiccatI sUtra0 19. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 ekaTho kariyor3o dhana yathA samaya dUjo ur3A laivai paraNa saMgrahI nai uNAM karamAM se phaLa bhogaNo par3e / kAme kamAhI kamiyaM khu dukkhaM / daza0 25za , icchAvAM ro nAsa (anta) karaNo dukha ro nAsa karaNo hai / etadeva egesi mahatbhayaM bhavaI AcA0 5|2| parigraha ija iraNa loka meM mahAbhaya ro kAraNa huvai / asaMvibhAgI ga hu tassa mokkho jo zrApaNI prApya sAmagrI bAMTe nIM, ugarI mugati nIM huvai / daza0 6 / 2.131 7. tapa sauNI jaha paMsuguDiyA, vihariNaya dhaMsayai siyaM rayaM / evaM daviprovahANavaM kammaM khavaI tavassi mAhaNe || sUtra0 2 / 1 / 15 jiNa bhAMta sakunI nAma ro paMchI ApaNa paMkhA nai phar3aphar3Ara uNa para lAgyor3I vUDa ne jhADa devai / ugIja bhAMta tapasyA sUM mumukSu ApaNa Atma-pradesAM para lAgI karama-raja ne dUra kareM / bhava koDiya saMciyaM kammaM, tavasA gijjarijjai / utta0 30|6| karor3A bhavAM sa saMcita kariyor3A karama tapasyA sU jIrNa ara naSTa huya jAvai / no pUraNaM tavasA zrAvahejjA / sUtra0 117/27 tapa sU N sAdhaka nai pUjA-pratiSThA ro kAmanA nIM karaNI cAijai / chanda niroheNa uvei mokkhaM / utta0 4vA. icchA nirodha tapa sUM mokSa rI prApti huve / taveNa parisubhaI / tapa sU AtamA rI suddhi hune / utta0 28135 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 8. samabhAva sadhvaM jagaM tU samayAgu pehI, piyamappiyaM kassa vi no karejjA / sUtra 0 0 111016| jo sAdhaka sagaLA vizva ne samabhAva sU dekhe, vo nI kiNI ro priya karai ara nI kiNI ro apriya / sAmAiyamAhu tassa ja jo pratpAraNa bhaeNa daMsae / sUtra0 1 / 2 / 2 / 17 samabhAva vo ija sAdhaka dhAra sakai jo apara Apane hara bhaya sU mukta rAkhe / no uccAvayaM maraNaM niyachijjA / AcA0 2|3|11 90/ saMkaTa rI ghar3iyAM meM mana nai UMco nIco prarthAt DAMvADola nIM huvaNa deNo cAijai / samaya sayA care / sUtra0 2 / 2 / 3 / sAdhaka ne hamesA samatA ro prAcaraNa karaNo cAijai / samatA savvattha suvva e / sUtra0 23|13| suvratI nai hara jagAM samatA bhAva rAkhaNo cAijai / 6. vItarAga bhAva na lippai bhava maj vi saMto, jaleNa vA pokkhariNI palAsaM / utta0 32-47 jo AtamA viSayAMsU nirapekSa hai vA saMsAra meM raivatAM huyA bhI jala meM kamaLaNI rI bhAMta alipta raMvai / - vimuttA hu te jaraNA pAragamiNo 1. AcA0 112 rA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 jai sAdhaka icchAvAM para vijaya pAya lIvI, vai sacamuca mukta puruSa hai / se hu cakkhU magussANaM je kaMkhAe va antaai / sUtra0 1 / 15 / 141 jiNa sAdhaka abhilASA-Asakti ne naSTa kara dIvI vo minakhAM khAtara mArgadarzaka prAMkha rUpa hai / / voyarAgabhAva paDivannai viyaNaM, jIve sama suhadukkhe bhavai / utta0 26/36 / vItarAga bhAva nai prApta karaNa ALo jIva sukha-dukha meM samAna rave / aNihe se puDhe ahiyAsae / sUtra0 2/1/13 Atamavid sAdhaka nai nispRha bhAva sU AvaNa ALA kaSTa sahana karaNA cAija / 10. AtamA je egaM jANai, se savvaM jAgai / je savvaM jAgai, se ega jANai // prAcA0 1 / 4 / jo eka nai jANaM vo sabana jANaM ara jo sabana jANaM vo eka na jANe / appA naI veyaraNI, appA meM kUDasAmalI / appA kAma dUhA gheNu, appA me naMdaNaM vaNaM // .. utta0 2036) Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mhArI buSpravRtta AtmA ija vaitaraNI nadI para kUTazAlmalI vRkSa hai| mhArI supravRtta prAtamA ija kAma-dUdhA-dhenu (seM icchA pUraNa karaNa mALI gAya) ara nandana vana hai / sarIra mAhu nAvatti, jIvo vuccai nAvino / saMsAro aNNavo vutto, ja taranti mahesiyo / / sarIra nAva, prAtamA nAvika ara saMsAra samandara kahayo jAne / moma rI icchA rAkhariNayA~ maharSi iNana taira jAne / parisA ! attANameva abhinigijjha, evaM dukkhA pamokkhasi / / AcA0 3 / 3 / 116 he puruSa ! tUM apaNe Aparo nigraha kara, khuda rai nigraha sU sagalA dukhA mukta huya jAbailA ! appA ceva dameyabbo, appA hu khalu duddamo / appA danto suhI hoi, assiM loe paratthaya / / utta0 // 15 // mAtamA ro ija damana karaNo cAijai kyU ke prAtamA duradamya hai / iNaro damana karaNa ALo saMyamI iNa loka ara paraloka meM sukhI huve / varaM ne apyA danto, saMjameNa tareNa ya / nA'ha parehi dammanto, baMdhaNehiM vahehi y|| utta0 1116 dUjA loga baMdhana ara va mhAro damana kare, iNarI apekSA pro bAccho hai kai muhUM khuda saMyama ara tapa sU ApaNI pAtamA ro imana kruuN| Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 aar mokkho bhattheva / baMdhana ra mokSa ApaNa bhItara ija hai / appANameva jujjhAhi, ki te jujjheNa vaJpro / appAraNameva appAsa, jaittA sahame hue || utta0 6 / 35 / prAcA0 1||2| ApaNI zrAtamA ra sAgaiija tUM juddha kara, bAharI dusamanA sU juddha kararaNa meM thanai kAI lAbha ? zrAtamA nai prAtamA sU N ija jota' ra minakha sAMco sukha pAya sakai / appAkattA vikattAya, duhAraNa ya suhAraNa ya / appA mittamamittaM ca dupaTTha suppaTThiyo / utta0 20 371 AtamA ija sukha-dukha nai utpanna karaNa ALI ara prAtamA ija uparo nAsa karaNa ALI hai| sat pravRtti meM lAgyor3o prAtamA zrApaNI mitra ra duSpravRti meM lAgyor3I pratimA AparaNI zatru hai / jo sahassaM sahassANaM, saMgAme dujjae jiNe | egaM viNejja appANaM, esa se paramo jo // utta0 6|34| jo minakha durjaya sagrAma meM dasa lAkha yoddhAvAM para vijaya prApta kareM, uNarI apekSA jaM Apane khuda nai jIta laMbe to A uparI sabasU bar3I jIta hai / na taM arI kaMTha chettA karei, jaM se kare appaNiyA durappA | utta0 20148 durAcAra meM pravRtta prAtamA jitaro zrApaNo aniSTa kareM, utaro aniSTa to eka gaLo kATavA ALo dusamana bhI nI kreN| purisA ! attAraNameva abhigijjha, evaM dukkhA pa muccasi / AcA0 313 / 10 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 he prAtaman ! tUM khudaija ApaNo nigraha kr| iso karabA sUtUdukhAM sUmukta huya jaavailo|| ___ attakaDe dukkhe, no parakaDe / noprkdde| bhaga0 71 prAtamA ro dukha ApaNo khuda ro karyor3o hai / pro dUjAM ro diyor3o konii| dujjayaM ceva appANaM, savvamappo jie jiyN| utta0 636 eka durjaya prAtamA nai jIta levA para saba kucha jIta liyo jaavai| 11. mokSa nANaM ca daMsaraNaM ceva, caritta ca tavo thaa| esa maggutti pannato, jiNehi vara daMsihi // utta0 28Ara jJAna, darzana, cAritra