Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtI-hiMdI koza gajarAta vidyApITha ahamadAbAda For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtI-hindI koza NR bacAyA gUjarAta vidyApITha amadAbAda-14 For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org so rUpiyA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (c) gUjarAta vidyApITha, 1961 pahelI AvRtti, prata 10,000 prathama punarmudraNa, prata 5,000, Disembara 1992 mudraka jitendra ThA. desAI navajIvana mudraNAlaya, amadAbAda- 380014 prakAzaka vinoda revAzaMkara tripAThI maMtrI, gUjarAta vidyApITha maMDaLa gujarAta vidyApITha, amadAbAda- 380014 For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prakAzakanuM nivedana gujarAtI-hindI zabdakoza ane saMskRta-gujarAtI zabdakoza prasiddha karavAnuM gUjarAta vidyApIThe I. sa. 1955 mAM TharAveluM. A be zabdakozo paikI gujarAtI-hindI zabdakoza Aje gujarAtanI janatA samakSa rajU karatAM AnaMda anubhavIe chIe. A zabdakozanI yojanA zrI maganabhAI desAIe zurU karAvelI, eTale tenuM prAstAvika nivedana lakhI ApavAnI temane vinaMti karI. teno svIkAra karI A nivedana lakhI ApanA badala temano AbhAra mAnuM chaM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A graMthanA prakAzana-kharca peTe bhArata sarakAranA vaijJAnika saMzodhana ane sAMskRtika bAbatonA khAtA taraphathI Arthika madada maLI che, teno ullekha karatAM AnaMda thAya che. gujarAtanI janatA A graMthane utsAhapurvaka vadhAvI leze evI AzA che. tA0 12-12-61 3 For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nivedana bhAI rAmalAle jaNAvyu ke, je kozanA saMpAdanamA, -- tenA saMkalpathI mAMDIne lagabhaga te chapAI rahevA Avyo tyAM sudhI,-mAro hAtha hato, te prajA pAse jAya tyAre e kAmane aMge nivedana huM karuM, e ucita thaze. A vinaMtI mAnya rAkhI, hu A nivedana karuM chu. tema karavAnI mane taka ApI tene mATe vidyApIThano AbhArI chu. I. sa. 1935 mAM sarakAranA kabajAmAMthI vidyApITha chUTayu, pachI navesara teNe je kAmo zarU karUM, temA rASTrabhASA hiMdI-hiMdustAnInA pracAranuM kArya khAsa hatuM. te aMgenA kAryakramamA eka nAnakaDo hiMdI-gujarAtI koza taiyAra karavo joIe, ema nakkI thayu. ane te kAma meM zarU karIne 1939 mAM prasiddha karyu hatuM. A graMthane khUba sAro AvakAra maLayo. kula 7,000 nakalonI be AvRttio pUrI thaI gayA pachI, 1956 mAM bahAra pADelI (kula' 10,000 nakalonI) AvRtti atyAre prajA AgaLa cAle che. uparano koza bahAra paDyA pachI thoDAM ja varSomAM, svAbhAvika rIte, mane thayuM ane evI mAMga paNa thaI ke, have gujarAtI-hiMdI koza paNa taiyAra karIne gujarAtane Apavo joIze. 1950 bAda gujarAtamA hiMdIno abhyAsa sarakArI nizALomAM zarU thayo, eTale paNa AvA kozanI jarUra vadhu ne vadhu dekhAvA lAgI. tethI 1955 mAM vidyApIThe vicAyu ke, eka nAnakaDo gujarAtI-hiMdI koza paNa have banatI tvarAe taiyAra karavo joIe. evo koI koza cAlu upalabdha nathI, tethI zikSaNa ane sAhitya kSetre A jAtanA prakAzananI khoTa che ne pahelI take dUra karavAmAM Ave. eTale A kAma vidyApIThanA hiMdI vibhAganA adhyakSa, bhAI girirAja kizora joDe carcIne zarU karavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM, ane te mATenI yojanA vicArIne temane jaNAvI, kAma upADavA vyavasthA karI. __ pahelu pagalaM e hatuM ke, kayA ane keTalA gujarAtI zabdo sAmAnyapaNe A kozamAM levA, e vicAravaM. lokopayogitAnI dRSTie jarUrI hatuM ke, koza ati moTo na karavo tema ja nAno paNa na cAle. hiMdI zikSaNa ane pracAranI gujarAtanI cAlu sthitinI mAgane pahoMcI vaLe eTalI zabda-sAmagrI (zabdaprayogo sahita) ochAmA ochI hovI ghaTe. te dRSTie kozamAM levAnA gujarAtI For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zabdonI pasaMdagIna kAma pahelu upAu. A arasAmA gujarAtI vinIta joDaNIkozanI zALopayogI AvRtti bahAra pADavAmAM AvI hatI; tene AdhAre zabdonI viNAmaNI karavI sArI, ema vicAyu, ane te kAma vidyApIThanA hiMdI vibhAganA sevaka zrI nAnubhAI bAroTane soMpyU. jema zabdonI pasaMdagI thAya tema tenAM kArDa banAvavAmAM AvatA. eTalaM thake, te zabdonA hiMdI paryAyo mUkavAnuM zarU karavAna bIcaM pagalaM bharavAmAM AvyuM hatuM. te pachI zrI nAnumAI sAye vidyApITha hiMdI vibhAganA bIjA sevaka zrI aMbAzaMkara nAgarane hiMdI paryAyo joI javA mATe zrI nAnubhAI sAthe thabAnU sopyu. zrI girirAja kizora paNa A kAmamAM ghaTatuM dhyAna rAkhI hiMdI paryAyoM viSa barobara cakAsaNI karI le, e ucita hatuM. zrI aMbAzaMkara Ama gujarAtI che, paraMtu te ghaNo kALa rAjasthAnamA hatA. ane zrI girirAja kizora hiMdIbhASI pradezamA na che. AveSaNe hiMdI paryAyonI sacoTa samarpakatA viSe zabdone tapAsyA che. tethI A kozane gujarAtI-bhASI tema ja hiMdI-bhASI ema bane prakAranA saMpAdakono lAma maLayo che. alabatta, mukhya kAma zrI nAnubhAIe saMbhALag cha, tenI noMdha letA AnaMda thAya che. te gujarAtanA eka jUnA hiMdI pracAraka ane anubhavI zikSaka tathA sAhityapremI che. AgaLanu pagalaM hatuM, zabdonAM kArDa parathI koza * hastalikhita-presakaoNpI taiyAra karavAnu. e. kAma thaye. AtraNa mitroe pAchu e saLaMga joI laI, presamAM chapAvavA mATe mokalavA sAru chevaTana karI lIdhuM ane hiMdI vibhAga taraphapI zrI girirAjajIe pane jaNAbyu ke, have chApakAma zarUH karAvI zakAya che.. : kozanA kAmamAM khUba sINavaTabharI mahenata karavAnI hoya che, e to sau jAye. paNa temA amuka kasaba paNa jarUrano . te dRSTie paNa mA kAma jo loIe. uparanA praNe mitro mATe koza- kAma navaM hatuM. tethI A karavAmAM zrI gopALadAsa paTele bane meM dhyAna Apyu hatuM. mAre vahIMyAM kabUla kara joIe ke, aneka bIjAM kAmone laIne I mave game teTalu badhU dhyAna ApI zakyo navI. paraMtu graMtha- saMpAdana barobara thAya e sAtarI meLavavA pUratuM kAma karyAno saMtoSa mane che... . .. - pAtI bakhate 'navajIvana'nA hiMdI vibhAgamA kAma karatA. zrI somezvarajI purohita, zrI tivArINI vagere bhAIbhonI kImatI madada maLI che, tenI sAbhAra noMca levI boIe. bA bane bhAIyo gujarAtI jAye ke, tethI zabdonA samarpaka hiMdI pani ApavAmA emanA salAha sUcano kImatI nIvasyAM che. For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , Ama taiyAra cayelu kAma have pravA AvaNa ra thAya che mAtA che ke, temane te upayogI nIvaDaze. vidyApITha A eka kImatI kAma karI mAI tethI potAne kRtArtha thayuM mAne che. kozanA saMpAdananI dRSTie keTalIka bAbato kahevA jevI gaNAya, teM upara have AvaM. A koza taiyAra karatI vakhate gujarAtanA vizALa vidyArthIvargane najara samakSa rAkhavAmAM Avyo che. bIjI dRSTi gujarAtI bhASAnA lokabhogya sAhityane hiMdImAM utAravAnA kAryamAM A koza dvArA kaMIka madada thaze evI paNa AzA che. ___gujarAtI ane hiMdI bhASAmAM ghaj sAmya che. tethI AvA kozamAM zabdonI pasaMdagI karavAmAM ghaNI sAvadhAnI rAkhavI paDe che. saMskRta tatsama zabdo, ke jenAM artha ane joDaNI banne bhASAmA sarakhAM hoya, tevA zabda lISA nathI. paNa tevA zabdano zabdaprayoga levA yogya hoya to tevA tatsama zabdone sthAna Apyu che. udA. siMha; svabhAva i0. joDaNImA sAmAnya pharaka hoya tevA samAnArtha hiMdI ke urda-phArasI zabdone khAsa lISA che. udA. 'mehanata; jAta; mA i0' kriyApada lagabhaga barSA lISAM che. kriyApadanAM karmaNi, bhAve taima ja preraka rUpomA artha zakya hoya tyA sudhI ApavAnoM prayatna karavAmAM AvyoM che. jema ke, "gavA, cavAyU~' AdinA artha 'gAyA jAnA; cabA jAnA' ApyA~ che. kozamA AvAM rUponA paryAya ApadhArnu ucita gaNavAmA nayI AyatuM. 'gAryA jAnA' vyavahAramA vAparI zaMkAya che, pana kozamA mukAtA nathI. paNa A koza vidyArthIko mATe che, tethI temane bhASAMtara karatI muzkelI na paDe ema mAnI, AvA paryAya ApyA che. - ema kAma karatAM A kozamAM kula lagabhaga 25 hajAra zabdo saMghasavA che. A saMkhyA ThIka kAma de evaDI gaNAya. AgaLanI AvRttiomAM, jarUra pramANe, vaSAro thato raheze. hiMdI artha chUTathI ApyA che, jeyI koza vAparanAra tenA aneka paryAya jANI zake. artha ApavAmAM bolacAlanI hiMdI-hiMdustAnI bhASAno savizeSa upayoga karavAmAM Avyo che. hiMdI bahu moTA janasamUhanI bhASA che. tethI zakya cha ke, eka pradezamAM vaparAto zabda te ja rUpe bIjA pradezamAM na vaparAto hoya. AdhI paNa banyA teTalA judA judA vadhu paryAya pApyA che. For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zabdaprayoga khAsa ApyA che. samajavA saraLa hoya tevA zabdaprayoga nathI ApyA. baghA ja prayogo ApavA jatAM kozanuM kada tathA kiMmata vadhI jAya, e paNa saMbhALavu rahaghuM. zabdanI vyutpatti ApI nathI. AvA nAnA kozamAM vyutpatti ApIne tenuM kada vadhAvuM A tabakke jarUrI nayI mAnyuM. gujarAtI zabdonA hiMdI artha AgaLa batAvelI dRSTine dhyAnamA rAkhIne ApavAmAM AvyA che. jarUrI lAgyaM che tyAM zabdanI vyAkhyA ApIne pachI tenA paryAya ApavAno prayatna karyo che. jema ke, 'ThIkaruM na0 miTTI ke baratanakA TUTA huA Tukar3A; ThIkarA '. A koza taiyAra karavAmAM mukhyatve gUjarAta vidyApIThanA 'sArtha gUjarAtI joDaNIkoza', 'vinIta joDaNIkoza' tathA 'hiMdI - gUjarAtI koza' no upayoga karavAmAM Avyo che. hiMdI paryAya mATe jJAnamaMDala limiTeDa, banArasa, nA 'bRhat hiMdI koza' tathA nAgarI pracAriNI sabhA, kAzI, no 'saMkSipta hiMdI zabda-sAgara - no ane 'phirojaula lugAta' urdUno vizeSa upayoga karyo che. uparAMta bIjA nAnA moTA kozono paNa upayoga karavAmAM Avyo che. te baghAnI AbhArapUrvaka noMdha levAmAM Ave che. aMte, A bahAra paDe che tyAre mAro AnaMda ne saMtoSa pragaTa karU chu ke, hiMdI pracAranA kAmamAM AvA eka kozanI jarUra mAnI hatI, te Aje IzvarakRpAe pUrI thaI zakI che. have tene vadhu ne vadhu upayogI banAvavAnuM kAma tenA vAparanArAnuM che. teo tene sudhAravA vadhAravA mATe, potAnA anubhavamAMthI maLatAM sUcano vidyApIThane karatA raheze evI vinaMtI che. to A koza tenI uttarottara AvRttio rUpe potAnI sAhitya -ane zikSaNamAM sevA ApavAnI zakti vadhArato rahI zakaze. 12-12-61 For Private and Personal Use Only maganabhAI desAI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koza vAparanArane sUcanAo zabdonI goThavaNI zabdonI goThavaNI gUjarAtI kakkAvArInA mAmAnya dhoraNe karavAmAM AvI che. eTale anunAsika ke anusvAravALo akSara te vagaranA akSaranI pachI mUkavAmAM Avyo che. jema ke, 'caMcaLa', 'caMpala' vagere zabdo 'carabI', 'calama' pachI Ave. A ja prathA badhA akSaromAM apanAvavAmAM AvI che. te sivAya bAkInI goThavaNI kakkAvArInA sAmAnya kramamA che. mULa zabdanA vikalpa hoya to temane mULa zabda pachI alpavirAma mUkIne AkhA lakhavAmAM AvyA che. jema ke, akhaDabakhaDa, akhaDAbakhaDI jAtavaMta, jAtavAna paNa A rIta badhe akhatyAra karavAmAM nathI AvI. keTalIka jagyAe muLa gabdanA vikalpane DhUMkAvIne nIce pramANe mUkyo cha : akeka (-)- akeka, akekuM jaDavA (-bAM) toDa --jaDabAtoDa, jaDAMtoDa hiMgaLo (ka)-~-hiMgaLo, hiMgaLoka sadA(0kALa)-- sadA, sadAkALa eTale ke, A '-' saMjJA tenI pUrvenA akSarane badale letA thatA zabdano ane A '' saMjJA temAM umerIne banatA gandano vikalpa sUcave che. A kozamAM lipi devanAgarI vAparI che. prathama gujarAtI zabda kALA TAipamA mUkyA che. pachI tenA uccAraNano saMketa ( ) AvA kauMsamA Apyo cha. pachI te gujarAtI zabdana vyAkaraNa Ave che. zabdanA sAmAnya artha pUrA thayA pachI tenA prayogo ApyA che. jema ke, lotha (tha,) strI0 lotha; lAza (2) Aphata; balA (lA.) (3) vi0 bahuta thakA huA; loth-poth| [-thavaM = thakakara cUra honA.] uccAraNa zabdonA uccAraNa viSe saMketa mUkavAmAM AvyA che, te zabda pachI tarata ja ane vyAkaraNa batAvyaM che te pahelAM ( ) AvA kauMsamAM che. jema For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ke, sAMkaLa (0) strI0. uccAraNamA hazruti, yazruti, poco anunAsika, pahoLA aiM, oN, ane kyAMka laghuprayatna akAra (jema ke raheb) batAvyA che. dareka saMketanI samaja saMketasUcImAM ApI che. je zabdano prayoga hoya te e zabdanA sAmAnya artho pUrA thayA pachI nAgarInu pUrNavirAmarnu / ' cihana karyA pachI [ ] AvA kauMsamAM ApavAmAM Avyo che. eka zabdaprayoga pUro thAya eTale tene cheDe / ' Aq cihana mukyu che. zabdadrayoga pUro thAya tyAre gujarAtI pUrNavirAmanuM .' Aq cihana mUkI kauMsa pUro karyoM che. TraeNkANane khAtara, zabdaprayoga lakhavAmAM mULa zabda pharI na lakhatAM tene sthAne '-'AvI nAnI lITI mukIne calAvyaM che. jema ke, mAMkha shbdmaaN| [-ADA kAna karavA-sunI. anasunI krnaa| - taLe kADhaj = dekha lenA; najara DAlanA.] __ jyAM mULa zabdanuM rUpAMtara thaIne zabdaprayoga bane tyAM te zabda Akho lakhyo che. jema ke, A~khe pATA bAMdhavA; AMkho bocIe AvavI, i0 zabdaprayoga kakkAvAra kramamAM mukyA che. jyAM mULa zabda AgaLa koI pada Ave tevo zabdaprayoga hoya, (jema ke, moM zabdamAM gaLa' moM karaIM, karAva) tyAM te zabdanA sAmAnya prayogo pUrA thayA pachI, ane temanA kramamA ApavAmAM AvyA che. paryAyavAcaka zabdonA artha dareka ThekANe lakhavAne badale eka ThekANe lakhI bIje ThekANe dekhiye lakhIne pachI ' ' AvA cihnamAM te zabda jaNAvavAno rivAja rAkhyo che. jyAM te zabdanA badhA artha lAgu na par3atA hoya tyA aryano amuka naMbara jovAnuM kahyuM che. sthaLasaMkocane kAraNe AvA paryAyavAcI zabdo ekasAthe mUkIne pachI tenA arthamAM 'dekhiye-- Adi' kahathu che. udA0 sAMjha, sAMjhare, sAMjhe dekhiye 'sAMja' Adi. - keTalAka pAribhASika zabdonA hiMdImAM artha ApyA pachI teno ' ' AvA cihnamA nAgarI lipimA aMgrejI artha Apyo che. saMkSeponI samaja a0 avyaya a0-kri0 akarmaka kriyApada / udA0 udAharaNa For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karmaNi karmaNi prayoganuM rUpa ga. gaNitazAstra na0 napuMsaka liMga na0ba0va0 napusaMka liMga, bahuvacana 50 padyamAM vaparAto zabda puM0 puMliMga puM0va0va0 puMliMga, bahuvacana preraNArthaka preraka bhedanuM rUpa bhAve bhAve prayoga, rUpa lA. lAkSaNika vi. vizeSaNa vi.puM0 vizeSaNa, puMliMga vi0strI. vizeSaNa, strIliMga vyA. vyAkaraNa sa0 sarvanAma sakri0 sakarmaka kriyApada strI0 strIliMga strI0ba0va0 strIliMga, bahuvacana uncAraNano saMketa (0) poco anunAsika che ema batAve che. jema ke, AMkha (0). (eN) pahoLo che ema batAve che. jema ke, peThe (paeN). (oM) pahoLo che ema batAve che. jema ke, moLaM (mA~). (') varNanI pachI upara mUkelaM alpavirAma te varNamAM hazruti cha ema batAve che. jema ke, vIlu (vI'). (,) varNanI pachI nIce mUkelaM alpavirAma te varNamAM yazruti batAve che. jema ke, vADa (Da). () khoDA- cihna laghuprayatna akAra batAve che. jema ke, rahe, (raheM). For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukramaNikA 1. prakAzaka- nivedana 2. nivedana -zrI maganabhAI desAI 3. koza vAparanArane sUcanAo 4. gujarAtI-hindI koza 1-552 For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gujarAtI-hindI koza ma puM0 saMskRta-kuTuMbakI varNamAlAkA pahalA akSara- eka svara akaDAI strI0 akar3a; akar3abAz2I; aiMTha; abhimAna (2) bA~kapana aiMTha akaDATa puM0 tanAva; akar3Ava; akar3a; akaDA a0 kri0 akar3anA akabaMdha vi0 jaisekA taisA; bagaira kholA huA; na baratA huA; jyoMkA tyoM / akarAMtiyuM vi0 peTU; bhukkhar3a (2) atyadhika (khAnA) akarmI vi0 abhAgA (2) akarmaNya ; AlasI (3) akarmI; durAcArI / akala strI0 akla ; buddhi; samajha akalamaMda vi0 aklamaMda; samajhadAra akasIra vi0 akasIra; rAmabANa akasmAt a0 akasmAt; acAnaka; yakAyaka ghaTanA akasmAta puM0 durghaTanA; Akasmika akaLAmaNa strI0 vyAkulatA; ghabarAhaTa; becainI akaLAvU a0 kri0 akulAnA; ghabarAnA (2) UbanA; ukatAnA (3) cir3hanA akArata (-tha) a0 akAratha; bekAra; vyartha akAraM vi0 apriya; nApasaMda akAla (-La) vi0 bemaukA;bemausamakA; asAmayika (2) puM0 ayogya avasara (3) akAla (4) paramAtmA akIka puM0 akIka; eka prakArakA patthara makara-kuM) vi0 eka-eka (2)ekake bAda eka (3) pratyeka; haraeka akkaDa vi0 sakhta; kar3A (2) tanA huA; sIdhA (3) aiMThU. akkarmo vi0 dekhiye 'akarmI'.. akkala strI0 dekhiye 'akala'... akkalaka(-)ro puM0 akarakarA azkalabAja vi0 aklamaMda akkA strI0 kuTTI; dostI tor3anA; lar3akoMkA khelameM maitrI-bhaMga / akkeka vi0 dekhiye 'akeka' akSata vi0 akSata; akhaMDita; binA TUTA huA (2) puM0 ba0 va0 binA TUTe hue cAvala, gehU~ yA joke dAne ; akSata akSara vi. avinAzI (2) puM0 akArAdi varNa (3) harefa (4) puM0 ba0va0 hastAkSara (5) viSike lekha (6) brhmaa|[-kaaddhyo = (hAthase) likhanA yA (muMhase) bolanA / -pADavo likhanA.] akSaragaNita na0 akSaragaNita; bIz2a gaNita; alajabarA akSarameLa vi0 akSara-vRtta; vA~kI saMkhyA aura laghu-guruke kramakI samAnatAvAlA vRtta; vaNika chaMda akhaDa vi. jotA-boyA na jAnevAlA (kheta) (2) ghAsa bhI na paidA ho aisA (kheta) (3) khAlI (makAna) asarabakhara, akhaDAvakhaDI vi0 Ubar3aakhataro puM0 prayoga; AjamAiza akhatyAra puM0 akhtiyAra; ikhtiyAra; adhikAra __ khAbar3a For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir akhatyAranAk asatyAranAmuMna0,akhatyArapatra na0;puM0 mukhatAranAmA; adhikAra-patra malabAranavIsa puM0 akhabAranavIsa; saMvAdadAtA abarAmaNa na0 jAmana; vaha cIz2a jise dUdhameM DAlakara dahI jamAte haiM akharA, a0 kri0 jamanA (dahI) akharoTa na. akharoTa . .. alADo puM0 akhAr3A; daMgala (2) sAdhuoMkA mtth| bhikhArA karavA sunI-anasunI karanA; dhyAna na denA.] avAta puM0 akhAta; khAr3I anAnIja strI0 AkhAtIja; vaizAkha zukla tIja alUTa vi0 akhUTa; jo khuTe nahIM alsara vi0 dekhiye 'akhaDa' agara puM0 vaha maidAna jahA~ jAnavara lar3Aye jAte haiM [puM0 avadhUta; sAdhu agaDabaMba vi0 khUba moTA: saMDa-musaMDa (2) agauMbagara vi0 kharA-khoTA (2) na0 aMDa-baMDa; bemAyane bAta .. agaNotera vi0 unahattara; 69 agagyAeMzI vi0 unnAsI; 79 agatya strI0 na0 mahattva (2)jruurt| [-ApavI (-) = mahattva denA.] agathiyo puM0 eka per3a; agasti agana strI0 agana; agni (2) jalana agamacetI strI0 Agama-soca; dUraMdezI; pezabaMdI agamanigama na0 bhUta aura bhaviSya (2) (saM. Agama-nigama) veda aura zAstra agamabuddhi strI0 Agama-buddhi; dUradarzitA; pezabaMdI vANI; gUDha girA agamavANI strI0 agamabAnI; rahasyaagara puM0 Agara (2) na0 agara; agara (3) a0 agara; yadi;jo(4)athavA aSaNala agarabattI strI0 agarabattI; dhUpabattI; UdabattI agariyo puM0 namaka banAnevAlA; AgarI agavaDa strI0 dikkata; kaThinAI; bAdhA; ar3acana jhUThe vAde agastyanA vAyadA = pUre na honevAle agAu a0 Age; pahale .. agAuthI a0 agAU; pahalese; Agese agADI a0 agAr3I; Age; agAr3a agADIpachADI a0 Age-pIche(2)strI agAr3I-pichAr3I; ghor3eke gale aura pAMvameM bAMdhanekI rassiyA~ agAzI (-sI) strI0 chata agiyAra vi0 gyAraha agiyAramuM vi0 gyArahavA~ (2) na0 ekAdazAha; mRtyukI tithise gyArahavA dinakA karma (3)usa dina honevAlA bhoja dazI; harivAsara agiyAraza (-sa) strI0 gyArasa; ekAagiyArA puM0ba0va0 gyArahakA phaadd'aa| -gaNavA, bhaNavA nau do gyAraha honA; caMpata honA.] agiyArI strI0 agiyArI; pArasI logoMkA maMdira; AtizakhAnA aguvo puM0 aguA; mukhiyA (2)Age calanevAlA agraNI puM0 aguA agralekha puM0 agralekha; lIDiMga ArTikala' aghaTatuM vi0 aghaTita; anucita; ayogya; bejA nAjAyaja aghaTita vi0 aghaTita; ayogya ; bejA; aghaNa na0 haganekI kriyA; haganA(2)gudA aghaNakhADa(-Na)strI0 haganekA gaDDhA; haganahaTI [bAra hage aisA; haggU aghaNazI (-sI) vi0 hagor3A; bAra For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bacamUtara strI0 haganA baura mUtanA adharaNI na0; strI0 pahale pahala garbha dhAraNa karanA (2) sImaMta; sImaMtonnayana saMskAra; AThavA~ pUjanA apara vi0 muzkila; kaThina aghavaq sa0 kri0 hagAnA; pAkhAnA phirAnA (2) khUba pITanA (3) jabaradastI vasUla karanA; hagA lenA aghaq a0 kri0 haganA; pAkhAnA phiranA (2) dabAvake kAraNa vivaza hokara de denA; haga denA [lA.] aghATa vi0 apAra; anaMta (2) (dastAvejameM) kula haqoMke sAthakA (3) puM0 zilAlekha (4) mAfIkI jamIna jise usakA svAmI beca na sake; aghATa (5) ghATa ... aghATiyuM vi0 kula hakkoMke sAtha diyA humA (2) namakaharAma karAnA acAu sa0 kri0 hagAnA; malatyAga aghANuM vi0 pAkhAnekI hAjatavAlA madhAmaNa strI0 atisAra; dasta laganA (2) bhaya yA sakhta parizramase dasta laga jAya aisI sthiti ... adhAvasa0 kri0 dekhiye 'apavargA' bamAra strI0 bITa; cir3iyoMkA mailA aghora vi0 bhayAnaka; ati ghora . aghorI vi0 susta; nidrAlu, ahadI (2) ghinaunA (3) pu0 aghorI; ... aghorapaMthI sAdhu; aughar3a acakavU a0kri0 aTakanA; ThiThakanA; rukanA [acaraja; acaMbhA acaraja (-ta) na0, (tI) strI0 acaMbo puM0 acaMbhA; Azcarya ; hairata acAnaka ya. acAnaka; yakAyaka bAla vi0 acUka; khAlI na jAnevAlA / (2) a0 binA cUke; sahI macchara puM0 ASA sera (kaccA acchero puM0 aghaserA (kaccA) achata strI0 kamI; nyUnatA machavA puM0 ba va. choTI mAtA%B cecakakA eka prakAra jAtikA achUta vi0 achUta, aspRzya (2) bachUta acho acho karavaM, acho acho bAna karavA = lAr3a-pyAra karanA; akkhomakkho karanA (2) premapUrvaka Ava, bhagata karanA achoDage puM0 paSA (2) eka lar3IkI galekI mAlA (3) ghar3IkI jaMjIra yA sAMkala ajagara puM0 ajagara sAMpa ajamAyaza strI0 AjamAiza parIkSA; ajamAiza karanA ajamAva, sa0 kri0 AjamAnA; jAMca ajamo puM0 ajavAyana jo pace nahIM ajara vi0 ajara; jarArahita (2) ajarAmara vi. ajara aura amara; avinAzI; jarA-maraNarahita . abaro puM0 apaca ; badahaz2amI; ajIrNa ajavALavaM saki0 mAMjanA; ragar3akara ubalA karanA (2) ujAlA karanA (3) nAma rozana karanA (4) ijjata barabAka karanA (vyaMgameM) ajavALiyuM na0 zukla pakSa; ujAlA . pAkha (2) rozanadAna | bhajavALI vi0 strI0 cAMdanI rAta atravALU na0 ujAlA; prakAza; rozanI ajaMpa (-po) puM0 ghabar3AhaTa; azAnti; bekarArI: vijJAna ajAna vi0 anajAna ; nAvAkipha (2) ajANata anajAne gajanavI ajAyaM-vi0 anamAna; maparicita For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sA abhAvaca vi0 ajIba; AzcaryakAraka ajAyabI strI0 Azcarya; taajjuba ajIThaM vi0 jUThA (2) jisameM khAyApiyA gayA ho ( baratana, caukA) (3) jUThanase gaMdA (4) na0 jUThana amIraNa na0 ajIrana; badahajamI ajIrNa vi0 ajIrNa, jo pacA na ho (2) na0 ajIrana; apaca; badahajamI ajukta (ga) vi0 anucita; ayukta; nAmunAsiba [ lAjavAba athoDa vi0 bejor3a; advitIya; lAsAnI; aTaka strI0 aTaka; rukAvaTa; bAghA (2) muzkila ( 3 ) zaMkA (4) havAlAta ; hirAsata ( 5 ) Tekana (6) pratijJA; saMkalpa (7) dekhiye 'aDaka' aTakacALu vi0 naTakhaTa ;) zarAratI (2) ni0 zarArata ; naTakhaTI aTakaNa vi0 jo ThaharA rahe (2) strI0; na0 TeukI; Tekana (3) Thokara (4) mazInako calAne yA baMda karanekI kala 12 aTakA a0kri0 aTakanA, rukamA; thamamA aTakaLa strI0 aTakala; aMdAjA; anumAna aTakAyata strI0 rukAvaTa; roka; aTakAva (2) hirAsata meM rakhanA aTakAyatI vi0 havAlAtameM rakhA huA; najarabaMda ( kaidI) aTakAva puM0 aTakAva; rukAvaTa; aTaka (2) ar3acana ; bAghA (3) mAsika-dharma aTakAva sa0 kri0 aTakAnA; rokanA aTapaTaM vi0 aTapaTA; pecIdA aTavA a0kri0 bhaTakanA (2) pairoMmeM ulajhanA (3) ulajhana meM par3anA aba a0 kri0 pisana : honA (2) ghuTanA; pilamA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ama aTApA puM0ba0ba0 raMgabiraMgI pAriyoM (2) paTA aTAmaca na0 palethana aTArI strI0 aTArI; koThA; jharokhA aTAro (-lo) puM0 aTAlA; kabAr3a ( gharakA TUTA-phUTA sAmAna ) aTALI strI0 dekhiye 'aTArI' aTUluM bi0 akelA; tanahA ; ekalA aTerana na0 aTerana ( sUta lapeTanekA sAdhana) [ aTala aTTala vi0 pakkA; pUrA ( 2 ) aDiga ; aTTahAsa puM0 na0, aTTahAsya na0 aTTahAsa ; jorakI ha~sI qahaqahA aThavADika vi0 prati saptAha honevAlA; sAptAhika ( 2 ) na0 sAptAhika patra aThavADiyaM na0 aThavArA; saptAha; haftA ar fao cAlAka; ustAda; caMTa aThigaNa na0 Tekana; sahArA; takiyA aThaga sa0kri0 sahArA lenA; uThaganA; TekanA agaM vi0 haThI; z2iddI ( 2 ) moTA aThedvArakA = yahIM par3Ava aThThANu ( - NuM ) vi0 aTThAnabe ; 98 aThThAvana vi0 aTThAvana; 58 [28 aThThAvIza ( sa ) vi0 aTThAIsa ; aTThAisa; aTThotera vi0 aThahattara aThattara; 78 aThThayAzI ( -sI) vi0 aThAsI ; 88 aDaka strI0 upanAma; alla; jAti, vaMza, dhaMdhe aura rahanekI jagaha Adike AdhAra para rakhA gayA nAma aDakabuM sa0kri0 chUnA (2) a0kri0 ar3anA; aTakanA aDakADa sa0 kri0 chuAnA; khulAnA aDakAva puM0 strIkA rajasvalA honA reeraj Ho fr0 baMda karanA; uThegAnA; oThegAnA For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharakAvaM a0 kri0 rajasvalA honA (2) baMda honA; laganA [agala-bagala aDakheparakhe a0 irda-girda; Asa-pAsa aDaga vi0 dRr3ha; aDiga ...... aracaNa strI0 ar3acana; bAdhA, (2) muzkila (3) strIkA rajasvalA honA aDaNa na0 khIrI; dhana . bharatALIsa vi0 ar3atAlIsa; 48 abda puM0 ba0 va0 urada, ur3ada maDavAvo (-Lo) puM0 kuTanese : narama honA (2) mArase haDDI-pasalIkA dukhanA; har3aphUTana (3) thakakara cUra ho jAnA / [-kADhavo = kAma yA mArase bharatA banA denA; kacUmara nikAlanA; halavA nikAlanA / -nIkaLavo= thakakara cUra ho jAnA; halavA nikala jAnA." agdha vi0 AdhA aDaSiyaM na0 addhA (tola) (2) hAthIdAMtakI AdhI cUr3I (3) thor3e DibboMkI thor3I dUra jAnevAlI relagAr3I; 'zaTala' aAdhU vi0 ASA; nIma [bahuta audhUpaDaSu vi0 lagabhaga AdhA; thor3AaDapo puM0 aThannI audhoapa vi0 AdhoM-Adha; Adhe-Adha agdhojI puM0 aghelA; dhelA arapalaM vi0 zarAratI; naTakhaTa (2) na0 zarArata; cher3achAr3a; naTakhaTI arapha(-phe-pho)Ta strI0 capeTa / [-mAM Ava = kisIke sAtha TakarA jAnA; kisIkI Thokara laganA; bIcameM * A jAnA. akAu vi0 phAlatU ; bekAra : sambari na0 cakkara; lar3akhar3AhaTa; aDozapakoNa asaMga vi0 nAdAna (2)mUrkha;avicArI abbota (-2) vi0 gAvadI; gavAra (2)-strI0 dhaula; capata aDavaDiyaM na0 dekhiye 'aDabaDiyu aDavANuM vi0 naMge paira calanevAlA agdhaM vi0 behUdA; betukA; zobhAhIna (2) naMge pA~va calanevAlA.... aDavaM sa0 kri0 chUnA (2) aTakanA; ar3anA (3) ghATA yA nukasAna honA (4) a0 kri0 sAtha honA (5) __lagA rahanA; AraMbha hokara jArI rahanA (6) (ghor3ekA) ar3anA aDasaTTe a0 aMdAjan ... aDasaTTo puM0 aMdAjA; anumAna abasaTha vi0 ar3asaTha; 68 asaMmo puM0 aDaMgA (2) kuztIkA eka dAve aDAu vi0 binA boye uganevAlA; khudarI ... agara sa0 kri0 chuAnA (2) dhakela. denA; bhItara ghuser3anA agayuM na0 kaMDA; goiThA agava, sa0 ki0 gapa mAranA (2) jhUTha kahanA (3) khUba khAnA (4) ghusAnA (5) dhamakAnA; DaoNTanA aDagaLI strI0 barAmadA; bArajA. agaLIpALI strI0. Age-pIchekA barAmadA aDiyala vi0 ar3iyala maDiMgo puM0 aDDA; DerA abIopaTI strI0. ar3acana; saMkaTa jarUratakA vakta; ar3I aDIlama vi0 zUravIra; haTTA-kaTTA akabaDUkiyuM vi0 donoM pakSoMmeM rahane vAlA; auDhara (2) asthira . aDozapameza puM0 ar3osa-par3osa .. For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baDo pu0 aDDA (2)vyApaka asara [lA. aMga vi. rukA huA . agasampuM vi0 aTakA yA rukA huA maDhaLaka vi0 jyAdaha; Dhera; 'puSkaLa ahAra vi0 aThAraha; 18 aDhI vi0 DhAI; 2 // aThIhanyaM vi0 baunA (2) luccA; badamAza [lA.] [uThaMganA aDeladhuM sakri0 sahArA lenA; TekanA; ma nakAra aura niSedhasUcaka upasargaana; udA. 'anabana' (2) puM0 kA strI0banAnevAlA pratyaya (3) kriyA parase saMjJA banAnevAlA pratyaya aNamADa(ta) strI kisI cIjake na AnekA bhAva; ajJAna; akauzala maNakI strI0 khelameM ulaTA-sIdhA bolamA; roMgaTI ... aNakU(-ko)Ta puM0 annakUTa aNasUTa(-2) vi. akhaTa ..... amalegyuM vi0 binA jotA huA aNagamatuM vi0 nApasaMda; apriya anagamo puM0 nApasaMdagI (2) aruci aNaghaDa vi0 anagar3ha; apar3ha; azikSita aNaciyaM vi0 beImAnI karanevAlA; khelameM roMgaTI khAnevAlA acittavyuM, acituM(-) vi0 ana cItA (2) Akasmika; yakAyaka aNacI strI0 dekhiye 'aNakI' aNachatuM vi0 gupta; chipA huA ajANa vi0 anajAna(2)strI0 ajJAna aNavITha (-5) vi0 anadekhA; adRSTa agavAyaM vi0 yakAyaka; acAnaka; binA socA huA; acItA jhukA huA aNanama vi0 aDiga; jo na jhuke; na aNapatIja strI. avizvAsa asvAra aNabanAva puM0 anabana; bigAr3a; khaTapaTa . anamAnItaM vi0 apriya .. aNavara puM0 zahabAlA; viMdAyaka; dulahA yA dulahinakA sAthI . [alhar3apana aNasamaja (0Na) strI0 besamajha; aNasamajaNu, aNasamaju vi0 besamajha; nAdAna; anAr3I . aNasAra puM0 samAnatAkA yA sAdRzyakA aMza (2) sUkSma asara bhanaka; AhaTa aNasAra(-ro) puM0 izArA; saMketa (2) aNi strI0 anI; noka (2) coTI; zikhara (3) aMta; sirA (4) saMkaTakI sthiti; ar3I aNivAra vi0 nokadAra; nukIlA aNiyALU vi0 nokadAra; nukIlA aNiyuM na0 lekhanIkI noka; TaoNka aNizuddha vi0 samUcA akhaMDita (2) saMpUrNa doSarahita aNI strI0, aNIdAra vi0, aNIzuddha vi0 dekhiye 'aNi' aadimeN| aNumAtra vi0 bilakula thor3A; lezamAtra ajU(-No)jo puM0 kArIgaroMkI chuTTIkA dina; aMjhA; chuTTI mijAjI ataI vi0 milanasAra nahIM aisA ataraDo puM0 bar3haIkA eka aujAra; retI atAga vi0 athAha atUTa vi. aTa; akhaMDa atobhaSTha tatobhaSTa vi0 na gharakA na ghATakA; kahIMkA na rahanevAlA attara na0 itra; atara matAragharI a0. aba hI ataravAnI strI0 ataradAna; itradAna attarapagale a0 dekhiye 'attarapatI' matyAra strI0 cAlU samaya; vartamAnakAla matyAre a0 abhI; fil-hAla; hAla hI For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atre atre a0 yahA~ restrest strI0 bekAra ghUmanA; AvArAgardI (2) Takkara (3) lar3AI athaDAmaNa ( - NI) strI0 muThabher3a; Takkara (2) AvArAgardI athaDAvaM a0 kri0 TakarAnA; bhir3a jAnA (2) bhaTakanA (3) vyartha koziza karanA [lA. ] ( 4 ) takarAra honA athavA a0 athavA ; yA; khvAha athAka vi0 athaka athAka (ga) vi0 athAha; behada athANuM na0 athAnA; acAra; saMdhAnA avakuM vi0 adhika; jyAdaha; vizeSa avanA ( - ) vi0 adanA; tuccha adaba strI0 adaba; viveka; ziSTAcAra (2) donoM hAtha kohanImeMse mor3akara Amane-sAmane kohanIke pAsa rakhane kI vinaya-sUcaka eka mudrA adabada vi0 anizcita pa avabasara a0 vinayapUrvaka; lihAjase avala vi0 sahI / [ to kAMTo = saccA nyAya / no ghaMTa = purAne jamAne meM insAfa cAhanevAle fariyAdI - ke lie lagA huA ghaMTA. ] adalabadala a0 radda- badala; pheraphAra adalAbadalI strI0, abalobadalo puM0 adalA-badalA; hera-phera avA strI0 adA; nakhare; ceSTA (2) hAvabhAva; adA (3) a0 cukatA; bebAqa adAlata strI0 adAlata; nyAyAlaya adAvata strI0 adAvata; baira acAvatiyuM vi0 adAvatI; adAvata rakhanevAlA [huA; adITha [pa] mITha (-) vi0 anadekhA; na dekhA aDUgaDuM vi0 dekhiye 'aghUkahu~' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir abhI avelAI strI0 DAha; IrSyA [IrSyAlu asipuM, adesuM vi0 adekhI; DAhI; baddala a0 sahI; barAbara aba vi0 artha ; ASA; adha (samAsameM) reeca vi0 aghakuTA (2) kaccApakkA (3) kaccI samajhavAlA [lA. ] aloluM vi0 adhakhulA aghakuM vi0 dekhiye 'adhUkaDuM ' rees a0 ahAhA [ (kaccA) aghamaNa na0 manakA AdhA bhAga; aghamana aSamaNiyo, adhamaNIko puM0 adhamaMnakA bATa (kaccA) adhamUDaM vi0 aghamarA; aghamuA adharAta strI0 agharAta; AdhI rAta (2) jarUratakA vakta agharAta magharAta a0 AdhI rAtako; bahuta rAta bIte - jaba cAhe taba (2) aina yA jarUrata ke vakta ababaca strI0 madhya; bIca (2) a0 aghabIca bIcameM (3) samAptise pahale apavacALa a0 dekhiye 'adhavaca ' raari vi0 kaccI samajhavAlA:: aghavAraduM a0kri0 AdhA honA (2) sa0kri0 Adhe-Adha karanA; adhimAnA apavAda na0 adhiyArI; adhiyAra (2) do jagaha para bhAga karake rahanA adhAvaMSa, adhAdhuM (-yUM) gha ( - dhI) strI0 dekhiye 'aMghAbUMSI' adhikAra puM0 adhikAra; sattA; hukUmata (2) pada (3) liyAqata; pAtratA (4) haqa ( 5 ) prakaraNa adhivezana na0 adhivezana; baiThaka amIrAI strI0, aghorApanaM adhIratA; utAvalI adhIraM vi0 adhIra; dhairyarahita; utAvalA For Private and Personal Use Only na0
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org = adhUMkaDaM vi0 jo ukahUM baiThA ho abUcaM vi0 adhUrA; bAqI [pUrva bigar3e hue kAmako aura bigAr3anA; turrA yaha ki / adhUre AvayuM avataraNuM, * janmabuM pUre samaya se pahale hI janma * honA / adhUre jayaM = adhUrA jAnA; hamala giranA; kaccA jAnA / abhUle ghaDo chalakAvo adhajala gagarI chalakata jAya'; ajJAnIkA jJAnI honekA ghamaMDa karanA.] adhelI strI0 aMbelI; aThabhI abelo puM0 adhelA; dhelA = 14 aghotuM na0 baratA huA yA jIrNa vastra aghoLa na0 ASI chaTA~ka (kaccI ) aghoLaM na0 AdhI chaTa~kI ( kaccI ) adhvara a0 aMtarikSa meM; havAmeM laTakatA (2) anizcita adhvaratAla a0 laTakatA; anizcita adhcara-paorra a0 bilakula aMtarikSameM " ananAsa na0 anannAsa anazana na0 anazana; AhArakA tyAga anahada vi0 behada asIma anAja na0 anAja ; nAja anADa puM0 bigAr3a; nuqasAna ( 2 ) ar3acana (3) vi0 dekhiye ' anADI ' anADI vi0 ga~vAra; mUrkha (2) jiddI, haThI anAtha vi0 anAtha nirAdhAra ( 2 ) strI0 g2arIbI; kaMgAliyata anAma vi0 anAma; bag2aira nAmako (2) aprasiddha (3) avarNanIya ( 4 ) puM0 paramezvara anAmata strI0 ; na0 amAnata; thAtI anAmI vi0 (2) puM0 dekhiye ' anAma (3) strI0 asthI anAra na0 anAra " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir apaDa anAvaDa, anAvaData strI0 kisI cIja ke na AnekA bhAva; akauzala; anabhijJatA anukUla (-La ) vi0 anukUla (2) hitakara anukrama puM0 anukrama; silasilA anukramaNikA, anukramaNI strI0 anukramaNI viSaya-sUcI $ anupa vi0 bejor3a; anupama; lAsAnI anubaMdha puM0 anubaMdha; saMbaMdha anubhava puM0 anubhava; pratyakSa jJAna; tajarabA anubhavavaM sa0 kri0 anubhava karanA; mahasUsa karanA yA honA anurUpa vi0 anurUpa; yogya; lAyaqa anulakSavaM sa0 kri0 lakSyameM rakhanA. anuvAda puM0 kahI huI bAtako dobArA * kahanA (2) anuvAda; tarajumA anusaMdhAna na0 anusaMdhAna; pahale AI huI bAtake sAtha saMbaddha bAta ( 2 ) yogya saMbaMdha ( 3 ) jA~ca-par3atAla : anusAra a0 anusAra; mutAbiqa ane (naeN) a0 aura; tathA anenAsa na0 dekhiye 'ananAsa ' aneru vi0 nirAlA ( 2 ) apUrva; anokhA anokhaM vi0 anokhA ; anUThA anna na0 anna; khurAka anajala, anagaLa na0 anna-jala ; dAnApAnI (2) lenA-denA; qismata [lA. ] annapANI na0 annajala; khAnA-pInA; gujArekA sAdhana [ yukta abhaiyuM vi0 dekhiye 'aNaciyuM'; anyAyaanvaye a0 anusAra; mutAbiqa : apaco puM0 apaca, badahajamI ; ajIrNa apajaza, apajasa puM0 apajasa; apayaza; badanAmI apaDha vi0 apar3ha; anapar3ha For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir apanAva sa0 kri0 apanAnA; apanA banA lenA yA mAnanA [(3) sautelA apara vi0 dUsarA; bhinna (2) pIchekA apara mA, apara mAtA strI sautelI mAM aparaMpAra vi0 apAra 62 pApa aparAdha puM0 aparAdha ; doSa ; gunAha jurma apalakSaNa na0 apalakSaNa (2) durAcaraNa apavAda; puM0 apavAda (2) niMdA; lAMchana; aiba / [-besabo, lAgayo = aiba laganA. . apavAsa puM0 upavAsa; fAqA / apazukana puM0 apazakuna; asamuna . apazukaniyALa, apakaniyuM vi0 bada zaguna ; manahUsa; azubha ...... apaMga vi0 apaMga; paMgu; aMgahIna (2) * lAcAra [lA.] rahanekA sthAna mapAsaro vi0 upAzraya; jaina sAdhuoMke apIla strI0 apIla; sAgraha prArthanA (2) nicalI adAlatake phaisale para punarvicAra karaneke lie darakhvAsta (3) caMdeke lie prArthanA / [-karavaM = dila para asara ho isa prakAra vinatI karanA / -g%3D dila para asara karanA; jeNcnaa| -mAM jaq = apIla adAlatameM apIla karanA.) apIla korTa strI0 apIla adAlata mapUratuM vi0 aparyApta; jo kAfI na ho apUrNAka puM0 pUrNa saMkhyAse.kama saMkhyA; bhinna [ga.] mapUzaNa, apozaNa na0 bhojanake prAraMbha tathA aMtameM kiyA jAtA Acamana (2) bhojanake prAraMbha meM thor3A bhAta parosA jAtA hai vaha mapriya vi0 apriya (2) na0 aniSTa pakavAna vi0 (2)puM0 afag2Ana kAbulI abolA aphara vi0 nizcita; aTala apharA, a0 kri0 apharanA aphalAtUna puM0 aphalAtUna ; pleTo (2) vi0 suMdara aphavA strI0 afavA; afavAha; gapa aphaLAvU a0 kri0 TakarAnA; bhiDanA aphATa vi0 (2) a0 bahuta vizAla; askhalita [(cIz2a) aphALavaM sa0 kri0 TakarAnA; paTakanA aphINa na0 afIma; afayUna aphINiyaM, aphINI vi0 afImI; - afImacI (2) susta; AlasI.... abaghaDI a0 abhI; isI kSaNa; phaurana abaja vi0 (2) puM0 abja; araba abatara vi0 kharAba; bigar3A huA avadhUta puM0 avadhUta (2) vi0 masta abanUsa na0 AbanUsa abaraka, abarakha na0 abaraka abalA, abaLA vi. strI0 alpa balavAlI (2) strI0 abalA; strI abaLasA strI0, abaLakho puM0 icchA; aramAna ; cAva (2)gabhiNIkI icchA; dohada; birAya abAba puM0 lagna Adi avasara para lena denakI taya huI bAta (2) nega-dastUra abI a0 abhI; isI kSaNa .... abIra, abIla na0 abIra . mabuSa vi0 abodha; nAsamajha (2) mUrkha (3) alhar3a abUja vi0 nAkadara abUma vi0 dekhiye 'abudha' abe a0 abe; are (tiraskArasUcaka) abetabe karavU = abetabe karanA ... abolA puM0 ba0 va0 varako khilAye jAnevAle khAje (2) aruci, anicchaa| For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org [abokhe paDaq= (kisI cIz2a para) aruci paidA honA. aboTa puM0 caukA lagAnA (2) binA snAna kiye jahA~ jAyA yA chUA na jAye aisI jagaha; caukA aboTiyu na0 khAnA pakAte yA khAte samaya pahananekA rezama, sana yA UnakA aboSa vi0 dekhiye 'abudha' bhabola vi. jo bolA na jA sake (2) abola ; gUMgA; cupa (3) behoza abolA puM0 ba0 va0 abolA anyA puM0 abbA; bApa ambA strI0 mA (2) bUr3hI strI (3) thUthU-thakkA (khelameM) ambAjAna puM0 abbAjAna; pitAjI abhakSAbhakSa puM0 dekhiye. 'abhakSyabhakSaNa' abhakSyabhakSaNa na0 niSiddha AhAra karanA; mAMsAhAra karanA abhagavaM a0 kri0 chUta laganA (2) strIkA rajasvalA honA; kapar3oMse honA abhaNa vi0 anapar3ha; nirakSara abharakho puM0 dekhiye 'abaLakhA' abharAI strI0 TA~r3a prchttii| [-upara caDhAva,mUka (kAmameMse yA vicArameMse) dUra karanA; alaga rakhanA; dhyAna na denA. .. ... . amare bharavaM samRddha karanA; khUba bharanA abhAgaNa,abhAgaNI vi0strI0abhAginI abhAgiyaM vi0 dekhiye 'abhAgI' . abhAgI vi0 abhAgI; kamanasIba abhAgA (2)jAyadAdameM hissA pAnekA anadhikArI; abhAgI mabhAvA puM0 ba0 va0 garbhiNIkI abhilASA; dohada; birAya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amarapaToM abhAvo puM0 aruci abhinandana na0 abhinaMdana; dhanyavAda, baghAI (2) anumati (3) stuti abhinandavaM sa0 ki0 abhinaMdana karanA; badhAI denA (2) a0 kri0 AnaMdita honA abhinetA puM0 abhinetA; naTa . abhiprAya puM0 abhiprAya; rAya (2) hetu; matalaba; Azaya / abhilAkha puM0 abhilASa ; manokAmanA (2) utkaTa icchA abhilASa puM0, abhilASA 'strI0 abhilASa; abhilASA abhilASI vi0 abhilASI .. abhivaMdana na0, mabhivaMdanA strI abhivaMdana; abhivandanA; namaskAra (2) devakI AratI, bhasma vagairaha lenA abhivRddhi strI0 abhivRddhi; bar3hatI (2) unnati manyAta puM0 abhyAsa; par3hAI (2) punarAvRtti (3) abhyAsa; Avata; muhAvarA / [-parayo = muhAvarA yA abhyAsa ho jAnA; AdI honA (2) bIcameM muhAvarA chUTa jAnA (3) bIcameM par3hAI ruka jAnA.] amyAsI vi0 abhyAsI; abhyasta ; AdI (sa udyamI (3) puM0 vidyArthI(4)paMDita abhraka na0 abhraka; abaraka amayuM vi0 vyartha (2) akAraNa; bilAvajaha (3) muphtakA amana na0 amana ; zAnti (2)sukha-caina amanacamana na0 amana-caina; sukha-zAMti amarapaTo puM0 amaratAkA varadAna yA paTTA / [-laIne, lasAvIne Avaq 3 amara hokara janmanA yA amara honA.] For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amaravela amaravela strI0 amarabela; akAsabela amarAI strI. amarAI; AmakA bAsa / amala, amaLa vi0 amala; nirmala; zuddha amala puM0 amala ; sattA; adhikAra (2) hukUmata ; zAsana ; vyavasthA (3)amala; nazA yA nazIlI cIja; afIma (4) samayakA zumAra (5) vyavahArameM laanaa| [-Utaravo sattA yA nshekaaduurhonaa| -karavaM amala karanA;AcaraNa krnaa| -karavo amala-pAnI karanA-ghaDavo = nazA chAnA / -thavo = amala daraAmada honA / -mAM ANavU, mUka, lAva_ = -kA amala karanA; kAryameM lAnA.] amaladAra puM0 amaladAra; adhikArI . amaladArI strI0 adhikArIkA kAma yA pada amalapANI na0 afIma-pAnI amastakuM, amastuM vi0 dekhiye 'amathu' amaLATa puM0 aiMThana; rassI AdikI aiMThana; baTa (2) peTameM aiMThana; maror3a (3) bala; lacaka (4) mijAja (5) baira amaLAvaM a0 kri0 aiMThA jAnA; bala khAnA (2)peTameM dukhanA; maror3a AnA (3) dila dukhanA durbhAgya amaMgala, amaMgaLa vi0 amaMgala (2)na0 amAtya puM0 amAtya ; maMtrI; vaz2Ira amAva (-vA) syA, amAsa * strI0 amAvasa; amAvAsyA; mAvasa amI na0 amRta; amI [pa.] (2) miThAsa (3) kRpA (4) thUka (5) (jamInakA) rasa aura kasa amITa vi0 animeSa amIdRSTi, amInagara strI0 dayAdRSTi; kRpA; meharabAnI amIna vi0 amIna; vizvasanIya (2) puM0 eka alla (3)abhibhAvaka; dRsTI (4) paMca; madhyastha (5) gavikA bar3A hAkima; amIna amInidhi puM0 amRtakA bhaMDAra (2) candra amIra puM0 amIra; saradAra (2) afag2AnistAnake rAjAkI upAdhi (3) amIra; raIsa; dhanI vyakti amIrasa puM0 amRta-rasa; . sudhA . amIrAI, amIrAta strI0 amIrI; daulatamaMdI (2) amIra-vRtti; amIrI amIrI vi0 amIrake jaisA; amIrAnA (2) strI0 amIrI amuka vi0 amuka; phalA~ (2)anizcita (3) sa0 amuka; DhimakA amuka tamuka vi0 amuka-amuka; falAfalA [udvigna honA amujhA a0kri0 ghabar3AnA; akulAnA; amUlakha, amUluM vi0 dekhiye 'amUlya' amUlya vi0 amUlya; anamola; bahumUlya amUMjhaNa strI0 ghabar3AhaTa. amUMjhAvaM a0 kri0 dekhiye 'amujhAvaM' amRta vi0 amRta (2)amara (3) na? amRta-rasa amola, amoluM vi0 dekhiye 'amUlya' ayogya vi0 ayogya; nAmunAsiba (2) nAqAbila araka puM0 arka; sattva aragajo puM0 aragajA [fariyAda araja strI arja;nivedana;prArthanA (2) arajadAra vi0 arja karanevAlA; fariyAdI arajI strI0 arajI; nivedana fariyAda (2) arjI; prArthanA-patra; arajI arasI strI0 aDUsA . For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org maNi ani, baraNI strI0 baranI; araNi.. bharadhuM vi0 dekhiye 'aDadhuM' [ bahuta bharatuMparazuM vi0 lagabhaga AdhA; thor3AaraSoaragha vi0 Adho- Agha; Adhe-Agha araba puM0 araba (deza); arabistAna (2) araba-nivAsI; araba arabI vi0 arabI; araba dezakA (2) araba - nivAsIse saMbaddha ( 3 ) strI0 arabI; arabakI bhASA aramAna strI0 aramAna; abhilASA aramAra strI0 jahAjI ber3A; nausenA arara a0 arara; ahaha arasaparasa a0 ApasameM; paraspara araso puM0 arasA (2) mauqA arAjaka vi0 arAjaka; binA rAjAkA (2) na0 rAjAkA na honA; arAjaka (3) aMdhAdhuMdha : avyavasthA arAjakatA strI0 arAjakatA: avyavasthA; aMdhAdhuMdha * arIThI strI0 rIThI ( per3a) arIThaM na0 arIThA; rIThA arIso puM0 arIsA; AInA; zIzA avacatuM vi0 arucikara; nApasanda rofer strI0 aruci; anicchA; nafarata (2) bhUkha na laganA; aruci aruNuM vi0 aruNa; lAla raMgakA . arupada a0 idhara-udhara; Age-pIche are a0 are (2) strI0 hAya duHkhakI pukAra ( 3 ) ciMtA; fikra arerATa puM0, arerATI strI0 du:kha yA citA honA arghyaM vi0 arghya; mUlyavAna ( 2 ) pUjanIya; arghya (3) na0 pUjA; sammAna / [- Apa = ( pujApA lekara ) pUjanA; (2) pAyamAla karanA ( vyaMgyameM ) . ] 12 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahmaNavaM artha puM0 artha; hetu (2) artha mAnI (3) garaja; prayojana ( 4 ) dhana saMpatti ; artha | [ - AvabuM kAmameM AnA; sahAyaka honA / besabo = barAbara artha honA; samajhameM AnA / - besADavo = artha baiThAnA / - saravo-hetu siddha honA; artha saranA; kAma calanA. ] [ taMtrakI vyavasthA arthakAraNa na0 arthavyavasthA; Arthika arthaghana vi0 arthapUrNa arthataMtra na0 arthavyavasthA arthe a0 lie; vAste artha vi0 ardha; AdhA; nIma ( 2 ) na0 eka cIjake do samAna hissoMmeMse eka ardhagoLa puM0 golArdha (2) vi0 ardhagolAkAra ardhadagdha vi0 ardhadagdha; adhajalA ( 2 ) adhakacarA ; adhUre jJAnavAlA ardhavirAma na0 ardhavirAma arpa sa0kri0 arpaNa karanA (2) bheMTake rUpameM denA [striyoMkI coTI alaka puM0 alaka; laTa; z2ulfa (2) alakamalaka puM0 deza-videza alaga vi0 alaga; judA (2) dUra alagAra strI0 paMkti; qatAra alaDa ( la . ) vi0 dekhiye 'allaDa alaphAu vi0 nikammA; fAlatU... alabata ( -ta- tAM) a0 alabattA alabeluM vi0alabelA; bA~kA (2) Aziqa alamasta vi0 alamasta; maujI; masta P (2) jorAvara; haTTA-kaTTA alamArI strI0 alamArI; AlamArI (2) kaI khAnoMvAlA tAkhA yA AlA alavaNa vi0 alonA alANabuM a0 kri0 (U~TakA ) balabalAnA For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir malANI alANI strI0 moTa khIMcanevAle bailoMke Ane-jAneke lie kuMeke pAsa banAyA huA DhAla; naicii| alAbalA strI0 balA;preta-bAdhA malAya, (lA') vi0 alahadA; alaga alI strI0 alI; sakhI (2) a0 eka strIvAcaka saMbodhana; arI alaNAM na0ba0va0 alonA-vratake dina alaNaM vi0 alonA (2) na0 alonA rahanA (vrata) honA; anabana aleNAbhAva puM0, aleNuMna0 lena-dena na aletuM (le') vi. alhar3a; nAsamajha alelaTappu vi0 alalaTappU; aTakalapaccU alayAM-balayAM na0ba0va0 balAyeM lenA alopa vi0 alopa; nadArada alpa vi0 alpa; tuccha; thor3A alpavirAma na0 alpavirAma alyA, alyo a0 abe allaDa (la') vi0 alhar3a; nAsamajha (2) ucchRkhala allA puM0 allA; allAha; khudA / -nI gAya,gAvaDI-garIba svabhAvakA manuSya; allAha miyA~kI gAya.] avakarA (-LA) strI0 dekhiye 'avakriyA' avakaLA strI0 vyAkulatA; bekalI (2) ulaTA asara avakAza puM0 avakAza; khAlI jagaha .(2) mauqA (3) kSetra (4) phurasata avakriyA strI0 ulaTA asara; nukasAna avagaNanA strI0 avagaNanA; avajJA avagaNavaM sakri0 ginatImeM na lenA; upekSA karanA avagatika, avagatiyuM vi0 maraneke bAda bhUta-preta honevAlA (2) narakameM par3anevAlA; adhogAmI apasyA avaguNa puM0 avaguNa, doSa, durguNa (2)hAni (3) apakAra durguNI avaguNiyaM, avaguNI vi0 kRtaghna (2) avajoga puM0 duryoga; azubha muhUrta avara(va') vi0 khAlI; jo muddatase kAmameM na lAyA gayA ho; avyavahRta avataraNa na0 avataraNa; nIce utaranA (2) avatAra; janma (3) DhalavA utAra (4) avataraNa; uddharaNa avataraNa cihna na0 avataraNa cihna (' ') aisA cihna (janma lenA avatara, a.kri0 nIce utaranA (2) avatAra puM0 nIce utaranA; avatAra (2) janma; dehadhAraNa (3) z2indagI (4) deva yA IzvarakA avatAra avatArI vi0 avatArI (2) devI; IzvarI avadha (dha,) strI0 dekhiye 'avadhi' avadhi puM0; strI0 avadhi; hada (2) aMta (3) niyata kAla; mIyAda avanavaM vi0 abhinava; nayA(2) adbhuta avayava puM0 avayava(2)vastukA vibhAga; aMza (3) sAdhana (4), 'phekTara' ga.] avarajavara puM0; strI0 AnA-jAnA avala vi0 avvala; pahalA (2) uttama avalakArakuna puM0 mukhya kArakuna / avala-maMjala strI0 (pArasiyoMkI) uttarakriyA avalaMbavU sakri0 (kisIkA)sahArA yA AdhAra lenA (2) akri0 laTakanA avalaMbita vi0 avalaMbita; Azrita (2) laTakatA huA zukana' avaza (-2)kana puM0 dekhiye 'apaavasthA strI0 avasthA; hAlata; dazA (2)AyuSyake cAra aMza; avasthAeM (3) bur3hApA For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 14 abahelana abahelana na0, abahelanA, avahelA strI0 avahelanA; avahelA; anAdara ulaTA avaLacaMDAI strI0 zarArata avaLacaMDuM vi0 kahe isase karanevAlA ( 2 ) zarAratI (3) ulaTI khopar3IkA avaLavANI strI0 ulaTa-vA~sI; gUr3ha bAnI (2) ulaTA bolanA ( 3 ) azubha bAnI avaLasavaLa a0 ulaTA-sIdhA; ulaTA palaTA avaLAsavaLI strI0 eka bela (2) a0 ulaTA pulaTA yA ulaTA-sIdhA abaLaM vi0 ulaTA auMdhA (2) Ter3hA; Ar3A (3) viparIta / [ avaLA karavA ke thavA = ghATA uThAnA yA honA; kasara khAnA / avaLA pATA bAMdhavA = g2alata samajhAnA; bhramameM DAlanA; ulaTI paTTI par3hAnA / avaLA pUjelA = gata janmameM pApa kiye hue hoNge| abaLe hAye devI = jorase capata lagAnA.] avakuMsavaLaM vi0 ulaTA-palaTA avAja puM0 AvAja; dhvani ; zabda ( 2 ) AvAz2a; svara avArDa na0 khIrI; thana avADI (vA) puM0 dekhiye 'havADo' avAranavAra a0 kabhI-kabhAra ; kabhI kabhI (2) bArI-bArIse avAvaruM vi0 dekhiye 'avaDa' avALu puM0 na0 masUr3A; masUr3hA avicArI vi0 avicArI; vivekahIna (2) utAvalA . [ (2) paisA; pU~jI aveja puM0 evaz2a; badalA; muAvajrA abejI vi0 badale meM kAma karanevAlA; evajI (2) strI0 evajI honekA bhAva Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir astara abera (vaeN' ) na0 vairakA abhAva prema avera puM0 nigarAnI ; qAnU ( 2 ) vivekI upayoga; suvyavasthA (3) mitavyayitA; kifAyata (4) sameTanA [ rakhanA avera sa0kri0 sa~bhAlanA; suvyavasthita azakya vi0 azakya; nAmumakina azanAI strI0 AzanAI (2) zarArata azaraphI strI0azarafI; (sonekI) muhara azarApha vi0 zarIfa aSADa (-3) puM0 asAr3ha aSTarulyANI vi0 ATha zubha lakSaNoMvAlA ( azva jisake cAroM pA~va, lalATa, sInA, kaMdhA aura pUMcha safeda hoM) aSTakoNa vi0 (2) puM0 aSTakoNa aSTapaSTaM a0 ulaTA-sIdhA ; sahI-galata asala vi0 asala; asalI; mUla (2) purAnA (3) uttama ( 4 ) sahI; asala; khAlisa (5) a0 pahale [ purAnA asalanuM, asalI vi0 asalI; AgekA; asavAra puM0 savAra;ghur3asavAra (2) sipAhI asavArI strI0 savArI asahakAra puM0 asahayoga (2) briTiza zAsanako sahayoga na deneke lie gAMdhIjI dvArA calAye gaye AMdolanakA nAma asADa puM0 dekhiye 'aSADa ' asAvadha, asAvadhAna vi0 asAvadhAna; g2Afila; bekhabara asIma vi0 asIma; behada; apAra asIla vi0 asIla; khAnadAnI ( 2 ) bhalA; asIla (3) puM0 muvakkila asUma vi0 jo kaMjUsa na ho; udAra asUra, asUyaM a0 derase; vilaMbase asemase a0 kisI bhI misa yA bahAne astara na0 astara For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir astaro astaro, astrI puM0 usturA; asturA; ustarA ahasAna na0 dekhiye 'ahezAna' ahAleka puM0 alakha ahita na0 ahita; akalyANa (2)hAni ahIra puM0 ahIra; gvAlA; AbhIra ahIM a0 yahA~; atra; idhara ahItahIM a0 idhara-udhara ahIMyAM a0 yahA~; idhara ahevAla puM0 ahavAla; vRttAMta ahezAna na0 ehasAna ; AbhAra [kRtajJa ahezAnamaMda vi0ahasAnamaMda ; AbhArI; ahobhAgya na0 bar3A bhAgya; khuza-nasIbI mahoho a0 ahaha aLakhAmaNuM vi0 apriya aLaguM vi0 alaga; dUra (2) nyArA; nirAlA (3) na0 rajodarzana aLato puM0 alatA; mahAvara (2) meha~dIkA loMdA [lA.] aLavI strI0 aravI; ghuiyAM aLavItaraM vi0 tUfAnI; UdhamI (2) na0 tUfAna aLaziyu, aLasiyuM na0 alasIkA tela aLazI strI0 .alasI 'aLasiyuM na0 keMcuA; giMjAI [ghAma aLAI strI0 amhaurI; garamI-dAnA; aMka puM0 aMka; cihna chApa; nizAna(2) saMkhyAkA cihna; aMka (3) dAg2a; kalaMka (caMdrameM) (4) goda; aMka (5) nATakakA eka bhAga; aMka aMkagaNita na0 aMkagaNita aMke a0 aMkoMmeM jakar3akara aMkorAbaMdha a0 zRMkhalAbaddha rItase (2) aMkoDI strI0 aMkur3I; laggI (2) laggI; lakasI (3) kaTiyA aMgiyo aMkoDo puM0 aMkur3A; jaMjIrakA AMkar3A (2) aMkur3A; huka (3) sa~r3asA aMga na0 aMga; zarIra (2) avayava (3) bhAga (4) khuda; Apa / [-taLe ghAlavU = kisIkI koI vastu har3apanA; dabA baiThanA; hajama karanA / -tUTaq = deha TUTanA; aMga TUTanA; aMgar3AI / -toDaq = khUba mehanata krnaa| -bharAI Avaq, jaq = (thakAvaTa yA mehanata-majadUrIse) zarIrakA jakar3anA yA dukhanA |-bhraavN = dehake jakar3anekA asara mAlUma honA; jvarake lakSaNa dikhAI denaa| -bhAre thavaM = zarIrakA bojha bar3hanA; mastI yA sustI AnA.] aMgaudhAra vi0 (2) a0 hAtha-udhAra aMgakasarata strI0 kasarata; vyAyAma aMgata vi0 khAnagI; nijI aMganuM vi0 nijakA; khAnagI (2) vizvAsI (3) naz2adIkI (sagA) aMgamahenata strI0 zArIrika zrama aMgamoDA puM0 ba0 va0 aMgar3AI AnA; dehakA TUTanA aMgarakhaM na0, aMgarakho puM0 a~garakhA aMgavastra na0 uparanA (2) rakhelI [lA.] aMgAra puM0 agni (2) aMgAra; aMgArA (3) jalana (4) kapUta [lA.] / [aMgArA UThavA = aMgAroM para loTanA; khUba akharanA.] aMgAravAyu puM0 'kArbolika esiDa gaisa' aMgArI strI0 aMgArI; cinagArI (2) a~gIThI aMgAro puM0 dekhiye 'aMgAra' aMgiyuM na0 jhagA AstInakI) aMgiyo puM0 aeNgiyA; colI (binA For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aMgura = aMgura na0 puM0 aMgUra ( ghAvakA ) aMgula puM0 aMgula (2) u~galI; aMguzta aMguli (-lI) nirdeza puM0 aMgulyAdeza aMgUTho puM0 a~gochA; gamachA aMgUThI strI0 pairake a~gUThemeM pahananekA striyoMkA eka gahanA (2) aMguratAnA aMgUTho puM0 aMgUThA / [aMgUThA pakar3avA = khar3e ho, nIce jhukakara pairake a~gUThe pakar3anA; aisA karanekI sajA honA (2) Ageke lie sIkha grahaNa karanA; gunAha qabUla karake usameM se nasIhata pAnA [lA. ] / aMgUThe kamADa ThelabuM = kisIko mAlUma na ho isa taraha koI kAma karanA yA kisIkI madada karanA / - Apavo, karI Apavo, pADavo = ( dastAvez2a AdimeM) a~gUThekA nizAna lagAnA ( 2 ) dastakhata karanA; maMjUra rakhanA / - dekhADavo, batAvavo = TheMgA, a~gUThA dikhAnA. | aMgUra strI0 aMgUra aMge a0 kI bAbata ; - ke bAremeM aMgoaMga a0 aMga aMgameM aMgreja puM0 a~garez2a; a~grez2a aMghoLa na0 snAna aMghoLavaM a0 kri0 nahAnA aMghoLiyuM na0 nahAnekA pAnI garama karanekA pAtra ( 2 ) nahAne baiThanekA pIr3hA aMcaI strI0 roMgaTI; beImAnI (khelameM) aMcaLavo, aMcaLo puM0 baccoMke or3haneke kAma AnevAlA bahuraMgI rUmAla (2) telameM DubAkara sulagAI huI rassI aMjana na0 aMjana; kAjala (2) eka vRkSa aMjaLa, aMjaLapANI na0 dekhiye 'annajala' aMjAma puM0 aMjAma; aMta ( 2 ) pariNAma aMjAvabuM sa0 kri0 aMjAnA; a~javAnA 16 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtarAya aMjAbuM a0 kri0 cauMdhiyAnA ( 2 ) kisIse prabhAvita ho jAnA ( 3 ) 'Aja' kriyAkA karmaNirUpa aMjIra na0 aMjIra ( phala aura per3a) aMjumana na0 aMjumana; sabhA; majalisa aMTasa puM0 A~Ta; kaTTara baira aMToLakATalaM na0 khoTA bATa ( 2 ) AvArA AdamI [lA. ] aMDaLa vi0 binA mehanatakA; harAmakA aMDaLagaMDaLa vi0 aMDa baMDa; jhUTha-saca aMtara vi0 aMtara; bhItarakA ( 2 ) naz2adIkI ( 3 ) na0 bhItarakA hissA (4) aMta:karaNa; mana; dila ( 5 ) avakAza; fAsalA ; aMtara ( 6 ) bIcakA samaya ( 7 ) farqa ; aMtara (8) bheda; judAI (9) samAsa aMtameM 'anya' yA 'bIjuM' aise artha meM; udA0 'rUpAMtara' (10) strI 0 ( ' khabara ke sAthameM) AMtarika samAcAra | [ - kholabuM = dila kholanA (2) manakI bAta sAfa sAfa batA denA / - paDabuM = aMtara par3anA (2) farqa honA (3) judAIkA bhAva paidA honA. ] aMtarachAla strI0 aMtarachAla aMtarajAmI vi0 aMtarajAmI; aMtaryAmI (2) puM0 paramAtmA aMtarapaTa na0 aMtarapaTa; paradA aMtaravela strI0 amarabela aMtarasa na0 pAnI yA khurAkakA zvAsanalikAmeM ghusa jAnA aMtaraMga vi0 aMtaraMga ; naz2adIkI ; bhItarI (2) AtmIya; dilI (3) vizvasanIya (4) na0 aMdarakA hissA ; aMtarAla aMtarAI strI0 aMtara; fAsalA (2)judAI aMtarAya puM0 aMtarAya; vighna; bAghA For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtarAla aMtarAla na0 aMtarAla; bIcakI jagaha(2) aMtara; fAsalA (3) avakAza; jagaha aMtarAvU a0kri0 rukanA; ghiranA; phaMsanA aMtarALa na0 dekhiye 'aMtarAla' aMtariyALa a0 adhara; aMtarIkSameM aMtaro puM0 aMtarA; dhrupadake tIna hissoMmeMse dUsarA; dhrupadake bAda AnevAlI hara eka Teka aMtaveLA strI0 aMtakAla aMtima vi0 aMtima; AkhirI aMte a0 aMtameM; AkhirakAra aMtya vi0 aMtya; AkhirI; aMtima aMtyaja vi0 aMtyaja (2) puM0 achUta jAtikA manuSya; harijana aMdara a0 aMdara; bhItara aMdarakhAne, aMdarakhAnethI a0 aMdarUnI taura para aMdAja puM0 aMdAz2a; aMdAjA; attkl| [-kADhavo= aMdAz2A lgaanaa| -levo =aMdAjA pAneke lie kasanA; Az2amAnA.] aMdAjapatra, aMdAjapatraka puM0 na0'bajaTa'; Aya-vyayakA ciTThA aMdAjI vi0 aMdAz2ase niyata kiyA huA aMdeza, aMdezo puM0 vahama AzaMkA;aMdezA aMdha vi0 aMdha; aMdhA (2)vicArahIna; nAsamajha [lA.] aMdhakAra puM0 aMdhakAra; a~dherA aMdhabhakti strI0 aMdhabhakti; vivekahIna bhakti [aMdhera; arAjakatA aMdhAdhuMdha, aMdhAdhuMdhI strI0 aMdhAdhuMdha; aMdhApo puM0 aMdhApA; aMdhApana aMdhArakoTa puM0 ghanaghaTA; ghanaghaTAse chAnevAlA a~dherA aMboLa, aMdhArakoTaDI strI0 a~dherI koTharI (2) kAlakoTharI (3)kaidakhAnA aMdhArapacheDI strI0, aMdhArapacheDo puM0 vaha (kAlA yA jAduI) vastra jise or3hakara adRzya yA gupta rahA jAya / [-oDhADavI,(-vo) a~dherI DAlanA; dhokhA denA.] aMdhAra a0kri0 AkAzakA bAdaloMse chA jAnA; ghaTA ghiranA; ghumar3anA aMdhArAM na0ba0va0 A~khoMke Age a~dherA chAnA; cakkara aanaa| [-ulecavAM (prakAza pAneke lie) vyartha koziza karanA.] aMdhAriyuM vi0 a~dherA; aMdhiyArA (2) na0 aMdherA pAkha; aMdheriyA aMdhArI strI0 aMdherI; a~dhiyArI (2) sunArakA eka aujAra (3) a~dherI DAlanA; dhokhA denA (4) cakkara (5) jelakI aMdherI koTharI (6) kAlakoTharIkI sajA aMdhAraM na0 a~dherA (2) aMdhera [lA.] (3) guptatA (4) ajJAna aMdhAraM ghora vi0 (2) na ghanA aMdhakAra; a~dherA dhuppa aMdhera na0 aMdhera; avyavasthA aMbADiyuM na0 upaloMkA Dhera; goharoMkA aMbAra aMbADI strI0 aMbArI; haudA aMbAra puM0 aMbAra; Dhera aMbAvU a0kri0(dA~ta)khaTAnA; guThalAnA aMboDI strI0 choTA jUr3A aMboDo puM0 jUr3A; khopA aMboLavU sakri0 khaTAI lagAnA (2) bar3hAnA; milAnA ga. hiM-2 For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18 AgaraNa A A puM0 varNamAlAkA dUsarA akSaraeka svara A sa0 (2) vi0 yaha AI strI0 mA~ (2) dAdI (3) devI AIjI strI0 sAsa Au na0 thana; khIrI AkaDI strI0 AkakA eka prakAra AkaDo puM0 Akar3A; Aka AkaraM vi0 kar3A; sakhta (2) kaThina; muzkila (3) teja ; tIkhA (4) maha~gA AkarSaNa na0 AkarSaNa ; khiMcAva (2)moha AkarSavaM sa0 kri0 khIMcanA; AkRSTa karanA (2) mugdha karanA Akasmika vi. Akasmika ; acAnaka AkaLavikaLa vi0 Akula; becaina AkaLu vi0 adhIra (2) gussAvara AkA puM0 AkA; mAlika AkADoDI, AkAdoDI strI0 AkakA ghUA yA DoMDI AkAra puM0 AkAra; AkRti; zakla (2) lagAna muqarrara AkAraNI strI0 jamAbaMdI (2) aMkAI; kUta (3) A~kanekA aujAra; aMkana AkAra sa0 kri0 mUlya ThaharAnA (2) kUtanA; A~kanA (3) paimAiza karanA (4) - ke nAma DAlanA AkAza na0 khAlI yA zUnya sthAna; avakAza (2) AkAza; gagana AkIna puM0; na0 yaqIna; zraddhA Akula, (-La), vyAkula, (-La) vi0 bahuta ghabar3AyA huA; vyAkula AkSepa puM0 AkSepa ; ilaz2Ama (2)niMdA AkhaDavU a0kri0 bhaTakanA (2) ThokareM khAnA (3) bhir3a jAnA AkhaDI strI0 mAnatA; manautI Akhara strI0 Akhira; aMta (2)a0 AkhirameM AkharaghaDI strI0 aMtima pala (2) mautakA vakta; aMtakAla AkharaNa na0 jAmana Akharavu sa0 kri0 jamAnA (dahI) AkharI vi0 AkhirI; aMtima Akhare a0 AkhirakAra (2) hArakara Akhalo puM0 sA~r3a AkhaLiyo puM0 (roTI belanekA) cakalA AkhAkhAu vi0 (bagaira haqa) pUrAkA pUrA khA jAnekI vRttivAlA; lobhI AkhAboluM vi0 spaSTavAdI (2)kaTubhASI AkhaM vi0 pUrA; akhaMDa ; sAbita Aga puM0 Agama; AnA Aga strI0 Aga; agni (2) jalana (3) Aga (laganA) (4) krodha AgagADI strI0 relagAr3I AgatAsvAgatA strI0 Agata-svAgata; Ava-bhagata AgaboTa strI0 aginaboTa ; 'sTImara' Agamaca, Agamaja a0 Agese; pahalese AgamaNa strI0 cUlhekA agalA hissA (jahA~ koyale bujhAye jAte haiM) Agamana na0 Agamana AgaraNa strI0lohArakhAnA yA luhArakI bhaTThI (2) sunArakI bhaTThI For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AgalI pAchalI AgalI pAchalI strI0 purAnI yA gaI guz2arI bAta |[-kaaddhvii = purAnI bAteM yAda karanA;gar3e murde ukhaadd'naa|-kaaddhii nAkhavI, bhUlavI = gaI guz2arI bhUla jAnA; mAfa karanA.] AgalaM (lu,) vi0 agalA (2) mukhya AgalupAchaluM vi0(2)na0 Age-pIchekA; agalA-pichalA AgavALo puM0 AgavAlA; 'phAyaramaina' Agaq vi0 apanA Agavo puM0 aguA; rAhabara AgaLa a0 agAr3I; Age (2)pAsameM; bag2alameM (3) sAmane (4) AiMdA; Age AgaLiyo puM0, AgaLI strI0, AgaLo puM0 agar3I; aragala AgAhI strI0 AgAhI; bhaviSyavANI Agiyo puM0 juganU (2)jvAra-bAjarekA eka roga; Agar3A (3) safeda jvAra (4) vetAla Aguvo puM0 dekhiye 'Agavo' Age a0 Age; agAr3I Agekadama na0, AgekUca strI0 Age bar3hanA; pragati AgavAna vi0 Age calanevAlA (2) puM0 netA; aguA AgevAnI strI0 aguAI; agavAnI Agotara, AgotaraM vi0 AgekA; zurUkA; pahalekA (2) pAsakA Adhu vi0 dUra (2)kri0vi0 Age; pAsa; udA0 'Adhu Ava' AdhupAchu vi0 (samaya yA aMtarameM) Age-pIchekA (2) (sthAna-pherake kAraNa) jo najara na Aye (3) jhUTha-saca / [-karavaM = hera-phera karanA (2) chipaanaa|-jovuu =Age-pIchekA AjakAla pUrA khayAla karanA; pariNAma pahalese socnaa| -thaq = idhara-udhara bekAra ghUmanA (2)chipanA yA haTa jAnA.] Aghe a0 dUra; pare AghethI a0 dUrase AdhenuM vi0 dUrakA (2) bhaviSyakA AcakI strI0 nasoMkA tanAva; aiMThana Acako puM0 hacakolA; dacakA; dhakkA (2) saMkoca; AnA-kAnI[lA. (3) dhar3akA (4) hAni; ghATA Acamana na0 Acamana; acavana (2) pravAhI prasAda AcamanI strI0 AcamanI AcarakUcara vi0 phuTakara(2)na0khAnekI phuTakara cIjeM (3) phuTakara cIz2a-vastu AcAra puM0 AcAra; baratAva (2) sadAcaraNa (3) AcAra-vidhi (4) zAstrokta AcAra(5)ziSTa saMpradAya AcAravicAra puM0 ba0 va0 AcAravicAra (2) dhArmika rIti-rivAja aura mAnyatAe~ AchakalAI strI0, AchakalApaNuM na0, AchakalAveDA puM0ba0va0 chichorApana AchakaluM vi0 chichorA (2) phUlakara kuppA ho jAnevAlA Achara puM0 pozAka (2) bichAvana (3) gadhekI pITha para rakhanekI gaddI ATharavU a0 kri0 ghaTanA; utaranA (2) narama honA (3) bichAnA Aphu vi0 chidarA; jhInA(2)kama; thor3A (3)dhuMdhalA taisA AchupAtaLa vi0 thor3A-bahuta (2)jaisAAja a0 Aja (2) strI0 Aja AjakAla a0 Aja-kala (2) abhI; / hAla (3) strI0 Aja-kala / -karavI For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AjanuM www.kobatirth.org = Aja-kala karanA; TAla-maTola karanA. ] Aja vi0 AjakA; hAlakA ( 2 ) Aja-kalakA; arvAcIna ( 3 ) kamasina Ajama vi0 Az2ama; bar3A (2) mAnanIya; bujurga [maka roga AjAra puM0 Az2Ara; bImArI (2) saMtrA - AjArI vi0 bImAra; rogI; marIz2a AjI strI0 mA~kI mA~; nAnI AjIjI strI0 Ajiz2I; gir3agir3AhaTa AjIvikA strI0 AjIvikA; guz2arAna; nirvAha (2) nirvAhakA sAdhana; rojI AjubAju, AjUbAjU a0 Asa-pAsa ; irda-girda ; cAroM ora Aje a0 Aja Ajo puM0 mA~kA bApa; nAnA AjJA strI0 AjJA (2) rajA; ijAz2ata AjJApatrikA strI0 AjJApatra ; faramAna (2) sarakArI 'gaiz2eTa '; gaz2aTa AjJArtha puM0 AjJArtha; vidhyartha [vyA. ] AjJAMkita vi0 AjJAkArI; tAbedAra Ajhama vi0 dekhiye ' Ajama ' AjhAda vi0 AjAda; svataMtra AjhAdI strI0 Az2AdI ; svataMtratA ATaATalaM vi0 itanA itanA ATalAmAM a0 itanemeM ( 2 ) pAsahImeM; yahIM kahIM ATalaM vi0 itanA ATApATA puM0 ba0 va0 eka khela ATApANI na0 ba0 va0 dAnA-pAnI; khurAka (2) AjIvikAke sAdhana [lA. ] ATAlUNa na0 ATA -namaka ( 2 ) vyartha honA [lA. ] ATo puM0 ATA; pisAna (2) cUrA / [-kADhavo = khUba thakA DAlanA . ] 20 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ADaMbarI ATopa sa0kri0 sameTanA (2) nibaTAnA; samApta karanA ( 3 ) baMda karanA ATha vi0 ATha; 8 AThama strI0 ATheM; aSTamI ADa (Da) strI0 Ar3a; Ar3A tilaka (2) haTha / [ - pakar3avI, levI = haTha yA z2ida pakar3anA. ] ADa (Da) strI0 Ar3a; oTa; paradA (2) roka; rukAvaTa (3) pratibaMdha; bAdhA (4) 'upa' jaisA pUrvaga jo 'gauNa' artha batAtA hai; udA0 'ADakathA' / [ - mAM mUkavuM = qarz2a lete samaya jamAnatake taura para koI cIz2a evaz2ameM rakhanA. ] [ parokSa ADakaruM vi0 Ter3hA-mer3hA; tirachA (2) ADakathA strI0 upakathA (2) bAtacItameM viSayAMtara karanA ADakhIla, (lI) strI0, ADakhIlo puM0 vighna ( 2 ) argalA ADagIro puM0 baMdhaka rakhI huI cIjako dubArA baMdhaka rakhanA ADaNI strI0 ( roTI belanekA ) cakalA AData strI0 Ar3hata ADatiyo puM0 Ar3hatiyA; Ar3hatadAra ADatrIsa vi0 ar3atIsa ; 38 ADadhaMdho puM0 gauNa dhaMdhA [bhUlA huA ADapheTiyuM, ADapheTuM vi0 gumarAha; rAstA ADabhIMta strI0 oTa yA paradeke lie banAI huI dIvAra ADarasto puM0 rAjamArga nahIM aisA galI kUcekA rAstA ( 2 ) patha bhraSTatA; gumarAhI ADaza strI0 Ar3a; paradA [ba~Dera ADasara puM0; strI0; na0 pAla; bA~dha (2) ADaMbara puM0 ghaTATopa ( 2 ) ThATa; dabadabA (3) ADaMbara; dikhAvA (4) ahaMkAra ADaMbarI vi0 ADaMbarI; DhoMgI For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ADAI ADAI strI0 Ar3Apana; Ter3hAI ( 2 ) haTha; durAgraha; jida ADAboluM vi0 jhUTha bolanevAlA; Ter3hI bAta karanevAlA ADiyaM na0 ArA ; karavata ( 2 ) tilaka karanekA sAdhana ( 3)AdhI aMjalIbharakI eka mApa ( 4 ) baccoMkA AstIna se nAkake reMTako poMchanA ADI strI0 Ar3e rakhanekI cIz2a (2) ( ba~Derase patalI ) ballI (3) manautI (4) haTha (5) sImA (6) kuztIkA eka peMca ( 7 ) Ar3A tilaka; Ar3a ADIvADI strI0 kuTuMba-qabIlA ; bAlabacce maDuM vi0 Ar3A; jo sIdhA na ho (2) khar3ekA ulaTA (3) bIcameM par3A huA yA bIcameM Aye aisA ( 4 ) haThI (5) ar3aMgebAz2a; rukAvaTa DAlanevAlA (6) parokSa (7) Ter3hA; bA~kA (8) viruddha; bIcameM AtA huA ( 9 ) a0 tirachI dizAmeM (10) na0 bailagAr3IkA khar3A DaMDA (11) bhUtapalIta ityAdi / [ADI jIbha karavI = bIcameM jhUTha bolakara rukAvaTa DAlanA / - (-De) AvavaM = bIcameM ( bAdhA yA madadake rUpameM ) par3anA / - ( - De) UtarabuM = kAryake bIcameM Akara vighna yA madada pahu~cAnA ( 2 ) asaguna honA (khAsa karake billIse) / - thavaM = leTanA (2) Ar3A, viruddha yA haThI honA / - paDavuM = leTanA ( 2 ) bIcameM bAdhA DAlanA; virodha karanA / - phATayuM = bIcameMse dUsare rAste mur3a jAnA ( 2 ) burA rAstA pakar3anA ( 3 ) bAdhaka honA. ] 21 ANIpAra ADaM avaLaM vi0 (2) a0 ulaTA-sIdhA; idhara-udhara (2) beDhaMgA [lA. ] (3) kharAkhoTA; jhUThA sahI galata / [ - lebuM = khUba dhamakAnA; Ar3e hAthoM lenA (2) ghUsa khAnA.] [ bAta ADuMboDhuM vi0 ulaTA-sIdhA (2) na 0 vaisI ADe a0 Ar3e; bIcameM (2) virodhameM ADedahADe a0 bahuta kAmake yA tyohArake dinake sivA aura kisI dina ADevaDa, ADebaDe a0 aMdhAdhuMdha ; behisAba; manacAhe vaise ADo puM0 virodha; rukAvaTa (2) haTha; z2ida ADo AMka puM0 sImA; hada; maryAdA / [ - vALavo = hada karanA; g2az2aba DhAMnA. ] ADoDAI strI0 dekhiye ' ADAI ' ADozapADoza puM0 ar3osa-par3osa; pAsapar3osa (2) AsapAsa rahanevAloMkA samUha ADozIpADozI puM0; na0 ar3osI par3osI ANa (Na) strI0 AjJA; Ana (2) manAhI; zapatha (3) ghoSaNA / [ - devI (deva, devI AdikA nAma lekara ) manA karanA / - pharavI, vartavI = hukma yA sattA calanA / - pheravavI, vartAvavI = hukma cale aisA karanA; DhiDhorA piTavAnA. ] [ ( 2 ) adhikAra ANadANa strI0 vasUla karanekI sattA ANapANa strI0 cavannI, AnA, paisA batAnevAlI Ar3I-khar3I lakIreM; pAI Adi; udA0 '017||| ' ANavaM sa0 kri0 lAnA; AnA ANI strIliMgakA eka pratyaya - AnI; udA0 'devara-devarANI' ANIkora, ANIpA a0 isa ora ANIpAra a0 isa pAra; isa tarafa = Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only ANIgama, ANItarapha,
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ANIpAsa 22 AdAzIzI ANIpAsa a0 isa ora caraNoMmeM samarpita karanA; navadhA ANIpera a0 isa taraha bhaktikA eka prakAra ANIbAja a0 isa tarafa AtmArAma vi0 AtmArAma (2) puM0 ANuM na0 gaunA (2) usa samayakA Atma-jJAnakA prayAsI yogI (3) jiivneg| [-Avaq = vadhUko sasurAlase nmukta yogI (4) AtmA; paramAtmA bulAvA aanaa| -karavaM= gaunA karanA AthaDa, a.kri0 bhaTakanA (2) lar3anA (2) gaunekI rasma karanA.] AthamaNuM vi0 pazcimI; mag2aribI ANe (A'Ne,) sa0 isa AdamIne AthamavaM a0 kri0 asta honA (2) (2) isase patanakI ora jAnA / Atama puM0 AtmA Athara puM0 ghAsakI taha (2) cAdarA; AtamarAma puM0 apanI AtmA bichAvana AtavAra puM0 ravivAra; itavAra AcaraNa na0 cAdara(2)bistara;bichaunA Ataza, Atasa puM0 Atiza; Ataza; Athara, sakri0 bichAnA (2) ghAsakI agni (2) jalana (3) krodha gaMjI banAnA (3) DhaMkanA Atazaparasta vi0 Atizaparasta; AthavaNa na0 khamIra (2) pAcanakriyAmeM agni-pUjaka (2) puM0 pArasI upayogI padArtha; 'enjhAIma' para.vi.] AtazabaherAma puM0 agiyArI; Atharbu sa0 kri0 phala yA tarakArIko AtizakhAnA mirca-masAlA lagAkara telameM rakhanA AtazabAjI strI0 AtizabAjI (2) khamIra uThAnA Atura vi0 Atura; -se pIr3ita (2) Atho puM0 khamIra uThanA (2) khamIra / adhIra; Akula (3) utsuka / -Avavo, caDavo= khamIra uThanA.] Ato puM0 jyeSTha putra (2) dAdA Adata strI0 Adata; Teva; abhyAsa AtmaparIkSaNa na0 AtmanirIkSaNa Adama puM0 Adama (2) manuSya AtmabaMSu puM0 apanA-nijI saMbaMdhI AdamajAta strI0 manuSyajAti (mAmA, mausI yA phUphI AdikA beTA) AdamI puM0 AdamI; manuSya Atmabuddhi strI. apanI samajha 2) Adara puM0 Adara; sanmAna; pUjyabhAva apanepanakI samajha (3) svArthaparatA; Adara sa0 kri0 zurU karanA (2) khudagarjI Adara-satkAra karanA (3) prema dikhaAtmabhAna na0 apanI jAtakA bhAna lAnA (vivAhake lie) AtmabhAva puM0 AtmabhAva; garva; ahaMbhAva Adavera na0 purAnA baira; qadImI (2)apanI rakSA aura vikAsakI icchA adAvata (2) kaTTara baira (3) sabameM apanAsA AtmA hai aisI AdAnapradAna na0 AdAna-pradAna;lena-dena bhAvanA AdApAka puM0 adaraka-pAkaH (2) mAra; AtmasamarpaNa na0 Atmanivedana; apane marammata [lA.] Apako aura apanA saba kucha Izvarake AdAzIzI strI0 AdhAsIsI jJAna For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Adi 23 ApharIna Adi vi0 Adi; AdikA (2) mukhya; - ApaghAta puM0 khudakuzI; AtmahatyA pradhAna (3) vagairaha; ityAdi (4) ApaNa sa0 (sAmAnyataH padyameM) maiM yA puM0 prAraMbha; zurU (5) mUla kAraNa hama aura tuma yA Apa; apana [pa.] (6) pahalA pada [ga.] ApaNaM sa0 apanA (2) hamArA / AdimajAti strI0 AdimajAti ApaNe sa0 dekhiye 'ApaNa' (2) maiM; AdivAsI vi0 AdivAsI udA0 'bhAI, ApaNe emAM mAnatA nathI' Aq na0 adaraka (3) tuma ; Apa [kaThinAIke dina Adha vi0 AdhA ApatkALa puM0 ApatkAla; musIbata - ASaNa, AdharaNa na0 adahana Apatti strI0 Apatti(2)duHkha muzkila ASAra puM0 AdhAra; Teka (2)sahArA; Apada, ApadA strI0 Apad; ApadA AlaMbana (3) sabUta; pramANa (4) Apabhoga puM0 svArthatyAga 'phalkrama' [pa. vi.] [graMtha ApamatalabiyuM, ApamatalabI vi0 AdhAragraMtha puM0 pramANabhUta yA pramANarUpa matalabI; khudag2arz2a; svArthI AdhAzIzI strI0 AdhAsIsI ApamatiyuM, ApamatIluM vi0 apanI hI AdhIna vi0 adhIna; mAtahata buddhike anusAra calanevAlA; khudarAya AdheDa vi0 adher3a; DhalatI umrakA ApamukhatyAra vi0 khudamukhtAra; svataMtra AnaMdavaM a0 kri0 khuza honA ApameLe a0 apane-Apa; khuda-ba-khuda AnaMdI vi0 AnaMdI; khuzamijAja Aparakhu vi0 apanA hI khayAla rakhaneAnAkAnI strI0AnAkAnI AgApIchA vAlA (2)svArthI AnAvArI strI0 kanakUta; dAnAbaMdI Apale strI0 lenA-denA; AdAna-pradAna AnI strI0 ikannI (2) solahavA~ ApavaDAI strI0 AtmazlAghA; khudabhAga [lA.] numAI Apa na0ApA; apanA svarUpa(2)khudI; ApavItI strI0ApabItI(2)AtmakathA ahaMtA (3)svazarIra(4) sa0 Apa; ApavaM sa0 kri0 denA (2) sauMpanA 'tuma' kA AdarArthaka rUpa (5)khuda; Ape a0 Apa hI Apa; svataH; mana svayaM (samAsameM) apanA __ hI mana [bujurga [lA.] ApaApaNuM vi0 apanA-apanA; Apa- Apo puM0 pitA (2) vRddha manuSya; ApaApamAM a0 Apasa-ApasameM; aMdara ApoApa a0 khuda-ba-khuda ; svayaM ; Apa hI aMdara svopArjita dhana hI Apa (2) svAbhAvika rItise ApakamAI strI0 khudakI kamAI; AphaNIe a0 [pa.] apane-Apa (2) ApakarmI vi0 apane hI puruSArtha para yakAyaka AdhAra rakhanevAlA; svAvalaMbI Aphata strI0 Afata Apakhuda vi0 khudarAya; svecchAcArI; Aphara, a0 kri0 apharanA niraMkuza cAra ApharIna a0 qurabAna, fidA, khuza-khuza ApakhuvI strI0 khudamukhtArI; svecchA- huA ho aise; bali gayA ho aise (2) For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 24 Apharo AmacUra AfarI; zAbAza; dhanya (udgAra) . . * AbAdAnI, mobAdI strI AbAdAnI; (3) strI0 zAbAzI [khAnese) ___ AbAdI; samRddhi Apharo puM0 apharA; aphArA (jyAdA AbehUba vi0 hUbahU; vaisA hI AphalAtUna puM0 dekhiye 'aphalAtUna' AbohavA strI0 AbahavA; havApAnI (2) vi0 suMdara Abha na0 AkAza; AsamAna (2) AphaLavU a0 kri0 TakarAnA; bhir3a bAdala / [-tUTI paDaq = AsamAna jAnA (2) viphala honA phttnaa| -phATaQ = AsamAna sira AphUsa strI0 AmakI eka jAti para TUTa par3anA / -nA tArA dekhADavA AphridI vi0 bhAratakI pazcimottara = khUba parezAna karanA / -nI sAye sImA para basanevAlI eka paThAna bAtha bhIDavI=bUtese jyAdA himmata jAtikA (2)puM0 usa jAtikA AdamI; karanA.] afarIdI AbhaDacheTa strI0 aspRzyako chUnA (2) Ava na0 Aba; pAnI (2) teja; chUtachAtakA khayAla; chuAchUta (3) nUra (3) dhArakI tez2I- tIkSNatA rajasrAva (4) prasavake samaya nikalaneAbakArI strI0zarAba cuAne yA khIMca- vAlA lahU, A~vala vagairaha nekA kAma (2) zarAba vagairaha mAdaka AbhaDavU a0 kri0 aspRzyako anese cIjoM para kara (3) vi0 usa karase apavitra honA (2) sparza karanA; chuunaa| saMbaMdhita . [AbhaDavA jaq=kisIke aMtyeSTiAbakhoro puM0 AbakhorA saMskArameM jAnA. AbarU strI0 AbarU; kIrti; sAkha; AbhaluM na0 AkAza; AsamAna (2) nAma (2) strIkI lAja [lA.] / bAdala(3) AInA(4) choTA gola darpaNa [-ughADavI, ughADI karavI= ijjata (jo kapar3oM para lagAyA jAtA hai) utAranA; beAbarU krnaa| -kADhavI AbhAra puM0 upakAra; ehasAna = nAma nikAlanA (2) (vyaMgyau) nAma AbhAradarzana na0 ehasAna mAnanA DubAnA; badanAma honaa| -nA kAMkarA AbhAlADa puM0 (manase gar3hA huA)bhArI = beAbarU; ph'j'iiht| -para hAtha munAfA -fAyadA (2) manake laDDU nAkhavo = ijz2ata para hAtha DAlanA(2) khayAlI pulAva (3) azakya AzA sUkhIkI lAja lenA; balAtkAra karanA. AbhuM vi0 cakita; hairAna; bhauMcaka AkdAra vi0 pratiSThita; ijz2atadAra Ama puM0 A~va (2) peciza mI puM0 abbA; pitA (2) dAdA Ama a0 isa taraha (2) isa ora; yahA~ AbAda vi0 AbAda; bastIvAlA (2) Ama vi0 Ama; sAdhAraNa; sAmAnya saMpanna; khuzahAla; phalatA-phUlatA (3) AmacuM na0 kacce AmakI sukhAI huI upajAU; z2arakhez2a (jamIna) (4) phAMka; amahara (2) kisI bhI khaTTe salAmata; sukhI (5) suMdara; khUba phalakI sukhAI huI phA~ka (6)acUka (7) a0 binA cUke; khUba AmacUra na0 AmakA acAra Adi For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Aram baTa denA / -rAkhavo = Teka yA dveSakA bhAva honA.] AmaMtraNapatrikA strI0 nimaMtraNa-patra Ameja vi0 Ameja ; zAmila ; milAyA huA AmajanatA AmajanatA strI0 Ama jana AmaTI strI0 imalIke pAnIkI kar3hI yA dAla (dakSiNI DhaMgakI) AmaNe (A'ma) sa0 inhoMne Amatema a0 avyavasthita DhaMgase; kisI bhI tarahase (2) idhara-udhara AmatemathI a0 kisI bhI prakArase (2) kahIMse; idhara-udharase AmathI a0 isa orase AmadanI, AmadAnI strI0 AmadanI; Aya (2) paidAvAra; upaja AmanuM vi0 isa orakA; idharakA (2) (A'ma) sa0 inakA / [Amano sUraja Ama Ugavo=anahonI honA;idharakI duniyA udhara ho jAnA. AmanyA strI0 AjJApAlana(2)maryAdA; lihaaj|[-paalvii, mAnavI, rAkhabI = AjJAnusAra baratanA; AjJA zirodhArya karanA (2) adaba-lihAz2a rkhnaa| -mAM rahe-kI AjJA yA maryAdAkA lopa na karanA. gaMdhaka AmalasAro gaMSaka puM0 A~valAsAra AmalI strI0 imalI; imalIkA per3a aura usakA phala (lar3akoMkA) AmalIpIpaLI strI0 eka khela Amavarga puM0 Ama-sAdhAraNa logoMkA samAja; janasAdhAraNa AmasabhA strI0 Ama-jalasA; janasAdhAraNakI sabhA (2) usake pratinidhiyoMkI sabhA [r3anA; umeThanA AmaLavU sakri0 baTanA; aiMThanA; maroAmaLI strI0 A~valA; A~valekA per3a AmaLu na0 A~valA; AmalA (phala) sAmaLo puM0 baTa; aiMThana (2) Teka; abhimAna (3) dveSa; vo Aya na0 Ayu; umra Aya sa0 (2) vi0 yaha (pArasI) Aya puM0 Aya; lAbha (2) upaja Aya (A'ya) strI0 zakti (2) himmata AyakhaM na0 AyuSya ; jiMdagI; jIvana Ayata strI0 Ayata; kurAnakA vAkya AyatArAma puM0 muphtakhora [muphtakA AyatuM vi0 anAyAsa milA huA; Ayano puM0 AInA virasA Ayapata strI0 Aya; AmadanI (2)na0 Ayapatavero puM0 Ayakara Ayavyaya puM0 Aya-vyaya ; Amada-kharca AyaMde a0 AyaMdA; AiMdA; bhaviSyameM (2) aMtameM; phalataH __ AyA strI0 AyA; dhAya AyAta vi0 AyAta; bAharase AyA huA (mAla) (2) strI0 bAharase AnevAle mAlakI Amada Ayojana na0 Ayojana; vyavasthA; prabaMdha (2) usakI sAdhana-sAmagrI AyojanA strI0 vyavasthA; saMgaThana Ara (Ara) puM0 mAr3I (2) AhAra Ara strI0 Ara; araI; (lohekI) (paine AdikI) (2) choTA painA (3) Ara; sUA (mocIkA) AragaNuM na0 ArA; sUA (mocIkA) ArajU strI0 ArajU; icchA (2)AzA (3) AturatA AraDa, a.kri0 galA phAr3akara bolanA; DakarAnA (caupAyoM AdikA) (2) For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AraNakAraNa AlapAko U~cI, besurI AvAja nikAlanA Ariyu na0 oNriyA; phUTa reMkanA [lA.] [anizcita ArI strI0 ArI; choTA karavata (2) AraNakAraNa na0 bahAnA (2) vi. mocIkA eka auz2Ara; sUA Arata vi0 Arta (2) vipadgrasta (3) AreSu vi0 tUfAnI (2) jhakkI; haThI z2arUrI (4) Atura (3) na0 pakke sAr3he tIna manakI eka Arata strI0 Ati ; pIr3A; saMkaTa (2) mApa yA vaz2ana cAva; utsAha rakhanekA pAtra Aro puM0 kinArA (2) aMta (3) AratiyuM na0 AratI; AratIkA dIpaka chUTanekA upAya ; cArA [lA.] AratI strI0 AratI; deva AdikI Aro puM0 ArA; pahiyekI gar3ArI aura mUrtike samakSa dIpaka ghumAnA (2) usa puTThIke bIcakI paTarI samaya gAyA jAnevAlA stotra; AratI Arogaq sa0 kri0 jImanA (3)AratIkA dIpaka rakhanekA pAtra; ___ Aropa puM0 Aropa; ilaz2Ama (2) AratI (4) eka chNd| [-utAravI, AropaNa lgaanaa;rkhnaa|[-aavvo= karavI AratI utAranA (2) mAna, doSa yA ilaz2Ama laganA / -mUkavo, pUjA yA abhinaMdana karanA [lA.]] lagAvavo = doSa lagAnA.] ArapAra a0 Ara-pAra AropaNa na0 AropaNa; eka vastumeM Araba puM0 araba ; araba dezakA nivAsI dUsarIke guNa-dharmakI kalpanA (2) Arasa, ArasapahANa puM0 saMgamaramara Aropa; ilaz2Ama (3) saMsthApana (4) Araso puM0 bar3I ArasI; AInA ropanA; lagAnA; rakhanA; mar3hanA AraMbha puM0 AraMbha; taiyArI; zurU AropavU sakri0 eka padArthameM dUsareke AraMbha sa0 ki0 zurU karanA (2) guNa-dharmakI kalpanA karanA (2) aiba taiyArI karanA yA ilajAma lagAnA (3) ghAlanA; AraMbhazUra, AraMbhazUruM vi0 kSaNika rakhanA; lagAnA; DAlanA; udA0 utsAha dikhAnevAlA; zurUmeM utsAha 'varamALA AropavI; mana prabhumAM dikhAkara bAdameM zithila honevAlA AropavU' i0 ArAma puM0 ArAma sustAnA (2) zAnti AropI vi0 mulaz2ima; abhiyukta (3) duHkha vagairahameMse chuTakArA (4) ArovAro puM0 chuTakArA (2) Akhira qavAyadameM ArAmase khar3A rahanekA ArohaNa na0 ArohaNa; car3hanA (2) hukma / -maLavo = thakAvaTa dUra savAra honA (3) Upara baiThanA karaneke lie samaya yA avakAza ArdratAmApaka vi0 ArdratA yA namI nApe milanA. aisA (2) na0 aisA yaMtra; 'bairomITara' ArAmakhurazI strI0 ArAmakurasI AvAyu puM0 'hAiDrojana' AriyAM na0 ba0 va0 nAva, jahAz2a AlapAko puM0 alapAkA; eka prakArakI vagairahake pAla utAranA bher3a (2) usake Unase banAyA jAtA AriyuM na0 TokarA kapar3A; alapAkA For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AlapAla AlapAla strI0 sevA - Tahala (2) dekhabhAla (bAlakoMkI) Alabama na0 alabama Alabela strI0 saba salAmata hai aisA sUcita karanevAlI saMtarIkI pukAra / [- pokAravI = 'Alabela' pukAranA. ] AlamagIra vi0 duniyAko jItanevAlA (2) puM0 auraMgaz2ebakA upanAma AlabuM sa0 kri0 denA AlaMbana na0 AlaMbana AlA vi0 AlA; zreSTha AlApavuM sa0kri0 alApanA; bolanA (2) AlApake sAtha gAnA; AlApanA; alApanA " AlAMbAlAM na0 ba0 va0 bahAne Alima vi0 Alima; paMDita; vidvAn AliMgavuM sa0kri0 bheMTanA ; gale lagAnA AlI vi0 AlI; bhavya ; ucca ; U~cA AlIzAna vi0 dekhiye AlezAna Alu na0 z2aradAlU; khUbAnI Alekha puM0 Alekha ; likhAvaTa ( 2 ) paTTA ; dastAvez2a ( 3 ) sanada ( 4 ) muhara; 'sIla' (5) 'grAfa'; Alekha; mAnacitra (6) citra zAnadAra AlekhavaM sa0kri0 aMkita karanA; rekhA khIMcanA ( 2 ) urehanA (3) likhanA AlezAna vi0 pratiSThita; uttama ( 2 ) bahuta bar3A ( 3 ) AlIzAna ; bhavya; [karanA Aloka sa0kri0 dekhanA ( 2 ) avalokana AlopAlo puM0 AlA - pAlA; per3akI pattiyA~, jar3eM vag2airaha vanaspati Ava strI0 Amada; AyAta Avaka strI0 AnA; Agamana ( 2 ) Aya; AmadanI ( 3 ) kamAI; upaja 27 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Aba Avaka jAvaka strI0 AnA-jAnA ( 2 ) Aya - vyaya ( 3 ) usakI bahI Avakavero puM0 Ayakara (2) cuMgIkara; AyAtakara AvakAra puM0 Ava-bhagata; satkAra / [ - Apavo, devo = svAgata karanA; 'khuza - AmadIda' kahanA.] AvakAravuM sa0 kri0 Ava-bhagata yA svAgata-satkAra karanA AvacI bAvacI strI0 eka vanaspati yA usake bIja; banatulasI AvajA, AvajAva strI0 AnA-jAnA; Amada rafta [kArI ; kuzalatA AvaDa, AvaData strI0 AnA; jAnaAvaDavuM a0kri0 AnA; jAnanA; - se vAkifa honA; - kI jAnakArI honA AvaDuM vi0 itanA AvaradA puM0; strI0; na0 AyuSya ( 2 ) z2iMdagAnI | [ - bahu lAMbo che = kisIko yAda karate hI vaha A pahu~ce taba bolA jAtA udgAra / -nuM pUraM -nuM baLiyuM = pUrI umaravAlA; nasIbadAra. ] AvarakhaM sa0kri0 Dha~kanA (2) chA jAnA; vyApta honA ( 3 ) gheranA Abaro puM0 mAsika Aya-vyayake hisAbakat khAtAbahI ( 2 ) Amada AvarojAvaro puM0 AnA-jAnA ( 2 ) Aya-vyaya AvavuM a0kri0 AnA; dUrakI jagahase pAsa pahu~canA ( 2 ) AnA; aMtarbhAva honA; udA0 'amadAvAda gujarAtamAM AvyuM' (3) paidA honA; nikalanA ( phala, phUla, krodha, dA~ta Adi ) ( 4 ) ( kapar3A vag2airaha) ThIka baiThanA; choTAbar3A na honA; a~TanA ( 5 ) ( hisAba ) For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AvaLa baiThanA ; milanA ( 6 ) samAnA (7) -meM darda honA; (A~kha) uThanA / [ AvI caDavuM = A dhamakanA / AvI cUkavuM = pUrA ho jAnA ( 2 ) kama par3anA / AvI paDavaM = A par3anA / AvI banavuM = bhArI saMkaTameM A jAnA / AvI maLavuM = acAnaka mila jAnA yA prApta honA. ] AvaLa puM0; strI0 eka vanaspati A vAra a0 isa bAra isa samaya AbuM (A'vuM ) vi0 aisA AvRtti strI0 AvRtti; cakkara lagAnA (2) lauTanA ( 3 ) bAra bAra honA; bAra bAra karanA (4) pustakakA phirase chapanA; AvRtti; saMskaraNa Avega puM0 Avega; prabala manovega ; joza (2) Aveza; kSobha (3) utAvalI ; daur3A-daur3I [gussA Aveza puM0 Aveza; joza ; utsAha ( 2 ) Azaka puM0 Aziqa ; premI ( 2 ) vi0 Aziqa ; Asakta; mohita; fidA AzakamAzUka na0 ba0 va0 Aziqa(Adi lenA mAzUqa AzakA strI0 devatAkI AratI, bhasma AzanAI strI0 AzanAI; mitratA; dostI Azaya puM0 Azaya; manasUbA ; irAdA (2) na0 sthAna; Azaya ( 3 ) pAtra ( 4 ) kiye hue karmoMke saMskAra yA unakA samUha Azare a0 qarIba ; lagabhaga; aMdAz2an Azaro puM0 AsarA ; Azraya; chatrachAyA; sahArA (2) AdhAra; avalaMba ( 3 ) aMdAz2A; takhamInA / [Azare javaM zaraNameM jAnA; Azraya svIkAra karanA / -kADhavo = aMdAja lagAnA. ] 28 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AsAmI AzAbhayaM vi0 AzAnvita AzAvAdI vi0 AzAvAdI; jo hotA hai vaha bhaleke lie hotA hai isa siddhAntako mAnanevAlA ( 2 ) puM0 aisA puruSa Azrama puM0 ; na0 Azrama; vizrAmasthAna; rahanekA sthAna ( 2 ) vizrAnti ( 3 ) sAdhu-saMtakI kuTI; parNakuTI ( 4 ) jIvanake cAra vibhAga yA avasthAe~; Azrama (5) rASTrIya yA dhArmika halacalakA pradhAna sthAna Asana na0 Asana; baiThanekI jagaha ( 2 ) baiThane, sone yA khar3e rahane kA DhaMga ( 3 ) vaha cIja jisa para baiThA jAya; Asana ( 4 ) lakIroMse banAyA huA koSThaka; khAnA AsanAvAsanA strI0 AzvAsana ( 2 ) khAtiradArI; Ava-bhagata For Private and Personal Use Only AsamAna na0 AsaniyuM na0 AsanI ; choTA Asana AsamAna / - jamIna eka thavAM = AkAza-pAtAla eka honA; bahuta bar3A anartha honA; pralaya honA / sAtamA AsamAna para caDaM = = AsamAna para ur3anA.] AsamAnI vi0 AsamAnI; AsamAnake raMgakA (2) daivI (3) strI0 AsamAnI g2az2aba ; daivakopa AsamAnI sulatAnI strI0 daivakI aura rAjAkI orase DhAyA jAnevAlA doharA g2az2aba AsaMgha strI0 eka auSadhi; asagaMdha AsAeza strI0 AsAiza; ArAma AsAna vi0 AsAna; sahala AsAnakeda strI0 sAdI qaida ; qaida - mahaja AsAmI puM0; strI0 AsAmI ; AdamI; vyakti ( 2 ) qarz2adAra; asAmI ( 3 )
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AsuravivAha mAladAra - pratiSThita AdamI (4) grAhaka; muvakkila Asura ( - rI) vivAha puM0 Asura vivAha; kanyAvikrayavAlA vivAha Aso puM0 asoja; Azvina mAsa kuAra AsopAlava puM0 azoka vRkSa Aste a0 AhistA AsthA strI0 AsthA; AdarabhAva ( 2 ) zraddhA; dharmavizvAsa ; yaqIna (3) pU~jI Aha strI0 Aha; hAya ( 2 ) a0 Aha; hA AhA, (0hA) a0 AhA AhIra puM0 ahIra; gvAlA AhIraDI, ( - Na, - NI) strI0 ahIrina; ahIrakI strI AheDI puM0 aherI; zikArI ALa na0 kalaMka; tohamata (2) DhakosalA; bahAnA (3) strI0 naTakhaTI / [ - UtarakhaM = kalaMka TalanA / - mUkavuM = bohatAna jor3anA; tohamata lagAnA ] ALapaMpALa vi0 mithyA (2) jo satya na ho ( 3 ) phusalAnevAlA (4) na0 AzvAsana ( 5 ) bhUtapretAdi ALavItaraM vi0 tUfAnI; UdhamI ALasa strI0 ; na0 Alasya; sustI; kAhilI; DhilAI | [ - AvavI, (-vaM) -caDavI, ( - buM) alasAnA; sustI laganA / - khAvI, (-vuM) = AlasI hokara par3A rahanA / -maraDavI : a~gar3AI lenA. ] = ALasu vi0 AlasI ; kAhila ; susta / [ -no pIra = bahuta bar3A AlasI . ] ALaM vi0 gIlA (2) tAz2A udher3A huA; kaccA (camar3A) (3) z2arA chUnese darda ho aisA (4) narama; gudagudA [ bAlaka bALaMmoLaM vi0 bholA-bhAlA (2) na0 29 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AMka AlekhavaM sa0 kri0 dekhiye ' AlekhavaM ' ALoTabuM a0 kri0 loTanA AMka (0) puM0 A~ka; aMka (2) dara; mUlya ( 3 ) moTAIkA yA patalepanakA hisAba ( sUtakA ) ( 4 ) nizAnI; cihna (5) aMdAz2A ( 6 ) sImA; hada ( 7 ) puM0ba0 va0 pahAr3e / [ - pADavo, mAMDavo = dAma ThaharAnA. ] [ karanekI bahI AMkaDAvahI (0) strI0 bIjaka darja AMkaDAzAstra (0) na0 aMkazAstra; saMkhyAzAstra; ' sTeTisTiksa AMkaDI (0) strI0 a~kur3I; huka ( 2 ) ka~TiyA; machalI pakar3anekI baMsI (3) AMtoMmeM honevAlI pIr3A; maror3a ( 4 ) akar3abAI (roga) (5) sakhta etarAz2a; nArAz2agI [lA. ] [e~ca-peMca AMkaDIkaDI (0) strI0 A~Ta - sA~Ta ; AMkaDo (0) puM0 A~kar3A; a~kur3A; huka (2) ka~TiyA (3) DaMka ( bicchU vag2airahakA) (4) mUMchake sirekI aiMThana AMkaDo ( 0 ) puM0 A~kar3A; aMka ; saMkhyA; saMkhyAkA cihna (2) lena-denakA hisAba yA ciTThI (3) bila (4) daheja | [ - pADavo = likhanA; dAma ThaharAnA / - mUkavo = ThaharAI huI raqama likhanA / be AMkaDA (bhaNavA, AvaDavA) " - thor3A, sAmAnya ( par3hanA, AnA ) . ] AMkaNI (0) strI0 A~kane yA lakIra khIMcanekA sAdhana ( 2 ) aMkAI; For Private and Personal Use Only kUtanA AMkaj (0) na0 cihna lagAnekA bar3haIkA eka auz2Ara; kilakI AMkaj (0) sa0kri0 A~kanA ; nizAna lagAnA; (2) lakIra khIMcanA ( 3 ) kUtanA; aMdAjA karanA; A~kanA (4)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 AMko pahacAnaneke lie zarIra para cihna aMkita karanA;dAganA (5) khAsa kAmake lie nAma-nirdeza karake kucha phaMDa yA raqama alaga rakhanA; 'iyaramArka' [lA.] AMko (0) puM0 nizAnIkI rekhA;cihna (2) aMdAz2A; aMkAI (3) hada ; aucityakI sImA AMkoziyAM (0) na0 ba0 va0 pasaliyA~ (2) behada koziza (3) isase paidA honevAlA hA~phA AMkha (0) strI0 A~kha (2) [lA.] dekhanekI tAqata; naz2ara (3) nigAha; dhyAna; dekha-bhAla (4)(kisI cIz2akA A~kha jaisA)chidra;cheda;nAkA(5)bIjakI gA~Tha parakI noka ( Ikha aadikii)| [-ADA kAna karavA = sunI anasunI krnaa| -AvavI = A~kha AnA (2) pazuke baccoMkI A~khakA kAma karaneke kAbila honA |-uuNcii karavI kAmameMse nigAha dUsarI ora le jAnA (2) gussA honA (3) (bImArakA) A~kha kholnaa| -coLatuM rahevU, coLIne rahevU = hAra yA thakakara rote rahanA; lAcAra bnnaa| -TharavI = kalejA ThaMDA honA (2)pasaMda aanaa| -taLe kADhavaM = dekha lenA; naz2ara ddaalnaa| -phoDavI = A~kheM phAr3akara nikammI cIjako dekhanA yA par3hanA (2) A~kha phor3anA / -mAM AMgaLIo ghAlavI =(dUsareko) nApasaMda ho yA use parezAna kare aisA usake dekhate hue karanA / -mAM AMjaq = naz2ara bA~dhanA ; bharamAnA (2) dUsareko usake rUpa, guNa AdikI kamIke bAremeM lajjita krnaa| -mAM kamaLo hovo AMgaLI ___= (manake kisI kAraNase) jaisA ho vaisA na dikhAI denA yA na samajhanA; A~khoMmeM pIliyA honA / AMkhe pATA bAMdhavA = aklakA carane jAnA (2) bharamAnA; dhokhA denA / (UDIne) AMkhe bAjhavU = khUba suMdara honaa| AMkho bocIe AvavI = thakakara cUra ho jAnA. AMkhaDhAMkaNI (0) strI0 baila yA ghor3ekI A~khoM para lagAye jAnevAle Dhakkana; a~dhoTI; anavaTa AMkhama (-mi)cakAro(0) puM0 nimiSa; palakoMkA giranA (2) A~kha mAranA; A~khase kiyA huA izArA AMkhami (-mI)cAmaNAM(0) na0ba0va0 A~kha-micaunI; lar3akoMkA eka khela (2) dekhA anadekhA karanA (3) izArA (A~khase) AMgaDI (0) strI0 choTA a~garakhA; jhagA AMgaNa, (-j) (0) na0 A~gana; sahana AMgamaNa (0) strI0 z2ora (2) dekhiye 'AgamaNa' AMgalaM (0) na0 jhagA; choTA a~garakhA AMgaLa (0) na0 aMgula ; u~galI (2) u~galIke jitanI laMbAI; aMgulamAna (3) dazakI saMjJA AMgaLiyAta, AMgaLiyu (0) vi0 (2) na0 pahale khAviMdakA putra yA putrI AMgaLI (0) strI0 a~gulI; u~galI / [-ApatAM pahoMco pakaDavo, pahoMce vaLagavaM = u~galI pakar3ate pahu~cA pakar3anA / -karavI% izArA karake ukasAnA; cir3hAnA; cher3anA (2) u~galIse dikhAnA (3) badanAma karanA; u~galI uThAnA / -para nacAvavaM For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 31 AMgaLI-dekhAmaNuM = u~galiyoM para ncaanaa| -yI nakha vegaLA = nakha aura u~galI sAthameM hote hue bhI alaga haiM aisA bhedabhAva / -nA veDhA para,-ne Terave hovaM = barAbara z2abAnI honA; z2abAna para honA.] AMgaLI-dekhAmaj(0) na0 aMguztanumAI; faz2Ihata; badanAmI AMgaLu (0) na0 dekhiye 'AMgaLI' AMgI (0) strI0 dUlheko nanihAlakI orase milanevAlA binA turapA huA korA vastra (2) devIkI mUrtike badale rakhI jAtI raMgabiraMga dhAtuoMke patarekI takhtI (3) hanumAnakI mUrti parakI tela aura siMdUrakI parata (4) mUrtikI sajAvaTa (jaina) (5) dhUlakI A~dhI AMgla vi0 a~garez2a saMbaMdhI AMgladeza puM0 a~garez2oMkA deza; iMgalaiMDa AMca (0) strI0 A~ca; jvAlA (2) teja; dIpti (3) roba (4) dhamakI (5) cott| -AvavI = A~ca AnA; IjA pahu~canA / -lAgavI jalanA.] AMcakavU(0) sa0 kri0 jorase ekadama khIMcatA hicakI AMcakI (0) strI0 nasoMkA tanAva (2) AMcako(0) puM0 dekhiye 'Acako' AMcaLa (0)puM0 (mAdA pazukA laMbA thana AMcaLI strI0 aMcala; vastrakA chora AMjaNa(0)na0A~jana;aMjana(2)bharamAnA AMjaNI(0) strI0 aMjanI; bilanI; aMjanahArI AMjavaM(0) sakri0 A~janA; A~khameM lagAnA (2)tejakI prakharatAse A~kheM cakAcauMdha ho jAnA (3) cakita kara denA; prabhAva DAlanA [lA.] AMtaraso AMTa(0) strI0 A~Ta; ulajhana; gutthI (2) kInA; baira; A~Ta (3) lena-dena saMbaMdhI etabAra; sAkha; pratiSThA (4) hathauTI (5) hAthakAmameM yA bolanelikhane meM tejI (6) a~gUThe aura tarjanIke bIcakI jagaha; A~Ta (7) nizAnebAjI; nizAnA bA~dhanekI kushltaa| [-javI, tUTavI= sAkha jAnA; beijjata honA.. AMTaNa (0) na0 ghaTThA (camar3I parakA) AMTaq(0) sakri0 nizAnA bA~dhanA (2) Age nikala jAnA; bar3hanA AMTI(0) strI0 A~TI; gA~Tha; ulajhana (2) sUtakI A~TI ; lacchI (3) kInA; A~Ta [lA.](4) phaMdA; peca; prapaMca (5) samasyA; masalA (6) sAkha; AbarU AMTITI (0) strI0 A~Ta-sA~Ta; dA~va__ peca (2) chala-kapaTa AMTo(0) puM0 baTa; lapeTa; peca (2) dhakkA; cakkara (3) kaTTara baira AMTophero(0) puM0 cakkara aura pherA(2) kAmake lie idhara-udhara AnA-jAnA AMtaraDI(0) strI0 dila; jI AMtaraDuM(0) strI0 AMta; aMtar3I / [AMtaraDAM UMcAM AvavAM, gaLe AvavAM = AMteM galemeM AnA; adhika zrama pdd'naa| AMtaraDAMnI sagAI = saccI sagAI; nAbhi-saMbaMdha.] AMtaravaM (0) sa0 kri0 (bAr3a yA paradekI Ar3a banAkara) alaga karanA (2) gheranA (3) rAstA rokanA AMtarasI (-se) vo, AMtaraso (0) puM0 __ aMdarakI silAI; siyA huA kapar3A ThIka nApakA ho isa vAste aMdarase TA~ke denA; paleTa; paTTI For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AMtarI AMtaro (0) puM0 aMtara; fAsalA; farka ( 2 ) aMtarapaTa; paradA ( 3 ) bheda ( 4 ) dhrupadakA dUsarA hissA ; aMtarA (5) do rekhAoMse chedA huA tIsarI rekhAkA bhAga; ' inTarasepTa ' [ga] / [ - rAkhavo = bheda-bhAva rakhanA; dila kholakara bAta na karanA. ] AMSaNa (0) na0 dekhiye 'AdhaNa ' AMbaLiyuM (0) na0 sAhasa ; avicArita karma; vivekahIna karma AMdhaLI khisakolI (0) strI0 eka khela; aMdhA bhaiMsA AMdhaLI cAkaNa, (-La, LaNa ) (0) strI0 domuMhA sA~pa ; guMgI AMdhaLaM (0) vi0 aMdhA; aMdha ( 2 ) jJAnahIna; aMdhA (3) a~dherA ; prakAzarahita / [ AMdhaLiyAM karavAM = A~kha mUMdakara sAhasameM kUda par3anA; binA soce-samajhe kUda par3anA / AMdhaLe baheraM kuTA aMdhe aura baharekA - eka sarIkhe ajJAnameM bhaTakanA; ghoTAlA aura bar3hanA. ] = AMdhaLaMba, AMdhaLaMbhIta (0) vi0 pUrA yA nipaTa aMdhA AMSI strI0 A~dhI; aMghar3a ( 2 ) aMdhApana / [- AvavI, caDavI = A~dhI uThanA.] AMbaliyo (0) puM0 AmakA per3a [ pa . ] AMbalI (0) strI0 imalI (2) ci AMbalIpIMpaLI (0) strI0 eka khela AMbavuM (0) sa0 kri0 Age bar3he huekI barAbarImeM A jAnA; pakar3a lenA 32 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AMhIM (2) a0kri0 Ama jAnA; guThalAnA AMbaLI strI0 AMbaLaM (0) na0 dekhiye 'AmaLI, AmaLaM ' AMbAgALo (0) puM0 AmakA mausama AMbAmora (0) puM0 baura; AmakA maura (2) dhAnakA eka prakAra AMbAvADiyaMna0, AMbAvADI (0) strI0 amarAI; AmakA bAg2a AMbAzA ( -sA) kha (0) strI0 per3a para pakA huA Ama; sIkala; kopara AMbAhaLavara (0) strI0 A~bAhaladI AMbela (0) na0 eka jUna alonA rahane kA vrata (jaina) AMbela (0) strI0 ( bAlakake janmake samayakI ) nAla AMbo (0) puM0 Ama; AmakA per3a (2) baccoMkA eka khela AMboI (0) strI0 nAbhike nIce ragoMkI gA~Tha jaisA aMdarakA bhAga AMboLiyuM (0) na0 amahara; roThA AMsa (0) puM0 dhurA; akSa AMsu (0) na0 A~sU ; azru / [ - AvavAM, kharavAM, paDavAM, vahevAM = A~sU giranA; ronA / - DhALavAM = ronA; A~sU DhAlanA / --lUchavAM, lohavAM : ronevAleko zAnta karanA ( 2 ) DhAr3hasa dilAnA; A~sU poMchanA. ] AMhAM (0) a0 A~hA~; U~hU~ hAMsa (0) strI0 hA~-nA (karanA ) ; pasopeza AMhIM (0) a0 yahA~ For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir inAmasArAma i i strI0 devanAgarI varNamAlAkA tIsarA akSara - eka svara ikarAra puM0 iqarAra (2) svIkRti ikarAranAmuM na0 iqarAranAmA; pratijJApatra; 'ephiDeviTa' / ikotera vi0 ekahattara; 71 ikhalAsa puM0 ikhalAsa; dostI melamilApa [AzA karanA iccha, sa0 kri0 icchA karanA (2) icchA strI0 icchA; marajI; ruci; khuzI (2)AzA; ummIda (3) icchA; cAha [jAna-bUjhakara; soddeza icchApUrvaka a0 icchAke anusAra (2) icchAvara puM0 svayaM pasaMda kiyA huA vara icchAzakti strI0 saMkalpakA bala; manobala ijana na0 nyotA; nimaMtraNa ijanera puM0 iMjIniyara (2)yaMtravidyAkA vizeSajJa ijanerI vi0 iMjIniyarase yA usake kAmase saMbaMdhita (2) strI0 iMjIniyariMga; yaMtrakA kAma yA yaMtrazAstra ijAphata strI0 iz2AfA; vRddhi (2) milAnA; khAlasA karanA ijAra strI0 ijAra;suravAla; pAjAmA ijAradAra puM0 ijAredAra; ThekedAra ijArabaMdha puM0 iz2ArabaMda; nAr3A ijArApaddhati strI0 ijArA dekara kAryakI vyavasthA karanekI patiH ijAro puM0 ijArA; ThekA (2) sanadase __ milA huA haka / [-zakSako, lebo%3D aisA haqa prApta karanA, kharIdanA yA jamAnA.] ijjata strI0 ijjata; AbarU (2) satItva ; strIkA zIla / [-nA kAMkarA thavA = ijjata gaeNvAnA..... isarAyala vi0 yahUdI logoMse saMbaMdhita; ibarAnI (2) puM0 isarAIla (3) yahUdiyoMkA deza iThThotera vi0 aThahattara; 78 iThayAzI (-sI)vi0 aThAsI; aTThAsI; 88 . itabAra puM0 etabAra; vizvAsa ; bharosA itara sa0 (2) vi0 itara; anya (3) bhinna (4) tuccha / itaraDI strI0 kilanI; cicar3I itaravAcana na0 pAThayakramakI pustakoMke atirikta kiyA jAnevAlA bAcana itarAja vi0 nAkhuza itarAjI strI0 nArAjagI; khafagI iti a0 isa taraha (2) iti(3) strI. / iti; samApti itimAtra vi0 itimAtra; itanA itizrI strI0 iti; samApti idharaudhara, idharatighara a0 idhara-udhara inakAra puM0 manA (2) inakAra / -jaq=makaranA. inakAra, sa0 kri0 inakAra karanA inasApha (-phI) dekhiye 'insApha' inAma na0 inAma; balziza; puraskAra inAmaakarAma na0 bakhziza (2)inAmaikarAma puraskAra aura sanmAna gu. hiM-3 For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org inAmadAra vi0 inAma pAnevAlA (2) jisake pAsa inAmameM milI jamIna yA gAMva ho; mAfIdAra; inAmadAra (3) puM0 eka alla inAmI vi0 inAma se saMbaMdhita ( 2 ) inAmameM pAyA huA ( 3 ) inAma mile aisA inAyata strI0 inAyata ; bheMTa inkamaTaeNksa puM0 Aya-kara inkAra puM0 manA (2) inakAra;asvIkRti inkAra sa0 kri0 inakAra karanA inkilAba zidAbAda = inaqalAba jiMdAbAda ; krAnti banI rahe inzAallAha = IzvarecchA insAna puM0; na0 inasAna; manuSya ( 2 ) manuSya jAti [ batA; sajjanatA insAniyata strI0 inasAniyata ; mAnainsApha puM0 iMsAfa; nyAya ( 2 ) faisalA / [-mAgavo : = nyAya karaneko kahanA - arja karanA. ] insAphI vi0 insAfase saMbaddha ( 2 ) nyAyI (3) strI0 iMsAfakI rIti (4) adAlata ibAdata strI0 ibAdata; bhakti; stuti ibAdatalAnA na0, ibAdatagAha strI0 ibAdatakhAnA; upAsanA-maMdira imAma puM0 imAma (2) mullA; qAz2I (3) vaha jhaMDA jo tAjiyeke Age rakhA jAtA hai; paMjA ( 4 ) tasabIkA zumAradAnA imArata strI0 imArata ; havelI imAratI vi0 imArata se saMbaddha ( 2 ) imAratake kAmakA iyattA strI0 niyata parimANa, saMkhyA Adi (2) iyattA ; pramANa ( 3 ) sImA iyaLa strI0 pillU; DholA 34 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ispitALa irAdo puM0 irAdA; uddeza; Azaya ilakA puM0 khitAba ; padavI ilama puM0 ilma; vidyA (2) jAdU (3) jaMtara-maMtara; vazIkaraNa (4) upAya ilamabAja, ilamI vi0 ilma jAnanevAlA (2) qAbila ilAko (-kho) puM0 ilAkA prAMta; pradeza (2) hukUmata - adhikArakA pradeza haqa ilAkA ilAja puM0 ilAja ; upAya ( 2 ) cikitsA ilAyacI strI0; na0 ilAyacI;lAyacI ilAmabuM vi0 dekhiye 'alAyaduM ' ilAhI vi0 qhudA-saMbaMdhI; IzvaraviSayaka (2) vaMdanIya [ Adi izaka, (0bAjI), (-kI) dekhiye 'izka' izArata strI0 izArata ; saMketa ; izArA izAro puM0 izArA; saMketa ( 2 ) sUcana izka puM0 izqa prema (2) kAmavikAra (3) Asakti [ vyApAra izkabAjI strI0 bhogavilAsa; praNayaizkI vi0 Aziqa (2) chailA izkI TaTTu na0 izqabAja ; vyabhicArI yA kAmI puruSa isapa ( ba ) gUla na0 isabagola isama puM0 manuSya; vyakti; zakhsa iskAmata strI0 mAlamattA; milkiyata iskotaro puM0 choTA saMdUqa iskrU puM0 skrU / [ - DhIlo hovo = magaja asthira honA yA aisA pratIta honA. ] isTApaDI strI0 siTakinI; khaTakA; 'sTApara' istarI strI0 istarI; istirI istemAla puM0 istemAla; upayoga istrI strI0 istarI ispitAla ( - ) strI0 aspatAla For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir isrAyala vi0(2)puM0 dekhiye 'ijharAyala' islAma puM0 isalAma islAmI vi0 isalAmI;isalAma saMbaMdhI (2) isalAmakA anuyAyI iMgaLA strI0 iMgalA; iDA nAr3I iMca puM0 iMca iMjina na0 iMjana iMtajAma puM0 iMtajAma; baMdobasta iMtejAra vi0 Atura; adhIra iMtejArI strI0 iMtajAra; AturatA iMdragopa puM0 iMdragopa ; bIra-bahUTI iMgrajava puM0 iMdrajau; kuTajakA bIja iMdravAraj na0 indrAyana (2) rUpavAna kiMtu kapaTI manuSya [lA.] I strI0 devanAgarI varNamAlAkA cauthA varNa - eka svara IcavU (I') sa0 kri0 lUMsakara khAnA (2) guccI para rakhI huI gullIko DaMDese uchAlanA (pIr3A; coTa IjA strI0 Iz2A; kaSTa (2)(zArIrika) ItarAvaM a0 kri0 itarAnA InamIna ne (0sADe)tIna =ine-gine; alpa; thor3e ImAna puM0 ; na0 ImAna; zraddhA(2)dharma; ImAna (3)aMtaHkaraNa(4)prAmANikatA; sacAI ImAnadAra vi0 ImAnadAra; saccA ImAnadArI strI0 ImAnadArI; dayAnata ImAnI vi0 ImAnavAlA; prAmANika Iva strI0 hauvA; Aya strI IzAna strI0 IzAna (2) puM0 ziva IzAnakoNa puM0 IzAna [IzAnI IzAnI vi0 IzAnakA(2) strI0 durgA; Izvara puM0 Izvara; prabhu (2) svAmI; mAlika (3) raajaa| [-upara ciTThI = kevala iishvraadhaar| -nA gharanI ciTThI, ghara- teI- khudAke ghara jAnA; mauta aanaa| - soLe besa = IzvarAdhIna honaa| -ne mAtra ke vacamA rAkhIne = Izvarako sAkSI banAkara; khudAko daramiyAnameM rakhakara; IzvarakA Dara rakhakara / ne lekhe, -nA nAma para, -ne khAtara= khudAke vAste; IzvarakA Dara rakhakara; dharma, dayA yA satyakI khAtira; khudAkI rAha / Izvare sAmu jo = IzvarakI kRpA-dRSTi honA. IzvarI vi0 Izvara-saMbaMdhI (2) strI0 durgA; IzvarI (3) devI Isa strI0 cArapAIke DhA~ceke dAhinI aura bAyIM ora lagI do laMbI lakar3iyA~; pATI ... IsavI vi0 IsavI; IsAkA / IsavIsana puM0; strI0 IsavI sad IsAI vi0 IsAI (2) IsAkA. IsAmasIha, Isuvista puM0 IsAmasIha IsvI vi0 IsavI iMTa strI0 iMTa iMTavAge puM0 IMTakA bhaTThA; pajAvA iMTALo puM0 iMTakoharA; iMTakA Tukar3A (2) IMTeM banAnekA sAMcA huA iMTerI (-la) vi0 IMToMse cunA, jor3A For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir iMDaLa iMDagaLa strI aMDe lekara jAnevAlI . cIMTiyoMkI paMkti (2) choTe choTe baMDoMkA Dhera (3) baccoMkI dhAr3a; kacce-bacce lA.] 'na* aMDA (2) maMdirakA kalaza iMDonI strI0 IMDurI; geMDurI; IMTarI SaNa (-) na. iMdhana; jalAvana u puM0 nAgarI varNamAlAkA pAMcavAM akSara - eka mukhya svara ukaraDI strI0 kUr3ekA choTA Dhera (2) byAhake avasara para kUr3A-karakaTa : DAlanekI jagaha(3)eka malina devatA ukaraDo puM0 dhUrA (2) maMdA sthAna; - gaMdagI [lA.] : . [vyAkulatA ukarAMTo puM0 joza; Aveza (2) ukaLATa puM0 Umasa (2) gussA (3) saMtApa ukALavaM sa0 kri0 ubAlanA (2)fAyadA karanA [lA.] (3) bigAr3anA (vyaMgyameM) ukALAvaM a0 ki0 ubAlA jAnA ukALo puM0 ubAlanA (2) kAr3hA dhaniyA, lauMga Adi masAloMko pAnImeM auTAkara banAyA huA peya (3) Umasa (4) kur3hana; saMtApa ukAMTo puM0 Aveza; joza (2)ubakAI (3) aruci; ukatAnA (4) kaMpa; siharana (5) avyavahRta kinArA ukAMsaNa na0 ukasAhaTa; uttejanA ukAsa, sa0 kri0 khoda nikAlanA; bAhara nikAlanA (2) dhyAna para lAnA; purAnI bhUlI huI bAtoMko yAda dilAnA [lA.] (3) 'ukasAnA; ubhAranA ukero puM0 dekhiye "ukaraDo' ukela puM0 ; strI0 sUjha; samajha (2) rAstA', hala; sulajhAva / [-kAThako = nibaTArA yA faisalA karanA; upAya batAnA; suljhaanaa|-pddvo sUjhanA; hala honA; nibaTanA.] ukelavaM sa0 kri0 kholanA; udher3anA; (lapeTa, baTa, gutthI, TAMkA Adi)(2) bA~canA (3) khatma karanA; nibaTAnA (4) ukelanA; kholanA; khulA karanA ukelA a0 ki0 'ukelaq' kriyAkA karmaNirUpa; ukelA jAnA ukhaDiyo puM0 khuracanI ukharaDaM (-guM) vi0 khulA (2) na. dUsarekI bAta jAhira karanA jasarAMTu vi0 khulA, ukharAMTo puM0 dhAtuke pAtra parakA dAg2a ukhA sakri0 'UkhaDa' kriyAkA preraNArthaka rUpa(2)ukhAr3anA(3)padacyuta karanA [lA.] (4) nAza karanA ukhANuna., (-No) puM0 samasyA;pahelI (2) kahAvata; misAla; dRSTAMta / ukhALavaMsakri0 ukhAr3anA(2)ukelanA; udher3anA (3) bhUlI huI bAtoMko yAda dilAnA [lA. ukhera vi. jotaneke ayogya (jamIna); kharAbA (2)jo paratI rahA ho; vIrAna (3)puM0; strI0 ukhAr3I huI cIz2a; parata uDavaM sa0 kri0 dekhiye 'ukhADavU' For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org uDA ukheDAvaM a0 kri0 'ukheDavuM ' kriyAkA karmaNirUpa; ukher3A jAnA ugaTaNuM na0 haladI aura tela milA ubaTana jo vara-kanyAko lagAte haiM ugama puM0 uganA; udaya ( 2 ) AraMbha; mUla ugamaNuM vi0 pUrabakA; mazarikI ugADhavaM sa0 kri0 ugAnA umAmavaM sa0 kri0 mAraneke lie uThAnA; tAnanA [ ( 2 ) bacata lAbha ugAra puM0 ubAra; bacAva; chuTakArA ugAravuM sa0kri0 ubAranA; bacA lenA (2) bacata karanA ['ugAvo' ugAro puM0 dekhiye 'ugAra' ( 2 ) dekhiye ugAvo puM0 uganA; phalanA-phUlanA (2) varSAkAlameM uganevAle choTe-choTe paudhoMkA samUha ughaDaraj sa0kri0 'UghaDavu' kriyAkA preraNArthaka rUpa; khulavAnA udharAI strI0 ugAhI; lagAna, qarz2a, kara ityAdikI vasUlI udharANiyo puM0 talabagAra ; vasUlIkA kAma karanevAlA ugharANI strI0 ugAhI ( 2 ) takAjA ugharANuM na0 caMdA; phaMDa ugharAta strI0 dekhiye 'ugharAI'. ugharAtadAra vi0 vasUlI karanevAlA; talabagAra ugharAvabuM sa0kri0 ugAhanA; tahasIlanA ughalAvabuM sa0 kri0 'Ughalavu' kriyAkA preraNArthaka rUpa; varayAtrA nikAlanA ughADa puM0 bAdaloMkA haTa jAnA; AkAzakA khulanA (2) bhAgyakA udaya; lAbha [lA. ] / [ -nI kaLavo = (bAdala AdikA haTakara ) dhUpa nikalanA. ] ughAupaNuM vi0 naMge paira calanevAlA 37 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upakhaM ughADabAeM vi0 jo corako sugama ho; khulA (2) na0 bhAga chUTanekA rAstA; cora-khir3akI kiranA ughADavAsa strI0 kholanA aura baMda ughADabuM sa0 kri0 ughAr3anA; kholanA ughAnuM vi0 khulA; jo ba~kA, baMda yA bhir3A huA na ho (2) jisane or3hA, pahanA na ho; naMga ( ( 3 ) sAfa; spaSTa ( 4 ) prakaTa; jAhira ( 5 ) arakSita / [ -kara, pADavaM = khulA yA prakaTa karanA ( 2 ) jAhirameM badanAma ho aura saba niMdA kareM aisA karanA / -thavaM, paDhadhuM = jAhira honA; paradA khulanA ( 2 ) badanAma honA / ughADe coka, ughADe choge, ughADe bAraNe = jAhirameM; khule Ama ; khule khajAne. } udhADaM pugADuM vi0 naMgA ; naMgaghaDaMga ucakAmaNa na0, ( - NI) strI0 DhonekI majadUrI; DhulAI ucakAvavuM sa0kri0 'UcakabuM' kriyAkA preraNArthaka rUpa; uThavAnA ucATa puM0 ucATa; fikra (2) adhIratA uccApata strI0 har3apa; anucita rItise kisI cIjako ur3AnA uccALI puM0 gharakA mAla asabAba / [ ucALA bharavA = ghara-bAra khAlI karake nikalanA yA bhAga jAnA; boriyA- ba~dhanA uThAnA yA saMmeTanA (2) caMpata honA; calate bananA. ] uceDa sa0kri0 udher3anA; (chAla) ... utAranA uccaka vi0 mola- tola kiye binA aise hI diyA huA, rakhA huA yA ThaharAyA huA uccaravaM sa0 kri0 bolanA For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uccAravaM 38 uccAra, saM0 kri0 uccAraNa karanA (2) bolanA uccAlaka puM0 U~cA uThAnekA mukhya sAdhana; uttolana daMDa; 'lIvarapa.vi.] uccAlana na0 U~cA karanA; ucakAnA (2) lIvarakI madadase bala lagAnekI . eka yojanA [pa.vi.] uccheda, sa0 kri0 uccheda karanA uccheviyu vi0 lAvArisa; nivaMza (2) ucchedI(3) na0 lAvArisakI jAyadAda ukharaMga puM0 AnaMda yA AnaMdakI uchAla ucharaMgI vi0 harSonmatta ; AnaMdavibhora uchaLATa puM0 uchAla; Avega uchaLAmaNI strI0 hor3a; spardhA (2) nIlAma uchALa strI0 uchAla uhALa, sakri0 uchAlanA (2) UparanIce karanA (zAka i0)(3) (dhanakA) durupayoga karanA uchALAbaMdha a0 uchalate hue uchAlo puM0 uchAla; chalAMga (2) yakAyaka bar3hatI (3) Aveza; joza (4) hamalA (5) ubkaaii| [-Avavo . =ekadama uchala par3anA; U~ce jaanaa| -mAravo= z2orase uchalanA.] uchAMchaLAveDA puM0ba0va0 uddhata baratAva uchAMchaM vi0 uddhata(2)behayA; nirlajja uchItuM (-) vi0 lauTAnekI zarta para mAMgakara liyA yA diyA haA:maeNganIkA uchevi vi0 (2) na0 dekhiye 'ucchediyuM' uchera puM0 strI0 pAlana-poSaNa;paravariza (2) zikSA-dIkSA; tAlIma uchera, sa0 ki0 pAla-posakara bar3A / karanA (2) zikSA-dIkSA denA; saMskAravAna banAnA uTAMga ujavaNI strI0 (parva, tithi, tyohArAdi) utsava manAnA (2) vanabhojana / ujavaNuM na0 vratAdikI samAptikA utsava ujavAva, sa0 kri0 'Ujavayu' kriyAkA preraNArthaka rUpa; kisI kAryako saMpanna karavAnA [uccajAtIya ujaLiyAta vi0 ucca (U~ca)jAtikA; ujAgara vi0 ujAgara; camakadAra ujAgaro puM0 ujAgarA; ratajagA (2) ciMtA ujADa strI0 barabAdI; tabAhI ujAra sa0 kri0 ujAr3anA ujANIstrI0 vanabhojana (2) jiyAfata ujAza (-sa) puM0 ujAsa; rozanI ujALavaM sa0 kri0 ujAlanA (2) camakAnA; rozana karanA [lA.] ujeza (-sa) puM0 dekhiye 'ujAza' ujjara vi0 ujAr3a; vIrAna umarauvaM sa0 kri0 nocanA ujharaDAvU a0kri0 nucanA; nocA jAnA ujharaDo, umeDo puM0 kharoMca; ragar3a uTakaMTo puM0 eka vanaspati ; utkaTA uTakAmaNa na0 (baratana)mAMjanemeM kAma AnevAlI cIz2a (2) mAMjanekI majadUrI; majAI uTakAvavaM sa0 kri0 maMjavAnA uTapaTa (-TAM)ga vi0 (2) na0 dekhiye 'uTaMga' uTavaNuM na0 ubaTana / uTaMga vi0 UTapaTAMga; asaMgata (2) na0 vesira-pairakI bAta; gapa (3) taraMga; manakI lahara uTaMgI vi0 managaDhaMta (2) gappI uTAMga vi0 dekhiye 'uTaMga' For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uTATiyaM uTATiyaM na0, (-yo) puM0 kukurakhAMsI uThana (-)na0 mRtaka vyaktike ghara baiThane jAnekI eka rIti; mAtamapurasI uThAu, (gIra) vi0 uThAIgIrA; ucakkA; cA~I . [(3)khar3A karanA uThArag sakri0 uThAnA (2) jagAnA uThAmaNuM na0 dekhiye 'uThamaNuM' uThAva puM0 uThAva ; ubhAra (2)U~cAI; uThAna (3) khapata; bikrI (4) kalpanA; manakI lahara (5) dekhAva; tar3aka-bhar3aka suhAvanA uThAvadAra vi0 asarakAraka ; darzanIya; uThAvaduM sakri0 uThAnA; ucakAnA (2) cupakese uThAkara calate bananA; curAnA (3) (khUba) khAnA (4) jagAnA; soye hueko uThAnA (5) khar3A karanA; taiyAra karanA (6) pAlana karanA; mAnanA; adA karanA (hukma, sevAdi) uThAvAvaM a0 kri0 uThAyA jAnA uThAvaM a0 ki0 'UThavU' kriyAkA bhAve rUpa; uThA jAnA uThAvo puM0 managaDhaMta yA banAvaTI bAta (2) khapata; uThAva uThAMtarI strI0 caMpata bananA;cala denaa| [-karavI = nau do gyAraha honA. uDatALIsa vi0 dekhiye 'aDatALIsa' uDAu vi0 ur3AU; fajUlakharca ugAupaNuM na0 ur3AUpana; fajUlakharcI utAra sakri0 dekhiye 'uDAva' (2) ur3AnA (makkhI, cir3iyA Adiko) ugaNa (-) vi. jo ur3atA ho aisA / lage; vAyuvegI (2) na0 ur3Ana usAmadhoge pu0 ur3anevAlA ghor3A (2) vAyuvegI ghor3A utAra sAva, sa0 kri0 ur3AnA (pataMga) (2) ur3A denA; fajUla kharca karanA (3) aphavAha phailAnA (4) cakamA denA; dhokA denA; ur3Ana mAranA (5)majAka ur3AnA(6)(parIkSA) phela krnaa| [usAvI devU lApatA kara denA (2) fajUla kharca kara galanA; ur3A denA (3) (sira, aMga) kATa DAlanA; mAra DAlanA; naSTa-dhvasta kara denA (suraMga Adise).] uga, a.kri0 ur3A jAnA uDaraj na0 bIr3a; bir3aI uhANI, utejI strI0 iMDarI; iMDavA gUMthI huI choTI bir3aI uDhANuM na0 dekhiye 'uDharaNuM' uttara strI0 ekake Upara eka (ekase eka choTA aise kramameM) rakhe baratana utaraDavaM sa0 kri0 udher3anA (2) (chAla, camar3I i0) khIMcanA utarANa strI0 makara-saMkrAMti (2) makara-saMkrAMti (tyauhAra); khicar3avAra utarANa na0 utAra; vaha jagaha jahA~se nadI calakara pAra kI jA ske| utarAtuM (-) vi. uttarakA; uttarI utarAmaNa na0,(-jI) strI0 utarAI utarAva, sa0 ki0 utaravAnA (2) 'UtaravU' kriyAkA preraNArthaka rUpa (3) (sira parakA bojha) utArane meM madada karanA utAra puM0 utAra; utarAva; DhAla (2) bhATA (3) (nazA, jahara, maMtra, kharAba basara, davA i0 kA) prabhAva dUra karane yA utAranekA upAya; utAra(4) roga yA bhUta-pretake asarako utAraneke lie sira parase vArI huI sAmagrI; utArA For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (5) aghamAdhama manuSya yA aise manuSyoMkA guTa [lA.] utAra sa0 ki. "UtaravU' kriyAkA preraNArthaka rUpa (2) utAranA (3) kharAda yA cAka Adi para cIjeM taiyAra karanA; utAranA (4) sAna car3hAnA (5) likhanA; nakala karanA (6) jaharakA asara utAranA (7) pAra pahu~cAnA (8) bhUta-pretake asarako dUra karaneke lie sira parase vaarnaa| [utArI pAra-bAta kATanA ; bAtakA bIcameM khaMDana karanA (2) mAna bhaMga karanA; halakI yA nIcI zreNImeM rakha denA.] utAra puM0 pravAsI; musAfira (2) (sarAya, hoTala AdimeM) ThaharanevAlA utAro puM0 utArA; par3Ava; mukAma (2) avataraNa; uddhRta aMza utAvaLa strI0 utAvalI; jaldI utAvaLiyaM vi0 utAvalA; jaldavAja (2) adhIra utAvalA utAbaLa vi0 teja; vegI (2) adhIra; utA a0 ki0 'UtavU' kriyAkA bhAverUpa; ukaThanA uteg sa0 kri0 dekhiye 'utaraDavU' utkakoNa puM0 keMdrApasArI, koNa; 'ekseMTrika eMgala' [ga.] uttara vi0 uttara; pichalA (2)pIche AnevAlA (3) -se adhika ; jyAdA (4)bAyA~ (5)puM0ma0 javAba; uttara (6) bacAva; safAI (abhiyogase) (7) strI0 uttara dizA (8) a0 pIche / [-Apako javAba denA(2)bacAvameM kahanA; saphAI peza karanA.] uttarava puM0 uttarI dhruva utsAha uttarapana puM0 bacAvapakSa;prativAdI (2) prativAdIkA javAba (3) kRSNapakSa uttarapatra na0; puM0 uttara-pustaka uttaravahI strI0 uttara-pustaka uttejana na0 uttejana; protsAhana (2) uttejnaa| [-ApavaM, devaM = bar3hAvA denA; bhar3akAnA; uksaanaa| -maLaq= protsAhana milanA.] uttejavU sa0 kri0 hausalA bar3hAnA; bar3hAvA denA utthAna na0 utthAna (2) udaya (3) unnati; jAgRti (4)utsAha; hausalA (5) sahAyatA . utpApasa0 ki. khaMDana karanA; ukhAr3anA (2) (AjJA, niyama Adiko) tor3anA yA na mAnanA (3) uThAnA; jagAnA utpanna vi0 utpanna; janamA huA (2) upajA huA; banA huA (3) ugA hujA (4) na0 paidAvAra; upaja (5) kamAI (6) nafA; lAbha utpAta puM0 uchAla ; chalA~ga (2) ghA~dhala; Udhama; utpAta (3) vipatsUcaka Akasmika ghaTanA (4) vinAzakArI Apatti (bhUkaMpa Adi); utpAta utpAti: utpAtI vi0 utpAtI; khurAfAtI ; zAMta na rahanevAlA (2) UdhamI; zaitAna (3) utpAta macAnevAlA; upadravI utpAdana na0 utpAdana; paidA karanA (2) paidAvAra; upaja (3) phala; lAbha utsAha puM0 utsAha; hausalA; umaMga (2) AnaMda; harSa (3)tadehI; khaMta / |-reDayo joza paidA karanA; hausalA bar3hAnA. For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upalAva upalAva, sakri0 'UthalavU' kriyAkA preraNArthaka rUpa; uthala-puthala kara denA (2) padacyuta karanA (3) palaTanA; . badalanA uthApana na0,(-nA) strI0 utthApana; uThAnA; jagAnA (2) maMdirameM devatAkA sokara uThanA (3)na mAnanA ucApa, sa0 kri0 badalanA yA haTA denA (2) ulaTanA-palaTanA (3) AjJAkA ullaMghana karanA uthAmavaM sa0 kri0 idharase udhara uThAnA aura rakhanA; bAra bAra uThAnA (2) bikheranA; titara-bitara yA UparanIce kara denA (3) vyartha zrama karanA (4) idhara-udhara khojanA udabattI strI0 udabattI; agarabattI uvamAta puM0 Udhama; utpAta ubamAtiyuM vi0 UdhamI; zarAratI; utpAtI udaya puM0 udaya ; uganA (2) bar3hatI; unnati (3) prakaTa honA; udbhv| [-pAmaj= udita honA; uganA (2) unnati honA.] uvayAta vi0 sUryodayakAlameM par3anevAlI tithi; udayA tithi udara na0 udara; peTa (2)garbhAzaya (3) koTara; khokhalA bhAga (per3a, pahAr3akA) (4) AjIvikA; rojI [lA.](5) vastukA bhItarI bhaag|-bhrkhaanaa (2) gujArA karanA; peTa pAlanA.] udaranirvAha puM0 AjIvikA; gujarAna barasa strI0 dekhiye 'udharasa' ubaMbara (-ro), ubara puM0 gUlara (2) dehalI (3) hijar3A rupamA udAramatavAda puM0 rUr3hivAdI na rahakara naye sudhAroMke lie avakAza rakhanevAlA vAda; 'libaralijma' udAsa vi0 udAsIna; nirapekSa ; taTastha; veparavAha (2) virakta; viSayavAsanAkI icchAse rahita (3) g2amagIna; udAsa; khinna taTastha ; niSpakSa udAsIna vi0 udAsIna; virakta (2) udAharaNa na0 udAharaNa; misaal| [-Apay, deq=misAla denaa| -levU = sabaka lenA; dRSTAMta parase sIkha lenA; samajhanA.. udgAra puM0 udgAra; bola; shbd| kArabo uccAraNa karanA; bolanA (bhAva yA lAgaNI' ke sAtha).] udgAracihna na0 Azcaryacihna !' udghATana na0 udghATana; kholanA (2) spaSTa karanA; samajhAnA (3) kholanekA sAdhana (kuMjI vagairaha) (4) raha~Ta udghATanakriyA strI0 udghATana-vidhi uddeza puM0 uddeza; hetu; irAdA uddezavaM sa0 kri0 nAma lekara yA lakSya karake kahanA [uddezya [vyA.] uddezya vi0 uddezya; lakSya (2) na0 uddezyavarSaka na0 uddezyavardhaka vyA.] udAra sa0 kri0 uddhAra karanA. udbhava, a0 kri0 utpanna honA udyoga puM0 udyoga; pezA, vyavasAya (2) kAmakAja; udyama (3) mehanata ; zrama udyogadhaMdho puM.udyoga-dhaMdhA kAma-kAja; roz2agAra strI0 udyogazAlA udyogamaMdira na0, udyogazAlA (-chA) uparaka a0 kri0 (hRdayakA)dhar3akanA; kAMpanA (2) sote sote yakAyaka jAga uThanA; ujhakanA / For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org udyamAta ughamAta puM0, ( - tiyuM ) vi0 dekhiye 'udamAta' Adi ugharasa strI0 khA~sI / [ -AvavI: hA~sI AnA / - khAvI = khA~sanA . ] udhAna na0 U~ce car3hanA ( 2 ) damA ( 3 ) bar3A jvAra (samudrake jalakA) (4) pazuoM kI saMbhogakI icchA (5) tInakI saMkhyAkA vyApAriyoMkA saMketa / [ -ghaDavu = bar3A jvAra AnA ( 2 ) damekA hamalA honA. ] upAmo puM0 prayatna (2) mithyA daur3adhUpa / [ -karavo = bahuta daur3a-dhUpa karanA; mahA prayatna karanA. ] upAyelaM vi0 dImakakA khAyA huA udhAra vi0 udhAra (2) cukatA na kiyA huA ( 3 ) gayA- bItA; nikRSTa; bojha sA [lA. ] 1 [ - karavuM = nAma para likhavAkara kharIdanA; qarz2a karanA / -levaM = paise bAqI rakhakara mAla kharIdanA. ] udhAranoMSa strI0 udhAra becA huA mAla likhanekI bahI; udhAra noMdhabahI udhArapAsuM na0 bahIkA vaha bhAga jahA~ kharcakI raqameM likhI jAtI haiM; kharcabAjU upAravahI strI0 dekhiye 'udhAranoMdha uSArakhaM sa0kri0 nAme likhanA; kharcameM likhanA 1 udhArAvaM a0 kri0 'udhArakhaM ' kriyAkA karmaNi rUpa; nAma para likhA jAnA uSAriyuM vi0 bAra bAra udhAra para kharIdanevAlA 42 udhAeM vi0 dekhiye 'udhAra' udhAro puM0 udhAra yA kharcakA hisAba ( 2 ) vAdA ( 3 ) vilaMba ; DhilAI (4) ghATA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upayoga udheI strI0 dImaka beDa sa0 kri0 dekhiye 'uceDabuM ' uSDa vi0 dekhiye ' UghaDa' unAmaNiyaM, unAma (nA) na0 nahAnekA pAnI garama karanekA pAtra unALu (nA' ) vi0 garamiyoMmeM boyI jAnevAlI yA taiyAra honevAlI; caMtI (2) grISma-saMbaMdhI; grISmakAlIna unALo (nA') puM0 garamIkA mausama ; garamI unmanuM vi0 unmanA; adhIra; Atura (2) khinna ; anamanA [upajAU upajAu vi0 utpAdaka (2) jarakheja; upakAra puM0 upakAra (2) madada; sahAyatA (3) ehasAna / [-caDavo= ehasAnamaMda honA / -mAnavo = ehasAna mAnanA. ] upajAvavuM sa0 kri0 'UpajavuM ' kriyAkA preraNArthaka rUpa (2) manase upajAnA; banAnA; gar3hanA upaTaNa ( - guM) na0 ubaTana upaDAI strI0, ( -maNa) na0, (-maNI) strI0 uThAnekI ujarata; uThaunI upaDAva sa0 kri0 ' upADavu', 'UpaDabuM ' kI preraNArthaka kriyA upaNAvaj sa0 kri0 'UpaNavuM ' kriyAkA preraNArthaka rUpa; osAnemeM madada karanA upataMtrI puM0 sahAyaka saMpAdaka upavezabuM sa0 kri0 upadeza denA For Private and Personal Use Only upanagara na0 upanagara upamaMtrI puM0 upamaMtrI sahAyaka maMtrI upayoga puM0 upayoga; kAma; vyavahAra; prayoga ( 2 ) jarUrata ; upayoga ( 3 ) dhyAna; satarkatA (jaina) / [ sebo = kAmameM lenA; istemAla karanA. ]
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org upayogitA kAmameM upayogitA strI0 upayogitA upayogI vi0 upayogI; AnevAlA; kAra-Amada upara a0 Upara (2) U~ce ; nIcekA ulaTA (pada, sthAna, krama Adise ) ( 3 ) - se jyAdaha; alAvA; atirikta ( 4 ) ( - se) Age ; U~ce darajemeM (5) Age pahale; pUrva ( 6 ) - ke sahAre; -kI vajahase (7) bAremeM; -kI bAbata ( 8 ) kinAre para / | -jayaM = jAta yA svabhAva para jAnA / nIce thabuM = adhIra bananA / besa, ne upara besavuM = nigarAnI rakhakara kAma lenA ( kisI vyakti yA kAmakI ) / -me upara rAkhavaM = apanA pallA nIce na par3ane denA (2) khUba dulAranA / -paga mUkavo = na mAnanA; avagaNanA karanA (2) kucalanA / - paDabuM = pratiyogitA yA hor3a meM utaranA ( 2 ) kAma bigAr3anA; rukAvaTa DAlanA ( 3 ) - ke Asare jAnA; bojha bananA ( 4 ) rUpa, guNa AdimeM milatA-julatA honA; udA0 'e enA bApa upara paDadho che' / -rahIne = jAna-bUjhakara . ] uparauparathI a0 Upara-Upara; bAlAbAlA ( 2 ) z2arA-z2arA uparauparanuM vi0 UparI; dikhAU uparacoTiyuM, uparachaluM (llaM) vi0 Upara-UparakA; chichalA; dikhAvaTI uparaTapake a0 Upara-Upara (2) hisAba - bahI meM car3hAye binA uparaNI strI0 or3hanI ; choTA uparanA uparaNaM na0, ( - No ) puM0 uparanA; dupaTTA uparavaTa strI0 anadhikAra bar3e adhikArIkA bhAva jatAnA ( 2 ) ullaMghana; 43 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upalAna avagaNanA viruddha; (3) vi0 avagaNanA karanevAlA (4) bar3hecar3he aisA ; savAyA / [ - jayaM, thavaM - avagaNanA karake kAma karanA. ] uparavaTaNo puM0 kharalakI mUsalI; baTTA uparavADa strI0 ghara, muhalle yA gA~vake pAsakA hissA uparavAsa a0 pAnI yA pavanake bahAvakI ulaTI dizAmeM; ujAna uparavAsa puM0 bAlAkhAnemeM rahanA uparAupara, uparAu ( - chA) parI a0 lagAtAra; ekake bAda eka uparANuM na0 pakSa lenA; tarafadArI uparAmaNI strI0 do cIz2oMke adalabadalameM mUlyakA tafAvata jo adhika denekA ho; farqa uparALaM na0 dekhiye 'uparANu' uparAMta a0 jyAdA adhika (2) atirikta sivA; ( isake ) alAvA (3) bAda; Uparase ; uparAMta uparI puM0 bar3A adhikArI; bar3A afasara (2) vi0 UparI [ bartAva uparopaNuM na0 bar3A afasara ho aisA uparuM vi0 tirachA ; pahalUke bala ( 2 ) khar3A; udA0 'khATalo upharo karavoM' upalaka vi0 Upara-UparakA (2) fAlatU (3) hisAbabahImeM noMdha kiyA huA magara kisI khAsa khAtemeM nahIM car3hAyA huA; ucaMta / [ -mAMDavu, rAkhabuM = kisI khAsa khAte meM car3hAye binA bahI meM darja kara lenA yA noMdha karanA. ] upalakiyuM vi0 chichalA;Upara-UparakA; dikhAvekA upalANa vi0 UparakA; Uparake hissekA (2) na0 UparakA hissA yA bAjU For Private and Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upalaM (lu,) vi0 UparakA (2)Upara AyA huA; uparokta upasaMhAra puM0 upasaMhAra (2) sArAMza; nicor3a (3) sAra-saMkSepa; upasaMhAra upasAgara puM0 upasAgara phulAva upasATa puM0 ubhAra (2) sUjana-(3) upasAva, sa0 kri0 'UpasakuM' kriyAkA preraNArthaka rUpa(2)ubhAranA(3)phulAnA upasthita vi0 upasthita; maujUda; hAjira (2) sAmane AyA huA upAra puM0 sUjana (2) phailAva (3) moTApA (4) joza (5) AraMbha (6) koziza; yatna (7) jamA rakamameMse vApasa lenA (8) vApasa lI huI rakama (9) khapata; mAMga upADavaM sa0 kri0 'UpaDavU' kriyAkA preraNArthaka rUpa; U~cA karanA; uThAnA (2) (kisIke)Upara lenA; jimme lenA; aMgIkAra karanA; mola lenA (3) jar3a-mUlase ukhAr3anA (4) rakhI huI rakama vApasa lenA (5) ucakanA (6) AraMbha karanA; zurU krnaa| upADA, a.kri0 'upADavU' kA karmaNirUpa; uThAyA jAnA upADo puM0 dekhiye 'upADa'(2)jhAr3a jhaMkhAr3a kATakara kiyA huA Dhera upAdeya vi0 upAdeya (2) svIkArya (3) pasaMda karane yogya (4) uttama; sarAhanIya upAdhi strI0 upAdhi; pIr3A (2) jaMjAla ; jhaMjhaTa ; ciMtA (3) cihna saMjJA (4) khAsa lakSaNa; guNa-dharma (5)padavI; 'DigrI' (6)khitAba (7) alla / [-vaLagavI = balA pIche lgnaa| -mAM Ava, mAvI paDag%3D pIr3A yA jhaMjhaTakI sthitimeM A pdd'naa| -mAM paDag = musIbatameM phaMsanA; Afata mola lenA. upArjana na0, (-nA) strI0 upArjana; prApti; kamAI upAsaNa na0 (bhUle hue yA ThaMDe par3e hue mAmaleko) phirase ukasAnA; ukasAhaTa uphara vi0 dekhiye 'uparuM' . uphAMta (-da) strI0 ahaMpada; garva (2) amIrIkA ADaMbara (3) ur3AUpana; fijUlakharcI ubaLaka vi0 hisAbabahImeM kisI khAsa khAtemeM nahIM car3hAyA huA; ucaMta ubATa puM0 phaphUMdI (2) ubasanese jamane vAlI phaphUMdI yA honevAlA pariNAma ubADiyuM na0 luAThI; lUkA ubA, a0 kri0 phaphUMdI jamanA; ubasanA; sar3anA ubALo puM0 Umasa (2) uphAna ; joza (3) ukasAhaTa; uttejanA (4) hohallA; kolAhala (5) IMdhana; upale (6) (eka sAtha jalAyA jAya itanA) mutttthaa| [-Avavo = uphananA. ubera strI0 halameM phAla biThAneke lie lagAyA jAnevAlA paccar3a; khuza ubelo puM0 maror3ake sAtha dastakI _hAjata honA (2) maror3A; AmazUla ubaLavaM sa0 kri0 baTa yA aiMThanako kholanA (2) boyA huA kheta phirase jotanA; ulaTanA (3) gaI-gujarIko yAda karanA ubhara(-)ka vi0 ghuTanoMko mor3akara AdhA khar3A rahA huA (khar3e bala) (2) ukaDU baiThA huA ubhaya vi0 ubhaya; donoM For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ubhayAnvayI ubhayAnvayI vi0 ubhayAnvayI; samuH ccayabodhaka [vyA.] ubharaNa na0 uphAna (2) khamIra uThanA ubharATa puM0 uphAna ubharAmaNa na0 ubAla; joza (2) uphanakara bAhara nikalA hA padArtha ubhALa vi0 khar3A ho aisA; sIdhA Uparako uThA huA (2) DhalavAM (3) strI0 car3hAva ubheLa, sakri0 dekhiye 'ubeLavu' (2) ghAnakI isa taraha kuTAI karanA ki sirpha usake chilake nikala jAyeM umadA (-) vi0 umdA; acchA; bar3hiyA (2) kulIna ; khAnadAnI (3) kImatI umara strI0 umara; umr|-thvii= bur3hApA AnA; umra ddhlnaa| -sAmuM, (-me) jog = bar3I umrakA khayAla karanA, usakI kadra krnaa| umare pahoMca = vayaska honA.] umarahuM na0 uduMbarakA phala; gUlara umaraDo puM0 uduMbara; gUlara (per3a) umaralAyaka vi0 umaralAyaka; vayaska umarAva puM0 amIra; raIsa (2)zrImaMta umaLako puM0 hulAsa; dulArakI umaMga / -ANavo, lAvavo = pyArakA bhAva apanemeM jagAnA; hulasanA / -Avavo =dilakI kalI khilanA.] [cAva umaMga puM0 umaMga, hulAsa (2) AnaMda; umaMgI vi0 umaMgavAlA; hausalAmaMda umAra(-Diyu) na0, (-Do)puM0 dekhiye 'ubADiyuM'; luAThA umiyA strI0 umA; pArvatI umiyAvara puM0 umApati; mahAdeva umeda strI. ummIda (2) icchA usAji umedavAra vika ummIdavAra; apekSA rakhanevAlA (2) puM0 ummIdavAra; nokarIkA prArthI yA nayA kAma sIkhanevAlA umedavArI strI0 ummIdavArI . umeraNa na0 aura bar3hAnA; vRddhi karanA (2) jAmana umeraNI strI0 aura bar3hAnA; vRddhi karanA (2) bar3hAkara bAta karanA; bar3hAvA [lA.] umera sa0 kri0 aura rakhanA, DAlanA, uDelanA, bar3hAnA (2) milAnA; jor3anA (3) usakAnA; bhar3akAnA [lA. umero puM0 bar3hatI ; vRddhi (2) milAvaTa uraphe a0.urfa; athavA urasa puM0 ursa (2) zAdIkA bhoja urAma sa0 kri0 dekhiye 'uDADavU' urAMgauTAMga puM0 orAMga-uTAMga urepha-maMDI strI0 aurebadAra baMDI urdU strI* urdU bhASA (2) isa bhASAkI lipi urpha (-pheM) a0 dekhiye 'uraphe' ulaTAvavaM sakri0 ulaTanA; auMdhAnA ulaMghavaM sa0 kri0 lA~ghanA; phAMdanA (2) anAdara karanA; ulaMghanA pa.] ulALa (lA') vi0 ulAra; olaratA (2) puM0 gAr3I AdikA pIchekI ora adhika bojhase jhuknaa|[-prkho = ulAra honA.] ulALavU(lA') sakri0 ulAra ho aisA karanA (2) uchAlanA (3) adhabIca chor3a denA (4) lena-dena baMda karanA; divAlA nikAlanA ulALiyu (lA')na ulAranekI kriyaa| [-karavaM bIcameMse baMda karanA (2) divAlA nikAlanA.] .. For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ulALiyo ulALiyo (lA) puM0 ulAranekI kriyA (2) dekhiye 'ulALo' (3) striyoMkA eka gahanA ( 4 ) divAlA nikAlanA (5) vinAza | [ - karavo = dekhiye 'ulALiyuM karavaM ' . ] ulAko (lA') puM0 kivAr3ameM purAne DhaMgakI lakar3IkI khar3I siTakinI (2) ubakAI; uchAla uleca (-co) (le') puM0 rUmAla; garamI se bacane ke lie rakhA jAtA gIlA kapar3A (2) caMdovA ulecaNiyo (le' ) puM0 ulIcanekA pAtra ; DoI (2) ulIcanekI eka tarakIba ulecabuM sa0kri0 ulIcanA ulecAvuM a0 kri0 ulIcA jAnA ullasavaM a0 kri0 dekhiye 'ullAsavuM ' ullaMghana na0 ullaMghana; lA~ghanA (2) (AjJA, niyama ) tor3anA; anAdara karanA; viruddhAcaraNa karanA (3) aparAdha ullaMghavaM sa0 kri0 dekhiye ' ulaMghanaM ' ullAsa puM0 ullAsa; harSa (2) prakAza (3) prakaraNa; ullAsa ullAsa a0 kri0 hulasanA; ullasita honA (2) pulakita honA ( 3 ) camakanA ullU vi0 ullU; mUrkha | [ banavuM = mUrkha samajhA jAnA; mUrkhomeM zumAra honA. ] ullekhavaM sa0 kri0 likhanA; khodanA (2) ullekha karanA; nirdeza karanA (3) bayAna karanA ubaTaNa na0 ubaTana ( 2 ) lepa yA mAliza : karanA (3) mA~janeke kAma AnevAlI vastu 46 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ustAdI ubelavaM sa0 kri0 upekSA karanA ( 2 ) anAdara, avahelanA yA tiraskAra karanA ubelA a0 kri0 upekSita honA uzIkuM (suM) na0 takiyA uze (se) TavaM sa0 kri0 ( tiraskArameM yA lAparavAhI se ) pheMkanA uzkeraNI strI0 uttejanA; ukasAhaTa uzkeravuM sa0kri0 uttejita karanA; bhar3akAnA ( 2 ) ukasAnA; ubhAr3anA uzkerATa puM0 Aveza; uksAhaTa zrAvuM a0 kri0 ApemeM na rahanA; uttejita honA uSNakaTibaMdha puM0 uSNakaTibaMdha uSNatAmAna na0 tApamAna ; 'Temparecara' uSmA strI0 uSmA; garamI ( 2 ) sahArA (3) bhApa uSmAmAna na0 tApamAna ; 'Temparecara ' uSmAmApaka na0 tApamApaka; 'tharamAmITara' usaraDavaM sa0kri0 baToranA ( 2 ) jhAr3abuhArakara ( pheMka dene ke lie) kacarA ikaTThA karanA usaraDo puM0 baTorana; jhAr3a-buhArakara ikaTThI kI huI vastu (2) tabAhI useTavuM sa0kri0 dekhiye 'uzeTavu' ; pheMka denA useTAvaM a0 kri0 pheMkA jAnA useDa sa0 kri0 dekhiye 'usaraDavaM' ustAda vi0 ustAda hoziyAra ( 2 ) puM0 guru (3) zikSaka; ustAda ; AcArya; tajjJa ustAdI vi0 ustAdake DhaMgakA (saMgIta) (2) strI0 ustAdI ; hoziyArI (3) cAlAkI; dhUrtatA For Private and Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org uMdara | dAna uMdara puM0 cUhA mUsa uMdarakaNiyuM na0, uMdarakaNI strI0 cUhAuMdaraDI strI0 cuhiyA; mUSA uMdaraDo puM0 cUhA (2) mUSI; bar3A cUhA uMdarabAI strI0, uMdariyuM na0 cUhAdAna uMbara puM0 dehalI; caukhaTa U puM0 devanAgarI varNamAlAkA chaThA varNa - eka svara UkaTo puM0 uThI huI A~khakI eka davA kaDuM vi0 dekhiye 'ubhaDaka' UkalavaM a0 kri0 ukalanA; khulanA; sulajhanA ( gutthI, Dora, lapeTa, aiMThana Adi) (2) (akSara yA likhA huA ) par3hA jAnA ( 3 ) sadhanA; kAma pUrA honA ULabaMdu na0 vaha tApamAna jisa para padArtha khaulane lage; 'boiliMga paoNinTa' [ pa. vi. ] UkaLavaM a0 kri0 ubalanA; khaulanA (2) ubala par3anA; gussA honA UDa a0 kri0 ukhar3anA ( 2 ) jar3amUlase alaga honA; haTanA ( 3 ) gussA ho jAnA; Ape se bAhara ho jAnA [lA. ] (4) bahaka jAnA; AvArA honA / | UkhaDI javaM = tabAha ho jAnA; durdazA honA / UkhaDI paDavuM = gussA ho jAnA. ] UkhaDela vi0 gumarAha; bahakA huA Ukhara vi0 rehuA (2) strI0 Usara UkhaLa na0, ( -LI) strI0, ( - Lu ) na0, ( ko ) puM0 Ukhala; okhalI 47 U Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir UghaDabuM uMbara puM0 uduMbara; gUlara uMbaraM na0 gUlara (phala) uMbaro puM0 uduMbara; gUlara uMbaro puM0 lakar3I ; dehalI uMbI strI0 UmI; jau-gehU~kI bAla For Private and Personal Use Only caukhaTakI nIcevAlI UgaTa strI0 khar3e pahiyeke Age yA pIche rakhI jAtI Ar3a ; TeukI ( 2 ) ubaTana; baTanA UgaTo puM0 dekhiye 'UkaTo ' Ugama puM0 uganA; udaya (2) utpatti sthAna; udgama (3) zurU; AraMbha UgaravuM a0 kri0 ubaranA; bacanA (2) bAkI rahanA UgavuM a0 kri0 uganA; a~khuAnA; ( bIjakA) aMkurita honA ( 2 ) ( sUrya, caMdra ) uganA; udaya honA (3) (manameM) uThanA; upajanA ( 4 ) phaladAyI honA; pariNAma AnA [lA. ] / [ UgatA sUrajane pUjavuM = unnatizIla pakSa meM rahanA; lAbhakI ora jAnekI vRtti rakhanA / UgavuM tenuM AthamavuM = subaha se zAma taka paristhiti meM koI farqa na AnA; sAvana hare bhAdoM sUkhe / UgyA AyamyAnI khabara - duniyAdArIkI samajha yA khayAla ; sAmAnya samajha. ] UghaDavaM a0 kri0 ughar3anA; khulanA (2) khilanA ( phUla, kalI ) ; ( nasIba ) khulanA [lA. ] ( 3 ) ( raMga, AsamAna ityAdi) nikharanA; sApha-spaSTa honA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48. kamala (4) naye sirese zurU honA; ruke hue kAmakA jArI honA; khulanA (skUla Adi) upalavaM a0 kri0 ghor3I car3hanA (2) badanAma honA (kaTAkSameM) . ucaka a0 dekhiye 'uccaka'... UbakavU sa0 kri0 uThAnA; U~cA / karanA; sira para rakha lenA (2) ulAhanA denA; dhamakAnA [lA.] UcakAvaM a0 kri0 uThAyA jAnA UcakI strI0 hicakI UcakuM vi0 ma~ganIkA (2) nAdAra Ucakko puM0 ucakkA (2) Thaga UcamUca a0 acAnaka denA UcI javU a0 kri0 dUdha denA baMda kara UcharavU a0 kri0 palanA UchaLavU a0 kri0 uchalanA (2) joza mAranA (3) chalAMga bharanA; uchalanA (4) dhar3Adhar3a calanA (lAThI, talavAra, vastu ityAdi) (5) khUba bar3ha jAnA (cIjoMke dAma) Ujar3a vi0 dekhiye 'ujjaDa'; vIrAna Ujava, sakri0 (vratAdikA) udyApana karanA (2) utsava manAnA (3) badanAma karanA (kaTAkSameM) karmaNirUpa UjavAeM a0 kri0 'Ujavaq' kriyAkA UjaLAI strI0 camaka; ujalApana (2) svacchatA (3) saMskAritA (4) dhanasaMpattise pUrNa honekA ADaMbara UjaLATa puM0, (-maNa) strI0; na0, (-za) strI0 ujalApana / UjaLU vi0 ujalA; safeda (2) ujAgara; camakadAra (3) nirmala; svaccha (4) ucca varNakA (5) acche cAla-calanavAlA; sadAcArI (6)dhanase sukhii| [UnaLA pagalA = neka kadama; zubha sgunvaalaa| UjaLe lUgaDe = AvarUke sAtha; binA badanAmIke.] UjaLU (0phaTa), (0phaTAka), (baga), (baga jevU) vi0 ekadama safeda UsavavaM sa0 kri0 tyAga karanA; chor3anA aTaka, sa0 kri0 mAMjanA aTakAvU a0 kri0 mAMjA jAnA UTokUTo puM0 anAjako kUTakara phaTakaneke bAda rahanevAle chilake; bhUsI U (-3) vi0 sAr3he tInagunA / UThabasa strI0 uTha-baiTha (2) uThanebaiThanekI kasarata ; uThA-baiThI (3) eka prakArakI sajA (4) bAra bAra uThanA aura baiThanA (beqarArI yA ghabar3AhaTase) aThavU a.kri0 uThanA; khar3A honA (2) jAganA (3) caukannA - sajaga honA; udyata honA yA uTha khar3A honA (4) acAnaka upasthita honA; A par3anA; TUTa par3anA (daMgA, A~dhI) (5) kArya khatma karake uThanA (sabhA, adAlata) (6) khilanA; nikharanA; barAbara khulanA; ubharanA (7) dilase utaranA; mana phira jaanaa| [UTha pahANA paga para = apane hI hAthoM apanA kharAba krnaa| UThatAM besatAM uThate-baiThate; hara vkt| UThI javaM = calA jAnA (2)(zAlA)chor3a denA (3) divAlA nikAlanA; tabAha honA (4) mara jAnA / UThIne behUM thavaM = bImArImeMse acchA honA.] aThaveTha strI0 sevA-TahalameM haradama hAjira rahanese honevAlA zrama (2) baha zrama jo begAra-sA lage For Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir UThA na0 ba0va0 sAr3he tInakA pahAr3A; huuNtthaa|[-gnnaavaaN, bhaNAvAM = bhara- mAnA; dhokhA denA; chalanA.] UDaka,UDakAvU dekhiye 'UTakavU' Adi aDasUDa a0 aMdhAdhuMdha; binA socevicAre; A~kheM mUMdakara UDaDiyaM vi0 aMdhAdhuMdha; vicArahIna (2) vaise kArya karanevAlA; aMdhA UDaNa vi0 ur3AkU; ur3anevAlA (2) chutahA; saMkrAmaka (3) sAdhAraNa tApamAna para ur3a jAnevAlA (tela Adi); 'voleTAila' [ra. vi.] UDaNakhATalI strI0 ur3anakhaTolA; bailUna UDaNagho strI. caMdanagoha UDaNaghoDo puM0 ur3anaghor3A UDaNapAvaDI strI0 pavanapAdukA UDamUDa a0 yakAyaka; cupakese kA a0 kri0 ur3anA (2) teja calanA; daur3anA (3) phIkA par3anAur3anA (raMga Adi) (4) bhAganA; chU honA (5)bikanA; khapanA (vastu, mAla Adi)(6)phailanA (7) (kisI para) AkramaNa karanA; TUTa par3anA (8) (parIkSA) asaphala rhnaa| [UDatA kAga pADe evaM = cakorabAhoza; kaise bhI pAra pAye aisA; ghAgha (2) zarAratI; utpaatii| UDIne AMkhe bAma = ekadama suMdara laganA; A~khameM basanA.] UDasUDa a0 binA soce-samajhe binA ittalA diye UDAUra(-DI) strI0 bAra-bAra ur3anA UDIstrI0 ur3I;mAlakhaMbhakI eka kasarata kI ga= bhApake rUpameM havAmeM ur3a jAnA (gaMdha, kapUra, spiriTa AdikA) gu. hiM-4 karela(-saM) vi0 caMcala vRttikA (2) bahakA huA / mANa na0 iMDuvA; bir3aI kaNa vi0 Una ; nyUna; adhUrA (2)strI0 kamI; nyUnatA UNapa(-ma) strI0 nyUnatA; kamI (2) apUrNatA (3) doSa; burAI UNuM vi0 apUrNa; kama; adhUrA Utara sa0 kri0 dekhiye 'utaraDavU' UtaracaDa strI0 car3hA-utarI Utaraa0 ki0 utaranA (2)giranA; ghaTanA; kama honA (vastuNoMke bhAva) (3) (guNa, sthiti, svabhAvameM) halakA par3anA; bigar3anA; khAnekI cIjoMkA bigar3anA; ausanA (4)taulameM ThIka utaranA (5) honA; upajanA; pAnA (fasala) (6) ThaharanA; mukAma karanA (7)hUbahU bananA (naqala, chabI) (8) (spardhA, nATaka AdimeM)zarIka honA (9) (kisI aMga yA haDDIkA apane sthAnase haTanA; ukhar3anA (10) (graha yA dazAkA) yoga samApta honA; asara haTanA (11) lajjita honA; muMha laTaka jAnA (12) (raMga) dhula jAnA (13) (mana, hRdaya, dhyAnameM) ThIka jamanA; baiThanA; khayAlameM AnA; bhAnA; ghara karanA; jagaha karanA (14) (bAla) jhar3anA; nikalanA (15) sakri0 pAra karanA; pAra utaranA (nadI, pula Adi) / [UtaratAM pANI= kama hotA jAtA joza, hausalA, jora yA sthiti (2) buddh'aapaa| UtarI jaq=sar3anA yA ausanA (2) ThIka utrnaa| chatarI para jaldI utaranA (2) gussA hokara For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50 matarAI lar3ane para utArU honA; Apese bAhara honA; DAMTanA; (3) ulahanA denA] utarAvaM a0 kri0 'UtaravU' kriyAkA bhAverUpa; utarA jAnA utarelU vi. nikRSTa ; upayogameM se radda kiyA huA (kapar3A vagairaha); utarana; 'sekaMDa hainDa' UtavU a0 kri0 havA yA pAnIke asarase (lakar3IkA) aiMTha jAnA; ukaThanA UtaLa vi0 uthalA; kama gaharA / UbalapAyala vi0 ulaTa-palaTa;parivartita (2) strI0 uthala-puthala Ucala(-lA) a0 kri0 A~dhA hokara giranA; ulaTanA Uthalo puM0 palaTA; palaTA khAnA (2) acchA honeke bAda phira rogakA AkramaNa honA; daurA (3) kavitAmeM chaMdAMtara sUcita karanevAlA padya (4) prtyuttr| [-khAvo= ulaTanA; auMdhA yA ulaTA honA (2) bImArImeM se uThakara phira rogagrasta honaa|maarvo palaTa denA; nIcekA bhAga Upara karanA (2) palaTA khAnA; ulaTa jAnA.] adabattI strI0 UdabattI; agarabattI U, vi0 baiganI; UdA UpaI strI0 dImaka UbaDa vi0 mola-tola kiye binA aise hI diyA, liyA yA aMdAjase ThaharAyA huA (aisI dara, nApa, kharIda) UbaI vi0 dekhiye 'UghaDa' (2) na0 aisA kaam| [-levU = Ar3e hAthoM lenA; khUba dhamakAnA. Upara(-rA)a0 kri0 kharca meM likhA jAnA (2) dUra honA; TalanA (3) palanA 112!!!!!! UpasAIM UnavA (na') puM0 eka mUtraroga; sUjAka anu(nu') vi. garama; tapta (2) jvryukt| [UnI AMca (mAvavI, lAgavI) = A~ca AnA; kucha nukasAna, bhaya, jokhima yA beijjatI ho aisA prasaMga yA samaya / UnI barALa kADhabI -dilakA gubAra nikAlanA; apanA dukhar3A ronA.] Upaja strI0 upaja; paidAvAra (2) AmadanI; prApti (3) nafA UpajanIpaja strI0 paidAvAra aura bar3hatI (2) upaja (3) zuddha Aya; asala AmadanI UpajavU a0kri0 upajanA; utpanna honA; janamanA (2) bananA; pariNata honA (3) milanA; siddha honA; prApta honA yA AmadanI honA (4) dAma milanA (5) asara par3anA; basa calanA Upajavero puM0 Ayakara UpaTavU a0 kri0 ur3anA (raMga AdikA) UpaDa akri0 ubharanA; U~cA honA (2) uThAyA jAnA (3) prasthAna karanA; nikalanA; uThanA; calanA; chUTanA (4) acAnaka zurU honA; uThanA (pIr3A, roga AdikA) (5) curAyA jAnA; har3apa ho jAnA (6) paisoMkA vApasa liyA jAnA (7)bikanA; khapanA (8) jhapaTanA; lpknaa| UpaDatA(-tI)ne ekadama ; yakAyaka.] UpaNa, sa0 kri0 osAnA UpaNA, a0 kri0 osA jAnA UpaNuM na0 khATake sirahAne yA pAMteke tarafakI lakar3I Upasa (-sA) a0 kri0 ubharanA (2) phUlanA (3) sUjanA For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Upharya Upha vi0 dekhiye 'uparaM ' Uba strI0 phaphUMdI; bhukar3I Ubaka strI0, ( ko ) puM0 ubakAI UbaTa vi0 sar3A huA; bigar3A huA (2) utarA huA (tela, anAja Adi ) Uba vi0 ukaDUM baiThA huA (2) A~dhA / [-rahIne : = jhakha mArakara; apane Apa ThikAne Akara ; majabUra hokara ; apanI g2arajase . ] [ jamanA Uba a0 kri0 dekhiye 'ubAbuM'; phaphUMdI abaLa a0 kri0 (baTakA) khulanA ; ukalanA (2) ( ghAva yA bImArI ka ho jAneke bAda) phira zurU honA; palaTA khAnA UbhaDa puM0 hara roja ujarata para kAma karanevAlA majadUra (2) aniketa; khAnAbadoza kamabuM vi0 dekhiye 'kabhuM ' UbhaNI strI0 makAnake faroM se bAlAkhAne takakI U~cAI (2) (gharakI) kurasI Ubhara ( - rA) buM a0 kri0 uphAna se bAhara nikalanA; umar3anA (2) chalakanA (3) bahuta bar3I saMkhyAmeM ikaTThA honA umar3a par3anA Ubharo puM0 ufAna ; uchAlA ( 2 ) manakI vRttikA uchAla yA gubAra / - [- Avavo, caDavo = joza khAnA; gubAra nikalanA. ] UbhavaM a0 kri0 khar3A rahanA - honA (2) thamanA (3) DaTanA; Takkara lenA; muqAbalA yA sAmanA karanA UbhaLavaM a0 kri0 dekhiye 'UbaLavaM' kramAkrabha strI0 lagAtAra khar3A rahanA ( 2 ) a0 binA ruke; khar3e-khar3e; bag2aira kala pAye (dI - 51 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir UmaM UbhuM vi0 khar3A (2) thamA huA; calatA baMda par3A huA; rukA huA (3) sIdhA ; tanA huA ( 4 ) khar3I car3hAIvAlA (5) adhUrA; jArI; bAkI; Age calanekI yA pUrA honekI apekSA rakhanevAlA (6) sIdhA; jo eka hI dizAmeM gayA ho; jisameM ghumAva na ho (7) jiMdA ; maujUda (pati) (8) laMbarUpa | [UbhAM hADakAMnuM = kAmacora; AlasI / UbhI pUMchaDIe nAsabuM = duma dabAkara bhAganA / --kara khar3A karanA; qAyama karanA; udyata karanA; racanA; upajAnA; banAnA ( prAyaH jahA~ kucha na ho usameM se paidA karanekA tathA kRtrimatA yA banAvaTakA bhAva batAtA hai) / - thaM = khar3A honA; sthApita kiyA jAnA ( 2 ) bImArImeMse uThanA (3) cunAvameM khar3A honA / -yaI rahevuM = rAha dekhate khar3A rahanA ( 2 ) bATa dekhanA; rukanA (3) cakita honA; bhauMcaka khar3A rahanA / UbhuM ne abhuM bALI ke saLagAvI mUkabuM jisa sthitimeM ho usI hAlatameM ekadama jalA DAlanA (2) rIsa yA khIja car3he aisA kahanA yA karanA; jI jalAnA / - rahevuM = = rukanA (2) bATa dekhanA (3) TikanA; na DiganA; sAmanA karanA; kama na honA / varasa = sAsa sAla; pUrA varSa / Ubhe page = lagAtAra kAmameM lagA huA (2) jhaTapaTa ; binA ruke| kabhe paNe thaI rahenuM = adhIra ho uThanA ; besabra bananA . ] kamaTavuM a0kri0 umar3anA; jozameM Akara bar3hanA ( 2 ) pakanA = / a0 kri0 dekhiye 'UmaTavuM ' For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Umara Umara, Umaro puM0 dehalI; caukhaTakI nIcevAlI lakar3I | [UmarA ghasavA = ( bekAra ) ghara ghara bhaTakanA / UmarA bacce besabuM = (AnA-jAnA ruke isa taraha) caukhaTake bIca baiThanA ( 2 ) fAqA karate hue dharanA denA; taqAz2A karanA / Umare caDhavuM = (kisIke ) ghara jAnA / UkhaDI jabo = nirvaMza honA; ghara becirAg2a ho jaanaa| -khobI nAlabo = lenadArakA taqAz2A jArI rahanA / - ghasI nAlavo = bAra bAra kisIke ghara jAnA. ] Umaro puM0 uduMbara; gUlara kamalabuM a0 kri0 khilanA; vikasita honA (2) ( pazukA) biyAnekI sthitimeM honA (3) ( cUnekA) phaTanA UrmikAvya, UrmigIta na0 gIti kAvya; 'lirika Urmila vi0 bhAvuka; taraMgI Ula strI0 jImakA maila; jihvAmala / -- [ - utAravI = (dAtunakI cIra yA jIbhIse) jIbha kA maila sAfa karanA. ] Ulaka (la.) strI0 halakI ; qai; ulaTI UlakuM na0 mAtra halle - gullese macanevAlI bhagadar3a aura ghabar3AhaTa; hullar3a / [ -paDaM = bhagadar3a honA, macanA. ] UlaTa strI0 hausalA; umaMga UlaTa vi0 ulaTA ; viparIta / [ -TapAle = loTatI DAkase. ] UlaTatapAsa strI0 jiraha UlaTapA (-pU) laTa vi0 ulaTa-palaTa; parivartita (2) avyavasthita ; astavyasta ( 3 ) strI0 ulaTa-palaTa jA~ca (4) avyavasthA : . UlaTamera a0 umaMgake sAtha; bAhausalA 52 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir UMca UlaTaM a0 kri0 umaMgase karanA ( 2 ) umar3anA; bar3ha AnA (3) hamalA karanA; TUTa par3anA (4) A~dhA ho jAnA; ulaTanA (5) doharAnA; ulaTanA UlaTasavAla puM0 pratiprazna UlaTasulaTa vi0 ulaTa-sulaTa; astavyasta ( 2 ) ulaTA-sIdhA ; idhara-udhara UlaTAnuM vi0 ulaTA UlaTAsulaTI vi0 dekhiye 'UlaTasUlaTa' UlaTI strI, ulaTI; vamana UlaTuM vi0 ulaTA ; A~dhA ( 2 ) viruddha ; Ar3A ( 3 ) khilAfa ; ulaTA / [ UlaTI gaMgA bahevI = ulaTI gaMgA bahanA; svAbhAvikake badale ulaTA honA; anahonI honA. ] UlabuM (la' ) a0 kri0 ( mausamakA ) bIta jAnA; khatma honA UlabuM (la) a0 kri0 jhuka jAnA; namita honA ( 2 ) gAr3I AdikA Agese U~cA ho jAnA; ulAra honA (3) ulaTanA; sIdhekA auMdhA ho jAnA (4) kUdanA ( 5 ) khatma honA; nAza honA (6) utsAhake sAtha Age bar3hanA - pA~va dharatI para na rakhanA [lA. ] UMlipuM na0 jIbhI UziyuM na0 ha~siyA Usa puM0 reha; kallara [sarvanAza UsarapATo puM0 vinAza ( 2 ) satyAnAsa; UhApoha puM0 carcA UMgha. strI0 U~gha ; nidrA; nIMda / [ -UDI javI = nIMda ucaTa jAnA; jAga par3anA ( 2 ) Alasya yA ajJAna dUra honA; hozameM AnA / kADhavI = nIMda lenA (2) ( ratajage ke kAraNa ) bharI nIMda nikAlanA / -yecIne ujAgaro For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaMbaNa vahoravo = jAna-bUjhakara duHkha yA * jhaMjhaTameM phNsnaa| -mAM jaq= g2afalata yA anajAnameM jAnA.] UMghaNa strI0 U~gha (2) bahuta sonekI Adata mAlasI; ahadI U~ghaNazI vi0 U~ghanekA AdI (2) U~ghavaM a0 kri0 UMghanA; nIMda lenA (2) AlasI hokara par3e rahanA; alasAnA (3) anajAne-ajJAnameM rahA karanA [lA.] / [UMdhI jaso jAnA; gaharI nIMdameM gar3apa honA (2) (kisI bAta yA kAryameM asarakAraka honese) bacanA; balAse par3A rahanA; gharA rahanA; udA0 UMghI jAya na Ave to.'] UMcAravaM a0 kri0 sulAnA (2) chor3a denA; zAMta karanA UMcALa (0) vi0 U~ghanekA AdI (2) jarA jarAmeM U~ghe aisA aMdha vi0 ucca;-se bar3hakara; zreSTha (2) umadA; bar3hiyA [sira para uThAnA aMcakavaM sa0 kri0 uThAnA (2) (bojha) UMcakAmaNa na0, (-mI) strI0 uThAnekI ujarata; DhulAI [madada karanA UMcakAva, sa0 kri0 uThavAnA; uThAnemeM UMcakA a0 kri0 uThAyA jAnA UMca-nIcabhAva puM0 amuka U~cA aura amuka nIcA aisI bhAvanA U~cAI strI0 U~cAI; bulaMdI UMcANa na0 U~cAI (2) U~cI jagaha TIlA UMcaM vi0 UMcA; bulaMda; nIcAkA ulaTA (2) ucca ; bar3hakara; umadA (kada, pramANa AdimeM) (3) khUba car3hAyA huA (svara, AvAja) (4) anamanA; udAsa (mana, jiiv)| [UMcI mAMsa karavI = ( kisI kAmameM se) A~kha uThAnA; dhyAna dUsarI ora jAne denA (2) koSa yA viroSa dikhAnA; AMkha dikhaanaa| -Avaq= (duHkha, pIr3A, bhAra Adise) chUTanA; ubaranA; mukta honaa|-krvNbojh sira para rakhanA; isake lie madada karanA (2) gar3e murde ukhaadd'naa| bAvaI jhUThA bakhAna karanA; ati mAna denA; cddh'aanaa| -jo = kAmameMse avakAza nikAlanA yA pAnA (2) nigAha DAlanA; khayAla rkhnaa| -neU mAmu rAkhaq= garvase itarAnA; ghamaMDameM cUra honaa| -mUka, melaq= alaga yA dUra rakhanA; chor3a denA; bhUla jAnA (kAma, hayA, par3hAI Adi) (2) chipAkara rakhanA; chipA denA; bacata karanA; saMbhAlanA.] UMnI vi0 U~cA-nIcA; uubdd'khaabdd'|[-krvNtrtiibse rakhanA; sAfa-sUfa karake vyavasthita karanA (2) khalabalI paidA karanA; azAnti khar3I karanA [lA. 1UMco nIco hAtha paravo = anyAyase dhana kamAnA; UparakI AmadanI karanA. UMce a0 uuNce| [-caDAva dekhiye 'UMcuM caDAvaq.] U~cepI a0 U~cAIse; Uparase (2) chue binA; UMcese (3) U~cI AvAjase; U~cese (4) AkAzamaise UMjaNa na0 tela denA (2) taulanekA dravya - tela, araMDIkA tela vagairaha UMja, sa0 kri0 taulanA; tela lagAnA (2) roga yA bhUta-preta nikAlaneke lie maMtra par3hakara phUMkanA; jhAr3anA For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aMgAva kaMgAva sa0 kri0 'kaMjavaM' kriyAkA preraNArthaka rUpa; tulavAnA UMTa na0 U~Ta / [ me = bahuta laMbA; laMba-tar3aMga (2) bevaqUfa; ga~vAra / -nAM aDhAre vAMkAM = svabhAvase hI Ter3hApana; U~TakI saba kaleM Ter3hI; U~TakI kaunasI kala sIdhI.] aMTaDI strI0 U~TanI; sAMr3anI ( 2 ) sunArakA eka auz2Ara y UMTaDo puM0 U~Ta (2) dekhiye 'UMTiyo' aMDabaMda puM0 nIma hakIma; atAI vaidya UMTa na0 kaThabaMdaI; anAr3I upacAra UMTiyA (-puM) jIraM ma0 isabagola UMTiyo vi0 U~Ta jaisA UMcA ; laMba-tar3aMga (2) puM0 U~Ta (3) maMdabuddhi aura AlasI vyakti (4) bhArI bojha UMcA karanevAlA yaMtra; hatyA; bAlAkuppI (5) uTar3apA (gAr3IkA) maMDaLa strI0 peTakA vAyugolA ; maror3A UMDAI strI0 gaharAI ( 2 ) isakI mApa UMDANa na0 dekhiye 'UMDAI' (2) nicAna UMDa vi0 satahase nIcA; nIcA ( 2 ) uthalAkA ulaTA ; gaharA ( 3 ) bhItarase laMbA; dUra taka aMdara hI aMdara calA gayA ho aisA (4) ghanA (bana ) ( 5 ) gaMbhIra; gahana; jisake manakI thAha na lage [lA. ] kaMdara puM0 cUhA UMbarI strI0 uMdarI; gaMja roga 54 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaMsoripuM vi0 ulaTe kAma karanevAlA pAMca vi0 dhuMdhalA (2) cuMdhA (3) mUrkha (4) ur3AU UMcI putaLInuM vi0 jisakI AMkhakI putalImeM ulaTA yA auSA pratibiMba par3atA ho UMM vi0 A~dhA; ulaTA ( 2 ) Ar3A; viruddha; sIdhA yA sulaTekA bilakula ulaTA ; jhUThA / [ UMcA pATA bAMdhavA = ulaTA-sIdhA samajhAkara bahakAnA; ulaTI paTTI par3hAnA / UMSAM pagalAMnuM = kamanasIba nahasaqadama / UMghI pAghaDI mUkavI = divAlA nikAlanA / --kara = auMghAnA (2) dekhiye 'UMM mAravu' / - ghAlabuM = zaramAnA; lajjita honA / - ghAlIne = dUsarI ora nigAha DAle binA (2) binA socesamajhe; AMkha mUMdakara (3) sAhasake sAtha / -mArakhaM = bigAr3anA; caupaTa karanA / - vALavaM bigAr3anA / - vetara = gur3a gobara kara denA; ulaTA kara denA. ] For Private and Personal Use Only * kaMdhuMca (-cha) tuM vi0 ulaTA-sulaTA aMbADi na0 lUkA; luAThA UMbelo puM0 maror3A maror3a UMhakArI puM0 'UMha' aisA udgAra; uha kahuM a0 U~hU~; inakAra yA haThasUcaka udgAra