para tapa ija mokSa ro mAraga hai| A bAta sarvadarzI jJAnIjaNa btaavii| nAdaMsariNassa nANaM nANeNa viNA na hunti crnngunnaa| agurigassa natthi mokkho, natthi amokkhassa nivvaannN|| utta0 28 / 30 saradhA rai binA jJAna nI hune, jJAna rai binA AcaraNa nI huvai ara pAcaraNa rai binA mokSa nI milai / sayameva kar3ehi gAhai, no tassa muccejja'puThThayaM sUtra0 1 / 2 / 1 / 4 / prAtamA prApaNA khuda rA bAMdhyor3A karamA sU badha / kariyor3A karamA nai bhogiyAM binA mugati nI milai / AhaMsu vijjAcaraNaM pamokkha / sUtra0 1 / 12 / 11 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jJAna bhara karama sU' ija mokSa prApta huve / kaDAraNa kammAraNa na mokkha zratthi / utta0 4 / 3 / bAMdhyoDA karamAM ro phaLa bhAgyAM binA mugati nI mileM / bandhappa mokkho tujbhajbha tyeva / AcA0 5|2| 150 vandha sU' mukta havaNo thAMre ija hAtha hai| parIsa he jitassa, sulahA sugai tArisagassa / daza0 4 |27| jo sAdhaka parisahAM para vijaya pAtrai, ugare vAste mokSa sulabha hai| 12. vinaya virae Thavijja praNAM icchato hiyamappaNo / utta0 16 prAtamahina karaNa zrALI sAdhaka Apane khuda nai vinaya gharama meM sthira rAkhe / siyA ha se pAvaya no DahijjA, sIviso vA kuvioo na bhakkhe | siyA visaM hAlahalaM na mAre, na yAvi mukkho guru hIlarakhAe || daza0 617 saMbhava hai kadAca Aga nI jaLAve, saMbhava hai kirodhI nAga nIM use ara o bhI sambhava hai ke halAhala viSa minakha ne nIM maarai| paraNa guru rI avahelanA karaNiya sAdhaka khAtara mokSa sambhava konI | rAyakhie viSaya para je / daza0 8140 vaDerA re sAgai vinayapUrNa vaivAra karaNo cAMijaM / mUlA khavappabhavo dumassa, khoja pacchA samuvainti sAhA / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 sahappasAhA viruhanti pattA, tana si puSpaM ca phala raso ya // daza0 6|2|1 vRkSa re mULa sUM skandha utpanna huvai, skandha sUM zAkhAvA zrara zAkhAvAMsU prathAkhAvAM nikaLa / iNAre pache phULa, phaLa ara rasa paidA huve / evaM dhammassa viNa. mUlaM paramo se mokkho / cAijai / jeNa kitti, suya, sigdhaM, nissesaM cAbhigacchaI / daza0 ha|2|2 iNIja bhAMta dharama rUpI vRkSa ro mULa vinaya hai ara uparo prAMkharI phaLa mokSa / vinaya sUM minakha nai kIrati, prazaMsA ra zrutajJAna Adi iSTa tattvAM rI prApti huvai / veyAvacceNaM titthayaranAma goyaM kammaM nibaMdhei / utta0 26 / 43 vaiyAvRttya sevA sU jIva tIrtha kara nAma gotra jisA utkRSTa puNya karamAM ro upArjana kareM / gilANamsa gilAe veyAvaccakaraNyAe abbhuThThe yavvaM bhavai / sthA0 8 rogIM rI sevA karaNa khAtara nitahamesa jAgarUka raivaraNo tamhA viSayamesijjA, sIlaM paDilabhejjano utta0 17 vinaya sU' sAdhaka nai zIla ra sadAcAra rI prApti huve / i vAstai ugarI khoja karaNI cAijai / virayamUle dhammepannate / jJAtA0 115 dharama ro mUla vinaya (saddmAcAra ) hai / arasAsiyo na kupijjA / gurujanAM rI sIkha para kirodha na karaNo cAijai | utta0 116 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. saMyama caubihe saMjamemaNasaMjame, vaisaMjame, kAyasaMjame uvagaraNa saMjame / sthA0 4 / 2 saMyama cAra prakAra ro huvai-mana ro saMyama, vacana ro saMyama, kAyA ro saMyama ara upadhi (sAmagrI) ro saMyama / saMjameNaM aNaNhayattaM jaNayai utta0 26:26 saMyama sUjIva pAzrava (pApa) ro nirodha karai / ajame niyati ca sajame ya pavattaraNaM utta0 3112 asaMyama sUnivRtti para saMyama meM pravRtti karaNI cAijai / taheva hiMsaM aliyaM cojjaM avambha sevgN| icchA kAmaM ca lobhaM ca, saMjano parivajjae / / utta0 353 saMyamI prAtamAhiMsA, jhUTha, corI, abrahmacarya sevana, bhogaviLAsa ara lobha ro sadA khAtara parityAga kr| 14. kSamA khAmemi samve jIvA, sabve jIvA khamaMtu me| mittI me sanvabhUesu, veraM majha na keNai / / Avazyaka sUtra 4 / 22 mhU~ sava jIvA sUkSamA mAMgU, sava jIva mhanai kSamA krai| mhArI saba jIvAM rai sAgai mitratA hai| kiNorai sAga mhAro baira-virodha konii| puDhavisamo muNI hvejjaa| dasa0 1.1 13 muni nai dharatI rai samAna kSamANIla huvaNo cAijai / khatieNaM jIve parisahe jiNai / utta0 2646 kSamA sUjIva parIsahAM para vijaya prApta kreN| Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 khaMti sevijja paMDie / utta0 19 paMDita puruSa nai kSamA dharama rI ArAdhanA karaNI caan| piyamappiyaM svvtitikkhejjaa| utta0 21115 sAdhaka priya apriya saba zAnti sUsahana karai / khamAvaraNayAe NaM palhAyaNabhAnaM jrnnyr| utta0 26 / 17 sUaAtamA meM apUrava harakha ro bhAva pragaTa huvai / 15. mRtyu-kalA na saMta maraNaMte, sIlavaMtA bhussyaa| utta0 5 / 26 zIlavAna ara bahuzruta bhikSu mauta rai kSaNAM mAMya bhI dukhI nI huvai| maraNaM hecca vayaMti pNddiyaa| sUtra0 1 / 2 / 3 / 1 paMDita puruSa ija mauta rI durdama sImA lAMgha'ra avinAzI pada nai prAta krai| kAlaM aNavakrakha mANe vihrii| upA0 1173 AtmArthI sAdhaka kasTAM sUjUjhato huyo mauta sUanapeza vaNa'ra rvai| mArAbhisaMkI maraNA pmucci| AcA0 11361 jo minakha mauta sU sadA sAvaceta raivai voIja uNasU mugati pAya ske| 16. kapAya-vijaya ahe vayanti koheNaM, mAraNeNaM ahmaagii| mAyA gai paDigyAyo, lohoro duhAno bhayaM / / utta0 6 / 45 krodha sUjIva nIce par3e, mAna sUjIva nItra gati pAvai, mAyA sUjIva sadgAta ro nAza kara ara lobha sU jIva nai iNa loka ara paraloka meM bhaya utpanna hvai| Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caukkasAyAvagae ma pujjo| daza0 6 / 3 / 14 jo cAra kapAya sU' rahita hai, vo pUjya hai| na virUjjhajja keraai| sUtra0 15 / 13 kiraNI rai bhI sAgai vaira-virodha mata raakho| . kasAyA aggiNo vuttA, suya sIla tavo jlN| utta0 23153 kapAya (trodha, mAna, mAyA, lobha) Aga khiije| uNa ne bujhAvaNa sAraM zru ta, zIla ara tapa jala rUpa hai| jo uvasamai tasya atyi paaraahnnaa| vRhatkalpa 1135 jo kapAya ro upazama karai, vo ija vItarAga prabhu re patha ro sAMco pArAdhaka huvai| appAraNaM pina kove| utta0 1140 apane Apa para bhI kadai kirodha mata kro| koho piiiipnnaasei| daza0 1138 kiroSa prIti ro nAza krai| usameNa haNe kohN| daza0 8 / 36 zAnti sUkirodha nai jiito| mAgavijaeNaM maddava jaNayai / utta0 26168 ahakAra nai jItaNa sUjIva nai namratA rI prApti huve| mANo virnnynaasnno| daza0 8 / 38 ahaMkAra vinaya