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir puM0 devanAgarI varNamAlAkA sAtavA~ akSara-eka svara bojha ; RNa RNa na0 RNa; karja (2) ehasAnakA RNasaMbaMdha puM0 pUrvajanmakA lena-dena RNAnubaMdha puM0 pUrvajanmakA lena-dena (2) lena-dena * RNiyaM, RNI vi0 RNI; qarjadAra; denadAra (2) AbhArI Rtu puM0 garbhAdhAnakA kAla (2) rajodarzana (3) do mAsakA niyata kAla; Rtu (4) mausama; kisI cIjake honekA upayukta kAla [lA.] (5) aabohvaa|[-svii mausamakA zurU honA. e puM0 devanAgarI varNamAlAkA dasavA~ akSara-eka svara e sa0 (nizcayavAcaka) vaha (2) vara yA vadhUkI saMjJA (hiMduoMmeM) (3) vi0 vaha eka vi0 eka; 1 (2) vejor3a; advitIya (3) amuka; eka; udA. 'eka rAjA hato' (4) bhedarahita; samAna (5) eka matakA; ekajabAna (6) (saMkhyAvAcaka zabdake aMtarme) 'karIba', 'lagabhaga' aise arthameM ; udA. 'pAMceka, soeka' (7) 'sirpha yA mAtra' ke bhAvameM; udA. 'eka pitAnA vacanane saaru'| [-astre mUDa = (binA lihAjake sabake sAtha) ekasA baratAva karanA; eka lAThIse sabako hA~kanA |-aaNkh bavI = A~kheM cAra honaa| A~le joh = pakSapAta krnaa| -iMdriyarnu mAna = eka hI dizA yA hetukA jJAna%B saba tarafakA nhiiN|-kaanvii bIje kAna ay = kAnoMkAna bAta phailanA; eka kAnase dUsaremeM jaanaa| -kAne sAMbhaLI bIje kAne kADhI nAlaq= sunI anasunI karanA; sIkha gA~ThameM na baaNdhnaa| -kAMkare ye pakSI mAravAM = eka paMtha do kAja / -gurunA celA = eka thailIke caTTe-baTTe / -cAe bekakA jhaTapaTa javAba yA phaisalA (karanA, denaa)| -paga dUdhamA ne eka paga bahImA = donoM pakSoMmeM; do nAvoM para car3hanA / -pachI ekakramase; ekake bAda eka |-paayo ocho hovo jarA pAgala yA alhar3a honaa|-bhvaa bebhava karavA-dharmabhraSTa yA jAticyuta honA(2)kisIke ghara baiTha jaanaa|-mgnii (be) phADa = eka canekI dAla; sahodara / For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra eka eka - mALAnA maNakA = eka roTI, kyA moTI aura kyA www.kobatirth.org tavekI choTI / - lAkaDIe hAMkayuM = eka lAThIse hA~kanA (2) ekasA rauba calAnA / -hAyeM vALI na paDe = eka hAthase tAlI nahIM bajatI / nuM bena thavaM = jida na chor3anA; apanI bAta para qAyama rahanA; bAta para ar3anA. ] eka eka vi0 eka dafA eka (2) ekake bAda eka; kramika ekakesarI vi0 eka kesaravAlA (phUla) ekakozI vi0 ekakozI ekagAMTha strI0 ekA ; mela; mitratA ekacakrI vi0 ekacakra; eka pahiyevAlA (2) cakravartI ( 3 ) strI0 ekacakrI; eka pahiyevAlI sAikala ekaca a0 eka hI AdamIke pAsa saba sattA rakhakara ekaci vi0 ekacitta; tallIna; dattacitta (2) na0 dhyAna ekAgratA ekachatra vi0 ekacchatra; eka narezavAlA ( 2 ) na0 ekataMtra zAsana-praNAlI; ekahatthI hukUmata [ jagaha para ekajaye ( - thye) a0 ekasAtha; eka hI ekajIva vi0 ekajIva; abhinna ekaTANuM na0 eka jUna bhojana karanA eka vi0 ikaTThA ekatrita ( 2 ) a0 ekasAtha; eka jagaha para; ekatra ekaDo puM0 ekakI saMkhyA batAnevAlA aMka 1 ( 2 ) hastAkSara (3) qabUla (4) birAdarIkA gola / [ ekaDA banaramuM mIMDaM = jo ginatImeM na ho; mAmUlI; nikammA / ekaDe ekathI = zurUse / -karavo = ekakA aMka likhanA ( 2 ) sahI, qabUlata karanA 56 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ekadezIya (3) zAdI ke lie birAdarI kA maMDala banAnA / kAThI nAkhavo = ginatImeMse haTA denA; saMbaMdha-viccheda karanA (2) jida chor3a denA / -kApavo = birAdarIse khArija karanA (2) zumArameM na lenA / -pADavo = zikSAraMbha karanA ( 2 ) sahI karanA; svIkRti denA . ] ekALi vi0 ekapaliyA (chAjana ) (2) na0 ekapaliyA makAna yA osArA ekataraphI vi0 ekatarafA; ekapakSIya ekataMta vi0 AgrahI ( 2 ) puM0 Agraha ekataMte a0 sAtha milakara; sAthameM; ekajIva hokara ( 2 ) lagA rahakara ; jArI rahakara ; taMdehI aura AgrahapUrvaka ekatAra vi0 eka tAravAlA (2) eka sarIkhA (3) ekarasa (4) ekacitta ekatArI puM0 ekatArA; ikatArA ekatALIsa vi0 ekatAlIsa; ikatAlIsa ; 41 ekatALI puM0 ekatAlIsa serakI manavAlI mApa ekatIsa vi0 ikatIsa; 31 ekatra a0 eka jagaha para sAtha meM (2) ekatra ikaTThA; mile-jule ekatrIsa vi0 dekhiye 'ekatIsa ekadama a0 ekadama ; turaMta (2) bilakula; nipaTa; udA0 'ekadama kALaM ' ekavaLa vi0 jisakI dAla na banatI ho aisA ekavila vi0 ekadila ; abhinna hRdaya ekavilI strI0 ekadilI; ekadila honA (2) manakA mela; ekA ekadezI (0) vi0 ekadezIya eka hI dezakA (2) jo eka hI deza yA For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ekamA hisseko lAgU ho aisA; ekatarafA; ekAMgI (3) saMkucita; maryAdita ekapAraM vi0 ekasA; pheraphArarahita ekapage a0 adhIra huA ho aise / ekama puM0 ikAI; ekAI; 'yUniTa' (2) ekakA aMka; eka (3) gaNanAmeM dAhinI orase prathama aMka yA usakA sthAna; ekAI (4) strI0 par3avA; pratipadA ekamata vi0 ekamata ekavAkyatA ekamatI strI0 sabakA ekamata honA; ekamArgI vi0 eka hI mArgako pakar3e rahanevAlA (2) sarala; sIdhI rAha calanevAlA ekameka a0 paraspara; Apasa-ApasameM ekameLa puM0 mela; ekA (2) vi. sahamata; anukUla (3) mela rakhanevAlA ekara puM0 ekar3a ekaragiyuM vi0 jhakkI ekarasa vi0 ekarasa (2) mazamUla ekarAza vi0 eka rAzikA- eka sarI khA; samAna guNoMvAlA (2) strI0 samAnatA (3) mela; ekA ekalakSI vi0 eka hI lakSya yA hetuvAlA ekalaDokala vi0 akelA; akelA dukelA; ikkA-dukkA ekalatA strI0 akelApana; tanahAI ekalabokala vi0 dekhiye 'ekalaDokala' ekalapeTuM vi0 akalakhurA; khudag2arja ekalamUDiyuM, ekalamUDaM vi0 strI, putra Adise rahita; nirA akelA ekalavAyuM vi0 akelA; akelA-dukelA ekalavIra puM0 akelA jUjhanevAlA vIra ekalasUraM vi0 akelA; saMgI-sAthIhIna (2) matalabI ekaliyu.na. eka AdamIke sonekI nApakI tozaka ekalaM vi0 akelA; ekAkI; tanahA ekavacana na0 ekavacana [vyA.] ekavacanI vi0 kahA pAlanevAlA; bAtakA dhanI ekabaDu vi0 ekaharA; ikaharA [dhAna ekavAriyaM na0 eka bArakA char3A huA ekavIsa vi0 ikkIsa; 21 ekasaTha vi0 ikasaTha; 61 ekatarakhaM vi0 eka sarIkhA; samAna ekasaMpa vi0 melavAlA (2) puM0 aikya; mela ekasaMpI strI0 (2)vi0 dekhiye 'ekasaMpa' ekasAthe a0 ekasAtha; mile-jule ekaseraM vi0 eka lar3IvAlA. ekaseM (-so) vi0 eka sau; 100 ekahathu (-jyu) vi0 ekahatthA; eka vyakti dvArA saMcAlita ekaMdara vi0 sArA; kula ekaMdara (-re) a0Ama taurase; samagratayA ekAeka a0; ekAeka; acAnaka ekAkAra vi0 ekAkAra; ekarUpa (2) milA-julA; gaDDa-maDDa nirAdhAra ekAkI vi0 ekAkI; akelA (2) ekAkSa (-kSI) vi0 ekAkSa (2) kAnA (3) puM0 kauA ekANu (-j) vi0 ekyAnabe; 91 ekAda(-) vi0 eka-Adha; ekAdha; koI eka (2)eka-do (3)zAyada eka ekAvana vi0 ikyAvana; 51 ekAzaNa (-j) na0 ekAzanA; eka jUna bhojana karanA ekAzI (-sI) vi. ikyAsI; 81 ekAsaNa (-) na0 dekhiye 'ekAzaNa' For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ekAsUca ekAsUSa a0 pratyeka; eka-eka; tamAma ekAMka vio eka aMkavAlA (2) eka aMkavAlA (nATaka) ; ekAMkI (3) na0 ikAI; 'yUniTa , ekAMkI vi0 dekhiye 'ekAMka' ekAMga vi0 eka aMgavAlA (2) apaMga (3) puM0 aMgarakSaka ekAMgI vi0 dekhiye 'ekAMga' (2) ekatarafA ; ekAMgI - (3) haThI; eka hI bAtako pakar3e rahanevAlA ekAMta vi0 sUnA ; nirjana ( 2 ) akelA; ekAMta ( 3 ) khAnagI (4) eka hI ora lagA huA (5) na0 ; strI0 sUnA sthAna; ekAMta " ekAMtarA ( 0 ) a0 bIcameM ekako chor3akara [ bArIkA bukhAra ekAMtariyo puM0 ekAMtara; aMtarA; ekAMtare a0 dekhiye ' ekAMtarA ekI vi0 jo dose niHzeSa vibhAjita na ho sake (saMkhyA) ; tAqa ( 2 ) strI0 ekatA ( 3 ) pezAbakI hAjata [ lA. ] / [ -karavI = pezAba karanA / -lAgavI = pezAbakI hAjata honA / -thavI = pezAba honA. ] ekI vi0 eka hI (avyaya jaise prayogameM; udA0 'ekIkalame ' ) ekIkalame a0 ekaqalama ; ekabAragI ekIDaze (se) a0 ekaTaka; animeSa ekIbekI strI0 bAlakoMkA eka khela ekIvalate, ekIvAre a0 eka-sAtha ekIsAye a0 eka sAtha eke vi0 eka bhI ekeka vi0 eka-eka (2) alaga; judA (3) a0 eka-eka ekekuM vi0 ekake bAda eka 58 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evvADI ekotera vi0 ekahattara; 71 ekke vi0 dekhiye 'eke' ekko puM0 ekkA; eka bUTIvAlA tAzakA pattA (2) eka hI baila yA ghor3ekI do pahiyoMvAlI gAr3I; ikkA (3) ekA; mela (4) sabase hoziyAra yA kuzala AdamI; bejor3a yA zreSTha puruSa ; eka [lA. ] ekyAzI (sI) vi0 ikyAsI; 81 ero (eN) puM0 eka auSadhi ( 2 ) isakA paudhA ( 3 ) raddI-sI cIjeM [lA.] esalAsa puM0 dekhiye 'ikhalAsa ' ; dostI ejana a0 aijana; phira vahI ; Upara batAye anusAra [mukhatAra; ejeMTa ejanTa puM0 ADhatiyA (2) pratinidhi; ejansI strI0 Ar3hata ( 2 ) Ar3hatakI dukAna; ejeMsI ( 3 ) aMgrejoMke amalameM sarakArI ejeMTake adhIna (dezI riyAsatoMkA) pradeza eTaeTalaM vi0 itanA jyAdA eTalAmA bha0 itanemeM; itane samayameM eTalaM vi0 utanA / [ eTalA mATe : isalie; isa kAraNa. ] eTalaM badhuM vi0 itanA adhika; puSkala eTale a0 arthAt ; yAnI ( 2 ) isase ; isa parase ( 3 ) vahA~ taka; usa hada taka (4) usa samaya; itanemeM eTaleyI a0 vahA~se; usa sthAnase eTha (eN) vi0 jUThA (2) strI0 jUThana eThavADa (Do) (eN) puM0 khAne-pIne ke kAraNa honevAlI gaMdagI ( jUThA baratana, jUThana vag2airaha) (2) kUr3A-karakaTa; malinatA / [ eThe pANIe chAMTe te mI = jUThe hAthase kutA na mAre aisA; bahuta kaMjUsa . ] For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eThaM (eN) vi. kisIke khAnese bacA humA; ucchiSTa (2) sA-pIkara yA chUkara juThArA humA yA jugarane yogya; jUThA (3)jisameM khAyA-piyA gayA ho yA jUThana lagI ho; jUna (baratana, caukA, hApa) (4) na0 jUThA yA juThArA jAya aisA anna eThaMbaI (aiM) vi. jUThA (2) na. ucchiSTa; jUThana e(-1) strI0 er3I; e: (2)bUTakI er3a(3)bUTameM lagAI jAnevAlI ghor3eko mAranekI kIla; er3a ege(e) puM0 neha; sneha [ora eNI kora, emI gama, epIpA a0 usa ene (e~) sa. usane evI (eN) vi0 ahadI; AlasI;pramAdI evIlAna (e~) na0 ahadIkhAnA eSANa (aiM)na0,(-jI)strI0 nizAnI; pahacAna; cihna / -ApavI, kahevIpahacAna yA yAdake lie nizAnI denaa| -mUkavI = pahacAnakA cihna yA nizAnI karanA yA isake lie koI cIz2a rakhanA. ena (e~) vi0 aina; ThIka; asala; kharA (2)khAsa; mukhya (3) suMdara (4)kAmacalAU; mAmUlI (5) strI0; na0 zAna; AbarU (6)jarUratakA vakta; aina vakta vakta; ar3I enaveLA (e~)strI0 aina vakta; jarUratakA enAyata strI0 dekhiye 'inaayt'| [-kara= inAyata pharamAnA.]. emisa puM0 apraila eva(e~) strI0 aivadoSa ; khAmI (2) burAI; klNk| [-udhAravI - doSa yA barAI btaanaa| -jovI aiba DhUMr3hanA; aivajoI krnaa| -kavI = zarIrakA guNAMgaDakanA (2) kalaMka para paradA DAlanA; aivapozI krnaa| -lAgavI-dhabbA laganA.] ema (e~) a0 usa taraha / [-karatA= usa tarahase; yoN|-, ema, ema ne ema = jaisekA taisA; binA pheraphArake; jyoMkA tyoM.] ema chatAM (eN) a. phira bhI emanuM (e~) vi0 usa orakA; usa rItakA; vaisA (2)(e~)sa0 unakA emAM (aiM') sa. usmeN| eraNa (-) (era') strI. nihaaii| bI porIne soyana dAna = bar3e pApake anupAtameM prAyazcittake taura para kiyA jAnevAlA alpa dAna yA zubha kAma.] eraMDiyaM na0 reDIkA tel| -pIvaM%3 muMhakA svAda kharAba ho jAnA; muMha bigAr3anA; muMha utaranA (muMha bigar3A yA kharAba huA ho taba prayukta hotA hai).] eraMsI strI0 eraMDakI choTI jAti; aMDI (2) rer3ake bIja; reMDI eraMge puM0 eraMDa; reMDa; aMDI; araMDa eriMga na0 kAnakI bAlI; karNaphUla evaM(aiM') puM0 sAMpa jaMtu evaM sAMjhara (e~)na0 sA~pa Adi jaharIle ero(e~) puM0 mAnA-jAnA (2) ubArA erolero puM0 sonArUpAkA cUrA;(bhaMgarA) elacI puM0 elacI; rAjadUta ela(-)cI na0; strI. ilAyacI elaphola (aiM; phaeN) vi0 ulaTA-sIdhA; aMDa-baMDa (2) avicArI; aMTa-saMTa (3) asabhya (4) na0 nakharA; zarArata (5) anApa-zanApa For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org elabuM ela (eNla) a0 kri0 pAnI chUTanA ( hAtha, namaka AdimeMse) evaDaM vi0 utanA (2) utanA adhika evAmAM (e) a0 itanemeM evaM (e) vi0 vaisA; usa tarahakA (2) usake jaisA eve (e') a0 usa samaya eza (eN) strI0 aiza; sukha-caina ezaArAma (eN) puM0 aizoArAma; bhoga-vilAsa esara (eN) a0 kri0 dravanA; pAnI chUTanA (2) kama honA; ghaTanA ( 3 ) vikAra utpanna honA; ausanA eLiyo puM0 eluvA; musabbara eLe (0veLe) (eN; vaeN) a0 vRthA; bekAra strI0 devanAgarI varNamAlAkA gyArahavAM varNa - eka svara o puM0 devanAgarI varNamAlAkA bArahavA~ akSara - eka svara oiyAM (o) a0 DakAra lete samaya - honevAlA saMtoSajanaka udgAra (2) na0 DakAra yA usakI AvAja (3) DakAra jAnA; hajama kara lenA oka (oN) sa0 kri0 okanA; ke karanA; ubakanA (2) hajama kiyA huA mAla vApasa karanA; ugalanA [lA. ] ( 3 ) kaha DAlanA; jAhira karanA 60 ai o Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir care (2) binA mehanatake; mufta meM / [ -jaM = vyartha yA bekAra jAnA. ] eMjina (eN) na0 iMjana; eMjina eMjiniyara (eN) puM0 iMjIniyara eMTa (eN0) strI0 aiMTha; haTha; jida ( 2 ) itabAra ( lena-dena saMbaMdhI ) ; sAkha (3) Teka; pratijJA eMTabuM (eN0 ) a0 kri0 aiMThanA; akar3anA (2) z2ida karanA eMTha (0vADa), (-) (eN0) dekhiye 'eTha' Adi eMva (eN0) na0 ba0 va0 iMdhana eMghANa (eN0) na0, ( -NI) strI0 dekhiye 'ghANa ' . eMzI, (sI) (eN0) vi0 assI; 80 aiDa vi0 Ar3A; jiddI; aiMDA aiDajaMtara vi0 pUrA Ar3A; eNr3A-beMr3A okArI (oN) strI0 ubakAI; ulaTI okaraj (oN) sa0 kri0 'okabuM 'kI preraNArthaka kriyA okTobara puM0 aktUbara oNksijana puM0 Aksijana okhara (oN) na0 mailA; gaMdagI / [ - karavuM = (gAya, bhaiMsa Adi caupAyoMkA ) viSTA khAnA. ] okhAta (da) (oN) strI0 tAqata; bUtA ( 2 ) aukAta ; haisiyata bisAta For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atrecAlIsa bhoga cAlIsa vi0 unacAlIsa; unatAlIsa ; 39 [49 ogaNapacAsa vi0 unacAsa; uMcAsa; ogaNasATha vi0 unasaTha; 59 ogaNIsa vi0 unnIsa ; 19 ogaNotera vi0 unahattara; 69 ogaNyAeMzI vi0 unnAsI; 79 oNgasTa puM0 agasta ogaLaM (oN) a0 kri0 Thosa vastukA pravAhI honA; galanA; pighalanA (2) (zarIra) ghulanA; dubalA honA (3) dayArdra honA; pasIjanA; dila para asara honA [lA. ] ogATa (-) (oN) puM0 maveziyoMkA khAte khAte chor3A huA cArA; Akhora ogAna puM0 pAnIkI taraMga ogAsa (oN) puM0; na0 dekhiye 'ogATa' ogALa (oN) sa0 kri0 'ogaLabuM' kI preraNArthaka kriyA (2) dhIre dhIre [(2) Dhera; rAzi ogha puM0 ogha ; bAr3hakA pAnI; pravAha oghaDa (oN) vi0 aughara; anagar3ha; buddhU (2) bhAvahIna; lAgaNIzUnya; * jise bhayakA khayAla na ho mogharA (oN) vi0 dhabbedAra ogharALo (oN) puM0 DoI (2) lasadAra cIjrakA dAg2a khA jAnA oghalo, ogho puM0 oodha; Dhera; gaMjI (2) bikhare hue bAloMkA samUha (3) bhoja lenevAloMkA bar3A samUha ocara ( - riyuM) (oN) na0 hisAbake byorekA AdhArarUpa purajA; vAucara okhituM (oN) vi0 anacItA ( 2 ) a0 yakAyaka acAnaka occhava (oN) puM0 utsava dhUmadhAma 61 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ojhalapasvI (2) ( gAte-bajAte hue) bhajana-kIrtana oDa (05) strI0 nyUnatA; kamI ochADa (oN) puM0 bichAnekA kapar3A; cAdara; AcchAdana (2) grilAfa ; khola ochADhavaM (oN) sa0 kri0 DhakanA; mor3hAnA (2) chAnA; chA~va karanA ochAboluM vi0 kama bolanevAlA; mitabhASI [ saMkoca ; lajjA ochAyo (oN) - puM0 chA~ha; parachAIM (2) oDuM vi0 thor3A; kama (2) adhUrA; apUrNa (3) ghaTiyA; halakA / [ -Aja, AvabuM = dila duHkhI honA; burA laganA (2) apanemeM hInabhAvakA anubhava karanA / - : = balA TalanA; dUra honA / - = kama yA thor3A hai aisA laganA; isakA duHkha yA apamAna laganA / pAtra = kama yogyatA vAlA yA nIce kulakA; ochA AdamI (2) jisake peTameM bAta na pace (3) abhimAnI; bar3AI hA~kanevAlA; ochA aadmii| -lAgavaM = burA laganA; dila duHkhI honA / - lAvaj = dekhiye 'mochu AvavuM ' / - ochu thaI javuM = prema yA harSake bhAvase pulakita ho jAnA.] ovasuM vi0 kama-beza; thor3A-bahuta ojAra (oN) na0 aujAra; AlA; rAcha; sAdhana yojhala (oN) puM0 ; strI0 ; na0 ojhala; paradA; buraqA (2) janAnA / [-pALabuM = striyoMkA parademeM rahanA / - rahe = parademeM rahanA ( 2 ) zaramAnA [lA. ].] ojhalapaDa ( - ) do (oN) puM0 striyoM aura puruSoMke baiThane kI jagahake bIca meM DAlA huA paradA (2) paradA rakhanekA rivAja For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ozo osI strI0 kumhArina ozo puM0 kumhAra oTa puM0; strI0 bhATA ( 2 ) Ar3a; oTa (3) patana [lA. ] (4) a0 vApasa oTapa na0 turapana (2) bakhiyA oTaNI strI0 turapana (2) turapanekI majadUrI oTalI strI0 choTA cabUtarA oTalo puM0 bar3A cabUtarA (kisI makAnase saTakara banAyA huA ) / [ -UThavo = khUba nukasAna honA; tabAha honA (2) nivaMza honA; ghara becirAg2a honA / -ghasI nAkhavo = bAra bAra cakkara lagAnA (AjijI yA khuzAmadake lie) / oTale besavuM = ( qajaiMkI talabIke lie ) caukhaTake bIca meM baiThanA ; taqAz2A karanA (2) ghara ujar3anA; burA hAla honA (3) ( bezyAkA) caklemeM baiThanA. ]. oTavaM sa0 kri0 - bakhiyA karanA; turapanA oTI strI0 aMTI; TeMTa; A~TI oTo puM0 cabUtarA; cautarA oTha (o) puM0 hoMTha ; oTha / [ - UghaDavA = jabAna khulanA; zabda nikalanA / -ughADavA = z2abAna hilAnA; bolnaa| -karaDavA = hoMTha kATanA yA cabAnA ( hatAzA, pachatAvA yA krodhake kAraNa) / -pIsavA = hoMTha cabAnA; (krodhase ) gussA honA / suSI AvavuM hoMThoM para AnA; bolaneko udyata honA . ] oThavabuM (oN) sa0 kri0 g2alata bAta banAkara kahanA ; jhUTha bolanA (2) rakhanA; sajAkara rakhanA; jamAnA (3) ThUMsakara khAnA = oThaM (oN) bi0 jheMpU; khisiyAnA (2) na0 paradA; oTa (3) ooTake kAraNa 62 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir otacI banI huI ekAnta aura a~dherI jagaha (4) chipane yA Azraya pAnekI jagaha (5) parachAI; aksa (6) bAg2a ; dhabbA (7) bahAnA (8) namUnA ; naqala (9) tuccha vyakti; putalA (vyakti) (10) tAnA; cuTIlI bAta oDa puM0 or3a oDa (oN) strI0 galA; garadana oDakAra puM0 DakAra oDaNa strI0 or3a jAtikI strI oDanaM poTa (oN; caoN) vi0 kuchakA kucha ! bilakula ulaTA ; vicitra / [ -vetarayuM = bilakula ulaTA kara DAlanA. ] oDavaM na0 eka phala (2) choTI nAva; DoMgI ( 3 ) sa0 kri0 peza karanA ( 4 ) rokanA (5) a0 kri0 muzkila se bolanA yA apanI bAta samajhAnA [ bAla oDiyAM (oN) na0 ba0 va0 garadana parake oDaM na0 (khetakA ) dhar3akA (2) kAmacalAU khar3A kiyA huA nikammA AdamI; putale jaisA AdamI oDhaNa na0, ( - NI) strI0, ( - NuM ) na0 or3hanA; or3hanI oDhavuM sa0 kri0 or3hanA (2) apane Upara, jimme lenA; or3hanA [lA. ] (3) divAlA nikAlanA oDhADabuM sa0kri0 'oDhavu ' kA preraNArthaka rUpa; or3hAnA oDho puM0 or3hanA; khola; Dhakkana oja (oN) a0 isa sAla (2) cAlU samayameM otaNI strI0 DhAlanekA kAma; DhalAI (2) DhAlanekA pAtra (3) usakI kalA (4) dhAtu galAnekI bhaTThI (5) usakI majadUrI; ta~lAI For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org otaraMga otaraMga (oN) puM0; na0 utaraMga otarAcItarA na0 ba0 va0 uttarAphAlgunI aura citrA nakSatroMkA asahya garamIkA samaya [ uttarakI orakA otarAtuM (-j) (oN) uttara dizAkA; otabuM sa0 kri0 dhAtu DhAlanekA kAma karanA; DhAlanA [ rAstA bhUlA huA otA (oN) vi0 (mArgase) aparicita; osArI a0 oho ! vAha ! oya strI0 AsarA (2) madada; zaraNa othamIra puM0 ('akkala' zabda ke sAtha prayukta hotA hai) mUrkha oyo (oN) puM0 AsarA; zaraNa ( 2 ) oTa; bIcameM AnA ( 3 ) chAyA; chA~ha odhAna (oN) na0 garbha rahanA; garbhAdhAna odhdhedAra (-rI), oSo dekhiye 'hoddedAra, -rI, hoddo' opa puM0 opa; camaka; mulammA ( 2 ) pAliza; raunaqa / [ -Apavo, caThAvavo, devo = raunaqa bar3hAnA; camakadAra banAnA. ] opaTI strI 0 aupaTI; ar3acana ; kaThinAI (2) rajodarzana ( 3 ) prasUti opaNI strI0 opa (2) mulammA car3hAnekA auz2Ara opabuM a0kri0 sohanA; zobhA denA (2) sa0 kri0 mA~ja, ragar3akara camaka lAnA; opanA ( 3 ) ( cA~dI yA sonekA) pAnI car3hAnA oNphisa strI0 Afisa kAryAlaya; daftara mobALa (-ko) puM0 IMdhana ( 2 ) nadIke dvArA lAI gaI miTTI; bhATha obhA strI0 Afata; pIr3A; balA bobhAmaNa ( - NI) strI0 AfatameM pha~sanA; ulajhana 63 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir oramAyuM obhAvuM a0kri0 kaThinAImeMse yA prasUtikI vedanAmeMse chUTaneke lie vyartha prayatna karanA (2) ghabar3AnA; pasopeza meM par3anA; pha~sa jAnA (3) AfatameM A jAnA: pacar3e meM pha~sanA [bhATA aura strI 0 lAga- DA~Ta; car3hA-car3hI (2) ora (oN) vi0 aura; anya; dUsarA (2) nirAlA; ajIba; vicitra ora (oN) strI0 A~vala (garbhakA ) (2) Amako pAlameM DAlanA oraDI strI0 choTA kamarA oraDo puM0 bar3A kamarA (2) ghara (3) aMtaHpura ; janAnakhAnA [lA. ] / [oraDe ajavAzhu hovuM = ghara meM dhanadaulata aura saMtAna honA / oraDe tALAM 'devAai= ghara becirAg2a honA; niHsaMtAna honA / - vasAvI = niHsaMtAna honA. ] oraNI strI0 boAI (2) boAIkA samaya ( 3 ) bA~sA ( bIja bonekA) (4) cakkIkA mu~ha (5) galemeM ThUsanA - bahuta adhika khAnA ( tiraskArameM) oraNuM na0 utanA anAja jitanA eka bAra pIsaneke lie cakkImeM DAlA jAya; jhIMkA; ghAna orata (oN) strI0 aurata; strI orato (oN) puM0 armaan| [ - rahI javo == manakI manameM rahanA; aramAna raha jAnA / --bItabo = icchA pUrI honA; aramAna nikalanA. ] - oramAI (na, yuM) (oN) vi0 sautelA ( mA~ yA bAlakoMke lie) / [-kara = (bAlakake lie) sautelI mAM lAnA (2) sautelI mA~kI taraha baratAva karanA.] For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org orarkhu orakhaM sa0 kri0 meM DAlanA; sadA0 'ghaMTImA daLavAnuM anAja oravuM ' (2) (bIja) bonA; bA~sese (kheta meM) bonA (3) ( pakAneke lie) dAne adahanameMkhaulate hue pAnI meM - DAlanA (4) mu~ha meM ThUsanA khAnA ( tiraskArameM) oraziyo puM0 horasA; pattharakA cakalA | [ oraziyA jebuM sApha = bilakula sapATa (2) nirvaMza ; saMtatirahita [lA. ].] orasa puM0 dekhiye 'urasa' orADhavaM sa0 kri0 dekhiye 'oDhADavaM' oriyo (oN) puM0 dekhiye 'orato' (2) kinAre parakA ku~A orI strI0 eka chutahA roga ( prAyaH bAlakoMkA); khasarA olavadhuM (la' ) sa0 kri0 bujhAnA olA puM0 kaccA camar3A; khAla [ paudara olANa (-j) (oN; lA') na0 naicI; olAva (oN) strI0 aulAda; saMtAna (2) kula olAM na0 ba0 va0 ole oliyaM (oN) vi0 bholA; sarala; udAra (2) bhakta [baMdA ; bhakta oliyo (oN) puM0 auliyA (2) khudAkA oluM vi0 vaha [huA choTA cUlhA olo (oN) puM0 cUlheke sAtha lagAyA olyuM vi0 vaha ovAraNaM na kisIke amaMgala yA duHkhake nivAraNake lie AziSa denekI eka rasma vAranA [ ( 2 ) nichAvara karanA 'ovAvaM sa0 kri0 vAranA; balaiyA lenA ovA puM0 (nahAne, dhonekA) ghATa ozarI (oN) strI0 osArI ; dAlAna; barAmadA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 osAna ozalo puM0 chAtI (2) (bAjare kI ) moTI roTI ( tiraskArameM) / [-no ozalI kUTavo mara jA muA aisI badaduA denA / karavo, TIpavo = roTiyA~ banAnA ( 2 ) rasoI karanA (3) khUba pITanA . ] oziyALa vi0 dekhime 'oziyALu ' (2) strI0 na0 Azraya, garaja yA ehasAna ke kAraNa utpanna honevAlI parAdhInatA yA dInatA ; oziyALu vi0 Azraya, garaja yA ehasAna ke kAraNa dabaila yA parAdhIna (2) zarmiMdA (3) na0 ukta prakArakI parAdhInatAkA bhAva ozikaLa, oziMgaNa (oN) vi0 AbhArI ozIkuM na0 sirahAnA; takiyA osaDa na0 auSadha; davA ( 2 ) upAya; ilAja [lA. ] / [ -karavuM = davA yA ilAja karanA ( 2 ) vighna dUra karanekA ilAja karanA / - vATavaM = (2) badanAma karanA. ] osaDasaDa na0 davA-dArU = saz2A karanA oDi na0 davAke guNoMvAlI vanaspati osaravuM (oN) a0 kri0 pIche haTanA; sikur3anA (2) kama honA; ghaTanA ( 3 ) sUkhanA ( 4 ) lajjita honA; zaramAnA osarI (oN) strI0 dekhiye 'ozarI' osakyuM sa0 kri0 pasAnA osavAvuM a0 kri0 ( dAnA) pakanA; galanA; sIjhanA ( 2 ) jajba hokara kama honA ( 3 ) manameM duHkhI honA; mana masosanA [lA. ] (4) lajjita honA osaMgo (oN) puM0 zarama; saMkoca osANa (na) (oN) puM0 himmata; joza; dhairya (2) nizAnI; cihna For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org osAmaNa osAmaNa na0 mA~r3a; pasAvana (2) dAlake pAnI se banAI jAtI eka khAdya vastu osAro puM0 osArA; dAlAna osAvavuM sa0 kri0 dekhiye ' osavavuM ' ohiyAM a0 dekhiye 'oiyAM' oLa (La, ) strI0 qatAra; pA~ta ( 2 ) zreNI; varga ( 3 ) galI; kUcA oLakha strI0 pahacAna; paricaya ( 2 ) alla; upanAma (3) pahacAnanekA nizAna; paricAyaka cihna oLakhapatra na0 paricayapatra oLakhavaM sa0 kri0 pahacAnanA; pichAnanA oLakhANa strI0; na0 pichAna; paricaya; pahacAna ( 2 ) pahacAnanekA nizAna; paricAyaka cihna (3) pahacAnanevAle manuSyakA sabUta moLakhAvavuM sa0 kri0 pahacAna karAnA oLakhAvaM a0 kri0 'oLakhavu ' kriyAkA karmaNirUpa ( 2 ) parakhA jAnA; pahacAnA jAnA; bhalA-burA mAlUma honA ( 3 ) prasiddhi prApta karanA oLakhItuM vi0 jAna-pahacAnavAlA ; paricita oLavavaM sa0 kri0 har3apanA; parAye mAlako anucita rItise AtmasAt kara lenA; pacAnA (2) chipAnA ka puM0 devanAgarI varNamAlAkA pahalA vyaMjana - kaMThya varNa kaavasara puM0 pratikUla samaya kaI sa0 (2) vi0 strI0 kaunasI kaRtu strI0 pratikUla Rtu (2) asAdhAraNa yA bemausima samaya gu. hi-5 65 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaka bhUsa oLavu (o) sa0kri0 kaMghI karanA; (bAla) sa~vAranA oLabuMcoLavaM (o) sa0 kri0 miTTI, sAbuna vag2airahase bAloMko dhonA aura bAdameM kaMghIse sa~vAranA -sulajhAnA oLaMgavaM sa0 kri0 pAra jAnA; lA~ghanA; phA~danA; Uparase hokara jAnA (2) kUda jAnA (3) ullaMghana karanA; avajJA karanA; (AjJA, niyamako ) tor3anA oLaMDavaM sa0 kri0 Uparase hokara jAnA; lA~ghanA oLaMba puM0 sAhula; sahAvala ; guniyA oLA puM0 ba0 va0 bUTa; hare canekI phaliyA~; caneke phaladAra hare paudhekI pUliyA~ ; horahA ( 2 ) horA; holA oLAbhoLa a0 eka qatArameM sthita; zreNIbaddha (2) ekake bAda eka paMkti meM AyA ho aise oLAyo (LA,) puM0 dekhiye 'hoLAyo ' oLAMDavaM sa0 kri0 dekhiye ' oLaMDavaM' oLAMsavaM sa0 kri0 mAliza karanA; malanA ( 2 ) khuzAmada karanA [lA. ] oLo puM0 canekI adhapakI phaliyA~; horA oLo puM0 parachAI (2) thor3A sparza yA saMbaMdha [lA. ] ( 3 ) rakSaNa; Azraya kakaDatuM vi0 kar3akar3AtA huA (2) kalafadAra aura sAfa (kapar3A) (3) kar3AkekA (sardI) [mahAna; bhavya eeser vi0 majabUta ( 2 ) sIdhA (3) kakaDabhUsa a0 'kar3a-kar3a' AvAz2a ke sAtha ( TUTanA, giranA Adi ) For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kakaDa a0 kri0 kar3akar3AnA(2)dA~ta kiTakiTAne lageM itanA kaoNpanA battIsI bajanA (3) 'kar3a-kar3a' AvAz2a ho itanA khaulanA kakaDATa puM0 kar3akar3AhaTa(2)a0 tejIse; pharrATese (3) binA ruke; ekasamAna rItise kakaDI strI0 choTA Tukar3A kakaDIne a0 kar3AkekA; jorakA / kakaDe-bacake a0 thor3A-thor3A karake; Tuka-Tuka kakaDo puM0 Tukar3A kakaI vi0 karakarA; khuradarA (2)tez2a svabhAvakA [lA.] ... [cIkha-pukAra kakalANa na0 ro-pITa; kalapanA (2) kakaLavU a0 kri0 kalapanA; bisUranA (2)bar3abar3AnA (3) ublnaa| kakaLI UThavU = kuharAma macAnA (2) (jI) jalanA - duHkhI honA. kakaLATa puM0 kaz2iyA; kleza; kiki yAnA (2) cIkha-pukAra kakaLATiyuM vi0 jhagar3AlU; kalahapriya kakaLANa na0 dekhiye 'kakalANa' kakATiyo puM0 cakamaka kakkAvArI strI0 varNamAlAkA anukrama kakko puM0 ka varNa (2) kakaharA; varNamAlA (3) kakaharA; eka tarahakI kavitAkI racanA jisake caraNa varNamAlAke akSaroMke kramake anusAra AraMbha hote haiM; akharAvaTa (4) prAthamika jJAna lA. |-khrokrdo - apanI rAya yA jida dUsarese svIkRta kraanaa| -cUMTavo akSara ghoMTanA (2)akSarAraMbha karanA (3)kisI kAmameM prAraMbhika avasthAmeM honaa| -bUMTapA karavo= apanI bAta para AnA; apanI gAnA.] kakSA strI0 kakSA; grahoMkA bhramaNapatha (2) sthiti; zreNI; kakSA. (3) kamara (4) kachoTA (5) kamarA; khAsa kamarA; aMtaHpura kagara, a0 kri0 gir3agir3AnA kaca strI0 kaca-kaca; kica-kica kacakaca strI0 kica-kica; mAthA paccI (2) kaz2iyA; hujjata kacakacAvaq sa0 kri0 kaca-kaca karAnA (2) kasakara bA~dhanA (3) hairAna karanA kacakaciyuM vi0 jhagar3AlU ; hujjatI (2) mAthApaccI karanevAlA kacakaDaM na0, (-Do) puM0 kacakar3A kacaDavaM sa0 kri0 dekhiye 'kacara' kacarakUTa strI0 kucalanA aura kUTanA (2) mehanata; ragar3a kacarapacara vi0 kaccA; jo manameM AyA aisA - pakva yA apakva (khAnA) kacaravaM sa0 ki0 kucalanA (2) bArIka kucalanA (3) kUTanA; cUrNa karanA kacarApaTI(-TTI) strI0 kUr3A (2) kacarekA Dhera kacarApeTI strI0 kacarApeTI; kUr3A DAlane yA ikaTThA karanekA saMdraka kacaru na0 kacarA; raddI cIja kacaro puM0 kacarA; kUr3A (2) kIcar3a (3) miTTIkA gArA (4) ati kharAba yA nikammA AdamI [lA.] kacavATa puM0 kacavATa; asaMtoSa (2) anabana (3)mAthApaccI [asaMtuSTa kacavATiyu vi0 kacavATa karanevAlA; kacavAva, sa0 kri0 dila dukhAnA kacavAyU~ a0 kri0 dilameM duHkha honA; cubhanA [(3)kuTeva kacAla puM0 kuprathA (2) strI0 kucAla For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kacAza strI0 kacAI (2) nyUnatA kaciyaM vi0 dekhiye 'kacakaciyu' kacuMbara strI0; na0 kacUmara kacUko puM0 ciA~ kacUDo puM0 jhUlA kacUmara strI0 dekhiye 'kacuMbara' kacUro puM0 kucalA kacerI strI0 kacaharI; adAlata (2) Afisa; daphtara; kAryAlaya (3) ijalAsa; diivaankhaanaa|[-e cara, javU = kacaharI car3hanA.] kacorI strI0 kacaurI kacoro puM0 kucalA [rakhanekA pAtra kacoluM na0 kacullA; kaTorA(2)rolI kaccara vi0 kucalA huA(2)gupta (mAra) kaccaraghANa puM0 kacaradhAna; pUrI paamaalii| [-nokaLavo, vaLavo= bilakula tabAha honA.] kaccAbaccAM na0 ba0 va0 kacce-bacce kaccha puM0 kaccha; la~goTa (2)kachuA(3) kachAra; kinArekI z2amIna (4) hamezA jahA~ pAnI rahe vaha deza; kaccha (5) puM0; na0 kaccha pradeza jo saurASTra ke uttarameM hai kacchI vi0 kacchI; kaccha dezakA (2) strI0 kacchakI bolI; kacchI kaccho puM0 kaccha; la~goTa kachoTI strI0 la~goTI (2) isameM A vRta avayava kachoTo puM0 kachoTA; kachanI (2) kachoTemeM AvRta avayava kachora (-5) na0 burI aulAda; kapUta kajaLa(-LA)q0 a0 kri0 kajalAnA; jhaMvAnA kajAta vi0 kujanmA; kamajAta; nIca kaTArI kajArajA strI0 khudAkA kahara; Afata (2)kajA; mauta kajAvo puM0 kajAvA kajiyAkhora vi0 jhagar3AlU kajiyo puM0 kaz2iyA; takarAra kajoDaM na0 svabhAva, rUpa, vaya AdimeM asamAna jor3A (vara-kanyAkA); bemela jor3A kaTa strI0 kuTTI (lar3akoMke khelameM) kaTa puM0 kaTa; kATa (pozAka) kaTa a0 turata; paTa ; khttse| [-vaIne, laIne khaTa AvAjake sAtha (TUTanA).] kaTakaTa strI0 Uba paidA karanevAlI AvAja (2)baka-baka; cir3ha car3he aisI Toka; kiTa-kiTa (3)a0 'kiTa-kiTa' AvAjake sAtha (4)kar3akar3Ate hue kaTakaTAvaq sa0 kri0 kaTakaTAnA kaTakaNuM vi0 kanakanA (TUTanA); khastA kaTakiya vi0 kanakanA (2)na0 chappara (3) bAlAkhAnA; maMz2ila kakiyo puM0 sainika kaTakI strI0 choTA Tukar3A; kuTakA kaTakUna choTA kheta; gATA kaTako puM0 Tukar3A kaTaluM na0 kuTiyA (2) TaTTara kaTAkaTI strI0 mArapITa; mArakATa (2) jAnalevA duzmanI (3)jabaradasta pratidvaMdvitA (4) nAjuka samaya ar3I kaTANuM vi0 kasailA(2)kasailA (svAda) (3) bigAr3A huA; banAyA huA (muMha) (4) na0 ayogya samaya kaTAmaNuM vi0 kasAva car3hAve aisA (2) jisameM kasAva utare aisA (3) kasalA kaTAra strI0 (akhabArakA) kAlama kaTAra (-rI) strI0 kaTAra (zastra) TA. For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kaTAva baila kaTAva puM0 eka chaMda ( 2 ) pattoMke khela meM amuka pattoMkA na honA ( 3 ) kATa yA khodakara bela-bUTe banAnA; kaTAva ( 4 ) ( pataMgakA) peca [ bUToMvAlA kaTAvadAra vi0 kaTAvadAra; kaTAva sa0kri0 kaTAnA; kaTavAnA (2) a0kri0 kasAva lage aisA karanA kaTAvaM a0 kri0 kasAnA (kasAvase) kaTi strI0 kaTi; kamara kaTibaddha vi0 kaTibaddha ; taiyAra kaTibaMdha puM0 kamarabaMda (2) kaTibaMdha ( pRthvIkA ) kaTI strI0, kaTIbaddha vi0, kaTIbaMdha puM0 dekhiye 'kaTi; kaTibaddha; kaTibaMdha ' kaTu ( 0ka) vi0 kaTu ; kar3avA (2) tIkhA ( 3 ) apriya [lA. ] kaTeva strI0 kuTeva kaTokaTI strI0 ar3I; nAjuka vakta kaTorI strI0 kaTorI; choTA kaTorA kaToro puM0 kaTorA ; pyAlA kaTTara vi0 bahuta kar3A; dRr3ha (2) kaTTara; custa ( 3 ) prANaghAtaka kaTTA (-TTI) strI0 kuTTI; maMtrI bhaMga kaTTu vi0 dekhiye ' kaTTara ' kaTha strI0 Umasa ( 2 ) aMtara pIr3A; ghabaDAhaTa (3) kaThinAI kaThaNa vi0 kaThina (2) dussAdhya ; muzkila / [-chAtInuM = duHkha yA saMkaTa jhela sake yA usakA muqAbalA kare aisA. ] kaThaNAI strI0 kaThinAI kaThavaM a0 kri0 du:kha honA; ghabar3AnA (2) Umasa honA ( 3 ) cubhanA ; akharanA kaThAro puM0 Umasa ( 2 ) dekhiye 'kaTheDo ' kaThiyAraM na0 lakar3ahArekA pezA kaThiyAro puM0 lakar3ahArA 68 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaDalaM kaTheDo ( - ro ) puM0 khir3akI, jInA, chata Adi sthAnoM parase gira na jAye isa lie kI huI Ar3a; kaTaharA ( 2 ) aTArI; jharokhA kaThoLa na0 dalahana; dvidala kaDa strI0 pahalI bAra kUTA huA dhAna (2) ginatI para dI jAnevAlI cIz2a ke Upara prati saikar3e dI jAtI vRddhi kaDaka vi0 kurakurA (2) kaThina; muzkila ( 3 ) kaccA; aparipakva kaDakaDa a0 kar3akar3Akara kaDakaDatuM vi0 dekhiye ' kakaDatuM ' kaDakaDATa puM0 (2) a0 dekhie 'kakaDATa ' kaDakaDAvavuM sa0 kri0 kar3akar3AnA kaDakaDIne a0 dekhiye ' kakaDIne ' ( 2 ) ati vegase asebaMgALI vi0 mufalisa; nirdhana kaDakAI strI0 kar3AI (2) taMgI; artha kaSTa kaDakAbAlUsa vi0 dekhie 'kaDakabaMgALI' kaDakI strI0 choTA Tukar3A kaDako puM0 Tukar3A kaDachI strI0 kalachI; karachI kacho puM0 kalachA; karachA kaDaDa (0kaDaDa) a0 kar3akakara (TUTanA ) ess bhUsa a0 kar3akakara (TUTanA, giranA Adi ) kado puM0 kama denA (2) milAvaTa (3) bATa / [ -karavI = chUTa dekara sastemeM de denA (2) bAdhA dUra karake saudA paTAnA. ] [kar3abI; kar3avI kaDapa puM0 dekhie 'karapa ' ( 2 ) strI0 kaDaba strI0 kar3abI; kar3avI kaDalI strI0 kaDulA; choTA kar3A ( baccoMkA) kaDalaM na0 kar3A; pavikA eka gahanA For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kaDavATa kaDavATa strI0 kaDuAhaTa (2) manameM durbhAva; saMbaMdha meM kaTutA [lA. ] kaDavAza strI0 kaDuApana kaDavI strI0 guDuca kaDavaM na0 eka hI rAgake kAvyakI kucha kar3iyoMkA samudAya jaisA kaDavaM vi0 kar3avA ; kaDuA ( 2 ) apriya / [ kaDavI jIbha = apriya lage bolanA. ] [kar3avA ; ati kaTu kaDavujhera, kaDavaMvakha vi0 z2ahara, viSa-sA kaDavo puM0 karavA; ToMTIdAra loTA kaDA puM0 eka prakArakA dhAna -cAvala kaDA puM0 kuTaja; indrajaukA per3a kaDA strI0 kar3AhI (talanekI) (2) deg2a kaDAI strI0 kar3AhI; kar3hAI kaDAka a0 kaDAkeke sAtha kaDAkaDI strI0 car3hA- UparI (2) sakhta bola-cAla; mAra-pITa ( 3 ) kar3AkA ; fAqA kaDAkUTa strI0 kica-kica ; mAthApaccI kaDAkUTiyuM di0 mag2az2acaTa; mAthApaccI karanevAlA; ukatA denevAlA kaDAko puM0 kar3AkA; kar3aka (2) kar3AkA; nirAhAra upavAsa / [ kaDAkA thavA, paDavA = khAnA nasIba na honA; fAqe honA. ] kaDAbIna strI0 kaDAbIna; choTI baMdUqa kaDA ( - DhA) yuM na0 kar3AhA kaDiyAkAma na 0 rAjakA kAma; rAjagIrI kaDiyALI vi0 strI0 lohekI kar3iyA~ jar3I huI lAThI; lohA~gI kaDiyo puM0 rAja; memAra kaDI strI0kaDI ; a~kar3I ; huka (2) gola mor3A huA tAra yA char3a; kar3I ( 3 ) kAnakA eka gahanA; bAlI ( 4 ) ber3I 69 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaNajI (5) kavitAkI Teka; caraNa; kar3I ( 6 ) qatAra; paMkti ( 7 ) kivAkI jaMjIra yA sA~kala; kuMDI / [ -karavI = ber3I DAlanA | devI, mAravI = kuMDI lagAnA.] [ (2) maz2abUta; dRr3ha kaDItoDa vi0 kar3I yA sA~kala tor3e aisA astbaMdha vi0 silasilevAra; paMktibaddha (2) sA~kalakI taraha jor3A huA kaDu na0 eka vanaspati - auSadhi; kuTakI kaDuM na0 kar3A; baDI kar3I (2) hAthakA eka gahanA; kar3A kaDUcaM vi0 kucha kar3ave svAdakA kaDeTAra a0 jhapATeke sAtha; tejIse kaDo puM0 kur3A, indrajaukA per3a kaDokapha na0 kapha ; cakamaka aura DorekA Aga jhAr3anekA eka sAdhana kaDhaMguM vi0 kuThaMgA; beDaula kaDhA ( 0I) strI0 kar3hAI; kar3AhI kaDhApo puM0 Umasa (2) kleza; kur3hana (3) kar3hI (tiraskAra meM ) kaDhAyuM na0 kar3AhA kaDiyala vi0 kar3hA huA; khUba khaulA huA kaDhI strI0 kar3hI kaNa puM0 kaNa ( 2 ) paramANu ( 3 ) brAhmaNa yA abhyAgatako diyA huA bhikSAnna [lA. ] kaNaka vi0 aparipakva; z2arA kaccA kaNaka strI0 gUMdhA huA ATA ( 2 ) bhikSAnna kaNakaNa strI0 karAha; Aha kaNakaNavaM a0 kri0 karAhanA; Aha khIMcanA kaNakI strI0 kanakI ; kinakA kaNajiyuM na0 karaMjake bIjakA tela kaNajI strI0 eka per3a karaMja For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kama kaNavU a0 kri0 karAhanA kaNasalaM na0 bAla (jau, gehU~ AdikI) kaNasa, a0 kri0 karAhanA kaNikapuM0; strI0 bAla ; khozA(2)kaNa; kiraca (3)gUMdhA huA ATA kaNikA strI0 kaNikA; paramANu (2) ragar3ase zarIra para par3A huA cihna ghaTThA kaNI strI0 dekhiye 'kaNikA' / kaNejaro puM0 eka vanaspati-auSadhi kaNo puM0 sa~polA; poA (2) pheMTA (3) oTanIkI dhurI (4) oTanIkI pecadAra lATa kaiMcI; kaiMcI kataraNI strI0 dhAtuke pattara kATanekI katarAtuM (-yu) vi0 katarAtA huA; tirachA jAtA huA katarAyaM a0 ki0 katarAnA; tirachA jAnA (2)viruddha jAnA (3)kaTanA katala strI0 qatala; kala katalakhAnuM na0 katlagAha; vadhasthala katalanI rAta strI0 qatalakI rAta; muharrama mahInekI dasavIM rAta (2)bahuta dhamAla aura z2oroMkI taiyArIkA samaya, kisI kAmako pUrA karaneke vAste jora-zorase kI jAnevAlI pUrva tayArI yA usakI dhamAla katAra strI0 katAra; paMkti kathanI strI0 kathA; bAta; kathanI [pa.] katharoTa strI0 kaThautA; kaThalA kathaMe~ sa0 kri0 kahanA; bolanA(2)kathAvArtA karanA (3) TIkA yA vivecana karanA [(2)bigar3anA kathaLavaM a0kri0(haDDI AdikA)ukhar3anA kathAkAra puM0 kathakkar3a; kathaka (2) kahAnI racanevAlA; kahAnIkAra kanakavo kathIra na0 rA~ge aura sIseke melase banI huI dhAtu; jastA (2) halakI, tuccha vastu [lA.] kathIrI strI0 kilanI; cicar3I kathIro puM0 bar3I kilanI ; cicar3A kathola strI0 acche lAgakA abhAva (2) bigar3anA kathola (-luM)vi0 kuThaurakA (2) asu vidhAjanaka (3)pratikRla; bAdhaka kaththAI vi0 katthaI; khairA kada ='ku' -kharAba; niMdya (yaha pUrvaga hai aura nAmake pahale AtA hai); udA0 'kadarU'' kada na0 qada ; dehakI U~cAI (2)pramANa; vistAra; AkAra (3) vaz2ana; bhAra (4) pada; drjaa| [-khasaq=kula, darajA yA AbarU jAnA yA kama honA.] kadama na0 qadama ; pA~va (2)Daga kadamabosI strI0 qadamabosI (2) sASTAMga praNAma ; namaskAra kadara strI0kadra; qadara kavaradAna vi0 qadaradAna; kadradAna kadarUpuM vi0 kurUpa ; beDaula kadA a0 kaba (2) kabhI; zAyada kadAca a0 kadAcit ; zAyada (2) kabhI; (saMbhavataH) kisI samaya kadAcita a0 kadAcit ; kabhI kadApi a0 kadApi; kabhI (2)haragiz2a kadAvara vi0 kaddAvara; bar3e DIla-DaulakA (2) majabUta kavI a0 kadApi; kabhI(2)kisI samaya kadIka a0 zAyada hI; chaThe-chamAse kadI kavI a0 kabhI-kabhI kanakavI strI0 choTA kanakauvA kanakavo puM0 knkauvaa| -apAyayo, mukAvavo pataMgako ur3atA karaneke For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kapha kanAgata lie dUsarekA use dUra le jAkara chor3anA; dariyAI denaa| -cagAvavo = pataMga ur3AnA.] kanaDagata strI0 kaSTa ; duHkha denA kanaDaq sa0 kri0 duHkha denA; satAnA kanAta strI0 kanAta (2)moTe kapar3ekA pardA kane a0 kane; pAsa kannA strI0 kannA (pataMgaphA)-khAvIkaniyAnA; kannI khaanaa| -bAMdhavI% kannekI Dora bAMdhanA.] kannAa0 kri0 kaniyAnA; kannI khAnA kanI strI0 kannI; dhajjI (pataMgakI (2)choTI pataMga kanyA strI0 kanyA; kvArI lar3akI (2) putrI (3) kanyA (rAzi) (4)pArvatI (5)knnaa| [-UtaravI = vivAha-saMbaMdha honA; beTI-vyavahAra honA. kanyAkALa puM0 kuMArepanakA kAla (2) kanyAkA vivAha karanekA samaya kanyArAzi vi0 kanyArAsI; strI-sva bhAvavAlA (2)strI0eka rAzi; kanyA kanyAvikraya puM0 kanyA deneke badale meM liye jAnevAle paise; kanyAzulka kapa puM0 kapa; pyAlA (2)pratiyogitAmeM vijetAko milanevAlA pyAle jaisA vijaya-pratIka kapacI strI0 giTTI (2) pattharakA curA kapaTa na0 kapaTa / [-ramabuMdhokhA denA; kapaTa karanA.] kapaTaveza puM0 kapaTaveza; banAvaTI bhesa kaparachANa vi0 kapar3achAna; kapaDese chAnA huA (2) (auSadha Adi) kapar3emeM / sIkara miTTIse lIpA huA; kapar3amiTTI / kiyA huA (3) na0 kapar3achana kapaDamaTTI strI0 kapar3amiTTI kapaDAlattA na0 ba0va0 kapar3A-lattA kapaDu na0 korA kapar3A (2) vastra ; kapar3A kaparaM vi0 kaThina (2)teja svabhAvavAlA; sakhta (3) dabaMga (AdamI) kapAtara vi0 dekhiye 'kupAtra' kapAziyopuM0 binaulA(2)phusI Adiko dabAnese nikalanevAlI kar3I pIpa; kIla kapAzI, kapAsIstrI0 (pAvake)talavoMmeM gA~Tha par3a jAnA; gokharU kapAsa puM0 kapAsakA paudhA (2)bIja sameta ruI; kapAsa kapAsiyo puM0 dekhiye kapAziyo' kapALa na0 lalATa; bhAla (2) kapAla; khopar3I (3) bhAgya [lA.] kapALakUTa strI0 mAthApaccI; kica-kica kapUta puM0 kapUta (beTA) kapUra na0 kapUra [sugandhita jar3I) kapUrakAcarI(-lI) strI0 kapUrI (eka kapUriyAM na0ba0va0 kapUrI (nAgaradelake pAna) (2)kacce AmakI laMbI phA~ke kapUrI vi0 kapUrI; kapUrake raMgakA (2) kapUrI nAmakA (pAna) kapecuM vi0 pecIdA; aTapaTA kapoTI strI0,(-)na0 papar3I (roTIkI) (2)patalI chAla; UparI patalI parata kapoLakalpita vi0 kapolakalpita kaptAna puM0 aguA; mukhya yA bar3A afasara(2)jahAz2a yA sTImarakA mukhiyA; kaptAna (3)palaTana yA kisI Tukar3IkA nAyaka; dala-nAyaka kapha puM0 kapha; zarIrakI tIna dhAtuoMmeM se eka (2)khA~sI (3) balagama; kapha kapha puM0 cakamakase jhar3I hubhI Agako pakar3anevAlI ruI; kapha For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kaphana kaphana na0 kafana (2) murdA rakhanekA baksa kaphanI strI0 kafanI; faqIroMkA binA bA~kA kuratA ( 2 ) choTI bA~hakA laMbA kuratA 72 kaphA vi0 khafA; nArAja; kupita kaphAmarajI strI0 khafagI ; nArAjagI kaphoDuM vi0 pratikUla; viSama (2) kuDhaMgA; muzkila [(2) koSThabaddha kabaja vi0 jo kabje yA adhikArameM ho kabajAgIro puM0 bhogabaMdhaka; paTabaMdhaka kabajiya ( - yA ) ta strI0 rukAvaTa ; avarodha (2) qabz2a ; kabjiyata kabajedAra vi0 qabz2evAlA ( 2 ) puM0 aisA vyakti ; qAbiz2a kabajo puM0 qabz2A; adhikAra ; dakhala (2) dabAva ; pakar3a qAbU ( 3 ) binA bA~kA yA choTI bA~hakA kuratA (4) colI; a~giyA / [ - karavo = qabz2A yA adhikAra karanA; hthiyaanaa| - meLavavo, lebo = vAqAyadA qabz2A lenA. ] kabajo bhogavaTo puM0 qabz2A aura upabhoga; adhikAra aura bhukti kabara strI0 qabara; qabra ( 2 ) murdA gAr3ane ke bAda usake Upara banAyA huA cabUtarA kabarastAna na0 qabristAna ; qabaristAna kabATa puM0; na0 alamArI kabADa vi0 kurUpa; duSTa ( 2 ) puM0ghAsakA bharA huA gAr3A (3) na0 makAna banA -- nekI lakar3I kabADI vi0 bure kAma karanevAlA (2) puM0 makAnakI lakar3IkA vyApArI (3) lakar3ahArA kabADuM vi0 beDaula, kuDhaMgA ; kurUpa (2) burA ; duSTa; vyabhicArI ( 3 ) na0 vaisA kAma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kabhAravA ; kabAba puM0 kabAba kabAbacInI strI0 kabAbacInI kabAlo puM0 badalA; evaz2a; vinimaya (2) qabAlA; bayanAmA (3) vAdeke mutAbiqa paise dene kI zarta para kI huI kharIda kabI a0 kabhI ; kadApi kabIra vi0 kabIra; mahAna ( 2 ) puM0 bhATa kavi (3) saMta kabIradAsa kabIro puM0 kabIrapaMthiyoMkA caur3e mu~hakA bhikSApAtra kaTorA ( 2 ) islAmI zariyatake mutAbiqa mahA aparAdha kabIlo puM0 bIvI-bacce (2) qabIlA kabulAva sa0 kri0 qabulavAnA kabulAbuM a0 kri0 qabUlA jAnA kabUtara na0 kabUtara kabUtarakhAnuM na0 kabUtarakhAnA; kAbuka (2) choTe choTe bahuta qhAnoMvAlI alamArI (3) gaMdI jagaha [lA. ] kabUdha strI0 kubuddhi; durbuddhi kabUla vi0 qabUla; maMjUra kabUlata strI0 qabUliyata ; svIkRti / [ - ApakSI, karavI = qabUlanA (2) qabUliyata likhanA / -mAgavI = svIkAra karane ko kahanA; bAta maMjUra hai yA nahIM yaha pUchanA; svIkRti mA~ganA. ] kabUlatanAmuM na0; kabUlatapatra puM0 qabUliyata; iqarAranAmA; svIkRti - patra kabUlamaMjUra vi0 qabUla kiyA huA; svIkRta maMjUra kabUlavaM sa0 kri0 qabUlanA; svIkAra karanA (2) svIkRti denA For Private and Personal Use Only * kabUlAta, ( 0 nAmuM ), ( 0 patra) dekhiye 'kabUlata, kabUlatanAmuM, kabUlatapatra' kama, kabrastAna dekhiye 'kabara, kabarastAna' kabhArajA strI0 lar3AkI, karkazA strI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kabhAvo kabhAvo puM0 anicchA; aruci; tiraskAra kama vi0 kama (2) kharAba ; burA kamaakkala vi0 kamaakla ; mUrkha (2) strI0 kama akla jJAna kamaAvaData strI0 alpa kauzala; alpa kamakamavaM a0 kri0 siharanA; kA~panA kamakamATa puM0,(-TI) strI0 ka~paka~pI; siharana (2)trAsa (3) jugupsA; ghRNA kamakamAM na0 ba0 va0 ka~paka~pI; siharana / [-AvavAM, khAvAM, chUTavAM = ka~paka~pI chUTanA.] kamakamI strI0 ka~paka~pI (2)ghina kamakho puM0 kaMcukI; a~giyA kamajare a0 vRthA; bekAra; barabAda kamajAta vi0 rakhelIke peTakA kamaThAIM na0 kamaThI; kamaTha kamaThANa na0 bar3A parivAra; risAlA (2)asabAba; sAmAna (3) beDhaMgI yA khAmakhA bar3I racanA kamatara vi0 kamatara; ghaTiyA kamatAkAta vi0 kama tAqatavAlA kamatI vi0 kama; alpa kamana na0 aprIti; aruci nasIbI kamanasIba vi0 kamanasIba (2)na0 kamakamabeza vi0 kamobeza; kama-jyAdA kamara strI0 kmr| [-kasavI, bAMdhavI kamara kasanA; taiyAra honA; kamara baaNdhnaa| -taTavI, bhAMgavI=hatAza honA; dila baiTha jAnA; himmata pasta honaa| -toDavo sakhta mehanata karanA (2) anya pastahimmata ho aisA karanA.] kamaraka (-kha)na0 kamarakha (phala) kamarapaTo, kamarabaMdha puM0 kamarabaMda; paTTA kamaLa na0 kamala; pama kamaLakAkaDI strI0 kamalagaTTA kamIjAstI kamaLI strI0 kamalabAI; pIliyA / kamaLo puM0 kamala; pIliyA (2)vikRta dRSTi [lA.] kamaMDaLa (-chu) na0 kamaMDala; kamaMDalu (2)eka dhAtupAtra (parosanekA) kamAI strI0 kamAI; upArjita dhana kamAu vi0 kamAU; kamAsuta . kamADa na0 kivAr3a / [-devU, vAsaq= kivAr3a baMda krnaa| bhAMgavAM bArabAra AnA-jAnA (vasUlI Adike lie).] kamANIstrI0 kamAI; kamAyA huA dhana kamAna strI0 kamAna; dhanuSa (2)kamAnake AkArakI koI banAvaTa ;. meharAba (3) kamAnI; 'spriga' / [-caDAvavIkamAna khIMcanA (dhnuss)|-chttkvii = kamAnI (spriMga) chaTakanA (2) gusse meM honA; kamAna car3hanA.] kamAla vi0 kamAla ; pUrNa (2) utkRSTa ; kamAla ; bar3hiyA (3) suMdara (4)strI0 hada ; parAkASThA / [-karavI= kamAla karanA; bhArIparAkramakA kAma karanA.] kamAvaq sa0 ki0 (camar3A) kamAnA; kAma lene lAyaka banAnA (2) 'kamAvU' kriyAkA preraNArthaka rUpa; kamavAnA kamAvU sa0 ki0 kamAnA; paidA karanA kamiTI strI0 kamiTI; kameTI; samiti kamizana na0kamIzana ; kamizana; dastUrI (2)niyukta jA~ca-samiti; kamIzana (3) adhikAra-patra ; sanada (4) mukhatArI; adhikAra kamizanara puM0 kamiznara-eka amaladAra (2) kamIzanakA sadasya kamI vi0kama ; alpa (2)nyUna ; adhUrA; __Una (3) strI0 kamI; khAmI; kasara kamIjAstI vi0 kama-jyAdA; kama-beza For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kamInA kamInA strI0 kamI; khAmI ; kasara kamurata na0 azubha muhUrta ; kusAita kamuratAM na0 ba0 va0 azubha dina kamota na0 kumauta; asvAbhAvika mRtyu kamosama strI0 bemausimakA samaya; pratikUla Rtu; ayogya kAla kammara strI0 dekhiye 'kamara' kayuM sa0 (2) vi0 kauna ; kaunasA ; kyA kara puM0 kara; hAtha ( 2 ) kara ; mahasUla ; z2akAta ( 3 ) nega; lAga ( 4 ) kiraNa (5) sUMDa (6) dokI saMjJA / [ -ghAlavo, Thokayo, nAkhavo, besADavo = kara lagAnA / --bharavo = kara denA, bharanA. ] karakara strI0 kirakirI karakariyAvara puM0 lagna Adi avasaroM para kI huI lena-denakI pratijJA; ThaharaunI ; paharAvanI ( pozAka yA rupaye ) ; lAga karakarUM vi0 karakarA ; khuradarA karakasara strI0 kifAyata; mitavyayitA karakasariyaM vi0 kiphAyatazAra; kamakharca karakolavaM sa0kri0 dhIre-dhIre kATakara yA kakorakara khAnA; dUMganA karagaravaM a0kri0 dekhiye 'kagaravuM ' karaca strI0 kiraca; kanI karacalI strI0 jhurrI ( deha para) ; cunaTa ( kAg2az2a Adi para ) karacalo puM0 kekar3A karacaLI strI0 dekhiye 'karacalI' karacolI ( -LI) strI0 0dekhiye 'karacalI' karaja na0 qarz2a ; qarz2A / [ kADhavaM karja para lenA ; qarz2a lenA / - cUkavabuM, patavabuM = RNa cukAnA ; qarz2a adA karanA / keraje ApathuM, lebuM, kADhavu = qarz2ake rUpameM denA, lenA. ] ex Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karama karajadAra vi0 qarz2adAra karajALI strI0 kAjala pAranekA miTTIkA diyA; kajalauTI ( 2 ) cimanI karaDa strI0 dekhiye 'kaDa' karaDa strI0 kATa; DaMka ( 2 ) khujalI karaDakaNuM vi0 kaTahA; kATanevAlA karaDavuM sa0kri0 kATanA ; Da~sanA ; dA~ta se kATanA (2) khAnA (tiraskArameM) (3) kaSTa pahu~cAnA, kATanA karaDAko (-gI) strI0 ( vANIkI) vakratA; kaTAkSa (2) bA~kapana; akar3a; eNTha (3) sakhtI; kar3AI karaNI strI0karanI; karatUta ; AcaraNa (2) rAjakA eka auz2Ara ; kannI ( 3 ) camatkAra; jAdU karatAla ( -La ) strI 0 hAtha se tAlI bajAnA (2) karatAla; jhA~jha karatAM a0 - se (tulanA batAneke artha meM); -kI apekSA karatuM kAravatuM vi0 karatA-dharatA ; mukhya ; aguA; jisakI calatI ho ; kArabArI karatUka (ta) na0karatUta; karanI ( 2 ) ( kharAba) bartAva ; AcaraNa karapa puM0 AtaMka; dAba ; dhAka; aMkuza / [ - besADavo: = dhAka jmaanaa| - rAkhavo = qAbU meM rakhanA; basameM karane ke liye roba jamAnA.] karapavuM sa0 kri0 dA~toMse thor3A-thor3A kATanA ; kakoranA; kutaranA; dUMganA karapINa vi0 royeM khar3e karanevAlA; nirdaya karabaDI strI0 khetIkI ghAsa nikAlanekA eka auz2Ara ; gahanI For Private and Personal Use Only karabavuM sa0kri0 khetameM gahanI denA karabhAga puM0 karake rUpameM denekA bhAga karama na0 karama; kAma (2) kukarma (3) bhAgya vidhAtA / [ - UghaDavu - nasIba
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khula jAnA; suavasara prApta honaa| -phUTa karama phUTanA bure dina aanaa| -bAMdhavAM AnevAle janmameM (kharAba) phala bhugatane par3e aise karama karanA; pApa kmaanaa| -nA bhoga-karmaphalake rUpameM milanevAle duHkha ; karmabhoga.] karama strI0karama ; udAratA (2) kRpA karama puM0 kRmi ; peTameM honevAlA eka kIr3A karamakathA strI0 karamakathA; bItI karamakallo puM0 karamakallA; baMdhagobhI; pAtagobhI karamakahANI strI0 bItI (kathA) karamakUTa strI0 nirarthaka zrama; mAthA paccI; kica-kica (2) piSTapeSaNa karamaja,karamajI dekhiye 'kiramaja' Adi karamadI strI0, (-do) puM0 karauMdA karamanuM phUTalaM vi0 abhAgA; badanasIba karamAparamI vi0 karmAdhIna; bhAgyAdhIna karamA a0kri0kumhalAnA; murajhAnA karamiyo puM0 dekhiye 'karama'; kRmi karamI vi0 nasIbadAra (2) dhanADhya karamoDa strI0 moca karamoDavU sakri0 maror3anA (2)thor3e pravAhI padArthake sAtha milAnA-masalanA; sAnanA [lacakanA karamoDAvaM a0kri0 moca AnA;mur3anA; karamo (0va) sakri0 thor3e pravAhI * padArthake sAtha milAnA-masalanA; sAnanA karavaDaM na0 kIpa karavaDo puM0 karavA (loTA) karavata strI0; na0 karavata; aaraa| [-mukAva, melAvaq=(kAzImeM)dUsare janmameM abhISTa phala prApta karaneke lie Arese zarIra ciravAkara prANatyAga karanA; kAzI-karavaTa lenA.] karavatI strI0choTA karavata; ArI (2) sunArakA eka aujAra karavaM sakri0 karanA ; baratanA ; AcaranA; banAnA; Ayojana karanA; racanA karanA; saMpAdana karanA; paidA karanA vagairaha (2)anya kriyAke sAtha sahAyaka kriyAke rUpameM AtA hai aura arthameM vizeSatA lAtA hai; udA0 'joQ karavu-dekhanA-dAkhanA (3)bhUtakAlika kRdaMtake sAtha Akara abhyAsabodhaka kriyA banAtA hai ; udA. 'joyA karavu% dekhA krnaa| [karI jo = Az2amAnA; prayoga karanA.] karavUkAravavaM sakri0aMjAma denA; pUrNa karanA (2)kisI kriyAse saba tarahase nibaTanA karaMDiyo puM0 karaMDa (bA~sakA TokarA) karaM, vi0 karmI; udyamI; udyogI karA puM0 ba0va0 ole; kara karADa strI0 bar3I zilA; caTTAna (2) karArA; kagAra (3) khoha; kaMdarA. karADI strI0pahAr3akI sa~karI aura U~cI darAra; khoha (2)daha (nadIkA) (3) nadIkA UMcA kinArA; kagAra (4) sonIkA eka aujAra karAbIna strI0 kar3AbIna ; choTI baMdUka karAmata strI0 kArIgarI; kasaba (2) hikamata ; caturAI (3) banAvaTa ; racanA (4) camatkAra; karAmAta / karAmatI vi0 karAmAtI; camatkArI karAra puM0 qarAra; qabUla ; ThaharAva (2) qarAra; caina ; ArAma karAradAda puM0 pratijJApatra; kabUliyata (2) sulahanAmA; saMdhipatra For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karAranAmuM 76 karAranAmuM, karArapatra na0 karAranAmA; kartA vi. kartA; banAnevAlA (2)puM0 pratijJA-patra ; dastAvez2a (2) saMdhipatra karanevAlA manuSya; kartA karAla (-La) vi0karAla ; bhayaMkara (2) kartAhartA (-) puM0 sarjana aura nAza ugra; tIvra (3) U~cA kar3akanA karanevAlA (Izvara) (2) haratAkarAMjavU a0kri0 kA~khanA(2)cillAnA; dharatA; sarvesarvA karAMTuM(rAM') na0 dekhiye 'khareTuM' .. karma nakarma ; kriyA; kAma (2)pravRtti; karAMThI(-kuM) strI0 arahara yA kapAsa- pezA; dhaMdhA; udA. 'vaizyakarma' (3) kA sUkhA DaMThala ; kar3iyA (araharakI) AcaraNa; dharma-karma ; nitya-naimittika kariyANuMna0 kirAnA(2)paMsArIkA pezA karma (4) karama; nasIba ; pUrvajanmake karma kariyAtuM na0 cirAyatA [lA. (5) kartavya (6) kukarma ; pApa kariyAvara puM0 paharAvanI (pozAka yA (7) vaha pada jisa para kriyAkA phala rupaye); zAdImeM negakI rasma; lAga par3e; karma vyaa.]| [-bAMdhavAM, baMdhAvAM karI strI0 parahez2a; pathya (2) chuTTI; =aise karma karanA jinake bhale-bure 'aNjhaa|[-paalvii-prhej' karanA.] phala bhugatane par3eM.] karI a0 -ke kAraNa; -kI vajahase karmakathA strI0 karamakathA; bItI karIne a0 -ke lie; ke kAraNa (2) karmacaMDALa puM0 karmacAMDAla ; adharmI nAmakA; udA0 'dazaratha karIne eka karmaNi vi0 karmaNi ; karmake anusAra rAjA hato' puruSa,liMga aura vacana lenevAlA vyA. karaNaprazasti strI0 zokagIta; 'elIjI' karmaNiprayoga puM0 karmaNiprayoga [vyA.] karaNAMta vi0 karuNa aMtavAlA (2)n0| karmanA bhoga puM0ba0va0daivayoga ; prArabdha duHkhAnta (nATaka); 'TrejeDI' [chAcha karmanAM kALAM, kuMDALA na0 ba0 va0 hIna kareTeM na0 dekhiye 'khareTuM'(2)dhomeM rahI huI karmarekha [vAda;prArabdhavAda kareNa strI0 kanera karmavAda puM0 karmase saMbaddha vAda (2) karmakareLI strI0 kuharAma ; zora (2)krodha; karmavAvI vi0 (2)puM0karmavAdameM mAna krodhakI jvAlA [dIvAra; khopA nevAlA; daivavAdI karo (ro') puM0 makAnakI bag2alakI karmI vi0 nasIbadAra (2) udyogI; karmI karoDa strI0merudaMDa ; rIr3ha (2)pITha kala puM0 kala ; guMjana (2) kalA ; mAtrA karoDa pu0 karor3a; koTi (chaMdaHzAstra) karoDapati puM0 karor3apatI kalakala puM0 pakSiyoMkI madhura dhvani ; karoDAdhipati puM0 karor3apatI caha-cahA (2) guMjAra (3) kalabala karoLiyo puM0 makar3I (2)seMhuA; safeda kalakalATa puM0 kolAhala ; zora-gula kor3ha [(3) nirdaya kalakaliyo puM0eka pakSI; kilakilA; karkaza vi0 karkaza; kaThora (2) kaTubhASI panaDubbI [gucchA karkazA vi0 strI0 karkazA; lar3AkI kalagI strI0 kalagI; maura (2) phUloMkA kartariprayoga puM0 kartariprayoga kalaNa na0daladala ; gar3appA For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalavAra kaladAra vi0 kaladAra (sikkA) kalapa puM0 kalapa; khijAba kalapavU a0kri0 jhuranA (2)kalapanA kalapha puM0 kalapa; khiz2Aba [bolanA kalabala strI0 kalabala (2) aspaSTa kalabalATa puM0 kolAhala ; zora-gula kalama strI0 qalama ; lekhanI (2) likhAvaTa (3) kUcI; tUlikA (4) racanA-kauzala; lekhanazakti ; citrakArIkA jauhara [lA.] (5) (per3apaudhekI) qalama; paibaMda (6) dafA; dhArA (kAnUnakI) (7) karArakI zarta (8) bhAmA yA lipi; udA0 'traNa kalama jANanAra' / [-kapAvI =ijjata jAnA (2) baratarafa honaa| -karavI kalama lagAnA (per3a, paudaa)| -cAlavI, calAvavI=binA ruke suMdara DhaMgase likhnaa| -lAgavI (kAnUnakI dhArA) lAgU honA; dafA laganA.] kalamadAna na0 kalamadAna kalamabaMdI strI0 daphAvAra yA paire bA~dhakara kI huI caukasa likhAI (2) kurkanAmA (3) z2abta kI huI cIz2oMkI tafasIla (4) kisI bhI bhAgakI vyavasthA yA kAmakAjakI paddhati batAnevAlI tafasIla (5) kaula-karAra kalamavAra a0 dhArAnukramase yA isake anusAra vi0 kalamI (per3a) kalamI puM0 eka prakArake cAvala (2) kalamezarIpha puM0 kalAme pAka ; kurAna zarIfa kalamo puM0 kalamA; kurAnakA mUlamaMtra kalarava puM0 kalarava(khAsakara pakSiyoMkA) kalavo puM0 kora; nivAlA (2) ghor3I car3haneke pahale dUlheko kanyApakSakI kalekTara orase bhejA jAnevAlA kaccA 'kaMsAra'; kalevA phalaMka na0 kalaMka; dAg2a; dhabbA (2) tohamata / [-utAra, dhoI nAkhaq= kalaMka dho DAlanA; doSa dUra karanA / -caDa, coTavU, besavU, lAgavU = aiba laganA; dAg2a laganA. kalaMkI (-gI) puM0 kalki kalaMdara puM0 kalaMdara; musalamAna sAdhu (2)niHspRha vyakti; phakkar3a (3) madArI (4) varNasaMkara kalA strI0 kalA; aMza (2) caMdrakA solahavA~ bhAga; kalA (3) minaTa' - DigrIkA sAThavA~ hissA [ga.] (4) kAlakA eka mAna (5) yukti ; hikamata (6) hunara; kalA; kArIgarI (7) suMdara racanA yA aisI hikamata ; kalA kalAI strI0 kalaI; rA~ga (dhAtu) (2) kalaIkA mulammA, lepa / [-karAvavo= [lA.] saba bAla mUMDavAkara sira saphAcaTa karAnA; hajAmata banAnA, banavAnA.] kalAIgaro, kalAIvALo puM0 kalaIgara kalAka puM0 60 minaTakA kAlamAna; ghaMTA kalADI (lA') strI0 miTTIkA choTA tavA kalADu (lA') na0 dekhiye 'kaleDu' kalAbo puM0bA~hakA kaTa (2)do siroMko jor3ane ke lie bIcameM rakhI jAtI lohekI a~kur3I [udyogazAlA kalAbhavana na0 hunara aura kalAkI zAlA; kalAmezarIfa puM0 kurAna-zarIfa kalAla puM0 kalAla ; kalavAra kalAvaq(0paTAvakuM) sakri0 yuktiyukta (rocaka) bAtoMse smjhaanaa| kaliMgaDa (-DaM) na0 kaliMga; tarabUja kalekTara puM0 kalakTara For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kalejuM kalejuM na0 kalejA (2) hRdaya [lA. ] kaleDI strI0 miTTIkA choTA tavA kaleDuM na0 roTI seMkane kA miTTIkA tavA kalola puM0 dekhiye 'kallola' kalpanA strI0 naI bAta socane yA gar3ha kI mAnasika prakriyA; kalpanA ( 2 ) dhAraNA; khayAla ( 3 ) manakI taraMga kalpavuM sa0 kri0 kalpanA karanA kalmezarIpha puM0 qurAna zarIfa kallI strI0 choTA muTThA (2) hAtha kI u~galiyoMse (sAr3I, dhotI AdimeM) DAlI jAtI cunaTa kallI strI0 kaDulA kalluM na0 kar3A;strIke pA~vakA eka gahanA kallo puM0 muTThA, puliMdA kallola puM0 kallola; mauja (2) AnaMda; AnaMdavibhora honA karanA kallolavu a0 kri0 kallola, AnaMda kavakhata puM0; strI0 ayogya samaya; asamaya kavaca strI0 kevA~ca; kauMca kavara na0 kavara; lifAfA kava sa0kri0 kavitA karanA (2) stuti karanA (3) varNana karanA kavA puM0 pratikUla pavana (2) pratikUla paristhiti; kujoga / [ - pesavo: (zarIra) bigar3anA. ] kavAba puM0 kabAba [ vyAyAma kavAyata strI0 qavAyada; pareDa ( 2 ) kavAyatI vi0 qavAyada pAyA huA; kasaratI kavAla puM0 dekhiye ' qavvAla' kavAlI strI * qavvAlI; kauvAlI; g2az2ala kavAvuM a0kri0 zarIrameM vikAra paidA ho jAnA (2) bigar3anA (3) dUdha tor3anA (4) badanAma honA 78 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kasavAra kaveNa na0 apazabda ; kuvAkya kaveLA strI0 kubelA ; asamaya kavvAla puM0 qavvAla; kauvAla kavvAlI strI0 dekhiye 'kavAlI' kaza strI0, ( 0Na) na0 kasa; baMda; tanI kazIvo puM0 kazIdA z2arIkA kAma zuM sa0 (2) vi0 koI ; kucha kazuMka sa0 (2) vi0 koI bhI ; kucha hI kaSTa sa0kri0 duHkha, kaSTa denA kaSTAvaM a0kri0 kaSTa pAnA ( 2 ) prasavakI pIr3A honA kaSTo strI0 kista (denakI) kasa puM0 kasa (sone-cA~dIkA) (2) kasauTI kasa puM0 kasa; sAra; mAla (2) bala; z2ora / [-kADhavo, jovo, levo = kasanA ; mApa yA pramANa nikAlanA; jA~canA / - kADhavo = kacUmara nikAlanA; kar3I mehanata kraanaa| - para AvabuM, kase caDavaM, bharAvaM = hor3Ahor3I para AnA; tUla jAnA, pakar3anA kasa strI0 kasa; baMda; tanI kasakasatuM vi0 kasakara bA~dhA huA ( 2 ) jo muzkilase apanI jagaha para AtA ho (cIja) ; custa ; taMga kasakAgaLa puM0 rAsAyanika prakriyA dikhAnevAlA kAg2az2a; 'TesTa pepara' [ra.vi.] kasaNabuM sa0 kri0 rauMdanA; gUMdhanA kasaNI strI0 kAsa; khA~sI; habbA-DabbA (baccoMkA) For Private and Personal Use Only kasatuM vi0 balAt apanI jagaha para ThIka AtA huA; custa ( 2 ) taulameM kama rahatA huA kasavAra vi0 kasa sattvavAlA (2) upajAU; jarakhez2a (3) mAladAra ; dhanI (4) ojapUrNa
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kasanaLI kasanaLI strI0 kasa nikAlaneke lie istemAla kI jAtI kAMcakI nalI; 'TesTa-TyUba kasaba puM0 kalAbattU kasaba puM0 kasaba; dhaMdhA (2) hunara; kArIgarI (3) kalAkauzala; nipuNatA kasabacora puM0 apanA hunara dUsaroMse chupAye rakhanevAlA; apanA fana chipAnevAlA (2) dhaMdhe meM ThaganevAlA kasabI vi0 kalAkuzala ; nipuNa ; hunaramaMda (2) kasbI; kalAbatUnI; kAmadAra (3) puM0 kArIgara kasabo puM0 musalamAnoMkI jyAdA bastIvAlA gA~va (2) bar3A gA~va; kasabA (3) gA~vameM musalamAnoMkA TolA / kasama puM0 ba0 va0 kasama; saugaMdha / [-ApavA, khavaDAvavA, devA = saugaMdha dilAnA. kasamanAmuM na0 halafanAmA; zapatha-patra ; 'ephiDeviTa' kasamoDA puM0ba0va0 aMgar3AI lenekI utkaMThA honA (2) prasavake samaya zarIrameM pIr3A honA kasara strI0 kasara; kamI; ToTA (2) apUrNatA; kacAI (3) khAmI; doSa (4) kamakharcI (5) nuqasAna ; hAni / [-ApavI (bila cukAte samaya) thor3I chUTa denaa| -karavI-kifAyata karanA (2) kama krnaa| -kADhavI =(cuka yA ghATekA) badalA le lenA; kasara nikaalnaa| -rAkhavI kamI yA khAmI rahane denA; kasara rakhanA.] kasarata strI0 kasarata; vyAyAma (2) abhyAsa zaukIna kasaratavAna vi* kasaratI; kasaratakA kasaratI vi0 kasaratI kasavANa strI0 bImArI; bekarArI kasa, sakri0 kasanA; khUba khIMcanA; kasakara bA~dhanA kasavaM sakri0 kasanA; parakhanA; AjamAnA (2)thakAnA; ragar3anA (3) taMga karanA; satAnA; pIsa DAlanA (4) kama denekA prayatna krnaa| [kasIne Apa,leq=mola-tolakI bAta pakkI karake denA yA lenaa| kasIne kAma lebUbane utanA jyAdA kAma karAnA.] kasAI puM0 qasAI(2) galA kATanevAlA kasAkasa (-sI) strI0 kazamakaza; khIMcAtAnI kasANuM vi0 kasailA; besvAda kasAyalaM vi0 kasailA [anubhavI kasAyalaM vi0 sadhA huA; gaThIlA; kasA a0kri0 anubhava yA parizramase abhyasta honA; sadhanA kasutara(-5) vi0 duSkara; muzkila (2) jo kAmameM na lAyA jAya; bigar3A huA (3) pecIdA; Ter3hA kasuvANa strI0 dekhiye 'kasavANa' kasuvAvaDa strI0 asamaya garbhasrAva honA kasuMbala (-lu) vi0 kusubhI kasuMbI vi0 kusuMbhI; kusumake raMgakA (2)strI0 kusuMbhA raMga . kasubo puM0 kusuma ; kusuMbha (2) isake phUlameM se prApta raMga (3) kusuMbhI (kapar3A) (4) dholA; nazIlA peya; kusuMbhA; kusuMbheke bahAne honevAlA jalasA / [-gALavo, ghoLavo-afIma gholakara ekarasa bnaanaa| -povo, levo = afImakA rasa pInA.]... kasUra strI0 kasUra; kusUra For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kasUbala (-la), katUMbI, kasUbo dekhiye 'kasuMbala, kasuMbI, kasubo' Adi kasoja (-ju) vi0 jo sAfa-sutharA na ho; karadA milA huA (anAja Adi) kasoTI strI0 kasauTI; zANa (2) kasa nikAlanekI rIti; parakha (3) kar3I jaaNc-priikssaa| [-e caDhAvaq= (soneko) kasauTI para ghisakara kasa dekhanA(2)kaDI jAMca karanA; kasauTI karanA (3) kasa nikale isa taraha kAmameM laanaa|-maaN UtaravU = kar3I jA~cake lie taiyAra rahanA; isameM zarIka honA. kastara na0 tinakA; raja; karadA kastara na0 vaha lepa jo ThaTherA rasoIke baratanoM para karatA hai [saMskAra kastI strI0 pArasIkA janeU yA isakA kahANI (ka) strI0 kahAnI (2)kahAvata kahAna(-no) (ka) puM0 zrIkRSNa kahAvaq sakri0 kahAnA; kahalAnA kahIM a0 kahA~; kisa jagaha kahIMka a0 kahIM; kisI jagaha kahIMkahIM a0 kahIM-kahIM kaheNa (kahe) na0 saMdezA (2) hukma; kahA (3) kathana ; vacana (4) bulAvA; nyotaa| [-mokala = kahalA bhejanA (saMdezA, nimaMtraNa Adi).] kaheNI (kahe)strI0 kahAvata (2) kathana; kahanekI rIti (3) kahAnI (4) lokaniMdA; doSa [lokaniMdA kahetI strI0 kahAvata (2) kahAnI (3) kahevaDagAva (kahe) sakri0 kahalAnA; kahalavAnA (2) kahevu' kriyAkA preraNArthaka rUpa kahevata (kahe) strI0 kahAvata (2) dRSTAMta; misAla (3) matalA; ukti (4) lokaniMdA kahevApaNuM na0 khAmI; doSa kahe (kahe) sakri0 kahanA; bolanA; batAnA (2) samajhAnA (3) nasIhata denA (4) kahanA; faramAnA (5) ulahanA denA (6) nAma denA; khnaa| [kahI Apaq=tatkAla asara honA (2)gupta yA bhaviSyakI bAta batAnA; prakaTa karanA / kahI chUTaq=mAne yA na mAne para kahanekA dharma samajhakara khnaa| kahI devU = gupta bAta kaha denA / kahI batAva, kahI saMbhaLAvaq =AgekI bAta yA ehasAna jatAkara tAnA denA.] kahyAgaruM vi0 kahA mAnanevAlA; AjJAkArI kaha' na0 kahA; vacana; nasIhata kaLa strI0 kala; peca-puraz2A; khaTakA (2) yaMtrakI cAbhI; cA~pa (3)yukti; kala [laa.]| [-dAbavI, maraDavI = kala ghumAnA (2) paTTI car3hAnA.] kaLa strI0 (coTa Adike kAraNa)ekadama honevAlI tIva yA satata vedanA (2) isase honevAlI mUrchA; g2aza / [-cavI ekadama duHkha paidA honA (2) duHkhase mUcchita honaa|-vlvii= kala par3anA; duHkhakA dUra honA. kaLa strI0 aTakala ; sUjha . kaLa puM0 daladala; gar3appA kaLakaLa strI0 kala-kala ; zora-gula (2) kiTa-kiTa; mAthApaccI (3)pakSiyoMkA kalanAda - kalakala kaLakaLavU a0kri0 dekhiye 'kakaLa,' kaLakaLANa na0 dekhiye 'kakalANa' kaLaja(-ju)ga puM0 kaliyuga For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaLaNa, (-tara) na0 daladala; gar3appA kaLatara na0 kaSTa; vedanA (zarIrameM) kaLatara na0 kanakUta kaLayI strI0 kulathI (anAja) kaLapavaM sakri0 mRtakoMke nAma saMkalpa karake dAna denA (2) calanA; upayogameM AnA kaLapavaM a.kri0 kalapanA; jhUranA kaLava (-vi)kaLa strI0. kala; yukti (2)zAnti; caina; kala (3) sUjha; samajha kaLavU sakri0 tAr3anA; bhAMpanA (2) kalpanA karanA; aMdAjA lagAnA kaLa, a.kri0 dukhanA; pIr3A honA kaLa a0kri0 daladalameM gar3anA;sanA kaLaza puM0kalazI; loTA (2) maMdirakA zikhara; kalaza / [-ghaDAvabo%3Dsiddhi kI parAkASThA para pahu~canA [lA..] kaLaziyo puM0 loTA (2)darata (rog)| [kaLaze (-ziye) ay = pAkhAne jAnA.] kaLazI strI0 solaha (kacce) manakI eka kaLazo puM0 loTA kaLA strI0 dekhiye 'kalA' (2) (morakI) pUMchake paroM( kalApa )ko phailAnekI kriyA; kalA / [-karavI-yukti karanA; cAla calanA (2) sauMdaryayukta racanA karanA (3) gorakA kalA karanA.] kaLAkAra puM0 kalAkAra kaLANa na0 daladalaH; kIcar3avAlI jagaha kaLAdhara puM0 mora (2) caMdra (3) kalAkAra kaLAbhavana na0 dekhiye 'kalAbhavana' kaLAyala vi0 jisane kalApako phailAyA ho aisA (mora) [jAnA; dikhAI denA kaLAvaM a0 kri0 pratIta honA; samajhA kaLikALa puM0 kalikAla gu. hi-6 kaMkaNadoro kaLiyuga puM0 kaliyuga [dAnA kaLiyo puM0 guThalI(2)bhaTTA(3)anArakA kaLigaDa(-2) na0 kaliMga; tarabUja kaLI strI0kalI ; roha(2) motIcUrakI buMdiyA (3) aMgarakhA, kurtA AdimeM laganevAlA tikonA kapar3A; klii| [-hIlabIjIkI kalI khilanA; ( manuSyakA) praphullita honaa| -pAravI= motIcUra banAnA (2) taha banAnA.] kaLIcUno puM0 kalIcUnA; kalaIkA cunA kaLe kaLe, phaLe vaLe a0 kalase; yukti pUrvaka; samajhA-bujhAkara kaLeLI strI0 kuharAma ; cIkha-pukAra kaI a0 kyA; kahIM (vAkyameM praznavAcaka yA niSedhasUcaka upayogameM AtA hai); udA0 'kaMI mArAthI javAya?' kaI vi0 (2)sa0 kucha; amuka (anizcitArtha, praznArtha aura niSedhArtha meM prayukta hotA hai)| [-Ipa bhAMti bhAMtike avarNanIya bhAva yA ghabar3AhaTa yA pIr3A honA-nahIM = 'koI fikra nahIM, citA nahIM' aisA udgAra / [-nahIM to aura yA adhika nahIM to; kucha nahIM to saba kucha chodd'kr| -tuM kaI = kuchakA kucha; ulaTA]. kaI vi0 (2)sa0 kaI; aneka; udA0 'tamArA jevA to kaI AvI gayA' kaMIka vi0 (2)sa0 kucha kaMIka vi0 (2)sa0 thor3AsA kaMIka a0 kahIM vivAhasUtra kaMkaNa na0 kaMkaNa ; daMdAnedAra cur3I (2) kaMkaNavoro puM0 lagnavidhike prAraMbhameM varakanyAke hAthameM bAMdhA jAtA mainaphala aura lAla DorA; kaMgana; kaMganA [nApa For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaMkAvaTI 82 kaMgaliyu kaMkAvaTI strI0 kuMkuma rakhanekA pAtra kaMTolo (-LI) strI0 kakor3ekI bela; kaMkAsa puM0 Rz2iyA; kleza (strI) khekhasA kaMkAsiyaNa vi0 strI0 karkazA; laDAkU kaMTha puM0 kaMTha; galA; halaka (2)TeMTuvA kaMkAsiyuM vi0 jhagar3AlU; kalahapriya / (3)svara; AvAz2a (4)pakSIkA kNtthaa| kaMku na0 kuMkuma, rolii| [-nA karavA= [-khUlaboAvAja sAfa nikalanA; maMgala kAryakAprAraMbha karanA (2)kAma kaMTha khulnaa| -besavo, besI jabomeM fataha hAsila karanA [laa.]| -nAM gaMlA baiThanA; kaMTha baiThanA; svara sAfa na pagalA = sukha-vaibhavakA zubhAgamana / nikalanA |-sNghaavo-glaa dhanA; jI -nAM pagalAM karavA=Agamanase gharako ghabar3AnA / -sukAvo galA suukhnaa| sukhI banAnA.] [pUr3A kaMThe prANa bhAvavA=bahuta musIbatameM kaMkupaDI strI0, (-Do) puM0 rolIkA phNsnaa| kaMThe sosa parayo pAnIke kaMkoDI strI0 kakor3ekI bela; khekhasA binA galA sUkhanA; kAMTA pdd'naa| kaMThe kaMkoI na0 kakoDA; lekhasA (phala) ho - jabAnI honA; kaMThastha honA.] kaMkotarI, kaMkotrI strI0 kuMkumapatrikA; kaMThAra(-La) strI0 samudrataTa; kinArA lagnapatrikA kaMThALa strI0 gona (ghor3A, baila AdikI) kaMgaNa na0 dekhiye kaMkaNa' (2) baratana bharanekA borA (3)bar3A kaMganI strI0 kaMghI calA (4) dekhiye 'kaMThAra' kaMgAla (-) vi. kaMgAla; kaeNgalA kaMThI strI0 kaMThI; galekA eka gahanA (2) (2)daridra ; tuccha (3) rasa aura kasase guruse prApta mAlA; kaMThI(3) (aMgarakhemeM) hIna; niHsatva; bemajA garIbI galeke sAmaneke bhAga para kiyA jAnekaMgAli (-Li)yata strI0 kaMgAliyata; vAlA bela-bUToM yA suhAvanI silAIkA kaMjUsa vi0 kaMjUsa ; sUma; kRpaNa kAma / [-bAMdhavIcelA yA ziSya kaMjUsAI strI0 kaMjUsI; kRpaNatA banAnA; kaMThI bAMdhanA.] [kaMThIbaMda kaMTALavUa0 kri0 UbanA; ukatA jAnA kaMThIbaMdhuM vi0 eka hI gurukA (2) vaiSNava; kaMTALI vi0 strI0 kA~TedAra; ka~TIlI kaMTho puM0 bar3e manakoMkI mAlA; kaMThA (2)strI0 paMjedAra thUhar3a:nAga-phanI / kaMDa puM0 kuMDa (2)kuAM jor3aneke kAmameM kaMTALaM vi0 kaTIlI; kA~TedAra (2)na0 AnevAlI Ter3hI IMTa safeda kumhar3A; peThA kaMDAra puM0 nakkAzI; koranI (2)AkaMTALo puM0 Uba lekhana; citrakArI karanA kaMTiyaM na0 bAla (jau, gehU~ AdikI) kaMDAra, sa0 kri0 koranA; nakkAzI kaMTI strI0 bAlake bArIka dAne (2) kaMDiyo puM0 karaMDa bAla; ravozA (3) tAz2A dhAna kaMDIla na0 dIyA rakhanekA kAMcakA kaMTI (-)vALo puM0 calhe para rakhanese gilAsa ; hA~DI; kaMdIla (2)lAlaTena pahale rasoIke bartanoM para bAharakI ora kaMDIliyuM na0 kaMDIliyA (2) dIyeko kiyA jAnevAlA miTTI yA rAkhakA pavana na lage isalie banAyA huA lepa; leva miTTIkA choTA ghara For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - batAI kaMtAI strI0 kAtanekI majadUrI; katAI kaMtAna na0 paTasanakA kapar3A; TATa (2) gonapATa [katAI' kaMtAmaNa na0, (-NI) strI0 dekhiye kaMtAvaM a0 kri0 kAtA jAnA (2)kRza honA; sUkhanA (3)kama honA.. kaMbAra na0, (-rI) strI0,(-ro) puM0 eka vanaspati ; kaMthArI kaMcALa strI0 gona (ghor3A, baila AdikI) kaMdo puM0 (baMdUkakA kAThakA) dastA; kuMdA kaMdoI puM0 halavAI . . kaMborI strI0 choTI karapanI kaMdoro puM0 kaMdorA karaSanI tAgar3I(2) dIvArakI jor3AImeM iMToMse banAI huI kora kaMganI(3)nizAnakI lakIra,lIka kaMpa a0 ki0 kAMpanA; kaMpanA; thara tharAnA (2)DaranA; sahamanA kaMpAuMDa na0 kaMpAuMDa; ahAtA kaMpANa (Na,)strI0 rATula; bar3A tarAjU kaMpArI strI0,(-ro)puM0 kaMpakapI; kaMpa kaMpAsa puM0 kaMpAsa; kutubanumA; digda rzaka yaMtra (2) parakAra; kaMpAsa kaMbala puM0 kaMbala (2) gala-kaMbala kaMbA strI0 bA~sakI phaTTI; khapacI (2) bar3haIkA gaz2a jo 24 iMcakA hotA hai kaMsAra puM0 kasAra jaisA miSTAnna kaMsArI strI0 Una Adike kapar3e khA jAnevAlA eka kITa; kIr3A kaMsAro puM0 kaserA; ThaTherA kAkaDI strI0 kakar3I (2) AriyA (3) dhajjIko baTakara banAI huI battI kAkaDo puM0 bar3I battI (2) galeke bhItarakI donoM orakI gA~The (3) jIbhakI jar3ake Upara laTakanevAlA mAMsakhaMDa; ghaMTI kAkA puM. gur3a yA mahuekA zIrA (taMbAkU banAneke kAma AtA hai). kAkama puM0 zIrA; kivAma.... kAkarapuM0 dAMta(sUara AdiprANiyoMkA) (2) kasvatakA daMdAnA; dAtA (3) camar3ImeM banA huA kar3A cIrA. kAriyA kuMbhAra puM0 kalagIvAlA pakSI kAkarI strI0 choTe daMdAnoMvAlI dhAra (2) kaMkar3I (3) kirakirI; reta kAkaro puM0 kaMkar3a (2)gAMTha (pyAja ityAdikI) [gir3agir3AhaTa kAkalavI strI0 AjijI; ciraurI; kAkA (kA-kA) a0 kobekI bolI kAMva-kAMva kAkA puM0 ba0va0 cAcA; kAkA kAkAkovo puM0 kAkAkomA; kAkAtuA kAkAjI(-sasarA) puM0 caciyA sasura kAkAbaLiyA puM0 ba0va0 cecaka; bar3I mAtA kAkI strI0 cAcI; kAkI kAkIDo puM0 giragiTa kAkIjI (-sAsu) strI0 caciyA sAsa kAko puM: cAcA (2)(pitAko saMbodhana karanemeM prayukta hotA hai) (3)(vyaMgyameM) duzmana / [kAkA mAmA karavA= khuzAmada karanA.... kAkosasaro puM0 caciyA sasura kAkha strI0 kAMkha ; bag2ala kAlabalAI,kAlabilADI strI0 kakhorI; bag2alakA phor3A [bajAnA.] kAkhalI strI0 kaaNkh| -kUTavIcAleM kAga puM0 koaa| movAgha-bAtakA bataMgar3a; tilakA taadd'| -- besavaM ne tAna para kAryakAraNa-saMbaMdhake binA kinhIM do ghaTanAoMkA acA For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maka honA jisase yaha bhrama paidA ho ki inameM sambandha hai; kauekA baiThanA aura tAr3ake phalakA gira pdd'naa| - geLe rAha jovI bahuta AturatAse rAha dekhanA. purakhA; patrikA kAgaja puM0 kAgaja; kAgada (2)ciTThI; kAgatI strI0 komekI mAdA; kAkI kAmage puM0 komA; kauvA (2)dhUrta aura cAlAka prANI [lA.][kAgaDAUrakhA vIrAna ho jAnA; ujar3a jAnA (2) nissaMtAna honaa| kAgaganI najare boI- bahuta caukannA rahanA. kAgadI vi. kAgrajI patalI chAlavAlA (2)jo jaldI TUTa-phUTa jAya; nAjuka (3)puM0 kAgaja banAnevAlA; kAg2ajI (4) kAgraja becanevAlA yA bahI 'bAMdhanevAlA; kAgajI - " kAgavAza(za,) strI0 zrAddhake dina pitaroMke nimitta koko bali dete samaya nikAlA jAnevAlA udgAra (2) kAkabali kApaLa puM0 dekhiye 'kaagj'| [- nI kopaLI = bahuta nAjuka (vstu)| mAnavo, lAvavI =sifArizapatra mAMganA yA lAnA. kAgaLapattara,kAgaLapatra puM0 viTThI-patrI yA DAkase AI huI ciTThI kAgaLiyaM na0 kAgajakA Tukar3A; paracA (zekAgajakA rupayA-noTa,lona, zeyara, huMDI jaisaa| [kAgaLiyAM karavAM = misila banAnA yA kAgajI kArravAI krnaa| kAgaLiye cagyaMbIcameM mara jAnA (2) jAhira honA (3) adAlata car3hanA (4)kAgrajI kArravAI honA; isameM par3akara kAmakA rukanA.] kAgAroLa puM0 ronA-pITanA (2)kAnA rola; kauArora kAca puM0 kAca; kAMca (2)AInA kAcavI strI0 kachuI; mAdA kachumA kAcayo puM0 kachuA kAcara strI0 choTA Tukar3A kAcaraDUcara na0 phuTakala khAdya cIjeM; __ canA-cabenA (2)aMgar3a-khaMgar3a .. kAcalI strI0 nAriyalakI narelI kAcalaM na0 narelI (2)koI bhI TUTA huA ardhagola hissA (nariyA, ghar3A AdikA); kaTAha, ThIba Adi(3)aisA kttoraa| [kAcalA kUTavA = vyavaM parizrama karanA.] kAcaMge puM0 giragiTa kAcA kAna- vi0 kAnakA kaccA kAcI buddhI (-mAyA)strI0 dhokhA khA jAye aisA bholA manuSya kAcuM vi0 kaccA; apakva (phala) (2) A~ca para na pakAyA huA (maTakA); adhakacarA-jisake pakanemeM kasara ho (bhAta) (3) na bhUnA huA (canA) (4)sAfa na kiyA huA-jo kudaratI sthitimeM ho (dhAtu, mAla) (5)jaldI TUTa-phUTa jAnevAlA; kAjU-bhojU; na TikanevAlA (sar3aka, raMga) (6) nAdAna; anubhavahIna (manuSya, jJAna AdimeM)(7)adhUrA; apUrNa ; aparipakva (kAma, buddhi) (8)kAmacalAU; jisameM kATa-chA~Ta ho sake (hisAba) (9)pocA; behimmata ; DhIlA (dila) (10)bAradAna Adike sAthakA yA aMdAjase niyata kiyA huA (vajana, nApa) (11)pakke vajanase AdhA; kaccA (sera,mana) (12) na0 kaccApana; For Private and Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kAkodaM kasara; adhUrApana / [ -kApa-adhUrI taiyArI yA asamayameM kisI bAtameM kasara hote hue bhI jaldI baratanA yA kucha karanA ( 2 ) aisA karake kAma bigAr3anA (3) utAvalIse baratanA / -sAMgI yA kamI mahasUsa karanA. ] kAko vi0 na pakAyA huA aura rUkhA; rUkhA-sUkhA 'kAnaca vi0 bilakula kaccA kApAkuM vi0 ardhadagdha; kaccA-pakkA kAcuMpocuM vi0 anubhavahIna aura nAhimmata kAchaDI strI0 kAchanI; lA~ga / [-chUTI jayI=Dara jaanaa| sAlIne, pakaDIne boDa = Darase pAgala hokara bhAganA; duma dabAkara bhAganA.] kADIchUTo vi0 puM0 vyabhicArI kADo puM0 kAchA; kachoTA / [ cAravo, bALavo = kachoTekI taraha dhotI pahananA.] kAchiyaNa strI0 kAchI jAtikI strI kAchiyo puM0 kAchI (tarakArI becanevAlA) (2) kAchI jAtikA AdamI phAchoTI strI0 kAcha kAchanI kAchoTo puM0 kachoTA; kAchA kAja na0 kAja kAma (2) kAja prayojana kAjaLa na0 kAlikha (2) kAjala kAjaLakaMku na0 ba0 va0 kAjala aura kuMkuma ( saubhAgyavatIkA siMgAra ) kAjaLarANI strI0 kajalI tIja kAjaLI strI0 kAlikha ; kAjala (2) sakhakI taha (3) kAlI phaphU~dI (4) kajarauTA (5) gAyake pUjanakA striyoMkA eka vrata ( sAvana mAsa meM ) kAjaLI zrIja strI0 kajalI tIja 85 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kATa kAjI puM0 kAjI (2) maulavI kAju puM0 kAjU [ car3hAye hue kAjU kAjukaLiyA puM0ba0va0 kAjU (2) cInI kAje a0 - ke lie; vAste kAzI puM0 dekhiye 'kAjI' kATa puM0 jaMga; kasAva; kAI (2) bojharUpa nikammA utAra yA maila [lA.] 1 [-lAbo, ghaDavo, baLagavo = jaMga laganA, bigar3anA.] kATa puM0 pratidAvA; pratikAra (2) (Ta) strI0 tArAke khelameM amuka raMgakA pattA na honA-kATa For Private and Personal Use Only kATa puM0 kAMTA; roka; vighna; sAla; udA0 "zatruno kATa kADhavo ' kATakUTa strI0 kATanA aura kUTanA (2) TUTA-phUTA sAmAna; kabAr3a; aMgar3akhaMgar3a (3) makAna banAnekA sAmAna kATako puM0 kar3AkA ; bar3I garjanA kATalUNa puM0 90 aMzakA koNa ; samakoNa ( 2 ) isa nApakA rAja-bar3haiyoMkA aujAra; goniyA kATasUNatrikoNa puM0 samakoNatrikoNa kATajo puM0 dekhiye 'kATakhUNa ' kATachAMTa strI0 kATa-chA~Ta kATamALa puM0 imAratakI nayI purAnI lakar3I (ballI, bA~sa Adi ) kATaraDo puM0 talachaTa ; kITa; kiTTa (2) raddI - bekAra cIjeM ; kabAr3a kATalaM na0 vajana; bATa (2) jaccAko dI jAnevAlI puSTaI (3) kama karanA; kATa lenA (4) kA~TA bAghA ; balA / [-kADhabuM = bAdhA dUra karanA (2) kAma tamAma karanA; mAra DAlanA ] kA sa0 kri0 kATanA (2) ha~sanA ; kATanA (3) chalanA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kArbu kATah vi0 jaMgake raMgakA; kAlAya. .. kATAkATa strI0 kaTAkaTI; mAra-kATa - (2)qatala (3) adAvata; kaTTara baira kATha vi0 pUrva; ghAgha kATha puM0 kATha; lakar3I (2)puM0 imAratameM kAma AnevAlI lakar3I (3) kAThI (4) kAThakI ber3I; kATha [kAThI kATha9 na0,(-) puM0 (U~Ta AdikI) kAThiyANI strI0 kAThI jAtikI strI kAThiyAvAra puM0 na0 gujarAtakA eka bhAga; kAThiyAvADa (aba saurASTra) kAThI strI0 IMdhana (2) jamInakI eka nApa (400 kAThI-bIghA) (3) lAThI; DaNDA; bAMsa (4) dehakI gaThana; kAThI kAThI vi0 (2) puM0 kAThiyAvAr3akI eka mUla jAtikA (vyakti) kAeM vi0 kaThina; muzkila (2) kar3A; kaThora (3) kaMjUsa (4) burA; azubha kAThaM na0 kAThI; dehakI gaThana (2)DhAMcA (Dhola, Dapha AdikA); AkAra(3) kAThI; jIna (4)sAr3IkA kapar3A jisa para kinArI lagAnI ho . [dhuser3anA kADhaghAla (Ta, la,) strI0 kAr3hanA aura kADha, sa0 kri0 kAr3hanA; bAhara khIMcanA-lAnA-lenA; nikAlanA (2) alaga karanA; gar3I yA saTI huI cIjako AdhArase pRthak karanA; dUra karanA (3) radda karanA; haTAnA (4) Alekhana karanA; tasavIra yA citra banAnA (belabUTA, akSara Adi) (5) kahanA; bolanA; uccAra karanA (AvAja, cIkha, bAta ityAdi) (6)kAyama karanA; nayA kholanA; zurU karanA (zAlA, dukAna Adi) (7)gina DAlanA; ginatI karanA kAta .: (bhAva, nApa)(8)rozana karanA; nikA lanA (nAma, AbarU, divAlA Adi) (9)vyApta vastuoMko alaga karanA; sAra-tattva nikAlanA (malAI, tela); rakama alaga rakhanA; udA. 'teNe pAMcaso rUpiyA dAna khAte kAThapA' (10)kamAnA: prApta karanA; juTAnA (11) anya kriyAke sAtha Ane para usa kriyAke khatma hone yA nibaTanekA bhAva batAtI hai| [kADhI nAma radda karanA (2) anuttIrNa karanA (3)kucha na smjhnaa| kADhI mUkavaM, mela = nikAla denA; bhagA denA (2) rakhA de denA (3) nikAlakara rakhanA.] kADo puM0 kAr3hA; kvAtha kANa (0mokAga) (Na,) strI0 mRtakake pIche ronA-dhonA; siyaapaa|-krvii, mAnI-mRtakake pIche ronA-dhonA . (2) kisIse bigar3A huA kAma banavAnA / kANe ag=mAtamapurasIke lie (dUsare gAMva) jAnA.] kANiyaM (Na,) vi0 sogI; mAtamadAra kANiyaM vi0 kAnA; ekAkSa kA, vi0 sUrAkhadAra; chedavAlA (2) kAnA; ekAkSa (3)na0 cheda ; sUrAkha kAtara vi0 kAtara; Arta (2)bhIru (3) tirachA; kAnA kAtara strI0kataranI; maiMcI (2)bAla jhar3anekA caupAyoMkA eka roga (3) kaiMcIkA-sA dhAradAra patalA ThIkarA, cAdara Adi; TIna AdikI cAdara / [-balAvadhI, pheravavI, mUkavI= kATa -chAMTa karanA.] kAtaraNa na0 katarana kAtara sa0 kri0kataranA (2)kATanA; For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 87 kAtari' kutaranA (3)kama karanA (4)kuredanA; khuracanA (5)kaTatI kahanA [lA.] kAtariyuM na0 chapparake bilakula pAsakI nIcI maMjila (2) lakar3IkA eka dudhArA astra (3) seMdha lagAnekA aujAra (4) do cUr3iyoMke bIca meM pahananekA eka patalA kaMgana (5) bhejA (6) kaTAkSa; tevara badalakara dekhanA; tIkhI nigAhase dekhanA (7) sleTakA TUTA huA bar3A ttukdd'aa| [kAtariyAM khAvAM, nAkhavAM roSameM tirache dekhanA; cir3hakara dekhanA.] kAtarI strI0 kisI cIjakA patalA, cipaTA TukaDA; katalA; bacakA [pa.] kAtaro puM0 cipaTA, laMbA aura Ter3hA phala udA. 'AmalIno kAtaro' (2) isase milatI-julatI eka AtizabAjI; chaDUMdara(3)anAjake ugate paudhoMko khA jAnevAlA eka kIr3A (4) galamucchA (5) keloMkA ghaurA, ghauda kAtaLI strI0 dekhiye 'kAtarI' kAtila vi0 kAtila (2) ghAtaka (3) marmabhedI [(3) dagA [lA.] kAtI strI0 kAtI; churI (2) karavatI kAtuM na0 kAtA; kuMda churI kAthAkabalA puM0 ba0va0 kutsA; niMdA; jhUTha-saca (2)hujjata ; vyarthakI takarAra kApiyuM vi0 katthaI (2)na0 nAriyalake chilakoMke rezoMko baTakara banAI huI rassI (3) isakI caTAI(4)pA-aMdAz2a kAthI strI0 nAriyalake chilakoMke reze yA inakI DorI kApo puM0 katthA; khairasAra kAdava puM0kIca ; kiicdd'| [-urAvo, pheMkavo niMdA karanA; badanAma karanA.] kAnuge kAdava-kIcaDa puM0 gaharA kIcar3a, daladala kAna puM0 kAna (2) lakSya; dhyAna (3) bedha; cheda / [-UgharavAkharI bAbata mAlUma honaa| -karaDavA kAnAphUsI krnaa| ghareNe mUkavA-baharA bnnaa| -phUTavA = (baharA ho jAya aisA) asahya kolAhala honA (2) baharA honaa|-phoddii nAkhavAbhArI zoragula honaa|-maaNcaa mAravA=kAnameM tela DAlanA.] kAnakhajUro puM0 kanakhajUrA kAnacheriyAM na0 ba0 va0 kAnake Uparake bAloMkI julpheM kAnaTopI strI0 kanaTopa; kulahI .. kAnaDI vi0 karanATakI(2) strI0 kannaDa (bhASA) kAnapaTI (-TTI) strI0 kAmakI lo; lolkii| -pakaDavI=apanI bhUla qabUla karanA; kAna pakar3anA (2) kisIko Ageke lie saceta karaneke lie usakA kAna pakar3anA; kAna aiMThanA.] kAnaphaTo puM0 kanaphaTA (sAdhu) kAnaphUTuM vi0 baharA kAnaphUsiyAM namba0va0 kAnAphUsI ; kana phusakI (2) bahakAnA; kAna bharanA kAnaphUsiyaM vi0 bahakAnevAlA; kanaphusakA (2)cugalakhora(3) na0 bahakAnA yA cug2alI karanA; kAna bharanA kAnabhaMbheraNI strI0 kAna bharanA kAnamULiyaM na0 kAnakI jar3ameM honevAlA eka roga; karNamUla [kAnacheriyAM' kAnaziyAM,kAnazeriyAM na0ba0va0dekhiye kAnasa strI0 retI (aujAra) kAnuge puM0 kAnha; kanhAI; zrIkRSNa For Private and Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAnUgo 88 kAnUgo puM0 kAnUnadA kAnUna puM0kAnUna (2)paripATI; rivAja kAnUnabhaMga puM0 kAnUnabhaMga kAnUnI vi0 qAnUna saMbaMdhI; kAnUnI kAnekAna a0 kAnoMkAna kAno(kA') puM0 'A'kArakA cihna / '; khar3I pAI; kAnA (2) baratanakA kinArA; AMvaThakAnoMkAna kAnokAna (kA'). a0 labareja (2) kApa puM0 kATanA; kATa (2) kATanese honevAlI kharoMca, ragar3a yA gaDDhA (3)striyoMkA kAnakA eka gahanA; kopa (4)kATane-byoMtanekA DhaMga; kATa kApakUpa strI0 dekhiye 'kApAkUpa' kApaDa na0 (korA, na baratA huA)kapar3A kApariyo puM0 bajAja kApaDI strI0 choTI aeNgiyA kApaDaM na0 aeNgiyA; kaMcukI kApaNI strI0 kATanekI rIta (2) (fasalakI) kaTAI (3) (pattara kATanekI) kaTanI kApalI strI0 kAg2az2a yA kapar3ekA choTA Tukar3A; katarana [puraz2A kApalo puM0 kAg2az2a yA kapar3ekA Tukar3A; kApavU sakri0 kATanA; kATakara alaga karanA; (kucha aMza) kama karanA; ghaTAnA (3) dUra karanA; haTAnA; kATanA (4) tAzake pattoMko pheMTaneke bAda unameMse kucha pattoMko uThAnA (5) tAzameM turupa cAla calanA; kATanA kApAkApa (-pI) strI0 kaTAkaTI; khUnarez2I; qatala kApAkUpa (-pI) strI0 katara-byoMta (2) kATa-chA~Ta (3) bacata; kifAyata kApo puM0 lakIra(par3anA); chaMka (2) cIrA; zigAfa kAmakAja kAphara vi0 kAfira; adharmI (2) badamAza ; duSTa (3) jaMgalI (4)puM0 aphrIkAkI Adima jAtikA AdamI kAphalo puM0 kAfilA; samudAya (2) jaMgI ber3A kAphI strI0 kAfI; kahavA kAbara strI0 eka pakSI; mainA kAbaracIta vi0 citakabarA raMga-biraMgA kAbariyaM vi0 kabarA; citakabarA kAbarI strI0 kusuma ; karar3I (2)cita kabare, safeda aura kAle raMgakA telahana kAvaraM vi0 kabarA; citakabarA kAbU puM0 qAbU; adhikAra (2)aMkuza; niyaMtraNa; basa (3)kabjA (4)vajana; prabhAva [catura; kAbila kAbela vi0 anubhavI (2) hoziyAra; kAbaliyata strI0 kAbilIyata; caturAI kAma na0 kAma ; kRtya ; kArya (2)naukarakA kAma ; udA. 'kAma karanArI Aje AvI nathI' (3) kartavya ; farz2a (4) dhaMdhA-rojagAra vyavasAya (5)jarUrata; khapa; upayoga(6)kesa ; muqadamA; udA0 'enA upara kAma calAvayU~ joIe' (7)a0-ke lie; vAste [-Avay, lAgavU kAmameM AnA; istemAla honaa| (2)(yuddhameM) kAma aanaa|-baaladaaltmeN mukadamA zurU honaa|-thvN = kAma nikalanA;prayojana siddha honaa| -para -kA upayoga yA AvazyakatA honA (2)-ke sAtha kAma honaa| -sara = kAma honA; matalaba pUrA honA.] kAmakaraMdu vi0 kartavyaniSTha; karmaTha (2) kAmakAja na0 kAma-kAja; kAma-dhaMdhA (2) kAra-bAra ___ mihanatI For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAmagarI kAmagarI strI0 naukarI; cAkarI;kAma (2) naukarImeM karanekA kAma kAmagaraM vi0 kAmakAjI; udyamI kAmagAra vi0 mehanata-majadUrI karanevAlA; kAma karanevAlA (2)puM0kAmadAra; majadUra kAmagIrI strI0 dekhiye 'kAmagarI' kAmacalAu vi0 kAmacalAU (2) asthAyI kAmacora vi0 kAmacora; AlasI (2) puM0 aisA AdamI (3) apanA hunara dUsaroMse chipAye rakhanevAlA ... kAmacorI strI0 kAmacorakA karma; kAmacorI kAmajoga (-) vi0 kAmake vAste / kAmaThI strI0 choTA kamaThA; dhunakI (2) puM0 kamaThA rakhanevAlA; bhIla kAmahU na0 kamaThA; dhanuS . kAmaDI (-1) vi. dubalA-patalA; sukhaMDI (2) strI0 bAMsakA phaTThA kAmaDhaM vi0 karmaTha; kartavyaniSTha (2) mehanatI jaMtara-maMtara jAdU-TonA kAmaNa na0 -vazIkaraNa; mohanI (2) kAmaNagAraM vi0 vazIkaraNa kare aisA; mohaka maMtara kAmaNamaNa na0 vazIkaraNa aura jaMtarakAmadAra puM dIvAna; kArabArI (2) naukarIpezA AdamI; majadUra kAmadArapakSa puM0 majadUra pakSa majadUra dala kAmadArasaMgha puM0 majadUra saMgha kAmapaMSopuM0 kAma-dhaMdhA; banija-byopAra kAmasara a0 kAmake lie kAmaLa (-LI) strI0 kamalI kAmaLo puM0 kaMbala; kammala kAmo puM0 vIratAkA kAma; parAkrama kAyaTiyo puM0 ekAdazAhakA zrAddha karA__ nevAlA brAhmaNa, kaTahA; mahAbAhmaNa kAyaTuM na0 ekAdazAha; karaTa; usa dina honevAlA bhoj|[-kr, bALa ekAdazAhake dina bhojana krnaa| -sarAva usa dinakA zrAddha karanA] kAyabAbAja vi0 kAnUnadA phAyadA (-)sara a0 kAnUnan ; niyamAnusAra [kArI kAyadA kAyado puM0 kAyadA; niyama (2) sarakAyama vi0 kAyama; sthira; TikAU (2) sthAyI; 'paramenanTa' (3)maMjUra; bahAla kAyamI vi0 nitya; sthAyI / kAyara vi0 kAyara;nAhimmata; nAmarda kAyara(-) (kA') vi0 kAhila (2) trasta; ukatA gayA huA; thakA huA (3) kAyara; bujadila / [-phara%3D parezAna karanA; staanaa|] . [palaTa kAyApalaTo puM0 kAyAkalpa (2) kAyAkAraka na0 kAraka [vyA.] (2)padavinyAsa kArakavibhakti strI0 kArakavibhakti kArakirvI strI kAryakAla (2) isa bIca kiyA huA kAma-kAja; kArakirdagI kArakuna puM0 kArakuna; kAriMdA kArakunI strI0 kArakunakA kAma kArakhAnadAra puM0 kArakhAnedAra; kAra khAnekA mAlika kArakhAnU na0 kArakhAnA (2)kisI bar3e kAra-bArakA sthAna kAragata strI. tAqata (2) prabhAva; calatI (3) kAma; artha (4) kAmameM AnekA bhAva kAraja na0 kArya (2)vivAha yA mRtyuse saMbaddha prasaMga -bhoj|[-krvN,p-is prasaMgakA kharcA Adi karanA yA honA; usakA dhArmika kRtya Adi karanA.] For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kAraTiyo kAraTiyo, kAraTuM dekhiye 'kAyaTiyoM', 'kAya' kAraTUna na0 kAraTUna; vyaMgyacitra kAraNa na0kAraNa; sababa ; nimitta ( 2 ) hetu; uddezya (3) jarUrata ; matalaba ( 4 ) bhUtapretAdike kAraNa honevAlI vyathA (5) a0 kyoMki ;, kAraNa yaha ki kAraNa ke a0 kAraNa yaha ki; isalie ki; kyoMki kAraNabhUta vi0 kAraNa-sAdhanabhUta banA huA; nimittarUpa banA huA kAraNavazAt a0 kAraNavaza kAraNasara a0 ke kAraNa kArataka puM0 kAtika; kArtika mAsa kAratakI vi0kArtikakA; kArtikasaMbaMdhI kAratUsa strI0 kAratUsa kArabhAra puM0 kAra-bAra; kArobAra (2) bar3A vyavasAya yA udyoga kArabhArI puM0 kAra-bAra calAnevAlA; kArabArI (2) dIvAna; vyavasthApaka kArabhAraM na0 kArabArIkA kAma;vajArata kAramuM vi0 bhayAnaka (2) kUTa prakRtivAlA; adbhuta [(2) tUfAna; zarArata kArastAna na0 kArastAnI; cAlabAz2I kArastAnI vi0 kArastAnI karanevAlA kArI vi0 bhayaMkara ; kaMpA denevAlA ( 2 ) ghAtaka; mAraka; kArI (coTa) kArI strI0 yukti; tadabIra kArIgara puM0 kArIgara; dastakAra (2) "kala, mazIna Adiko calAnevAlA (3) hara fana maulA - kisI bhI hunarameM pravINa vyakti kArIga ( gI) rI strI0 kArIgarakA kalAtmaka kAma; kArIgarI; racanA (2) kArIgarI; kalA-kauzala ; cAlAkI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kALuM kArelI strI0 karailekI bela; karailI kAreluM na0 karelA ; karailA kArobAra puM0kAra- bAra ; kArobAra kArobAramaMDaLI strI0 kAryakAriNI sabhA kArobArI vi0 kArobArakA ; kArobAra se saMbaddha (2) strI0 kAryakAriNI sabhA kAryavAhaka vi0 kAryavAhaka (2) puM0 kArabhArI kAryavAhakasabhA strI0 kAryakAriNI sabhA kAryavAhI strI0 kArya calAnekI rIti; 'prosijara' ( 2 ) kAryavAhI; kAryakrama kAryasAdhakasaMkhyA strI0 gaNapUrti; 'korama' kAla (la.) strI0 kala (dina) (2) a0 agale yA pichale dina; kala (3) abhI thor3e dina para; bAdameM kAla puM0 kAla; samaya ( 2 ) samayakA vibhAga; belA (3)mRtyu; aMta (4) mausama kAlapaNa na0 baccoMkA-sA baratAva ; bAlakapana kAlabUta na0 kAlabUta; kAlabuda ( 2 ) ghATa; ThappA ; sA~cA (3) jar3a; bahAnA (jhagar3ekA) [ ghoMTanA ; pIsanA kAlava sa0kri0 tarala padArtha milAkara kAlApaNuM na0 dekhiye 'kAlapaNa' kAlAvAlA puM0 ba0 va0 gir3agir3AhaTa; ciraurI; Ajiz2I kAlAM na0 ba0 va0 bAlakapana; lAr3a / [ - kADhatra = baccoMkA-sA baratAva karanA; lAr3a.] kAlAMtare a0 bahuta laMbe arase -yugoMke bAda (2) kAlAMtara meM ( 3 ) kabhI [lA. ] kAla ( -lIMgaDuM na0 kaliMga; tarabUz2a kAluM vi0 bAlakakI bolIke jaisA TUTAphUTA aspaSTa aura madhura; rUThatA, For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kAla macalatA huA; lar3aitA (2) totalA (3) bAliza; nAdAna kAluM na0 kapAsakA DoMr3A; DhoMr3ha; teMr3hI kAle a0 dekhiye 'kAla' a0 kAvaDa strI0 kA~vara; baheMgI kAvaDiyuM na0 eka paisA kAvaDiyo puM0 kA~variyA kAvatarAkhora, kAvatarAbAja vi0 cAlabAja; chalI [ sAjiza kAvataraM na0 kArastAnI ; prapaMca ( 2 ) kAvasiyo puM0 pakkA AdamI; ghAgha kAvaLI strI0 pAnI, dUdha Adi para tairanevAlI patalI parata; kAI kAvAdAvA puM0 dA~va-peca; chala-kapaTa kA a0kri0 Uba jAnA; taMga AnA kAvo puM0 qahavA (2) kAr3hA; kvAtha kAza ( sa ) puM0 ; na0 kAza; kA~sa (2) usakA phUla; kAza kAza (sa) puM0 kAsa; khA~sI kAza (sa) strI0 bAghA ; rukAvaTa / [kADhabI, jabI = bAdhA dUra honA; balA TalanA (2) mAmalekA tUla khIMcanA ] kAsava puM0 qAsida; harakArA kAsaLa na0 ar3acana; rukAvaTa ; koTA kALa puM0 kAla (2) akAla; qahata ( 3 ) krodha || - Avavo = gussA AnA (2) mauta AnA / -- kADhabo = samaya pasAra karanA / --lUTayo = A bananA; mautakA sira para khelanA / --mAMcI AvaI : bhUkhapIr3ita honA; khUba bhUkhA honA. ] kALakA strI0 kAlikA; caMDikA kALacaka na0 kAlacakra = kALacoghaDi na0 ghAtaka samaya yA mautakI ghar3I kALajAtUTa vi0 ghora; jItor3a 91 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kALAza kALajI strI0 dekhabhAla; hRdayapUrvaka saMbhAla; khabara yA ciMtA / [-karavI, dharAvavI, rAkhavI = dekhabhAla karanA; khabara lenA. ] kALajuM na0 dekhiye 'kalejuM' (2) hRdaya; jI; mana [lA. ] / [ - korAM = dilako saMtApa honA / --khasa = mana-buddhikA bhramita honA; akla mArI jAnA / - TharakaM Tha pa = kalejA ThaMDA honA.] kALajUnuM vi0 bahuta purAnA kALambara puM0 kAlajvara kALapa strI0 kAlApana (2) kalaMka kALavaLa na0 kAlabala kALabhairava puM0 kAlabhairava ; ziva kALamApaka yaMtra na0 kAlamApaka yaMtra kALamoDa vi0 kAlA-kalUTA (2) niSThura (3) puM0 eka prakArakA bahuta sakhta aura kAlA patthara kALamu vi0 kAlake-se mu~havAlA kALamUrti vi0 kAlakI-sI mUrtivAlA (2) strI0 zarIradhArI kAla (3) kAlakI-sI bhayaMkara AkRtivAlA puruSa kALayoga puM0 samayakA yoga; saMjoga kALarAtrI strI0 aMdherI, DarAvanI rAta (2) kAlarAtri ; pralayakI rAta (3) 77 sAlake bAda AnevAlI Azvina - zuklA aSTamI yA bhAdrapada kRSNASTamIkI rAta ( 4 ) kAlIke janmakI rAta (5) yamarAjakI bahana [ samaya kALaveLA strI0 bhayaMkara samaya (2) saMdhyA kALATa puM0 kAlApana kALAbajAriyo puM0 kAlAbAjAra calAnevAlA vyakti yA vyApArI kALAza strI0 kAlApana (2) mAmUlI kAlApana For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kALAMtare kALAMtare a0 dekhiye 'kAlAMtare kALAMboLAM na0 ba0 va0 kArastAnI; kAlI karatUteM (2) bdclnii| [karAM = chalakapaTa yA badacalanI karanA. ] kALiyAra puM0 kAlA hirana; kAlasAra; kasAyala kALI vi0 strI0 kAle raMgakI strI; kAlI (2) strI0 kAlI bUTIvAle tAzake pattoMkA eka prakAra ; kAlA pAna (3) kAlI; kAlikA kALIcaudaza (sa) strI0 naraka caturdazI kALIjorI strI0 kAlIjIrI kALITIlI strI0 kalaMkakA TIkA; lAMchana kALInAga puM0 kAlA nAga-sA~pa (2) kAliya [ AdivAsI loga kALIparaja strI0 'dubaLA', 'codharA- Adi kALIroTI strI0 mAlapUA kALIroLI strI0 saMdhyAkA jhuTapuTA kALaM vi0 kAlA (2) duSTa; burA; anItimaya; kAlA (karma, bAjAra Adi) (3) duSkara ; sakhta ; bhayAnaka; kaThora Adi bhAvavAlA (cora; parizrama) / [kALA akSarane kUTI mAravAbilakula anapar3ha honA; akSarase bheMTa na honA / kALA aDada coravA = bhayaMkara pApa karanA / kALA tala coravA pApa karanA / kALAnA ghoLA thavA bur3hApA AnA | kALA mAyAno mAnavI = AdamajAda; manuSya ( sAmAnyake arthameM) / kara = kalaMkita karanA (2) mu~ha kAlA karanA; TalanA; dUra honA. ] kALupANI na0 desanikAlA ; kAlApAnI kALaMbajAra na0 kAlAbAz2Ara kAkuMbhammara vi0 kAlA bhujaMga; ati kAlA 92 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAMM kALaMmeza vi0 kAjala-sA kAlA : kAlAkalUTA kALo kAmaNagAro puM0 zrIkRSNa kALo kAyo puM0 bahuta apriya aura jAlima qAyadA; kAlA qAyadA (2) 'raoNleTa ekTa' kALotarI strI 0 saMbaMdhiyoM Adiko bhejI jAnevAlI mRtaka karma AdikI ciTThI; kahAvata ['kaI', 'kaMIka' koI ( 0ka) (0) vi0 ( 2 ) sa0 dekhiye kAMkaNa (0) na0 kaMgana kAMkarI (0) strI0 kaMkar3I; kaMkarI (2) reta ; patharI ( 3 ) patharI roga kAMkarIcALI (0) puM0 majAkameM kisI para kaMkar3I pheMkanA ; cher3a-chAr3a kAMka (0) puM0 kaMkar3a (2) DalA (namaka, misarIkA ) (3) kAMTA; phA~sa; ar3acana; rukAvaTa ( 4 ) zaMkA; manakA kA~TA; khaTakA (5) palakake nIce honevAlI phuMsI / [-cabo = manameM cubhatA rahanA. ] kAMga (0) strI0 ka~ganI; kAMganI kAMgaDaM (0) na0 : * ThuDDI; ThurrI; anAjakA na bhIganevAlA dAnA kAMgarI (0) strI0 daMdAnedAra yA ubhar3I huI banAvaTavAlI paMkti ( 2 ) dIvA - rakI ka~ganI; kAranisa kAMgarI (0) puM0 dAMtA; daMdAnA (2) zikhara (3) qilekI muMDera parakA choTA ka~gUrA; bajarI (4) dIvArakI bar3e dadAnoMvAlI paMkti ( 5 ) kAmadAnIkA eka prakAra kAMgalaM (0) vi0 dekhiye 'kAMguM ' kAMgArU na0 kaMgArU kAMgAveDA (0) puM0 ba0va0 rAMkapana; gir3agir3AhaTa karanA kAMguM (0) vi0 raMka; kAyara For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. gaucaLI (0) strI0kaMculI; colI (2) keMculI ; keNclii| [-utArapI, kAThI mAnavI = keMculI jhAr3anA, chor3anA, bdlnaa|-phervii kAyaratA dikhAnA; cUr3iyAM pahananA (2) janAnA bhesa banAnA.] laI (3)mADI kAMnI (0) strI0kAjI; lapasI (2) kAMTAdAra(0) vi0pAnIdAra;jozIlA kAMTAsari(-Li)yo (0)puM0 kaTasaraiyA (poSA) kATALU (0) vi. keTIlA; kAMTedAra kATiyaM (0) na0 kafana (2)saMDAsa. kAI(0) na0 mAla lene denekA iMtajAma-kolakarAra; saudA (prAyaH nA. jAyaja)(2) bhUsA kAMTo(0)puM0kAMTA(2)usake AkArakI koI cIz2a (ghar3IkI sUI Adi) (3) yuropIya logoMkA khAnA khAnekA eka sAdhana; kAMTA; udA.'charI-kAMTo (4) taulanekA kAMTedAra tarAjU; rATula; Taka Adi (5)nAkameM pahananekA striyoMkA eka gahanA; lauMga kIla (6)romAMca [lA.] (7) rukAvaTa; kAMTA (8) baira; kInA(9) vahama; zaMkA(10)joza; pAnI (11)Teka ; durAgraha / [kAMTA vAcavA, beravA-baira mola lenA; kAMTe bonaa| kAMTo kADhavobAdhA dUra karanA (2) manakA khaTakA dUra karanA.] kAMThalI (0) strI0 haMsalI (2) karaghekI TharakI; bharanI; 'zaTala' kAThalo (0) puM0 aMgarakhekI kATa jo galemeM ThIka baiThatI ho; kaMThA (2) toteke galekI raMgIna rekhA; kaMThA (3) dekhiye * 'kAMThalI' (4) ghar3A, gAgara AdikA galA; kaMTha (5)ghATa ; kinArA kAMge (0) puM0 kinArI;taTa (2)aMta; chora; sImA (3) (ghar3A, gAgara, kuAM AdikA) kAThA kAra puM0 kAMDa; pariccheda (2) paura (paudhekI); kAMDa (3) DAlI; zAkhA kAMgavariyALa(6) strI0 kalAI para bAMdhanekI ghar3I; 'risTavaoNca' kAMgavaLa (0) na0 bhujabala; bAhubala kAMgavaLiyaM(0) vi0 majabUta (kalA IkA bala); bAhubalI kAvyUi (0) ma0 pahu~cI; muteharA (2) kafa (kamIz2a AdikA) kAMga(0) strI diyAsalAI yA isakI peTI(2)dekhiye 'kAMDu kAI(0) na0 kalAI; gaTTA / [-kApI Apa; hastAkSara kara denA; qabUlata likhanA (jisase bAdameM mukara na jaaye)|-pkrpaannigrhnn karanA; byAhanA (2) AsarA denA.] kAMtaNa(0) na0 katAI; kAtanekI kriyA kAMta (0) sakri0 kAtanA (2)nika mmI carcA karanA; bAlakI khAla nikAlanA [lA.] / [kAtelaM kAMtaSu vyartha parizrama karanA; kiyA huA kAma dubArA karanA; piSTapeSaNa karanA. kAM to(0) a0 athavA; yA toM kAMdo (0) puM0kAMdA;pyAja (2)kaMda; gAMThadAra jar3a (3) lAbha; phAyadA lA.[-kADhavo= phAyadA milanA; hAtha AnA.] kAMSa (0) strI0kaMdhA; skaMdha (2) jUekI ragar3ase garadana para honevAlA btttthaa| [-ApavI = kaMdhe para uThAkara sahAyatA karanA; kaMdhA denaa|[-prvii%= For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kamAlata doe kaMdhekI camar3IkA sakhta honA / :-mAravI = kaMdhA denA. ] kAMdhAvata (0) na0 qistoMke anusAra qarz2a cukAnekA qabAlA- dastAveja kAMpAMjarAM (0) na0 ba0 va0 qista adA na hone para bakAyA rakkamakI sUdake sAtha dubArA qisteM bAMdhanA kAMdhiyo (0) puM0 kaMdhe para bojha DhonevAlA majadUra (2) baila (3) ThaTharI uThAnevAlA; kaMdhA denevAlA ( 4 ) qista para byAja - baTTekA rojagAra karanevAlA (5) puThavAla; piTThU kAMj (0) na0 qista ; raha~TI kAMpa (0) puM0 kAlA, cikanA, jamA huA kIcar3a ; kala kAMpa (0) puM0 kaMpa; siharana nij (0) a0 kri0 kA~panA (2) tharatharAnA kAMbaLa (-LI) (0) strI0 kamalI kAMbaLI (0) puM0 kaMbala kAMbI (0) strI0 striyoMkA pA~vakA eka gahanA (2) caraseke moharekA kA~ThA (3) AMta utaranekI bImArImeM gA~Thako dabAnevAlI karadhanI; kaMdorA (4) camar3ekA Dola kAMsa (0) puM0 choTI nahara ( 2 ) nAlI kAMsakI (0) strI0 kaMghI kAMsako (0) puM0 kaMghA kAMsaj (0) a0 kri0 khA~sanA (2) khakhAranA (3) hA~phanA ; sA~sa lenA (4) sa0kri0 ThUsanA ; dabA-dabAkara bharanA kAMsA (0) na0ba0va0 kAMsyatAla; jhA~jha kAMsiyo (0) puM0 pItalakI kalachI (2) kA~sekA bar3A kaTorA - tasalA (3) kaMghA kAMsI (0 joDa) (0) strI0; kAMsIjoDaM (0) na0 ( bahuvacanameM ) bar3A 94 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kis kAMsyatAla; jhA~jha / [kAMsIjoDa bagADa = (dhana AdikA ) ghaTanA (2) bhIkha mA~ganA ( 3 ) kAma-dhaMdhA calA jAnA; bekAra bananA. ] kAMsaM (0) na0 kA~sA kikiyArI strI0 kikiyAnA; kaMpA denevAlI cIkha kiko puM0 ci kilo puM0 ( sarakaMDekI) qalama; lekhanI (2) acche akSaroMmeM likhA huA masaudA - namUnA (3) qitA; khetakA Tukar3A (4) a0 aijan [kalAbattU kinakhAba puM0kInakhAba; kama khvAba (2) kinAra ( - rI) strI0 kinArA; kora (2) goTa ; kinArI ( 3 ) taTa; kinArA kinAro puM0 kinArA; kAMThA ; taTa kinnAlora, kimo dekhiye 'kInAkhora', 'kIno' [vi0 sastA kiphAyata strI0 kifAyata; bacata (2) kiphAyatI vi0 kifAyatakA ; sastA kirakola (-) vi0 phuTakala (2) a0 khurdA; thor3A thor3A karake kiratAra puM0 karatAra; sraSTA kirapANa strI0 kirapAna; kRpANa kiramaja puM0 kirimadAnA ( 2 ) isameM se nikalanevAlA lAla raMga aura davA; kiramiz2a kiramajI vi0 kiramiz2I; gaharA lAla kilakAra puM0 kilakAra; kilaka kilakArI strI0 kilakArI; kilakAra (2) tIkSNa cIkha yA pukAra [ cahacahA kilakila strI0 kulakulakI AvAz2a ; kilakilATa puM0 kulakulAnA; kalarava (2) harSadhvani [kIr3A; kITa killuM na0 nAjameM par3anevAlA eka For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . 15 . karatA; DogI reMgAna killedAra killedAra puM0 kiledAra(2)kilekI rakSA koriyA na0 cIMTiyoMkA dara .. karanevAlA sainika [kilekI tAmIra koriyAsera strI0 kAcake bahuta choTe killebaMdI (-pI) strI0 kilebaMdI (2) manakoMkI mAlA killo puM0 kilA; gar3ha kaashtkaarii| koriyaM na0 kAcakA bahuta choTA manakA kizta strI kizta; zaha (zataraMja)(2) koDI strI. kIr3I; ciuNttii| [-o kitI strI0 kiztI; nAva umarAvI asaMkhya AdamiyoMkA jamA kisama strI0 kisma; prakAra honaa|-o caravI=(kAma karate) kisamisa strI0 kisamisa, kizamiza ukatA jaanaa|-upr phaTaka-sAmAnya kistI strI. kiztI ; DoMgI prayojanake lie bhArI prayatna.] kilso puM0 kissA; kahAnI (2)kissA korIvega puM0ciU~TIkI cAla ciu~TiyA -khaanii| -karavo yukti racanA.] kiMkara puM0 kiMkara; sevaka kIDo puM0 kIr3A kiMkarI strI0sevikA; dAsI kInAlora vi0 kInAkaza; kInAvara kimata strI kImata; badalA; muAvajA kono puM0 qInA; kaTTara baira (2) qadra; ginatI kImata strI0 dekhiye "kimata' kokalI strI0 baccI kImatI vi0 kImatI; mUlyavAna kokalo puM0 baccA kImiyAgara puM0 kImiyAgara(2)kalAkIkI strI0 (A~khakI) putalI; tArA kuzala-hunaramaMda vyakti (3)dhUrta ; Thaga kokI strI0 baccI; bAlikA komiyo puM0 kImiyA; akasIra (2) koko puM0 baccA; choTA bAlaka jAdU, kAryasAdhaka yuktilA.] (3) kIca (01) puM0 kIca; kIcar3a AsAnIse adhika dhana mile aisA kITa vi0 barAbara jabAnI kiyA huA; ilma, pezA yA sAdhana barajabAna (2)pUrA mAhira ; anubhavI kIratana na0 kIrtana kITa puM0 maila; jaMga (2)kUr3A-karakaTa; kIrataniyAM namba0va0 jhAMjha karadA; kiTTa; tapAye hue ghIkI tala- kIrataniyo puM0 kIrtaniyA; kIrtanakAra chaTa (3) gAMTha; gaTThA kIla puM0 (gAr3Ike pahiye parakI) koTa (ka) puM0 kITa; kIr3A kAlikha (2) mekha ; khUTA; kIla kITalI strI0 ketalI; cAyadAnI kolI strI0tAlI; kuMjI (2)tijorI kITiyaM vi0jisameM binauleke Tukar3oM yA kolIvara puM0 jisake pAsa (kilA, pattiyoMkA cUrA Adi kacarA ho(2) tijorI vagairahakI) kuMjI rahatI ho na0 chilapaTa (lakar3IkI) - vaha vyakti kITI strI0 rUI (binauleke bArIka kukarekUka na0 kukaDU-kU (muragekI) Tukar3oM yA pattiyoMke cUre Adi)kA kuchaMba puM0 burI lata yA casakA; laMpaTatA kacarA kiTTa; kAIkaTAmaNa na0 bekAra cakkara kATanA: kITaM na0 tapAye hue dhIkI talachaTa; kUcAgardI For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir muTAroM - - kuTAro puMkUcAgardI (2) jhaMjhaTa; mAthApaccI [lA.] rUpa kuTAva sakri0 'kUTarbu'kA preraNArthaka kuTAvaM a0ki. 'kUTarbu'kA karmaNi (2) bhaTakanA; vyathaM cakkara lagAnA (3) samajhameM na AnA; asamaMjasameM par3anA lA.] kuTuMba na0 kuTuMba ; parivAra (2)kuTuMbakabIlA (3) strI-putrAdikA samUha; bAla-bacce bacce kuTuMbakabIlo puM0 kuTuMba-kabIlA; bAlakuTuMbaparivAra puM0kuTuMba aura parivAra kuTuMbI vi0kuTuMbI; kuTuMbakA (2) kunabe, bAla-baccevAlA (3)na00 kuTuMbakA vyakti kuTava strI0 kuTeva; burI Adata kuntuM na0 kuratA kutakuM na0 kutakA; soMTA kutariyaM na0 kuttA (ghAsa); lapaTIoM kutuba puM0 cakkIkI kIla; akhauTA (2)dhruva tArA; kutuba / kuttI strI0 kuttI; kutiyA kutto puM0 kuttA kudakAro puM0kudakkA; kudAna kudakuM na0 kutakA; soMTA kudarata strI0 kudarata (2)jAtisvabhAva (3) zakti; tAkata kudaratI vi0kudaratI;prAkRtika ; asalI kudAvaIM sakri0kudAnA; kudavAnA kudAvaM a0kri0 kUdA jAnA kudhAna na* kudhAnya kuSAropuM0 kurIti(2)sudhArakA ulaTA; bigAr3a - [cAlAkI kuneha strI0 hikamata (2) caturAI; kupAtra vi0 kupAtra; nAlAyaqa (2) kulanAyaka upata, bahakA huA; beadaba (3)na. nimna koTikA pAtra()kupAtra vyakti kuppI strI0 kuppI; choTA kuppA kuppo puM0 kuppA [duzcaritra strI kubajA strI0 kubjA; kubar3I (2) kharAba, kumjA vi0 strI0 kubjA; kubar3I (2) strI0 kaikeyIkI dAsI-maMtharA; kubarI (3) kaMsakI eka dAsI jo kRSNakI kRpApAtra thI; kubarI; kubjA kumAravA strI0 nIca-burI strI (2) lar3AkI; karkazA (3) phUhar3a strI kumaka strI0 kumaka; mdd|[kumke UmA rahe (kisIkI)kumaka para honA; kisIkA madadagAra honA.] | kumakuma na0 kuMkuma rolI naramI kumaLAza strI0 komalatA; mulAyamata; kumaLa vi0 dekhiye 'komaLa' / kumAvisadAra puM0 mAla-mahakamekA adhikArI (2) sAfa bunAI kumAza strI0mulAyamata naramI(kapar3ekI) kurakuriyuM na0 kuttekA baccA; pillA kuratuM na0 kuratA kurana(-ni)sa, kuniza strI0 koraniza kula vi0 kula ; sArA (2)tamAma ; pUrNa kula na0 kula; kuTuMba (2)kulInatA (3) samUha; jhuMDa; dala (4) muvakkila (vakIlakA) kulagI (la') strI0 kulhiyA (2)sunAroMkI kulhiyA jisameM sonA-cAMdI galAte haiM; ghar3iyA (3)gudAkA bhAga; kAMca (jisameM se mala bAhara AtA hai)| [-mAM goLa bhAgavo ApasameM (jhagar3A) nibaTa lenA (anya vyaktiko bIcameM lAye binA).] kulanAyaka puM0 vizvavidyAlayakA upakulapati; 'vAIsa-cAnsalara' For Private and Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phulapati kulapati puM0 kulapati (2) kulapati; 'cAnsalara eka bAnagI; kulafI kulaphI strI0 barfase jamAI huI dUdhakI kulAbo puM0 aMtarIpakI jamIna (2) AstInakA kaTa kulI puM0 kulI; moTiyA milAkara kule a0 kula-jamA; samagratayA; saba kulera(le') strI0 ghI-gur3ake sAtha masalA huA bAjare AdikA kaccA ATAeka khAdya padArtha kuppI kullI (ku') strI0 dekhiye 'kulaDI' (2) kulla (ku)na0 kuppA / [kullAmA hAtha mukAvavo, melAvavo khUba lAlaca dekara bharamAnA] kulle a0 dekhiye 'kule' kuveNa na0 gAlI; kuvAkya (2) kaTu vacana kuvetara na0 kueMse sIMcI jAnevAlI jamIna; cAhI jamIna kuvetI puM0 carasase kueMse pAnI nikAlanevAlA; carasI; carasiyA kubbata na0 kUvata; tAqata kuzakA puM0ba0va0 dhAna, kodoM Adike chilake; bhUsI kuzakI strI0 kUTe hue dhAnakI bArIka phaTakana; bArIka bhUsI kuzala(-La) vi0 zubha ; maMgala (2) ArogyavAna (3)pravINa; kuzala (4) 'na0 kuzalakSema na0 kuzala-kSema kuzalakSema vi0 sukhI aura taMdurusta (2) kusaMpa puM0 phUTa; anakya; anabana 'kusuMbI (-co) dekhiye 'kasuMbI', 'kasubo' kustI strI0 kuztI (2) gutthamagutthA; kuztamakuztA kustIbAja puM0 kuztIyAz2a guhArI strI. kulhADI kuhAge puM0 kulhaadd'aa|[kuhaag(-). nau hAco-bure kAmameM kisIkA sAdhana bananevAlA yA usakA kAma nikAla denevAlA.] kuLa na0 dekhiye 'kula' n0|[-ujaalvN =kunabekI zAna bddh'aanaa| -tArakulako tAranA; kuloddhAra krnaa| -boLavaM = kulakA nAma DubAnA.] kuLadIvo puM0 kuladIpaka (2)putra kuLadevI strI0 kuladevI kuLarIta strI0 kularIti ; kulamaryAdA kuLalajAma" vi0 kulako lajjita karanevAlA; kulaborana kuLavaMta, kuLavAna vi0 kulIna kuLahINa (-j) vi0 kulahIna kuMkuma na0 kuMkuma rolI [lagnapatrikA kuMkumapatrikA strI0 kuMkumapatrikA; kuMjaDI strI0 eka pakSI; mAdA koMca bagalI (2) choTA kuMja; kuMja galI kuMjaI na0 eka pakSI; kuMja; kroM va kuMjaDo puM0 ku~jar3A (2) mAlI (3) eka pakSI kuMjAra vi0 kuMja jaisA; chatanAra kuMjo puM0 kUjA; surAhI kuMDa puM0 kuMDa; yajJavedI (2) jala__saMcayake lie banAyA gayA sIr3hiyoMvAlA pakkA hauz2a; kuMDa (3) kuMDake AkArakA pAtra (4) bali car3hAnekI jagaha (5) choTA ubArA; kuMDa (6) gar3hA; garta kuMDalI strI0 choTA kuMDarA; maMDalAkAra rekhA (2) dhAtukI kholI; zAmI (3) janmakuMDalI kuMDaLa na0 kAnakA gahanA; kuMDala kuMdana na0 kuMdana; khAlisa sonA For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kuMdo hu~do puM0 kuMdA; soMTA; DaMDA (2)lAThI yA baMdUkakA moTA sirA; kuMdA kuMbhakarNanI UMgha laMbI aura khUba gaharI (chaha mahInekI) nIMda kuMbhameLo puM0 bar3A melA (2) hara bAra- haveM barasa laganevAlA hiMduoMkA eka melA; kuMbha vyakti [lA.] kuMbhAra puM0 kumhAra (2) anagar3ha yA murkha kuMbhI strI0 khaMbheke nIcekA patthara yA lakar3IkA AdhAra; baiThaka (2) makAnakA khaMbhA . [mAra; piTAI kuMbhIpAka puM0 kuMbhIpAka; eka naraka (2) kuMvara puM0 ku~ArA lar3akA (2) rAja kumAra; ku~vara (3) lAr3alA beTA; kuMara kuMvarI strI0 kvArI kanyA; kuMArI (2) rAjakumArI; ku~varI (3)beTI; lAr3alI beTI kuMvAra strI0 ghIkuAra; gvArapAThA kuMvArakA strI0 ku~ArI; kanyA; kumArikA(2)vaha nadI jo samudra meM na milatI ho [chIsA aMkura; gvArapAThA kuMvAra (0y) pArchana0 ghIkuArakA barakuMvArI vi0 strI0 samudrameM nahIM milane vAlI (nadI) kuMvAraM vi0 ku~ArA; kvArA;avivAhita kaI strI0 kuiyA~; choTA kuA~ kuka na0 A~khamicaunIke khelameM kI jAnevAlI AvAja (2) iMjanakI -sITIkI AvAz2a; bhoMpU; sITI kukagADI strI0 relagAr3I (bAlabhASA) kUkaDa na0ba0va0 murgI, batakha ityAdi: 'polTrI" kUkaDI strI0 muragI kUkIkUka a0 A~khamicaunIke khelameM kI jAtI AvAz2a kUkaDekUka na0 muragrekI AvAja kukaDU kU kUkaDo puM0 muragA; murga kUkarI strI0 halameM lagAI huI paccara; khurA (2) nepAlI kaTAra; khukhar3I kUkarI strI0 (khelanekI) goTI kI strI. choTI goTI (khalanekI) kUko puM0 pattharakA choTA gola Tukar3A; goTI (2) ThIkarI; goTI / kUkha strI0 kukha; kokha (2) garbhAzaya; peTa [lA.] (3) saMtAna / [-mAravI - strIko prathama garbha rahanA;kokha khulnaa| . -lAjavI = mA~ko aiba laganA.] phUca strI0 kUca ; ravAnagI (2) lazkarI cAla; kUca-kadama kUcaDI strI0 moTe bAloMkI kUcI; buruza kUcaDo puM0 usakana ; ubasana (2)(cUnA pheraneke kAma AnevAlI mUMja AdikI) kUcI (3) tAnekA sUta sAfa karanekA braza; kUca kUcApANI vi. jo barAbara ghula-mila yA pighala gayA na ho (2) na0ba0va0 phoka aura pAnI (3)nissAra cIjeM kUcI strI0 dekhiye 'kUcaDI' kUco puM0 phoka; phujalA; sIThI (2) ubasana (3) (cUnA pheranekI) kUcI; braza (4) talachaTa ; gAda (5)tAnekA sUta sAfa karane kA braza; iMca (6) bAra-bAra kahI gaI sArahIna bAta [lA. (7) pUrI tarahase socI-samajhI huI bAta (8)nidaa| [-karavolA .] eka hI bAta bArabAra kahanA; piSTapeSaNa krnaa| kADhavo=kar3I mehanata lenA;thakA denA;momiyAI nikAlanA.] kUja, a.kri0 kUjanA; kuMjanA ... kUjo puM0 kUjA; surAhI For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A kUTa vi0 jo na samajhA yAna par3hA jAya; kUtarI strI0 kuttI; kutiyA ... gUr3ha (2)rahasyamaya ; pecIdA (3)jhUThA; kUta na0 kuttaa| [kUtarA je bhaTakUTa (4)puM0; na0 kapaTa ; dhokhebAjI; katA; AvArA (2) kaTahA aura ThagAI (5) pahAr3akI coTI; zikhara bhauMkanevAlA / kUtarAne mote mara (6)Dhera (7)kUTaprazna (pahelI, rahasya kuttekI mauta maranA.] Adi) [baratana; kabAr3a kUtaro puM0 kuttA - kUTa strI0 mAthApaccI (2) TUTe-phUTe kUpalI strI0 kutsA; badagoI ; niMdA kaTaNakhAnuM na0 vezyAgRha; kasabIkhAnA kUthalo, kUyo puM0 gar3abar3ajhAlA; ghoTAlA kaTaNI strI0 kuTanI; kuTTanI (2) mAthApaccI (3) ubasana (4) kUTaNuM na0 siyApA; mAtama; mRtakake kutsA; badagoI pIche piTTasa (2) vasA prasaMga .. kUdako puM0 kudAna; chalAMga kUTavaM sakri0 mAranA; pITanA (2) kUdavaM a0kri0 kUdanA (2) apane bUtese kUTanA (dhAna, auSadha Adi)(3) mRtaka adhika kharca yA ThATha karanA [lA.] / vyaktike pIche chAtI kUTanA [kUbI para = kUda par3anA; sAhasa kUTAkUTa strI0 bAra bAra ThoMkanA;piTAI; krnaa| kUbI rahe= fajUla (kharca ThoMka (2) khUba ronA-pITanA; piTTasa karaneke lie) tatpara rahanA (2) kUTiyuM na0 mAra; marammata (2) bAja- Atura, laisa honA.] reko kUTakara banAI huI khAdya vstu| kUvaMkUvA, kUdAkUda strI0 uddala-kUda; [-karavaM, kADha= bahuta pITanA; khUba kudakkA (2)caMcalatA; azAnti [lA.J marammata karanA.] (3) hadase jyAdA kharca karanA kUTI strI0 goTI; narda kUpI strI0 kuppI; kUpI / kUTo puM0 cUrA; cUrNa (2) mAra; kuTAI kUpo puM0 kuppA (2) kuppeke AkArakI kUra na0 kapaTa ; ThagAI (2)nukatAcInI bar3I botala karakapaTa na0 chala-kapaTa; dhokhA-dhar3I kUgaI vi0 badazakala; kurUpa kUDaM vi0 kapaTI; kUTa (2) kuTila; kUbo puM0 ghoMsalA (2) ghAsakI guMbaddhakhoTA (3) na0 aparAdha; khatA (khAsa __ dAra kuTiyA karake devI yA mAtRkAkI) [-paDah= kabo puM0 pakkA farza ; gaca (2) pharza deva-deviyoMkA aparAdha honA; vaisA kUTane-pITanekA muMgarA; mogarA; kobA kAma honA.]. phUlo puM0 kUlhA; cUtar3a; kUlA... kUNapa, kUNAza strI0 komalatA . kavAyaMbha, kavo puM0 mastUla kUNu vi0 komala; nAjuka kUvo puM0 kuMA kuaaN| [kUvAmA utAravaM, kUtakaM na0 kutakA; soMTA nAkhavU = khUba nukasAnameM le jAnA; kUtarAnI TopI strI0, kUtarAno kAna phaMsAnA / kUve para = AtmahatyA paM0 kukuramuttA [camarI, maMjarI karanA; kueMmeM giranA (2) sAhasa kutarI strI0 kuttA ghAsa (2) isakI ___krnaa| -pUrabo, -havAge karavo= . For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kue~ yA ubAremeM girakara AtmahatyA karanA; kueMmeM giranA. kUvo puM0 mastUla kULa vi0 komala; nAjuka kaMcI strI. kuMjI; tAlI (2) upAya [lA.](3)rahasya jAnanekA sAdhana; kuMjI kaMjarI strI0, kaMjaI na0 eka pakSI; krAMca; kUja [gherA; kuMDalikA kuMgaLI strI0 choTA kuMDarA (2)[lA.] ku~gaLaM na0 kuMDarA; gherA; vRtta;paridhi (2) ghapalA; ghottaalaa| [phUDagaLA karavAM, vALavA = ghoTAlA, gar3abar3a krnaa| -cALavaM divAlA nikAlanA (2) sApha inakAra karanA.] kuMga strI0 kuMDa jaisA choTA gar3hA (2) caur3e muMhakA choTe kuMDa-sA baratana kuMDI; kuMDI (3) choTA ubArA; kuMDa (4) bIsakI saMkhyAkA saMketa; kor3I (5) guccI [(3) gherA; kuDarA kUra na* kuMDA; kUr3A; kuMDarA (2) gamalA kUNu vi0 komala; nAjuka kuMbalI strI0 (mUsalake sirekA) khola kUba (-4), na0 ghAsakI maMjI; TAla kuMpaLa strI0 koMpala; gAbhA / kabhI strI0 dekhiye 'kUbhI' kULa vi0 komala; nAjuka kRpALu vi0 kRpAlu; dayAlu ke a0 athavA; yA; vA (2) ki keMTalaM vi0 kitanA keTalaMeka, keTalaMka vi0 kucha ; kucha eka keTalakeTalaM, keTalabarSa, keTalaMya vi0 kitanA-kitanA; kitanA kera (kaeNDa, strI0 kamara(2)kumaka [lA.) keriyaM (ka) na0 kamara takakA aMgarakhA; mirajaI karatI keDI strI0 pagaDaMDI kere a0 pIThakI ora; pIche kege puM0 pagaDaMDI (2) pIchA (3) sirA; aMta (4) satAnA; kaSTa[lA.] / [-pakaravo = pIchA pakar3anA; pIchA krnaa(2)staanaa|-muukvopiichaa chor3anA. keNIgama,keNIpA,keNImaga a0 kisa ora keda (ka) vi0 baMdhanayukta (2) strI0 kaida; baMdhana kedakhAnuM na0 kaidakhAnA; kArAgAra kedAra(-ro) puM0 eka rAga; kedAra; kedaaraa| [-karavo bhArI parAkrama __ karanA; bahuta jora mAranA (2)kuchakA kucha kara denA [lA.]] ke dI a0 kisa dina? kaba? kebI (ke) vi0 kaidameM par3A huA (2) kaida kiyA huA (3) puM0 kaidI kepha (ke) puM0; strI0 kaifa; khumAra [-kataravo nazA utrnaa| -karavI =nazA karanA; nazIlI cIjoMkA upayoga krnaa|-cddh'vo nazA car3hanA; nazA chAnA.] kaiphiyata (ka) strI0 adhikArIke pAsa peza kI jAnevAlI hakIqata kaiphiyata kephI vi0 kaifI; nazIlA; mAdaka kema (ke) a0 kyoM; kisalie (2) kase (3) praznasUcaka avyayake rUpameM - kyoM? [ki kema ke, kema je a0 kyoMki ; kAraNa yaha kamerA puM0 kaimerA. kera (ke) 0. kahara; julma / [-vartavo hara TUTanA; cAroM ora julma phaila jAnA. keraga(ka) strI0 eka vanaspati; karIla For Private and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - karaI() na0 karIlakA phala; TeMTI kerabo (ka) puM0 ekanAca; kaharavA (2) isameM gAyA jAnevAlA gIta (3) isakA rAga; kaharavA kerI (ke) strI0 AmakA phala; Ama kerIgALo puM0 AmakA mausama keI (ke) na0 karIlakA phala; TeMTI kerosIna na0 kerosina; miTTIkA tela kela puM0 pIsA huA cUnA / kevaTuM vi0 kitanA kebaDaMka vi0 aMdAjana kitnaa| kebaDeya vi0 kitanA hI kevar3A kevaDo puM0 kevar3A (par3a)(2) isakA phUla; kevaLa vi0 kevala; zuddha (2) sirfa; mAtra (3) ekamAtra ; akelA; kevala (4) a0 nipaTa; bilakula [(avyaya) kevaLaprayogI vi0 vismayAdiboSaka ke vi0 kaisA? kisa tarahakA? kevaMka vi0 kaisA? kebuMya vi0 kaisA bhI kezara na0 dekhiye 'kesara' kezarI vi0 puM0 kesariyA; jAfarAnI kezarI puM0 kesarI; siMha kezavALI strI0 ayAla; kesara kesa na0 kesa; mAmalA; mukadamA (2) nusakhA (vaidya, DAkTara AdikA) (3) amuka bAta yA ghaTanA yA isase saMbaddha vykti| [-cAlayo mukadamA ijalAsameM clnaa| -mAravo= mukadamA dAyara karanA. kesara na0 kesara; jAfarAna (2) isake phUlake bIcoMbIca uganevAlA mahakadAra rezA-sIMkA; kesara (3)pratyeka phUlake aMdara honevAlA sIMkA; kesara (4) ayAla; kesara kesarabhIna vi0 kesariyA bAnA pahanakara samara-bhUmimeM maraneko udyata kesariyAM na0 ba050 kesariyA bAnA pahana yA to aphrImakA AkhirI cUMTa pI marajiyA banakara lar3anA kesariya vi. kesariyA; pIlA(2) raMgIlA; maujI (3) na0 striyoMkA - kesariyA kapar3A kesarI vi0 kesariyA; pIlA kesarI puM0 kesarI; siMha [TesU kesa(ga) na00va0 palAzake phUla; kesUge puM0 palAza; TesU (vRkSa) keLa strI0 kelA; kadalI keLavaNI strI0 dekhiye keLavaq' (2) . vyavasthita pAlana-poSaNa, vikAsa aura zikSA (3) zikSA; tAlIma (4) par3hAI; adhyayana keLavaNIkAra puM0 zikSA-zAstrI keLava, sa0 kri0 vyavasthita rUpase vikAsa karanA, pAlanA-posanA, sudhAranA; zikSaNa denA (2) (sAnA huA ATA)gUMdhakara taiyAra karanA (3)(kacce camar3eko) kamAnA (4) savArI Dhone yA jotAIkI zikSA denA; saghAnA keLU na0 kelA (phala) : .. kenatyAgI vi0 kendrApasArI kendravartI vi0 kendravartI; madhyavartI ko sa0 (2) vi0 dekhiye 'koI [pa.] . (3) kauna koI sa0 (2) vi0 koI koI (0e)ka vi0 (2) sa0 koI bhI eka koka vi0 (2) sa0 dekhiye 'koIka' kokaTI vi0 kukaTI (2) isase banane vAlI (khAdI). kokagaI a0kri0 (zarIra yA camar3IkA) aiMThanA; surIM par3anA; sUkhanA-sikur3anA For Private and Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koriyo kuMbhAra 102 koThI kokaDiyo kuMbhAra puM0 eka pakSI;mahokhA koTa strI0 grdn| -mAM mALA meM kokaDI strI0 kukar3I; lacchI (2) haiyAmA lALA=mukhameM rAma aura bagala meM jhurrA (3) sukhAI huI khiranI churI; daMbha / koTe bAMdha-gale mar3hanA. kokaDaM na0 bar3I kukar3I; lacchA (2) (jimmedArI); sAtha kara denA / koTe (zarIra yA camar3IkA) aiMThanA, sikur3anA caLaga-gale par3anA (2) bojha bananA. yA jhurrA par3anA (3) pecIdA mAmalA; koTagI strI0 koTharI Ter3hI khIra; ulajhA huA kAmakAja / koTaI na0 miTTIkA choTA ghara(2)dIvAra [-ukelaq= ulajhe hue sUtakI lacchI koTaluMna0kar3A chilakA(2)nissAra cIja kholanA (2) kisI kAmameM AI huI koTalo puM0 miTTIkA piTArA (2)koThAra 'ar3acana, kaThinatA yA ulajhana dUra koTavAla (-La) puM0 kotavAla (2) krnaa| -gUMcavA, gUMcAyUM mAmalA ___eka alla ulajhanameM par3anA; hala na honA.. koTavAlI (-LI) puM0 strI0 kotavAlI kokaravaraj,kokaravAyaM kunakunA koTi strI0 koTi ; karor3a (2)kamAnakA kogaLiyaM (kaoN)na0 hajA; 'kaoNlerA' sirA (3)kisI vAdakA pUrvapakSa (4) kogaLo (kaoN) puM0 muMhabhara pAnIkA pUMTa darjA; koTi; zreNI (5)paramotkarSa yA koI bhI tarala padArtha (2)kullA; koTikoNa puM0 koTikoNa; 'komplimeM TarI eMgala' kullii|[-krpo=kullii karanA (2) koThiyuM na0 choTI nAva; DoMgI (2) mAtamapurasI karanA (3)saMbaMdha-viccheda gullI-DaMDeke khelameM eka dAva (3) karanA; nAtA tor3a denA.] jAnavaroMke galemeM bAMdhI jAnevAlI koca puM0 koca; sofA (2) chaparakhATa gola lakar3I (3)eka tarahakI gaddedAra bagghI; koca koTIlo puM0muThiyA (dhunakIkI) koca na0 cubha jAnese banA huA chidra cheda koThalI strI0 kuThalI; choTI kuThiyA koca vi0 chedoMvAlA (2)bahuta purAnA (2) miTTIkI choTI maMjUSA kocalaMna0 chilakA (phala, aMDe AdikA) koThalo puM0 miTTIkI bar3I maMjUSA kocavavaM sa0 kri0 dila dukhAnA ( khAnekI cIjeM rakhanekI) (2) kocavaM sa0 kri0 koMcanA; cubhAnA(2) koThAra; bhaMDAra seMdha lagAnA (3) dila dukhAnA [lA.] koThAyuddha na0 cakravyUhakA aTapaTA yuddha koTa puM0 koTa; parakoTA(2)zatru na ghusane koThAra puM0 koThAra (2) tahakhAnA yA --bhedane pAve aisI vyUha-racanA (3) cAra dIvAroMkA banAyA huA pakkA DaMDavArA; cahAradIvArI (4) kilekA U~cA kuThalA; koThA (3)bhaMDAra; bakhAra bhItarI bhAga (4) khajAnA; koza koTa puM0 koTa; bar3A aMgarakhA (2) koThAriyaM na0 choTA koThAra [alla (tAzake khelameM) eka pakSakA jaldIse koThArI puM0 koThArI; bhaMDArI (2)eka sAtoM sara (hAtha) karanA aura koThI strI0 miTTI yA dhAtukA gola vipakSako eka bhI na karane denA U~cA pAtra; koThI (2) koThA; bakhAra For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org koThI (3) sAhUkArakI dukAna; peMTha; koThI (4) thAnA (5) kuThiyAke AkArakI AtizabAjI / [ - ghoIne kAdava kA Davo = nikamme kAma para vyartha zrama karanA; isase badanAma honA. ] koThI (kaoN.) strI0 kaitha; kapittha (vRkSa) koThaM (kaoN) na0 kapittha ; kaitha (phala) / [ - Apa = vizvAsa karanA; ( pratipakSIse ) apanI g2araja dikhAnA ( 2 ) ( naukarImeM se ) rajA de denA; baratarafa karanA (3) nirAza karanA; kucha na denA / - maLaM = ( naukarI yA kAmase) chuTTI milanA ( 2 ) niSphalatA yA nirAzA milanA; ( pherA yA kAmameM), niSphala rahanA. ] [cAlabAjI koThaM (kaoN) na0 ceharA; mukhar3A (2) prapaMca; koTho puM0 koThA ; peTa ( 2 ) zarIra; zarIrake aMdarakA koI bhI koSarUpa bhAga (3) mana; aMtaHkaraNa (4) khAnA ;. koSThaka (5) (causara, zataraMja AdikA) ghara; khAnA (6) bakhAra; gola bar3A kuThalA (7) bar3A kuA~ (8) myunisipaliTIkA mukhya kAryAlaya ; koThI; (9) cuMgI - kacaharI; mAlagujArakA daftara (10) kA~jI - hAusa (11) qilekA burja (12) vyUha-racanA (13) tAlikA; pahAr3A (14) a~garakhekA galA; garebAna / [ koThe paDavuM = ( sIkha, AdikA) khAsa asara na honA / - chUTabo : = dasta laga jAnA ( 2 ) mauta AnA / --baTalAvado=niSiddha AhAra karanA; deha nApAka karanA. ] koDa puM0 manobhAva; cAva; hulAsa. koDAmaNaM vi0 hulAsI; cAvabharA (2) davA IlA 103 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koLI koDiyaM na0 choTA sakorA kasorA (2) ( miTTIkA) dIyA koDI (ni) strI0 kor3I; choTA zaMkha (2) eka choTA sikkA ; kaur3I (3) bIsakI saMjJA ; kor3I koDIla vi0 hulAsI, cAvabharA koDuM (kaoN) na0 choTA zaMkha ; kaur3I koDo (kaoN) puM0 kor3A; zaMkha koDha puM0 kor3ha; kuSTha koDa ( kaoNDha) strI0 pazuzAlA ; bAr3A; ar3Ar3a ( 2 ) mistarIkhAnA koTiyaM (kaoN) na0 pazuzAlA; bAr3A koThI (kaoN) strI0 kulhAr3I koDhiyuM ( yela) vi0 kor3hI koThI (0laM) vi0 kor3hI; kuSTharogI phoTo (kaoN) puM0 kulhAr3A ( 2 ) vi0 puM0 akkhar3a; jabAna-darAz2a; ujaDu koNa (kaoN) sa0 (2) vi0 kauna koNa jANe (kaoN) - kyA mAlUma ? kauna jAne ? [kuhanIkI nokadAra haDDI koNI (kaoN) strI0 kuhanI; kohanI (2) kotara na0 jamIna yA pahAr3a meM gaharA, caur3A gaDDhA ; khoha; nAlA kotarakAma na 0 nakqAzI; koranI kotaraNI strI0 nakkAzI karanA; khodanA (2) khudAIkA DhaMga ( 3 ) khudAI; naqqAzI (4) khodanekI uprata; khudAI (5) nakkAzakA aujAra [koranA kotara sa0 kri0 nakqAzI karanA; kothamI (0ra) strI0 harA dhaniyA koyaLI strI0 koyalI; thailI ( 2 ) aMDakoSa ; fotA ( 3 ) hajArakI saMjJA / [-chUTI mUkavI, nuM ma choDaM khUba yA jarUrata se jyAdA kharca karanA / - -rUpayA = hajAra rupaye / -mAMcI bilAeM For Private and Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koSako mokaLA, sApa mokaLI-jisakI manameM kalpanA bhI na ho aisI bAta bananA; anacItA ho jAnA; dhokhA khAnA.] kopaLo puM0 kothalA; bar3A thailaa| [kovaLAmA pAMcazerI ghAlaune mAravI = mIThI yA gupta mAra mAranA.) kodarA puM0 kodarA; kodo kodarI strI0 kodoke dAne kodALa (kaoN) vi0 jar3abuddhi; gavAra / kodAlo (kaoN) strI0 kudAlI; kudAla kodAlo (koM) puM0 bar3I kudAla; khaMtA kodaM (kaoN) na0 bUr3hI yA kama, nahIMvat dUdha denevAlI bhaisa kornu(kaoN) sakisakA? (2)kisIkA [pa.] koparabarAsa na0 tAMbe aura pItalake melase banI eka dhAtu koparApAka puM0khopar3eko kasakara banAyA * huA eka pAka (2) mAra (vyaMgameM) koparka na0 khopar3A;khoparA; nAriyalakI girI koparela na0 khoparekA tela kopa a0 kri0 kopanA; gussA karanA kobADa vi0 mUrkha kobI (ja) strI0; na0 kobI; gobhI koma strI0 koma; jAti komabAda puM0 jAti-vAda komaLa vi0 komala; mulAyama (2) sukumAra; nAjuka (3) mRdu (4) madhura; manohara (5) dayA komI vi0 komakA; kaumI; jAtIya koyaDage (kaoN) puM0 dekhiye 'koraDo' koyalo (kaoN) paM0 koyalA (2)bajhAyA huA koyalA (3) aMgArA; aNgaar| kora strI0 kora; hAziyA; kinArA (2) kinArI; goTa (3) ora; ko cAkora bAjU (4) bAjU parakA Tukar3A; kinArA; konA kore besavaM = strIkA rajasvalA honA.] koraTa (kaoN) strI0 korTa ; adAlata koraDaM vi0 jo gIlA naho; jisameM namI na ho (2)jo na bhIgA ho ThuDDI (dAnA) korage puM0 cAbuka; kor3A (2) daura; dhAka; sattA [lA. (3) julma ; sakhtI AtaMka trAsa (4)pahelI; samasyA prazna koraNa strI0 bAjU (2) sirA; cIjakA kinArekA hissA yA sImA; kora; chora (3) A~dhI koraNI strI0 koranekA auz2Ara (2) koranekI rIti yA kArIgarI korama na0 'korama'; kAryavAha saMkhyA koramuM na0 dAlakA cUrA; khuddI koravakuM vi0 eka ora Ter3hA-DhalatA huA; tirachA kora, a0 ki0 bepanA; chedanA (2) aMdarase koranA; jarA-jarA khodanA korI strI0 kacchakA rUpekA eka sikkA jo karIba rupayekA hotA thaa| koI vi0 sUkhA (2)rUkhA (3) nayA; na baratA huA; korA (kapar3A) (4)sAdA; korA(patra, kAgraja Adi) (5) binA pakAyA huA (ATA-cAvala, sIdhA aadi)|[-kaaddhq= (varSAmeM) baadloNkaakhulnaa|-pr-suukhnaa(2) varSAkA ruka jAnA(3)anAvRSTi honaa| kore kAgaLe mattuM = kore kAg2aja para dastakhata karanA / kore lUgara-kalaMkita hue binA; bAAbarUghATA sahe binA.] koraMkaTa vi0 samUcA korA (kapar3A) ko kakaratuM vi0 bilakula nayA; korA koSAkora(-2) vi0 samUcA korA For Private and Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kodamoM komoraM vi0 bilakula nayA; binA baratA huA; tahadarja kola (kaoN) puM0 qaula pratijJA; kabUliyata kolakarAra puM0 qaula-qarAra; iqarAranAmA (2) saMdhipatra; sulahanAmAM kolaTA ( -sA) ra puM0 kolatAra; alakatarA; tArakola kaoNlama na0 kAlama ( akhabArakA ) kolasI (kaoN) strI0 (koyalekA) burAdA (khAsakara jaLe hue khAnake koyalekA) kolaso (kaoN) puM0 koyalA kolu (lu' ) na0 kolhU (Ikha pairanekA) koluM (luM') na0 gIdar3a siyAra kaoNleja strI0 kAlija kaoNlarA puM0 kAlarA ; haijA kolo (kaoN) puM0 konA; aMtarA koDAmaNa (kaoN) strI0 sar3Ana sar3Ava (2) sar3AI huI cIja kovaDA ( rA ) va (kaoN) sa0kri0 sar3hAnA kovADa (kaoN' ) vi0 kulhAr3IkI dhAra jaisI jisakI (jIbha, vANI) ho; jabAna varAja (2) akkhar3a; jar3abuddhi; ujaDDu kovAvu (kaoN') a0kri0 sar3anA sar3a jAnA koza (kaoNza) strI0 raMbhA ; sabbala ( 2 ) phAla; kusI koza puM0 khAnA; ghara yA AvaraNa (cIjeM rakhanekA) (2) koza ; saMcita dhana; khajAnA (3) zabdakoza (4) myAna (5) carasA; moTa ( 6 ) jIvita prANIke zarIrakI aNu jaisI mUla ikAI ( jisake mAMza, pezI vag2airaha banate haiM); ( ajha, prANamaya) koza koziyo puM0 moTa calAnevAlA (bailoMse) (2) moTase pAnI nikAlanebAlA; purahA; carasI (3) eka pakSI; bhujaMgA 105 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kyArI kozeMTo puM0 rezamake kIr3ekA ghara; koyA koSTaka na0 koThA ; koSThaka (2) tola, mApa, artha Adike parimANoMkI tAlikA; sAraNI kosa puM0 kosa ( dUrIkI nApa ) kosa puM0 carasA; moTa; pura [roga koha (kaoN) puM0 sar3ana (2) camar3IkA eka kohava (vA) Na na0, kohavATa (-ro) (kaoN) puM0 sar3ana; bigAr3a roga laganA kohavaM (kaoN) a0 kri0 sar3anA (2) camar3ImeM [(2) sar3A huA kohelaM vi0 jise camar3IkA roga huA ho koLa puM0 ghUsa ( bar3A, moTA cUhA ) koLavu (kaoN) a0 kri0 khilanA phUlanA; panapanA; vikasita honA (2) phailanA koLA (kaoN) a0kri0 harSa yA garvase ita rAnA; phUlA-phUlA phiranA [gassA koLiyo (kaoN) puM0 kaura; nivAlA; koLI (ko) strI0 kumhaDekI bela kumhar3A koLaM ( ko ) na0 kumhar3A; kaddU (phala) hi (kaoN0) na0 dhokhA; cAla; paitarebAjI koMTo (kaoN0 ) puM0 phunagI; a~khuA kauta ( - tu) ka na0 kutUhala ( 2 ) kutUhala jagAnevAlI koI bAta ( 3 ) acaMbhA; kautuka (4) ha~sI-majAka kauvaca strI0 ; na0 kevAMca; kauMca (2) khujalI paidA karanevAlI isakI phalI kauvata na0 kUvata; tAqata kA~sa puM0 likhAImeM vyavahRta [ ], ( ), cihnoMkA jor3A; koSThaka; 'brekeTa kyAmata strI0 kayAmata kyAraDI strI0 dhAnakA choTA kheta; kyArI kyAraDo puM0dhAnakA meMr3adAra kheta;dhanakara kyArI strI0 choTI kyArI; thAlA (2) siMcAI karanI par3e aisI jamIna (3) pAnI For Private and Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kyAre bharA rahe aisI z2amIna; kyArI; kiyArI (4) boI- jotI jAnevAlI jamIna kyAre ( kyA' ) a0 kaba ? kyAreka ( kyA' ) a0 kabhI; kisI samaya kyAreya ( kyA' ) a0 jI cAhe taba ( 2 ) kabhI bhI kyAro puM0 dhAnakA kheta; ghanakara (2) kyArI [qImatakI aMkAI; aMdAja kyAsa puM0 qayAsa; dhAraNA; anumAna (2) kyAM a0 kahA~ ? kyAMka a0 kahIM; kisI jagaha kyAMya a0 kisI bhI jagaha; kahIM bhI krama puM0 krama; silasilA (2) zreNI; paMkti ( 3 ) Daga; qadama ( 4 ) niyamita vyavasthA; rivAja; prathA kramavAra a0 kramAnusAra ; silasilese kriyAtipatyartha puM0 kriyAkA saMketArtha ; hetuhetumadbhUta; udA0 ' jo vRSTi thaI hota to sukALa thAta ' kimAtmaka vi0 amalI; kAmakAjI (2) prayogAtmaka; kriyAtmaka kriyAnAtha puM0 kriyAke liMga-vacana Adi jisa para AdhAra rakhate haiM yaha pada [vyA. ] kriyApada na0 kriyA; kriyApada kha puM0 kavargakA - kaMThasthAnIya dUsarA vyaMjana ( 2 ) zUnya sthAna; AkAza khaI puM0 kSayaroga (2) khAI; khaMdaka khakhaDabaja vi0 (prAya: jarjarita phira bhI) majabUta gaThanavAlA (2) robadAra ; bhavya khakhavaM a0 kri0 khar3akanA; khar3akhar3AnA; bajanA khakhaDATa puM0 khar3akhar3AhaTa vaDAvanuM sa0 kri0 khar3akhar3AnA; khaTa 106 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khasaro kriyApuraka vi0 kriyAkA artha pUrNa karanevAlA (pada) [vyA. ] kriyAvizeSaNa ( 0 avyaya) na0 kriyAvizeSaNa [ vAkya kriyAvizeSaNa vAkya na0 kriyAvizeSaNa krUsa puM0 dekhiye 'kraoNsa' kraoNsa puM0 krUsa; vadhastaMbha (2) IsAiyoMkA dharmacihna; krAsa kvinAIna, kvinIna na 0 kunaina; kvinAina kvaoNraeNnTIna strI0; na0 kvAraMTAina; karaMtInA kSakiraNa na0 eksa-re kSayatithi strI0 kSayatithi ; avama tithi kSetra na0 z2amIna; kheta ( 2 ) sthAna; jagaha (3) kSetra ; kArya ke lie avakAza (4) zarIra; deha ( 5 ) yAtrAghAma; tIrthasthAna (6) samarAMgaNa ( 7 ) strI ; patnI kSetraphala (-ka) na0 kSetrakA phailAva; vistAra ( 2 ) kSetraphala ; raqabA kSemakuzala (ka) vi0kSema ; sukha-zAnti aura ArogyavAlA (2) na0 aisI sthiti yA isakA samAcAra; kuzalakSema; kuzala- prazna khaTAnA ( 2 ) dhamakAnA [lA.] (3) mAranA ( capata ) kharI strI0 khakhAra (2) gAte samaya surako ka~pAnA (3) sura; AvAz2a ( 4 ) ciMtA; khaTakA; caTapaTI / [-bAjhavI = galemeM kaphakA cipaka jAnA. ] khakharo puM0 zoka saMtApa ( 2 ) pachatAvA (3) zaka; aMdezA / [-karabo = zoka karanA (2) mAtamapurasIke lie For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jaanaa| -kADhI mAnavo = saMdeha dUra karanA / --thavo = pachatAvA honA.] khaLatuM vi0 khaulatA huA; atyuSNa (2) kalakala dhvani karate bahatA huA khALavaM a0 kri0 khaulanA; ubalanA (2) bahate hue kalakala dhvani karanA; khalakhalAnA (3.) aMjara paMjara DhIle ho jAnA; jIrNa-zIrNa hotA khagola ( -La) puM0 khagola ; AkAzamaMDala khacca a0 kasakara ; maz2abUtI se ( 2 ) bhItara dha~sane, cubhane yA isase ulaTI kriyAkI AvAz2a; udA0 khaca daIne pesI gayuM'; 'khaca daIne kheMcI kADhadhuM ' 1 * khacakAvuM a0 kri0 jhijhakanA (2) pIche haTanA; hicakanA khacako puM0 sataha para par3A huA choTA gaDDhA yA kaTAva ; khA~cA ( 2 ) ar3acana; aMtarAya 107 khacara na0 khaccara sabarI strI0 mAdA khaccara khaca na0 nikammA yA khaccara jaisA ghor3A (2) vi0 bUr3hA ; kamajora khabaraM na0 javAnakI mauta khacabuM sa0kri0 jar3anA; baiThAnA; ThoMkanA (2) khacAkhaca bharanA; lAdanA khacAkhaca a0 jaldI-jaldI cubhAnekI AvAz2a (2) khacAkhaca khacAkhacI a0 jarUra ; avazya ( 2 ) strI0 bhIr3a ; jamaghaTa khacIta a0 jarUra; avazya khacokhaca a0 dhar3Adhar3a cubhAte hue (2) ThasAThasa ; khacAkhaca 7 khacca a0 dekhiye ' khaca saccara na0 khaccara [ khujalAhaTa -bajavALa strI0 dekhiye 'khaMjavALa' ; Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sadasTa khajavALaM sa0 kri0 khujalAnA khajAno puM0 khajAnA; bhaMDAra; dhanAgAra (2) dhana daulata [lA.] (3) hathiyAra rakhanekA khola, myAna yA chedoMvAlA paTTA ( 4 ) baMdUka meM golI bharanekA khAnA khajAnA (5) cilama meM taMbAkU rakhanekA gaDDhA (6) namaka jamAnekA gaDDhA; Agara / [ khajAne paDavaM = aisI dazAmeM A par3anA ki koI na to ciMtA kare na ginatImeM le ( 2 ) apanI jagaha ThIka jama jAnA; ThikAne laganA.] - khajUra na0 khajUra ( vaha phala jisase chuhArA, khArika banatA hai ) khajUriyuM vi0 khujalI paidA kare aisA khajUrI strI0 khujalI paidA karanevAle choTe choTe royeM, rooM (2) khujalI khajUrI strI0 khajUrakA per3a ; khajUra (2) eka miThAI; khajUra khajUraM na0 khajUrakI jAtikA eka per3a jisameMse tAr3I nikalatI hai khajUro puM0 kanakhajUrA khaTaka khaTaka a0 khaTAkhaTa khaTa-khaTa AvAz2a karate hue khaTakarama, khaTakarma na0 ba0 va0 brAhmaNoMke chaH kartavya ; SaTkarma (2) khaTakarama; nityakarma For Private and Personal Use Only laTakavuM a0kri0 khaTakanA; kirakirIkI taraha khaTakanA; kasakanA (2) aMdarase duHkhI honA; pazcAttApa karanA khaTako puM0 khaTakA; cubhana; cubhanekI AvAz2a; khaTaka (2) ar3acana; aMtarAya (3) khaTakA ; zubahA ; AzaMkA (4) ciMtA; khaTakA laTalaTa strI0 khaTakhaTa (AvAja) (2)