guNa ro nAsa karai / mAraNa maddavayA jiNe daza0 8 / 39 ahaMkAra nai namratA sUjItaNo caaij| mAyamajjavabhAveNa daza0 839 saraLatA smAyA ara kapaTa nai jItaNo cAijai / mAyA vijaeNa ajjavaM jaragayai utta0 26/66 mAyA nai jIta levaNa sU saraLatA prApta huge| Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 mAyA mittAriNa naasei| daza0 130 mAyA mitratAro nAsa krai| lobho savvaviNAsaNo daza0 838 lobha sagaLA sadguNAM ro nAsa krai| lobha saMtoso jinne| dsh08|36 lobha nai saMtosa sUjItaNo caaije| .. jahA lAho tahA loho, lAhA loho pavaDDhai / do mAsakayaM kajja. koDI e vi na niThThiyaM // utt08|17 jyU-jyUlAbha hunai tyU-tyU lobha paNa vadhai / do mAsA sonA sUpUro hobA ALo kAma karor3A sUbhI pUro nI huyo| suvaNNa-rUppassa upavvayA bhave, siyA hu kailAsa sabhA asaMkhayA / narassa luddhassa na tehi kiMci icchA hu AgAsasamA aNantiyA / / utta0 6 / 48 kadAca sonA, cAMdI rA kailAsa jisA bar3A aneka paravata huya jAvai to bhI lobhI minakha nai tRpti nI huvai, kAraNa kai icchAvAM AkAsa rai samAna ananta huvai / karei lohaM, vera vaDDhai appnno| AcA0 215 jo AdamI lobha karai, vo cAru mera baira rI bar3hotarI karai / 17. rAga-dvoSa rAgo ya doso vi ya kammabIya, kammaM ca mohappa bhavaM vayaMti / kammaM ca jAI maraNassa mUlaM, dukkha ca jAimaraNaM vayaMti / / utta0 327 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 rAga para dveSau donyU karamAM rA bIja hai| karamAM ro utpAdaka moha ija mAnIjai / karama siddhAnta rA viziSTa jJAnI A vAta kaivai kai janama-maraNa ro maLa karama hai ara janama-maraNa ija eka mAtra dukha hai| rAga-dose ya do pAve, pAva kamma-pavattaNe utta0 31 // 3 // rAga ara dvaSa ye donyU pApa karamAM rI pravRtti karAbA meM sahAyaka hunai| chidAhi dosaM viNaejja rAgaM, evaM suhI hohisi saMparAe / daza0 2 / / dveSa nai naSTa karo, ara rAga nai dUra kro| iyAM karaNa sUija saMsAra meM sukha rI prApti hune| akutrayo evaM gtthi| sUtra0 11157 jo pAtamA ApaNa bhItara meM rAga bhara dveSa rUpa bhAva karama nIM kara, uNa ra nUvA karama nI baMdhai / 18. karma siddhAnta suciNNA kammA, suciNNaphalA bhavati / duciNNA kammA, duciNNaphalAbhanati // aupa056 AcchA karamAM ro phaLa pAccho para burA karasAM ro phaLa buro huvai| savve sayakammakappiyA sUtra 112 / 3 / 18 / prANImAtra prApaNe kariyor3A karamA sU ija vividha yoniyAM meM bhramaNa kreN| kammamUlaM ca jaM chaNaM prAcA0 131 karama ro mULa kSaNa hiMsA hai| egau sayaM paccaNuhoi dukkhaM / sUtra0 1 / 5 / 2 / 22 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrAtamA ija prApaNa kariyoDA dukhAMrI bhogaNahAra hai / tuTTa ti pAvakamANi, navaM kammamakuvvano / sUtra0 1|15||6| jona vA karamanIM bAMdhe. ugarA pailyor3A baMdhyA pApa karama jAvai 1 katArameya zraragujAi kammaM utta0 13/23 karama sadA karttA (karamALA) re pAche-pAcheM cAlai / sayameva kaDehi gAi, no tassa muccejja'puTThayaM / naSTa huya sUtra0 1 / 2|1|4 jIva ApaNe khuda re baraNAyor3a karamajAla meM Avaddha huvai kiyor3A karamA sU uraNAMnai bhogyAM vigara mugati konI | / 16. zikSA