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saTaTAro ar3acana; vighna; bAghA (3) jhaMjhaTa [khaTakhaTa mAthApaccI; khaTakhaTa khaTAro puM0 mAthApaccI; kica-kica; khaTapaTa strI0 yuktibAjIse kAma nikAla nekI koziza khaTapaTa ( 2 ) yojanA; vyavasthA (3) khaTakhaTa; jhaMjhaTa ; jaMjAla / [ mAM pAmelemeM par3anA; sira khapAnA. ] laTapaTiyuM vi0 ukatA denevAlA; Ter3hA; jhaMjhaTI (2) cAlabAja ; khaTapaTiyA khaTapaTI vi0 khaTapaTiyA; cAlabAja khaTamadhura ( - ) vi0 khaTamIThA khaTamIThaM vi0 khaTamIThA; khaTamiTThA khaTarAga puM0 cha: rAga; SaDrAga ( 2 ) anabana, khaTarAga (3) ghara-gRhasthIkA jaMjAla; mAyAjAla khaTarAgI vi0 jhagar3AlU; bakher3iyA (2) duniyAdAra; saMsArI - saTalo puM0 kuTuMba-kabIlA; bAla-bacce (2) sarosAmAna ; sAmagrI ( 3 ) muqadamA ( 4 ) pecIdA - muzkila kAma; Ter3hI khIra [fAyadA pahuMcAnA saba sa0 kri0 khaTAsa car3hAnA ( 2 ) khaTAI strI0 khaTTApana (2) khaTTI cIja; khaTAI [jiyA; takarAra [lA. ] saTAvaTa (TI) strI0 khaTAkhaTa (2) khaTATopa puM0 ADaMbara; (vyartha kA) bhArI dikhAvA; jarAse kAmake vAste anAvazyaka bar3A Ayojana saTApaTI strI0 gar3abar3a (2) khaTApaTI; jhagar3A; anabana sAro puM0 mAla DhonekA gAr3A; saggar3a (2) isake jaisA koI bar3A vAhana; moTaralArI (3) karkaza AvAja karanevAlA - kharAba vAhana [lA.] (4) gharagRhasthIkI cIjeM ; gharabAra 108 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAyapu khaTAva sa0 kri0 'khaTAvu', 'khATavaM' kA preraNArthaka rUpa khaTAvu a0 kri0 khaTAnA; khaTTA ho jAnA (2) 'khATavuM ' kriyAkA karmaNirUpa; fAyadA pahu~canA [ anabana [lA. ] khaTAza strI0 dekhiye ' khaTAI' (2) laTuMba, khadUMgaDuM vi0 thor3A khaTTA khaDa vi0 samAsake pUrvapadake rUpameM 'bar3A' isa artha meM AtA hai; udA0 'khaDadAdo, khaDamosALa' khaDa na0 khaDa; ghAsa ; karabI ( 2 ) kheta meM ugI huI anAvazyaka ghAsa; cikhurana khaDaka puM0 caTTAna (2) pAnImeMkI caTTAna (3) dhAradAra kagAra khaDakalo puM0 Dhera; eka para eka rakhI huI cIz2oMkI rAzi; gaDDa khaDaka sa0 kri0 eka para eka kramameM rakhanA; lAdanA khaDakI strI0 paurI; Dyor3hI (2) do yA jyAdA gharoMke AgekI eka hI Ama daravAjevAlI galI (3) isa tarahake daravAje parakA bAlAkhAnA khaDalara a0 khilakhilAkara; khulakara (ha~sanA ) (2) strI0 khilakhilAhaTa (3) khaTapaTa; dakhala; bakher3A; pIr3A [lA. ] ( 4 ) takarAra; jhagar3A khatuM vi0 'khaDa-khaDa' kI AvAja karatA huA; khar3akhar3AtA huA (2) na0 binA pAnIkA nAriyala (3) baratarafa honA [lA.] [-Apa : nikAla denA; baratarafa karanA. ] laDalara bhaDabhaDa a0 ' bhar3abhar3a' kI AvAja ke sAtha; bhar3abhar3Ate hue (2) strI0 bhar3abhar3a (3) zora-gula jaNuM a0 kri0 khar3akhar3AnA For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sarasagaTa puM0 khar3akhar3AhaTa (2) a. bAra strI0 khar3AU~; pAdukA kahakahA lagAkara (ha~sanA) sariyATa puM0 tAlAbameM utaranekA binA sarasariyaM vi0 (2) na0 dekhiye 'khaDa- sIr3hiyoMkA pakkA DhAlU ghATa; gaUghATa khaDatuM' (3) kivAr3a yA khir3akImeM khariyaM na0 cItA; bAgha (2) osara; lagI kAThakI paTTiyoMkI eka racanA jo binA byahI huI javAna bhaisa khulatI aura banda hotI hai| jhilamilI khaDiyaM na0 sUkhA; avarSaNa (2) sUkhanese (4) eka khAdya padArtha darAreM par3I huI dharatI (3) caumAsemeM saDatala vi0 kaSTa sahana kara sake aisA kaI dina bAriza na hokara sakhta dhUpa (2) mehanatI (3) gaThIle badanakA par3e yaha samaya (4) tuccha khaDiyo puM0 davAta; dAvAta (2) kharatuM, kharatUsa na0 maukUfI ; baratarafI dIpakake kAma AnevAlI DibiyA; khaDa, na0 loMdA; tarala padArthakA jamA DhibarI (3) bahuta khAnoMvAlI thailI; huA thakkA; AMThI kaMdheke donoM ora laTakAyA jAya aisA khaDabacaI vi0 khuradarA thailA(4) bar3A bttuaa| [lariyA bharavA, khara, na0 dekhiye 'khaDa, khaDiyA poTalAM bAMdhA = boriyA: kharabUca (-g) na0 kharabUjA bistara sameTanA yA uThAnA.] sambhaDa strI0 khar3abar3a (AvAja) (2) khaDiyo khAra puM0 suhAgA; eka kSAra gar3abar3a; zora; Udhama (3) jiyA; khaDiMga a0 aisI AvAz2a karake kahA-sunI (4) dakhala kharI strI0 khar3I; khar3iyA miTTI (2) samma, a0 kri0 khar3abar3AnA (2) sar3aka para DAle jAnevAle pattharake choTe kahA-sunI honA hallA-gullA Tukar3e; kaMkar3a; giTTI sambhagaTa puM0 khar3abar3a (2) zora; khaDI phoja strI0 sthAyI lazakara saramA(-mA)kaDI strI0 SAsakA eka khaDI mATI strI0 khar3iyA miTTI; khar3I kITa; 'grAsahopara' kharI sAkara strI0 eka prakArakI misarI sammosALa na0 mA yA bApakA nanihAla khaDaM vi0 khar3A (2) tatpara; taiyaar| kharavaM sakri0 lepa karanA; potanA(2) [-karavaM peza karanA; sAmane rakhanA; dAg2avAlA karanA yA mailA karanA (3) sAmane hAjira krnaa| -paq=sAmane dAga lagAnA; tohamata lagAnA (4) upasthita honA; khar3A honA] ghasITanA; bure kAmameM zAmila karanA khare coka a0 sabake sAmane khule Ama laga 0 ki0 ar3anA aTakanA; rukanA; bare joDe a0 khar3e-khar3e; turata; khar3I thama jAnA (2) hAtha-paira Adi savArI avayavoMkA ukhar3a jAnA; ukhar3anA khaNa strI0 khujalI; cula (3)jhagar3emeM ulajhanA; gira jAnA . khagalana a0 'khana-khana' AvAjake sAtha sA strI0 indradhanuSa (2) khar3AU~ saNasana a0ki0 khanakanA;khanakhanAnA khagaI strI0 zaThatA; kAmacorI samakSaNAda puM0 khanakAra; jhaMkAra For Private and Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 110 sagaNiyAM khaNakhaNiyAMna0ba0va0 khana-khana AvAz2a karanevAle choTe choTe dhuMgharU yA jhAMjha jaise patare (ratha Adike) khaNakhoja (-ta, tara,-4) strI0 bArIka jAMca-par3atAla (2)khucar3a; harafagIrI; niMdA [lA.] laNaloviyu vi0 khucar3I; nukatAcI khaNaja strI0 khAja; cula; surasurAhaTa khaNaq sa0 kri0 kharoMcanA (2) khananA; khodanA(3)khujalAnA (4) cuTakI bharanA khaNasa strI0 zaka; zubahA; aMdezA (2) lAgaDA~Ta; kInA (3) taidehI; hausa(4) pAkhAne-pezAbakI hAjata (5) Adata / [-thavI hAjata honA / khaNase bharAvaM =z2ida para AnA; ar3anA.] khaNasAvU a0 kri0 zubahA honA (2) DAha karanA (3) hAjata honA khata na0 khata; lekhapatra; dastAvez2a khatapattara, khatapatra na0 dastAvez2a yA isase saMbaddha kAg2ajAta khatama a0 khatama ; khatma; samApta khatarI vi0 kSatriyakI eka jAtikA (AdamI) (2) kapar3A bunanekA pezA karanevAlI eka jAtikA (3) puM0 isa jAtikA AdamI; khatrI khata na0 doSa; chidra khataro puM0 khatarA; bhaya (2) aMdezA; dhokhA; khaTakA khatavaNI strI0 khatiyonI; khataunI / saMtavavaM sakri0 khatiyAnA; khAtemeM car3hAnA khatA (-tA) strI0 nukasAna(2)khatA; khatto puM0 Thokara (2) dhappA; dhaul| khittA khAvA=pappA yA Thokara laganA (2) g2alatI karake nukasAna uThAnA.. sapI khatrANI strI0 khatarAnI khatrI vi0 (2) puM0 dekhiye 'khatarI' khadakhada a0 khadakhada; khadabada khadakhada, a0kri0 khadakhadAnA (2) 'khadabada' AvAja karate hue ubalanA khadara, sa0 kri0 khUba daur3AnA (2) bhaTakAnA; cakkara kaTavAnA (3) kaThora parizrama karAnA; kasanA khabaI vi0 Thasa aura moTA; dabIja; gafa khadabada a0 kilabilAte hue khadabada, a0 kri0 kilabilAnA khadeDa sa0 kri0 dekhiye 'khadaDavU' khaDDa vi0 dekhiye 'khadaDu' khadharAvaM a0 kri0 lakar3I AdikI satahakA (dImaka Adise) khAyA jAnA (2) khuradarA honA / khanakhana strI0 casakA; lata (2) ta~dehI (3) bArIka jA~ca; khucar3a khapa puM0 upayoga; vyavahAra (2)mahattva; upayogitA; z2arUrata (3)kamI; taMgI (4) khapata; bikrI (5) prayatna / [-Avaq= upayogI honA; kAma AnA (2) raNa-maidAnameM mArA jaanaa| -jAgavo-mAMga,khapata bar3hanA |-pddvo =z2arUrata khar3I honaa|-laagvuu kAma AnA.] yathAvazyaka khapa joguM vi0 z2arUratake mutAbika, khapata strI0 khapata; bikrI khapatuM vi0 kAmameM Aye aisA; upayogI .. (2) bika jAye aisA; khapatA (3) jo khAna-pAnameM liyA jAye; vyavahArya; upayogameM A sake aisA khapana vi0 upayogI; kAra-Amada khaparaDI strI0 choTA TaTTara; TaTTI(2) ugate paudhoMko khA jAnevAlA kITa A For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sapara khaparage puM0 bA~sakI phaTTiyoMkA TaTTA TaTTara sapa, a0 kri0 khapanA; bikanA (2) nAza honA; khapanA; kharca honA (3) ginatImeM honA; kucha mahattvakA honA (4) vyavahArameM cale aisA honA (5) kAmameM AnA; laganA; darakAra honA khapATa strI0 khapacI; kamaThI; khapaTI sapATiyaM na0 khapAca ; phaTThA / sapAra(-4)a0 kri0 'khapavU' kriyAkA preraNArthaka rUpa khapUsavaM a0 ki0 ta~dehIse kisI kAmameM juTa jAnA; lagA rahanA; dattacitta honA (2) sa0 kri0 pITanA; ThoMkanA khapeDI strI0 dekhiye 'khaparaDI' (2) (lakar3I AdikA) chilakA; papar3A(3) nAkakA maila; nakaTI; gujI khapeDo puM0 TaTTara (2) pAiTameM kAma AnevAlA TaTTara pAr3a (roTIkI) sapoTI strI0 khuraMDa; khuTThI (2)papar3I saporTa na0 khuraMDa; khuTThI sapoDI strI0 dekhiye 'khapoTI' khabara vi0 gAr3hA (dUdha) sabaradArI strI0 khabaradArI; sAvadhAnI khabardA na0 moTI parata yA stara; papar3A khabara puM0ba0va0 strI0 khabara samAcAra (2) saMdezA; sUcanA; ittalA (3) jAnakArI; patA; jJAna; hoza (4) nigarAnI; dekh-bhaal| -karavI ittalA denA; jatAnA (2)Toha lenA; khoja-khabara lenaa|-pddviijaannaa; jAnakArI prApta honA (2)bItanA; mahasUsa honA / -rAkhavI = dekhabhAla rakhanA; khabara lenaa| -levI = khabara lenA; patA lagAnA (2) DAMTanA, phaTakAranA; khabara lenA.] khabaraaMtara puM0ba0va0 khabara; samAcAra (2) zarIrakA hAla pUchanA khabaradAra vi0 khabaradAra; hoziyAra (2) sAvadhAna; caukannA (3) a0 'satarka raho; hoziyAra ho jAo; khayAla rakho' isa matalabakA udgAra khabarapatrI puM0 saMvAdadAtA khabhaLavU a0 kri0 khalabalAnA (2) halacala macanA; hila uThanA (3)becaina honA; ghabar3AnA; kSubdha honA lA.] khabhaLATa puM0 khalabalAhaTa; khalabalI khabho puM0 kNdhaa| [-cAvavo= inakAra karanA; AnAkAnI krnaa| -Thokado, thAbasvo = dhanyavAda denA; tArIfa krnaa|-devo uThAne meM madada karanA; kaMdhA denA. manameM rukanA khamaca (-bA) a0 kri0 jhijhakanA; khamaNa na0 kaddakaza para kasI huI cIz2a (2) bhApameM pakAI huI dAla aura cAvalake daradare ATekI eka khAdya cIja khamaNaDhokaLo na0ba0va0 dekhiye 'khamaNa' khamaNa, sa0 kri0 kaddakaza para kasanA khamaNI strI0 kaddaka .. khamatuM vi0 jo sahana kara sake (2) ___ samartha; yogya (3) samRddha; dhanI khama, sa0 kri0 jhelanA; sahanA; baradAzta karanA; a~TanA (2) kSamA karanA [jaina] (3)a0 kri0 thamanA; ThaharanA khamA strI0 kSamA (2) dhIraja; satra (3) a0 dekhiye 'khammA ' .. khamIra na0 khamIra (2) khaTAsayukta ubhAra; uThAna (3) joza; tAqata / khamIsa na0 kamIja; kamIsa khammA a0 'kSema-kuzala raho'; 'du:kha na ho'; 'khudA khaira kare'; 'jindA bAda' aisA sUcita karanevAlA udgAra For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bakAsa (2) krikeTake khelameM khar3I gar3I huI tIna khU~TiyoMmeMse eka; 'sTapa' khalAsa vi0 khalAsa; samApta khalAsa (sI) puM0 khalAsI ; jahAjarAna khalI strI0 khaliyAna ; khalihAna ( 2 ) dalahanako dalakara dAla banAnekA sthAna balIto puM0 kharItA; bar3A lifAfA balecI strI0 choTA khalItA ; (khAnedAra) thailI baleDI strI0 gilaharI khalela strI0 ; na0 khalala lavaDA ( - rA) vavuM sa0 kri0 khilAnA khavADavaM sa0 kri0 khilAnA lavAvu a0 kri0 khAyA jAnA (2) jaMga laganA yA sar3anA; kSINa honA savAsa vi0 khavAsakI jAtikA (2) puM0 khavAsa (3) khAsa khidamatagAra; hujUrI (4) cIz2akI tAsIra; padArthakA guNa. (5) svabhAva; mijAja .. khavAsaNa ( - NI), khavAsI strI0 lauMDI; dAsI (2) khavAsina; khavAsakI strI bIsa puM0 khabIsa (2) rAkSasaH ziyANaM vi0 khisiyAnA; lajjita khasa strI0 khujalI; khAriza. (roga) basa strI0 khasa (jar3a) ; lAja khasaka a0 kri0 dekhiye 'khIsakanuM ' sasako puM0 dekhiye 'khacako ' khasakhasa strI0 postekA dAvA; khasakhasa; khazakhAza (2) postA khasara strI0 kharoMca ; lIka khasarako puM0 lIka; sataha parakA choTA gaDDhA (2) kharoMca khasalI strI0 sUkhI ghAsa ; khaDa; cArA asalaM na0 sUkhI ghAsa yA tinakA ; khara khasalaM vi0 khaurA; khAriztI 114 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khasa a0 kri0 khisakanA; sarakanA (2) rapaTanA; phisalanA (3) [lA.] apane qaula, rAya, mAnyatA, kathana AdimeM se nikala jAnA; nikalanA khasiyANuM vi0 khisiyAnA sasiyuM (-yela) vi0 khorA; khorA rogavAlA khasI strI0 khasI; badhiyA karanA khasUsa (0na) a0 khusUsa; avazya ( 2 ) khAsakara khaseDa sa0 kri0 khisakAnA; haTAnA khassI strI0 dekhiye 'khasI ' khaLa vi0 khala; zaTha svaLasthaLa a0 kalakala dhvanike sAtha (2) strI0 ; na0 kalakala (madhura dhvani) khaLakhaLatuM vi0 dekhiye 'khakhaLatu khaLakhaLaM a0 kri0 khalabalAnA khaLakhaLATa a0 kalakala karate hue; binA ruke bahate hue (2) puM0 khalakhala khaLabhaLa strI0 khalabalI (2) becainI khaLabhaLavaM a0 kri0 dekhiye 'khabhaLavaM' / [khaLabhaLI UThabuM = kSobha honA ( 2 ) sihara uThanA ghabar3A jAnA. ] khaLabhaLATa puM0 ghabar3AhaTa, becainI ( 2 ) kolAhala ; khalabalI khaLabuM a0 kri0 rukanA 3 khaLAvADa strI0 khalihAnakI jagaha khaLI strI0 dekhiye 'khalI' khaLaM na0 khalihAna khaMkha vi0 khaMkha ; khAlI ; khukkha ( 2 ) khokhalA ; sArarahita (3) nirdhana khaMkhALavaM sa0kri0 kha~gAlanA (2)pAnIkI kullI karake (mu~ha) sAfa karanA khaMserabuM sa0 kri0 jhAr3anA (2) phaTakAranA; dhamakAnA; pITanA For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMzora sa0 kri0 jhAr3anA (Ama) (2) bikhera denA (3) nAkhUnase kuredanA saMga puM0 gaDDu; Dhera (2) DAha; baira (3) badalA ( 4 ) taMdehI saMgALavaM sa0 kri0 dekhiye 'khaMkhALavaM ' saMcAvuM a0 kri0 jhijhakanA; rukanA khaMjarI strI0 khaMjarI; khaMjar3I; DaphalI saMjavALa strI0 khujalI; khAja (roga) (2) cula; surasurI khaMjavALavaM sa0 kri0 khujalAnA khaMDa puM0 khaMDa; bhAga; Tukar3A (2) dala; samUha (3) prakaraNa (4) colakhaMDa (5) makAnakA eka hissA ; kamarA ( 6 ) pRthvIkA mahAdvIpa; khaMDa (7) vi0 vibhAgavAlA; vibhakta; khaMDita (8) choTA ; saMkSipta [ chaMdoMvAlA kAvya khaMDakAvya na0 khaMDakAvya ( 2 ) aneka khaMDaNI strI0 adhIna rAjyakI orase prabhu rAjyako diyA jAnevAlA dhana; khirAja khaMDa sa0 kri0 khaMDita karanA; tor3anA (2) kucha kama dekara hisAba bebAka karanA (3) thokake dAma taya karake saste meM kharIdanA 115 khaMDAkhaMDI strI0 bhIr3a-bhAr3a; rela-pela khaMDAva a0 kri0 kuTavAnA khaMDA a0 kri0 kuTanA; kUTA jAnA (2) ghATe meM rahanA (3) pIr3ita honA; bhIr3a meM hairAna honA khaMDiyaM vi0 khirAja denevAlA (2) khaMDita iMDiyera na0 khaMDahara khaMDera na0 dekhiye 'khaMDiyera '; khaMDara khaMta strI0 tanadihI; sAvadhAnIke sAtha kAmameM lage rahanekA guNa ( 2 ) sAbadhAnI; hoziyArI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAlI bAyo saMtI (0) videha ghAI strI0 dhUrtatA khaMSu vi0 dhUrta; dagAbAz2a khaMpAlI ( -LI) strI0 pA~cA khAI (khA') strI0 khaMdaka ; gaharA gaDDhA (2) khAI (3) varSA kA pAnI nikAlaneke lie gAMvake pAsa khodI huI khAI khAIkhasIne a0 dekhiye 'khAIpIne ' svAIpIne a0 dattacitta hokara ; saMdehIsa; pUrI lagana aura ekAgralAke sAtha khAIbaveluM vi0 pUrA cAlAka pakkA ghAma khAuSadaM vi0 khAU; peTU ( 2 ) ghUsakhora khAeza strI0 khvAhiza khAka strI0 khAka; dhUla (2) mArI huI dhAtu; kuztA (3) nAza; tabAhI khAkaTI strI0, ( - ) na0 TikorA; aMbiyA For Private and Personal Use Only khAkI vi0 khAkavAlA; bhasma malanevAlA (2) khAkake raMgakA; maTiyAlA ; khAkI ( 3 ) gAr3he pIle raMgakA (4) aihika [lA. ] khAkha strI0 dekhiye 'khAka khAkhara puM0 palAza; TesU ( per3a) khAkhara puM0 araharakI sUkhI pattiyA~ arat strI0 choTI khUba sikI roTI (2) roTI (3) taMbAkUkI sUkhI pattiyA~ khAkharo puM0 palAza vRkSa lAkha puM0 karArI, khUba siMkI roTI lAlAvIkhI vi0 chinna-bhinna (2) duHkhI; parezAna (3) strI0 pAmAlI; barbAdI khAlI vi0 dekhiye 'khAkI' ( 2 ) saMkha; nirdhana ( 3 ) na0 khAkI (kapar3A) khAlI baMgAlI ( -LI) vi0 khAlI hAtha masta hokara ghUmanevAlA; phakkar3a jaisA khAsI bAbI puM0 bhasma malanevAlA sAdhU: khAkI ,
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAja na0 khAnekI cIja; khAdya (2) khAjA (miThAI) lAja strI0 khAja; khujalI (roga) khAjalI strI0 choTA khAjA bAjalaM na0 khAjA (2) kuMr3A; cakkara lAjuM na0 khAjA (miThAI ) [khATa khATa strI0 hiMDoleke kAma AnevAlI khADhakI puM0 qasAI; bUcar3a sAlavaza vi0 lATase lagA huA; zayyAgata (prasUti yA bImArIse) cATalI strI0 khaTolA; khaTiyA (2) marathI; khAMTa khATalo puM0 khATa; cArapAI ( 2 ) [lA.] bImArI (3) prasUti / [ khATale paDaM =bATa para par3anA; bImAra honA / - Avavo = prasUti honaa| papI = bImAra honA / - bhogavavo = bImArI bhoganA / --hovo = gharameM bImArI honA (2) prasUti honA.] [kamAnA khATavaM sa0kri0 prApti honA; khaTanA; khATiyuM na0 khaTTI, rasAdAra tarakArI (2) kacce AmakA panA khATImIThI strI0 khAnekI khaTa-miTThI TikiyA yA golI; 'piparamiMTa ' lA vi0 khaTTA (2) raMjIdA ; nArAja lATaM, (0caDa), (0. caraDa ), ( 0 cUnA jebaM), (0caMDa), (0 baDaca, sa ) vi0 khaTTAcUka; ati khaTTA lADa strI0 khaMdaka ; gaDDhA khADAjAjarU na0 gaDDhe para rakhanekA pAkhAnA; uThauA pAkhAnA khADI strI0 jvArakA pAnI nadImeM jahA~ taka jAya vahA~ takakA nadIkA hissA (2) khAr3I (3) gaTara; morI lADo puM0 khaDDhA; gaDDhA (2) ghATA 116 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lAja na0 sAnI yA ubAlA huA dAnA ( mavezIke lie ) khANa (Na) strI0 khAna; khadAna ( 2 ) chipA khajAnA (3) jisameMse bAhara na nikalA jAya aisA gaharA gaDDhA; udA0 'narakanI khANa' (4) alUTa bhaMDAra ( 5 ) anAja bharaneke lie *banAyA huA tahakhAnA; khA~ (6) utpattisthAna (7) dhAradAra cIjakI dhArameM par3A huA gaDDhA; dA~tA khANiyo puM0 khAnakA maz2adUra khANuM na0 bhoja; dAvata ( 2 ) vanabhojana khAtamo puM0 khAtamA; aMta ( 2 ) mRtyu khAtara strI0 khAtira - tavAjA; Avabhagata ( 2 ) tarafadArI (3) a0 khAtira; lie; vAste khAtara na0 khAda (2) seMdha ( 3 ) corI khAtarapADa puM0 seMviyA; cora khAtarapUMjI puM0 khAdameM kAma Ane lAyaka kacarA ; ghAsa-pAta, gobara, kUr3A Adi khAtarabaradAza ( sa ) strI0 khAtiradArI khAtariyuM na0 seMdha lagAnekA eka aujAra khAtarI strI0 bharosA ; khAtirajamA (2) jisameM koI saMzaya na ho; nizcaya ( 3 ) sabUta; pramANa khAtarIdAra vi0 vizvasanIya; bharosekA khAtarIpUrvaka, khAtarIbaMdha a0 yaqInan; vizvAsapUrvaka khAtAbaMSI strI0 jamIna mahasUlakA eka baMdobasta ; raiyatavArI [nikalanA khAtAbAkI strI0 khAte meM bAqI (pAvanA) khAtAvahI strI0 khAtA-bahI; khataunI khAtAM pItAM a0 kR0 nirvAhakA kharca nikalate hue khAtuM na0 khAtA; mada (2) RNapatra; tamassuka (3) viSaya prakaraNa (4) For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daphtara; mhkmaa| [-solarbu-kAmakAjakA nayA vibhAga zurU karanA(2) (baiMkameM yA zarAfake yahA~) nayA khAtA kholanA, ddaalnaa| -cUkate karavaM, cUkabI devU = RNa cukA denA; karja adA krnaa| -mAMgI vALavaM% baTTe khAte likhnaa| -saramara kara jamA aura udhAra donoMko barAbara karanA.] sAtuMpa na0 lena-dena [AsUdA sAtuM pItuM vi0 khAne-pInese sukhI; jAte a0 kisI sthala para; -meM; udA0 'muMbaI khAte ramAyelI meca' khAtedAra puM0 khasare yA kisI lenadArakI bahImeM jisakA khAtA ho vaha vyakti; asAmI sAdI strI0 khAdI; khaddara jAdIbhaMgara puM0 khAdIbhaMDAra sApa (dha,) strI0 ToTA; ghATA (2) doSa; kamI (hIrA-motI AdimeM) sAparo puM0 gaharA gaDDhA (2) nukasAna sAbAvarSa, khApAkhAI, khApAkhorAkI strI0 khurAkI sAla pIpela vi0 khAne-pInese sukhI; AsUdA-hAla (2) hRSTa-puSTa sAnagI vi0 khAnagI; nijI (2) gupta sAnadAna vi0 khAnadAnI; kulIna (2) pratiSThita (3) na0 khAnadAna; kuTuMba khAnadAnI strI0 kulInatA (2) sajanatA nAnapAna na0 khAna-pAna (2) usakI cIja sAnasAmA puM0 khAnasAmA ... sAnAsarAba vi0 satyAnAsI sAnAsarAbI strI0 satyAnAsa; tabAhI sAtuM na0 khAnA; gharakA vibhAga ; kamarA (2) bhaMDAra; nidhi (3) meja, saMdUkta, AlamArI AdikA vibhAga; khAnA (4) koSThaka; khAnA sApa strI. darpaNa (2)abarakakI pattI sApariyaM na0 khapariyA; AMkhakI eka auSadhi (2) bAlakako dI jAnevAlI eka auSadha . ... .. sAbociyuM na0 DabarA. .. sAmarnu na0 (ghaDA~co AdimeM) baratana rakhaneke lie banAyI huI baiThaka (2) (per3akA) thAlA AlabAla (3)kada; AkAra (4)vi0 nATA; choTe kadakA khAmI strI0 khAmI; nyUnatA; kasara (2) ghATA (3) kusUra; bhUlA doSa sAmusA a0 khAmakhAha; svAhamakhvAha - (2)khAsakara(3)jAnabUjhakara khAmoza a0 'saba karo, ruka jAo, zAnta ho jAo, khAmoza' isa arthakA udgAra khAmoza (-zI) strI0 satra; dhIraja sAra puM0 khAra; kAMTA (2) baira (3) IrSyA; DAha sAra puM0 khAra; kSAra, sArapATa puM0 na0 jisameM se namaka banatA ho aisI bhUmi ; kSArabhUmi sAravo puM0 khalAsI; jahAjarAna(2) pheraurI karanevAlA; chapparabaMda (3) kSArayukta gur3a sArATa puM0 kucha-kucha khArApana sArAza strI0 dekhiye 'khArATa' (2) anabana lA.] [sAga; amalonI sArI strI0 Usara; kallara (2)noniyA sArIlaM vi0 deSI; IrSyAlu sAraM vi0 khArA; namakIna (2) namaka car3hAyA huA (3) dveSI; IrSyAlu .. sAvaM aggara, sAI Usa, khAdaka vi0 'ati khArA jAreka strI0 sArika; chuhArA For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sArekI vi0 khArika jaisA yA isake dakA sajjI khAra sAro puM0 pApar3ameM DAlanekA khAra; khAropATa puM0 dekhiye 'khArapATa '(2) baccoMkA eka khela [chAla khAle (jI) strI khAla; camar3A (2) khAlapo puM0 camAra sAlaba, sa0 kri0 khAlI karanA khAlasA vi. apanI pUrI mAlikokA; svakIya (2) khAlisA; srkaarii| -kara- khAlasA krnaa|-pq= sta honA.] khAlI vi0 khAlI;rItA (2) nirdhana; khAlI hAtha (3) strI0 jhunajhunI; sanasanI (4)khAlI tAla (saMgItameM) (5) a0 bekAra; vyartha (6) kevala; khaalii| [-kara aMdarakI cIja nikAla lenA (2) makAna chor3a denA (3) nirdhana bnaanaa| -q= makAna khAlI par3anA (2) taMgadasta ho jAnA; / paisekI kamI honA... khAlI khAlIlama, bAlIvaMsa vi0 bilakula khAlIpIlI a0 binA kAraNa; khAlI sAluM na0 turI (julAhekA bAnekA aujAra) (2) khalihAnakA mAja DhakanekI ghAsa (3) paratI rakhA huA kheta (4) kyArI; gATA; udA0 'tamAkuna khAla' khAvaTI strI0 sAhUkAra yA jamIMdArake pAsase maMganI para liyA gayA anAja (2) khurAkI; gujArA khAdaM sa0 kri0 khAnA (2) sahanA; udAmAra khAvoM (3) sevana karanA; lagane denA; udA. 'havA khAvI' (4) ke pIche khave honA; meM lapanA, udA. 'A makAne so rUpiyA khAyA; 'A kAma bahu dahADA khAze' (5) har3apanA (6) 'dama, chIMka, bagAsu, uparasa' Adike sAtha prayukta hotA hai (7) na0 pakavAna (8) khAnekI cIz2a; khAjA; saMbala; udA0 'khAvU bNdhaavvu| [khAIne khodabuM-bevafA yA namakaharAma honA / khAIpI UtaravaM -saMsArake sukhopabhoga karake nivRtta honaa| khAI bagAuq= vevafA honA (2) khAte-pIte bhI durbala rhnaa| khAtAMpItAM saMsArake sukha bhogate hue " (2) kharceke upraaNt| khAtuM dhana% jisake pIche bAra-bAra kharca karanA par3e aisI jAyadAda / khAtuMpItuM sAmAnyataH sukhI; khuzahAla.] khAma strI0 khAnekA z2ora (2) khAnekI cIjoMkI rAzi khAsa vi0 khAsa; apanA; nijakA (2) viziSTa; asAdhAraNa (3) asala; kharA (4) amIrAnA; khAsa khAsaDiyuM vi0 jUte jaisA (2)ghaTiyA; kaTha (kelA) khAsaI na0 jUtA (2) phaTakAra [lAH] / [khAsa khAvA = ThokareM khAnA; kar3I phaTakAra par3anA / khAsagaM mAravAM =sakhta ulahanA denA (2) jUtIkI noka para mAranA; kucha na smjhnaa| -phATI jaq=kyA gayA? kyA bigar3A? aise arthameM / khAsaDe mAya - 'dharA rahe; jUtIkI noka para; kucha paravAha nahIM' aise arthameM.] khAsadAra puM0 sevaka, hujUrI (2)sAIsa khAsiyata strI0 khAsiyata; prakRti (2) viziSTa guNa (3) Adata For Private and Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAsu vAsuM vi0 khAsA ; maz2edAra (2) a0 vAha; zAbAza (3) bhalA; khUba; barAbara / [ dIvA jevuM = bilakula spaSTa. ] khALa puM0; strI0 morI; nAbadAna (2) nAlI lagI huI choTI kuMDI khALakUvo puM0 morIke pAnIkA gaDDhA yA kuA~ ; cahabaccA (2) pAkhAneke lie banAyA huA kuA~ ; saMDAsa lALakUMDI strI0 maile pAnIkI kUMr3I bALabuM sa0 kri0 thAmanA; rokanA bakhata (-) (0) strI0 bhArI kutUhala (2) dhyAnapUrNa manoyoga ; bar3I lagana; tanadihI (3) nApasaMdagI; nafarata sAMca (0) strI0 sataha parakA choTA gaDDhA ; dA~tA; kaTAva ; khA~cA (2) taMgI; saMkIrNatA ( 3 ) ghATA; ToTA (4) dhakkA; jhaTakA ( 11 ) jamAudhArakA hisAba na milanA (0) strI0 choTI-moTI truTi yA nyUnatA; kora-kasara; nukatA ( 2 ) bArIkI; gaharAI sAMco (0) puM0 (ekasI dhAra, sataha yA lIka meM honevAlA) mor3a; kaTAva yA dA~tA (2) saMkarA rAstA ; kUcA ( 3 ) nukkar3a; nikalatA huA konA ( 4 ) virodha; haraja / [-kADhavo = bAghA DAlanA yA khar3I karanA (2) nukkar3a yA ghumAva banAnA / paDavo haraja honA (2) vighna AnA / - rAjavo = etarAja honA yA zubahA rakhanA ( 2 ) nukkar3a bane aisA karanA . ] khAMja (0) na0 konA; vaha sthAna jahA~ jaldI kisIkI nigAha na jAya ( 2 ) kuThanIkA ghara (3) anAja jamA karanekA 119 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Jngh sthAna; kuThalA - kotthaar| [sAMjare nA = konemeM DAla rakhanA; paravAha karanA.] [dhUtaM lAMTa (-du) (0) bi0 kAiyA~; cAI; khAMDa (0) strI0 cInI ; zakkara / [-bAbI = jarUrata se jyAdA acchA yA khuza hone lAyaka mAna baiThanA / -porasavI = mIThA mIThA bolakara khuzAmada karanA. ] khAMDaniyaM (0) na 0 mUsala khAMDaniyo (0) puM0 okhalI ; Ukhala | [ khAMDaniyAmAM ghAlIne khAMDavaM = apane vaizameM karake julma karanA.] khAMDaNI (0) strI0 choTI okhalI; hAvana (0) sa0kri0 kUTanA khAMDiyaM vi0 khor3A; vikalAMga ( 2 ) na0 khaMDita sIMgoMvAlA Dhora (3) bhaiMsa yA usakA baccA [eka tola khAMDI (0) strI0 bIsa. ( kacce ) manakA khAMDaM (0) vi0 khor3A; TUTA huA; khaMDita For Private and Personal Use Only khAMDaM (0) na0 khA~r3A; dodhArI talavAra (2) dulaheke badale usakA khA~r3A sAtha meM lekara gayI barAta [lA. ] khAM (0) strI0 kaMghA (2) pazukI garadana (3) jUA lenevAle pazukI garadana para jUekI ragar3ase honevAlA ghRTThA / [ - AvavI = jUA lenevAle pazukI gara dana parakI camar3ImeM ghAva ho jAnA; kaMdhA laganA / - paDavI = pazukI garadana para ghaTThA ho jAnA. ] khAMdhiyo (0) puM0 arathI DhonevAlA; kaMdhA denevAlA (2) madadagAra; sAthI (3) khuzAmadI; piTThU lAMbu (0) na0 qista ; bhAga khopaNa (0) strI0 khAmI ; doSa; aiba; nukatA (2) kafana
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (*) sa0 kri0 chAMganA; chA~TanA (2) thor3A thor3A khodanA; (DherameM se) phAvar3ese idhara-udhara karanA sAMpo (0) puM0 ( per3a-paudhekI) khutthI; khUMTI (2) TUTI huI DAlakA tanese lagA huA ThaMTha (3) kisI bhI sataha para rahI huI khUMTI yA khutthI (4) khAmI; doSa (5) ga~vAra; ujaDDu [lA. ] sAMbhI (0) strI0 smRtistaMbha; smAraka sAMbhI (0) puM0 gA~vakI hada batAnevAlA patthara ( 2 ) smRtistaMbha lAMsa (0) a0 kri0 khA~sanA bAMsI (0) strI0 khA~sI ciDiyaM vi0 khicar3I; paMcamela (2) khicar3Ike yogya zijavaNI strI0 khijAnA; cher3achAr3a bijabATa puM0 khIja; gussA; kur3hana sijAvaj sa0 kri0 khijAnA; cir3hAnA; khijhAnA [cir3hanA bijAvuM a0 kri0 khijanA; khijhanA; khilakoDI strI0 gilaharI; cikhurI silavaNI strI0 khilAnA; vikAsa milAvaTa strI0 dekhiye 'khilavaNI' khilAvaj sa0 kri0 khilAnA; vikasita [ rahanA; ulajhanA; Ta~ganA khilAvuM a0 kri0 U~cI jagaha para aTake biloDI strI0 gilaharI khisakolI strI0 gilaharI sisiyANuM vi0 khisiyAnA; lajjita bissAkAtaya, bissAkSaraca, khissuM dekhiye karanA 'khIsAkAtara, khIsAkharaca, khIsuM' lIca vi0 khacAkhaca ; ThasAThasa socaDI strI0 khicdd'ii| [-javarAvavI = nirvAha karanA / -zUTabI = rojI kama honA; dAnA-pAnI uThanA.] 120 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sIcA (bo) sIca a0 khacAkhaca; ThasAThasa lIja strI0 khIja; cir3ha; gussA (2) cir3hAneke lie diyA huA nAma / [-kADhavI = = eka parakA gussA dUsare para utAranA / ---paDavI = cir3hAneke lie nAma dharanA. ] khIjaDo puM0 zamI (vRkSa) lIjavaj sa0 kri0 khijhAnA; cir3hAnA khIjavAyuM a0 kri0 khIjanA; cir3hanA lIjavaM a0 kri0 svIjhanA; jhuMjhalAnA (2) sa0 kri0 DA~TanA vINa strI0 ghATI; vAdI; darrA (2) pahAr3a ke do U~ce sthAnoMke bIcakA pradeza; khoha lImo puM0 qImA khIra strI0 dUdha-bhAtakI eka bAnagI khIraM na0 ( ATA aura pAnIkA ) ghola (2) khamIradAra ghola; maidAnI (3) khIrA (4) eka prakArakA moTA kapar3A bIla puM0 mu~hAsA (2) A~khakI palaka para honevAlI rakta-mAMsakI gAMTha (3) cakkIkI khUMTI ; kIla bIlagoTIlo puM0 kIla; rAcha lIDo puM0 cakkIke bIcoMbIca gar3I khUMTI ; kIla; rAcha; akhoTA lIlamA (-mAM) kaDI (0) strI0 cakkIke UparavAle pATake bIcoMbIcakI lakar3I jo nIcevAle khUMTe meM piroI jAtI hai; mAnI (2) kIla aura mAnI (cakkIkI) araj sa0 kri0 khilAnA; vikasita karanA (2) Der3iyAnA; (kaMbala, cAdara Adike do hissoMko laMbAIkI orase milAkara) sInA sIlavaM bha0 kri0 khilanA; phUlanAphalanA (2) phabanA; suMdara laganA (3) For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bIjApAnI prasana,praphullita honA(4)ha~sI sUjhanA (5)raMgameM AnA; mastAnA; uttejita honA; Apese bAhara honA(6)sakri0 (kaMbala, cAdara Adiko bIcameMse) sInA; DiyAnA mAlA kholApATI strI0 peMca yA skrU banAnekA nIlI strI0 kIla; mekha solIpati(-si)yArA na0 ba0 va0 (kamarakasa vagairaha gahanoMmeM) bhogalI aura use pahanAnekA nAkA - cheda . solo puM0 khUTA (2) juekA dAMva lenevAlA madhyastha juAr3I [laa.]| khiolebAMpa-khUTeke sAtha bAMdhanA(2) sthAyI rUpase jor3a denA (3)byAhanA; udA0 choDI khIle bAMdhI sArI' [lA.]] jIsakarbu a0 kri0 phisalanA; sarakanA sIsAkAta vi0 jebakaTa ; jebakatarA sosAsaraca, khosAkharca puM0 sAdhAraNa 'kharcake vAste jebameM rakhaneke paise (2) jebakharca; nijI kharca tIsaMna0 khiisaa;jeb| [bIsAmAMghAlavaM, mUka =apane kabje meM rakhanA (2) kucha na smjhnaa| khIsA tara karavAM khUba dhana jamA krnaa| -tara hovaM = khUba paisA honA; jeba bharI honaa| -bhara ghUsa denA yA lenA.] sITI strI0 choTA khUTA; mekha (2) kapar3e TAMganeke lie dIvArameM gAr3I huI mekha; khUTI khoTo puM0 khUTA; mekha; kIla muTAra sa0 kri0 ghaTAnA; kama karanA (2) pUrA karanA ugdo puM0 khurdA; rejagArI (2) rejArejA; cUrA [lA.. [-karabodhana ur3Akara use khatma karanA (2) tor3a phor3akara cUrA krnaa|-paaddvo, kAhI nAsabo-tor3a-phor3akara cUrA karanA.] sutAra, sa0 kri0 sAnA; kIcar3ameM ghusAnA(2)bhItara jAkara cipakA denA khuda vi0 asalI; khAlisa (2) sa0 khuda; Apa . khubAI vi0 IzvarakA; Izvarase saMbaddha (2) pavitra (3) kudaratI; daivI (4) bholA; khudAkA [lA.] (5) strI0 IzvaratA (6) sRSTi; khudAI khunAmarakI strI0 khUnakharAbA; khUrejI khunnasa strI0; na0 khunasa / sapAva, sa0 kri0 dhasAnA; nIcekI ora utAranA (2) gar3AnA khumArI strI0 khumArI; khumAra (2) dhana, vaibhava, sattA AdikA garUra suravo puM0 dekhie 'khuDado' khurazI (-sI)strI0 kurasI; kursI (2) mAna yA adhikArakA sthAna; Asana khurI strI0 khura; suma khulAsAvAra a0 khulAsAvAra; khulakara khulAso puM0 khulAsA; spaSTIkaraNa (2) sAra; nicor3a (3)hala; upAya (4) kuzAdagI; phailAva (5)dasta; pAkhAnA sullakhullA a0 khullama-khullA khullaM vi0 khulA; prakaTa (2)nikhAlisa; sAfadila (3) spaSTa (4) naMgA; jo DhakA-chipA na ho (5)prakaTa; jAhira (6)asabhya (7)jo ghirA huA na ho; khulA (8) jo gAr3hA na ho; halakA khullelulla vi0 bilakula khulA gubAra vi0 svAra; khUba parezAna (2) tabAha For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org suvArI suvArI strI0 svArI; barabAdI khuza vi0 khuza; AnaMdI ( 2 ) saMdurusta khuzI strI0 khuzkI; sthala - mArga khuzakhuzAla vi0 taMdurusta aura prasanna ; khUba khuza khuzabo ( 0I) strI0 khuzabU; sugaMdha khuzabodAra vi0 khuzabUdAra khuzamijAja puM0 AnaMdI svabhAva (2) vi0 ha~samukha, khuzamiz2Aja khuzAmata strI0 khuzAmada; cApalUsI khuzAmatakhora vi0 khuzAmadI; cApalUsa khuzAmatiyuM vi0 khuzAmadI khuzAla vi0 khuzahAla; sukhI (2) taMdurusta khuzAlI strI0 khuzahAlI ; samRddhi khuzI strI0 (2) vi0 khuzI ; prasannatA; harSa (3) marajI; icchA (4) vi0khuza; rAjI khujalI (LI) strI0 khujalI; cula (2) khAja, khujalI roga (3) vaha cIz2a jisake chU jAnese khujalAnA par3e khUTala vi0 aprAmANika jhUTha bolanevAlA khUTabuM a0 kri0 ghaTanA; kama honA (2) chIjanA sUkhAcare a0 kisI konemeM jo puM0 konA; gozA sUtabuM a0 kri0 dekhiye 'khUMtavuM ' sUda ( - ) ruMna0 khucar3a; chidra khUna na0 khUna; lahU ( 2 ) khunasa; kInA (3) hatyA; khUna khUnakharAba puM0 khUna-kharAbA ; mAra-kATa khUnasAra vi0 khUMkhAra ( 2 ) ghAtakI; khUnI khUnarejI strI0 khUrejI; qatala (2) khUMkhAra mArapITa khUnasa strI0; na0 dekhiye 'khunnasa ' khUnI vi0 khUnI; ghAtaka; hiMsra (2) qAtila ; khUna karanevAlA 122 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khUpa a0 kri0 dha~sanA (2) cubhanA (3) daladalameM dha~sa jAnA yA cipaka jAtA khUba vi0 khUba suMdara; bar3hiyA (2) bahuta khUba / [ karI kamAla kiyA; khUba karI ( prazaMsAsUcaka udgAra ) . ] khUbasUrata vi0 khUbasUrata; rUpavAna khUbI strI0 khUbI; vizeSatA ( 2 ) majjA; lutfa (3) caturAI (4) sauMdarya; kamAla (5) bhalAI; khUbI [faroza khUmacAvALo puM0 khonvevAlA; khoncAkhUmaco puM0 khoncA (2) becanekI cIjoMse bharA huA khoncA (3) usameM bharI huI cIja ; bheMTakI cIja khurapI strI0 khurapI khulatuM vi0 khulA; DhIlA; jo taMga yA custa na ho; jhAMgalA (2) khulatA huA (skUla, daftara Adi ) khUlabuM a0 kri0 khulanA (2) khilanA (phUla) (3) phabanA; khilanA ( raMga ) khUMkhArakhaM a0kri0 'khUM-khUM' AvAja karanA (2) (amuka AvAz2a karake) khakhAranA (3) hinahinAnA ( 4 ) ( apanI hAjirI, bar3appana Adi jatAneke lie) khA~sanA- khakhAranA lUMsAro puM0 khakhAranA (2) kho-khoM tUMca (0khAMca) strI0 konA; nukkar3a; khoMca (2) cubhana; khaTaka (3) asara; laganA (4) dveSa; baira ( 5 ) sUkSma buddhi; tIkSNa sUjha-bUjha (6) bhUla-cUka; khAmI ; doSa; khucar3a lUMcavabuM sa0 kri0 chIna lenA; jhaTakanA lUMcaM a0 kri0 khaTakanA; cubhanA (2) manameM khaTakanA ; sAlanA (3) baMdhanameM par3anA; dha~sanA; lipaTanA lUMcAva sa0 kri0 chIna lenA; hathiyAnA For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org khUMTa puM0 sA~r3a (2) strI0 jamInakI hada batAnevAlA patthara khU~Ta (3) a0 ThIka nApase; pUrA [khoMTanA; khuTakanA khUMTa sa0 kri0 jar3amUlase ukhAr3anA (2) khUMTiyo puM0 sA~r3a (baila) khUMTI strI0 khUMTI; mekha khUMTo puM0 khUMTA [gar3anA tavaM a0 kri0 ( daladalameM) dha~sanA ; khUba sa0 kri0 rauMdanA lUMdha strI0 kaMdhe parakA DillA ; kUbar3a (pazu) (2) pIThakI haDDI Ter3hI honese honevAlA kUbar3a ( manuSya ) bUMSi, Su vi0 Ter3hI pIThavAlA ; kubar3A khUpa puM0 seharA ( dUlhe kA ) saMparka na0 khutthI; khUMTI (per3a, paudekI) lUMparo puM0 khutthI; khutya (2) khUMTI ; bAlakI jar3a ['khUpavuM' sUpa sa0kri0 (2) a0 kri0 dekhiye khekaDo puM0 kekar3A [gA~va kher3A kheDa strI0 khetI; jota ( 2 ) na0 kheDa; Da sa0kri0 ( jamIna ) jotanA (2) sudhAranA; upajAU banAnA; vikAsa karanA ( 3 ) sAhasa yA banija - byopAra karanA (4) musAfirI karanA ( 5 ) calAnA; khenA [karanekA haqa Dahaka (kka) puM0 dakhIlakArI ; khetI seDAna vi0 jotA - boyA huA; jo jotA jAtA ho (2) na0 jotI huI yA jotI boyI jAtI z2amIna kheDa vi0 calAnevAlA; hA~kanevAlA (2) puM0 kisAna AdamI kheta puM0 kisAna (2) usa vargakA kheta na0 kheta; kSetra khetara na0 kheta kSetarapAvara na0 sthAvara saMpatti 123 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir terI khetarAu ( - ) vi0 khetakA; khetase saMbaddha (2) kheta meM se hokara jAnevAlA ( rAstA ) khetI strI0 khetI; kAztakArI khetIvADI strI0 khetI aura bAr3I (2) khetIbAr3I; kisAnI [ tahasa-nahasa dAnamedAna (kheM, meM) vi0 maliyAmeTa ; khedo (-dho) puM0 pIchA khepa strI0 khepa; pherA (ba (bojhakA ) (2) laMbI yAtrA; safara ( 3 ) khepakI majadUrI (4) vyApArakI cIz2oMkA eka dezase dUsare dezameM AnA; (5) - ke pIche lagA rahanA; taMdehI (6) qista [ catura; anubhavI khapAnI (kha) vi0 USamI; zarIra (2) khepiyo puM0 dUta; qAsida kSemakuzaLa (kha) vi0 (2) na0 dekhiye 'kSemakuzaLa' mAyAta khera (kheM) na0 khaira; khadira ( per3a ) khera (kha) a0 khaira; acchA; bhale (2) strI0 khairiyata; kuzala khera strI0 kheha; dhUla; jhAr3ana kheravAha (kha) vi0 khairakhvAha ; hitaiSI kheravadhuM sa0 kri0 jhAr3anA ( 2 ) haTAnA ; nikAla denA kherasallA (kha) strI0 khairasallA; kuzala-kSema (2) a0 ' khaira, bhale yA jAne do' aisA udgAra [ katthA kherasAra (-la) (kheM ) puM0 khairasAra; kharaMco (TI) puM0 kheha; dhUla; jhAr3ana kherAta (kha) strI0 khairAta; dAna kherAtI (kha) vi0 khairAtI; dharmArtha diyA huA ( 2 ) jo khairAta karatA ho kheriyata (kha) strI0 khairiyata; khaira terI strI0 jhAr3ana; raja (2) dA~ta para jamanevAlI papar3I; daMtazarkarA For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bero mero (kha) puM0 DoriyoMko gUMthakara banAyA huA jAlIdAra thailA mero (kha) puM0 jhAr3ana; cUrA khela puM0 khela khela-kUda (2) tamAzA; karataba; dRzya nATaka; bhaur3akA khela (3) racanA; lIlA [lA.] / [-kADabo = -kA nATaka khelanA; abhinaya karanA / --belavo = khela khelanA. ] labilI strI0 dilameM khelake prati prasanna bhAva honA lavaM a0 kri0 khelanA (2) khela khelanA belADI vi0 khelA-khAyA; catura; mutsaddI (2) puM0 khelanevAlA; naTa; khelAr3I; khilAr3I sebanA strI0 soca; citA; paravAha sesa puM0 dupaTTA; uparanA saba sa0 kri0 khisakAnA; haTAnA sesiyuM na0 dupaTTekI taraha kAma AnevAlA cAdara jaisA vastra; khesa meha strI0 kheha; dhUla; raja ( 2 ) puM0 kSaya kheLa (kha) strI0 mA~r3I (0) strI0 khicAva ; tanAva (2) Agraha (3) kamI; taMgI saMcatANa (0) strI0 khIMcA-tAnI (2) Agraha [lA. ] cabuM ( khe0) sa0 kri0 khIMcanA ; ghasITanA (2) kasamA; custa karanA (3) Agraha karanA; AgrahapUrvaka pakar3e rahanA (4) cUsanA ; rasa nikAla lenA; nicor3anA / [ khecI jhAlabuM, pakaDa, rAja = khIMcakara sakhta pakar3anA (2) (apanI bAtakA) Agraha rakhanA; DhIla na denA; bAta nIce na DAlanA. ] cA (0) strI0 khIMcA-khIMcI; kazamakaza 124 socaI saMcAca (bI) (0) strI0 sIMcAtAnI (2) Agraha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMcANa (0) na0 dekhiye 'kheMca' saMcatANa (0) strI0 khIMca-tAna khaMDa strI0 sUkhane denA; pAnI na denA (2) avarSaNa; sukhA DiyaM vi0 jalahIna; jo sIMcA na jAtA ho (kheta) (2) na0 sUkhA (varSa) (kho') strI0 lata; Adata (2) dveSa; baira; jalana / [-bhulAvavI = sabaka sikhAnA; lata chUTa jAya aisA karanA / - bhUlI javI = (jindagIke lie) sabaka milanA. ] kho (kho' ) strI0 khAI; khoha; kaMbarA kho (kho' ) strI0 eka khela (2) usa khelameM prayukta bola soI strI0 bacceko sulAne ke lie banAI yA laTakAI huI jholI [ cIja bola na0 bar3e qadakI magara khokhalI lola vi0 jisameMse moTI aura karkaza AvAja nikale aisA (2) jo kucha TUTA-phUTA ho boddhuM na0 jisakA sAra-satva nikAla liyA gayA ho aisI khokhalI cIja (2) bhItarakA sAmAna nikAlI huI halakI peTI, baksa Adi (3) kAg2az2a aura kapar3A leIse cipakAkara banAyA huA pagar3IkA AkAra; Tukar3oMkI banAI huI pagar3I (4) adA huI huMDI; khokhA (5) namUnA; pratikRti ; DhA~cA (6) kharI; masaudA (7) kalevara; kaMkAla kholo strI0 eka khela soca (kha) vi0 polA (2) dAMtedAra (3) na0 loha (4) purAnA jamAnA For Private and Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 125 socare (sA~) a0 konemeM so sa0 kri0 gAr3anA (2) ropanA; khojavaM sa0 kri0 khojanA; DhUMDhanA khar3A karanA khoTa strI0 ghaTa; kamI; nyUnatA (2) sousu na0 DhuMTha; DhUMThA nukasAna; ghATA (3) bhUla; cUka (4) khoDaMga (-)vaM, khoDAvaM a0 ki. choTI jvAra (smudrmeN)| [-sAvI= laMgar3AnA; khAMDA calanA nukasAna uThAnA; ghATA shnaa| paravI / khoDIbAra na0 khetameM Ane jAneke lie =-kI sakhta jarUrata mahasUsa krnaa| do bAjUvAlA khUTA gAr3akara banAyA. (2) kama honA; tolameM kama honA.] huA rAstA soTaka(-kA), a0 kri0 aTakanA; khogalaM vi0 khoMr3A; aMgahIna . ThiThakanA (3) AlasIpana khora vi0 khoMDA (2) laMgar3A (3) khoTAI strI0 jhUThApana (2) khoTAI svararahita; halaMta soTAboluM vi0 jhUTha bolanevAlA; sUThA; khoDo (khA~) puM0 sira para jamanevAlA mukara jAnevAlA maila; rUsI (2) sirakI camar3IkA khoTAra vi0 jhUThA (2) khoTA; duSTa; eka roga (3) saMhAra; sarvanAza / pAjI (3) na0 jhUTha (4) prapaMca [-kADavo, kADhI nAsabo = saMhAra khoTAro puM0 iMTakoharA (2) aMgArA krnaa|-niiklii javo ati saMhAra honA. .. soTI a0 dera ho isa taraha samaya barbAda khotaraNI strI0 dAMta kuredanekI salAI, ho isa taraha (2)strI0 dera; vilaMba tinakA (2) khurapI (3) nakkAzI soTIpo puM0 vilaMba honA; kAmameM dera karanekA aujAra; TA~kI (4) khudAI honA nakkAzI khodUM vi0 jhUThA; asatya (2) g2alata; khotaraNuM na0 TaoNkI (2) khurapI (3) khoTA(3) kharAba; burA; khoTA (4) kuredanekA sAdhana; khodanI (4)khucar3a mukara jAnevAlA; bevaphA (5) na0 doSa burA; nukasAna; anyAya, udA0 koInuM khotara sakri jarA jarA khodanA; khoTuM karavAmAM ApaName zo lAbha!' kuredanA (2) pAmAla karanA; kisI khora(Da,) strI0 lata; kuTeva, kharAba kI) niMdA karatA lA. bAdata (2) zArIrika khAmI yA doSa khodakAma na0 khodanekI kriyA; khudAI (3.) bhUla; aiba; kalaMka; lAMchana; (2) nahara, tAlAba Adi khodanekA doSa (4)na0 tthutth|[-aavvii svAmI kAma; khudAI (3) marakAzI yA kaccApana raha jaanaa| -kADavI khovaNI sI khucar3a; nidA; badagoI =bhUla nikAlanA; doSa batAnA (2) [laa.]| [-karavI, khodavI = khucar3a nidA krnaa| -mulAvavI = sabaka nikAlanA; chidrAnveSaNa karanA.] sikhAnA; Adata chUTa jAyaM aisA sodabu sa0 kri0 ba0 kri0 khodanA;. karanA.] mananA(2)kuredanA; nakkAzI karanA khorakhApaNa strI0 khAmI yA doSa; truTi (3) niMdA karanA lA. For Private and Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karanA 126 khodAI strI0 khodanekI ujarata khudAI khola strI0 truTi; kapar3ekA ho; khobANa na0 khodA jAnA yA khodanA; silavaTa; khokhalA (2) utarI huI khudAI (2) pAnIke jorase khudI huI jIrNa tvacA; khola (3) sAMpakI jamIna keMculI (4)zAmI (5) gilAfa; khola khodAmaNI strI0 dekhiye 'khodAI' solako strI0 gadhI loparI strI0 khopdd'ii| [-mAM pavana solakuM na0 reMgaTA bharAvo, hobo-mijAja sAtaveM Asa- kholako puM0 gadhA; khara mAna para honA; itarAnA.] khola sa0 ki0 kholanA(2)sthApita sopha (khoM) puM0 khaufa (2) gussA dhAtukI) sophanAka (khoM)vi0 khaufanAka DarAvanA solI strI. zAmI; TopI (kisI khobalo, khobo puM0 aMjalI; saMpuTa (2) solI strI0 koTharI aMjalIbhara vastu (mApa) khobA (-rA) babuMsa0 ki0 gavA denA soyaNI (kho') strI0 badhAra; chauMka khovAIM a0 kri0 kho jAnA; hirAnA sopaNa (kho') na0 jalatI huI lakar3I; kho, sa0 kri0 khonA; ga~vAnA (2) luAThA (2) jAmagI (3) cher3akhAnI; ghATA yA nukasAna honaa| [loI ukasAhaTa lA.] besabuMgavAnA (2) parAjita honA.) sopaM na0 pAlanekI jholI (2)DholanI; sosa sakri0 khoMsanA gar3AnA sAnA pAlanA koTharI khoha strI0 khoha; kaMdarA khora na0 jhoMpar3A; miTTIkA ghara (2) khoLa strI0 dekhiye 'khola ' (2) se (5) khoraNaM na0 dekhiye 'khoyaguM' khoLa (khA~) puM0 khlii| joravAvaM a0 kri0 nikharanA; krama TUTanA khoLa (khA~) strI0 khoja; talAza sorAka puM0 khurAka (2) vaha sAmagrI khoLay (khA) sa0 kri0 khojanA; DhUMDhanA jisase kisI bAta, kriyAdikA soLaMsoLA (khoM) strI0 khUba dUMr3anA nirvAha ho; sAmAna, masAlA [lA.] khoLaMbo (-bho) puM0 vilaMba; ddhiil| sorAkI strI0 khurAka ; gujArekI cIz2a [khoLaMbhe nAkhag khaTAImeM ddaalnaa| . (2) usakA kharca; khurAkI / khoLaMbhe paravaM = khaTAImeM par3anA. . borAkIpozAko strI. anna-vastra (2) soLAsoLa (khaoN) strI0 dekhiye usakA kharca 'khoLaMkhoLA' khorATa (khoM) puM0, (-zo strI0 cIz2a khoLAghara (khoM) puM0 jAmina purAnI honese usameM paidA honevAlA soLAparI (khoM) strI0 jamAnata; besvAdapana jAminI bharanA khoriyaM na0 lumAThA; lUkA: khoLAbhara (khA) na0 sImaMta; goda bokaM (khoM) vi. (ATA tela Adi khoLiyaM na tozaka, gadde AdikA khola purAnA honese) utarA huA; besvAda; jisameM ruI na bharI ho; kholI (2) badajAyakA / - deha; colA . For Private and Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org soLI strI0 zAmI; TopI (kisI dhAtukI) phoko (kha) puM0 goda; godI (2) hi yA AMcalase banAI huI jholI / ga puM0 kavargakA - kaMThasthAnIya tIsarA vyaMjana [pichale dina; kala kAla strI0 gata divasa (2) a0 gaIkAle a0 pichale dina kala (2) bilakula hAlameM; kala hI [lA. ] naIgujarI strI0 gaIgujarI; bhUtakAlakI bAta bagaDavaM a0 kri0 gar3agar3AnA; garajanA magaDATa puM0 gar3agar3AhaTa ( 2 ) a0 tejIke sAtha; berokaToka gagaDAva sa0 kri0 gar3agar3AnA (2) tejIse, binA ruke kAma karanA (3) * jaldI jaldI par3ha jAnA; rapaTAnA gagaNavaM a0 kri0 gunagunAnA ( 2 ) -nakiyAnA (3) aspaSTa zabdoMmeM apanI nAmarajI jatAnA; bar3abar3AnA [lA. ] (4) sa0 kri0 manameM bar3abar3AnA; aspaSTa svarameM kahanA, bolanA gagaNATa puM0 bakavAsa; bar3abar3AhaTa nagaro puM0 gagarA; gAgara gaLaM vi0 dIna; gir3agir3AtA huA (2) gadarAyA huA (phala) - gagI strI0 beTI; biTiyA gago puM0 beTA; putra gaca a0 gacase; dha~sanekI AvAja karate gavara na0, ( ko ) puM0 khaTTI yA tIkhI DhakAra; amlIkA [ avarodha [lA. ] ni0 cakkA; DhoMkA (2) bAdhA; [hue 127 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ -bharavo = sImaMtonnayana saMskAra karanA; goda bharanA. ] ['khUMkhAsuM' sAraM ( khaoN0 ) a0 kri0 dekhiye boMbArI ( khaoN0) puM0 dekhiye 'khUMkhAro' gaccI strI0 gaca; gacakArI ( 2 ) chata; gaca gaccI strI0 miTTI, IMTeM, kaMkar3a aura cUnA AdikA jama jAnA; gaca; udA0 'cUnA gaccI' (2) chata; pATana (3) pakkA pharza gaca gacchantI strI0 caMpata honA; bhAga jAnA / [ -karavI, pakaDavI = calatA bananA; caMpata honA. ] gaja puM0 laMbAIkI caubIsa tasUkI eka mApa (2) beMvar3A; aragala (3) char3a (4) ( baMdUqakA ) gaja (5) (sAraMgI AdikI) kamAnI; gaja / [zAlo, vAgavo = prayojana siddha honA; avara honA. ] gaja puM0 hAthI; gaja gajagrAha puM0 'Taga oNpha vAra' - rA khIMcanekA khela; rassA-khicAI gajaba puM0 g2az2aba; julma (2) Afata vipat (3) acaMbhA ; Azcarya / [-karavo, vartAvabo = g2az2aba DhAnA / - thavo = gajaba TUTanA. ] gajabatre vi0 gajaba DhAnevAlA gajara : puM0 gajara; pahara pahara para bajanevAlA ghaMTA (2) bhorakA ghaMTA ; gajara gajaro puM0 gajarA gajala strI0 dekhiye 'gajhala For Private and Personal Use Only "
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gajava gajavabuM sa0 kri0 gUMjatA karanA; guMjArita karanA; guMjAnA gajabAkAtaru puM0 jebakatarA; jebakaTa gajabuM na 0 jeba; khIsA / [ gajavAmAM dhAlabuM ke mUka = ghUsa denA (2) khayAlameM na lAnA; kucha na samajhanA ; paravAha na karanA (3) apane aMkuzameM yA dabAvameM lAnA ( 4 ) se behatara yA bar3hakara honA / gajava bharavAM=ghUsa denA.] gajavela strI0 faulAda; gajabelI gajAva sa0 kri0 dekhiye 'gajavavaM' gayiM vi0 caubIsa iMcakI nApakA (2) na0 gajI; gAr3hA garnu na0 bisAta; sAmarthya; bUtA gajara puM0 bar3A bar3haI; mistarI (2) * bar3A muqaddama gajhala strI0 eka fArasI rAga; rekhatA (2) usa rAgakA kAvya; g2ajala gaDakAva sa0 kri0 gaTakanA; udarastha karanA (pInA, nigalanA ) gaTagaTAva sa0 kri0 gaTagaTa pInA TiyuM vi0 dekhiye 'gaTTu gaTTI (-) vi0 nATA; ThiganA (2) ThiganA aura moTA; pola gaThiyaM vi0 dhUrta, cA~I; cAlAka go pu0 jama gayA huA Dhera; DalA; DhoMkA gaDa na0 gAMTha; gaTThA (2) phor3A; gaMDa; gA~Tha (3) strI0 cunaTa ( kapar3ekI) gaDagaDa, gaDagaDATa, gaMDagaDAva dekhiye 'gagaDavu, gagaDATa, gagaDAvavuM ' gaDamaDa na0 phor3e-phunsI ( 2 ) inake kAraNa honevAlA camar3IkA eka roga gaDagUMdI strI0 lasor3A; lahasuA (per3a) gaDanUM na0 lasor3A; reTA (phala) jo puM0 lasor3A (per3a) 128 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gaDavADI strI0 mukkebAjI (2) bhIr3a-bhAr3a ; relA [(2) hAthApAI gaDadApATu na0 ba0 va0 ghUMsA aura lAta gaDavo puM0 ghU~sA; mukkA gaDaba strI0 gA~Tha; sUjana; phor3A; gaMDa gaDabaDa strI0 kolAhala ; zora-gula (2) gar3abar3a; avyavasthA gaDabaDagoTo puM0 gar3abar3I; gar3abar3ajhAlA (2) hisAbameM golamAla; hisAbacorI / [-vALavo = ghoTAlA yA ghapalA karanA.] [kolAhala; dhamAla gaDabaDa saDabaDa strI0 gaDDamagola ( 2 ) gaDabaDATa puM0 kolAhala; zora-gula gaDabaDiyuM vi0 gar3abar3iyA; upadravI (2) na0 lar3akhar3I gaDaba sa0 kri0 dabA-dabAkara bharanA; sanA (2) pITakara adhamuA banAnA; bhurakasa nikAlanA gaDamathala strI0 mehanata; sira mAranA gaDabuM a0 kri0 gar3anA; ghusanA ( 2 ) lur3hakanA (3) gar3agar3AnA gaDavo puM0 ghar3e AkArakA peMdedAra gola loTA ; gaDuvA (2) ghiyA~r3A gaDAku puM0; strI0 gur3a yA khamIra milAkara banAyA huA taMbAkU ; guDAkU; khamIrA gaDI strI0 gA~Tha; gutthI; ulajhana (2) taha (kapar3ekI) (3) gar3ArI; ghiranIke bIcakA gaDDhA / [-paDavI = gA~Tha par3anA ( 2 ) A~Ta honA (3) taha yA cunaTa par3a jAnA.] gaDI puM0 dakSiNI naukara gaDIbaMdha vi0 taha-ba- saha; taha para taha gaDUcI strI0 guDuca; gur3aca; giloya gaDebATa a0 (2) puM0 gar3agar3AhaTa; garjana For Private and Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gariyo 129 gariyo puM0 gar3ariyA (4) samajha yA sayAnApana prApta karanA; gaDo puM0 bar3A DalA (2) khamIrI udA0 'bhaNyo paNa gaNyo nahIM' taMbAkUkA bar3A kaMkar3a gaNaveza puM0 sAre samUhakI eka sarIkhI gaDha puM0 gar3ha; kilA; giri-durg| pozAka; varadI; 'yUnIphArma' [-uyalAvavo= bhArI mAthApaccIkA gaNasAro puM0 AhaTa; bhanaka kAma karanA; kilA fataha karanA; gaNita vi0 gaNita; ginA huA (2) gar3ha jItanA.] na0 gaNita; aMkazAstra (3) isakI gaDhavI puM0 gar3hapAla (2) cAraNa (khAsakara aMkagaNitakI) kitAba gaDhavU na0 gur3a bharanekA miTTIkA bar3A gaNitI puM0 gaNitajJa; gaNitazAstrI maTakA gaNuM vi0 gunA; udA0 'cAra gaNuM' gaDhANa na0 jahA~ sirfa ghAsa ugatI ho gaNezacaturthI, gaNezacoya. strI0 gaNezaaisI z2amIna; carAgAha; ghAsakuMda cotha; gaNezacaturthI gaDhI strI0 gar3hI; choTA gar3ha (2) choTA gaNota strI0 ; na0 (kAztakArake dvArA maTakA mAlikako dI jAnevAlI) baTAI (2) gaNa puM0 gaNa; samUha (2) jAti; jamInake upayogakA adhikArapatra; varga (3) guNa; qImata / paTTA; qabUliyata gaNakAravU sa0 kri0 ginanA ; kucha mUlya- gaNotanAmuM na0, gaNotapaTo (-TTho) puM0 mahattvakA samajhanA; ginatImeM lenA jamIMdAra aura kAztakArake bIca honegaNagaNa a0 gunagunAte hue vAlA lagAnakA qarAra; paTTA; kabUliyata gaNagaNavaM, gaNagaNATa dekhiye 'gagaNavaM, gaNotiyo puM0 jotaneke lie dUsarese gagaNATa' [dekhiye 'gaNatarI' paTTe para jamIna lenevAlA kAztakAra; gaNatara vi. ginatIke ; ine-gine (2)na0 asAmI gaNatarI strI0 ginatI; gaNanA (2) gaNyuMgAMThaghuvi0 ginA-ginAyA;ginatIkA ginanekI rIti (3) ginakara nikAlI gata vi0 gata; gayA huA (2) bItA huI saMkhyA (4) aMdAja; khayAla; huA (3) mRta (4) a0 taka; udA0 hisAba ; udA. 'gaNatarI bahAra- kharca' 'paDhIo gata koInA paisA rahyA nthii'| (5) mAna; ginatI; lihAz2a [lA. [-thaq=mara jAnA.] gaNataMtra na0 dekhiye 'gaNotapaTo' gata (ta') strI0 dekhiye 'gati' gaNanA strI0 dekhiye 'gaNatarI' (2) vAdya para bajAyA jAnevAlA gaNarAjya na0 gaNarAjya; gaNataMtra (kisI rAgakA) saragama'; gt| gaNavata (0paTo) dekhiye 'gaNotapaTo' [-jANavI = (samabhAvapUrvaka) hAla gaNavaM sa0 kri0 ginanA; gaNanA karanA samajhanA / gate ghAlaq=(zrAddha karake) (2) gaNitakA prazna yA hisAba karanA; sadgatiko pahu~cAnA (2) upayogameM ginanA (3) [lA.] kucha mUlya yA maha- le lenA; kAmameM lenaa| gate jaytvakA samajhanA; mAnanA; ginanA sadgati prApta karanA. gu. hiM-9 For Private and Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gatakAI na0 AzcaryakArI ghaTanA; gaTI (-,-go) dekhiye 'gadhADI, hairataaMgeja vAkayA (2) latIfA; gapADu, gadhADo' cuTakulA gadhyApacIzI(-sI) strI0 gadahapacIsI gatAgama strI0 samajha; jJAna; sUjha-bUjha gaSyAmastI strI0 nAsamajhakI taraha gati strI0 gati; cAla (2) vega; tUfAna aura zarArata karanA rau (3) pahuMca; samajhazakti; paiTha gadhyAvataraM na0 kar3I mehanata; ragar3a (4) samajha; mati (5) sAmarthya; (2) vyarthakI mehanata [sadbhAgya bala (6) dazA; gata (7) mRtyuke ganImata strI0 ganImata; IzvarakRpA; bAdakI dazA; gati (8) cArA; gapa strI0 gapa; afavAha (2) jhUThI upAya; mArga bAta; DIMga [gapAgapa.] gati vi0 sadgatiko prApta (2) gapa a0 gapAgapa; jhtt| [-paIne yuktise kAma nikAlanevAlA; catura gapakAva, sa0 ki0 gapakanA gatizAstra na0 gatizAstra;'DAyanamiksa' gapagoLo puM0 gapor3A gadaka na0 bahAnA; misa gapasapa strI0 gapazapa gadagada vi0 (2) a0 dekhiye 'gadgada' gapAgapa a0 gapAgapa; jaldI-jaldI gavagadiyAM na0 ba0 va0 khAna-pAna, gapATI vi0 gapor3iyA; gappI rupaye-paise yA AnandakI bauchAra; gapATo puM0 gapor3A; gapar3a-cautha raMgaralI (2) gudagudI sar3A huA gapAva, sa0 kri0 chipe-chipe ghusAnA gadagaDaM vi0 gudagudA; pilapilA (2) gapAvaM a0 ki0 chipe-chipe ghusanA gavara sa0 kri0 (pairoMse) dabAnA; gapASTaka na0 gapar3acautha ; gapa rauMdanA (2) parezAna karanA [lA.] gapoDazaMsa puM0 gapa hA~kanevAlA gadabadiyAM na0ba0va0 dekhiye 'gadagadiyAM' gapoliyuM na0 nAgA (vidyArthIkA zAlAmeM gadAva, sa0 kri0 retameM daur3AnA; thakA se) (2)vyabhicAra / [-karavaM nAnA DAlanA taula (prAcIna) karanA; gotA mAranA.] gaviyAgo puM0 gadyANaka; Adhe tolekI / gappI vi0 gappI; gapa hAMkanevAlA gaveluM na0 gadelA (2) gaddA; tozaka gappIvAsa puM0 gapa hA~kanekA AdI; gadgada vi0 gadgada (2) a0 aise kaMThase gapor3iyA gapAThI strI0 gadhI gappaM na0 gappa; afavAha gapAI na0 gyaa| [gaSAgana pUMchar3eM gaphalata strI0 g2afalata; bekhabarI (2) pakara,pakaDI rAkhaq haTha na chodd'naa| g2alatI; bhUla gaSAsAne tAva caDhe evaM nirA mUrkha jo gaphalatiyaM, gaphalatI vi0 g2Afila; bilakula nApasanda ho| gavAre besaq= lAparavAha jalIla yA badanAma honA nAma ddubaanaa| gaphpho puM0 gapphA; bar3A kaura -vAge banavaMbevakUfa bananA.] gaba a0 jhaTa; caTase gavArI puM0 gadhA (2) mUrkha ; gadhA [lA.] . gavakAva sa0 kri0 gapakanA For Private and Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garata gavagana 131 gabagaba a0 gapAgapa; caTacaTa (2) gamavaM a0 kri0 bhAnA; rucanA (R) strI0 anyakI bAtoMmeM bIcameM bolanA priya laganA; pasanda AnA gavaragaMga(-) vi0 mUrkha; gabaragaMDa gamANa strI0 dekhiye 'gabhANa' gavaDagaM, vi0 gaMdA aura avyavasthita gamANiyuM na0 caranIkI Ar3I rakhI huI gavaravaM a0 kri0 lur3hakanA (2) loTanA lakar3I (3) (binA harakata yA vighnake) gamAra vi0 mUrkha (2) gavAra; ujaDU calanA; nibhanA; Age bar3hanA game te sa0 (2) vi0 koI bhI yA. gavAro puM0 gubbArA; bailUna (2) gubbArA kucha bhI (3) manonukUla; icchita / (AtizabAjI) game tema a0 jI cAhe isa taraha; gabI strI0 guccI icchAnusAra (2)niraMkuza yA amaryAda gabo (-yo) puM0 gabI; mUrkha (vyakti) rItise (3) avyavasthita rUpameM; gabharATa puM0 ghabarAhaTa [(2) bhaya lsttm-psttm| -karIne kisI bhI gabharAmaNa strI0 ghabarAhaTa; becanI upAya yA rItise. gabharAvaM a0 kri0 ghabarAnA; akulAnA; gamo puM0 ruci; pasanda duHkha pAnA (2) Dara jAnA / gammata strI0 dekhiye 'gamata' gabhara vi0 gorA aura puSTa ; gabarU gayAva(vA)La puM0 gayAvAla (2) mAsUma; bholA gara puM0 jaharIlI bITa (chipakalIkI) gabhANa strI0 gAya-bailako cArA-pAnI gara puM0 gUdA (phalakA); maraz2a; majjA denekI Ar3I lakar3I rakhakara banAI (per3akA) (2) manakA rahasya; marma huI jagaha; caranI (2) gAMvake pAsakA garaka vi0 graraka; DUbA huA (2) ghAsakA maidAna; carAgAha lIna; garka gabhAra (-ro) puM0 (maMdirakA) garbhAgAra garakavaM a0 kri0 dhaMsanA (daladalameM) gama strI0 ora; dizA (2) mana; (2) garka honA; DUbanA (3) tanmaya manakA jhukAva (3) gati; pahu~ca; honA; g2araka honA (4) gama; sUjha ; samajha / -paravI = garakAva vi0 g2arakAba; mazagUla sUjhanA; dimAga yA dhyAnameM AnA.] garagarI strI0 garAr3I; carakhI (2) gama strI0 g2ama; zoka (2) sabra ; g2ama- phirakI; 'rIla' khaarii| [-khAvI = gama khAnA.] garaja strI0 g2araz2a; jarUrata (2) svArtha / gama puM0 zakti (2) zarIrakA jor3a -paravI = garaja honA; z2arUrata mahasaMghisthAna / -bhAgavA = pairoMkI sUsa honaa| -saravI = g2araz2a saranA, zaktikA javAba de denA; pAMva kaTa nikalanA.] jAnA.] garajarbu a0 kri0 garajanA; dahAr3anA gamata strI vinoda (2) majA; Ananda (zerakA) (2) kar3akakara bolanA; gamatI vi0 vinodI (2) haMsor3a; tar3akanA [maMda; svArthI maz2Aka-pasanda garajAu, garajI (lU),garavi0 garaja For Private and Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garano 132 garbhavatI garajo. puM0 phunagI; aMkura (2) kAMTA; phalImeMse nikalanevAlA gur3a jaisA khar3A khUTA (3) khutthI recaka padArtha garaDagapa (-pha) a0 gar3apase; caTase garamALo puM0 amalatAsa garaNI strI0 guruAnI; strI-guru (2) garamI strI0 garamI (2) garamIkI jaina sAdhvI bImArI; updNsh|[-aavvii uSNatA garamIjI strI. jaina sAdhvI yA jAgRti paidA honA.] garaya puM0 artha; dhana garamI strI0 kilakI (bar3haIkA aujAra) garadana strI0 garadana ; galA gara, na0 kaToradAna garavI strI0 bhIr3a; majamA gara, vi0 gauravazAlI; bar3A; mahAna garanALU na0pAnI Ane jAne ke lie jor3a- garavaM a0 kri0 giranA; jhar3anA (2) kara banAyA huA sa~karA rAstA; nAlA gar3anA; dhIrese ghusanA / garabaDa, (goTo), (og),(saDabaDa), garADI vi0 vyasanI; bhA~ga, gAMjA Adi (sarabaDa), (-DATa), (-DiyuM) pInekA AdI; piyakkar3a dekhiye 'gaDabaDa' Adi ... garAsa puM0 gA~vakI rakhavAlI karaneke garabI strI0 striyoMke rAgameM gAnekI badalemeM dI huI jamIna yA kucha rakama; eka prakArakI kavitA jAgIra (2) (rAjavaMziyoMko) nirvAgarabo puM0 navarAtrameM yA javArA boneke hArtha dI huI jamIna; jAgIra; inAma samayakI bahuta chedoMvAlI gagarI jisameM garIba vi0 g2arIba ; nirdhana (2) bApurA; lagAtAra dhIkA diyA jalAte haiM; dInahIna (3) narama; raMka; sIdhAjhiMjhiyA (2) jhiMjhiyA yA diyoMke sarala [lA.] jhAr3ake AsapAsa vRttAkArameM ghUmate garIbaga (-) rabuM vi0 g2arIba-gurabA ghUmate tAlI bajAte hue gAnA (3) garIbAI, garIbI strI0 g2arIbI; kaMgAlI eka prakArakA rAsa yA nAca; garabA (2) namratA; sIdhApana garama vi0 garama; garma; uSNa (2) garuDa puM0; na0 garuDa (pakSI) zarIrameM uSNatA bar3hAnevAlA; uSNa- garuDo puM0 harijanoMkA purohita vIrya (3) kruddha ; jozIlA; uttejita gareDI strI0 garAr3I; carakhI [lA. |-aag, lAya = bahuta garama garoDo puM0 dekhiye 'garuDo' (2)atizaya crpraa| kapaDaM UnI garoLI (ro') strI0 chipakalI kapar3e; garama kpdd'e|-pddvuugrmiikaa garjavaM a0 kri0 dekhiye 'garajavU' .. asara honA; zarIrameM garamI laganA.] garbha puM0 garbha; hamala (2) mAz2a garama masAlo puM0 garama masAlA gUdA (3) kisI vastukA bhItarI hissA; garamAgarama vi0 garamAgarama peTa (4) nATakakI eka saMdhi; garbha garamAgaramI strI0 garamAgaramI; jhagar3A garbhadvAra na0 (maMdirakA) garbhAgAra; garbhagRha garamATo(-bo) puM0 garamAhaTa ; uSNatA garbhavatI, garbhavaMtI vi0 strI0 garbhavatI; garamALAno goLa puM0 amalatAsakI hAmilA (2) strI0 garbhiNI For Private and Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ... gaLacaM garmazrImaMta garbhazrImaMta vi0 janmase zrImaMta; pota- DoMkA amIra gala puM0 kaTiyA; galagraha (machalIkA) (2) ghUsa; lAlaca (3) patA; bAta; samAcAra (4) gUdA; maraja gala puM0 viSailo bITa yA lAra (2) battIkA bilakula jalA huA sirA; gula (3) cilamameMkA taMbAkUkA jaTThA; gudagudI galakI strI0 nenuA (bela); ghiyA torI galakaM na0 ghiyA; nenuA (tarakArI) galagaliyAM na0 ba0 va0, galagalI strI0 [usakA phUla galagoTo puM0 eka phUlakA paudhA (2) galaI vi0 vRddha; bUr3hA; bar3A / galathI strI0 dekhiye 'gaLathUthI' galapaTo(-TTo) puM0 galemeM lapeTanekI paTTI; gulUbaMda galabo puM0 phUlakA eka per3a galI strI0 dekhiye 'galIpacI' galI strI0 galI; kUcA . galI(-kU)cI strI0 galI-kUcekA Ter3hA-mer3hA aura sa~karA rAstA galIgalI strI0 gudagudI galoca vi0 g2alIz2a; bahuta gaMdA galIco puM0 dekhiye 'gAlIco' galIpacI strI0 gudagudI galUDiyuM na0 pillA galUcaMda (-gha) puM0 gulUbaMda (paTTI) galepha puM0 galefa; gilAfa; kapar3ekI kholI galoTiyuM na0 kalaiyA; kalAbAjI galoI (-) na0 muMhake bhItarakA gAlakA bhAga; glphdd'aa| galola strI0 gulela (2) gulelA (DhalA) galolI strI0 choTA gulelA; gullA galolo puM0 gulelA gallAMtallA na0 ba0 50 bahAne; TAla maTUla gallo puM0khajAnA; golaka (2) rojakI bikrIke paise DAlanekA pAtra; gallA gavaDA(-rA)va, sakri0gavAnA (gIta) gavAra puM0 gvAra (2) usakI phalI aura bIja; gvAraphalI gavAraphaLI, gavArasIMga strI0 gvAraphalI gavAvaM a0 kri0 gAyA jAnA (2) badanAma honA [lA.] gavAha puM0 gavAha; sAkSI gavAhI strI0 gavAhI; sAkSI gavaiyo puM0 gavaiyA; gAnevAlA , gaLakAM na0 ba0. va0 gote; DubakiyAM; DUbate samayakI siskii| [-khAvAM%= gote khAnA.] - gaLako puM0 eka dafA cakhI huI cIz2akA svAda laganA; casakA (2) ruci zauqa ; cAha; aramAna gaLagaLaM vi0 gulagulA ; narama ; pilapilA - (2)gadgada; duHkhakAtara gaLacaTuM vi0 jarA mIThA .. gaLacavaM sakri0 gale taka khAnA; ThUsanA; nAka taka bharanA gaLaciyuM vi0 gale taka Aye utanA labareja (2)na0 dekhiye 'gaLacI' (3) DUbate manuSyakA DUbanA-utarAnA; DubekI gaLacI strI0 galA; garadana gaLacaM na0 galA (tucchatAdyotaka) gaLaNI strI0 tarala padArtha chAnanekA eka sAdhana; chalanI gaLaj na0 dUdha, pAnI Adi chAnanekaH kapar3ekA Tukar3A; channA; chananA For Private and Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gaLatI 134 .. maMge gaLatI strI0 jalaharI (zivaliMga para A jaanaa| gaLe ghAlavaM% (kaTAkSameM) laTakAI huI) apane upayogameM lenA (2)gale mddh'naa| gaLapUmI strI0 ghuTTI; janamadhUMTI gaLe TATiyA AvavA, bharAvA - gaLadharI, gaLayAI, gaLaSI strI0 pitta- musIbatameM phaMsa jAnA; vikaTa parivikArake kAraNa gale meM dAha honA; sthitimeM A par3anA / gaLe para aiba annanalikAkI jalana lagAnA; gale par3anA; matthe mar3hanA (2) gaLapaNa na0 miThAsa (2) gur3a, zakkara hadase jyAdA Ajiz2I karanA; gale Adi mIThI cIjeM; mIThA par3anA / gaLe bAmavaM, vaLagaq= dekhiye gaLapho puM0 ugAla; khakhAra 'gaLe paDavU' (2)galemeM aTakanA / gaLe gaLamANuM na0 eka svAdiSTa peya hAtha mUkavA = galekI saugaMdha khAnA.] gaLa, sa0 kri0 nigalanA (2) chAnanA gaLepa vi0 har3apanevAlA (2) tohamatI gaLavaM a0 ki0 risanA (2) galanA; gaLo strI0 guDuca; giloya pighalanA (3) narama honA; pakanA gaLa vi0 mIThA; zIrIM; madhura (4) dhaMsanA; gdd'naa| [gaLI jaq= gaMgAjaLI strI0 gaMgAjalI (pAtra) galeke nIce utAra denA (2) grama gaMgA nAhavI = chUTanA; barI honA sAnA; saha lenA; pI jAnA (3) (pApa, javAbadArI yA jaMjAlameMse); bigar3anA yA galanA.] gaMgA nahAnA gaLasUcaM na0 galA sUja AnA; galasuA; . gaMgApUjana na0 gaMgAkI yAtrAke bAda ghara kanapheDa [galA ghoMTanA para kI jAnevAlI gaMgAkI pUjAkI vidhi gaLADUMpo puM0 galA ghoMTakara jAna lenA; gaMgAsvarUpa vi0 pavitra (vidhavAke gaLAphAMso puM0 galaphAMsI nAmake pahale AdarArtha istemAla gaLAvara vi0 galA DUbe aisA(pAnI Adi) kiyA jAnevAlA 'gaM. sva.' vizeSaNa) gaLAmaNa na0 (sonA, cAMdI Adi) gaMja puM0 gaMja; Dhera(2)eka para eka rakhI galAnekI rIta yA isakI ujarata (2) huI ekasI cIjoMkA Dhera; gaDa galAte samaya nikalA huA kacarA gaMjAvara vi0 bahuta bar3A; jaMgI gaLAva, sa0 kri0 galAnA gaMjI strI0 gaMjI; ghAsakA gaMja gaLiyaM vi0 gariyAra; paruA (2). gaMjIpharAka na0 gaMjI; baniyAina [lA. nikammA (3) jhakkI gaMjIpho puM0 tAzake pattoMkI gaDDI; gaDa gaLiyela vi0 nIlake raMgakA; nIlA gaMjeTI(-rI) vi0 gajer3I gaLI strI0 eka vanaspati; nIla (2) gaMThAvaM a0 ki0 'gAMThavU' kriyAkA nIla; dUlI (raMga) karmaNirUpa; gA~ThA jAnA (2)bar3hate hue gaLaM na0 galA (2) AvAja; sur| padArthakA gAMTha par3akara aTaka jAnA; [-kApaq=vizvAsaghAta karanA; galA gAMTha par3anA [lA.] kaattnaa| -raheMsavaM, resavaM - dekhiye gaMThiyaM vi0 Thaga; dhUrta (2) gaiThakaTA 'gaLu kApavU' |gle Avaq=jAna para gaMTho puM0 galekA eka gAMThA huA gahanA; For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAthA karanevAlA gaMThoge 135 gAMThI; kaMThA (2) kasakara bAMdhI huI gArara na0 bher3a gaTharI; gAMTha (3) gaTThA; gAMTha (4) gAriyaM vi0 bher3ase saMbaMdhita (2) ATha phuTakI eka mApa bher3acAla calanevAlA; aMdhAnukaraNa gaMThoge puM0 striyoMkA pairakA eka gahanA (2) hAyakA sonekA sAMkar3A (3) gArara na0 bher3a pIparAmUla; pippalImUla gAra sa0 kri0 gAr3anA gaMI vi0 mUrkha; pAgala gAvo puM0 dhiyAr3A (ghI, tela bharanekA) garerI strI0 gar3erI (IkhakI); gullI gAgaleDa puM0 gAr3IvAna (2) lakar3Ike gola choTe balle kuMde gArI strI0 gAr3I; savArI (relagAr3I, gaMdakI strI0 gaMdagI bailagAr3I, ghoDAgAr3I ityaadi)| [gaMdavAra puMstrI0, (-) puM0 gaMdagI karavI%3DkirAyekI gAr3I karanA |-maaN (2) asvacchatA ghAlaq=savArI para biThAnA yA gaM, vi0 gaMdA; mailA rakhanA.] gaMgobaraM vi0 gaeNdalA; mailA-kucalA gArIta(bAma) puM0 gAr3IvAna gaMba puM0;strI0 gaMdha; bAsa (2) badabU; gArImAI na0 gAr3I AdikA kirAyA; dugaMdha (3) sugaMdhI dravya ; candana (4) bhAr3A tilaka; TIkA (5) [lA.] aiMTha; gADaM na0 bailagAr3I; chakar3A (2) gharaghamaMDa (6) nApasaMdagI (7) (leza- bAra; rojagAra [lA.] / [-gavagavaI, mAtra) sparza ; nikaTatA; udA. 