ra vyavahAra vivattI praviNIyassa, saMpatti viNiyassa ya, daza0 | 2|21| zravinIta ne vipatti prApta huvai zrara suvinIta ne sampatti / graha paMcahi ThANehi, jehi sikkhA na labbhaI / thambhA kohA pasAeNaM, rogeNAlassaera ya // utta0 11 / 3 / ahaMkAra, krodha, pramAda, roga ra Alasa iraNa kAraNAM sU zikSA prApta nI huvai| kaha care ? kaha ciTThe ? kahaM mAse ? sahaM sae ? kaha bhujanto, bhAsanto, pAva kammaM na baMdhai ? daza0 4|7| bhaMte ! kiraNa bhAMta cAlAM, kiraNa bhAMta UbhA revAM, kiraNa bhAMta baiThAM, kiraNa bhAMta sUvAM, kiNa bhAMta khAvAM, kiraNa bhAMta bolAM, jisa pApa karamAM se baMdharaNa nIM huvai / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 jayaM care, jayaM ciThTha, jayaM mAse jayaM sae, jaya bhujanto, bhAsanto, pAva-kamgaM na bdhaai|| daza. 4 // 8 // prApmAna ! jatanA sUcAlo, jananA sUubhA raivI, jatanA sUbaiTho, jatanA sU sUvo, jatanA tUM khAyo, ara jatanA sU bolo| iNa bhAMta pApa karama nI vNdhe| na ya pAvaparitakSetrI, na ya mitte su kuppii| appiyastAvi mittassa, rahe kallANa bhAsaha / / utta0 11 / 12 / muzikSita minakha skhalanA habaraNa para bhI kiraNI para dopAropaNa nI kara para nI kadai mitra para kiroca krai| do apriya mitra rI parola me paNa prazaMmA kreN| cattAri avANijjA papNatA, taMjahA aviNIe vigai paDibaddha, aviusaviya pAhuDe maayii| sthA0 4136336 // aMcAra minakha zikSA devaraNa ra lAyaka nI hune-avinIta, sutrAdavRtti meM gRddha, kirodhI ara kpttii| 20. manuSya-janama cattAri parabhaMgANi, dullahANIha jNtunno| magusattaM suI saddhA, saMjamAmmi ya vIriyaM / / utta0 31 iNa saMsAra meM prANiyAM khAtara cAra aMga ghaNA duralabha haiminakhapaNo, dharama-zravaNa, saradhA para saMyama meM purupAratha / catuhiThANehiM jIvA mANusattAe kamma pagareti pagai bhaddayAe, pagai viraNIyayAe, sAragukkosayAe, amacchariyAe / sthA04/4 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 cAra bhAMta rA mAnavIya karama karaNa sU AtamA minakha janama prApta kareM - sahaja saraLaparaNo sahaja, vinamratA, dayAlutA ara amatsa ratA / 21. apramAda AcArAMga ||2|4| pralaM kusalassa pamAeNaM prajJAzIla sAdhaka nai prApaNI sAdhanA meM kiMcit bhI pramAda nIM karaNo cAijai / bhAraNDapakkhI va carappamatto / utta0 46 bhAraNDa pakSI rI bhAMta sAdhaka apramatta ( jAgarUka ) bhAva sU vicaraNa kareM | savvano pamattassa bhayaM, savva apamattasa natthi bhayaM / AcA0 1|3|4| pramatta AtamA nai cArUkAMnI sUM bhaya raive / paraNa apramatta zrAtamA nai kiraNI bhI zrora sUM bhaya nI raivai / AcA0 112/1 dhIre muhuttamavi No pamAyae dhIra sAdhaka muhUrta bhara hai khAtara bhI pramAda nI kareM / asaMkhayaM jIviya mA pamAyae / utta0 4 / 1 jIvana asaMskRta (kSaNabhaMgura ) hai / voro dhAgo TUTa jAbA para dubArA jor3iyo nIM jA sake / A soca ra jarA bhI pramAdanIM karaNo cAijai | uTThie no pamAyae AcA0 15/2 jo sAdhaka eka'ra prApaNai kartavya mAraga para baDhabhyo hai, uraNane phera pramAda nIM karaNo cAijai / mn Page #179 -------------------------------------------------------------------------- _