'mAre balAba- apanA vyavahAra dhairyapUrvaka ainI gaMdha paNa na joIe' nibhAnA; gujArA karanA / [-pAcaI, gaMdhaka puM0 gaMdhaka [(2) sar3anA hAMka_dekhiye 'gADaMgabaDAva' / gAre gaMdhA, a0 kri0 gaMdhAnA; tU mAranA pIne khule Ama (2) yakAyaka (mauta gaMdhola vi0 badabUdAra (2) [lA.] AnA).] IrSAlu; adekhI (3) jhagar3AlU (4) gADha (-)vi0 gAr3hA; Thasa(2)ghora; atizaya cikane svabhAvakA atyaMta ; ghanA (ajJAna; aMdherA) (3) gaMmata strI0 dekhiye 'gamata' gaharA; bhArI (nIMda) gAu puM0 kosa (karIba Der3ha mIlakI nApa) gA,na0 gAnA (kriyA) (2)gIta; gAnA gAgara (ra') strI0 gagarI; choTA gagarA gAtalI strI0 gAtI; vaha gAMTha jo (2) halakakuda binA siyA huA kapar3A or3hakara gAja puM0 kAja (baTanakA) galemeM lagAI jAtI hai gAvara puM0; na0 gAjara bijalI gAtara na0 ba0 va0 avayava; aMga gAjavIja strI0 bAdaloMkA garjana aura gAyA strI0 gAthA; kathA (2) chaMdogAjavU a0 ki. gAjanA; garajanA baddha kathA; gAthA (3) zloka; udA0 (2) prasiddhi honA; nAma AsamAna __ 'bauddha gAthA' (4) prAkRtakA eka para honA [lA.] bheda; gAthA For Private and Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAvalaM 136 gAdalaM na0 gadelA; bhArI tozaka; gaddA [gAbhegAbhA kAThI nAkhavA = sakhta gAvI strI0 gaddI; baiThanekA choTA gaddA marammata karanA; khUba pITanA / gAbhA (2)seTha, mahaMta AdikA Asana yA pada; nIkaLI javA= sakhta mAra par3anA; gaddI; gAdI (3) siMhAsana; rAjagaddI bhurakusa nikalanA; thaka jAnA.] gAdItakiyo puM0 gaddI aura takiyA (2) gAma na0 grAma; gA~va (2) vatana; masanada; gAvatakiyA [baiThA huA vaassthaan| [-gAMDaM ke ghelaM karavaM%3 gAvInazIna vi0 gaddInazIna; gaddI para rUpaguNase gA~vako vaza karanA; vazameM gAvIpati puM0 rAjA (2) gaddIkA vArisa karanA; mohita krnaa| -nuM pApa, gAna na0 gAna; gAnA; gIta. -no utAra =gA~vakA sabase kharAba gAnatAna na0 gAnA-bajAnA (2) sukha- vyakti / mAthe karavaM = sAre gAMvameM caina lA.] talAza karanA; gA~vakI khAka chaannaa| gApacI strI0 yuktipUrvaka nikAla lenA -bacce rahe sabake sAtha ijjatase yA nikala jaanaa| -mAravI= (kAma- rahanA.] meMse yA kahIMse) tarakIbake sAtha gAmaI vi0 sAre gA~vakA; grAmya nikala jAnA; gotA mAranA] gAmaThANa na0 vaha bhUmi yA sthala jahA~ gApha (-phe)la vi0 g2Afila; asAvadhAna gA~va basA ho; goTa-bastI gAvacI strI0 dekhiye 'gApacI' gAmaThI vi0 gA~vakA; gA~va saMbaMdhI (2) gAvaDI strI0 chidra; sUrAkha (2) choTA ga~vAra; grAmINa [lA.] gaDDhA (3) yuktipUrvaka nikala jAnA gAmaDiyaNa strI0 ga~vArina; ga~vAra strI [lA.] / [-mAravI = dekhiye 'gApacI gAmaDiyaM vi0 gA~vakA; dehAtI; grAmya mAravI'.] . . [ghATA [lA.] . (2) asaMskRta; ujaDDa gAba9 na0 bar3A cheda (2) gaDDhA (3) gAmaDiyo puM0 grAmINa; dehAtI gAbha puM0 gAbha; pazukA garbha gAmaI na0 gavaI; choTA gA~va gAbhaNa(-jI) vi0 strI0 gAbhina gAmataraM na0 grAmAMtara karanA (pazukI mAdAH) . gAmasa (-sA)raNI strI0 sAre gA~vako gAbhavaM vi0 ghabarAyA huA; hakkA-bakkA bhoja denA mAmalaM vi0 narama ; gudagudA (2)na0 dhunI gAmAta vi0 dekhiye 'gAmaI' huI narama ruI; gAlA (3) bAdaloMkA gAmetI puM0 gA~vakA aguA; mukhiyA samUha (2) gA~vakA caukIdAra; gor3aita gAbho puM0 vaha cIz2a jisase kisI gAmeraM na0 dekhiye 'gAmasAraNI' cIjake bhItarakA khokhalApana bharA gAmoTa vi0 gA~vakA (2) grAmya (3) jAya; gAbhA (2) pagar3Ike nIcekA puM0 gAMvakA purohita; grAmayAjI kapar3A; tahapeca (3) jevarake bhItarakI gAmotaraM na0 dekhiye 'gAmatarUM' tAMbe-pItalakI salAI (4) magz2a; gAya strI0 gAya ; gaU gUdA; hIra (5) gUdar3a; cithdd'aa| gAyava vi0 gAyaba; adRzya For Private and Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAMTha 137 gAra strI0 miTTI aura gobarakA lepa; gALiyuM na0 garAMva (2)kAryakA bhAra; gArA [jAdUgara jimmedArI [lA.] (3) chananA (4) gAdaDI puM0 gAruDI (2) madArI (3) khUda; nithAra gAro puM0 kIcar3a (2) gArA (3) pIsA gALo puM0 arivana; phaMdA (2) mIAda; huA cUnA avadhi (3)mausama ; udA0 'kerIgALo' gAla puM0 gAla (4) gharakA vibhAga; kamarA (5) gAlapacori(-Li)yAM na0ba0va0 galeke (do sthala yA kAlake bIcakA)aMtara bhItarakI gA~ThakA sUjanA; galazuMDI (6) arja; caur3AI; panahA (7) amuka gAlamazU (-sU)riyuM na0 galatakiyA sthAna; pradeza (8)cakkImeM jhIMkA DAgAlIco puM0 gAlIcA; kAlIna lanekA gaDDhA; muMha (9)cUr3IkA gherA gAllI strI0 choTI bailagAr3I (2) (10) zarIrakI gaThana; kAThI (11) (kacce) tIsa manakI eka nApa darrA; ghATI (12) baTTA; lAbhakI mAtrA: gAlluM na0 chakar3A; saggar3a; gAr3A 'mAjina' (13) A~toMmeM chanakara jamA gAvaDI strI0 gAya; gaiyA huA mala (14)striyoMkA eka bArIka gAvaDola puM0 mukhya mastUla vastra gAvalI strI0 dalAlI [- kADhI jaq= gAMgaDI (0) strI0 DalI; choTA Tukar3A kAmake bojhameMse chaTakanA; javAba- gAMgaDuM(0) vi. jo bhIge nahIM aura pake dArImeMse haTanA.] [pAla nahIM (2) puM0 Thu"; tthuddddo| [-rahevaM gAvI puM0 mukhya mastUla para tAnA huA = pakAne para bhI dAnekA na pakanA gAvaM sakri0 gAnA (2) [lA0] bakhAna (2) na sudharanA (3) donoM pakSoMmeM nA; guNa gAnA (3) eka hI bAtako apriya bananA.] bArabAra kahanA; dohraanaa| [gAyA gAMgaDo (0) puM0 DalA;ravA(2) kapAsakI karavaM = (eka hI bAtako) bArabAra DoMDI jo phaTI na ho, [(UMTakA) kahanA. gAMgara (0) sa0 kri0 balabalAnA gAzA (-ziyo) puM0 ghor3eke jInake nIce gAMguM(0) vi0 raoNka; dIna (2) bezaUra DAlanekA namadekA Tukar3A; arkagIra / gAMjavaM(0) sa0 kri0 jhA~sanA; cakamA gALa strI0 gAlI denA; phusalAnA (2) harAnA (3) gALa puM0 khUda; nithAra badanA; ginnaa| [gAMjyu jaq= cakamA gALa sa0 kri0 chAnanA (pAnI Adi) diyA jAnA (2) kisIse prabhAvita (2) ugAranA; ogAranA(kuA~ Adi) hokara dabanA. [pattiyA~) (3)galAnA (dhAtu Adi) (4)galA- gAMjo(0) puM0 gA~jA (paudhA aura nA; sokhanA; kama karanA (5)bitA- gAMTha (0) strI0 gA~Tha; giraha ; gutthI nA; kATanA; guz2AranA (6) bhabakese (2) per3akA vaha bhAga jahA~se DAlI arka khIMcanA; cuAnA; khIMcanA phUTatI hai; poroMkA jor3a; giraha (3) gALaMgALA,gALAgALI strI0gAlIgalauja lakar3ImeM bhaMvarIkA gA~Tha jaisA bhAga; For Private and Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAMThagaLapho 138 gAMyako maivarI (5)gA~ThakI zakalakI jar3a (ji- gaTThA (2) besanakI talI huI eka sameMse a~khuA phUTatA hai) (5)lahU jama cIz2a ; gAMThiyA (3) bar3I gAMTha (4)vi0 jAnese zarIrameM honevAlI gAMTha; gula- gAMThase saMbaMdhita; gAMThadAra; udA. thI; gilaTI (6)eka roga; plegakI 'gAMThiyo tAva.' gilaTI (7) [lA0] baira; kInA(8) gAMTha (0) a0 girahameM ; kabje meN| [-karavaM mela; gtthiitii| -karavI = chipe taura = apane kabje meM lenA; gA~Tha karanA. para paisA ikaTThA karanA; gAMTha karanA gAMThage (0) puM0 bar3I gAMTha; poroMke (2)ekA karanA (3)baira mola lenaa| jor3ake pAsakA hissA -pAlavI = lar3akA gAMThake rUpameM jama gAMDa() strI0 gAMr3a; gudA (2)peMdA; jAnA (2) gilTIkI pIr3A honaa| talA [strI0 pAgalapana -nIkaLavI = plega honaa| -pasvI = gAMgchA(0) strI0,(-paNa)na0, gAMgaI (dorImeM) gAMTha par3anA (2) mitratA gAMgyiM (0) baur3ama ; pAgala; sanakI honA (3) baira honA; gAMTha pdd'naa| gAMDaM vi0 pAgala; ghanacakkara; nAsamajha; -vALInizcaya karanA; gAMThanA sanakI (2)na0 mUrkhatAkA kAma yA aa[laa.]| -gopIcaMdana kara ke caraNa (3)(causara AdimeM) paka jAne ghasa - khudake paise kharca karake khudakA para goTako ulaTI claanaa|[-kaavN hI nukasAna krnaa| gAMThe karavaM = nAsamajhIkA kAma karanA (2)goTIdekhiye 'gAMTha karavI' / gAMThe bAMdha ko ulaTI calAnA / -gAIpaI ja= - apane kabje meM karanA; gAMTha bAMdhanA.] bAche khilanA.] gAMThagaLapho (0) puM0 gA~Tha yA phucar3A gAu~ghela (0) vi0 gahelA; pAgala-sA (sUtake dhAgemeM) (2)khaTakA; saMzaya gAMraMtura (0) vi. nirA pAgala gAMThaDI (0) strI0 gaTharI (2)gaTharI; dhana gAMdaraM (0) na0, (-ro) puM0 gAMvake gAMThaTo (0) puM0 gaTThara; gaTThA pazuoMke khar3e honekI sivAnake gAMThana(0) na0 jor3a; saMdhi (2) do pAsakI jagaha; rahAvana (2) gAMvake tAroMko jor3anevAlI gAMTha (3) gAMTha- bAharakI khulI jamIna; sivAna neke dhAge (4)gAMThanekI kalA gAMdhiyATuM(-) (0) na0 dekhiye gAMgAMThay(0) vi0 gaaNtthkaa| [-umera dhIvaTuM '(2)binA kramakI milAvaTa; namaka-mirca milAnA / gopIcaMdana khicar3I honA kara apane hI paise kharca karake apanA gAMdhI (0) puM0 paMsArI (2)eka alla hI nukasAna karanA.] . gAMdhIvaTuM (0)na0,(-To)puM0 paMsArIkA gAMThay(0) sa0 kri0 gAMThanA (2) gA~Tha pezA (2) sabakA thor3A-thor3A jJAna lagAnA (3)gAMTha karanA (4)badanA; honA [lA.] samajhanA gAMyajaNa, gAMyajI (gA'0) strI0 nAina gAMThagaLa (0) vi0 gAMThadAra gAMyajo (gA'0) puM0 nAI (2)ADaMbarI gAMThiyo (0) puM0 sukhAI huI haladIkA vyakti [lA.] For Private and Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mAMsaDI gAMDI (0) strI0 gaTharI; gA~Tha (rUIkI) gAMDo (0) puM0 gaTThara / [gAMsaDAM poTalAM bAMdhavAM = boriyA- ba~dhanA uThAnA. ] frenIDI strI0 giTakirI ginatI strI0 ginatI ; hAjirI lenA ginI strI0 ginI ginI ginA a0 kri0 (pataMgakA ) kannI khAnA; kaniyAnA ( 2 ) nArAja honA; risAnA girI strI0 bhIr3a giraphatAra vi0 giraftAra ( 2 ) tallIna giraphatArI strI0 giraftArI [baramA giramITa na0 cheda karanekA aujAra; giravI a0 dekhiye 'gIravI ' giro a0 (2) puM0 dekhiye 'gIro' gileTa puM0 gilaTa; mulammA gillI strI0 gillI; gullI (2) gilaTI; gA~Tha; sUjana [khela gillIbaMDo puM0 gullI-DaMDA yA usakA gIgI strI0 choTI lar3akI ; baccI gIgo puM0 choTA lar3akA ; baccA gIca vi0 ghanA gobogIca a0 khacAkhaca (2) vi0 bahuta ghanA; ghaniSTha gova na0 gIdha; giddha gonI strI0 ginnI ginI gIraNI strI0 mila gorava sa0 kri0 giravI rakhanA gauravI a0 giravI; giro [giravI goro a0 giravI ( 2 ) puM0 giro; baMdhaka; gIrolata na0 giravInAmA; rehananAmA gIsa strI0 corI | [ -paDavI : nuqasAna pahu~canA / -mAravI = curAnA.] gucapuca a0 phusaphusase; cupakese (2) gicapica; aspaSTa ( likhAvaTa) (3) strI0 phusaphusa = ghATA yA 139 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guNakA gucapuciyuM vi0 gicapica; aspaSTa guccha ( - ccho) puM0 gucchA; guladastA (2) bAloMkA gucchA; julfa gujarahuM na0 gaNapatike Age rakhanekA miTTIkA pAtra ( 2 ) gArekI gAjara jaisI AkRti jo mAMgalika prasaMgoM para vedI para rakhI jAtI hai gujara a0 kri0 guz2aranA; bItanA (2) guz2aranA; sira para A par3anA; kaSTa AnA ( 3 ) sa0 kri0 jAne denA; mAfa karanA / [ gujarI abuM = cala basanA; mara jAnA.] gujarAna na0 gujarAna; nirvAha gujarI strI0 zahara - kasabe meM laganevAlA bAz2Ara; gujarI; hATa gujAravaM sa0 kri0 gujAranA; bitAnA (2) peza karanA; dAda mAMganA; gujAriza karanA ( 3 ) duHkha denA; sira para pahAr3a girAnA gujAro puM0 gujArA ; guz2ara; nirvAha guTako puM0 guTakA (pustaka) guTapu (mu ) Ta a0 ( soneke lie) barAbara lapeTakara; jhuramuTa mArakara guNa puM0 guNa; jAti-svabhAva; mUla lakSaNa (2) sadguNa / [-UtarI mAvanA = acchA svabhAva yA guNa viraseme milanA. ] ( 3 ) prakRtike tIna guNasattva, raja, tama (4) ( ina parase) tInakI saMkhyA; guNa ( 5 ) asara; fAyadA / [ -karavI = fAyadA pahu~cA. nA; asara karanA (davAkA).] (6) upakAra; udA0 ' teNe guNa para avaguNa karyo ' ( 7 ) pratyaMcA (8) DorI ; dhAgA sa; guNa ( 9 ) aMka; 'mArka' guNakA strI0 gaNikA; vezyA For Private and Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org guNaguNa guNaguNa a0 gunagunAkara guNavattA strI0 guNayuktatA; guNopetatA (2) uttamatA; zreSThatA guNavaMtI vi0 strI0 guNazAlinI guNavAcaka vi0 guNavAcaka (vizeSaNa) guNavaM sa0 kri0 guNA karanA guNAkAra puM0 guNA ; guNana (2) guNanaphala guNiyala vi0 sadguNI; guNADhya guNI vi0 sadguNI (2) guNavAna puruSa ( 3 ) kalAkovida (4) jaMtara-maMtara karanevAlA; jaMtarI [ ( 2 ) sajjana guNIjana puM0; na0 guNagrAhaka; kadradAna gunegAra vi0 gunahagAra; aparAdhI munegArI strI0 gunahagArI; aparAdha guno (no) puM0 gunAha; jurma gupacupa a0 gupa-cupa cupa-cApa guptI strI0 guptI guphA strI0 guphA, khoha; kaMdarA guphta ( -phte ) go strI0 guftagU; bAtacIta gubAro puM0 dekhiye 'gabAro ' guma vi0 guma; lApatA; g2Ayaba gumasuma a0 gumasuma; stabdha gumAna na0 gumAna; garva gumAnI vi0 gumAnI; abhimAnI gumAva sa0 kri0 ga~vAnA (2) naSTa karanA; ur3A denA [girI gumAstAMgIrI, gumAstI strI0 gumAztAgumAsto puM0 gumAztA; kArakuna gummo puM0 ghUMsA; mukkA gurakho puM0 gorakhA guravo puM0 guradA; mUtrapiMDa ; 'kiDanI' guru vi0 guru; bar3A ( 2 ) bhArI; vajanadAra ( 3 ) dIrgha (4) puM0 guru; zikSaka (5) purohita ( 6 ) bRhaspati ( graha ) (7) guruvAra 140 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gulAba gurukUMcI strI0 aneka tAloMko laganevAlI tAlI-kuMjI (2) kaisI bhI paristhiti meM kAragara honevAlI yukti, upAya, sAdhana Adi; gura gurubaMdhu, gurubhAI puM0 gurubhAI guruvAra puM0 guruvAra; bRhaspativAra gurjara vi0 gujarAtakA (2) puM0 gujjara jAti (3) gurjara ; gujarAta ( 4 ) gujarAtakA rahanevAlA; gurjara =1 gurjarI strI0 gurjarI; gujarAta dezakI strI (2) gvAlina; gUjarI (3) eka purAnA gujarAtI rAsa (4) eka rAginI ; gurjarI (5) gujarAtI (bhASA) (6) gujarAta - rUpI devI ( 7 ) vi0 gujarAta se saMbaddha gula na0 gula; phUla (2) gulAbakA phUla ( 3 ) battIkA sirA jo bilakula jala gayA ho; gula [lA. ] / [ -karabuM = dIyA ThaMDA karanA; cirAg2a gula karanA / buM = dIyA 'bujhanA; cirAg2a gula honA. ] gulachar3I strI0 phUloMkA eka per3a ( 2 ) usakA phUla (3) gulAba ke phUloMkA gucchA ( 4 ) eka gahanA gulajA ( -mA) ra puM0 gulAbavADI; phulavArI (2) vi0 gulaz2Ara; ramya gulatAna vi0 mazagUla; tallIna gulatoro puM0 gulAbakA gucchA (2) phUloMeka per3a gulanAra puM0 anAra gulabAMga na0 gula-gapAr3A ( 2 ) ha~sImajAkakI bAta ; cuTakulA (3) gA~vameM ga hA~kate phiranA For Private and Personal Use Only gulamora (maoN) strI0 phUloMkA eka per3a; gulamohara ( 2 ) usakA phUla gulAba na0 gulAba (phUla aura paudhA)
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gulAbajaLa gulAbajaLa na0 gulAbajala / gulAvajAMbu na0 gulAbajAmuna gulAbadAnI strI0 gulAbapAza; damakalA gulAbI vi0 gulAbI (2) maz2edAra; halakA (nIMda, tavIyata, jAr3A Adi) (3) strI0 halakA lAla raMga; gulAbI gulAma puM0 gulAma ; dAsa (2) parAdhIna vyakti [lA.] gulAmakhata na0 gulAmIkA pratijJA-patra (2)parataMtra banAve aisA lekha - karAra gulAmagIrI strI0 dekhiye 'gulAmI' / gulAmaDo strI0 lauMDI; dAsI gulAmI strI0 gulAmI (2) tAbedArI; dAsatva (3)parAdhInatA gulAla puM0 ; na0 gulAla; abIra galAMTa ( 0 ) strI0 kalAbAjI (2) ulaTa jAnA; palaTA khAnA lA][-mAravI, lagAvavI =sthitikA yA bAtakA pUrNataHparivartita ho jAnA; palaTA khAnA.] gullu na0 (pApar3akI) loI gusapusa strI0 phusa-phusa; kAnAphUsI gustAkhI strI0 gustAkhI; aziSTatA gusso puM0 gussA; krodha guMgu vi0 dekhiye 'gu' vi0 guMja na0 rahasya; chipI huI bAta (2) 'strI0 guMjA (3) gutthI; ulajhana / guMjavaM a0 kri0 guMjanA; gunaganAgA guMjAra (0va) puM0 guMjAra; gUMja (2) avyakta madhura dhvani ; guMjana ; kaladhvani guMjAza strI0sAmarthya ; haisiyata ; guMjAiza guMTho puM0 jamInakI eka nApa (ekar3akA cAlIsavA~ hissA) guMDAgIrI strI0 guMDAgorI; badamAzI guMDo vi0 guMDA; badamAza (2)puM0 guMDA / (AdamI) guMba (0ra) puM0 goMda; niryAsa (2)cipa kAneke kAma AnevAlA babUlakA goMda guMdarapAka puM0 goMda milAkara banAyA huA pAka (2) eka miThAI (3) mAra [lA.] guMdariyaM na0 goMdadAnI (2) camaciccar3a yA piMDa na chor3anevAlA vyakti [lA.] guMdiyuM na0 goMdadAnI guMbaja puM0 guMbaja; guMbada gU na0 gU; mailA gUgaLa puM0 gUgala ; guggula gUja (-za) strI0 bheda; rahasya (2) (donoM ora nokavAlI takhte jor3anekI) kIlI (3)vi0 gupta; guhya gaDalaM na0 loI (pApar3akI) gUDavaM sa0 ki0 kATanA (2) gor3anA; khodanA [dhvaja gUDI strI0 utsavake dina gAr3A huA gUDI paramo puM0 caitra zuklA pratipadA gUDo puM0 nalA (pairakA) (2)bala / [gaga bhAgavA = pairoMmeM zakti na rahanA; pA~va kaTa jAnA (2) zakti khatma kara denA.] guNa strI0' gonI; gona; borA (2) baila yA gadhe para anAja lAdanekA donoM ora laTakanevAlA thailA; gona (3) (kacce) cAra manakI nApa , gUNapATa na0 paTasanakA moTA TATa (2) na0 ba0 va0 usake kapar3e yA unake pahananekI jelakI saz2A guNiyaM na0 gonI; borA gUNiyo puM0 tA~bekA ghar3A (2) thailA; gonI (3) goniyA (kArIgarakA AlA) gUmaDa(-9) na0 phor3A gUmUtara na0 gU-mUta; mala-mUtra For Private and Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gUlara gUlara na0 gUlara ( per3a aura phala ) (2) kAnakA eka gahanA gUlaraM na0 pApar3akI loI (2) dekhiye 'gUlara' (3) pAlanemeM laTakAnekA lakar3IkA eka khilaunA gUMgaNuM vi0 gunagunA ; nAkase bolanevAlA gUMgaLAmaNa na0 ; strI0 dama ghuTanA gUMgaLAvabuM sa0 kri0 ghoMTanA (dama) gUMgaLAvaM a0 kri0 ghuTanA; sA~sa ru~dhanA gUMguM vi0 gunagunA; nAkase bolanevAlA (2) gUMgA; mUka (3) na0 gujI ; nAkakA sukhA maila gUMgo puM0 gujI; nakaTI; nAkakA sUkhA maila (2) eka prakArakA kIr3A gUMca strI0 gutthI (2) ulajhana; kaThinAI [lA. ] / [ -ukelabI = gutthI kholanA (2) masalA, ulajhana hala karanA; suljhaanaa| -paDavI = ulajhanA ( tAgA, DorA) (2) ulajhana paidA honA ( 3 ) musIbata AnA. ] gUMcavaNa strI0 (tAgA, DorI AdikA ) gutha jAnA; ulajhanA ( 2 ) asamaMjasa ; dubidhA ; cakkara; phera gUMcababuM sa0 kri0 ulajhAnA; pha~sAnA vADiyaM vi0 pecIdA; Ter3hA gUMcavADo puM0 dekhiye 'gUMcavaNa' gUMcabAbuM a0 kri0 ulajhanA (tAgA, DorA AdikA) (2) pha~sanA ; hala na pAnA [lA. ] ( 3 ) akulAnA; ghabarAnA caLI strI0 lacchI; aMTI gUMbaLaM na0 golAkAra lapeTI yA aiMThI huI cIz2a geMDalI gUMcA a0 kri0 dekhiye 'gUMcavAvu' chaLI, chaLaM dekhiye 'gUMcaLI', 'gUMcaLu' gUMjuM (-muM) na0 jeba; khIsA 142 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garaphAyado gUMthaNa na0 gUMthanA; guMphana ( 2 ) gUMthane kI kriyA; guMdhAvaTa (3) gUMthanekI kalA jart strI0 gUMthanekI kriyA; guMghAvaTa (2) gUMthanekI kalA (3) usakI ujarata gUMtha sa0 kri0 gUMthanA; gUthanA; guMphanA bAba sa0 kri0 guthavAnA gUMthA a0 kri0 gUMthA jAnA; guthanA gUMba sa0 kri0 khUMdanA; rauMdanA ( 2 ) gUMdhanA masalanA (3) mAranA; pITanA [lA.] gUMdApAka puM0 eka miThAI (2) mAra [lA. ] gUMbI strI0 goMdanI ( per3a ) ; goMdI gUM na0 goMdanIkA phala; goMdanI gRhakArya na0 gharakA kAma-kAja ( 2 ) gRhakArya ( vidyArthIkA ) gRhapraveza puM0 gRha praveza ( 2 ) daMDanIya anadhikAra praveza gRhasaMsAra puM0 gRhasthI ; ghara - girastI geDa (gaeNDa, ) strI0 ( kapar3ekI) taha; parata (2) cunaTa ; silavaTe (kAgrajakI ) (3) mela khAnA banata [lA. ] / [-besavI = samajhA jAnA; khayAlameM AnA (2) surAga milanA; patA laganA . ] geDI strI0 geMda mAranekA eka sirese mur3A huA DaMDA [khelA jAtA khela geDIbaDI puM0 geMda aura DaMDA yA unase geva (gaeN) vi0 g2Ayaba ( 2 ) na0 g2aiba gebI (gaeN) vi0 g2aibI; gupta; gUr3ha gera puM0 jhar3A huA cUrA; jhAr3ana gera (gaeN) g2aira ( pUrvaMga) gerainasApha (gaeN) puM0 g2airainasAfI gairakAyade (gaeN) vi0 (2) a0 g2airaqAnUnI ; avaidha gairakAyadesara (gaeN) a0 gera phAyado (ga~) puM0 nuqasAna; hAni gairakAnUnI ; avaidha For Private and Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gerabaMdobasta goTalIbAga gerabaMdobasta (gaeN) puM0 avyavasthA; gar3abar3a ____ gokaLiyaM na0 gokula (gA~va) (2)vi. geraraste (gaeN) a0 betarIke; nAjAyaja gokulakA rItise anucita lAbha gokaLI puM0 gvAlA; ahIra geralAbha (gaeN) puM0 ghATA; nukasAna (2) gokIro puM0 gula-gapAr3A; zora gairavartaNUka (gaeN) strI0 ayogya AcaraNa gokha (gA~) puM0 gokhA(2)tAka ; AlA geravalle (geM)a0 betthikaane| [-javU,para gokhaNa na0 ghokhanA; rttaaii| =ThikAne na laganA; yogya jagaha para gokhaNapaTTI strI0 dhokhanA; raTa DAlanA na pahuMcanA (2)kho jAnA.] gokhaNiyaM vi0 ghokhanevAlA; raTanevAlA gairava sa0 kri0 girAnA; jhAr3anA gokhara puM0; na0 gokharU (vanaspati aura geravahIvaTa (geM) puM0 aMdhera; avyavasthA bIja) geravAjabI (gaeN)vi0 gairavAjiba; anucita gokhalI (gA~) strI0 choTA tAka geravo puM0 geruA; geruI (roga) gokhalo (gaoN) puM0 gokhA; tAqa gairavyavasthA (geM) strI0 avyavasthA; gola sa0 kri0 ghokhanA; raTanA ghoTAlA [galatafahamI gocara vi0 gocara; iMdriyagrAhya (2) gerasamaja (-jUta, -jUtI) (geM) strI0 na0 gocara; carAgAha gerahAjara (gaeN) vi0 gairahAjira . gocarI strI0 gocarI; bhikSA gerahAjarI (geM) strI0 gairahAjirI gocalaM na0 golAkArameM yA TolImeM gera puM0; na0 gerU (2)geruA (roga) ikaTThA honaa| [gocalAM gaNavAM = pAra gelo (-vo) puM0 gerUkA raMga; bhagavA na pAnA; AgA-pIchA karanA; na gereja (ge) na0 moTarakhAnA; garAja sulajhAnA.] gero puM0 girA huA cUrA; jhAr3ana gojhAeM vi0 gAyakI hatyA karanevAlA; gela (ge) na0 dulAra; pyAra (2)dulAra pApI (2)jahA~ hatyA huI ho aisA; bharI krIr3A apavitra (sthala) [hatyArA gesa (geM) puM0 gaisa (2)jalanevAlI vAyu gojhAro puM0 gohatyA karanevAlA (2) jo koyalemeM se nikAlI jAtI hai; gaisa goTa puM0 ghaTA (dhueMkI) (2)cUMTa (3) gaeNghaTa (gaeN0) vi0 (nazemeM) cura striyoM aura baccoMke hAthameM pahananekA geMsI (gaeN0) strI0 mAdA gar3A eka gahanA (4)goTa; mag2ajI geMge (gaeN0) puM0 geMDA; gair3A gaeNoNTapITa na0 giTapiTa go strI0 go; gAya (2) iMdriya (3) goTapo(-mo)Ta a0 dekhie 'guTapuTa' vANI; girA (4) pRthvI (5) AkAza goTalI strI0 guThalI (2)guThalIke bhItagokaLAThama strI0 janmASTamI; kRSNA- rakA gUdA; girI (3)kAmameM se grotA STamI mAranA; naag'aa| [-mAravI = kAmameMse gokaLagAya strI0 bIrabahUTI; iMdragopa yuktipUrvaka nikala jAnA; grotA (2) sIMgoMvAlA eka kIr3A (ise mAranA.] IzvarakI gAya bhI kahate haiM) goTalIbAja vi0 kAmacora For Private and Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org goTalo goTalo puM0 guThalI (2) mAMsapezI / [ -caDavo = mAMsapezI para bala par3ane se usameM darda honA. ] goTAvaM a0 kri0 aMdhar3akI taraha golagola ghUmanA aura chA jAnA ( 2 ) jalate samaya dhuA~ honA ( 3 ) jaTila honA goTALo puM0 ghoTAlA; avyavasthA ( 2 ) asamaMjasa ; pasopeza (3) (paisoMke mAmale meM ) golamAla ; ghapalA / [ - vaLavo = avyavasthA honA / -vALavo = golamAla, ghapalA karanA. ] goTI strI0 guTI ; golI; guTikA (2) choTo gA~Tha [bAz2I goTImaDa, goTIluM na0 kalaiyA; kalAgoTIlo puM0 ruI dhunanekA guMbadadAra DaMDA, bAta; muThiyA (2) piMDA; geMda (3) ( pakSIkA ) kaMThA ( 4 ) kapar3e ko baTakara banAyA huA kor3A * goTo puM0 golA ; piDA (2) phUloM kI kalagI; gucchA (3) eka prakArakA phUla (4) (dhUla yA dhue~kA) bAdala; bagUlA (5) phalake bhItarakI gola girI; golA; udA0 ' nAriyeLano goTo' (6) ghoTAlA ; ghepalA [lA. ] [ -ghAlavo = ghoTAlA, golamAla karanA (2) cUlhe meM Aga rakhanA; sulagAnA (3) phUTa DAlanA / vaLavo, vALavo = dekhiye 'goTALo vaLatro, vALatro'. ] goTha (Tha) strI0 goTha; goSThI ; rahasya (2) goTa; vanabhojana (3) ha~sI-maz2Aqa; dillagI ( 4 ) mitratA (5) bheMTa ; nega ( khAsakara holikotsava para ) goThaDI strI0 goTha; goSThI goThaNa puM0 ghuTanA goThavaNa ( - NI) strI0 taratIba ; racanA; 144 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir goM vyavasthita rakhanA (2) prabaMdha; subhItA; vyavasthA goThavavaM sa0 kri0 taratIbase rakhanA; vyavasthita karanA yA rakhanA; lagAnA (2) kAma-dhaMdhe meM lagAnA goTha a0kri0 rAsa AnA;bhAnA; rucanA goThiyaNa strI0 strI - mitra ; guiyA~ ; sakhI goThiyo puM0 dosta sAthI goThImaDuM na0 kalaiyA; kalAbAjI; lur3hakanI [ caina; zAnti goThI puM0 goTha; goSTha (2) ghoMsalA (3) goDa (ga) na0 gaMDa; gilaTI; gA~Tha goDa strI0 gor3AI (kriyA) goDa sa0 kri0 gor3anA; khodanA goDAuna strI0 ; na0 godAma goDe (gA~De') a0 nAI; bhA~ti ( 2 ) - ke sAtha; kI saMgatameM gotara (gA~) na0 dvidalakI sUkhI phali - yoMke chilakoM aura pattiyoMkA bhUsA ; missA (caupAyoM kA cArA ) gotara na0 gota; gotra; kula gotarAja puM0; strI0 dekhiye 'gotraja ' gota sa0 kri0 khojanA; talAza karanA gotuM (gA~) na0 ( maveziyoMke lie ubalA huA ) bhUsA ( 2 ) binA DhaMgake rA~dhA huA yA ThaMDA aura badajAyakA anna [lA. ] gotra na0 gotra; vaMza gotraja vi0 gotraja; gotI ( 2 ) puM0; strI0 kuladevatA gotha (tha) strI0 ginnI (pataMgakI) (2) bhUla-cUka; dhokhA khAnA [lA. ] gothuM na0 zarIra kI aisI sthiti jisameM sira nIce ho ( 2 ) kalAbAjI; lur3hakanI ( 3 ) sIMgavAle prANIka For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sirase coTa karanA (4) [ba0va0] goSo puM0 sAr3a vyartha zrama karanA (5) bhulAvA; dhokhA gophaNa strI0 gophana; gophanA; ThelavAsa khAnA [lA. [-sAvaM-pokhA khAnA gophaNiyo puM0 gophanase pheMkanekA DhelA; (2) lur3haka jAnA (3) kalA- gullA (2) lA (vyaMgyameM) bAjI krnaa| -bhAra3 (sIMgavAle .. gobara na0 gobara (2)upaloMkA cUrA prANIkA) sirase coTa karanA / goyA gobaraM vi0 geMdalA; gaMdA (2)na0 gobara sAvAM = vyartha zrama karanA. gobAvaM a0 kri0 picakanA poda strI0 poda gobo puM0 paTakanese dhAtukI cIjoMkA goda (da,) strI0 bAra-bAra TokanA; picakanA dakhala; aMtarAya / [-ghAlavI = bAdhA goyagI (gA~) strI0 saubhAgyavatI strI khar3I karanA yA ror3A DAlanA.] (2) vratake nimitta bhojanake lie goraDI strI0 gaddI (2) gudar3I (3.) gala- bulAI gaI saubhAgyavatI strI kaMbala bichAnekA) goyaro(go) strI0 gaurI-pArvatIkA vrata gobaDaM na0 gaddA; gadelA (or3hane aura / gora (goM) puM0 purohita (2)paMDA govavaNI strI0 dakhala; aMtarAya; ar3acana gora puM0 (upaloMkA)cUrA goda sa0 kri0 gor3anA; khodanA gora(go) strI0 dekhiye 'goramA' godAva, sa0 ki0 cUMse mAranA (2)bAra gorakha AmalI strI0 eka per3a bAra kahanA; TokanA vilAyatI imalI (2) usakA phala godAma strI0; na0 godAma; mAlakhAnA gorakhadhaMdho puM0 gorakhapaMthI sAdhuoMkA godAva sa0 kri0 gor3avAnA (2) cUMse bahuta kar3iyoMvAlA DaMDA; gorakhadhaMdhA mAranA (3) Toka-TAkakara sAvadhAna (2)eka hI kAmakI nirarthaka punarAkaranA [lA.] vRtti lA. [bhAge mAge gorakha bAge godI strI0 godI; nauniveza (jahAja -AgekI bAta Age socI jaayegii| AdikA) (2)godAma Age dekhA jAyegA.] ..... gobo puM0 cubhe yA gar3e aisI umarI goraNa strI0 goraja (2) saMdhyA-belA huI cIja; gA~Tha; A~kha (2)mukkA; / vAlA lagna cUMsA (3) nuqasAna; dhakkA [laa.]| goraNalagna na0 godhUlIke samaya hone[-mAravo= ghUsA lagAnA (2)nukasAna gorajI (go) puM0 jaina sAdhu pahuMcAnA.] goraTa(-TiyaM,-5) vi. gorA gauravarSa goSaNa na0 godhana; gAyoMkA samUha gorapadaM (gA~) na0 purohitAI; yajamAnI govaliyaM na choTA sAMDa; bachar3A goramaTI strI. lAla-pIlI miTTI miTTI poSA(-)lagana na0 godhUlIke samaya goramA (gaoNra,) strI0 gaurI; pArvatI honevAlA lagna (2) kuMbAriyoMkA gaurI-pUjanakA vrata bodhU na0 dekhie 'goliyu' gorasI strI0, gorakhaM na0 .bahI, dUdha godhUma puM0 ba0va0 gehU~; godhUma rakhanekA miTTIkA pAtra; dohanI gu.hi-10 For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org morATa gorATa vi0 dekhiye 'goraTa' gorA (-3) vi0 pocI, baluI aura kucha rAtI yA pIlI (miTTI yA jamIna) gorANI (ga) strI0 purohitAnI ( 2 ) guruAnI gorI strI0 gorI; gaura varNavAlI strI godacaMdana na0 gorocana goruM vi0 gorA go gapha, goruM gaphAka vi0 gorA ciTTA goro puM0 gorA paradezI (yUrapa, amarikA AdikA gola AkAra gola vi0 gola; vRttAkAra (2) puM0 golaka puM0 golaka; saMdUqa golaNa strI0 'golA' jAtikI strI golamAla puM0 ghapalA; golamAla golavaM (gaoN) sa0 kri0 rauMdanA golApo puM0 dAsapanA ; gulAmI polAM na0 ba0 va0 janAnakhAneke nimna koTike dAsa-dAsI golI strI0 'golA' jAtikI strI (2) khavAsina; dAsI golo puM0 golA nAmaka jAtikA AdamI (2) janAnakhAnekA naukara (3) tAzakA eka pattA ; gulAma gollo puM0 bachar3A ( 2 ) devIkA ananya bhakta (3) tAzakA eka pattA; gulAma govAlI strI0 gvAlina; ahIrina govALa puM0 gopAlaka; caravAhA ; gvAlA govALaNa (pI) strI0 gvAlina govALiyo puM0 caravAhA gosa na0 gozta gosAI (0) puM0 eka prakArakA sAdhuvairAgI (2) asala meM gusAMI magara Ajakala gRhasthAzramI banI huI eka jAti gosAMIjI (0) puM0 vaiSNavoMke AcArya; gosvAmI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E goLa vi0 (2) puM0 dekhiye 'gola' (3) puM0 kanyAoMke lena-denake lie jAtivAloMkA racA huA eka jUtha-maMDalI goLa (gA~) puM0 gur3a goLakerI (gaoN, kaeN) strI0 AmakA eka tarahakA guDayukta acAra goLagoLa vi0 gola-gola ; aspaSTa goLagoLa (gau-gaoN) vi0 narama; gulagulA (2) jisakA dila pasIja gayA ho vaha; dilagudAja [lA. ] goLacaM (gA~) na0 vaha acAra jisameM gur3akI adhikatA ho; guDaMbA goLavANA (gaoN) puM0 ba0 va0 gur3amizrita dhaniyA ( mAMgalika avasara para baoNTA jAtA hai) goLapApaDI (gaoN) strI0 eka miThAI golamaTola vi0 barAbara gola (2) galaguthanA; hRSTa-puSTa [ (pariSada) golamejI vi0 (2) strI0 golameja goLavA puM0 ba0 va0 striyoMke hAthake soneke kar3e (2) usa AkArakI kA~cakI cUr3iyA~ (3) lakar3Ike (gola) balle goLAI strI0 golAI; gherA goLAkAra vi0 golAkAra ; gola goLI strI0 golI ( 2 ) davAkI baTI; golI (3) baMdUqa kI yA tamaMcekI golI (sIsekI) (4) pAnI bharanekI maTakI; kacharI (5) dahI mathanekA maTakA ; mathanI (6) aMDakoSa [golIcAlana goLIbAra puM0 golI calAnA; phera; goLI puM0 golA (2) gophanase pheMkanekA DhelA ; gullA (3) (topakA ) golA (4) pAnI bharanekA bar3A maTakA ( 5 ) vAyugolA roga; golA (6) gapa (7) lAlaTenakI cimanI ; kumakumA; laTTU For Private and Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gauMdarya goMba (gaoN0 ) dekhiye ' gAMdaraM ' goMdha (gA~0) sa0 kri0 baMda jagahameM rakhanA; qaida karanA gyAsatela na0 miTTIkA tela va puM0 'ka' vargakA - kaMThasthAnIya cauthA vyaMjana ghaI strI0 dekhiye 'ghAI' ghaDaM puM0 ba0 va0 gehU~; gaMduma ghavarNaM vi0 gehuAM; gaMdumI ghaca (0ka) a0 gaca ( dha~sanekI AvAja) / [ -daIne = gaca AvAjake sAtha; phaTale. ] ghacabuM sa0kri0 kacaranA; khUba dAbanA gharakuM na0, ( ko ) puM0 khaTTI yA tIkhI DakAra; amlIkA dhacUmako puM0 jamAva; jhuMDa ; bhIr3a ( 2 ) maDDu-maDa; avyavasthA [ghATA ghaTa (Ta) strI0 ghaTa; kamI (2) ToTA ; ghaTa vi0 dekhiye 'ghaTTa' ghaTa a0 gaTa AvAjake sAtha; gaTagaTa ghaTa puM0 ghar3A ( 2 ) zarIra ( 3 ) hRdaya; ghaTa ghaTaka vi0 ghaTaka; vastukA aMzarUpa (avayava) (2) yojaka; racanevAlA (3) puM0 vaha avayava jisake melase koI vastu banI ho; ikAI ghaTatuM vi0 ucita; upayukta ( 2 ) ghaTatA huA; bAqIkA ghaTanA strI0 ghaTanA; racanA; banAvaTa (2) mAjarA ; ghaTanA (3) kauzala ; kArIgarI [ (2) silasilA; paraMparA ghaTamALa strI0 rahaTake ghar3oMkI mAlA 147 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhaktara paMcapAla ( - ) pu0 graMthapAla ; lAibreriyana' graMthAvali (kI) strI 0 graMthAvali grAma 'cAyata strI0 grAmapaMcAyata ghaTavaM a0 kri0 ghaTanA; kama honA; chIjanA (2) (kapar3A) taMga-vasta honA; kasanA ( 3 ) zobhA denA; bhalA laganA; yogya honA ( 4 ) ThIka baiThanA; lAgU honA; udA0 ' zlokano artha barAbara ghaTAvyo ' ghaTasphoTa puM0 citAko ThaMDI karake usa para ghar3A phor3anA (2) hamezA ke lie saMbaMdha tor3anA [lA. ] (3) hala; nibaTArA (4) gupta bAtakA bheda kholanA; bhaMDAphor3a ghaTA strI0 ghaTA; samUha; jhuMDa ; jhuramuTa (bAdaloM, vRkSoM AdikA.) ghaTAdAra vi0 ghaTAdAra; chatanAra ghaTATopa puM0 ghaTATopa ; ghanaghaTA ( 2 ) aisA Dhakkana yA vastu (3) ADaMbara; ThATa-bATa ghaTAM sa0 kri0 ghaTAnA; kama karanA ghaTADo puM0 kamI; ghaTAva ghaTArata vi0 ucita; upayukta; ThIka ghaTAva sa0 kri0 ThIka baiThAnA ; lagAnA udA0 'valokano artha barAbara ghaTAvyoM ghaTita vi0 ucita; upayukta; maujUM ghaTTa vi0 gAr3hA ; gafa ( bunAI ) ; dabIja ghaDatara na0 gar3ha-pITakara banAI huI AkRti; gar3hana; banAvaTa (2) gar3hanA, 'racanA yA banAnA yA usakI rIti; 2. For Private and Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 148 ghabara banAvaTa (3) gar3hanekI ujata; gar3hAI ghariyo puM0 phaadd'aa| (4) zikSA pAkara taiyAra honA; gharI strI0 ghar3I; ghaTI (2) [lA.] zikSA (5)vi0 gar3ha-pITakara banatA kSaNa (3)mauqA; prsNg| [-o gaNavI huvA (lohA Adi) = (-kI) taiyArI honA (2)par3iyA~ gharapaNa na0 bur3hApA; jarA ginanA; mautakI taiyArI krnaa| gharamAMga(-ja) strI0 gar3hanA aura -mA chaThA bhAgA= bAtakI bAtameM; tor3anA (2) pasopeza; dubidhA chanabharameM.] paramabala strI0 dekhiye 'gaDamathala' ghaDI ghaDI a0 ghar3I-ghar3I; bAra-bAra ghara na0 gur3a bharanekA maTakA ghaDItALa a0 AsannamaraNa; ghar3IsAita para sa0 kri0 gar3hanA; AkAra denA ghaDIbhara a0 ghaDIbhara; thor3I dera : (2) banAnA; racanA; likhanA ghaDIsASa a0 ghar3I-sAita; AsannamaraNa (jevara, kursI, graMtha Adi) (3)vyava ghamaTa puM0 ghar3aghar3AhaTa sthita rakhanA; saMkalana karanA (4) ghaDUlI strI0 choTA ghar3A pITanA (dhAtu) (5) masavidA taiyAra ghaDUlo puM0 ghar3olA; ghar3A karanA (6) zikSA dekara yogya banAnA ghaDo puM0 Sar3A; kalasA / [ghaDAnA kaLa[lA. (7) marammata karanA; gddh'naa| ziyA karavA = kolhU kATakara muMgarI [pAIne ThekANe bhAvaq= anubhavase bnaanaa|-bhraavo pApa udaya honA.] yA ThokareM khAkara samajha jaanaa| ghaDIlAgyo puM0 muradeko jalAneke bAda gharI nAlavaM = khUba pITanA; gar3hanA.] smazAnameM laDDavAlA ghar3A phor3anA (2) barabATa. puM0 ghar3abar3AhaTa; ghar3a-ghar3a phaisalA; nibaTIrA [lA. [-karapo= AvAja nibaTArA kara denaa|-pbo=koii bhI bagyo puM0 ghar3eke AkArakA loTA faisalA honA (2) mauta honA (3) bahAI strI0 gar3hanekI ujata; gar3hAI bhArI nukasAna A par3anA) bAmaNa na0, (-bI) strI0 gar3hanekI ghana puM0 bhArI hathaur3A; ghana [dhuna uSata; gar3hAI ghAyalaM vi0 anubhavase pakkA banA ghana puM0 lakar3ImeM honevAlA eka kIr3A; humA; kasA huA; majA huA [lA.] ghanAghanIstrI0 gAr3ha sneha ; gaharI chananA basava, sa0 ki0 gar3hAnA ghaj vi0 bahuta; jyAdA; atizaya / basAvaM a.kri0 gar3hA jAnA; anubhavase [-karavaMjo zakya ho saba kara pakkA honA; kasA jAnA [lA. DAlanA (2) aneka prakArase samajhAmA paNyiALa strI0 na0 ghar3I (yaMtra) (2) (3) kifAyatase bacata krnaa| jhAlara; ghdd'iyaal|[-yaa pIe ke -karIne = bahuta karake ; praayH|-hovN -bar3I g2alata samaya batAtI hai yA = bImArIkA jyAdA honA; ghar3iyA~ ginnaa| dharnA bAnAM karavA = aneka parivALI .. ghar3IsAja [labanI upAya karanA (2) khUba samajhAnA.] pariyaM na0 tAr3I cumAnekI laMbI hA~ga; dhamulaka a0 bahuta karake; akasara : For Private and Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bamuMba Saya vi0 bahuta hI cana, vi0 ghana; Thosa (2) ghanA; gAr3hA (3) bahuta; adhika (4) laMbAI, caur3AI aura U~cAIvAlA; 'kyUbika; ghana [ga] (5) puM0 kisI aMkako usI aMkase do bAra guNA karanese upalabdha guNanaphala; 'kyUba'; dhana (6) chaH samAna bAjuoMvAlI AkRti (7) pu0; na0 bAdala; dhana / ghanacakkara vi0 ghanacakkara; jisakA dimAga calA gayA ho| ghanaphala (-La) na0 ghanaphala; 'vaoNlyUma' ghanamUla na0 dhana-mUla; 'kyUba rUTa' dhanasAra puM0 ghanasAra; kapUra (2) jala (3) pArA (4) caMdana ghama a0 dhamAdhama; dhamAkese dhamaka, a0 kri0 ghamaghamAnA dhamakAra (-ro), ghamako puM0 dhamAdhama; jhamaka [AghAta karanA; ghamaghamAnA ghamaghamAva, sa0 kri0 dhamAdhama-jorase ghamasANa na0 tUfAna; ghamaraula; Udhama (2) bhayaMkara yuddha; ghamasAna (3) vinAza (4)logoMkA jamAva; mjmaa| [-maca-bar3I bhIr3a ikaTThA honA (2)bhArI tUfAna yA ghamasAna macanA.] dhamaMDa puM0 ghamaMDa; ahaMkAra (2)ADaMbara ghamaMDI vi0 ghamaMDI; mag2arUra ghammara a0 ghamara AvAjakI taraha ghumura cammara ghAgharo puM0 gheradAra bar3A ghAgharA para na0 ghara; rahanekI jagaha; koThI; makAna (2) gRha; eka kunabekA vAsasthAna; paitRka nivAsa sthAna (3) cIz2a rakhane kA yA usake rahanekA baksa; koThA; khAnA; udA0 'cazmAnuM ghara; saugaThInuM ghara' (4) gharApo janmakuMDalImeM grahavizeSakA sthAna [jyo.](5) kula; ghara (gharakI AbarU, khuzahAlI, gRhasthI Adi) (6)gharake loga; ghara-bAra; ghara-girastI (7) khAnadAna; kul| [-ajavALag%3 gharakI zAna, AbarU bddh'aanaa|-udhaaeN rahevaM vaMza cAlU rahanA (2) zAdI honA; ghara bsnaa| -kANuM karagharameM phUTa DAlanA; ghara phor3anA(2) ghara hI gharameM vyabhicAra karanA |puuchiine Avaq=jAna-bUjhakara nukasAna karaneke lie kisIkA (saMbaMdhI hokara) gharameM aanaa|-phaa =corI karanA; seMdha lagAnA.] gharAMga* na0 gharakA AMgana (2) ati paricita-pAsakA sthAna [lA. gharakAja(-ma) na0 ghara-girastI gRhakArya gharakUkariyaM, gharakUkaDI vi0 gharaghusar3A gharasaTalo puM0 gharakA mAla-asabAba; ghara-bAra (2) gRhasthIkA kAma-kAja (3) saMsAra yA vyavahArakA-gRhasthIkA kAma-kAja (4) palI, bAla-bacce vagairahakA samudAya gharakharaca, gharakharca puM0; na0 gharakA nibAha karanemeM honevAlA kharca gharagatu(-thu, -sya) vi0 gharAU gharelU ...(2) becaneke lie nahIM banAyA huA (3) khAnagI; dharU gharapAlu vi0 gharapAlana (2) fijUla kharca; ur3AU (3) dagAbAja gharajamAI puM0 gharajevAI; gharajamAI gharara strI0 lIka (2)paraMparA;prathA[lA.) gharagapo puM0 bur3hApA (2) bUr3hoMkI-sI samajha; jarUratase jyAdA samajha [lA.] For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gharari 150 ghaloI gharariyaM vi0 bUr3hA; vRddha gharavaTa strI0 eka gharake hoM aisA gAr3hA parapiyo puM0 vRddha-bujurga manuSya . saMbaMdha; gharobA (2) vi0 gharakA-sA gharaDiyo puM0 galekI gharagharAhaTa; gharrA saMbaMdhI [gharabAra (prAyaH maraNAsanna vyaktikA) gharavAlaro puM0 gharakI cIja-vastu; paraI vi0 vRddha; bUr3hA (2) purAnA; / gharavALI strI0 gharakI mAlakina (2) nayAkA ulaTA (3) pakkA; sakhta / gharavAlI; patnI [vAlo; pati -pAna ati vRddha vyakti (kabhI bhI gharavALo puM0 gharakA mAlika (2)gharamara jAye aisA).] gharavaduM na0 gharela vaidk| baraIsakha vi. bilakula jarAgrasta; gharasaMsAra puM0 gRhasthAzrama (2) gharajarA-jarjarita [tucchakArameM] jugata; ghara-girastIkA kAma gharakancara vi. bilakula jarAgrasta gharasUtra na0 dekhiye 'gharasaMsAra' ghara vi0 vRddha; bujurga; AdaraNIya gharAka puM0; na0 gAhaka; kharIdAra(2) gharapaNiyANI strI0 gharavAlI; gRhiNI pArakhI; guNagrAhI (2) gharakI mAlakina; gharanI gharAkI strI0 bikrI; gAhakI (2) paravaNI puM0 gRhasvAmI; gharavAlA (2) kharIdAroMkI Amada (3)khapata; vikrI gharakA mAlika gharANiyAta vi. giravI liyA hunA yA rakhA huA gharapaMSo puM0 gRhakArya; ghara-mirastI gharANe a0 dekhiye 'ghareNe' parana vi0 gharU; nijI; khAnagI ghaI na0 gharuA (DibbA) parapraveza puM0 dekhiye 'gRhapraveza ghare strI0 dekhiye 'gharaDa' (2) kuMeke paravAra na0 ghara-bAra; gharakI cIz2avastu; ghara-girastI, bAla-bacce vagairaha pattharoM para rassIse honevAlI garAr3I ghareDI strI0 ghiranI; garAr3I; gar3ArI (2)kuTumba aura qabIlA saMsArI gharavArI vi0 ghara-girastIvAlA (2) (2) gharI; gharagharAhaTa (galekI) ghareNuM na0 gahanA; jevara gharaboLa vi0 ghara-dhAlana ghareNuMgAr3ha na* gahanA-pAtA gharabhaMga puM0 (patlIke maranese) ghara ghareNe a0 giravI; baMdhaka; rehana ujar3anA (2) vi. usa dazAko prApta gharopo(-bo) puM0 gharakA-sA gAr3a parabhed vi0 gharakA bheda jAnanevAlA saMbaMdha; gharobA (2)gharakA bheda kholakara dagA denevAlA gharoLI strI0 dekhiye 'garoLI' gharameLe a0 ApasameM samajhakara (2) ghalAta strI0 DUbI huI yA DubAI gaI mitratAke nAte rakama; baTTA; ToTA (2)pAvanA na denA ghararakha vi0 gharakI saMbhAla rakhe aisA ghalAvU a0 kri0 'ghAlavU' kA karmaNi gharabasarI strI0 dekhiye 'gharavAkharo' ghalorI strI. kuMdarU (bela) (2) gharabalu vi0 gharako cAhanevAlA; ghara- - dekhiye 'garoLI' ghusar3A ghaloI na0 dekhiye 'piloDu' For Private and Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pavAvaM ghavA, a0 kri0 ghAyala honA; coTa laganA pataSasATa a0 gaharAIse (nIMda lenA) pasabdoro puM0 ghasITa likhAvaTa likhane kA zrama ghasara sa0 ki0 ghasITanA (2)ghasITa likhAvaTa likhanA yA jaise-taise kAma karanA; ragar3a mAranA [lA.] ghasarako puM0 nizAnIkI rekhA; cihna AMka; kharoMca [kA kAma; begAra bAsarI puM0 kharoMca; ragar3a (2)vemanabasarapasara a0 ghasITate hue; jyoM-tyoM karake (2) begArakI taraha basa sa0 ki0 ghisanA (2) hAyase ragar3anA; malanA (3)(baratana)malanA (4)opanA; camakAnA pAsase basAIna (jarbu) = karIbase, bilakula ghasAtuM vi. jo apamAnita kare, nIcA dikhAye; kaTatI (kahanA) (2) nukasAnadeha; hAnikara pasAravaM na0 ghisakara pInekI auSadhi ghasAro puM0 ghisA jAnA; chIja ; ghaTAva (2) ghisanese girI humI raja; ghisAI (3) nukasAna; ghATA; chiij| [-sAco, veThayo= ghATA yA kharca sahana krnaa| -pahoMco, lAgavo= kharca honA; ghATA honA; nukasAna pahuMcanA.] basAva, sa0 ki0 ghisAnA pasAvaM a0 kri0 'ghasa' kriyAkA karmaNi rUpa; ghisA jAnA; ghisanA (2)nukasAna uThAnA pATemeM rhnaa| [basAI jaq= (khUba kAma Adise zarIrakA) kSINa honA; kAma bAnA; khapa jAnA. basi vi0 cUrNa jaisA (namaka) . dhasiyo j0 ATeko seMkakara banAI jAnevAlI eka khAsa vastu ghaMdholiyaM na nikammA, kharAba ghara; gharoMdA (2) sArI deha Dhaka jAya isa taraha or3anA; jhuramuTa (3)tahasa-nahasa honA; barbAdI ghaMTa puM0 bar3I cakkI; jAMtA ghaMTa puM0 ghaMTA; kAsekA laMgaradAra ghaMTa (2) kAMsekA bajAnekA gola aura moTA paTTa; ghar3iyAla (3) ghaMTA bajanekA zabda; DaMkA (4) caMTa; dhUrta; ghASa ; ustAda (vykti)laa.]| [-pharavo, vAgavo-gharakA saba kucha kharca ho jAnA (2) garIbI honaa| -bagAuvo prakaTa karanA; jAhira karanA.] ghaMTasI strI0 bahuta choTA ghaMTA; ghaMTI ghaMTIkI AvAja (2) ghaMTA; zUnya kucha nahIM [lA. caMThalo.dalanekI bagrera thAlekI cakkI ghaMTI strI0 cakkI / SaSI ghaMTImono loTa sAco hovo bahuta anubhavI honA; purAnA pApa honA.] ghaMTIcora puM0 cAlAka cora; pAUSapa ghaMTo puM0 bar3A ghaMTA (2) usakA saMkA thA puM0 kAgajake caubIsa tAvoMkI gahI; dastA ghA puM0 coTa; bAghAta (2) dhAva; jasma (3) bhArI gamakA gaharA asara [lA. [-parakho - usma honA (2) mAfata AnA (3) [lA.] khUba sahana karanA; bala lagAnA;jora karanA; udA. 'kAma karatAM zA pA par3e che?'| -go ghasarako itanA hubA to aura kyAdA hone do.] For Private and Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 152 ghAsacAro pAI strI0 jaldabAjI; daur3a-dhUpa (2) ghANa strI0 gaMdha; badabU haMgAmA; dhAMdhala (3) bhIr3a; jhamelA pANI strI0 telahana peranekA yaMtra; dhAparI strI0 ghAgharI; choTA lhNgaa| dhaanii| [-e mora ubA denevAle, [-paheravI-strIkA pArTa lenA; cUr3iyA~ kar3I mehanatake kAmameM lagAnA; pahananA (2) nAmarda bananA.] jotnaa|-no baLava = kolhUkA baila.] ghAgharo puM0 dhAparA; lahaMgA cAta puM0 ghAta; coTa ; ghAva (2)nAza; ghATa puM0 AkAra; dekhAva; sUrata; hatyA (3) strI0 akAla mRtyukA rUpa (2) mauqA; ghAta; tAka [lA.] phaaNsaa| -jabI-marate marate bacanA; (3) malI-burI rItoMse kAma nikAla bAlabAla bacanA. lenekI yojanA; upAya (4) rIta; ghAtakI vi0 ghAtakI (2) krUra lakSaNa; shobhaa| [-Avayo- yogya ghAtela na0 ghAva para lagAnekA tela AkAra denA (2) ghAta laganA; maukA ghAma puM0 ghAma (2) Umasa (3)pasInA milnaa| -gharavo= AkAra banAnA ghAyala vi0 ghAyala; jakhmI (2) yukti yA prapaMca karanA (3)mana- pAraNa na0 ghora nidrA (2) nIMdameM kharrATe sUbA karanA (4) tAkameM rahanA (5) lenA (3) nIMda lAnevAlI davA mAra DAlanA (6) bhArI nukasAna ghArI strI0 eka miThAI (2) urada yA pahuMcAnA. mUMgakI dAlakA bar3A (3) coTIke pATa puM0 ghATa (2) darrA; ghATI (3) irda-girda rakhe hue bAloMkA gucchA; sahyAdrikA pahAr3I pradeza caMdiyA chidra nArU cATana strI0 sahyAdrike pahAr3I pradeza ghAI na0 rogase zarIrameM honevAlA meM rahanevAlI jAtikI strI ghAla (la.) strI0 jevanArameM ekasAtha bADhI vi- sahyAdrike ghAToMmeM rahane- bhojana karanevAloMkI pAMta; paMgata vAlI eka jAtise saMbaMdhita (2) puM0 ghAla (la,) strI0 ghATA; ToTA usa jAtikA manuSya ghAlamela strI nikAlanA aura rakhanA; pATIla vi0 suDaula; rUpavAn ; sugaThita ghAla-mela karanA (2) pacar3A; saMjhaTa bAdaM(-3) vi0 gAr3hA; loMdAdAra (3) prapaMca; khaTa-paTa / (2) khacAkhaca (3) bahuta; gaharA ghAlavU sa0 kri0 ghAlanA; khoMsanA (4) kaThora; majabUta (2) pahananA (3) avasara para upaghAI vi0 dekhiye 'ghATuM' hArake rUpameM pahanAnA; udA. 'meM pANa puM0 ghAna (anAja, telahana AdikA) kanyAnI koTamA achoDo ghAlyo (4) (2) sNhaar| [-kADavo bhayaMkara mAla mAranA; rakama DubAnA (5) saMhAra krnaa| -nokaLI javo, vaLavo bigAr3anA; ghAlanA; udA0 ghara ghAlavU' -bilakula tabAha ho jAnA.] ghAsa na0 ghAsa; khaDa; caaraa|[-kaapvN pAna puM0 lakar3I khA jAnevAlA eka ghAsa kaattnaa|-saa ghAsa khAnA.] kIr3A; dhuna ghAsacAro puM0 ghAsa-cArA For Private and Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mo - pAsatela na0 miTTIkA tela; kirAsana pAsaleTa na0 dekhiye 'ghAsatela pAsaleTiyaM vi0 ghAsaleTI [lA.] pAsiyaM vi0 jisameM pAsa hI hotI ho aisA (2) ghAsarmese paidA honevAlA (3)nissattva; halakA; ghaTiyA (pI, sonA Adi) [lA.] pAsiyo puM0 ghAsakA bichaunA; sAtharA [pa.] (2) ghasiyArA cAsiyo puM0 dekhiye 'gAziyoM bAMdhU (0) vi0 utAvalA; adhIra / (2) ghabar3AyA huA pAMca (0;ca,) strI0 lIkake bIcakA gaDDhA; gar3ArI; gaDDhA (2) ulajhana; muzkila pAcana (0) strI0 telina bAMcI (0) vi. tela peranekA pezA karanevAlI eka jAtikA (AdamI) (2) dUdha becanekA pezA karanevAlI eka jAtikA (AdamI)(3) puM0 usa jAtikA AdamI ; telI; ghosii| [-mo baLada = kolhUkA baila (2) mUrkha.] cATAghAMTa (.) strI0 cIkha pukAra; zora-gula ghATI (0) strI0 galeke bhItarakI ghATI; kauA; galekI vaha choTI haDDI jo AgekI ora nikalI rahatI hai; ghaMTI; TeMTuA ghATI (0) strI0 darrA; ghATI (2) [lA.] muzkila aura nAjuka avasara (3) ar3acana; ktthinaaii|[-aavvii, paravI=ar3acana yA nAjuka samaya mAnA; muzkila meM phaMsanA. ghAMTo (0) puM0 kaMTha; AvAja (2) pukAra; hAMka; UMcI AvAja (3) dhudd'kii| [-pArayo cIkha mArakara bulAnA (2) khIjanA; dhamakAnA.] ciloDI strI0 dekhiye 'ghaloDI ghiloI na0 kuMdarU (phala) ghisso puM0 ghissA; ragar3A ghI puM0 ghI |[bltaamaaN ghI homauttejanAko aura bar3hAnA; jalatI AgameM ghI DAlanA. ghIkeLA na.ba.20 ghI aura kele (2) bar3A lAbha; pAMcoM dhImeM honA (lAma) ghIca vi0 dekhiye gIca dhIcodhIca vi0 khacAkhaca; ThasAThasa pItelaM na0 kaMvalagaTTA pIsa strI0 kharoMca (2) corI (3) mAra-pITa / [-paravI-nukasAna honA (2) lAbha honA (3) mAra pdd'naa| -mAravI hAca mAranA; corI karanA. dhIsahaM na0 juA; juAThA dhIsalaM na0 bailako jotAIkI zikSA denekA sAdhana ghugharabaTa strI0 gheradAra ghAgharekI dhuMdharUdAra kora (2) puM0 aisI koravAlA ghAgharA ghuvariyALa vi0 dhuMdharUdAra ghuSavATa (-To) puM0 garjanA; ghaharAnA ghucco puM0 cUMsA; mukkA kIr3A; dhuna ghuNa puM0 lakar3I khA jAnevAlA eka ghumaraDI strI0 golAkArameM ghUmanAnAcanA; ghumar3I (2) sirakA cakkara khAnA; cakkara (3) (khela AdimeM) pakar3anevAleko bhulAvemeM DAlakara ghUma jAnA (4)pAlaneko hilAnA; jhulAnA ghumAva, sa0 ki0 ghumAnA; cakkara denA ghumAvaM a0ki. 'dhUmavU'kA bhAve spa dhummo puM0 cUMsA; mukkA For Private and Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org murakiyU~ gharaki na0 ghuTakanekI AvAja; surrAhaTa (2) dhamakIbharI DaoNTa; ghur3akI ghubaDa puM0; na0 ullU; ghugghU saniyaM vi0 kisI tarahase ghusanevAlA; ghusane ke svabhAvavAlA ghusapusa a0 phusase (2) strI0 kAnAphUsI busA sa0 kri0 ghuser3anA; bhItara pahu~cAnA; dAkhila karanA ( bagaira ijAjata yA haqake) ghusAva sa0 kri0 ghusAnA; ghusavAnA ghusArbu a0 kri0 'ghUsavuM 'kA karmaNi ghuMgaTa puM0 guMbada (2) guMbadake nIcekA maMdirake bhItarakA bhAga dhUgharamALa strI0 bailake galekI ghaMTiyoMkI mAlA; TAlIkI mAlA dhUparI strI0 ghuMgharU; nUpura (2) striyoMke hAthameM pahananekA ghuMgharUdAra eka gahanA (3) eka khilaunA; choTA ghunaghunA (4) ubAlI huI jvAra-bAjarA Adi; ghUgharI dhUdharo puM0 dhAtu AdikA polA bajanebAlA golA jisameM kaMkar3a Adi cIjeM rakhI jAtI hai (2) eka khilonA; ghunaghunA (3) eka khAdya padArtha / [pUcarA menuM sundara; majedAra (2) * majAqa-pasanda (3) bolatA; vAcAla. ] dhUmavarkhu a0kri0 ghaharAnA (2) garajanA ghUma a0 vicAra-magna; lIna (2) cUra; = badamasta dhUmacI strI0 dekhiye 'ghumaraDI' dhUmacI puM0 pattiyoMkA jatthA ; guMcA dhUmaTa puM0 dekhiye 'ghuMmaTa' ghUmaTo puM0 ghUMghaTa ghUma sa0 kri0 pAlaneko hilAnA; mulAnA (2) cakkara khilAnA; ghumAnA 154 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TaviM ghUmaDI strI0 dekhiye 'ghumaraDI' ghumar3I ghUmarAvaM a0 kri0 jhuMjhalAnA; roSase mu~ha bigAr3anA; kur3hanA (2) cakkara khAnA (golAkAra) (3) ghumar3anA; umar3anA (4) A~kha uThanA ghUmarI strI0 jalakA cakkara; bhaMvarI; ghumarI (2) ghumar3I; pherA (3) tevara badalanA ghUmabuM a0 kri0 cakkara khAnA; golAkArameM ghUmanA (2) bekAra ghUmanA (3) [lA. ] bar3A kArobAra calAnA (4) khuzImeM jhUmanA; laharAnA ( 5 ) lagA rahanA; jArI rahanA ghUmAghUma (mI) strI0 daur3A-daur3I; bAra-bAra AnA-jAnA ghUraka a0kri0 ghuraghurAnA ; gurrAnA (2) jorase bhUkanA (3) ghur3akanA ; gurrAnA dhUkara (-1), (-) dekhiye 'gUlara' ghUsa puM0 ghUsa; eka tarahakA bar3A cUhA ghUsaja na0 ghusanA; anadhikAra praveza (2) vi0 kisI prakArase ghusanevAlA ghUsa a0 kri0 ghusanA dhUsiyuM na0 cUhe pha~sAnekA khaTakedAra pijar3A; cUhedAna dhUsiyuM magha na0 ( per3akI khoha yA usa tarahakI jagahameM ghusakara banAye hue chattekA) eka tarahakI choTI madhumakkhiyoMkA zahada ghUMghaTa (-To) puM0 ghUMghaTa ghUMTa puM0 ghUMTa (2) AvAja; kaMTha (3) strI0 (dama) ghuTanA ghUMTaDo puM0 ghUMTa (peya) / [ -Utaravo ghUMTa galese nIce utaranA (2) samajhA jAnA; halaqase utaranA.] khUMTaja puM0; na0, ( - ji) na0 ghuTanA For Private and Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org khUMTajiye ghUMTaniye; ghUMTa a0 ghuTanoMke bala ( calanA); dojAnU (baiThanA ) / [paDa: bAlakakA ghuTanoMke bala calanA (2) [lA. ] matthA TekanA (3) gir3hagir3AnA; ghuTane TekanA. ] ghUMTa sa0 kri0 ghoMTanA; pIsanA; bATanA (2) rokanA yA ghoMTanA (damako ) (3) (akSara) ghoMTanA; (rAga) raTanA; abhyAsa karanA mUMDI strI0 TakhanA khUMTI strI0 ulajhana; pha~sAva; aTakAva ghevUra vi0 ghanA; chatanAra (per3a ) (2) matavAlA; badamasta beTI strI0 bher3a [-dhasAna. ] gheduM na0 bhedd'| [gheTAnaM DoLaM = bher3iyA beTo puM0 nara bher3a; bher3A; mer3hA vena (gheM) na0 nazA; kaifa ; sustI (2) mada; khumAra vebara na0 ghevara ghera (baeN) a0 ghara para ; gharameM; gharakI or| [sALaM devAyuM = gharakA sarvanAza honA yA nirvaMza honA; ghara ujar3anA / --beThAM = ghara baiThe (2) bag2aira mehanatake; svAbhAvika rUpase / (-me) ghera besavI kI kamI par3anA; kharca honA; nuqasAna honA; udA0 'AmAM to ene rU0 100 ne ghera beThI' (2) (strIkA) kisIke ghara baiThanA / -besa: = bekAra bananA; ghara baiThanA (2) naukarI Adise alaga kiyA jAnA; baratarafa honA (3) ke sAtha sagAI karanA; kisIke ghara baiThanA (4) -kA nukasAna honA; -kA ghara baiThanA. ] cera puM0 gherA; ghera (2) samUha; TolI (3) strI0 ( kuA~, vastra AAdikA) = 155 pova kinArekA hissA (4) coTIke irdagirda rakhe hue bAla; caMdiyA ( 5 ) holI khelanevAle lar3akoMkI TolI gheravAra vi0 gheradAra (kapar3A) (2) khulA; jo kasatA na ho ghera sa0 kri0 gheranA (2) caupAyoMko pAnI pilAnA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gherAva puM0 gherA; ghirAva ; cAroM orakA vistAra; phailAva ( 2 ) gheranekI kriyA; mirAI; roka; aDakAva gherAnuM a0 kri0 ghiranA; gherA jAnA (2) gheremeM AnA; pha~sanA (3) chAnA; ciranA; phailanA; palakeM bhArI honA ( AkAza yA candra bAdaloMse; a naze yA nIMdase) gherAvo puM0 dekhiye 'gherAva' ghe (veM) vi0 gAr3hA ; kabhI na chUTanevAlA ; pakkA (raMga); zokha ; gaharA ; 'udA0 'ghero lAla' ( 2 ) gahana; gaharA (3) khumArabharA; nazIlA (AMkheM) ghereyo puM0 phaguhArA; holI khelanevAlA dhero puM0 gherA (2) roka (3) samUha; jhuramuTa (per3oMkA) ghelA (paeN) strI0 bAvalApana (2) sanaka ghelAI (paeN) strI0 pAgalapana; sir3a ghe (gheM) vi0 sir3I; pAgala (2) na0 pAgalapana peMza (sa) (paeN0) strI0 maTThemeM namaka DAlakara pakAyA huA narama bhAta; maherI dho strI0 goha dhovara puM0 bar3e siravAlA jaMgalI billA (2) baccoMko DarAnekA hAU; hovA (3) na0 eka pakSI ghoghara bilADo puM0 jaMgalI billA ghoSa vi0 moTI bAbAjavAlA For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org govarI bhovaro (-cho) puM0 moTI AvAja; hA~ka (2) galekA vaha hissA jisameM se AvAja nikalatI hai / [ghoghare bAzavaM = galA ghoMTanA (2) na bhAnA; pasanda na AnA; galemeM aTakanA / -sAlavo = galA ghoMTanA; galA dabAnA |-taannvo= galA phAr3akara gAnA. ] ghogho vi0 puM0 anapar3ha mUrkha (manuSya) ; ghoMghA (2) puM0 sA~pa (3) muMha aura mAthA Dhaka jAya isa taraha or3hanA; ghugghI or3hanA coca strI0 cubhanekA asara; cubhana coca a0 kri0 bhoMkanA ; cubhAnA ghoDoDa (do) strI0 ghur3a-daur3a (2) ghur3a-daur3akA maidAna athavA mArga ghoDAgADI strI0 ghor3AgAr3I; tAMgA ghoDAgAMTha strI0 sarakanevAlI doharI gA~Tha : [AnevAlI bhArI bAr3ha ghoDApUra na0 (ghor3e kI taraha) yakAyaka ghoDAra (ra) strI0 tabelA ghoDAsara strI0 ghur3asAla ; tabelA ghoDi na0 pAlanA; gahavArA / [-baMdhAbuM = saMtAna honA; goda bharanA. ] ghoDI strI0 ghor3I (2) lakar3I yA dhAtukI khUMTI jisa para koI cIja rakhI jAya yA vyavasthApUrvaka bharI jAya yA TAMgI jAya; ghor3iyA, ghor3I, baiThakI, tipAI Adi (3) vaha lAThI jisakA 'AdhAra lekara calA jA sake; baisAkhI (4) U~ce car3hanekA sIr3hiyoMvAlA nasenI jaisA lakar3IkA sAdhana; choTA caugodd'iyaa| [-chUTI ke ghoDo chUTaco = kise mAlUma kyA huA ? -e caDa= amala-pAnI karanA; nazA karanA / - palANavI = ghor3I para savAra honA. ] 156 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ghora ghoDaM na0 ghor3A yA ghor3I (2) choTA yA dubalA ghor3A; TaTTU (3) cur3asavAra senA; risAlA / [-pADhayaM = bahuta kharca kara DAlanA; ( kisIko) bojharUpa honA. ] ghoDe a0 ke anusAra; kI bhA~ti ghoDesvAra puM0 ghur3asavAra ghoDesvArI strI0 ghur3asavAra honA ghoDo puM0 azva; ghor3A (2) nadI yA samudrakI uttAla taraMga (3) ghor3eke AkArakA lakar3I AdikA nakkAzIdAra ToMTA; ghor3A ( 4 ) baMdUqa, tamaMcekA khaTakA ; ghor3A; labalabI (5) koI cIz2a rakhaneke lie banAyA huA AlA jaisA sAdhana caugor3iyA / [ghoDA doDAvayA = khayAlI pulAva pakAnA; manake laDDu khAnA, phor3anA / ghoDA nahIM pahoMcayA = pairoMkI zaktikA javAba de denA; paira lar3akhar3AnA ( 2 ) apanA basa na honA; zakti na honA / ghoDe caDavaM = netRtva karanA; aguA bananA (2) ghor3I car3hanA (3) badanAma honA (4) udyata yA AmAdA honA / ghoDe caDIne AgvaduM = utAvalI karate hue AnA (2) khule Ama AnA / -sADa thavo = ghor3ekA pichale pairoM para khar3A honA. ] gho na0 jakhma ; ghAva (2) laTTake khela meM car3hanevAlA dAMva yA khelanekI bArI ghora puM0 gUMja; guMjAra (2) taMbUrA AdimeM SaDjake svaroMke tArakI AvAja yA gUMja yA tAna-taraMga ghora vi0 ghora; DarAvanA (2) siharI paidA karanevAlA; royeM khar3e karanevAlA (3) cupa; gaharA; ghanA; nibiGa ; For Private and Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bora bhArI; ghora; atyaMta ( nidrA, bana, ajJAna, aMdherA Adi) ghora strI0 gora; kabra corakhodiyo puM0 gorakana (2) gora khodakara murdeko khA jAnevAlA eka prANI (3) hIna karma karanevAlA [lA. ] ghoralobu vi0 vinAzaka; jo vinAza karane para AmAdA ho ghorakhotuM na0 gora khodakara murdeko khA jAnevAlA eka prANI ghora a0 kri0 ( nIMdameM) nAkase kharaMsvaraMkI AvAja nikAlanA (2) kharrATe lenA; gaharI nIMda sonA ghorI vi0 nIMda lenekA AdI ; kharrATebAz2a ghorI puM0 gallA; gorU (caraneke lie Ane-jAnevAlA) bolaka (-kI) strI 0, -ka) na0 bilakula choTA prakAzarahita ghara; 'slama'; gharauMdA ghoLa sa0 kri0 pilapilAnA ( 2 ) ca puM0 'ca' vargakA - tAlusthAnIyapahalA vyaMjana caka puM0 cika; jAlIdAra paradA cakacaka a0 jhalAjhala; camAcama cakacaka a0 kri0 camakanA; jhalakanA cakacakATa puM0 camaka; jhalaka; kAMti avefeo vi0 camakadAra ; camakIlA cakacAra strI0 pUchatAcha; carcA cakacUra vi0 g2araqa; badamasta ( kisI nazese) (2) a0 cakanAcUra 157 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gholanA (3) milAnA (4) jorase ghumAnA; cakkara denA / [ghoLI pIhUM, ghoLIne pI javuM = kucha na samajhanA; na badanA; basameM na rahanA. ] ghoLAghoLa (LI) strI0 bahuta gholanA; cakkara denA (2) vicAroMkA manameM cakkara khAnA; manakI DAMvADola sthiti; udher3a-buna ghoLAbuM sa0kri0 'ghoLavUM 'kA karmaNi / [ dhoLAyA kara = dera karanA (2) kisI bAta yA vicArakA manameM bArabAra uThanA.] ghoMghATa (caoN0 ) puM0 zora-gula ; cillapoM are (gho0) strI0 lIkameM par3A huA gaharA gaDDhA; bar3I gar3ArI (2) cubhane se huA ghAva, yA usakA asara; cubhana (3) nuqasAna [lA.] / [-mAM paDaM : | = lIkameM par3akara gati maMda honA; khaTAI meM par3anA; rukA par3A rahanA. ] ghoMcaparoNo puM0 bAra-bAra painA bhoMkanA aaj (gha) sa0kri0 bhoMkanA; cumAnA cakaDola ( -La) puM0 pAlane jaisI DolIkA banA, nIce Upara cakkara khAnevAlA eka jhUlA ; hiMDolA (2) ghumar3I cakkara / [cakaDoLe ca = hiMDolemeM baiThakara jhUlanA (2) nazA chAnA, car3hanA (3) ulajhana meM par3anA; mana DolanA (4) bArabAra sthagita - multavI rahanA. ] cakatI strI0 choTA gola capaTA Tukar3A; cakatI catuM na0 kisI khAdya vastukA gola For Private and Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158 za konedAra Tukar3A; katalA (2) cakalaM na0 muhalleke bAgekI khulI jagaha, pakatA (camar3I parakA nizAna) cauka (2) caumuhAnI; caurAhA; cauka pazAmaka puM0 cakamaka (2) strI cina- cakalo puM0 cauka yA usameM laganevAlA gArI (3)camaka sasaka (4)takarAra; bAjAra sagar3A [lA.] / kAravI takarAra pakalo puM0 nara cir3iyA; cir3A honA; bakher3A honA.] [gola-gola bakavI strI0 cakavAkI; cakaI pArakara na0 ghUmate cakrakI taraha kabo puM0 cakravAka; cakavA bakarI strI. cakapherI; gola-gola cakaLava(-vi)kaLa vi0 (2) a. ghUmanA; cakkara khAnA (2) ghumar3I; Akula-vyAkula; hakkA-bakkA . sirakA ghumAva (3) cakaI; golA- cakAcaka a0 cakAcaka; tRpta hokara kArameM dhUmanevAlI cakatI (4) gola- cakAma(-) na0 cakattA gola phire aisA eka khilaunA; phirakI; bakAsa sakri0 chAna-bIna karanA ckii|[-rnaambii-bhrmaanaa; bhulA- cakita vi0 cakita; daMga bemeM galanA] khelanekA eka khela cakota na0,(-ro) puM0 eka tarahakA bakaratI bhAratI strI0 vRsa banAkara bar3A nIbU; ckotraa| pakaraIna cakra cApha (2)zUnyasifara cakora vi0 cAlAka; satarka; caMTa bakara mamara ba0 vUmate cakrakI taraha (2) puM0 na0 cakora (pakSI) bakara bakara ba0 cakkara Anese mUchita pAkara vi0 ghanacakkara; pAgala; baur3ama (2) cakrakI taraha idhara-udhara ghUmanA (2) na0 cakkA; pahiyA (3) daurA paura mur3anA; cakarAnA lagAnA; ghUmanA (4) gherA; jamaghaTa; cakarAyo puM0 cakkara; gherA (2) golAkAra (5) (jelameM) golAkArameM pariSi; phailAva (3) cakravyUha; makAnoMkI katAra (6)ghumar3I; sirakA ckaabuuh| [-sAvo cakarAvAmA para ghumAva; gaza; cakkara (7) golA= laMbA cakkara kATate hue jAnA; kArameM ghUmanA; cakkara khaanaa| cakAbUhameM par3anA.] [-AvAM sirakA cakkara khAnA (2) bakarI vi0 golAkAra; gola; udA. gaza khaanaa| -mAM para = phaMsanA; 'cakarI pApaDI' (2) strI0 sirakA ulajhanA (2) khaTAImeM par3anA (3) dhumAva; ghumar3I; cakkara ghATA honA; udA. 'so rUpiyAnA pakalI strI0 cir3iyA; goraiyA (2) cakkaramA AvI gayo'.] (nalakI) ToMTI; pAnIkI kala [lA.] cakkI strI0 cakkI (2) ghAnI (3) pAnIkA nl| -mAnI ne cakku na0 dekhiye 'cAku' pharako moTo-choTe muMha bar3I bAta; cakrama puM0 pAgala, baur3ama manuSya bUteke bAharakI bAta. bakavRddhi vi. cakravRddhi; jo sUda-darasUda cakalaM na0 cir3iyA; pakherU; udA. lagAyA jAye 'cakanA bahu sAI bAya banA sa0 kri0 pakhAnA For Private and Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir poLa panaDoLa na0 dekhiye 'cakaDoLa' bagabaI sa0 kri0 pAMvoM tale kucalanA; porase dabAnA; rauMdanA jAnA bagadA a0 kri0 kucalA jAnA; rA~dA pagaI ba0 kri0 AkAzameM-UMce ur3anA (2) Anandavibhora honA; cahakanA paSavaM a0kri0 jalana honA; characharAnA; cunacunAnA (2) 'caracara AvAjake sAtha jalanA; caracarAnA (3) manameM duHkhI honA; kur3hanA; jalanA lA.] bacanATa puM0 cunacunAhaTa; jalana baparama0ki0 characharAnA; jalana honA paparATa puM0 characharAhaTa; kATa; jalana padhUko (-) puM0 ciAM; ciMcA baccAra vi0 cAra-cAra ghaTa strI0 citA; soca; fikra (2) jida; haTha (3)a0 caTase (4) cATapoMchakara; caTa (kara jAnA) khaanaa| [-baIne, laIne caTase; turanta.. paTaka vi0 caTakadAra; gaharA; zokha; udA0 rAtuM caTaka' (2) strI0 lajjata; svAda (3) manakI cubhana; daMza [lA.] paTakadAra vi0 svAdiSTha, lajjatadAra (2) caTakadAra; caTakIlA (3) manako bhAnevAlA (4) manobhAvoMko bhar3akAve, ukasAve aisA (lekha,mASaNa) paTakamaTaka vi0 rasika; nakharebApa (2) strI0 caTakamaTaka ghaTaka sakri0 DaMka mAranA (2) manameM cubhanA [lA. (3) a0 ki. (cAMdanIkA) caTakanA / paTakAva, sa0kri0 DaMka mAranA; kATanA (2) manameM cubhanA parakI strI0 utkaTa manobhAva; cubhana (2) cuTakI (3) mohinI (4) sohAvanA, khulatA lAla raMga caTakaM na0 bUMda; chIMTA ghaTako puM0 daMza; iMka (2) [zA.) tIvra manobhAva; cubhana (3) svAda cskaa| -sAgavo DaMka laganA(2) manameM cubhanA (3) casakA laganA.] caTacaTa a0 jhaTapaTa; tejIse caTaNI strI0 caTanI caTapaTa a0 jhaTa-saTa; tAbar3ator3a caTapaTI strI0 caTapaTI(2)ghabar3AhaTa chaTapaTI; saMtApa caTaI a.kri. dilako coTa lgnaa| caTIja = dila para coTa laganA.] caTAI strI0 caTAI svAda caTAko puM0 manakI cubhana; daMza (2) caTAra sa0 kri0 caTAnA caTApaTA puM0va00 raMgabiraMgIdhAriyA~ badara vi0 caTorA; jibhalA (2) ghUsakhora caTopaTa(-1)a0 caTAka-paTAka tejIse bhaTTa a0 dekhiye 'caTa' caTThA a0 caTa (kara jAnA); khatma pakatara(-rI)strI0 car3hA-utarI campara a0 car3a-car3ase . paracara a0ki. car3a-car3a AvAja karanA; tar3atar3AnA (2) tar3akanA; carrAnA; ghAvameM khuzkIke kAraNa tanAbase darda honA; caracarAnA [car3hAI caraNa (u') na0 car3hAvavAlA rAstA; bastI (')strI unnati (2)bar3hotarI bar3hatI ... [utthAna-patana pastIparatI (')strI0 car3hatI-par3atI; ca (Da') vi0 bar3hatA, U~ce uThatA hubA (2) bar3hiyA / [pasto vahANe For Private and Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cama bar3hatA huA dina (2) ugatA sUrya ( 3 ) samRddhike dina (4) (strIke) sagarbhAvasthAke dina. ] caDapa ( 0 caDapa) a0 caTase; tvarAse caDabhaDa strI0 bar3ha-car3hakara bolanA; khIja; gussA DamaDa a0 kri0 gussA honA; (kisI para) bigar3anA; jhagar3A mola lenA; adhIra ho uThanA bhATa puM0 gurrAhaTa; khIja; gussA caDa (Ga) sa0kri0; a0kri0 car3hanA (2) bAr3ha para honA; bar3hanA; teja, mahaMgA honA ( pAnI, AvAja, sUjana, bhAva Adi ) (3) savAra honA; udA0 'ghoDe caDavaM' (4) car3hAI karanA; udA0 gujarAta para caDI Avyo' (5) pakanA; sIjhanA; udA0 'bhAta caDI gayo che' (6) garvase itarAnA; phUlanA (7) gussA honA; khIjanA; udA0 'caDI caDIne bole che' (8) taMga - custa honA; kasanA; udA0 'kapar3e caDI gayuM' ( 9 ) se bar3hiyA ThaharanA ( 10 ) - kA asara honA; kA raMga laganA; nazIlI cIjoMkA asara honA (11) z2ida para AnA; udA0 'te haThe caDyo che' (12) ( bAkI) bacanA ; ikaTThA ho jAnA; car3ha jAnA; udA0 'kAma, uvarANI, rajA ityAdi cayAM che' (13) car3hAyA jAnA; car3hanA; udA0 'hanumAnane tela caDavuM; pIThI caDavI' (14) devAdiko bheMTa kiyA jAnA; udA0 'devane phUla, nALiyera caDavu (15) kAg2az2a yA khola car3hAnA / [paDI besa = savAra honA (2) -- 160 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sirajorI karanA (3) maryAdA lAMghakara baratanA; hukama na mAnanA / baDI bAga = bahakanA (2) muMha laganA; maryAdA lA~ghanA / vaDadhe ghoDe Ava = utAvalI karate hue AnA. ] caDavo puM0 miTTIkA choTA jalapAtra; kulhar3a [(3) mamatva; ahaMkAra caDasa puM0 carasa (2) vyasana; casakA sADasI (Da) strI0 pratiyogitA; car3hA - uparI sI (Da) vi0 AdI; vyasanI (2) ahaMkAra, mamatva rakhanevAlA; haThI caDhAI (DA') strI0 car3hAI senAkA AkramaNa aria (DA' ) vi0 phUlakara kuppA ho jAnevAlA (2) jhaTa gussA ho jAnevAlA; tunakamijAja (3) ( jamInako ) anukUla AnevAlA; guNakArI ( 4 ) savArIke yogya 'vaDAUtara (DA') strI0 dekhiye 'baDaUtara' [hor3a ghaDAghaDI (DA') strI0 car3hA-car3hI; spardhA; caDANa (DA') na0 car3hAva; car3hAI caDhAva (DA') puM0 UMcAI (2) uttarottara U~cI hotI jAnevAlI jamIna (3) aisA mArga (4) bar3hatI; vRddhi (5) senAkA AkramaNa caDAvaj (DA' ) sa0 kri0 car3hAnA (2) car3hAI karaneko prerita karanA; ukasAnA (3) caTa kara jAnA; udarasya [bar3hAvA; ukasAnA 'cA (DA' ) puM0 dekhiye 'caDAva' (2) caDiyAtuM (Di') vi0 bar3hiyA caDDI strI0 jA~ghiyA; caDDI caDhaUtara strI0 dekhiye 'caDaUtara' caDa sa0kri0; a0kri0 dekhiye 'ghaTa' karanA For Private and Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 161 caDhAI, caDhau, caDhAUtara, caDhAca, caDhANa, caDhAva dekhiye 'caDAI' Adi araj sa0 kri0 car3hAnA yAtuM vi0 dekhiye 'caDiyAtuM' caNa (Na) strI0 cugA; cuna; cuggI carNa strI0 laha~ge AdikI zutradAra silAI [ (2) usakI rIti kSaNatara na0 cunAI; (dIvArakI.) jor3AI khavaM sa0kri0 IMTeM jor3anA; cunanA caNa a0kri0 cuganA dharmAsAra puM0 canAkhAraM caNApaNI strI0 hare canekA paudhA ; bUTa (2) aise paudhoMkI pUlI; juTa caNiyA (Ni) na0 caukhaTaka lakaDIkA cheda jisameM kivAr3a ghUmA karatA hai; ; cUla / [ khasI jayaM = dimAg2a khisakanA (2) nuqasAna honA. ] caNiyo puM0 laha~gA; ghAgharA caNI strI0 canekI eka jAta ; choTA carnI caNIbora na0 caneke jitanA choTA baira; jhar3aberI 1:12 *** hai [ caNoThI strI0 ghuMghacI, guMjA (baila) (2) guMjA-phala (3) eka mAna; ratI caturAI strI0 caturAI hoziyArI 'catuM vi0 dekhiye 'chatu' catupATa vi0' pUrA cita; cAroM khAne cita cApATa a0 pIThake bala; aMTAcita vasuM (0pATa) dekhiye 'catu' Adi canoThI strI0 dekhiye 'caNoThI' capa a0 jhaTa caTase; ekadama capakAvayaM sa0kri0 garama karake cAMpanA (3) cipakArnA (3) chauMkanA - 'capacapa a0 'capa-capa' AvAja ke sAtha (2) jhaTapaTa tejIse pacapuM vicipacipA aura ga. hi- 11 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na capaTa vi0 cipakA huA; cipaTI saTA huA [ capaTI capaTu vi0 cipaTA, baiThA yA paisA huA; capaTI strI0 cuTakI (2) usameM pakar3I jAya utanI mAtrA; cuTakIbhara cIja (3) bIcakI u~galI para aMgUTheko dabAkara chaTakAnese honevAlI AvAja; cuTakI (bajAnA ) (4) cuTakI bajAnemeM laganevAlA samaya; thor3I dera (5) cuTakI (bharanA, kATanA) / [-mAM uDAvaj = zumArameM na lenA; kucha samajhanA (2) majAka ur3AnA. ] capaTI puM0 bar3I cuTakI capAlA strI0 sAfa kI huI lAkha kI cipaTI gullI; capar3A capaNa ( - Ni, - guM) na0 capanI, sakorI (2) camalA; bhikSApAtra [durejA ware na0 kAg2az2akA Tukar3A; paracA; caparAsa strI0 caparosa (sipAhI, aradalI AdikI) (2) kivAr3ako caukhaTa se jor3anevAlA lohe yA pItalakA purajA; kabz2A (I) bar3AI; prazaMsA caparAsI puM0 caparAsI; 'paTAvAlA' capasa a0 kri0 capinA; cApanA; 'jorase dabAnA (2) apanI jagaha para ThIka baiThanA 7 7 capaLa vi0 capala; caMcala (2) hoziyAra capATa sa0 kri0 saMpATese khAna; ' caTa kara jAnA For Private and Personal Use Only ka capATI (sI) strI0 cAra paritavAlI roTI (2) moTI roTI capeTa (TI) strI0 capeTa ; tamAcA (3) zikaMjA dabAva kAbU (preta-bAdhaka lie) (3) nukasAna, Aphata pocapa a0 ekadame ghaTase; jhaTeTa
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org camola potayaM na0 kAgajakA Tukar3A; purajA cappaTa vi0 dekhiye 'capaTa' campaNa ( - niyaM) na0 dekhiye 'capaNa' puM0; na0 dekhiye 'cAku ' barakI (khI) strI0 kAgajakA choTA Tukar3A; ciTa [ vAcAla were fa0 carabAMka; caMcala ( 2 ) cAvaluM vi0 z2arUratase jyAdA aqalamaMda cabUtarI strI0 choTA cabUtarA (2) pakSiyoMke baiThane aura dAnA cuganekI cabUtarI cabUtaro puM0 thAnA pulisa caukI ( 2 ) kara vasUla karanekA sthAna; nAkA ( 3 ) cautarA ; cabUtarA ( 4 ) paMkhiyoMko cugA DAlanekA pakkA sthAna caboLavaM sa0 kri0 gAliyA~ bakanA camaka strI0 camaka; jhalaka (2) (kaMpa yA aiMThake kAraNa zarIrakA ) tanAva; tananA ( 3 ) tAjjuba (4) puM0 cuMbaka; lohakAnta maNi camaka a0 kri0 camakanA; jhalakanA (2) cauMkanA (3) cAla acchI na honA; hAthase jAnA camakATa puM0 camaka; camakArA (2) vAtonmAdakA Aveza ( 3 ) hAtha se jAnA; bahakanA camakAra (-ro) puM0 tanAva; kaMpa ( 2 ) camakArA; jhalaka (3) 'cama cama ' AvAz2a camakAva sa0 kri0 camakAnA; camacamAnA (2) (thappar3a ) rasIda karanA; pITanA bacI strI0 choTA camacA; camacI banacI strI0 pAna-supArI Adi rakhanekI khAsa thailI; baTuA 162 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caparAva ma puM0 cammaca; camacA camara strI0 bAla yA para ( 2 ) strI0 ; na0 dekhiye 'cammara' camaraNuM na0 camarakha camarabaMdha puM0 camar3ekA paTTA marabaMdhI bi0 (jisane ) kamarameM cama DekA paTTA bA~dhA ho (2) zUravIra aura dhairyavAna ( 3 ) puM0 vaha vyakti jisane kamarabanda bA~dhA ho camarI strI0 camarI; maMjarI ( 2 ) phUlakI maMjarIke jaisI UnI yA rezamI kArIgarI (3) ghor3ekI pU~chake bAloMkI banAI huI caMvarI; caMvarI camarIgAya strI0 camarI; surA-gAya camAra puM0 camAra (2) vi0 usa jAtikA camelI strI0 camelI (latA) cammaDa vi0 camar3e jaisA ; cimar3A; cImar3a (2) kRpaNa; kaMjUsa cammaDatoDa vi0 kaMjUsa; bakhola cammara strI0 ; na0 ca~vara; cAmara; camara cara a0 carase ( kapar3A Adi phaTane kA zabda karate hue) For Private and Personal Use Only para strI0 khAI; nAlI (2) bhAr3a; bhaTThA carakabuM a0 kri0 cirakanA (khAsakara pakSiyoMkA ) [ kar3avA ; besvAda carakuM ( - ) vi0 caraparA aura thor3A caralo puM0 rUI oTanekI carakhI; oTanI ( 2 ) mila ( 3 ) kharAda caracara a0 jalanekI AvAz2a karate hue; car3acar3ase (2) tejIse; jalda (3) strI0 caracarAhaTa; 'cara-cara' AvAja (4) characharAhaTa ( 5 ) ciMtA; soca [lA. ] caracaranuM a0 kri0 dekhiye 'cacara' caracarATa puM0 dekhiye 'cacarATa'
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org caraDa a0 kapar3A vag2airaha phaTanekA zabda; carase (2) jUte se nikalanevAlI AvAz2a; caramara caraNa puM0; na0 caraNa; pA~va ( 2 ) kavitAkA pAda; chaMdakA eka pAda; caraNa; misarA / [ - sevava = caraNakA Azraya lenA; paira pakar3anA.] carabI strI0 carabI; meda (2) mada; abhimAna [lA. ] / [ -karavI, karaDavI = cher3achAr3a yA naTakhaTI karanA (2) roba yA jora dikhAnA / caDavI, arat = carabI car3hanA; ghamaMDa karanA. ] carabuM a0 kri0 calanA; phiranA (2) ( pazuoMkA ) caranA (3) kamAnA; paidA karanA ['caDasa' Adi carasa, carasAcarasI, carasIluM dekhiye carAI strI0 pazu Adiko carAnekI maz2adUrI; carAI carANa na0 carAna; carAgAha; gocara (2) carAne kI maz2adUrI; carAI carAmaNa na0, ( - jI) strI0 carAne kI majadUrI; carAI carAvayuM sa0kri0 carAnA [ carita carita na0 carita; AcaraNa ( 2 ) jIvanacaritra na0 AcaraNa; vyavahAra ( 2 ) jIvanacaritra; jIvanI ( 3 ) carittara; kapaTa; pAkhaMDa [lA. ] barI strI0 paraheja [ caya ca puM0 caur3e muMhakA eka baratana ; deza; pareDo puM0 dilako dhakkA laganA; . dhar3akA ; Dara; kalejA phaTanA (2) cIrA dharo (ro' ) puM0 carI; gaucarabhUmi carca sa0 kri0 carcA bahasa karanA (2) niMdA karanA (3) caracanA; caMdana bAdikA lepa karanA 163 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DES carcA] [strI0 carcA; bahasa; jiraha ( 2 ) niMdA (3) lepa carcApatra na0 samAcArapatra meM AyA huA carcA- vivecanAtmaka lekha yA patra; saMpAdaka ke nAma patra carcApatrI puM0 samAcArapatrameM carcAtmaka lekha yA carcApatra likhanevAlA carcAM a0 kri0 carcA honA calana na0 jora; sattA calatI (2) pracalita sikkA calana ( 3 ) rItirivAja; calana caLaNI vi0 jisakA calana ho; calanasAra; calatA (sikkA) balama strI0 cilama calava sa0 kri0 dekhiye 'calAva' calAu vi0 calAU; TikAU calANI strI0 peMdedAra choTI kaTorI; choTA pyAlA [ chAliyA calANuM na0 peMdedAra choTA kaTorA; calAva sa0 kri0 calAnA calA a0 kri0 calAyA jAnA calU na0 choTA kasorA; choTA pyAlA (2) miTTIkI luTiyA ; kulhiyA ballaM na0 gauravAkI jAtikA choTA pakSI; cir3iyA calaM na0 cullU, aMjalI caba vi0 cImar3a; cimar3A cavaDAvavaM sa0 kri0 cabavAnA cava vi0 cImar3a (2) na0 ( halakI ) phAla; kusI babarAva sa0 kri0 cabavAnA cavANuM na0- cabenA; cavainA: a0 kri0 bar3A jAnA suM na0 cazmA; ainaka [ AvaryAH = kama dikhAI denA (2) ghamaMDa For Private and Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ........... ... . . . honA; caravIM cddh'naa| cazmA parI javAM gussA honA; tevara badalanA (2) sahI vastu na dikhAI de aisA honA.] cazmeSava vi binA ainakake bilakula dekha na sake aisI A~khoMvAlAcasaka strI0 raMga yA saMdhisthalake snAyuke yakAyaka honevAle tanAvase uThanevAlI pIr3A; huka; camaka casaka a0 ki0 chaTaMkanA; khisakanA (2) dimAge ThikAne meM rahanA :: casako puM0 camaka; huka (2) talaba; cAva (3) leta; casakA (4) mAjanakharA; caav-coclii| [-Avo, nAMkhavo, mAravo = TIsa' yA cilaka uThanA; zUla utthnaa| -lAgavo lata yA Adata par3a jAnA; casakA laganA) casAsATa a0 kasakara; majabUtIse (2) gaTa-gaTa (pInA) (3) puM0 custa honA casamapozI strI0 cazmapozI casamuM na0 dekhiye 'cazmuM' casaa0 kri0 khisakanA; hilanA baherI pu0 cehraa'| [-paDavoM, paDIjavo = ceharA utaranA; muMha laTakanA] caLa vi0 cala; asthira caLa (La,) strI0 khujalI; cula (2) har3abar3AhaTa; caTapaTI [lA. [-Avo, pavI = chaTapaTI honA (2) khujalI uThanA; culaculAnA] FAF caLaka strI0 jhalaka; camaka (2) camaka dAra TikalI; sitArA caLaka, a0 kri0 calakanA; camakanI caLakATa puM0 cilaka, camaka, prakAza baLako svAma cilaka (2) camakanevAlA pacAjakA chir3akA, udA kapaDA para caLakI chaTAvI = THETK caLavaLa strI0 caTapaTI; utAvalI (2) halacala; AMdolana : caLavaLiyaM vi0 halacala macAnevAlA caLavaM a0 kri0 DiganA; haTanA; khisakanA (2)patita honA; cyuta honA paLAI strI0 chAnanekI majadUrI caLAmaNa na0 chAnanekI uSata (2) chAnaneke bAda calanImeM bacanevAlA bhUsA, cokara Adi; bUra; calanausa caLAva_ sakri0 'caLavU', 'cALa,' kA preraNArthaka ghaLAvaM a0 kri0 'cALavU'kA karmaNi (2) 'caLavU' kA bhAve caLaM na0 cullU; AdhI aMjalI; acavanA (khAneke bAda hAtha-muMha dhote samaya) caMgI (maMgI) vi0 bhA~ga-gA~jemeM pUra rahanevAlA; bhaMgar3a, maMgeDI-gajeDI (2) vyabhicArI caMgu vi0 caMgI; taMdurusta :.. caMcavALavU sakri0 (coMcameM samAye itanA) thor3A thor3A muMhameM lekara svAda lenA; cubhalAnA (2) jalda khatma na karanA [lA.] (3) sahalAye jAnA hAtha pheranA caMcaLa vi0 caMcala; asthira; DIvIDola (2) 'culabulA (3) kSaNika; fAnI (4) cAlAka, hoziyAra / caMcu(-cU) pAta, caMca (-) praveza pu. coMca DubAnA (2) alpa paricaya; carcapraveza [lA.] baMgala(-) vi0 caMDAla; cAMDAla; nirdaya; ghAtaka (2)pApI; nIca (o puM0 eka jAtakA aMtyaja; cAMgala (4)jallAdA; hatyArA (5) nImakarma karanevAlA vyakti vAMDAla kA For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org iMkALacokaDI caMDALacokaDI strI0 kukarma karane vAloMkI TolI F caMDUla puM0 caMDU caMDola ( -La ) puM0 caMDUla (pakSI) caMdana na0 caMdana, saMdala (per3a, lakar3I ) (2) caMdanakA lepa ; caMdana ( 3 ) tilaka ; TIkA / [ (cokha) caMdana jevuM = bilakula sAfa.] caMdanagho puM0 caMdanagoha [ kaMThakA) caMdanahAra puM0 caMdanahAra (striyoMke caMdanI, strI0 cA~danI (2) caMdovA ; chata; cA~danI ( 3 ) eka vanaspati ; bArahamAsI; gulacA~danI baMdaravo puM0 caMdovA; caMdavA; chata (2) cA~danI ; chatagIra caMdI strI0 ghor3e yA bailako diyA jAnevAlA korA dAnA; caMdI ( 2 ) [ lA. ] rizvata caMdo puM0 caMdAmAmUM; cA~da (2) dhAtukI cAdara para likhA huA bakhzizanAmA; tAmrapatra (3)ceharA; mukhAkRti ( 4 ) TropIke UparakA gola bhAga; caMdavA (5) TIkA; tilaka (6) muhara; chApa caMpala puM0; strI0; na0 cappala caMpAvatuM sa0 kri0 capavAnA; dabavAnA caMpA a0 kri0 ca~panA; dabanA; cA~pA jAnA (2) maile para pA~va par3anA caMpI strI0 cappI; dhIre-dhIre pA~va dabAnA caMpo puM0 caMpA; caMpaka vRkSa caMbu puM0 surAhInumA eka baratana ( 2 ) kUz2A; surAhI caMbelI strI0 caMbelI; camelI cA (cA' ) puM0; strI0 eka paudhA (2) usakI pattiyoMkA peya; cAya cAUra, cAmoLa na 0 bIja girAkara avAja 165 banekA bA~sakI naliyoMvAlA sAdhana; bA~sA sela Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAka vi0 cAqa; custa ; svastha cAka puM0 cAkA; pahiyA; cakra (2) kumhArakA cakra, cAka (3) cakkI gola gati; cakArameM ghUmanA; cakragati (4) jUr3e meM pahananekA eka gahanA / [-Apako, debo = gola-gola ghumAnA / cAke caDavu = gola-gola ghUmanA (2) kumhArake cAka para car3hanA yA rakhA jAnA (3) khUba carcA calanA; badanAma hogA ( 4 ) mastImeM AnA; matavAlA honA; chakanA; udA0 'hamaNAMno e bahu cAke caDayo che' ] cAka puM0 caoNka; khar3iyA miTTI; khar3I cADo puM0 kumhArakA cakra, cAka cAkaNa (Na) strI0 domuMhA, aMdhA sA~pa, gUMgI C. cAkara puM0 cAkara; naukara cAkaraDI strI0 cAkaranI; naukarAnI cAkariyAta vi0 cAkarI karanevAlA (2) puM0 naukara cAkara cAkarI strI0 cAkarI (2) khidamata; sevA - Tahala ; tImAradArI / [ -uThAvavI = tImAradArI, sevA karanA. ] cAkaLa (0Na) strI0 dekhiye 'cAkaNa' cAkaLo puM0 cakalA; roTI belanekA pATA; caukA (2) ku~ese pAnI nikAlanekI moTakI bar3I ghiranI, carakhI (3) gola yA caurasa gaddI (khAsakara camar3e kI ) cAkI strI0 kIla, skrU Adike sAtha * istemAla kI jAne vAlI pecavAra yA bagaira pecakI dhAtukI gola cakatI; #sh For Private and Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DhibarI (2)gola gaTharI (3)vyavasthita rItise lagAyA huA Dhera; cakkA cAku puM0; na0 cAkU cAkuM na0 bar3A Tukar3A; TaoNkI (2) thakkA (3) khajUrakA gaTThara " cAkU puM0; na cAna; churI cAsaDI strI0 khar3AU~; pAMvar3I cAlavaM sakri0 cAkhanA; cakhanA (2) svAdake lie khAnA, cakhanA [lA.] cATa vi0 jheMpU; khisiyAnA cATa (Ta,) strI0 kuttoM Adiko khAnA DAlanekA pAtravizeSa (2) khAnekA . casakA; cATa [coTa bATa strI0 cAMTA; tamAcA (2)tAnA; cATaNa na0 cATanA; cATanekI kriyA (2)cATanekI auSadhi ; avaleha .. pATaNiyaM vi0 caTorA; jibhalA.... cATaNuM na0cATakara khAnekI davA avaleha cATalaM na0 darpaNa; ArasI bATa sa0 ki0 cATanA; svAda lenA; jIbha pheranA . [paunA(2)cappU cATavo puM0 kAThakI bar3I karachI; DauvA; cATUDI strI0 kAThakI choTI karachI; choTA DauA [carabA~ka cAI vi0 jarUratase jyAdA aklamaMdra; cAdUI vi0 jise cATa khAnekA casakA ho; caTorA (2) ghUsakhora cATo puM0 avaleha; caTanI cALU na0 cakattA; dadorA cAriyaNa vi0strI0 ekakI bAta dUsareko kaha denevAlI; cug2alakhora strI cAriyaM vi0 ekakI bAta anyako kahanevAlA; lutarA; cugalakhora cAriyoM puM0 dubalA-patalA vyakti (2) cir3iyoM, baMdaroM Adiko DarAneke lie banAyA jAnevAlA manuSya jaisA putalA; dhUhA; bijUkA; dhar3akA (3) gA~vakA-muhallekA duSTa vyakti (4) vi0 puM0 cugalakhora; lutarA cADI strI0 ekakI 'bAta dUsareko kaha denA; caadd'ii|[-krvii, khAvI -cug2alI khAnAH [lAI-lutarI ghADIcugalI strI0 cAr3I; cug2alI; cAI na0 gophanakA DhelA rakhanekA phaMdA (2) dIvAra AdimeM dIyA rakhaneke lie lagAyA jAnevAlA lakar3IkA Tor3A; dIvAragIra (3) mukhar3A; ceharA (tucchakArameM) (4) thAlA cAdara strI0 cAdara; caddara / [-oDhavI = cAdara zarIra para or3hanA (2) divAlA nikaalnaa| -oDhADavIcAdarase DhA~kanA (2) mahaMtakI mRtyuke bAda unake vArisako gaddI para biThAnA (3) tabAha karanA; divAlA nikalavAnA.] [yA bichaunA cAdaraM na0 cAdarase bar3A raMgIna or3hanA cAvAnI (cA')strI0 cAyakI ketalI; cAdAnI cAnaka strI0 ciMtA; khaTakA (2) cetAvanI (3) jAgRti; caalaakii| [-ApavI cetAvanI denaa|-aavvii, lAgavI=soca, fikra karanA; cetnaa| -rAkhavI = satarka rahanA (2) soca, fikra karanA.] cAnakI strI0 diyA; choTI roTI cAnakuM na0 dekhiye 'cAnakI' cApacIpa strI0 TIpa-TApa (2) cikanAI; jarUratase jyAdA akla istemAla karanekI Adata cApaTa strI0 capata; tamAcA For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 167 cApaDo puM0 kisI cIjako kasakara cAra vi0 cAra; 4 (2) kucha; kaI bA~dhaneMkA baMdha; paTTI; baMda; cippar3a (3) thor3A; alpa |[-aaNkh thavI, cApa, na0 hAtha yA pairakA u~galiyoM- karavI =ainaka AnA (2) gussA vAlA bhAga; talI honA (3) cAra A~kheM honA; dekhAcApAcIpa strI0 dekhiye 'cApacIpa" dekhI honaa| -bola kahevA = z2arA cApANI (cA') na0 ba0 va0 cAya yA sIkha yA ulahanA denaa| cAre hAtha cAyake sAthakA kalevA; cAya-pAnI hovA = kRpAdRSTi honA / cAre hAtha (2) svAgata yA vidAI samAraMbhakA heThA paDavA = koI cArA yA AdhAra jalapAna [bhAga; talI na rahanA. . cA' (-) na0 pairakA u~galiyoMvAlA cArakhUNiyuM vi0 caukonA; caukora cAbakho puM0 cAbuka; kor3A (2) cArakhUTa vi0 (2)a0 caukora; caukhUTA laganevAlI bAta-mArmika vcnaalaa.| cAraNa puM0 rAjAoMkA yazogAna aura [cAbakhA mAravA = vyaMgya yA marmabhedI bakhAna karanekA pezA karanevAlI eka vacana kahanA.] jAtikA manuSya; cAraNa (2)vi. usa cAbuka puM0 cAbuka; kor3A jAtikA cAmaLu na0 cakattA; dArA; sAMTa cAraNakAvya na0 'baeNlarDacAmaDa vi0 camar3e jaisA cikanA cAraNI vi0 cAraNakA; cAraNase saMbaddha cAmaDiyaNa strI0 camArina (2)strI bhATa-cAraNoMkI kavitAkI cAmaDiyo puM0 camAra bhASA (3) cAraNa strI .. cAmaDI strI0 cmdd'ii| [-AvavI = cAra, sa0 kri0 (Dhora) carAnA (2) ghAvakA bhara jAnA; ghAva para naI moharA, goTI, goTa calAnA camar3I aanaa|-soddii nAkhavI= khUba cArasovIsa vi0 strI0 'penala koDa pITanA; camar3I udher3anA.] kI 420 vIM dhArA-dhokhebAz2I, chalacAmaDaM na0 prANiyoMkI zarIrase alaga kapaTa Adike lie (2) vi0 aisA kI huI khAla; camar3A (2) camar3I gunAha karanevAlA; cArasau bIsa (tucchakArameM) / [cAmaDAM raMgavA = cAriyuM vi0 jisameM sirfa ghAsa ugatI sakhta pITanA; khUba marammata karanA / - ho aisA (kheta) (2) mAtra ghAsa-pAta kharAba thaq = mAra khaanaa| cUMthAq= khAnevAle DhorakA (ghI) (3) na0 zava ThikAne na par3anA (2) bekAra zrama ghasiyArA; carakaTA (4) cArA bAMdhauThAnA (3) (strIkA) zIlabhaMga nekA kapar3A; jholI honA; maryAdA jAnA (4), badanAmI cAro puM0 pazu-paMkhIkI khurAka; cArA honA] [cAmara vRtta cAro puM0 cArA; upAya (2) calana; cAmara puM; na0 cAmara; caMvara (2) sattA cAmAcIDiyaM na0 camagAdar3a cAroLI strI0 cirauMjI pAra (ra.) strI0 cArA; harI ghAsa cAla strI0 dekhiye 'cAlI' For Private and Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAla pu0 cAla; rIti-rivAja ( calanekA DhaMga; cAla (3) gati; raphtAra (4) (khelameM)moharA calAtA yA usakA dA~va (5)calana; AcaraNa / [-pADayo-rIti kAyama karanA; prathA zurU krnaa| (-nI) bAle cAlabuM kI cAla-gatike anusAra calanA (2) kA anusaraNa karanA.] cAlacalagata strI0, cAlacalama na0 cAla-calana; AcaraNa ((2) cAritrya; zIla cAlaNagADI strI0 baccoMko khar3e khar3e calanA sikhalAnekI gAr3I; ghur3alA cAlacalAu vi0 kAmacalAu cAlatI strI0 calatA bnnaa| [pakaDavI = calatA bananA; palAyana karanA.] cAlabAjI strI0 goTI Adi calAnekI rIti yA hoziyArI (2) cAlabAjI; cAlAkI [lA.] cAlavU a0 kri0 calanA(2)kisI yaMtrakA gatizIla honA; calanA (3)nibhanA; gujara honA; udA. 'Ama ApaNuM kyAM sudhI cAlaze?'(4)TikanA; calanA; kAma denA; udA0 ATalA cokhA ghaNA divasa cAlaze' (5) asara honA; basa calanA; udA0 'enuM kaI cAlatuM nathI' (6) AcaraNa karanA; anusaraNa karanA (7) kAjhI honA; ho sakanA; udA. 'AmAM ATalaM dUdha cAlaze' (8) kisI pravRttikA gatizIla bananA; udA0 'ahIM masalata cAle che' (9) calana honA; pracalita honaa| [cAlatA, raste cAlatA- akAraNa; vaise hI (zagar3A mola lenaa)| cAlatI bahelamA besabU, besI - - bar3oMke yA vijayIke pakSameM jA ghusanA.] cAlAka vi. cAlAka ; hoziyAra; caMTa (2)dhUrta ; kAiyA~ cAlAkI strI0 cAlAkI; dhUrtatA cAlI strI0 kirAyekI aneka koThaliyoMvAlA bar3A makAna; cAla bAlu vi0 calatA huA; jArI (2) hAlakA; vartamAna cAvaDI strI0 pulisa-caukI; thAnA cAvaDaM na0 bIja girAkara anAja bonekA bA~sakI naliyoMvAlA sAdhana; bA~sA; sela cAvaNuMna0 canA-cabainA cAvaq sa0 ki0 cabAnA cAvaLaM vi0 jarUratase jyAdA avala baghAranevAlA (2)carabA~ka ...... cAvI strI0 cAbhI; cAbI; kuMjI (2) upAya ; gura [lA.] | [-caDAvavI-ukasAnA; uttejita karanA; ubhaadd'naa|jddvii rahasya yA upAya mila jAnA.] cAsa puM0 hala jotanese banI huI gaharI lakIra; kUDa [kasauTI cAsaNI strI0 cAzanI; zIrA (2) cAsana vi0 (2)a0 dekhiye 'cAhana' cAha puM0 cAha; icchA (2)pyAra cAhana vi0 (2)a0 jAhira; khule-Ama cAhanA strI0 dekhiye 'cAha' / cAha, sa0 kri0 cAhanA(2)prema karanA cAhe a0 cAhe; marajImeM Aye.. bALaNI strI0 calanI; chalanI cALaNo puM0 anAja chAnanekI bar3I chala nI; jharanA; calanA / cALavatuM sakri0 kabhI kabhI ulaTa-phera karanA; pheranA (2)khaparailIko pheranA For Private and Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ThIka karanA (3) alaga alaga tarIke se upayoga karanA (4) goTI calAnA, cALavaM sa0 kri0 chAnanA; cAlanA (2) khaparailoMko ThIka karanA pheranA (3) acchA-burA chA~Takara alaga karanA; cunanA cALA puM0ba0va0 naqala utAranA; svAMga (2) nakhare; cocalA; hAva-bhAva (3) naTakhaTI; zarArata / [ -pADavA = kisIkI naqala utAranA. ] cALAcasakA puM0 ba0 va0 nAja-nakhare; hAva-bhAva (2) AnAkAnI ; TAlamadUla cAlIsa vi0 cAlIsa ; 40 cALo puM0 nakharA; maTaka (2) lakSaNa; nizAna; cihna cAMu karavuM, karI, babuM hajama kara jAnA; dhokhA dekara yA bhaya dikhAkara ...le lenA; har3apanA; mAla mAranA cAMgaLaM (0) na0 cullU; cAra u~galiyoMkI aMjalI cAMca (0) strI0 coMca (2) coMcake jaisI nokadAra cIja ; noka; udA0 'pAgha. DInI cAMca' / [-bUMpavI, yUjavI, bUDavI= samajha meM AnA; aklakA kAma karanA; kucha karaneke lie zaktimAna honA. ] (0) puM0 pissU pAMco (0) puM0 tI [ Dakaita cAMciyo (0) puM0 jahAjI DAkU; jalacAMDALa vi0 (2) puM0 dekhiye 'caMDALa' cAMda (0) puM0 cA~da ( 2 ) padaka; billA cAMdanI (0) strI0 cA~danI jyotsnA (2) caMdovA chata cAMdara (0) na0 tAroMkI dhuMdhalI rozanI (2) cA~danI (3) choTe chedameMse AnevAlI rozanIkI kirana 169 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Xing cAMdaNuM (0) na0 dekhiye 'cAdara' cAMda (1) vi0 safeda cittIdAra (2) niraMkuza; mastAnA [lA.] cAMvaliyo (0) puM0 caMdA ; caMdAmAmA cAMdalo ( 0 ) puM0 TIkA / [ cAMdale coMTavaM = = nasIba meM likhA jAnA; palle par3anA . ] cAMda (0) vi0 sUTakhaTa; zarAratI (2) na0 naTakhaTI; zarata 21 cAMdI (0) strI0 cA~dI (dhAtu) / [ -jevuM : bilakula ujalA. ] = vit (0) strI0 eka saMkrAmaka roga; upadaMza (2) jahAMse camar3I chila gaI ho yA ubharI ho aisA chAlA / [paDavI = chAlA par3anA. ] cAMbuM (0) na0 chedadAra ghAva vraNa upadaMza roga ( 2 ) ghAvakA dAg2a ;) vikatA (3) lAMchana, dAg2a [lA. ] (4) chiMdra; doSa [ gola AkAra cAMdo (0) puM0 cA~da (2) usake jaisA cAMpa (0) strI0 kisI bhI yaMtra mA sAdhanako calAne yA baMda karanekI kala; cA~pa peca (2) siTakinI ( 3 ) roba; ghAka [lA. ] ( 4 ) izArA; cetAvanI (5) ciMtA; fikra [-caDhAvavI : dAbaneke lie kalakA ghor3A uThAnA (2) uksaanaa| -rAjavI = dAba rakhanA; dabAva meM rakhanA (2) citA yA fikra karanA; sa~bhAla lenA. ] : ai (0) bi0 sakhta : kaDA ( 2 ) jalda asara karanevAlA # cAMga (0) sa0 kri0 cA~panA, dabAtA (2) jalAnA; jhulasAnA ( 3 ) ghUsa denA [lA. ] ( 4 ) sanA cAMpuM (A) na0pake kaTahalakA bIjakoSa koyA. For Private and Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAllo cAllo puM0 tilaka; TIkA (2) lalATameM cipakAnekI biMdI yA TikiyA (3) maMgala avasara para do jAtI paisoMkI bheMTa ; baroka; TIkekA rupayA (4)ThIka taraha nahIM galA huA (dAlakA) daanaa| [-amara raho = (strIkA) saubhAgya akhaMDa rho| -boTavo, pavo itane rupayoMkA bekAra kharca honA (2) itane rupayoMkA juramAnA honA.] cikAkhAI strI0 dekhiye 'zikAkaI' cikAra vi0 bharapUra; caka; ThasAThasa (2) labareja cikhala puM0 kIcar3a; cIkhala [pa.]. cicarako puM0 jhUlA ciniyArI strI0 kikiyAnA cillAhaTa cicUko (-) puM0 ciAM; ciNcaa| cicoge puM0 Ikha peranekA kolhU ciTanIsa puM0 ciTanavIsa ciThI strI0 ciTThI ; khata; purajA (2) mRtyuko khabara denevAlI ciTThI; kahAkta (3) siphArizI ciTThI ; siph'aarishnaamaa|[-upaaudii ciTThI uThAkara khAsa vastuke adhikArIkA nAma nizcita krnaa| -nAkhavI- usake lie ciTThI DAlanA.] ciDaga, a0 ki. cir3acir3AnA; cir3hanA ciDiyala vi0 cir3acir3A ciTANu vi0 cIkaTa aura badabUdAra ciMgArI strI cinagArI citaI na. cita; citta [pa.] pitarAmana na. citra (2)citrakArI citarAba sa0 kri0 citra banavAnA citAra puM0 citra (2)hUbahU bayAna citAro puM0 citerA; citrakAra citALa strI0 cIrI huI lakar3IkA Tukar3A; phaTThA; calA citta na0 citta; mana (2)dhyAna [lA.] citto puM0 cItA citra na. citra; tasavIra citrakAma na0 citrakArI citro puM0 dekhiye 'cItaro' cithariyaM vi0 dekhiye 'cItharehAla' cinagArI strI0 dekhiye 'ciNagArI' cinAI vi0 cInameM banAyA huA (2) cIna dezakA; cInI (3) cInI miTTIkA banAyA huA (4)nAjuka ; kama TikAU magara AkarSaka cipAsiyaM vi0 kaMjUsa (2) bAtakA bataMgar3a banAnekA AdI civAvalaM vi0 dekhiye 'cabAvalaM' cimotI strI0 cicar3I; kilanI cirAI strI0 ciravAI; cIranekI udhata cirAga puM0 cirAg2a; diyA (2) diyekI lau cirADo puM0 dekhiye 'cIro' ['cirAI' birAmaNa na0,(-NI) strI0 dekhiye cirAvasa0 kri0 cirAnA; ciravAnA cirA, a.kri. ciranA;phaTanA;darakanA cirUTa puM0 ; strI0 curuTa ; sigAra cirorI puM0 eka prakArakA narma patthara citava_sa0 ki0 manana karanA; socanA citA strI0 citA; fikra (2)vicAra cIka puM0; strI0 vanaspatimeM se nikalanevAlA cikanA rasa yA dUdha ; niryAsa cIkaTa vi0 cikanA; cIkaTa (2)tela, ghI Adi lagA huA (3)na0; strI0 cikanAI (4)cikanI cIz2a (ghI, tela Adi) yA aise padArtha meM rahanevAlA snigdha,tarala-tailI tattva carabI ; pheMTa' For Private and Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cIsarj cIkaTAvuM a0kri0 ghI, tela Adise cikaTA honA; cikaTanA; cikanAnA (2) ghI, tela lagA huA padArtha khAnese roga yA phor3ekA bar3ha jAnA cIkaTuM vi0 cikaTA; cIkaTa (2) cikanA lasadAra [ nApana cIkaNAI ( -za) strI0 cikanAI; cikaaroj vi0 cikanA ; cipacipA; lasadAra (2) [lA. ] kamakharca; kaMjUsa (3) jarUrata se jyAdA akla istemAla karanevAlA; cikanI cupar3I bAteM karanevAlA kAza strI0 cikanAI; snigdhatA cIkU na0 cIkU ( per3a aura phala ) vATo (-Do) puM0 cillAhaTa; cici[ gIta; cIja cIja (sa) strI0 cIz2a (2) acchA cITakabuM sa0 kri0 cimaTanA; piMDa na chor3anA; lipaTanA yAnA cITuM vi0 cikanA; cikaTA (2) na0 makkhana tapAnese nIce baiThanevAlA maila; ghRtamaMDa; kiTTa [ rata; cir3ha cIDa (Da') strI0 gussA; risa ( 2 ) nafacIDa na0 cIr3a (vRkSa) [ khijhAnA atraj (Da) sa0 kri0 cIDavAvuM (Da') a0 kri0 khIjanA pIDij (Da) vi0 cir3acir3A (2) na0 cINo puM0 eka prakArakA moTA anAja ; cenA cir3hAnA; cir3hanA; [ghur3akI; jhir3akI cIta vi0 cita; paTakA ulaTA (kuztI meM) cIta (0) na0 citta cItara sa0 kri0 citra banAnA; urehanA (2) ghasITa likhAvaTa likhanA; ghasITanA 171 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cItarI strI0 ghina; nafarata yA nArAjagIse chUTanevAlI ka~paka~pI / [-baDavI ghinase ka~paka~pI chUTanA.] cItarI puM0 cItA (2) eka prakArakA sA~pa, cItala [ cailA cItaLa strI0 cIrI huI lakar3IkA phaTThA; pItaLa puM0 eka prakArakA sA~pa ; cItala cIthaDuM na0 cithar3A; cIthar3A ater, atre, cIyarehAla dekhiye 'catharI' Adi. cInI vi0 cInI ; cIna dezakA ; cInase saMbaddha (2) strI0 eka prakArakI safeda miTTI (3) cInakI bhASA cIno puM0 cIna dezavAsI; cInI cIpa strI0 laMbI capaTI paTTI; khapacI; cippI phaTTI (2) tAzake pattoMkI pisAI yA usakI bArI cIpaTa strI0 khapacI ; cippI cIpaTI strI0 dekhiye 'capaTI' cIpaTo puM0 dekhiye 'capaTo' cIpaDuMna0, ( - Do) puM0 A~khakA kIcar3a ; cIpar3a; kIcar3a cIpa sa0kri0 hAtha se dAba - khIMcakara paTTI banAnA ( 2 ) sajAkara rakhanA; tAzake pattoMko pIsanA; pheMTanA; dhotIkI lAMgako ThIka karanA ( 3 ). ( bAtakA) bataMgar3a karanA cIpAcIpa strI0 bAra-bAra sajAkara rakhane kI kriyA cIpiyo puM0 cimaTA cIbaDI strI0 ullUkI jAtikA pakSI; khUsaTa cIbaDuM vi0 cipaTI nAkavAlA; cipaTa caubarI strI0 dekhiye 'cIbaDI' jI vi0 cipaTI nAkavAlA; cipaTa For Private and Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIbhago strI0 kakar3IkI jAtakI eka bela bImana0 AriyA; phUTa comaTI strI0 dekhiye 'capaTI' , bhImaTo puM0 baMr3I- cuTakI (2) bar3I cimaTI; cikoTI (3) cimaTAcomanI strI0 dhuA~kaza; cimanI (2) lempakI cimanI ....). [ (kAna) cImaLavU sa0 kri0 mor3anA; umeThanA cImaLAvU aki kumhalAnA; murajhAmA (2) bhItara hI bhItara jalanA; kur3hanA; jhuranA [varAra cIra strI0 phAMka ; Tukar3A (2) cIrA; . cIra strI0 striyoMkA eka rezamI vastra (2)balkala (3)koI kImatI kapar3A; cIra (prAyaH vyaMgyameM) . bIra sa0 kri0 cIranA; phAr3anA; pAchanA; kATanA (2) bIcameM se do hisse karanA; Ara-pAra nikala jAya aisA karanA (bhIr3ako cIranA) (3) gAhakase ucitase adhika dAma lenA; lUTanA; kasanA [lA.] [acAra cIriyAM na0 ba0va0 AmakI phauMkoMkA pIriyaM na0 phA~ka (2) (prAyaH Amake) acArakA Tukar3A caurI strI0 choTI patalI phAMka ; Tukar3A cIro puM0 cIrakara banAyA huA laMbA / patalA Tukar3A; dhajjI; cIra (2) zigAfa; darAra(3)pAcha; cIra / pIla strI0 vRkSoM AdimeMse nikalanevAlA rasa; niryAsa (2)eka tarahakI bhAjI; bathuA; cillI jola strI0 cIla pakSI cIlajhampa strI0 cIlakI taraha jhapaTTA mArakara jhaTa chIna lenA; cIlajhapaTTA.. bolo (cI') puM0 lIka; gar3avAMta (2) rivAja; paraMparA; rUr3hi [lA.] cIvaTa strI0 hoziyArI; darakAra : bIsa strI0 cIkha [cillAnA cIsAcIsa strI0 lagAtAra cIkhanAcIMparI strI0 choTA cithar3A (2)dhajjI bIyara na0 phaTA-purAnA kapar3A yA kapa DekA Tukar3A; cithar3A; gUdar3a .. cItharehAla vi0 jo phaTe-purAne kapar3e pahane ho (2) atyaMta nirdhana; phaTehAla [lA.] cIdaraDI strI0 ciMdI; (kapar3ekI) dhajjI cIdaraDo puM0 (kapar3ekI) bar3I ciMdI, dhajjI [(2) faramAmA cIparbusakri0 u~galIke izArese batAnA bIboLavU sakri0 dekhiye 'cImaLavU' cukAdo puM0 nibaTArA; nirNaya; phaisalA cukAbabuM sakri0 'cUka'kA preraNArthaka cukAvaM a0 kri0 'cUkavU'kA karmaNirUpa cugala vi0 cugalakhora; lutarA (2) strI0 cugalI cugalakhora vi0 cugalakhora; cavAI cugalI strI0 cug2alI cugalIkhora vi0 cugalakhora; cavAI cuDela strI0 cuDaila ; DAyana cunaMdA (-) vi0 cuniMdA; bar3hiyA cunAro puM0 cUnA phUMkanevAlA (2) cUnese putAI karanevAlA rAja (3)cUnA phUMkanevAlI jAtikA manuSya cupa vi0 cupa; khAmoza (2)a0 zAnta yA mauna rahaneke lie sUcita karanevAlA saMketa cupakI, cupakobI stro0 cuppI; mauna cupacApa, cupAbupa a0 cupacApa : For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhUmAva cunAva sa0 kri0 apanI marjI ke khilAfa zAnta honA; mana mAranA ( 2 ) bhItara hI bhItara jalanA; mana masosanA culetara na0 choTe pIDhe para jar3I huIM eka prakArakI churI; ha~siyA culetarI puM0 Ama kATanekA aujAra; lakar3I pare jar3A huA bar3A sarItA; amakaTanA saNiyaM vi0 sokhane kI prakRtivAlA (2) na0 choTe baccoMkA vATavekA kAThakA khilaunA, caTTa sADa ( - ) dhuM sa0kri0 cusAnA cuMga (-gA) la strI0 paMjA; caMgula; cuMgala ( 2 ) usake jaisI majabUta pakar3a; dabAva; zikaMjA [lA. ] - cuMgI strI 0 taMbAkU pInekI nalIke AkArakI cilama - [ mahasUla; cuMgI cuMgI strI0 mAla para liyA jAnevAlA cuMbaka vi0 cuMbana karanevAlA; muMba (2) apanI ora khIMcanevAlA (3) na0 cuMbaka vastu; udA0 'lohacuMbaka ' babu sa0 kri0 cUmanA cuMmALIsa vi0 cauvAlIsa; motera vi0 cauhattara; 74 cUka strI0 cUka; bhUla cUkaMtu vi0 cukatI; bebAqa a0 cukato; adA 44 kava sa0kri0 bhulA denA; bhulAnA (2) cukatA karanA; nipaTAnA (RRNe; "sArAra) 1 cukavAvaM a0 kri0 'cukavavu'kA karmaNi pUrva a0 kri0 cUkamA ; galatI karanA; bhUlanA (2) adI honA; nibaTanA; cukatA (3) saMyukta kriyakiM (pa mUla kriyakei sAtha AtI hai; Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir G cUlAsamaMtrI u0 'lakhI yo (4) sa0kri 'khonA; ga~vAnA; cUkanA ( avasara, nizAnA, gAMr3I Adi ) cUgavaM sa0 kri0 cuganA cUDa strI0 AMTI ( sA~pakI) pakar3a lapeTa, kuMDalI ' cUDagera puM0 cur3ihArA cUDalo puM0 dekhiye 'cUDo' cUDI strI0 cUr3I (2) grAmophonakA "rekArDa; cUr3I / [ a paheravI = nAmarda bananA; cUr3iyA~ pahananA. ] cUDIkarama na0 cUr3iyA~ tor3a denA; cUr3iyAM ThaMDhI karanA CAR cUDIgara puM0 dekhiye 'cUDamara' cUDo puM0 bar3I cUr3I; cUr3A / [-phoMDaka = vidhavA honA; cUr3iyA~ ThaMDhI karanA. ] ghUna gaccI (DI) strI0 cunekI maMz2abUta jor3AI (2) cunekI banAI huI pakkI chata chata bhAra dhUnI strI0 hIrekI katI, cunnI (2) nAkakI cunnIvAlI lauMga T [ 'cupa' Adi cUpacUpa dekhiye cUna ma0 cUvI, cujmI; jUnI- bhUsI vo kuM0 cUnA cUpa khUpakI, cUpacApa cUmeSu sa Mkri0 ghUmanA; cuMbana karatA cUra puMTha cUra cUrA [ cUrNa cUraNa na0 cUrana; bukamI ( 2 ) auSadhikA cUramuM na0 bhojanakA eka prakAra ; cUramA cUrI strI0 cUra; bArIka (supArIkA) cUro pu0 cUta cUra cUla (cU'la) strI rasoIke lie kara banAyA huA bar3A cUlhA; miTThI 'lAgaDI, lAlaDI (kU) strI0 cUlhekA bhI kAma denevAlI gaMgA For Private and Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUloM puM0 cUlhA / [pUlAmAMcA, para, pesa yUMTalI strii0cuttkii;cikuttii|-sbbii, -cUlhemeM jA; bhAr3ameM jaa| -phUMkabo bharavI,lebI-cuTakI kATanA yA lenA.] = khuda rasoI pakAnA cUlhA phUMkanAH] cUMTalo puM0 bar3I cuTakI cUI a0kri0 cUnA; TapakanA / cUMTavaM sakri0 cuTakIse tor3anA; cunanA pUjo puM0 chapparakA vaha cheda jisameMse (phUla Adi); kisI vastukA UparakA pAnI cUe (2) lakar3I yA narelIke hissA nocanA, khoMTanA (2) cunanA; jalanese usameMse nikalanevAlA rasa pasaMda karanA; chaaNttnaa| cUMTI kADha3 cUsa strI0 cUsanA; zoSaNa; dohana cunanA; chAMTanA.] cUsana na0 zoSaNa (2)vi.0 cUsanevAlA cUMTA a0ki. cunA jAnA sananIti, sampati strI0 zoSaNa cUMTI strI0 cuTakI; cikoTI cUsanI strI0 caTU (2)cUsa ddaalnaa| cUMga strI0 aMgator3a pIr3A savaM sakri0 cUsanA; sokhanA(2) cUMSavaM sa0 ki. hAyase kucala, masala rasa, sAra nicor3a lenA [lA.[cUsI DAlanA; gAMjanA; krama yA vyavasthA sAvaMcUsakara niHsatva kara DAlanA.] astavyasta karanA ke dhAna karavaMcIM -capar3a na karanA; cUMyAa0kri0 'cUMtharbu'kA karmaNi / yU~ na karanA basI strI0 cunarI; bUMdarI [pa.] cUMka strI0 peTakI aiMThana; maror3a (2) / bhRgaLaM vi0 dekhiye 'cUMkhaDu' choTI kIla; tArakI khUTI; crii| bALIsa vi0 dekhiye 'cumALIsa'; [-AvavIpeTameM pIr3A honA (2) cekA (..) sa0 ki0 dekhiye 'chekavU burA laganA; nArAja honA (3) cekacekA, kAceka (') strI0dekhiye guptarUpase etarAja honA.] 'chekAcheka' kArnua0 kri0 peTameM aiMThana paidA honA ko (.') puM0 cheka (2) chekanese (2) muptarUpase manameM nArAjagI _honevAlI lakIra yA dAg2a honA; nahIM bhAnA lA.] ceTaka na0 bhUta; bhUtapretakI chAyA (2) ga(-) vi. cuMdhA; choTI AMsoM- jAdU ceTaka vAlA; jisakI dRSTi maMda ho beDa na0 ba010 pAgalake-se hAvabhAva paMcavA a0 ki0 dekhiye 'cumAe~' yA ceSTAe~ (2) cher3achAr3a, naTakhaTI parcha vi0 dekhiye 'cUMkhaDu' . cetavanI strI0 cetAvanI; citAvanI jo na cUMyA cI-tanika bhI bolanA; betavA sa0 kri0 jalAnA; sulagAnA pratyuttara denA (2)etarAja; AnA- (2)Aga lagAnA(3) izArese batAnA kaanii| -kara-~-capar3a karanA.] (4) citAnA vi0 dekhiye 'cUMlaLU' ... cetama0 ki0 sulaganA; jalanA (2) bastrI0 sajalI; kulakara bAga laganA (3) izArese samajha jAnA mI svI0 pulanA pasaMca. (2) (4)caukanA honA; cetanA , mulAka; nirvAcana sArnusa ki0 dekhiye 'cetava': For Private and Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bena (ceM) na0 caina; sukha; ArAma; kala (2) AnaMda; mjaa|[-pr- kala par3anA; caina par3anA.] cena (ceM') na0 cihna; AsAra cenabALo (')puM0 cihna nizAnI (2) puM0ba0va0 hAva-bhAva; nAja-nakhare dhenabAjI (ceM) strI0 sukha-caina ; amana caina; cainakI baMsI bajAnA cepa puM0 mavAda; pIba (2)dUsareke roga yA saMbaMdhakA asara; chUta pepa puM0 dAba; dabAva (2) durAgraha; jida; htth| [-choravo = saMga chor3a denA (2) apanI haTha chor3a denaa| -mUkabo, melabo = (sUI dvArA)TIkA lagAnA (2)durAgraha chor3anA.] pavaM sa0 kri0 dabAnA (2.)nicor3anA (3)khoMsanA; ropanA bepI vi0 chutahA; chutailA; saMkrAmaka (2) cikanA; durAgrahI pera(ceM') sa0 kri0 akSara Adi kATanA; chekanA (2) khucar3a yA doSa 'nikAlanA; carcA karanA; bAta cher3anA baraMcara(-rA), rAberI (ceM) strI0 khUba ThekanA; bAra bAra chekanA cerImerI strI0 bakhziza bero(') puM0 ,ka belako strI0 lar3akI (pyAra aura tuccha kArameM) (2)celI; guragI belana0 bAlaka lako na0 lar3akA pelI strI0 celI; celina ; guragI to celaa| yo = celA muMDanA. ..... . . pAI saki0 seMkanA; marama karalA (jalatI ruI yA momase); lasAnA ceha (.) strI0 citA bace (ceM0)strI0cI-cI(2)kica-kica ceM (caeN0,0)a0 khAnagImeM; ApasameM (2) strI0; na0 AnAkAnI; etarAja (3) bakavAsa; bar3abar3a catara puM0, caitra mAsa; caita coka (cA~) vi0 cAra gunA (aMkoMmeM). (2) puM0 gharake bIcakI caukora khulI jagaha; cauka; ajira (3) makAnake sAmanekI khulI jagaha; cauka; sahana (4) muhalleke bIcakI khulI jagaha (5) baajaar| [-pUravA = caukameM sathiyA (svastika)aMkita karanA (2) maMgala-kArya karanA (3) khayAlI pulAva pakAnA.] cokalu (caoN) na0 lakar3IkA caukora DhA~cA jisameM kivAr3ake palle jar3e jAte haiM; caukhaTa; caukaThA (2)aisA lakar3IkA koI caukora DhAMcA; caukhaTA; phema ; caukaThA (3) yukti; bAjI lA.] (4)muhallekA sahana / [-savaM, besI jaq=saba jor3oMkA ThIka laganA (2) vivAha taya honA.] cokarI(coM) strI0x aisA cihna (2) kamaremeM banA huA meMDadAra caukA jisameM morI rahatI hai; caukA (3) cAra AdamiyoMkI maMDalI; caukar3I (4) cAra yugoMkA samUha / [-paravIlikhA huA g2alata honese usa para krAsa par3anA; anutIrNa honaa|-muukbii-glt ThaharAnA; radda karanA (2)uttIrNa na karanA (3) gairahAjirakA cihna karanA.] coka (cau)ba0 ki0 dekhiye coka' bola (cau) ni0 caukasa; taya; paNA ThIka (vastu) (2) satarka; hoziyAra; For Private and Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bolAI caukasa (manuSya) (3) bharosekA 1 (manuSya) (4) a0 avazya alisAI (ca) strI0 cokasI; caukasAI (2) bharosA (3) khabaradArI / [ - rAjavI = satarka, sAvadhAna rahanA.] cokasI (caoN) puM0 sone-rUpekA kase ni'kAlanevAlA (2) caukasI; sone-rUpaikA pezA karanevAlA (3) eka alla (4) strI0 dekhiye 'cokasAI' cakiyAta (cA) puDha caukIdAra caukI (cA) strI0 vaha sthAna jahA~ caukIdAra rahatA ho; cokI (2) rakhavAlI; caukIdArI (3) nigarAnI; caukI (4) Tola nAkA, cuMgIghara (5) eka gahanA (6) lakar3IkA cAra pAyoMvAlA, caukora choTA takhtA; caukI 6 * cokIdAra (caoN) puM0 caukIdAra cokIdArI strI0 caukIdArI rakhavAlI cokIparo pu0 caukI aura paharA; kar3I nigarAnI; sakhta paharA coko (caoN) puM0 caukora sthAna cauka (2) rasoI karaneke lie gobarase lipI huI jagaha; caukA (3) masama suna vyaktiko liTAne ke lie movasse lIpakara taiyAra kI huI jagaha caukAH / coke paDhamaraNAsanna honA / coke maraNA para sulAnAH khAdase utAranA / devo, bALako caukA lagAnA (3) prapalA karanA; kAma bagAnA.] pic coko (ca) kozA caukA (tAzakana) poksa (ma) vi0 dekhiye cokasa O bojA 5 apana (tAzakA) 176 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cola vi0 cokhA ; sAfa (2) strI0 safAI; cokhApana (3) faisalA ; niMbaTArA [lA. ] cokhavaTa strI0 pavitratA; zuddhi (2) safAI spaSTatA (3) nibaTArA; faisalA... cokhaMDa (ca) vi0 dekhiye 'cokhaMDa' ( 2 ) puM0 caukora AkRti (3) cAroM mahAdvIpa - ( pRthvIke) cokhaMDa (cA~) vi0 caukora; caukonA (2) caurasa ( 3 ) caukhaMDa 17 cokhA puM0 ba0 0 cAvala; taMDula | [- mUkavA jarbu = nyotA dene jAnA / -- bhegI iyaLa = bar3e ke sAtha choTA. ] cokhApUra vio eka cAvalake barAbara ( nApa yA vajranameM) ; cAvalabhar cokhAbhAra vi0 eka cAvala ke vajranake jitanA ( 2 ) jarA-sA [lA.] cokhuM vi0 dekhiye 'corUkha' cokhUNa ( - jiyUM) (ca) vi0 catuSkoNa caukonA.. C: cokhUMTa (caoN) bri0 cAroM dizAoMmeM AyA huA; vAma: caukhaMDa (2) 4-0 cAroM ora, causUMda Spo cokho puM0 cAvalakA, dAnAcokhAI strI0 svacchatA; zuddhatA (2) prAmANikatA sacAI E cokhuM vior svaccha, sAfa (2) binA milAvaTakA; zuddha; cokhA; khalisa (nafA) (3) saccA; kharA; AmANika (4 ) spaSTa sAfa / [ sAfa karA (2) spaSTa karanA (3) ghoTAlA nikAla denA (4) khatma karanA / cIrakho mANasa hA ImAnadAra vyaktiH prAmANika, sa) For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 177 boravaMcaTa vi0 bilakula sAfa sAfa- codaI vi0 corI karanekA AdI; codA sutharA (2)succA; cAMI cogage (coM) puM0 cArakA AMka; 4 pora(baoNDa)sa0 ki.cipakAnA (2) joga (cA) vi0 cAra gunA; cogunA jar3anA; biThAnA (3)jamAnA; lagAcogamA (-radama) (cA~) a0| cAroM nA; mAranA (dhaula, soMTA) (4)ThIka, dizAoMmeM; caugirda kaThora, lagatI bAta kahanA bhopAna (cau) na0 maidAna; caugAna pogAI (cA strI0 caur3AI copaDiyAM (cA~) na0 ba0va0 cAra cAra corDa(cA~) vi0 caur3A (2) cauharA ghar3Ike aMtara para bajAye jAnevAle coge(cau) puM0 ekake Upara eka rakhI nagAr3e; gajara hI cIjoMkA Dhera; gaDDI copariyaM (cA~) na0 cAra ghar3I jitanA notaraka (caoN)a0 cAroM tarafa; caumirda samaya (2)muhUrta ; sAita cotaro(cA~) puM0 bar3A cabUtarA; cautarA coTa strI0 coTa ; AghAta; vAra(2) (2)dhAnA; cokI [dosUtI; dusUcI ghAta; dAve; maukA (3)eka prakArakA colA (cA~) vi. cAra tAroMvAlA; tAMtrika abhicAra; mAraNa; mUTha (4) potrIsa (cau)vi0 cauMtIsa; cauMtisa:34 nishaanaa| [-lAgavI, vAgavI = acUka ghoSa (caoNtha,) strI0 cautha; pratyeka vAra honA; dAve yA yuktikA saphala pakSakI cauthI tithi(2)dekhiye 'cothAI' honA(2)coTa laganA; jakhmI honA; cothAI (caoN) strI0 cauthAI; cauthA moca AnA.] bhAga (2) rAjasvakA caturthAza . coTa(-dUka, -) (caoN) vi. cipa coSiyu (caoN) vi. cauthe dina para par3anekanevAlA; camaciccar3a vAlA (2)ma0 cauthA bhAga (3)choTe coTalI strI0 coTI; zikhA (2)nAri bAlakako mRtyuke cauthe dina honevAlI kriyA yA bhoja yalake raishe|[-pkddvii coTI dabAnA cothiyo ( tAba) (coM) puM0 cauthe dina (2)kAna pakar3anA; qabUla kraanaa| bhAnevAlA jvara; cauthiyA .. -maMtaravI = dAva-pecase basameM karanA; coda(vi)(caoN)ma. caugirda; caucoTI ktrnaa| -laI javI= chalanA.] khUTa; caturdika coTalo puM0 striyoMkI coTI; veNI bogarI (cA~) puM0 mukhya mADIvAna coTa, (coM)sakri0 cikanAIke kAraNa sArathi (2)gAMvakI sImAkI caukI jur3anA; cipakanA; (-se) laga jAnA karake bakhzisameM milI huI jamInakI (2)cimaTanA; AgrahapUrvaka pakar3e raha- upaja lenevAlA (3)pahAr3oM aura jaMganA; aDDA jamAnA [lA.](3)ma0kri0 loMmeM basanevAlI eka jAti baiThanA(tucchakArameM). . poSase (coM) puM0 gAMvakA mukhiyA; coTAmbu (coM) sa0 ki0 cipakAnA.. mukhiyA; goSarI (2) caudharI' coTI strI0 coTI; zikhA jAtikA bhAvamI gu. hi-12 For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bImAra povAra (caoN) vi0 (2) a0 bahuta; ATha ATha A~sU yA phUTa-phUTakara (ronA) copaga (-) (ca) vi0 cAra pairoMvAlA (2) na0 pazu caupAyA [ cInI copacInI strI0 eka auSadhi; cobacopaTa (caoN) strI0 causara; caupar3a (2) causara kI bisAta; causara copaDa na0 ghI copaDa sa0 kri0 cupar3anA; potanA copaDAva sa0kri0 'cupar3anA' kI preraNArthaka kriyA ( 2 ) gAlI yA apazabda sunAnA; phaTakAranA copaDI (caoN) strI0 pustaka; kitAba / [urat phADa = kitAba bahuta par3hanA ( vyaMga yA tiraskArameM); pothA par3hanA. ] copasuM (caoN) vi0 jisameM cAra taheM hoM; ter (2) na0 cAra tahoMvAlI roTI ; capAtI (3) kitAba (tucchakAra meM) copar3e fro cupar3I (cIja) ; cikaTA copaDI (caoN) puM0 hisAba likhanekI nahI; bhii| [sakelavI, kADhavo = byaurevAra noTa kholanA ; udher3akara rakha denA (2) gar3e murde ukhAr3anA.] copana (caoN) vi0 cauvana; 54 copa sa0 kri0 khoMsanA; ropanA; cahoranA (paudA) (2) TIpanA (3) marammata karanA; mAranA copAI (caoN) strI0 caupAI (2) cArapAI copATa (ca) strI0 dekhiye 'copaTa' (2) samatala bhUmi maidAna (3.) dAlAna ke aMdarakA kamarA copAni (caoN) na0 cArapA~ca pRSThoMkI laghu pustaka pustikA; risAlA; caupatiyA, 'pampleTa' (2) bijJApana; ghoSaNA (3) (choTA) samAcArapatra 178 popaTI = copAsa (caoN) a0 cAroM ora; caugirda cophera (-rI) (caoN) a0 cAroM ora cobhIluM vi0 khisiyAnA; lajjita comaga (caoN) a0 cAroM ora; caugirda 'comAsu (caoN) vi0 caumAsemeM honevAlA; caumasiyA [ mahIne; caumAsA comAsu (caoN) na0 barasAtake cAra comera (caoN) a0 cAroM ora; caugirda cora puM0 cora / [-koTavALane daMDe = ulaTA cora kotavAlako DA~Te . ] coracasAra puM0 coracakAra coraTuM vi0 coTTA; coraTA coraNI strI0 lar3ake-lar3akiyoMke pahananekA choTA pAjAmA; suthanI coraNo puM0 jA~ghake pAsa taMga na ho aisA pAjAmA; suthanA (2) bar3A pAjAmA coradAnata strI0 badanIyata; beImAnI cora sa0 kri0 curAnA; corI karanA; kAmameM jI curAnA; ucitase kama kAma karanA; kasara karanA; kamI rakhanA ( kAma, mana, mihanata AdimeM) corasa (caoN) puM0 samakoNa caturbhuja AkRti ( 2 ) vi0 aise AkArakA; caurasa ; 'skvera' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir coraso (caoN) puM0 moTe kapar3ekA caurasa Tukar3A (2) eka prakArakI jyAdA caur3I cAdara; cAdarA [ caurAnave; 94 corA (-j) (ca) vi0 caurAnabe; corAzI ( -sI) vi0 caurAsI; 84 (2) strI0 brAhmaNoMkI caurAsI - sabhI jAtiyoMkA samUhabhoja corI (caoN) strI0 lagna maMDapa ; caurI corI strI0 corI (2) corakA kAma corIcapAThI strI0 kisI prakAskI corI yA gunAha ; corI-cakArI For Private and Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir borIchupI porIkhUpI strI0 corI yA chipAva; corI-chuppe corIpherA (cA) puM0 ba0 50 lagnamaMDapameM varakanyAkI agnikI parikramA; bhAMvara; phere coro (cA~) puM0 caupAla (2) pulisa caukI; thAnA (3)bar3A cabUtarA; caurA cobaI(coM) vi0 cAra tahoMvAlA; caupA; cautahA (2)caugunA covIsa (cA) vi0 caubIsa; 24 posaTha (cA) vi0 causaTha; 64 posara (cA~) vi0 caular3A; causara(2) strI0 cAra lar3oMko gUMthakara kapar3e para bela-bUTe nikAlanekA kAma; caukar3I (3) eka khela; causara(4) cArakI goI (bailoMkI) (5) caular3A hAra (puruSoMkA) [cakkA cosalaM (cA~) na0 jamA huA Tukar3A; coLa (coM) strI0 caurekI phalI poLa sa0 kri0 malanA; masalanA(2) kucalanA; bArabAra ulaTapulaTa karanA; bigAr3anA [lA.] poLA(nA) puM0 ba0 50 eka dalahana bor3A; lobiyA; caurA coLAcoLa (-LI)strI0 gIjanA-malanA poLiyA puM0 ba0 10 gale kI donoM orakI gilaTI; kauvA; galekI ghaMTI coLI strI0 colI coLI (cau) strI0 bor3A(phalI) (2) bor3A; caurA; lobiyA boLo puM0 aMgarakhekA kaMThA yA ghATa; colA (2)fakIroMkA laMbA, DhIlADAlA kuratA; colA caoNka(caoN0) a0 kri0 caukanA; bhar3akanA; camakanA [cimaTanA caoNTa (cau0) sa0 kri0 cipakanA; cauTuM na0 bAjAra; cauhaTTA; cauka cauba vi0 caudaha; 14 caura, vi0 caudahavAM (2)na0 mRtyuke caudahaveM dina kiyA jAnevAlA bhoja caura ratana na0 amRta (2)mAra; dara [caudasa caurasa (-) strI0 caudahavIM tithi, caudaziyo puM0 vighna-saMtoSI pAra strI0 pappar3A tamAcA (2)bhUka puM0'ca' vargakA-tAlusthAnIya dUsarA vyaMjana - vi0 chaH; cha; 6 kama0 cakita; vismita; bhoMcaka kaI na0,(ge) puM0 'chakA samUha; chakar3I; chakkA chako pu. chakar3A; samgar3a; bailagAr3I baki chakanA; kisIke kAbUmeM rahanA; hApase jAnA; bahakanA chAriyo puM0 : u~galiyoMvAlA vyakti; chAMgura chako puM0 cha bUTiyoMvAlA tAzakA pattA; chakkA (2) pAsakA vaha baka jisameM chaha biMdiyAM ho| [vADI avA-nAummIda honA; pasta himmata hogA chUTanA. For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAko paMco bhUsI [gussA 18. bhAko paMkho puM0 saTTe yA gaMjIphekA eka cUr3I jaisA pavikA eka gahanA; bar3A khela (2) jUmA; chakkA (3) dArva- (2) (kuMkumakA) thApA peca; chakkA -paMjA . .... ma(-maNa) strI0 char3anekI ucata chana(-Niyu) vi0 chaH koNa yA chaH kuTAI chaTAI (2)char3anese nikalane. bhujAoMvAlA; SaTkoNa yA SaDbhuja vAlI mahIna bhUsI; cAvalakI mahIna chagage puM0 chaH kA bAMka chacoka (cA~) a0 khule-Ama; sabake chaDI strI0 char3I; sIdhA, patalA DaMDA sAmane (2) rAjAoMke rAjacihnakA DaMDA; chachapATa puM0 chana-chana (2) mijAja; ballama coba(3) gucchaa|[-pokaarviivi0 chichalA; uthalA rAjAoMkI stuti gAnA.] chachaMbara na0 chuchaMdara; chachaMdara (2)eka chaDIvAra puM0 char3IdAra; cobadAra AtizabAz2I (3)vi0 naTakhaTa avamI chaI vi0 char3A; akelA (2) lA.] ujAvaTI strI0 jharokhekA choTA chappara; kuMvArA; avivAhita (3)jisake bAla bacce na hoM; akelA [jAhirameM chaM na0 chajjA; jharokhA; bArajA chacoka a0 khule khajAne ; sare bAjAra; chaTa a0 dhutakArasUcaka udgAra; dhat chaNako puM0 chanAkA; chana'kI AvAja chaTaphavaM a0 kri0 chaTakanA; sarakanA; (2) gurrAhaTa ; gussA (3)tucchakAra; khisakanA (2)bhAga jAnA lA.] phaTakAra chaTakArasa0 kri0 dutakAratA.... chaNa, sa0 kri0 mahIna kapar3ese chAnanA chaTAIna0 chaTakA; dAve-peca; jAla yA cAlanA(2)kar3I jAMca yA chAnachaTA strI0 chaTA; zobhA; zAna (2) bIna karanA rIta; khUbI . [(bhASaNa, vArtA) chaNa sa0 kri0 nAkhUnase khujalAnA chaTAvAra vi0 zAnadAra; lacchedAra (2) gar3e murde ukhAr3anA; apriya chaTAMka na0 eka (kaccA)serakA AThavAM bAtako cher3anA [lA. bhAga; chaTAMka chaNaNI, chaNAvaTa strI0 chAnanA; chAnachaTha strI0 chaThI tithi; chaTha bIna; bhUlI huI bAtako cher3anA pachI strI0 janmake vAdakA chaThA dina chata strI0 honekA bhAva; hastI (2) chaThI / -- pAvana kATha, gAThI bahutAyata; adhikatA; bAr3ha ... mAmA-chaThIkA khAyA-pIyA nika- chata strI0 makAna yA kamareke aMdarakI lanA; bahuta ke karanA(2)khUba pITanA.] pakkI pATana; chata ; 'sIliMga' (2) bavaM vi0 chaThavAM chaThA makAnakA UparakA pakkA khulA farza; mA0zi0 char3anA; (cAvala mAdi) chata; dhAvA baTakara chilake alaga karanA (2) utA ba0 taba bhI; phira bhI pITanA (3) ugamA : 06: vi. vidyamAna jinA (2)paTakA chA puM05050 (strIyA banosa) TA; cita (3)sarala; sIvA (4) For Private and Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org chapATa khulA; jAhira / [ - rAkhabuM - vaMzaparaMparA jArI rakhanA (2) saba acchI tarahase saMbhAlakara rakhanA. ] [ huA chatuMpATa vi0 cita; pIThake bala phailAyA chate a0 rahate hue; hote hue chatA ( - tuM) pATa vi0 dekhie 'chatuMpATa' chatra na0 bar3I chatarI ; chAtA (2) rAjacihnarUpa chatarI ; chatra (3) rakSaNa karanevAlA; pAlaka [ [lA. ] chatrachAyA strI0 chatracchAyA (2) Azraya chatrI strI0 chAtA ; chatarI ( 2 ) gAr3I, palaMga Adike DhA~ceke UparakA AcchAdana chatarI chatrIza ( sa ) vi0 chattIsa; 36 chanAchanI strI0 bAra-bAra chana-chanakI AvAja honA (2) rupaye-paisoMkI bAr3ha cha ( -zruM) vi0 chAnabe ; chiyAnabe ; chiyAnave; 96 [ majadUrI; chapAI chapAI ( - maNa, - maNI) strI0 chApanekI chapAvavuM sa0 kri0 chapAnA; chapavAnA chapAvuM a0kri0 chapanA; chApA jAnA (2) chipanA (3) (pataMgakA) ekadama nIce giranA chappana vi0 chappana; 56 / [-upara mUMgaLI vAgavI = bahuta mAladAra honA (2) bilakula khayAla na rahanA ; gaharI nIMda sonA. ] chappana bhoga puM0 chappana prakArakI rasoI jo ThAkurajIke bhogameM lagatI hai chappaniyo vi0 puM0 vikrama saMvat 1956 kA bar3A akAla [ chappaya chappo puM0 chaH caraNoMvAlA eka chanda ; chamachabAvavuM sa0kri0 chapachapAnA ( 2 ) chapachapAkara kapar3A ghonA; chA~TanA chabata vi0 chichalA (2) gaMdA; mailA 181 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chaLabuM ( 3 ) na0 visAvase patalA banA huA pattara ( 4 ) gAMjA huA kAg2az2akA Tukar3A chabaraDo puM0 ghoTAlA; avyavasthA chabalIkAM na0 ba0 va0 jhAla- jhAlara; jhA~jha / [ -vagADavAM dhanadaulatakA nAza honA; rupaye paise se khAlI honA. ] chaba (bI) strI0 citra; tasavIra ( 2 ) kAMti; sauMdarya; chavi chabIluM vi0 chabIlA; sajIlA chamakaluM na0 naTakhaTI ( 2 ) bakher3A; daMgA chamakAra sa0 kri0 'chama' kI AvAja karanA; chanakAnA [ chamAhI chamAsika vi0 chaH mahIne para honevAlA; chara puM0 usturA; churA ( 2 ) mada; ahaMkAra ( 3 ) mastI; dhuna / [ -UThavo, UDavo * usturekA cepa laganA. ] = = kharI strI0 churI; kAtA / [-UchaLavI = churIse mArakATa honA / --mUkavI churI pheranA ( 2 ) pAyamAla karanA. ] charo puM0 churA (2) khaMjara (3) baMdUqakA charrA (4) bola-beriMgameM kAma AnevAlI lohekI golI ; charrA chalaka a0 chalakatA ho isa taraha chalakA a0 kri0 chalakanA (2) garvase itarAnA [lA. ] chalaMga strI0 chalA~ga; caukar3I chalAchala a0 labAlaba ( bharA huA ) chalAvuM a0 kri0 dekhiye 'chalakAvuM' chalUDI strI0 chAlI; kaTorI chalochala a0 dekhiye 'chalAchala' chavAvuM a0 kri0 chAnA; ghiranA; pasaranA chabvIza (sa) vi0 chabbIsa; 26 chaLa puM0; na0 chala; dhokhA ; jhA~sA chaLakapaTa na0 chala-kapaTa ; jhAMsA-paTTI chaLa sa0 kri0 chalanA; ThaganA For Private and Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chAra 182 chaLa0 kri0 bhayase cauMkanA; coMkanA / mane (saca kahanA)(2) himmata bNdhaanaa| chaMchanvaMsa0 kri0 cher3anA; cir3hAnA -ThokIne kahe vizvAsa aura himmachaMTakAva puM0 chir3akAva take sAtha kahanA chAtI Thokakara khnaa| chaMTAva sa0 kri0 chir3akavAnA -phUlavI AnaMda yA garva honaa|-maaN chaMTA, a0 kri0 chir3akA jAnA (2) ghAlavaM = chAtIse lagAnA.] chIMTe ur3anA; chIMToMse tara honA; bhIganA / chAtIcalaM vi0 dilacalA; sAhasI (3)gAbhina honA; bharanA (gAya, bhaiMsa chAtIphATa a0 chAtI phaTa jAya isa AdikA) taraha; hRdayapUrvaka chaMda puM0 lata; Teva; vyasana chAtIbhera a0 himmatase (2) (khar3I chavI, chaMbIlaMbi0 maujI; zaukIna ; chailA car3hAImeM) dama bhara jAya isa taraha (2) amuka cIjakI Adata rakhanevAlA chA- vi0 gupta; chipA huA (2) zAnta; chAka puM0 chAka; nazA (2)mijAja; [na jAne aisA; gupta ahaMkAra (3)strI0 dugaMdha ; hIka chA-chapatuM(--) vi0 chipA huA; koI chAkarTa vi0 zarAba pIkara madahoza banA chAnumAna vi0 gupta (2) chipe-chipe; huA; matavAlA; pramatta cupa-cApa; corI-corI chAkaTo puM0 zarAbI chApa strI0 eka cIjakA dUsarI para dabachAkoTo puM0 jhir3akI; lAnata ; bhartsanA nese par3anevAlA cihna; nizAna ; mArkA; chAcha vi0 chichalA chApa (2)muhara; ThappA (3)pataMgakA chAja na0 chappara para ataravana, bA~sa, taste yakAyaka giranA (4) [lA.] mana para yA balliyoM vagairahase kiyA jAnevAlA par3A huA asara; kAyama kI huI rAya AcchAdana yA ye saba cIjeM; chAja; (5)chApanekI safAI (6)prabhAva;dAba chAjana [chajjA (2)parachattI; TAMr3a chApakhAnuM na0 chApAkhAnA; 'presa' chAjalI strI0 aTArIkI pakkI chata; chAparI strI0 chapariyA; mar3aI (2) chAja, sa0 kri0 lAyaka-kAbila honA ___ jhoMpar3I; ghara [lA.] [jhoMpar3A (2)phabanA; zobhA denA; chAjanA; chApavaM na0 gharakA chAjana; chappara (2) jeba denA (3.) jyAdA samaya TikanA chApa, sa0 ki0 chApanA [(2)ThappA chAjina. zokAvegase chAtI pITanA; chApuMna0 dainika akhabAra; samAcArapatra piTTasa [pATa; sillI chApo puM0 chApA; dhAvA (2) chApese chATa strI0 pattharakA laMbA-caur3A Tukar3A; banAyA huA nizAna; chApA (3) chANa na0 gAya-bhaisakA mala; gobara lAga; rasUma ; kara chANa, sa0 kri0 bArIka chAnanA chAba (0DI) strI0,(0) na0 DaliyA; chANUna0 upalA; goharA chichalA, choTA chabar3A; dorI chAtI strI0chAtI; sInA (2)dila (3) chAra (chA') paM0; strI0 pajAvekA cUrA himmata ; jigara |[-upr hAtha mUkabo (2)phaphUMdI (3)dhUla (4)chAra; rAkha = chAtI para hAtha rakhanA-Izvarake sA- (5)cIja para jamanevAlI papar3I For Private and Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jharI : chArI (chA') strI0 kisI cIja para jamanevAlI parata yA papar3I kArya (chA) na0 IMToM, miTTI aura cUnevAlA cUrA [ tIkhI DakAra kAroDiyA (chA') vi0ba0va0 pittavAlI chAla strI0 chAla (per3akI) kAla puM0 pIchA ( chor3anA) chAlaka strI0 chalaka chAlakuM vi0 chichalA; uthalA (2) halakA ; ochA [lA. ] (3) na0 do bAjUvAlI aura bIcameM khulI gadhe para lAdanekI gonI; gaThiyA; khurajI (4) cAra manakI taula (kavI) chAlAM na0 ba0 va0 chilake; bhUsA (2) khuraMDa; chAle : chAliyaM na0 caur3e muMhakI kaTorI chAlI strI0 kaTorI; pyAlI khAna0 kaTorA ; pyAlA chAvaNI (chA') strI0 ( lazkarI) par3Ava yA muqAma; chAvanI chAvara (chA') sa0 kri0 AcchAdana karanA, DhakanA (2) prakaTa na karanA; chipAnA chAbuM (chA') sa0kri0 chAnA; DhakanA chAza (za' ) strI0 chAcha; maTThA chAzI (sI) vi0 chiyAsI; 86 chAMDij (0) na0 jhir3akI; bhartsanA chAMTa (0) strI0 nanhIM nanhIM bUMdeM ; phuhAra (2) Upara Uparase chIlane yA kATane se honevAle Tukar3e chA~Tana; chA~Ta / [ -mAravI = gapa hA~kanA (2) bar3AI, abhimAna hA~kanA / levI = chIMTe DalavAkara sparzadoSase mukta honA. ] chaTa na0 (rolI- kesara varI rAke) chIMTe pheMkanA (2) (kapar3e para ) chIMToMkI chApa ; 183 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir choTa (0) sa0 kri0 chiTafanA; chir3akanA; bikheranA (2) Upara Uparase kATanA ; chAMTanA (3) gapa yA bar3AI tear [.] (4) ghUsa denA [jhIMsI chAMTA (0) puM0 ba0 va0 chIMTe; kuhAra; chAM (0) vi0 gapor3A chAMTo (0) puM0 chIMTA (2) [lA.] dAna; kalaMka (3) chuAchUta yA khAne-pInekA saMbaMdha ( 4 ) tanika ; jarA bhI; udA0 'enAmAM chAMToya akkala nathI' chAMTopANI (0) na0 zarAba [lA. ] (0) sa0 kri0 tyAganA; chor3anA (2) vivAha-saMbaMdhakA viccheda karanA; talAqa denA; tyAganA ( 3 ) thAlI meM ana jUThA chor3anA chAMDI (-DelI) (0) vi0 strI0 patikI tyAgI huI ; talAqa dI huI; tyaktA chAMdaj (0) sa0kri0 loMdese thopanA moTA lIpanA; chopanA chAMdo (0) puM0 gobara aura miTTIkA loMdA; gillavA; chopa (2) gAr3hA lepa yA lipAI chAMya strI0, (-yo) puM0, (0DI) strI0, ( 0 Do) puM0 chAyA; sAyA; chA~ha (2) Azraya (3) asara; chApa [lA. ] kinALa vi0 chinAlA karanevAlA (2) strI0 chinAla; kulaTA chinALabuM vi0 badakAra; vyabhicArI kinALI strI0, (-chaM) na0 chinAlA; badakArI DipolI strI0 dekhiye 'chIpa' hI a0 dhikkAra yA tiraskArakA bhAva pragaTa karanevAlA zabda; yU; chiH; chI (2) gaMdagIsUcaka udgAra; chI (3) strI0 na0 gaMdIcIja (4) chI; gU; mailA For Private and Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bIca vi. chichalA; uvalA chINa sa0 ki0 kaddakaza para ghisamA; kasanA(2)chIlanA; kATanA (sabjI) choNI strI0 kaddakaza; ghiyAkaza (2) sutArakA aujAra; rukhAnI (3) dhAtu yA patthara kATanekA aujAra; TaoNkI; chainii| -kavI kATa DAlanA (2) tabAha karanA; churI pheranA.] chInavavaMsa0 kri0 chInanA (2)ThaganA chInavAvua0 kri0 chInA jAnA; chinanA chIpa strI0 sIpa chIpaqa0 ki0 bujhanA-miTanA (pyAsakA) (2)chipanA; lukanA chIpo puM0 kapar3A chApanevAlA; chIpI chI, na0 patIlIkA Dhakkana; taztarI DIka strI0 chIMkanekI kriyA; chIMka chIMkanI strI0 suMghanI; nAsa chIMka a0 kri0 chIMkanA chIMTa strI0 vaha kapar3A jisa para raMgabiraMgI bUTiyAM chapI hoM; chIMTa DIsI strI0 do makAnoMke bIcakI saMkarI galI; aMtarikA aI na0 bAr3ameM saMkarA rAstA (2) [lA.] aiba; doSa (3) bahAnA chuTakAro puM0 chuTakArA; najAta ;rihAI chuTAI a0 kri0 chUTA jAnA; chUTanekI kriyA honA chuTTI strI0 chuTTI (2)phurasata chuI vi0 dekhiye 'chuTuM' chupAva, sa0 kri0 chipAnA; chupAnA; sapanA (muMha) [dabakanA kRpAvaM a0 kri0 chipanA; chupanA; dhU na0 chU honA; calatA bananA chUTa (Ta,) strI0 kuzAdagI (2.) rakhA; anumati (3)chUTa; RNakI mAjhI (4) pataMgako ur3Ane ke lie dariyAI denA; chur3AnA (5)svataMtratA(6) riAyata; kar3AIkA abhAva -mApavI-svataMtratA denA; rajA yA AjAdI denaa| -pavI chuTTI milanA (2) roka yA manAhIkA dUra honA (3)kamI na rahanA.] chUTaka vi0 alaga-alaga; bhinna-bhina (2)khurdA; phuTakara chUTako puM0 chuTakArA; rihAI chuTachATa strI0 (RNameM) thor3I-bahuta mAfI denA; chUTa; riAyata(2)jagahakI bahutAyata; kuzAdagI chUTaa0 ki0 baMdhana dUra honA; chUTanA (2) (yakAyaka yA jorase) bAhara nikalanA(pasInA, bU, golI Adi) (3) pAsase nikalanA; udA. 'camaDI tUTe paNa damaDo na chUTe' (4) (jAneke lie) ijAjata milanA; chUTanA (5) cipakI huI cIjakA alaga honA; khulanA (gAMTha) (6)kisI bhAva yA lAgaNIkA ekadama umar3a AnA-pragaTa honA (rahama, gussA, ljjaa)| [chUTIjaq= kaida yA baMdhanase mukta honA (2)adAlatameM nirdoSa ThaharanA / chUTI parajavAbadArImeMse mukara jAnA (2)varabAda, nikammA jAnA (mihanata).] chUTAcheDA puM0 ba0 va0 kAyadeke anusAra vivAhakA viccheda ; talAka chuI vi. jo baiMdhA na ho; chuTTA; khulA; rihA (2) fAriga; bekAra; naukarI Adise maukUfa; paratarafa (3)alaga; bhinna (4)bhurabhurA (5)kuzAdA; khulA; vistRta (6)ma0 rejagArI; khurdA; chuTTA bvAyaM vi0 titara-bitara; alagaalaga; jhilamilA (bunAI) For Private and Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samajUta strI0 chuvAchUta; chUtachAta chupa a0 kri0 chipanA; chupanA chupI polIsa strI0 khufiyA pulisa; sI0 AI0 DI0 vi0 gupta ; khufiyA maMtara na0 jAdU; chUmaMtara / [-baI javaM = bhAga jAnA; gAyaba honA; chU honA.] DUMcho na0 ba0va0 reze; phucar3e cuMbana0 badana para suI cubhAkara banAI huI biMdI, AkRti Adi; godanA DUMda sa0 kri0 suI cubhAkara godanA; godanA (2) bArIka kUTanA; kucalanA DUMbAva, sa0 kri0 gudAnA; gudavAnA; kuTavAnA; kucalavAnA [jAnA chudAvaM a0 kri0 kUTA jAnA(2)kucala DUMgo puM0 kUTa-kUTakara banAyA huA loMdA, piMDA (2)kasakara banAyA huA bAmakA acAra cheka a0 nipaTa; bilakula; nirA (2) puM0 Akhira; aMta [pa.] chekavaM sa0 kri0 chekanA (2)likhA huA kATanA yA miTA denA chekAcheka (-kI)strI0 likhe hue akSaroM ko jahAM-tahAM kATanA yA miTAnA; cheka cheko puM0 chekaneke lie khIMcI haI lakIra chedaM vi0 dUra (2)na0 do jagahoMke bIcakA phAsalA; duurii| [-paDa = aMtara bar3hanA / -bhAgaq=aMtara kama karanA.] keTe a0 dUra; fAsale para cheDatI strI0 chidra; doSa; aiba (2) naTakhaTI; cher3akhAnI; satAnA; cher3anA chera sa0 kri0 khijhAnA (2)cher3anA; 'TakoranA; bajAnA . cheDAgAMThana (-) (che') na0 vara-vadhUke kapar3eke chora bAMdhanekA vastra, maMThabaMdhana; gaiThajor3A cheDAvaM a0 ki0 cir3hanA; khIjanA cheDo (che')puM0 AkhirakA hissA; chora; sirA; aMta (2)hada (3)kapar3ekA chora; dAmana (4)Azraya; madada [laa.]| [cheDe bAMSaq=girahameM bAMdhanA(sIkha) (2)apane adhikArameM karanA; ikaTThA karanA (3) vyasana laganA / cheDe yAMcI javaM = paralokameM sAtha le jaanaa| -vALavo kisIkI mauta para dAmanameM muMha DhApakara ronA] chetarapiMDI strI0 ThagAI; jhAMsApaTTI chetara sakri0 ThaganA; chalanA; cakamA denA [jAnekA bhAva; dhokhA chetarAmaNa na0, (-jI) strI0 ThagA chetarAmaNu vi0 dhokhebAz2a chetALIsa (che) vi0 chiyAlIsa; 46 cheda puM0 cheda; cIrA; zigAfa; kATa (2)cheda ; sUrAkha (3)bhinna saMkhyAkI bhAjaka saMkhyA; hara (4)nAza . cheda, sa0 kri0 chedanA; kATanA (2) cheda, sUrAkha karanA; chedanA (3)nikadana karanA(4) aMzako harase bhAga denA (gaNita) chera (che') strI0 dhUla ; jhAr3ana charavaM (che') a.kri0 patalA dasta honA; poMkanA cheraMTo (che') puM0 patalA dasta ; poMkanA cheraMTo (che') puM0 dhUla; kacarA; jhAr3ana cherAmaNa (che') na0;strI0 patalA dasta; poMkanA chela(cha) puM0 chailA; raMgIlA puruSa chalachabIla (cha) vi. chabIlA; mohaka aura rUpavAna For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paThAra chelabaTAra(cha)vi0(2)puM0 chailA; bana- Thanakara rahanevAlA; chaila chabIlA [pa.] chelAI(cha)strI0 bA~kapana ; chabIlApana; zaukInI . . . challa (che') vi0 AkhirI; aMtima / [challe pATale besavaM = asaliyata para A jAnA(2)AkhirI hada taka jAnA.] chevaTa (che') strI0; na0 aMta; Akhira chevaTa (-2) (che') a0 aMtameM; Akhira bAI (che') vi0 AkhirI chora parakA chaha puM0 dag2A; vizvAsaghAta chetALIsa (cha) vi0 chiyAlIsa; 46 chaiyAMchokarAMna0 ba0 va0 bAla-bacce chaiyuM na0 choTA baccA; bAlaka; chaiyA[pa.] chaiyo puM0 lar3akA cho (cho') strI0 farza yA chata banAnekA cUnekA masAlA; kamAyA huA cUnA; chocha strI0 saphAI yA AcArakI tIsa lAgaNI .. chor3a puM0 choTA paudhA; paudA choDa (choM) na0 per3akI chAla jo sUkhakara kar3I banI ho (2) sUkhA huA garbha (3) nAkameM cipakanevAlI reMTa AdikI . sUkhI papar3I choDavUsa kri0kholanA; baMdhana kholanA; chUTe aisA karanA(2)tajanA; chor3anA choDavo puM0 pauSA; paudA chorAvasa0 kri0 chur3AnA choDiyaM (chau) na0 chAla yA usakA Tukar3A; cippar3a (2)lakar3IkA patalA Tukar3A; chilapaTa; cippar3a / [choDiyAM kADhI nAkhavA, pAravAM ulahanA denA; kar3I AlocanA karanA; Ar3e hAthoM lenA (2) mAranA.] choDI strI0 lar3ako [(2)chilakA chor3a(chaoN) na0 chAlakA Tukar3A; cippar3a chota (chaoN) na0 chilakA chote (-se)ra(chA~)vi0 chihattara; 76 cho ne (chA~) a0 bhale hI chobaMdha (cho')vi0 farza yA palastaravAlA chobhA a0kri0 khisiyAnA [huA chobhIlaM, cho/ vi. khisiyAnA; jheMpA choka (-5) na0 chorA; bAlaka chola puM0; strI (lakar3I Adi)chIlanese nikalanevAlI cippar3a, chilake ; cholana cholavaM sa0 kri0 Upara Uparase kATanA; chIlanA; khuracanA (2)chilakA utAranA (phalakA) (3)kharAdanA; chIlanA (4) (kaTAkSameM)khUTI lenA; kharAba usturese hajAmata karanA (5) phaTakAranA; DA~TanA [lA.] cho (choM) a0 bhale chokaramata vi0 bAlaka jaisI alpa mativAlA yA haThI (2)strI0 bAlakapana; chokarApana; nAsamajhI chokaravAda vi0 kaccI aklakA; nAsamajha; avivekI (2) strI0 aisA bartAva; chokarApana; nAsamajhI chokarI strI0 lar3akI (2) kanyA; beTI (3)(kaTAkSameM) nAmarda chokarana0 saMtAna ; aulAda ; bAlaka (2) choTA baccA yA baccI chokaro puM0 lar3akA (2)kaccI umrakA puruSa; chokarA (3)beTA. chorAM na0 kalagI jaisA khoMsA huA yA ur3atA huA pheMTe yA pagar3IkA sirA; turrA (2)pagar3ImeM khoMsA huA phUlakA gucchA For Private and Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org choTaM cholA sa0 kri0 bahuta chIlanA (2) sakhta phaTakAranA; DA~TanA [lA. ] cholA a0 kri0 chilanA chobuM sa0 kri0 sparza karanA; chUnA ; (2) a0 kri0 sparzase apavitra honA choM (cho') sa0 kri0 palastara karanA; ja puM0 'ca' vargakA - tAlusthAnIya tIsarA vyaMjana ja a0 hI (jora dene aura ananyatA yA nizcaya batAneke lie isakA prayoga hotA hai) ; udA0 'tyAM ja '; 'tene ja ' jaIpha vi0 jaIfa; vRddha ( 2 ) durbala jaka (ja' ) strI0 z2ida ; haTha (2) jhakajhaka hujjata; udA0 'levuM hoya to le, nakAmI jaka chor3a ' jakaDa strI0 jakar3a; pakar3a; zikaMjA jakaDa sa0kri0 jakar3anA; kasakara bAMdhanA, pakar3anA jakAta strI0 jakAta; AyAtakara; cuMgI (2) (islAmameM) dAna; khairAta ; jakAta jakAtI vi0 z2akAtakA; jakAtase saMbaddha (2) jakAtake yogya ( 3 ) puM0 jakAtI cakkI vi0 jhakkI; haThI jhakha jala mAravI (ja' ) = pachatAnA; mAranA; parAjaya svIkAra kara ThikAne AnA akSama puM0 jakhama; jakhma ; coTa jalamI vi0 jakhamI; jakhmI; ghAyala agana puM0 yajJa ( 2 ) ati kaThina yA bar3A kAma [lA. ] jagaprasiddha vi0 jagatprasiddha; jagajAhira 187 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chopanA. choLa (chaoNLa ) strI0 taraMga; lahara (2) chalakanA; chalaka (3) bahulatA; ipharAta; bharamAra chotera ( chA0 ) vi0 dekhiye 'chotera' chapAzI (-sI) vi0 dekhiye 'chAzI' jagabatrIzI (sI) strI0 afavAha ; kivadaMtI jagA strI0 jagaha; sthAna; ThikAnA (2) khAlI jagaha (3) naukarI ( 4 ) sAdhuoMkA maTha / [ - ApavI = baiThaneko jagaha denA ( 2 ) naukarI denaa| -pUravI = khAlI jagaha ( naukarI, kAma) para kisIko rakhanA / levI = jamIna kharIdanA (2) - kA sthAna samhAlanA. ] jagADa ( -va) buM sa 0 kri0 jagAnA jagAvaM a0 kri0 'jAgavuM 'kA bhAve; jaganA jagyA strI0 jagaha jagdhuM na0 baccA jaja puM0 jaja; nyAyAdhIza [ Adi jajamAna ( 0 vRtti) dekhiye 'yajamAna' jajiyAvero, jajiyo puM0 musalamAna zAsanakAlakA gairamusalamAnoM para eka kara; jajiyA jaTiyuM na0 bAloMkI ulajhI huI yA khulI laTa; jaTA; jhoMTA jaDa strI0 jar3a; mUla (2) khUMTI; mekha (3) striyoMkA nAkakA binA cuzIkA eka choTA gahanA; lauMga ; bhogalI / [-uDavI, kADavI = jar3a ukhAr3anA; For Private and Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jar3amUlase nAza krnaa| -bAlI besayuM = sthira honA; jar3a jamAnA. ] jaDaja puM0 jaja; nyAyAdhIza jaDatara vi0 jar3AU; jar3AIke kAmakAusa kAma se saMbaddha (2) na0 paccIkArI; jar3AI; jar3anekA kAma yA rIta jaDavA (ba) toDa vi0 jisakA uccAho; jabar3AtoDa (2) muMhator3a; jabar3Ator3a; balavAna jaDabuM na0 jabar3A; kallA / [-bhAMgI mAsabuM = mu~ha para sakhta mAra mAranA. ] besalA a0 kasakara ; majabUtI se jaDabharata vi0 jaDa; nAsamajha ( 2 ) isa nAmakA eka yogI paramULa na0 mukhya mUla aaj sa0kri0 eka vastuko dUsa meM majabUtIse baiThAnA; jar3anA jaDavaM a0 kri0 milanA; hAtha AnA (2) khoI huI cIz2akA mila jAnA jaDasuM vi0 bar3e DIla-DaulakA magara kama akla (vyakti) [ ujarata) jAI strI0 jar3AI (jar3anekI rIta yA jAu (-) vi0 jar3AU; jar3AvavAlA (2) puM0; na0 vaha jevara jisa para naga yA ratna jar3A ho jaDi na0 mukhya jar3a; jar3a jaDiyo puM0 jar3iyA; paccIkAra jaDI strI0 jar3I; jar3I-bUTI jaDIbuTI strI0 camatkArI asara karanevAlI bUTI; jar3I-bUTI jaNa puM0 jana; vyakti jagatara na0 janana; jananA ( 2 ) bAlaka (3) aulAda ; saMtati [ denA jaNabuM sa0 kri0 jananA; bacceko janma aNasa strI0 jinsa; cIja (2) mAla; 188 janAkArI saudA (3) rokar3a-bAkI (4) gahanA jevara (5) afIma jaNasabhAva strI0 ; na0 dhana-daulata gaura Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gahanA pAtA ; mUlyavAna cIjeM Store sa0 kri0 ' jANavuM ' kI preraka kriyA; jatAnA; janAnA jagAvaM a0 kri0 ' jaNavuM', ' jANavuM 'kA karmaNi (2) dikhAI denA ( 3 ) bAhara AnA; jAhira honA; khulanA jatana na0, ( -nA) strI0 jatana; yatna; hifAz2ata jatarahuM na0, ( - Do) puM0 jaMtA; sonecAMdI ke tAra khIMcanekA eka aujAra jathAbaMdha a0 thoka; phuTakarakA ulaTA jayo puM0 jatthA ; jUtha; dala jamyAbaMdha a0 dekhiye 'jayAbaMdha' jabhyo puM0 dekhiye 'jayo ' janatA strI0 janatA; loga-bAga janama puM0 janma; janama; paidA honA (2) jidagI jIvana / [ - ApavI = paidA karanA; janma denA. ] janamakuMDaLI strI0 kuMDalI; janmakuMDalI janamakeva strI0 umarakaMda; DAmala janamakebI vi0 (2) puM0 jise umara 1 qaidakI sajA huI ho; umaraqaidI janamagAMTha strI0 barasagA~Tha; sAlagiraha janamaTIpa strI0 DAmala; AjIvana kArAvAsa ; umarada janamavaM a0 kri0 janma lenA; janamanA janamAro puM0 janmase mRtyu takakA kAla; sArI jindagI yA umra ; janamAro [ pa . ] janamojanama a0 hara eka janamameM janamotarI, janamotrI strI0 janamapatrI; janmapatrikA; jAyacA [ chinAlA janA ( 0kArI) strI0jinA; jinAkArI; For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manAyo 189 banAyo muM0 arathI; janAjA(2)janA- babaraNa(ba) vi. jabaradasta; jojeke pIche jAnevAlA julUsa rAvara [balAtkAra; jyAdatI banAnakhAna na0 janAnakhAnA; aMtaHpura; jabaraja(-)stI strI0 jabaradastI; jabarAI,paparI strI0 dekhiye jabaradastI' janAnI vi0 janAnA; strI-saMbaMdhI; jaba vi0 jabarA; balavAna (2) muzkila striyoMkA; udA0 'janAnI joDA'(2) [lA.] [jabAna nAmarda ; napuMsaka javAna strI0 z2abAna ; jIbha (2)bolI; janAno puM0 janAnA; parademeM rahanevAlA ambara vi0 dekhiye 'jabaraM' strI-samudAya yA usakA janAnakhAnA; jama je bhayaMkara aura krUra (2)jamakI harama bhAMti apanA kAma karane karAne meM aTala banAba vi0 janAba; zrImAna / (vyakti); udA0 'jama jevo mAye janAvara na0 jAnavara; pazu (2)zikArI che pachI zuM thAya' jAnavara; hiMsra pazu; hiMsaka jamage puM0 jama ; jamadUta janetA strI0 jananI jamaNa najImanA; bhojana (2)jevanAra; janoI strI0; na0 janeU; upavIta jAti-bhoja; jeMvanAra janoIvATa vi0 janeUkA hAtha - bAyeM jamaNavAra 0; strI0 jevanAra; jAtikaMdhe para talavArakA tira kATatA bhoja (2) usakI tithi yA dina huA (vAra) jamaNu vi0 dAhinA / jamaNo hApajannata na0 jannata ; svarga [jiMdagI mukhya madadagAra vyakti; dAhinA hAtha.] janma puM0 janama; janma (2) jIvana, jamapurI strI0 yamanagarI; yamaloka janmakuMDalI (-LI), janmakeva,janmakebI, jamakhkha na0 amarUda [per3a janmagAMTha, janmaTIpa, janma, dekhiye jamarUkhaDI, jamarUkhI strI0 amarUdakA __'janama' Adi ['janama' Adi jamavU sakri0 jImanA (2)lAbha honA; janmojanma, janmotarI, janmotrI dekhiye kamAnA; TanA (kaTAkSameM) [lA.] japata vi0 janta; kurka ; rAjya dvArA DAM- jamA vi0 jamA; jamA huA; ikaTThA r3ake rUpameM jabta kiyA huA; jantazudA (2) bahIkhAtema jamAke bAjUkA; (2)karjake evaz2ameM jabta kiyA huA; jamAkA (3)strI0 AmadanI; jamA; jantazudA prApti-vasUla (4)jor3a; jumalA; jamA apatI strI0 jabtI (2)kukI jamAI puM0 jamAI; dAmAda . japta, japtI dekhiye 'japata', 'japatI' jamAuSAra na0 jamA aura kharca; Ayajabara vi0 jabara; balavAna; bar3A; kharcakA hisAba; jamA-kharca..... bhArI; sasta; bahuta (kada, bala, sattA, samAcAraka, samAlapuM0 na0Aya aura prati bAdimeM) (2) urdU likhAvaTameM kharca; jamA-saca ....[karAnA hasva akArakA cihna jabara bamAravaM sa0 ki0 jimAnA; bhodhana For Private and Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 190 jamAta strI0 jamAta; jamAata; samUha (2) nAgA sAdhuoMkI jamAta jamAna puM0 jAmina; jamAnatadAra jamAnI strI0 jamAnata ; jimmedArI jamAno puM0 z2amAnA; yuga; bahuta samaya (2) dezakAlakI, AcAra-vicArAdikI amuka sthiti yA usakA kAla / mAnAnuM khAla = z2amAnA dekhA huA; anubhavI ; pakkA jamApAsuM na0 jamA; bahImeM vaha bhAga jahA~ prApti yA AmadanI likhI jAtI hai| jamAbaMdI ( - ghI) strI0 jamAbaMdI; baMdo[ pAsuM' jamAbAja ( - jU) strI0 dekhiye 'jamAjamAva puM0 jamAva; bhIr3a jamaghaTa jamAvaTa strI0 jamAnA (2) kisI cIja meM khapa jAnevAlI milAvaTa jamAva sa0kri0 jamAnA jamAvasUla strI0 ; na0 jamAbaMdI; lagAnakI upaja basta jamIna strI0 z2amIna; bhUmi ( 2 ) khetIke yogya jamInakA Tukar3A; kheta (3) ghAvake bhara jAnese AnevAlI naI camar3I; khuraMDa / [ - AvavI = = ghAva bhara jAnA / :-mAM pesavaM = nATA rahanA (2) bahuta zarma AnA; jamInameM gar3a jAnA. ] jamInadAra vi0 z2amInakI mAlikI rakhanevAlA (2) puM0 jamInakA mAlika (3) jamIMdAra jamInadArI vi. jamIMdArakA; jamIMdArase saMbaddha (2) strI0 jamIMdArI jamInadArI paddhati strI0 lagAna adA karanekI vaha paddhati jisameM kisAnoM ke badale mAlaguz2Ara- jamIMdAra sarakArako mAlagujArI adA karatA hai Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cakara jamInadosta vi0 jamIMdoja ; tahasa-nahasa jame vi0 (2) strI0 dekhiye ' jamA ' jarmayo puM0 khukhar3I; kaTAra jaisA eka hathiyAra jara puM0 z2ara; dhana; sonA ( 2 ) jaratAra jarakasI vi0 z2arakaza; kalAbattUnI jarakha na 0 eka jaMgalI prANI; lakar3abagghA jarajolama na0 paisA Adi jokhima jarayostI vi0 z2aratuztakA; jaratuztI (2) jaratuztakA anuyAyI (3) 50 pArasI jaradAlu (-chu) na0 jaradAlU; khUbAnI jarabI strI0 aMDeke aMdarakA pIlA rasa; jaradI jarado puM0 taMbAkUkA cUrA; jaradA jara a0 kri0 jIrNa-jarjarita honA; * ghisa jAnA; jhInA yA dUra dUra honA (2) pacanA; hajama honA jarA vi0 (2) a0 z2arA ; thor3A jarAka vi0 (2) a0 jarAsA ; alpa jarAtarA a0 thor3AsA ; nahIMvat jarAyata vi0 varSAke pAnIse honevAlA ; caumasiyA ( fasala ) jarI strI0 jarI; kalAbattU; jarIkA mAla (2) vi0 z2arakaza; jarabafta jarI vi0 (2) a0 jarA; thor3A; kucha jarIka vi0 (2) a0 thor3AsA ; nahIMvat jarIkAma na0 z2arIkA kAma; kasIdA; salame sitArekA kAma; jarI jarIpurANaM vi0 purAnA; TUTA-phUTA; vizeSa purAnA jalo puM0 dekhiye 'jharUkho ' jarUra strI0 upayogitA; jarUrata jarUra strI0 jarUrata; AvazyakatA ; g2araja; hAjata; upayogitA (2) a0 jarUra; avazya; bezaka For Private and Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nArata jaruriyAta strI0 dekhiye 'jarUra strI0 meM jarUrI vi0 jarUrI; Avazyaka ; lAjimI jalajalabaMbAkAra a0 saba jagaha pAnI pAnI ho gayA ho isa taraha; jalathala eka ho isa taraha jalada vi0 teja; sakhta; tIkhA jaladI strI0 jaldI; utAvalI (2)a0 jhaTapaTa ; zIghra; jalda jalapAna na0 jala pInA jalaso puM0 jalasA (2) saMgItakA jalasA jalaMda(-)rana0 jalaMdhara; jalodara jalebI strI0 jalebI baba puM0 jau; java [khAra baksAra puM0 javAkhAra; jauke paudekA babaraavara strI0 bArabAra AnA-jAnA; Amada-rafta jaballe a0 kvacit ; kabho; zAyada jabarbu a0 kri0 (phalake lie) laganA; phalanA; phala laganA; udA. 'phUla bese pachI sIMga jave'(2) (phalAdimeM) DholA par3anA bavAna vi0 (2) puM0 dekhiye 'juvAna' javAnI strI0 dekhiye 'jubAnI' jabAba puM0 jvaab| [-ApavA aIM = apane bhale-bure karmoMkA hisAba dene Izvarake pAsa jAnA; mara jAnA.] bAbadAra vi0 javAbadAra; jimmedAra; uttaradAyI javAbadArI strI0 javAbadArI; javAba- dehI; uttaradAyitva jabAbI vi0 jisakA javAba mAMgA gayA ho; javAbI (2)jisake javAbakA kharca de diyA gayA ho; javAbI (kheta; tAra) bavArA puM0 ba0va0 dhAna, jau Adike miTTI meM gAr3akara ugAye hue aMkura jaraI; javArA [jAnA javAvaM a0 kri0 'javU kA bhAve; jAyA javAso puM0 javAsA; javAsa javAhira na0 javAhira; hIrA, ratna, maNi Adi jauhara javaM a0kri0 jAnA; gujaranA; dUra homA (2) hAthase nikala jAnA; kama honA (3)nukasAna honA; naSTa honA; ghaTanA (4)biitnaa| [jatuM kara = mAfa karanA; rihA karanA; jAne denA.] jasata na0 jastA; jasta / jahannama na0 jahannuma; naraka ; jahannama jahAja puM0 jahAja, jalayAna ; jalapota jahAjI puM0 jahAjI; jahAjarAna (2) vi0 jahAjI; jahAjakA jaLa na0 jala ; pAnI / [-aMpay = nIrava zAnti honA; sannATA chaanaa| -mUka, = pratijJA krnaa| -levaM = pratijJA karanA.] [madgu jaLakakaDI strI0 eka jalacara pakSI; jaLaghoDo puM0 dariyAI ghor3A; 'hiMpopoTemasa' [baMbAkAra' jaLajaLabaMbAkAra a0 dekhiye jalajalajaLajaLavU a0kri0 jalanA(2)jalana honA jaLajaLaM vi0 DabaDabAyA huA (locana) jaLajhIlaNA(-NI) vi0 strI0 bhAdrapada zuklA ekAdazI jaLavAvaM a0 kri0 'jALava' kA karmaNi jaLavU a0 ki0 jalanA; sulaganA jaLo strI0 joMka jaLova(-bAra dekhiye 'jalaMghara' jaMgama vi. jaMgamacalamanaqalA jaMgala na0 jaMgala; bana |[-baapaalaane jAnA.] For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 jApyamanAce tarapuM0 na0 jaMtara; tAMtrika AkAra jAnama strI. jAjama; jAjima bisAta yA koSTha; yaMtra (2)aisI AkRti yA bichAvana akSaroMvAlA kAgraja yA patarA; tAvIz2a jAjara puM0; na0 pAkhAnA; jAjarU (3)jAdU; jaMtara-maMtara bArapana na0; jAlAI strI0 moTAI; aMtara9na0 dekhiye 'jataraDaM' sthUlatA jaMtaramaMtara puM; na0 jaMtara aura maMtra; taMtra / jAgyiM vi0 moTA; sthUla -maMtra; jAdU-TonA jAI vi0 moTA; daladAra (2)moTA; baMpa (ja') puM0 caina; kala ; zAnti medasvI; carabIyukta (3)dabIja; ghanA; jaMpavaM (jaM') a.kri0 caina honA; zAMta Thasa; gAr3hA (4) tIkSNakA ulaTA; honA (2)jhapanA; jarA nIMda lenA- bhotharA; kuMda (5)bhArI; karkaza (6) A~kha laganA (3)tUfAna yA dhamAla [lA. maMdabuddhi; jar3a (7) aziSTa; karanese rukanA; zAnta honA gavAra (8) jisameM gaharAI na ho; baMbUra na0 kIleM khIMcanekA eka aujAra moTA; udA0 'tenuM kAma jarA jADaM jaMbUrA; jaMbUra hoya che' [dabIja jaMbUropuM0 eka choTI topa; jaMbUra (2) jADaM khaddara vi0 Thasa bunA huA; gAr3hA; bAjIgarakA madadagAra lar3akA; amUrA jADaMba(-bha)ma vi0 bhArI-bharakama; jAbhAva strI0 jAnA aura AnA; AvA- atizaya moTA jAhI [(2) rukhasata jANa vi0 jAnakAra (2) paricita jAkAra(-ro) puM0 Ava-bhagata na honA pahacAnavAlA (3)strI0 jAnakArI jAkITa na0 jAkiTa; phatuhI; vAskaTa jJAna (4)paricaya; jAna-pahacAna jAgatuM vi0 jAgatA huA; jAgatA; jANakAra vi0 jAnakAra [pahacAna jAgrata (2) sajaga; jAgarUka; bedaar| jANapichANa (-na) (Na,) strI0 jAna[-mUtara = jAnabUjhakara bigaadd'naa| jAname vi0 aMdarakI bAta jAnanevAlA; jAgato vahADo = AbAdIkA kAla bAtakA bheda jAnanevAlA; bhediyaa| (2) azubha yA jhagar3ekA dina.] jANavaM sa0 kri0 jAnanA; pahacAnanA; jAgaraNa na0 jAgaraNa; ratajagA (2) paricita honA (2) mAnanA; samajhanA; jAgRti; bedArI udA. 'hu~ jANu ke te karaze' bAgavU a0kri0 jAganA; nIMdase uThanA; jAgI joI (ne), jAgI bUlI (ne) jAgrata honA; jaganA (2) sajaga honA; jAna-bUjhakara jAgrata rahanA; jaganA (3)jAgatA huA jANItuM vi0 jAna-pahacAnavAlA; parihonA; jAganA (4) tAjA honA; cita (2) anubhavI; abhyasta (3)nAmI calanA; ubharanA; udA0 'vAta pAchI jANe a0 goyA (2)mAno; jAno jAgIle '(5)ajJAnameM se nikalanA; jAyemajA, jApyemajAye a0 jAnejJAna prApta karanA anajAne ... For Private and Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org -jAta (ta) strI0 jAti; jAta; varga ( 2 ) vaMza; jAta; khAnadAna; udA0 'tuM tArI jAta upara gayo' (3) -birAdarI; gotra ( 4 ) deha; jAta (5) sadA banA rahanevAlA mUla guNa; prakRti; jAta [lA. ] 1 [- upara jayaM jAtisvabhAva dikhAnA; jAta para jAnA (2) miz2Aja karanA / - coravI = kAmacorI karanA ( 2 ) birAdarI, jAta-pA~ta chipAnA / --jaNAvI = asaliyatakA patA calanA; jAti yA kulakI prakRtikA jAhira honA. ] AAP jAtakamAI strI0 khudakI kamAI jAtabhAI puM0 eka hI jAti yA birAdarIkA; eka hI birAdarImeM utpanna hone ke nAte bhAI, bhAI-baMda; jJAti-jana jAtamahenata strI0 khuda kI huI mehanata ; svAzraya ( 2 ) zarIrazrama jAtarakhaM vi0 kevala apanI jAta samhAlakara baiThA rahanevAlA; svArthI; khudagaraja [ naslakA jAtivaMta, jAtavAna vi0 kulIma; acchI jAti strI0 kula, varNa yA virAdarI aura yonikA bhedasUcaka varga; jAti; samudAya (2) liMgabhedasUcaka varga: jAti; liMga [ vyA. ] jAtivahevAra puM0 jAti-jAti ke bIca meM khAna-pAnakA saMbaMdha jAtivAcaka vi0 jAtivAcaka [vyAH ] mAtisvabhAva pu0 jAtisvabhAva; jAti yA kaumakA viziSTa svabhAva ( 2 ) khudakA svabhAva; svabhAva jAtIya vi0 jAtIya; jAtikA ( 2 ) strI yA puruSa jAti-saMbaMdhI; yauna p FZ-93 193 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAte (te) a0 khuda; Apa ( 2 ) jAtikA; jJAtise; udA0 'te jAte koNa che? jAtrA strI0 tIrthayAtrA; yAtrA; jAtrA jAtrALa puM0 (2) vi0 tIrthATana karanevAlA; yAtrI jAyu ( - thUka) a0 hamezA Tike-calA kare isa taraha; lagAtAra jAdavAsthaLI strI0 yAdavoMkI ApasaApasakI lar3AI (2) eka varNake vyaktiyoMkI ApasI lar3AI; khAnAjaMgI [lA. ] jAdu puM0 na0 jAdU jAduI vi0 jAdUkA camatkArI jAdugara puM0 jAdUgara; jAdumaMtara puM0 jAdUkA maMtra jAdU, jAvaI, jAdUgara, jAdUmaMtara dekhiye. 'jAdu' Adi jAna strI0 barAta; janeta 1 jAna puM0 jAna; prANa ( 2 ) prANapyArA vyakti; jAna [ lA. ] ( 3 ) dama; jAna (4) hAni 1 [ -Apavo jAna bakhzanA / --para AvayuM = jAna para A bananA ( 2 ) jAna para khelanA.] jAnamAla puM0 jAna va mAla; jana-dhana jAnavara na dekhiye 'janAvara jAnI vi0 prANapriya ( 2 ) jAnI; jAna lenevAlA [ jagaha; janavAsA jAnIvAsoM pu0 barAtiyoMke ThaharanekI jAnevArI puM0 dekhiye 'jAnyuArI jAnaiyo puM0 barAtI AjArI puM0 janavarI bhApatI puru jAntA; pakkA iMtajAma qAbU; kar3I nigarAnI jApAnI vi0 jApAna dezakA yA saMbaddha; jApAnI (2) jo TikAU na ho; For Private and Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nAjuka dikhAvaTI [lA. ] ( 3 ) strI. 0 jApAnakI bhASA; jApAnI (4) puM0 jApAnavAsI jAsto puM0 dekhiye. 'jApato.' jAphata strI0 jAfata ; dAvata jApharAM, jAphariyAM na0 ba0 ka0 (avyavasthita ) laMbe bAla (2) julpha parIzA~; . bikhare hue bAla [jhabarA (pazu) jAkariyALu jAphariyuM, AphadaM vi0 jAmagarI strI0 topa yA baMdUkrameM Aga denekA falItA; jAmagI / [-cAMpavI, mUkavI = topa, baMdUqa Adi dAganA (2) [lA.] ubhAr3anA; ukasAnA; kalaha karAnA. ] thAmaphaLa na0 amarUda jAmavaM a0kri0 jamatA; jamA, ikaTThA honA ( bhIr3a, TolA, maila, kacarA) (2) patalI cIjakA gAr3hI yA Thosa honA; nIce baiThanA ; cipakanA; baiThanA ; jamatA : (dUdha, pAnI) (3) jar3a majabUta honA; - apanI jagaha para DaTA banA rahanA; jamanA (4) rasotpAdaka honA; dilameM baiThanA; raMgameM AnA; macanA; jamanA ; cala nikalanA; unanA (maitrI, dhaMdhA, dukAna, yuddha) / [ jAmI jabI =ThananA; - jhagar3A honA; lar3a par3anA. ] sAmina puM0 samAnata lenevAlA; jAmina jAmina na0 jamAnatanAmA: jAminaparI strI0 jAmina honA; jAminI [ dekhiye 'jAmina' Adi jAmIna, jAmInAsa, jAmInIrI jAgo pu0 pezavAja jaMsA bar3A gheradAra aMgarakhA; jAmA 153 L i na jAyaphala jammU vi janamA huA jAta 194 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jALaNI jAyo puM0 putra ( 2 ) vi0 puM0 janA huA; janamA huA; jAta jAra (ra) strI0 jvAra (anAja) jArabAjarI strI0 bharaNa-poSaNa ; gujArA [lA.] jArI a0 jArI; calatA huA jAlima vi0 z2Alima; krUra jAvaka vi0 bAhara gayA yA bhejA huA; niryAta (2) strI0 bAhara bhejA huA; niryAta (3) kharca; vyaya ( 4 ) kharcameM likhI huI raqama ; udhAra jAvaMtarI, jAvaMtrI strI0 jAvitrI jAsAciThThI strI0 nijI baira leneke liye likhI jAnevAlI dhamakIbharI gupta ciTThI jAsUsI strI0 jAsusakA kAma; jAsUsI jAso puM0 nijI baira leneke lie logoM para kI jAtI jyAdatI (2) usake lie dI jAtI gupta dhamakiyA~ jAhera vi0 jAhira; jo gupta na ho; prakaTa; khulA huA (2) sArvajanika ; Ama jAherakhabara strI0 vijJApana; iztahAraAheranAmuM na0 ghoSaNApatra sArvajanika sUcanA [ Ama jalasA jAherasabhA strI0 sArvajanika sabhA; jAherAta strI0 jAhira karanekI kriyA; prasiddhi (2) iztahAra; vijJApana (3) a0 khule Ama ; jAhirameM jAjalAlI strI0 vaibhava dabadabA zAna va zaukata ; jAha va jalAla jALa strI0 . jAla ( sUta, sana AdikA ) (2) jAlA. (3) phaMdA : fareba; jAla (4) laTTU para lapeTanekI choTI rassI jALavaNI strI0 saMbhAla; hifAjata For Private and Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jillo puM0 vibhAga; halakA (2)sUbekA vaha bhAga jo kalakTarake mAtahata ho; jilA bALava bALava sa0 kri0 saMbhAlanA; sahejanA; hifAjata karanA jALAvALA vi0 chidarA; jo dabIz2a na ho (kapar3A) (2) tAra-tAra; jIrNa jALiyaM na0 jAlI (makAnameM); rozanadAna (2)jAlIdAra cimanI jALI strI0 chedadAra cIz2a; jAlI (2) jAlI jaisI banAvaTa jo dIvAra yA khir3akImeM lagAI jAtI hai ; jaMgalA (3) laTUkI DorI jALUna0 jAlA (2) makar3IkA bunA huA jAla (3) A~khakA eka roga; jAlA (4) jAla; Thagane, pha~sAnekI yukti jAMgaDa (0) vi0 lauTAnekI zarta para, dikhAneke lie, binA dAma diye liyA huA saudA; jAkar3a jAMgha (6) strI0 jA~dha; jaMghA; rAna / jAMghiyo puM0 jA~ghiyA; ghuTannA; nikara jAMbu (0) na0 jAmuna [jAmunI jAMbuDiyaM (0) vi0 jAmunake raMgakA; jAMpu( 0 )vi0 jAmunI (2)na0 jAmuna bAMbuDo (0) puM0 jAmunakA per3a; jAmuna jigara na0 dila; jigara (2)dilI dosta lA. .. [jitavAnA jitAra (4) sakri0 jitAnA; jitA a0 ki. 'jItanA' kriyAkA karmaNi rUpa ; jItA jAnA jidda strI0 z2ida; haTha jihI vi0 jiddI; haThI .. nijala na0 jannatta; svarga : ... jipsI vi0 (2)puM0 eka khAnAbadoza jAtikA AdamI; kaMjar3a; kaMjara jirApha na0 jirAfA .. jirAyata vi0 dekhiye 'jarAyata', jivAI strI0 jIvana-nirvAhake lie mukarrara kI huI rakama yA jamIna; jIvikAkA sAdhana; gujArA .. jivADa, sa0 ki0 jilAnA; jiMdA karanA; maranese bacAnA (2)pAlanAposanA; jilAnA jivALI strI0 tabaleke camar3e parakA * kAlA vartula; syAhI (2)taMbUreke tUMbe para tAroMko bA~dhA jAnevAlA DorA; javArI yahovA jihobA puM0 IzvarakA yahUdI nAma; jigoDI strI0 kilanI; cicar3I . jigoDage puM0 bar3I kilanI; cicar3A jItavaMsa0 kri0 jItanA --- jItUna na0 dekhiye jetUna' bIda strI0 dekhiye jidda jona puM0 eka prakArakA bhUta; jina jIna na0 jIna; palAna; cArajAmA jIno puM0 jInA; alaga nikAlI huI sIDhI . . jIbha strI. jIma (2)jabAna; pANI (3)rasanA; jIbha (4)bUTa pahanane meM prayukta lohekI paTTI;jIbha / [-sAI jabI kaha kahakara thaka jaanaa|-gomaa ghAlavI, vALavI-jIbha rokanA; bolanA baMda krnaa| jInejabAna para honA(2)badanAma honA] jIbhAboDI strI hujjata ; kahA-sunIH bIraNa vi0 jIrNa jIrava, sa0 kri0 pacAnA hajama karanA (2)sahana karanA; khelanA mI na jIta ..... For Private and Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jI vi0 jIrNa; bahuta purAnA (2) piMdA honA yA rahanA; jItA (3) jIlabe a0 bahuta tAbedArI sUcita jIvana gujAranA; jInA; udA0 'gulAkaranevAlA udgAra mImAM jIvavA karatAM to maravu sAru' nIva puM0 jIva; prANa; zarIrakA cetana jIvasaTosaTa a0 jAnajokhoM [samUha tatva (2)prANI; jIva(3)mana; dila; jIvAta strI0 sUkSma jaMtu yA kIr3oMkA jI (4) [lA. pUMjI; dhana (5)jAna; jIvAdorI strI0 dekhiye 'jIvanadorI' dama; sAra (6) citta; mana ; dhyAna / jIra na0 kapAsa, poste ityAdikA [adhdhara pavojI na laganA (ciMtA- phala; DoMDA; DhaMr3hI; Dor3I . ke kaarnn)| -Avavo = sacetana jItharAM (0) na0ba0va0 dekhiye 'jhItharAM' honA (2)jAnameM jAna aanaa| -kaha juAI na0 saMyukta kuTuMbase alaga hokara karato nathI =jI na karanA; mana na / .. jamAyA huA nayA saMsAra; ba~TavArA; mAnanA. . __ alagojhA jIbaukALo puM0 jalApA; kleza; kur3hana juALa puM0 jvAra;juAra;bhATAkA ulaTA jIvajaMta(1) nakIr3A-makor3A; jukti strI0 jugata; upAya; yukti; jIva-jaMtu karAmata (2)rIta jIvaI na0 jaMtu; choTA kIr3A juga puM0 juga; jamAnA; yuga jIvaDopuM0 jIva; AtmA(2)bar3A kIr3A jugata vi0 jor3A huA; yukta (2) jIvata na0 jIvita; jiMdagI; jIvana yukta; yogya; anukUla jIvatadAna na0 prANa-dAna; jIvanandAna jugatI strI0 dekhiye 'jukti' jIvatara na0 jIvana; jiMdagI; umra / jugatuM vi0 apanI jagaha para ThIka baiThatA jIpatuM vijItA; jIvavAlA; jiMdA; huA; yukta; ucita jugalajoDI strI0 jor3A; yugala jIvatora vi. jItor3a (kAma) jagAra puM0 jUA; juA; dyUta [juArI jIvana na0 jIvana jidagI (2)AyuSya; jugAriyo puM0 juA khelanevAlA juADI; umra(3)prANa;jIvana jugArI vi0 juA khelanekI latavAlA bAvanakalaha puM0 dekhiye 'jIvanasaMgrAma' (2)0 juAr3I; juArI jIvanadorI strI0 AyuSya (2)jIvanakA juLu vi0 asatya ; jhUThA (2) nakalI; mukhya AdhAra [lA. banAvaTI (3) bekAra; jaDa; saMjJAhIna bIvananirvAha puM0 bharaNa-poSaNa; nirvAha (aMga) jIvanasatIstrI0 sahadharmacAriNI; patnI judAI strI0 jadAI; alagAva jIvanasaMgrAma. puM0 jiMdA rahaneke lie juda vi0judA; dUra; alaga (2) anokhA prANiyoM dvArA kiyA jAnevAlA judaa|[-pe - alaga honA (2)TUTa saMgrAma, jIvana-kalaha ... jAnA (3) alaga rAya rakhanA (4) jIvalepani jAnalevA; prANaghAtaka saMyuktarmese apanA alaga karanA; jIva_ a0 ki0 jInA; sAMsa basanA alagAnA : For Private and Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sunavANI junavANI vi0 purAnA ( 2 ) purAne vicAravAlA; sanAtanI ; ' orthoDoksa ' jubAna strI0 dekhiye 'jabAna jubAnI strI0 z2abAnase batAI huI kaiphiyata ; gavAhI jumalo puM0 jumalA; kula saMkhyA ; jor3a jumA puM0 jumA; zukravAra jumerAta strI0 jumerAta; guruvAra jummedAra vi0 jimmedAra; uttaradAyI; z2immevAra [ dArI; jimmevArI jummedArI strI0 uttaradAyitva; jimmejummevAra vi0 dekhiye 'jummedAra' jummevArI strI0 dekhiye 'jummedArI ' jummo puM0 jimmA; javAbadehI julaphuM na0 bAloMkI laTa; z2ulfa julama puM0 julma; jabaradastI ( 2 ) atyAcAra; anyAya (3) atizayatA yA g2az2abakA kAma julamagAra vi0 julmI; z2Alima julamI vi0 julmI ; atyAcArI (2) jAlimAnA; atyAcArapUrNa julAI puM0 julAI; jUlAI julAba puM0 julAba; virecana ( 2 ) dasta; julAba | [ - Apako = virecana denA (2) [lA. ] khUba dhamakAnA bahuta ghabar3AnA / --thaI javo = ghabar3A jAnA. ] juvAna vi0 (2) puM0 javAna juvAnajoSa vi0 pUrNa yauvanazAlI (2) majabUta; kaddAvara jubAniyo puM0 javAna juvAnI strI0 javAnI ; yuvAvasthA; yauvana juvAra strI0 jvAra ; juAra (anAja) muMbAI na0 dekhiye ' juAI jussAdAra vi0 ojapUrNa; jozIlA 2. 197 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jasso puM0 joza; uttejanA (2) mano vRttiyoM kA Aveza ( 3 ) zakti; prabalatA juhAra puM0 juhAra; 'praNAma', ' salAma kA bhAva sUcita karanevAlA zabda jU strI0 jUM ; DhIla / [ jebuM = kilanIkI taraha cipakanevAlA; cikanA; camaciccar3a (vyakti) . ] jUI strI0 jUhI; juhI (bela) jUgaTuM na0 juA; dyUta jUja vi0 bahuta thor3A; z2arA jUjajAja bi0 ati thor3A; nahIMvat jUjavaM vi0 judA; bhinna ; alaga jUTha na0 jhUTha; asatya jUThANaM na0 jhUThI bAta ; jhUTha jUThAboluM vi0 jhUTha bolanekA AdI; jhUThA [jhUThA (aMga) jUThaM vi0 jhUThA ( 2 ) naqalI (3) bekAra; jUTuM vi0 khAkara chor3A huA; jUThA jUDI strI0 pUlI; choTA gaTThara; jUrI jUDo puM0 jhAr3U (2) gaTThara; pUlA; muTThA jUtiyuM na0, jUtI strI0, jatuM na0 jUtA / [ jUtiyAM lAvAM, paDavAM = mAra par3anA; jUte par3anA ( 2 ) apamAna yA tiraskAra honA; nikAlA jAnA / jUte mAyuM jayaM = jAnekI paravAha na karanA; jUtIkI nokase; balAse.] jUna puM0 jUna (chaThA mahInA ) jUnuM vi0 purAnA; AgekA ; qadIma (2) jarjara; jIrNa (3) jisa para bahuta samaya bIta cukA ho; dinI ( 4 ) saghA huA; pUrNa anubhavI siddha; nAmI ; purAnA; udA0 'jUno cora, jogI, pApI Adi' jUvo puM0 kilanI (je') sa0 (2) vi0 jo ( 3 ) a0jo; ki; udA0 tenuM kAraNa e che je (ke) ' For Private and Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 198 moga (ja) puM0; strI0 jaya; fataha je, tevaM (je') vi. sAdhAraNa ; jaisAjeje (a~jeM) puM0 namaskAra; vaMdana (2) taisA (2)kaisA bhI a0 vaMdanasUcaka udgAra jehAda strI0 dharmakI rakSAke lie kiyA jejekAra (jaeNja)puM0; strI0 jayajayakAra jAnevAlA yuddha; jihAda jeTalaM (je') vi0 jitanA jehu strI0 dhUla ; garda jeTale (je') a0 jisa mAtrAmeM ; jitanA jo a0 yadi ; agara; jo jeTha puM0 patikA bar3A bhAI; jeTha (2) johae a0kri0 cAhiye [Avazyaka jeTha mAsa joItuM vi0 cAhiye utanA; z2arUrI; jeThANI strI0 jeThakI patnI; jetthaanii| joke a0 yadyapi ; agarace; go; joki jeThImaSa na0 jeThImadhu; muleThI, . (2) phira bhI; udA0 teNe ApavA jetUna (jeM") na0 jaitUna; eka telahana; kahaghu,jo ke enuM mana nathI) 'oNliva jokha na0 jokhanekA bATa (2) jokhanekI jete sa0 (2)vi. koI bhI; jo bhI rIti; taula; jokha (3) tarAjU... (3) sAmAnya; udA0 'A kaI je te jokhama na0 bhaviSyameM honevAle nukasAmANasathI' na bane' nakI dahazata (2) nuqasAna; jokhima; jeba puM0; strI0 jeba; zobhA khatarA (3) vaha kArya jisameM jokhimakA jema(je') a0 jaise; jisa taraha; yathA Dara ho; saahs| [-khera sAhasa jema ke (je') a0 jaise ki; masalan ; karanA; jokhima utthaanaa| -veThay = udAharaNake rUpameM . ghATA sahanA; nukasAna uThAnA.] aba tema (je') a0 jyoM-tyoM; kisI jokhamakAraka, jokhamakArI vi0 jisameM taraha muzkilase; yena-kena jokhima ho; jokhimI jemana (ja') sa0 ba0va0 jinakA (2) jokhamadAra vi0 dekhiye 'javAbadAra' vi. jisa tarahakA; jaisA (3)jisa jokhamadArI strI0 dekhiye 'javAbadArI' bAjU yA tarafakA [jera jokhamAvaM a0 kri0 nukasAna pahuMcanA jera (je') a0 basameM; tAbe; parAjita; jokhavU sa0 kri0 taulanA; jokhanA (2) jerabaMda (-1) (je) puM0ghor3ekI bAgako manameM acchI tarahase vicAranA [lA.] taMgake sAtha jor3anevAlA camar3ekA joga vi0 yogya ; udA0 'khAvA joga; tasmA; jerabaMda (2) camar3ekA kor3A; lakhavA joga' (2) kI orakA; saTAkI joga; ke lie; udA. 'nAma joga jero puM0 girA huA cUrA; jhar3ana; cUrA huMDI' (3) a0 -ke prati; udA. ' (2) taMbAkUkA cUrA; jardA '... nA taMtrI joga' jela strI0 kaidakhAnA; jela;jelakhAnA joga puM0 yoga (2)prabaMdha ; iMtaz2Ama (3) (2)kaida ; kaidakI sajA bunAImeM tAneke sUtake tAroMko UparajevaI vi. jitanA (kada, nApa) / nIce karanevAlI yojnaa|[-aavyo, jeI (je) vi. jaisA; jisa tarahakA besabo saMyoga prApta honA; maukA For Private and Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bogaTI 199 milnaa|-saavo-yog honA;milApa lagAnA (4)(baila yA ghor3A)jotanAH homA.] vAhana yA savArI taiyAra karanA (5) jogaTopuM0 jogar3A; sAdhu (tucchakArameM) nukasAna yA ghATeko bharanA; pUrti jogaNa strI0 yoginI; jogana ; jogina karanA; bharanA; udA. meM aimAM gharanA (2) sAdhukI strI; jogana / dasa joDaghA' (6) sthApita karanA bogamAyA strI0 IzvarakI mAyA; yoga- (prIta) manase upjaanaa;jodd'naa(baat)| mAyA (2) durgA [jorI kADha= kalpanAse gar3hakara jogavAI strI0 vyavasthA; iMtajAma taiyAra karanA; banAvaTI yA jhUThA taiyAra jogaM vi0 dekhiye 'joga' vi0 karanA; bAteM banAnA.] joTasI strI0,(-3) na0 javAna maisa; joDavU na0 jor3A; jor3I ausara joDAkSara puM0 saMyuktAkSara; milita varNa joTo puM0 ephasI do cIjoMkA jor3a; jogajora a0 pAsa-pAsa; saTakara : jor3A; udA0 'dhotIjoTo (2) eka joDAna na0 jor3a; saMdhisthAna; saMdhAna cIjake sAtha saba tarahase barAbarIkI (2) ikaTThA karanA; milA denA; jor3a cIz2a; jor3I (3) ikaTThA honA; jur3anA; udA0 'be jora strI0 do samAna cIjoMkI jor3I; rAjyo- joDANa'. jor3a (2) pratiyogitA yA barAbarImeM joriyuM vi0 sAtha rahanevAlA; sAthI%B samAna utaranevAlI dUsarI bIja; jor3a saMgI (2) jor3emeMkA koI eka; (3) taMbUreke cAra tAroM meM se bIcake jor3avAlA . [baccekI jUtI do tAra (4) sohabata; milana; yoga joDI strI0 jor3I; jor3a (2) choTe jorakaj na0 tukabaMdI; kaise bhI jor3A joDIdAra puM0 sAthI (2) barAbarIkA; huA gIta yA padyaracanA (2) mana- jor3akA; jor3IdAra gar3hata bAta joDuna do cIjoMkA jor3A; jor3A (2) joDakuM na0 eka dUsareke sAtha lagI huI vara-kanyA (3) jUtA [pAsa cIjeM ; yugma (2) eka sAtha paidA hue do joDe a0 sAthameM; sAya (2)najadIka; bacce; jur3avA~ (ba0 va0 meM prayukta) joDo puM0 jUtA (2)dekhiye 'joTo' moraNI strI0 jor3anekA kAma yA rIta; jota strI0 rozanI; jyoti (2)dISekI jor3AI (2)zabda likhaneke lie akSa- lau; Tema [bAtakI bAtameM roMko jor3anekI rIta; hijje ; jor3anI jotanotAmAM a0 dekhate hI dekhate; joDadhaM sakri0(alaga cIz2oMko) jor3anA motara na0 juAThemeM baMdhI huI rassI yA - sInA, milAnA, cipakAnA Adi tasamA jisameM bailakI garadana phaisAI (2) alaga-alaga hissoM yA Tukar3oMkojAtI hai; jotA milAkara eka pUrI cIz2a banAnA jotara sa. ki. jotese pazuko taratIbase baiThAnA; baiThAnA; jor3anA jumATheke sAtha bA~dhanA; jotanA (vAkya, padya, yaMtrAdi) (3)kAma para jIta na0 dekhiye 'jotara' For Private and Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cIr3o bauDI (-) puM0 yoddhA; sipAhI jovana na0 jovana; javAnI jobanavatuM bi0 jobanavAlA oNbara puM0 ( milameM) majadUroMkA meTa; TaMDela [ honA mobAbu a0 kri0 gaza khAnA; maraNAsanna jobo (jo ') puM0 jI khUbanekI avasthAmeM AnA; behoza ho jAnA; rAza; mUrcchA; behozI / [AvayoH =graza khAnA; aceta ho jAnA. ] boma na0 joma; joza; bala jora naM0 jora; kUvata ( 2 ) zrama; mehanata; udA0 ' emAM mane zuM jora paDacaM ?' (3) vaza; kAbU ; jIra 'mAruM enA upara koI jora nathI ' ( 4 ) unnati; tejI ; joza; vega; udA0 'bhAInuM kAma kaI joramAM dekhAya che', 'tAvanuM jora' * Adi / [ - AvabuM = jora par3anA; zrama laganA / --kADhavu = balakA upayoga karanA; jora dikhaanaa| -caDavUM = joroM para honA; jora pakar3anA; carabI car3hanA.] joravAra vi0 joradAra; prabala jorAvara vi0 jorAvara; balavAna jora strI0 jorU; patnI [ [ dikhalAnA jovaDA ( rA ) bavaM sa0 kri0 dikhAnA; jovAnuM a0 kri0 dikhAI denA; dIkhanA mobuM sa0 kri0 dekhanA (2) khojanA; -socanA-samajhanA ; dhyAna denA; dekhanA [lA.] (3) par3hanA; abhyAsa karanA; udA0 'kAmanA kAgaLa jovA'; 'prUpha jobAM' (4) phalita jyotiSa kahanA yA bhUtAdikA Aveza hai yA nahIM yaha dekhanA (5) AjamAnA; anubhava karanA; dekhanA; udA0 'jovu hoya to bhAvI jA' / [moI 200 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir levaM = soca lenA; gaura karatA ( 2 ) mArane kI dhamakI denA / joIne cAlavaM, moIne ugalaM bharayuM = phuMkakara pA~va rakhanA / jovA jebuM = darzanIya; suMdara (2) badanAmI ho aisI sthitikA AnA; jisase mArapITa ho; gata ( bananA).] joza puM0 jyotiSa; jyotiSakA jJAna; najUma / [ jovA = grahoMke sthAna dekhakara phalita jyotiSa kahanA. ]. joza puM0; na0 uphAna; ubAla; joza (2) uttejanA; saragarmI; joza (3) vega; jora jozI puM0 jozI; jyotiSI; najUmI jozIluM vi0 jozIlA; joradAra joSa puM0 dekhiye 'joza' joSI puM0 dekhiye 'jozI josa puM0; na0 dekhiye 'joza' ; jyotiSa johAkI strI0 julma; atyAcAra; jyAdatI For Private and Personal Use Only jokama puM0 julma ; dhAka ( 2 ) a0 hukma ke mutAbika ; jo hukma; jo AjJA johukamI strI0 julma ; svecchAcAra (2) vi0 julmI ; atyAcArI [ hatyA johara na0 jauhara; sAmudAyika Atmajauhara na0 ratna; javAharAta jJAti strI0 birAdarI; jAti; jJAti jJAtibaMdhu puM0 birAdarIvAlA; bhAI-baMda vyArathI a0 jabase vyAnuM vi0 jabakA pyAra lagI a0 jaba taka jyAre a0 jisa samaya jaba jyAre pyAre a0 kisI na kisI samaya (2) cAhe jaba ; jaba kabhI khyAM a0 jahA~ " *
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyA tyAM 201 jyo tyo a0 jahAM-tahA~; hara eka jagaha parIkSAmeM nApAsa hokara usI kakSAmeM (2) muzkilase (3) kisI taraha; rahanA [lA.] jyoM-tyoM jvALA strI0 jvAlA; AgakI lapaTa jyubilI strI0 mahotsava; jubalI (2) jvAlAmukhI puM0 jvAlAmukhI sa puM0 'ca' vargakA - tAlusthAnIya cauthA / maTakAmaNa na0 phaTakanekI kriyA; phaTavyaMjana kanA (2) phaTakanese nikalanevAlA sakajhoLa vi0 mazagUla (2)strI0 rela kacarA; phaTakana (3)phaTakanekI upata pela ; bahutAyata (AnaMdakI) maTakAbabuMsa0 kri0 'jhaTakavU' kriyAkA sakUbavU a0 ki0 jhukanA; laTakanA / preraNArthaka (2)jhaTakese mAratA,kATanA sakha mAravI, mana mArIne rahe-dekhiye maTako puM0 jhaTakeke sAtha kiyA huA 'janva mAravI' [bora; jhalajhala ghAva ; jhaTakA (2)dhakkA; jorase khIMcajhagajhaga, saMgamaga a0 camAcama ; jhalA nA (3) ghAvakI nAIM honevAlI pIr3A jhagajhagavaM, jhagamagavaM a0 kri0 jhalajhalA [lA.] / [maTakA khAvA = ghAva jhelanA nA; jagamagAnA [camaka (2) marmavacana yA cubhanevAlI bAta jhagajhagATa, jhagamagATa puM0 jagamagAhaTa; sunnaa| -paDavA = ghAva khAnA (2) magaq a0 ki0 jagamagAnA; jhalakanA duHkhI honA; zrama uThAnA (vyaMgyameM).] sagAra(-ro) puM0 jagamagAhaTa ; jhalaka saTojhaTa a0 jhaTa-jhaTa; jhaTa-paTa sagaDavU a0 kri0 jhagar3anA; lar3anA .. saDako puM0 kapar3ekI cIra; daraka (2) saghaDAkhora vi0 jhagar3AlU ; kalahapriya _ jhaTakA dekara dahI mathanA maghaDo puM0 jhagar3A; TaMTA; lar3AI jhaDatI strI0 pUrI khoja; talAzI (2) sajhaNATa puM0 jhanajhanAhaTa ;zanakAra (2) kurkIkA Adeza ; jantI (3)pulisakI jhunajhunI;,jalana (3)roba; damAma talAzI mamaNI strI0 hAtha-pA~vake eka hAlatameM sarapa strI0 tvarA; vega (2)jhapaTanekI dera taka rahane yA dabanese paidA hone- kriyA; jhapaTa (3)sapATA; Takkara : .. vAlI sanasanAhaTa ; jhunajhunI ; jhanajhanI saupamera a0 tejIse; jhapATese . (2) krodha yA rIsakA Aveza sampa, sa0 kri0 jhar3apanA; jhapaTanA samayU~ a0 kri0 Upara laTakanA, bAhara sapI vi0 vegavAna; gativAlA; teja yA Uparase laTakanA; TaeNganA; jhUmanA sI strI0 jorakI varSA; jhar3I(2) (bAdala) (2) TUTa par3aneko taiyAra sapATA; jhar3I honA; dabAva DAlanA [lA.] maNakAra (-ro), sagako puM0 jhaMkAra; saTa a0 jhaTa; turata ..:: jhanakAra For Private and Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jhaNajhaNavaM jhaNajhaNavaM a0 kri0 jhanajhanAnA; jhunajhunAnA ( 2 ) jhunajhunI honA jhaNajhaNATa puM0 jhunajhunIkA asara ( 2 ) jhaMkAra [ asara jhaNajhaNATI strI0 jhunajhunIkA joradAra jhaNajhaNI strI0 jhunajhunI ( 2 ) rIsa anUna strI0 na0 junUna; joza-junUna jhapaTa strI0 jhapATA; jhapaTTA; sapATA (2) jhapaTa; lapa (3) jhapeTA; bhUtAdike phera meM A jAnA; pretabAdhA (4) Takkara / [ -mAravI = jhapaTanA / -mAM AvabuM = Takkara laganA (2) bhUta-pizAcake phera meM A jAnA. ] jhapaTA a0 kri0 TakarAnA; bIcameM A jAnA (2) ulajhanA ; pha~sanA [lA.] jhapa a0 kri0 zAnta rahanA; Udhama na macAnA jhapAjhapa ( -pI) strI0 mArAmAra; TaMTA; jhar3apA - jhar3apI ( 2 ) mAra-kATa ; qatala jhapATabuM sa0 kri0 jora mAranA; rapaTanA jhapATese; jhaTa-paTa pharrATe se ( calanA) (2) mAranA; capeTanA (3) jaldI jaldI khAnA; ThUMsanA jhapATo puM0 jhapATA; vega; pharrATA (2) z2ora se kiyA huA prahAra ; jhaTakA (3) Takkara; capeTa jhapajhapa a0 saba a0 acAnaka ; ekadama Hanj r0 kri0 bhar3akanA; cauMkanA ( 2 ) raha rahakara prakAza phailanA; jhilamilAnA (bijalI) jhabakArI puM0 prakAzakI camaka; kauMdha zabakoLavaM sa0kri0 pAnImeM DubAnA; boranA; moranA [ a~gulA zabalaM na0 baccoMkA kuratA; jhagA; 202 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zaramara zabUka a0 raha rahakara camakate yA jhilamilAte hue jhabUkavaM a0 kri0 jhilamilAnA zabe strI0 z2abaha; bali car3hAnA; katla jho puM0 laMbA aura DhIlA-DhAlA koTa; cogA; colA jhabozaba a0 dekhiye 'jhapojhapa ' jhaboLabuM sa0 kri0 dekhiye 'jhabakoLavu ' zabbo puM0 dekhiye 'jhabo' bhaluM na0 dekhiye 'jhabaluM ' bho (-mbho ) puM0 dekhiye 'jhavo ' jhamaka strI0 eka zabdAlaMkAra; yamaka (2) jhama-jhamakI AvAz2a; jhamaka; (3) camaka; bhar3aka jhamaka a0kri0 'jhama-jhama' kI AvAz2a honA; jhamakanA jhamajhama a0 jhama-jhama; chama-chama ( 2 ) halakI jalana hotI ho isa taraha jhamajhamATa puM0 jhamajhamAnA (2) halakI jalana jhamara (-rU) kha na0 jhAr3a; jhAr3a-phAnUsa zamavuM a0 kri0 dravakA bUMda-bUMda hokara nanheM nanheM chedoMse bAhara nikalanA; risanA jharakha na0 dekhiye jarakha 4 jharaDa a0 kapar3A phAr3ate samaya honevAlI AvAja ke sAtha; carase (2) strI0 jhAr3azaMkhAr3ake Tukar3e For Private and Personal Use Only , jharaDako puM0 dekhiye 'jhaDako ' jharaDa sa0kri0 ' paTa 'kI AvAz2a ke sAtha cIranA; darakAnA ( kapar3A) jhararDa na0 jhaMkhAr3a; kAMTedAra jhAr3a zaraNa ( - guM) na0 jharanA; sotA jharamara na0 striyoMkA galekA eka gahanA (2) striyoMkA pA~vakA eka gahanA OM
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 203 mATakaNI (3) eka bArIka kapar3A (4) strI0 maLama (-ha)La a0 dekhiye 'jhaLajhaLa' bArizakI phuhAra; bUMdAbAMdI (5)a0 (2) vi0 camakatA huA; jhalAbora rimajhima saLahaLavaM a0ki0 bahuta prakArA denA; sara a0 kri0 (dravakA) dhIre dhIre jhalajhalAnA; camacamAnA bAhara nikalanA; jharanA [aTArI maLAMmaLAM (0) a0 jhalAjhala; camakake sahakho puM0 jharokhA; chajjA; bArajA; sAtha (2)na0 ba050 tejakA aMbAra; jhareNI strI0 jhunajhunI tejaHpuMja mareLo puM0 jalanese honevAlA phapholA; saLeLo puM0 dekhiye 'jhareLo' . chAlA; jhalakA saMkhanA strI0 AturatApUrvaka yA besabrIse bharo puM0 dekhiye 'jharaNa' raTanA; kisIko bAra-bAra yAda karanA jhalaka strI0 jhalaka; opa; camaka (2) citA; becainI; chaTapaTI malakavU a0 kri0 camakanA; jhalakanA zaMkhavAj vi. khisiyAnA; jheMpU (2)apanI asalI prakRti dikhAnA[lA.] saMkhavA, a.kri. dhuMdhalA, maMda, halakA malAeM a0 kri0 pakar3A jAnA (2) par3anA (2) jheMpanA; khisiyAnA akar3a jAnA; kATha honA; kisI zaMkha sa0 ki0 AturatApUrvaka raTana aMgakA jakar3A jAnA; udA0 'vAthI __ karanA; bAra-bAra kisIko yAda karanA sAMdhA jhalAI gayA che' maMjhaTa strI0saMjhaTa; pacar3A; jhamelA pravera na0 javAhira; jauhara (2)pAnI; jhaMDa puM0 eka bhUta; jina (2)vi0 alajIvaTa [lA.] masta ; mustaMDA (3) dhUrta; matsarapUrNa saverAta na0 javAhirAta ; ratna, motI, maMDI strI0 jhaMDI hIrA vagairaha (2)jar3AU jevara (3) jhaMDo puM0 jhaMDA; nizAna ; alama (2) bala; khUbI ; sattva ; jauhara [lA.] juviza; AMdolana [lA.] (3) koI saverI puM0 jauharI pakSa yA usakI aguAI / [-uThAvavo, maLaka strI0 jhalaka; camaka ; opa pharakAvavo=-kA jhaMDA khar3A karanA maLakavaM a0 kri0 dekhiye 'jhalaka' (2) kI fatahakA jhaMDA lhraanaa| maLakATa puM0 jhalaka ; camaka -levoM aguA bananA.] jhaLako puM0 jhalaka; opa; kAMti jhaMpalAva, a0 kri0 jIvaTase kisI maLamaLa a0 jhalajhala; tejase jhalakate kAmameM kUda par3anA; sAhasa karanA hue; jhalAjhala [a0 jhalajhala jhAkasamALa vi0 jhakAjhaka ; jhalAbora; maLamaLATa puM0 jhalajhalAhaTa ; camaka (2) jAjvalyamAna maLamaLiyaM na0 A~sU (2) sabere yA sAkaLa strI0; na0 osa; zabanama zAmakA dhuMdhalA prakAza; jhuTapuTekA jhADaM vi0 jyAdA; puSkala; atizaya prakAza / [maLamaLiyAM AvAM = A~kheM jhATakaNI strI0 sUpa Adise sAfa DabaDabAnA; bhAvavaza hokara gadgada karanA; phaTakanA (2)phaTakanekI ujjata honA.] (3) phaTakAra; jhir3akI; latADAlA.] For Private and Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jhATaka: jhATakabuM sa0kri0 sUpase sAfa karanA; phaTakanA ( 2 ) jhaTakAranA; jhAr3anA (3) phaTakAranA; ulaTI-sIdhI sunAnA [lA. ] jhATako puM0 dekhiye 'jhaTako ' zADa na0 per3a (2) eka AtizabAz2I; jhaadd'| [-buM = savArako nIce paTakaneke lie ghor3ekA agale donoM pairoM para khar3A honA. ] jhADa sa0 kri0 dekhiye 'jhATakabuM ' jhADapAna na0 saMpUrNa vanaspati jhADabuM sa0 kri0 jhADU denA; jhAr3anA (2) kapar3e se dhUla-garda sAfa karanA; jhAr3anA (3) jhAr3a-phUMka karanA ( 4 ) phaTakAranA [lA. ] jhADI strI0 jhAr3I; jhAr3oM, beloM aura ka~TIle paudhoMkA samUha ( 2 ) jaMgala jhADa na0 bar3I jhADU; buhArI (2) jhAr3aphaTakAra; apamAna; anAdara; bhartsanA / [-paDabuM = ulahanA milanA; apamAnita honA / --maLavUM = viphala honA; bananA ( 2 ) apamAna honA; phaTakAra par3anA.] jhADavALo puM0 jhADUvAlA; bhaMgI jhADo puM0 jhAr3A; mailA; gU ( 2 ) dasta; julAba (3) pUrI jA~ca; jAmAtalAzI (4) jhAr3a-phU~ka / [jhADe januM, jhADe pharavA javaM = pAkhAne jAnA; haganA. ] jhADopezAba puM0 zauca; malotsarga jJAnama na0 dekhiye ' jahannama ' jhApaTa strI0 Takkara; jhApar3a ( 2 ) pretabASA; jhapeTA zApaTabuM sa0kri0 kapar3e se jhAr3anA; jhaTakAranA; pachAranA ( 2 ) prahAra karanA (3) khUba khAnA; ThUMsanA [lA. ] 1 204 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zALa jhApaTuM na0 thor3e samayakI mUsaladhAra varSA; joroMkI varSA; jhara jhApoTa strI0 dekhiye 'jhApaTa ' jhAmara puM0 sira aura A~khoMkA eka roga jhAmarI strI0 hathelI yA talave meM honevAlA phor3A; chAlA zAmaro puM0 dekhiye 'jhAmarI ' ( 2 ) eka tvacAroga ( 3 ) ati pakva IMTakA Tukar3A; jhA~vA~ zAma sa0kri0 tapAI huI IMTa yA ThIkarese pAnI yA davAko chanakAnA jhAra puM0 jvAra ; bhATAkA ulaTA jhAraNa na0 dhAtukI cIjako TA~kA dekara jor3ane kA sAmAna (2) usase kI huI dhAtukI jor3AI; jhAla; jhAlavA jhArakhaM sa0 kri0 garama pAnIkI dhArase dhonA yA seMkanA ( 2 ) AhistA AhistA pAnI denA; sIMcanA ( 3 ) nikammI DAliyA~ kATa DAlanA; chA~TanA zArI strI0 jhArI; ToMTIdAra luTiyA ; karaI ( 2 ) pUriyA~ Adi utAranekA chedadAra palaTA; choTA jharanA jhAro puM0 jharanA; jhara (pUriyA~ chAnanekA) (2) pAnI chir3akanekA naladAra baratana; haz2ArA; phuhArA [ chalaka jhAlaka strI0 tarala padArthakA chalakanA ; jhAlara puM0 eka dalahana ; semake dAne jhAlara strI0 jhAlara; jhUla; korakinArA (2) bajAyA jAnevAlA ghar3iyAla ; jhAlara; ghaMTA jhAlaM sa0kri0 hAthameM lenA; pakar3anA; grahaNa karanA; dharanA ( 2 ) qaida karanA; thAmanA; baMdhanameM lenA ( 3 ) akar3anA ( kisI aMgakA ) / [ jhAlI rAkhabuM = AgrahapUrvaka jame rahanA ; apanI bAtako For Private and Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . pakar3e rhnaa| mAlI para kisI bAta para jame rahanA.] mALa strI0 jvAlA yA usakI A~ca (2) krodhakA Aveza; jhallAhaTa [lA.].:.. sALavaM sakri0 jhAlanA; pA~janA / sAMkha(05) strI0 maMdatA; dhuMdhalApana(2) baTTA; lAMchana / [-AvavI (AMkhe) = dhuMdhalA dIkhanA; aspaSTa dikhAI denaa| -lAgavI= dhabbA laganA.] jhAkharaM (0) na0 jhaMkhAr3a; jhA~kharaH / jhAMkhay (0) sakri0 jhA~kI karanA (2) luka-chipakara dekhanA; jhA~kanA / mAMtI (0) strI0 aspaSTa khayAla yA apUrNa darzana; jhA~kI (2) luka-chipakara dekhanA; jhA~kanA (3) bhAvapUrvaka darzana (karanA) sAMkhaM (0)vi0 aspaSTa ; halakA, ochA (2) dhuMdhalA; nisteja / mAMsa (0) strI0 jhA~jha (2) gussA; mallAnA [ber3I; jaMjIra lA.] jhAMjhara (0) jhA~jhara; jhA~jhana (2) sAMsavAM (0) na0 ba0 va0 mRgatRSNA; mRgajala ; sarAba (2)tejase yA A~sUse A~khoMkA cauMdhiyAnA; dhuMdha / [mAMzavAnaM jaLa = mRgajala.] ... [bhUta sAMpaDI (0) strI0, (--Do) puM0 malina mAMpalI (0) strI0 choTA phATaka; jhA~pa . . (prAyaH bAr3a yA khetakA) [sivAna mAtI (0) puM0 phATaka (2) gA~vakA zipAe~ akri0 'jhIpa' kriyAkA karmaNi rUpa; pakar3A jAnA .... milAvU a0kri0 'jhIlavu'kA karmaNi pakar3A jAnA; hAthameM liyA jAnA pIka strI0Takkara mukaablaa|-siisii = apane basabhara mukAvaNa karamA. mulAba bhIka strI jarIke tAroMkI kAracokI salame-sitArekA kAma . . . . jhokabuM sakri0 jorase pheMkanA; uThA, kara pheMkanA; (dhote samaya kapar3eko.) pachAr3anA (2) paTakanA; harAnA , sINavaTa, mINAza strI. bArIkI; sUkSmatA (2)nipuNatA; kamAla gaharAI zo' vi0 jhInA; bArIka; choTA udA0 'jhINuM kAj' (2)painA; tIkSNa ; udA0 jhINI aNI (3)patalA; mahIna (4) nAjuka ; maharA; sUkSma ; bArIka (kAma) (5)mahIna; dhImA; tIkSNa (AvAz2a) (6) gaharAIse kAma karanevAlA (manuSya); udA0 'ahIM jhINA mANasanuM kAma cha' [lA.] (7) bahuta kifAyatI; kaMjUsa jaisaa| [-kAMta_ = gaharAImeM jAnA; bahuta chAna-bIna karanA; bAlakI khAla nikAlanA.): mINo tAva puM0 bahuta dinase AnevAlA maMda bukhAra; jIrNa jvara jhIpa, sakri0 pakar3anA jhIlu na0 siMcAIke lie tAlameMse pAnI ulIcanekI bA~sakI chichalI TokarI yA sUpa jaisI cIz2a; beMDI jhoMka (0) strI Takkara; mukAbalA jhIMkavaM sakri0 dekhiye 'jhIkavaM.' mITayU~ sakri0 (zaMkhAr3a) lagAnA lipaTAtA (2) eka para eka (cIna) kramameM rakhakara Dhera lagAnA jhoMparA (0) namba0va0 sirake bikhare hue avyavasthita sUkhe bAla ; jhoMTe.. mukAbabuM sakri0. jhukAnA; nIcA-TomA karanA; navAnA (2) bIvaTo pisI kAmameM kUda par3anA, sAhasa karanA mulAparbu sakri0 jhulAnA (2) laTakAnA For Private and Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suMra na jhuMDa; samUha; gallA muMbeza strI0 joroMkA AMdolana ; jubiza jhumara na0 dekhiye 'jhamarakha' [laTakanA bhUka a.kri0 jhukanA ; namita honA; sUma a0kri0 lagA rahanA; pIche laganA (2) ghamasAna yuddha karanA; jUjhamA sUra sakri0 laTTa yA moTe DaMDese / pITanA; saTakanA; ThoMkanA (2) jhakajhoranA; jhttkaarnaa| muriyana0 jisase pITA jAya aisA soMTA yA laTTha mUDiyAM paDavA=mAra milanA (2) jUtiyoM par3anA; jUtiyA~ caTakhAte hue apamAnase lauTanA; apanA-sA muMha lekara lauTanA.] sUrI strI0 dekhiye 'jUDI' mUge puM0 bahutasI cIjoMkA eka sAtha / bAMdhA huA jUTa ; pUlA; gaTThara / mUmana0,(-kho) puM0 aneka cIjoMkA samUha; jhUmakA; gucchA sUmaNuM na0 aMka gahanA; jhUmakA ; jhUmara sUma a0kri0 dekhiye 'jhajhUmavU' (2) TaeNganA (3) AturatApUrvaka tAkanA; , tarasanA mUra a0 kri0 -ke lie tarasanA; kalapanA (2) kalapanese durbala-kSINa . honA; sUranA; jhuranA / jhUla strI0 jhAlara (2)kavitAmeM AnevAlA aMtarA (3) hAthI-ghor3e AdikI pITha para DAlA jAnevAlA kapar3A; jhUla mUlaNA puM0 jhUlanA (chaMda) (3) lorI mUlacaM na0 jhUlA (2) pAlanA; hiMDolA jhUlatuM vi0 pheMga letA huA; muulnaa| [lalo pula = jhUlanA pula.] / mUla a0kri0 peMga lenA; jhUlanA (2) laTakanA . . soyo mUlo puM0 jhUlA; jhUlanekA sAdhana; hiMDolA (2) nukasAna ; ToTA [lA.] jhUTa (0) strI0 jhapaTa ; jhapaTTA ... muTava, (0) sakri0 hathiyAnA; jhapaTanA [jhapaTanA jhUTabuM sakri0 jhapaTakara chIna letA; chUTaMsUMTA, jhUTA Ta strI0 eka dUsareke pAsase jhapaTa lenA; chInA-jhapaTI muTAva, sakri0 dekhiye 'jhUTavaq'. muMTAvaM a0ki0 chInA jAnA; jhapaTA jAnA [jhopar3A jhupaDI (0) strI0,(-I) na0 jhoMpar3I; jhUsarI (0) strI0 dekhiye 'dhUsarI' mUMsara na0 gAr3I, hala AdikA junA jhara (jha) na0 jahara (2) IrSyA (3) baira |-aavq= DAha honA ; jlnaa| -ghara = z2aharakA asara honA (2) bara, DAhakA manobhAva honaa| -vAvavaM = jhagar3eke bIja bonA.] merakacolaM,merakocalaM (jheM) na0 kucalA merI (lu) () vi0 jaharIlA (2) IrSyAlu zoka puM0;strI0 jhukAva; manakA kisI viSayakI ora jhukAva; jhukanekA bhAva soI sa0ki. U~dhanA; pinakanA moIna. nIMda yA nazekA jhoMkA; jhapakI; pInaka soko puM0 jhoMkA; jhaTakA; akorA (2) A~khoMmeM yakAyaka coTa laganA (3) DaMDI yA TenI mAranekI tarakIba soTasI strI0, (-) na0 javAna maisa; . osara / jhora (jhaoN) na0 bhUta, preta .... morasApaTa (jhaoN) strI pretAdikI bAdhA hobA, mobo dekhiye 'jobA', 'jobo' For Private and Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mobano Pots TapalI bAMgalI soyaNo puM0 dekhiye 'jholaNo' / moLa, (jhaoN) strI0 jvAlA; zolA; sola strI0 DhIlA honese kapar3ekA bIcameM __ AgakI lapaTa ... ['jholaNI' Adi jhUlanA; jhola soLaNI strI0,(-po) puM0 dekhiye jholaNI strI0 khAnedAra thailI; jholii| moLI strI0 jholI (sAdhUkI) (2) molago paM0 bar3I jholI; jholA hAthameM pakar3anekI laTakatI thailI; mola (jho) na0 jhuMDa; TolI thailI (3) bAlakako sulAnekI solaM na0 jhoMkA [peMga (3) jhola jholii|[-levii = bhikhArI bananA.. solo puM0 jhUlA (2) dhakkA; jhUlekI moLo puM0 jhola (2)bar3I jholI; thailA Ta puM0 'Ta'vargakA-mUrddhasthAnIya pahalA vyaMjana TakaTaka a0 lagAtAra 'Tika-Tika' kI AvAz2a ; Tika-Tika (ghar3I AdikI) (2) TakaTakI, TikaTikI lagAkara ( dekhanA) (3) strI0 dekhiye 'TakaTakAro' TakaTakATa puM0 'Tika-Tika' AvAz2a (2) ukatA denevAlI bekAra bAta; bakabaka TakavU sakri0 TikanA; nibhanA (2) eka sthala para jyAdA samaya takaM ThaharanA TakAu vi0 TikAU; calAU; majabUta TakAva puM0 TikAUpana; majabUtI hakAvArI strI0 sauke hisAbase ginatI; saumeM se kitane isakA pramANa; pratizatatA; 'parasenTeja' Tako puM0 TakA; tIna paise| [TakArnu mANasa = kaur3IkA AdamI; tuccha manuSya.] Tako puM0 rupayA; rupayA-paisA; TakA (2) saikar3eke hisAbase ginatItizatatA; phrI sadI ... Tako pu0 muMDA huA- gaMjA sira, Takora strI TokaTokanekI kriyA (2) jarA izArA yA saMketa karanA (3) vakrokti; mIThI TIkA. . TakorakhA- na0 naubata bajAnekA phATakake UparakA kamarA yA sthAna; naubatakhAnA; nakkArakhAnA Takora sakri0 TakoranA (2) TokanA TakorIstrI0 DaMkekI choTI coTa ; Takora Takoro paM0 DaMkekI coTa ; TakorA (2) TakorekI jhaMkAra .. Takkara strI0 Thokara; jhoMkA (2) mukAbalA; Takkara . TagaraTha-(-ma) gara a0 TakaTakI, dika. TikI lagAye hue; ninimeSa ... Dhagamaga vi0 dekhiye 'Dagumagu' (2) ma. Dolate hue; lar3akhar3Akara Taca vi0 bar3hiyA kismakA (2) puM0 kasauTI para jAMcakara nikAlA hunA sonekA aMza; TaMca (3) a0 thor3I derameM ; jhaSTa / [-baIne-turata] TacakaMna0 ana; noka (2)choTA syohAra Tamako puM0 jhaTakA; ghAva [chimunI palI bAMgaLI strI0 kAmI uMgalI; For Private and Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 208 TavAka vi0 ADaMbarI; zekhIkhora; ochA pITanekA kumhArakA aujAra; pApI; TayAka a0,(-kiyo, ko) puM0 u~ga- piTanA liyA~ caTakhAnekI AvAz2a ; caTAka; Tapaq sa0 kri0 TapanA; lA~ghanA (2) caTAkhA dUsarese Age nikala jAnA; bar3hiyA TacUkaDaM vi0 bahuta choTA honA; bar3hanA [lA.] baDhaLavaM a0 kri0 bilakhanA TapATapa a0 jhaTapaTa; TapATapa (2) TaTA(-TTA)ra vi0 ThIka sIdhA; tanakara; strI0 kahA-sunI; TaMTA-phasAda tanA huA (2.) sazakta [lA. [-ag TapATapI strI0 kahA-sunI; hujjata = sIdhA khar3A honA (2) bImArIke / TapAla strI0 DAka; posTa bAda zarIrameM zakti AnA.] TapAlaoNphisa strI0 DAkaghara TThI strI0 TaTTI; TaTTara (2) khasakI TapAlakharca na0 DAkavyaya TaTTI - cika (3) pAkhAnA; saMDAsa TapAlI puM0 DAkiyA; posTamaina dRTTa puM0; na0 TaTTa (2) kamaz2ora ghor3A TapoTapa a0 eka-eka karake (2) TapATaDakAva, sa0 kri0 DA~TanA; dhamakAnA Tapa; Tapase TaDapaDa strI0, (- DATa) puM0 mithyA Tappo puM0 amuka laMbAIkA aMtara, baDApanakA pradarzana: khadanamAI: zekhI fAsalA; TappA (2) musAfirI; par3Ava; TanaTana a0(2) na0 TanaTana (ghaMTekI) maMz2ila (3) ghor3e yA bailakI savArI TapakavaM a0kri0 TapakanA; cUnA (4) saMgItakA eka prakAra; TappA TapakAva, sakri0 TapakAnA (2) saMkSepa- (5) gapa / [-mArabo-gapa hA~kanA.] meM likhanA; TAMkanA (3) anyameM se / Taba na0 Taba; kaMDAla; gaMgAla . . naqala kara lenA TamakavU a0kri0 kSINa prakAza denA; TapakI strI0 gola TIkA; biMdI (2) TimaTimAnA (2) dUrase sUkSma prakAza TikalI; 'mInA, abaraka yA sone- dikhAI denA.... . cAMdIkI gola TikiyA; TikkI; camakI TameTuM na0,(-To)puM0 TamATara pahuM na0 bUMda (2) nukatA; biMdu TarpenTAina na0 tArapIna .: : Tapa Tapa a0 TapATapa; jhaTa-jhaTa , Taslo puM0 TillA; TallA; dhakkA (2) TapaTapI strI0 camar3ekA Tukar3A jo pherA; cakkara (3) muMr3A huA sira usturekI dhAra tez2a karane ke kAma TavaLavU a0 kri0 tar3apanA; chaTapaTAnA AtA hai; camoTA (2) bAra bAra yAda karanA; jhUranA palI strI0 halakI capata ; thappar3a (2) (3) duHkhI honA; tar3apanA 14. tAnA; cuTIlI bAta [lA.] Taza (-sa) strI0 Taka; TakaTakI; epalaM na0 kumhArakA hA~gI TIpanekA TikaTikI karAha sApanA pApI (2) camoTA ! hakArI puM0 duHla yA pIr3AkI AvAja; Tapalo pu0 jorase lagAyA huA thppdd'aa| Tahuka ba0 ki0 (koyala yA morakA) tamAcA (2) miTTIke mAyane baratana kUkanA; kUpanA; pihakanA .. For Private and Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ko Tahuko puM0 koyala yA morakI madhura (kUka, kuhU ; kA) (2) bulAneke lie kI huI laMbI pukAra; hA~ka ( 3 ) bAtacIta meM 'hu~-hu~' zabda dvArA sunate rahanekI svIkRti denA; hu~kArI vhela strI0 vaha gAnA jo yAcaka mAMgate vaqta roja U~ce svarameM gAtA hai; Tera (2) eka hI cIz2a bAra-bAra kahanA yA dhyAna para lAnA; Toka [lA.] TahelavaM a0kri0 TahalanA; idhara-udhara ghUmanA (2) gA~va meM mAMganeke lie Tera lagAnA Taheliyo vi0 puM0 (2) puM0 U~ce svarameM gAte hue Tera lagAnevAlA; pherIvAlA sAghU [ karanA ( 2 ) vi0 lAlacI TaLakabuM a0kri0 lalacanA; lAlasA TaLavaLaM a0kri0 dekhiye 'TavaLabuM ' TaLa a0 kri0 TalanA; alaga honA; khisakanA ; apane sthAnase haTanA (2) dUra haTanA; mara jAnA TaMka puM0 muhara lagA huA sikkA TakA (2) strI0 nizcita belA, vaqta ; jUna; udA0 'khAvAnI ke dohavAnI TaMka' TaMkaNakhAra puM0 TaMkaNakSAra; suhAgA TaMkazALa strI0 TakasAla TaMkAvabuM sa0kri0 'Taing' kriyAkA preraNArthaka rUpa; TaMkAnA 209 TaMgaDa, TaMgAvaM sa0 kri0 TA~ganA TaMgAvaM a0 kri0 TeMganA; laTakanA TaMTAkhora vi0 jhagar3AlU; fasAdI TaMTo puM0 TaMTA; qaz2iyA; jhagar3A TaMTophisAda puM0 TaMTA-fasAda; lar3AI jhagar3A TaMDela puM0 jahAjakA mukhya mAMjhI; ga. hi- 14 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TAI karNadhAra (2) U~cA AdamI yA koI jyAdA U~cI cIja; laMba-tar3aMga [lA. ] TaMglara na0 tAmaleTa ; tAmaloTa TAima-Tebala na0 samayasUcI ; TAimaTebula TAuna haoNla puM0 TAunahAla ; nagarabhavana TATa puM0 parAta jaisA bar3A thAla jisake kinAre bAhara mur3e hue hoM; thAla (2) a0 bilakula ; nipaTa; udA0 'lUkhoTATa', 'nATATa' TATa vi0 custa ; kasA huA; saba baiThA huA ( 2 ) masta ; cakacUra [ TATa TATa na0 sanakI DoriyoMkA moTA kapar3A; TATiyu na0 TATakA Tukar3A (kapar3A) TATuM na0 bA~sakI phaTTiyoMkI caTAI, dIvAra yA choTA daravAjA; TaTTara; TaTTI (2) TaTTaroMkA banAyA huA jhoMpar3A (3) TaTTU TADha strI0 ThaMDa; jAr3A; saradI / [ -caDavI = = jAr3A laganA ( 2 ) bukhAra kI ka~paka~pI laganA (3) [lA. ] (amuka kAma karanA ho taba ) ukatA jAnA; sihara uThanA / - pherA mAre che= saMradI nahIM lagatI hai / -vAvI = ThaMDa laganA. ] TADhaka strI0 ThaMDaka (2) sukha zAnti / [-thavI, vaLavI = jalana zAnta honA; zAnti milanA. ] [ chAyA craneso puM0 sukha-du:kha; dhUpa aura TADhiyotAva puM0 jUr3I bukhAra; saradIkA bukhAra; jUr3I TADhI ziyaLa, TADhI zILI strI0 zrAvaNa zuklA yA bhAdrapada kRSNA saptamIkA dina; zItalA saptamI (2) ThaMDA yA bAsI (khAnA) honA ( vyaMgameM) TAbuM vi0 ThaMDA; sarda (2) bAsI (3) [lA. ] ghImA; maMda ( 4 ) zAMta For Private and Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 210 TaoNpa prkRtikaa| [TADhA pahoranI = gapa; TAMkA mAranA; silAI karanA (3) laMbI-caur3I (haaNknaa)| TADhA pahorana silAI dvArA jor3anA (4) kisI phurasatake samayakA; gapa jaisA |-paannii racanAmeMse naqala karanA; uddhRta karanA re = hatotsAha karanA; pastahimmata ___TAMkI (0) strI0pAnI rakhanekA hauja yA karanA,] [(2)ghAta; mauqA TaMkI (2) choTI TaMkI (bArizake pAnIke dAj na0 zubhAzubha prasaMga-avasara (2) lie) (3) TA~kane yA khodanekI TApaTIpa strI0 vyavasthA; sughar3atA; kriyA (4) fAyadA; asara; guNa saphAI (2) marammata; durustI (3) _ (davAkA)lA.] (5) upadaMza (rog)| TIma-TAma; saja-dhaja [hA~ karanA [-lAgavI = (davAkA) asara honA.] DApazI-sI) strI0 bAtacItameM hA~ meM TAMku (0) na0 bArizakA pAnI bharaneke TApu puM0 TApU; beTa; dvIpa lie jamInake aMdara banAyI huI TaMkI; DhAboTo puM0 hatheliyoMke paraspara AdhA- TA~kA tase utpanna zabda ; karatala-dhvani tAlI TAMko (0)puM0 bakhiyA; sIvanakA TA~kA TAla strI bAla jhar3a gaye hoM aisA TAMga (0) strI0 TA~ga; paira [-mAravI sirakA bhAga; maMja. = kuztImeM TA~ga ar3Akara girA denA.] yUlakI strI0 dekhiye 'tAlakI' TAMgavaM (0) sa0 kri0 TA~ganA...... TAlakuM na0 dekhiye 'tAlakuM' . TAMgo (0) puM0 TA~ga; paira (2) TAMgA; dAvara na0 TAvara; ghaMTAghara ... tAMgA; ghoddaagaadd'ii| [TAMgA toravA TALavaM sa0 kri0. TAlanA; dUra karanA; = vyartha pA~va tor3anA] rokanA (2) kisI cIz2ameMse acchA TAMca (0) strI0 jabtI (2) kalamakI nikAlakara kharAba chor3a denA; chA~TanA nokakI tirachI kATa (3) coTa; TALo puM0 TarakAnA; TAla-TUla (2) jhaTakA (4) ghaTa ; ToTA; tNgii|[-pddvii judAI rakhanA (3) bheda; camatkAra; = ghaTa honA; ToTA honA.] khela (4) saMjoga; mauqA (5) TAMcaNa (0)na0saMkSipta noMdha; noTa ; TIpa hisAbake sahI-galata jA~canekI kriyA; kaaNttaa|[-mlvo maukA milanA TAMcaM (0) vi0 kama; thor3A; choTA (2) hisAba kharA honA (kA~TA).] (2) uTaMga (kapar3A); taMga .. TAMka (0) strI0 tarAzI huI kalamakI TAMTiyo (0) puM0 TA~ga (tucchkaarmeN)| noka; TA~ka; jIbha (2) holDara yA [TAMTiyA kApavA = jar3a kATanA; penakI niba; jIbhI AdhAra ur3A denaa| TATiyA narama thaI TAMkaNI (0) strI0 AlapIna; pIna javA=thaka jAnA; paira bhara jAnA TAMkaj (0) na0 dA~kanekA auz2Ara; (2) nirutsAha honA (3) dhana TaoNkI (2) mauqA (3) zubha avasara ga~vAnA; nukasAna sahanA.] TAMka (0)sakri0 patthara TA~kanA; TAMpay (0) sa0 kri0 tAkanA; maukA khananA; kuredanA; sila kUTanA (2) dekhate rahanA; AturatAse dekhanA For Private and Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org TAM TaoNpa (0) na0 milane jAnA (2) pherA; cakkara pravezapatra | TikiTa strI0 TikaTa ; [- lAgavI = TikaTa kharIdanekI AvazyakatA honA ( 2 ) lATarI meM naMbara laganA; inAma milanA ( 3 ) bhAgya - vazAt fAyadA honA. ] : TikiTamAstara puM0 TikaTabAbU TikkaDa puM0 Tikkar3a TikkI strI0 saphalatA; kAmayAbI (2) prabhAva; sifAriza (3) TikalI; TikkI [ TheMgA; hUThA [lA. ] Tikko puM0 TIkA; bar3A tilaka ( 2 ) .. TibAbuM a0kri0 TakarAnA; do vastu oMkA Apasa meM bhir3a jAnA ( 2 ) bekAra dhakke khAnA; mArA mArA phila TakarAnA (3) piTanA TiTiyANa na0, (-ro) puM0: kleza; TiTihArora; zora-gula ; kraz2iyA TiToDI strI0 TiTiharI .. Tina na0 qalaI; rA~gA (2) TInakI caddarakA baratana; TIna TinapATa na0 tAmaloTa ; DabalA ( 2 ) usake jaisA tuccha manuSya; heca poca [lA. ] / [ - Apa = rukhasata karanA; baratarafa karanA. ] TipAI strI0 tipAI TipAvaj sa0kri0 'TIpa' kA preraNArthaka TipAvaM a0 kri0 'TIpavu' kA karmaNi TippaNa na0, ( - NI) strI0 saMkSipta TIkA TippaNI (2) TA~kanA; TIpa; noTa-darja karanA TigaLAvaM a0kri0 dekhiye 'TiMgAvu' TigADa ( - ) dhuM sa0kri0 'TiMgAvu' kA preraNArthaka 211 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TigA a0kri0 'TeMganA' Tibo] puM0 TIbA ; TIlA; DhUha; For Private and Personal Use Only TIpU ; TIDI strI0 gola, Thosa cIjrakA capaTA Tukar3A; TikiyA TaibaleTa TIkA strI0 TIkA; vyAkhyA (2) guNadoSaka samAlocanA (3) niMdA TIkAkhora vi0 TIkA yA niMdA karanekA AdI ; harafagIra; nukatecIna TIkI strI0 sone yA cA~dIkI TikalI; camakI (2) choTA TIkA; TikalI; biMdI (3) najara; Taka ThIko puM0 dekhiye 'Tikko'' go TIkhaLa na0 majAka; dilla... TIkhaLI vi0 dillagIbAja ; majAka pasanda TIca sa0 kri0 ThokanA; pITanA : TIpanA; kucalanA 2 TIpa strI0 sUcI; feharista (2) ugAhanIkA paracA; caMdekI yAdI 'baMdA (3) kaidakI sajA / [ sUcI banAnA (2) caMdA likhAnA / - devI, bharavI = IMToMke jor3oMpara ( masAle se) TIpa bharanA / -mAravI = TIpa bharanA (2) sajA denA. ] TIpakI strI0 sone yA.... cA~dIka TikalI; TikiyA; camakI; DaoNka TIpaNuM na0 TIpanA; paMcAMga / [ -ukelavaM = gaI guz2arI bAteM ukher3akara jhagar3A bar3hAnA; gar3e murde ukhAr3anA.] TIpa sa0 kri0 TIpanA; pITanA; ThokanA (jamIna, gaca Adi) (2) ( lohA Adiko ) AkAra denA; ' pITanA (3) mAranA pITanA ( 4 ) saz2A karanA (5) eka hI bAta para jora denA [lA. ] TIpuM na0 bUMda qatarA i
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 212 TImana na0 nAztA kalevA (2) pAyeya. dUmaNa na0 jAdU-TonekA choTA maMtra yA TIma na0 gacakA Tukar3A (2) lakar3I- prayoga; jaMtara; TAmana; ToTakA : kA kuMdA TUvo puM0 gaDDhA, picaka, gaddA (baratana'TIlarI strI0 lalATameM lagAnekI __ meM) (2) gaharA cheda; nAsUra (3) . TikalI; bidiyA; camakI (2) choTI bidu; biMdI; nukatA (4) bUMda-bUMda biMdI-TIkA (3) morapaMkhakA ardha karake pAnI denA (5) ruIkA phAhA candrAkAra cihna; caMdA; caMdra (6) bar3I cuTakI (7)tAnA; cuTIlI TIlaM na0 tilaka; TIkA bAta (8) eka prakArakA jaMtu TIsI (-sI) strI. akhuA; kaoNpala TraeNka (0) strI0 dekhiye 'TUka' naM. 2 .(2) nukIlI kalI; kuDmala; TUsA TraeNka (0) vi0 dekhiye 'TraMku' - (phUlakA) (3) zekhI; aiMTha DhUMkamA (0) a0 thor3emeM; sau bAtakI TInaLA, a0 kri0 TaeNganA; laTakanA. eka bAta [lipi; 'zArTahaiMDa' ToMgAMga(-1)vaM sa0 kri0 dekhiye TaMkAkSarI (lipi) strI0 saMkSipta "TiMgADaq TIMgA a0 ki0 TaeNganA DhUMkAna (0)na0 saMkSepa (2) choTA karanA TIko puM0 dekhiye TiMbo TakaDAkhora dUkAvaq (0) sakri0 (kucha aMza) TukaDAlAu TukaDAkhora vi0 Tukar3agadA; kATanA; ghaTAnA; choTA karanA daMDu vi. jo laMbA yA vistRta na TukaDI strI* Tukar3I; choTA dala duko puM0 Tukar3A (2) khAnekA Tukar3A ho; kama; choTA; saMkSipta (2)naattaa| laa.]| [ikaDA ugharAvavAbhIkha [-kara-thor3emeM nibaTAnA; iti mAMganA; Tukar3A mAMganA-nAlayo, krnaa| -para-pUrI nApakA na baiMkabo-dayAdAnameM yA tucchakArase honA; kama par3anA. DhUMkuMTaca vi0 bahuta choTA; kama laMbA dRSako. puM0 latIkA; cuTakulA (2) DhUMTiyaM (0) na0 hAtha-paira sameTakara, * jAdU-Tonese sambaddha choTA maMtra yA bakucI bAMdhakara sonA (2) eka prayoga; jaMtara-maMtara; ToTakA (3) prakArakA zItapradhAna saMkrAmaka jvara; izArA; saMketa 'inphlueMjhA' TuvAla puM0 aMgochA; tauliyA DhUMpay (6) sa0 ki0 jar3amUlase ukhAr3a huMkAra puM0 tukAra DAlanA; nocanA (2) ruIko DheDImeMse TukAra, sa0ki. tukAranA alaga karanA (3) tAne kasakara TukAro muM0 tukAra zamidA karanA (4) masalakara gUMdhanA TUka strI0 pahAr3akI coTI; zikhara DhUMpAy (0) a0 ki0 'TraMpavu' kriyAkA (2) kavitAkI amuka paMktiyoMkA karmanirUpa (2) galA jakar3a jAnA; samUha; chaMda; padyAMza . [TuMTA ghaTanA [(2) galekI ghaMTI TUTa ki0 jisake hAyaM na hoM; lalA; dUMpo (0) puM0 galA ghoTanA; phAMsA denA. For Private and Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Teka 213 Teka puM0 ; strI0 Teka; praNa; dRr3ha nizcaya TaeNTeM (TeM0) a0 TeMTeM (2) strI0 bar3AI (2) AbarU (3) thUnI ; TekanI (4) (3) nApasandagI jatAnekI bakavAda; kavitAkA sthAyI pada; Teka TaoNya-TaoNya TekaNa na0 Tekana; sahArA; AdhAra TeDa strI0 zekhI; aiMTha; garva . TekarI strI0 TekarI (2)choTI pahAr3I Taigko. puM0 rIsa; kopa (2) jhir3akI Tekaro puM0 TekarA; TIlA; ThUha TespaMDa strI0 dekhiye 'TaDapaDa. Tekava, sa0 kri0 TekA-sahArA denA; Toka (0NI) strI0 TokaTAka; pUchatAcha TekAnA (2) ulAhanA (3) najara; kudRSTi TekAvaq sakri0 dekhiye 'TekabavU' Toca strI0 coTI; zikhara . TekI strI TekanI (2)dekhiye 'ttikkii'| TocakuM(-) na0 sabase UparakA choTA, [-lAgavI-acchA asara honA (2) patalA yA gola hissA . saphala honA.] Toca, sakri0 lagAtAra cubhonA; TekI vi0 TekI; TekavAlA kocanA; ToMcanA; kucakucAnA (2) TekIla vi0 TekavAlA; TekI; haThI bAra-bAra kahe jAnA; TokanA; ulahanA Teko puM0 sahArA; AdhAra; TekA (2) denA . AdhArakI vastu; TekanI (3)prastAvakA Toco puM0 kocA; usakA ghAva (2) samarthana; tAIda -Apako samarthana tAnA; kocA (mAranA) [lA.] karanA (2) madada karanA.] ToTI strI0 TopI; kisI bhI cIja para lagAyI jAnevAlI zAmI jaisI vastu TeTI puM0; strI0 garamiyoMmeM honevAlA ToTo puM0 bar3I zAmI (2) galekI eka phala; kharabUjA (2) lar3I yA ghaMTI; kauTeMTuA (3) eka AtibattIvAlA paTAkhA; paTAkhA TeTo puM0 baragadakA phala ; godA; bar3abaTTA zabAjI; bar3A paTAkhA. (4) curuTa / [-pIsabo = galA ghoMTanA; TeMTuA Tebala na0 Tebula; mez2a Tebho puM0 ghAvakI silAI; TAMkA ToDalo pu0 dekhiye 'Tollo' . TeravU na0 patalA agalA bhAga; noka; Toge puM0 pagameM pahananekA eka gahanA; sirA tor3A (2)baMdUkakA laMbA phalItA;tor3A Teva strI0 Teva; Adata honA (3) hajAra rupaye yA inake rakhanekI TevAvu a0kri0 Adata par3anA; abhyasta thailI; tor3A (4) (caukhaTakA) Tor3A Tesa (Ta) puM0 svAda; lajjata (5) mInAra (6) sivAna TesadAra ()vi jAyakedAra; svAdiSTa; ToNa, Toj na0, ToNo puM0 tAnA; kocA majedAra (2) jAdU-TonA TesI (TeM) strI0 ghamaMDa; zekhI Topa puM0 Topa (2) bArizameM pahananekI Rs (TeM0) a0 (thakakara) cUra hokara; banAtakI TopI (3) bar3A chAtA (4) zithila pakAnekA bar3A patIlA (5) kukuramuttA ghoMTanA] For Private and Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ToparApAka 214 upakAra ToparApAka puM0 dekhiye 'koparApAka' uchAlanA (5) gullIkA TolA, Toparva na0 dekhiye 'koparuM' billaa| [Tolle mUka = uThAkara TopalI strI0TokarI U~ce rakha denA; bhUlA denA; bisarAnA.] Topalo puM0 TokarA; jhAbA TovaM sakri0 (khetase) cillA-cillATopI strI0 TopI . kara paMchiyoMko ur3AnA; kuDakur3AnA Topo puM0 bar3I TopI; TopA --- (2)bUMda-bUMda pAnI pilAnA / ToyalI strI0 luTiyA; loTI ToLa (TaoN) puM0 ; strI0 ; na0 hanI Ave Tola puM.Tola ; cuMgI (2) cuMgIghara; nAkA aisI kriyA yA bola;ThiTholI ; cuTakulA TolakuM, Tola na0, Tolo pu0 gaMjA- ToLakI strI0 TolI ghuTA huA, saphAcaTa sira ToLaTappo (TaoN) puM0 ha~sI-maz2AqakI Tollo pu0 caukhaTakI AgekI lakar3IkA __ bAta; ha~sI-ThaTholI Age nikalA huA sirA; Tor3A / ToLI strI0 TolI; maMDalI (2) TillA; dhakkA (3) vAdA (4) ToLaM na0 jhuMDa; samUha puM0 'Ta'vargakA-mUrddhasthAnIya dUsarA vyaMjana . ThakaThaka a0 "Thaka-Thaka' dhvanike sAtha ThakarAI strI0 ThakurAI (2)seThagIrI; bar3AI [rAina; ThakurAnI ThakarANI strI0 ThAkurakI strI; ThakuThakarANo puM0 gA~vakA mAlika; choTA rAjA; jamIMdAra; ThAkura Thaga vi0 (2) puM0 Thaga ThagaNuM vi0 ThaganevAlA; chalI; dhUrta Thagaq sakri0 ThaganA; chalanA ThagaLAvU sakri0 dacakanA; jhaTakA laganA / "(gAr3e jaisI savArImeM) ThagAI strI0 ThagAI; ThagI ThagA vi0 ThaganevAlA; dhokhebAz2a ThacarI strI0 bur3hiyA ; bUr3hI Thaca vi0 khUsaTa; bUr3hAphUsa; jarAjIrNa Thaccara vi0 ativRddha; khUsaTa ThaTha strI0 ThaTha; jamAva; bhIr3a ThaThAuq sa0 kri0 ghusA denA; bhItara pahu~cA denA ThaThAravaM sa0 ki0 ThATa karanA; khUba __ sa~vAranA; DATanA (pahananA); ThaTanA ThaThAro puM0 saja-dhaja; ThATa-bATa ; ThaTa khora vi0 ThaTThAbAz2a; dillagIbAz2a ThaThThAbAjI, ThaThAmazkarI strI0 ha~sI majAka; ThaTThA-dillagI Thacho puM0 ThaTThA; ha~sI-maz2Aka ThaNakAro puM0 Thanaka ; ThanakAra ThaNako puM0 Thanaka (2) Thamaka (3) jAr3ekI ka~paka~pI ThaNaThaNa a0 'Thana-Thana' AvAz2a karate ThaNaThaNagopALa puM0 sAdhanahIna yA buddhihIna AdamI; Thana-Thana gopAla ThapakAra sakri0 pachAr3anA; paTakanA (2) ulAhanA denA (3) ThokanA For Private and Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyako 215 ThAkora upako puM0 ulAhanA (2) khA~sIkI Tharela vi0 samajhadAra; saMjIdA AvAz2a; DhA~sa / [-khAvo, maLavo, ThalavavaM sakri0 dekhiye 'ThAlava' sAMbhaLavo= doSa yA upAlaMbhakA pAtra ThalavAvaM a0 kri0 'ThAlava' kriyAkA honA. [bharI cAla; Thamaka ___ karmaNi rUpa; khAlI kiyA jAnA Thamaka strI0 calanekI chaTA(2)najAkata- Thasa vi0 Thasa; Thosa; ThUsakara bharA ThamakAro, Thamako puM0 Thamaka; thiraka huA (2) kasA huA; sakhta; Thasa (2)maTaka ; nakharA [Thaura-ThikAnA (3) a0 ThasAThasa TharaThekANuM na0 jamakara rahanekA sthAna; Thasaka strI0,(ko) puM0 ThasakA; ThassA; TharaDa strI0 dekhiye 'TharaDATa' zAna; roba (2) laTakA; Thasaka TharaDa, sa0 kri0 do yA jyAdA dhAgoMko Thasa, a.kri0 manameM baiTha jAnA-samajhameM milAkara baTa denA; dubaTanA AnA; jamanA TharATa puM0 Ter3hApana (2) aiMTha [lA.] ThasAThasa a0 ThasAThasa; DhUMsa-ThUsakara TharaDAvaM a0 ki0 Ter3hA-tirachA honA; ThasAva sa0 kri0 'Thasa' kA preraNArthaka jhuka jAnA (2) aiMThA jAnA; baTA ThasoThasa a0 dekhiye 'ThasAThasa' jAnA (3) rUThanA [lA.] ThassAdAra vi0 ThassAdAra; roba-zAnadAra TharavU a0 kri0 ThaharanA; thamanA; ThassAbaMdha a0 Thasakake sAtha'; ThassemeM; sthira honA; ThikAne laganA; rukanA robameM [roba (3) laTakA; ThassA (2) (bhAva, bAta) taya honA; pakkA Thasso puM0 tar3aka-bhar3aka ; ThATa-bATa (2) honA; ThaharanA (3) nIce baiThanA; ThaLiyo puM0 phalakA sakhta bIja; guThalI jamanA; thiranA; nitharanA (4) ThaMDase ThaMDa strI0 ThaMDa; sardI (2) zItalatA gAr3hA yA Thosa honA; jamanA (ghI, (3) jukAma; sardI laDDU Adi) (5) ThaMDA honA; udA0 ThaMDaka strI0 zItalatA (2) zAnti; 'bhAta TharI gayo' (6) sardI laganA; tRpti; ThaMDhaka [lA. ThiThuranA (7) (agni yA dIpakakA) ThaMDAza strI0 ThaMDApana (2) sustI; maMdatA bujhanA; jalatI cIjakA ThaMDA honA ThaMDI strI0 dekhiye 'ThaMDa' . (8) ThaMDaka, tRpti, zAnti honA; ThaMDaM vi0 ThaMDA; sarda (2)bAsI (rasoI) udA0 'chAtI, AMtaraDI TharavI' (9) (3) maMda; susta (bAjAra; svabhAva) laganA; udA0 'jarAka AMkha TharI hatI' (4) zAnta; svasthamanA (mnussy)| TharAva puM0 ThaharAva; prastAva (2) [-pANI reDaq= zAMta karanA (2) kisI bAtakA hala yA tor3a hausalA pasta karanA.] [olA TharAvaq sa0 kri0 pakkA yA taya karanA; ThaMDuMgAra vi0 khUba ThaMDA; barfasA ThaMDA; ThaharAnA; nizcaya para AnA (2) ThAkora puM0 gA~vakA mAlika ; choTA prastAva karanA rAjA; ThAkura (2) ThAkurajI; ThAkura TharIThAma a0 asala ThikAne para (2) (3)eka alla (4) sAmAnya kSatriyake .: canase; jaldI yA daur3a-dhUpa kiye bag2ara lie AdarasUcaka zabda For Private and Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sa korajI ThAkorajI puM0 deva yA viSNukIpratimA; ThAkurajI ThATha puM0 ThATa; zAna gaThasI strI0 ThaTarI; arayI ThAThiyaM vi0 lUMTha; jIrNa-zIrNa (2) na0 isa prakArakA vAhana / ThAThaM na0 ThaTarI; haDDiyoMkA DhA~cA; paMjara (2) chAtI aura jaMghAkI haDDiyA~ (ba0 va0 meM) (3) koI bhI jarjara cIja; ddhaaNcaa| [ThAThAM bhAgavAM, raMgAvAM-bahuta pITanA jisase haDDI TUTa jAya; haDDI tor3anA.] ThATho strI0 sevA-Tahala; khidamata ThAma puM0; na0 (rahanekA) sthAna; ThikAnA; ThA~va (2) na0 Asana; baiThanekI jagaha (3) baratana / [ThekANA vinA-beThikAnekA; AvArA (2) bepAyAdAra (3) avyavasthita.] ThAmaNuM naM0 baratana ThAmUkaM a0 nirA; bilakula ThAra puM0; na0 osa (2) ThaMDI havA (3) sthAna; Thaura (4) a0 pUrA; jAnase; udA0 ThAra mAra-kara' ThAra, sakri0 ThaMDhA karanA; jamAnA ThAlava, sa0 ki0 khAlI karanA ThAlaM vi0 khAlI; jisameM kucha bhraa| na ho; rItA (2) jisake pAsa koI kAma na ho; bekAra; ThAlA (3) jo baMda na ho; khulA (4) (bhaisa AdikA) sagarbhA na honA; ThA~Tha (5)a0 akAraNa; bematalaba ThAluThama, galaMmAlaM vi0 bilakula khAlI ThAvakAI strI0, ThAvakApaNuM na0 gaMbhI ratA; saMjIdagI; viveka ThAvakuM vi0 gaMbhIra; saMjIdA; sayAnA Thasa (0) strI0 bunAIkA gAr3hApana (2)zekhI ; Thasaka bar3AI ; khAlI roba (3) ThasakA; DhAMsa ThAMsah (0) sa0 kri0 dabA-dabAkara bharanA; ThUsanA (2) bahuta adhika khAnA; DaTakara khAnA; sanA (3) manameM baiThAnA; jamAnA (4)a0kri0 khA~sanA; DhAMsanA ThAMsI (0) strI0 khA~sI so (0) puM0 sUkhI khA~sI; DhAMsa (2)ghUsA [baunA (vyakti) ThiMgujI (-zI) vi0 (2) pu0 ThiMganA; ThIka vi0 ThIka; acchA; yogya ; jaisA cAhiye aisA; barAbara (2)na acchA, na burA; ThIka; sAmAnya (3) a0 __ acchA ; khaira ThIkaThAka a0 ThIkaThAka ThIkAThIka vi0 (2) a0 jaisA-taisA; sAdhAraNa; mAmUlI ThokarI strI0 ThIkarI; giTTI ThIka na0 miTTIke baratanakA TUTA huA Tukar3A; ThIkarA (2) miTTIkA baratana lA.] [hissA; kaTAha ThIba strI0 TUTI huI hA~DIkA nIcekA ThI, na0 miTTIkA baratana ThIkarI (0) strI0 dekhiye 'ThIkarI' ThIkara (0) na0 dekhiye ThIkarUM' ThIMgaNuM vi0 ThiMganA; baunA; nATA ThaThavA, a0kri0 sardIse akar3a jAnA; ThiThuranA; siharanA [kuMdA ThUNakuM na0 lakar3IkA bhArI, bar3A Tukar3A: Thamako strI0 (pataMgakI DorIko) diyA jAnevAlA jhaTakA; ThumakI ThUmarI strI0 ThumarI [nikAlanA ThUza (-sa) strI0 dama, jAna, momiyAI viveka For Private and Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org iMThabAbu ThUMThavA a0 kri0 dekhiye 'ThUThavAvu' ThUMTha vi0 ThUMThA; binA hAthakA ( 2 ) na0 per3akA sUkhA tanA; ThUMTha (3) bIpI bAdakA bacA huA hissA lUlA 217 salo, ThUMso puM0 ghUMsA ThekaDI strI0 majAqa; ThaTholI ThekaThekANe a0 jagaha-jagaha; jahA~-tahA~ ThekaDo puM0 kudAna; caukar3I; kulAMca Theka sa0kri0 caukar3I bharakara kUdanA; lA~ghanA ThekANuM na0 ThikAnA; rahane kI jagaha; muqAma ( 2 ) sthAna; sthala; ThikAnA (3) patA ( 4 ) rojagArIkI jagaha ( ThikAnA laganA ) ( 5 ) [lA.] prabaMdha ; ThikAnA ; udA0 ' rasoInuM kazuM ThekANuM nathI' / [ ThekANe paDabuM = ucita sthAna para pahu~ca jAnA; ThikAne laganA / ThekANe pADaM naukarI para lagA denA; ThikAnA lagAnA ( 2 ) kAma meM lagAnA (3) mAra DAlanA; ThikAne lagAnA / ThekANe raheSu = viveka - maryAdAmeM rahanA / ThekANe rAsavaM = niyata sthAnameM rakhanA; guma na hone denA (2) maryAdA meM rakhanA / ThekANe lAvaM : = samajhAkara ThIka rAste para lAnA; ThikAne lAnA; asaliyata para pahu~cAnA. ] ThekANe a0 badale; kI jagaha para ThekedAra puM0 ThekedAra; ThIkedAra Theko puM0 tabalA bajAne kI eka rIta; ThekA (2) ijArA; ThIkA; ThekA TheTha a0 aMta taka ; Akhira taka TheThanuM vi0 Akhira takakA (2) dhUrta; kAiyA~; bhedU TheThathI ma0 TheThase; zurUse Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ThokA TheM na0 Thesa; Thokara Thera (TaeN) a0 sahI jagaha para ; asala ThikAne para (2) dekhiye 'ThAra' a0 TheThera (TaeN, TaeN) a0 jagaha-jagaha; jahA~-tahA~ Theva sa0 kri0 taya karanA; ThaharAnA (2) sthira karanA; na hile isa taraha rakhanA; TikAnA ( 3 ) rokanA TheM (TaeN) a0 kri0 honA; chir3anA (lar3AI) (2) ThaharanA; rukanA TherAva sa0kri0 ThaharAnA; taya karanA ThelaNagADI strI0 Thelakara calAI jAnevAlI gAr3I; ThelA (2) baccoMko calanA sikhAne kI gAr3I ; ghur3alA; gar3olanA (3) baccoMko biThAkara Thelakara calAyI jAnevAlI gAr3I; 'bAbAgAr3I' For Private and Personal Use Only ThelabuM sa0 kri0 ThelanA; DhakelanA; ghalanA ( 2 ) Age sarakAnA Thelo puM0 ThelA; dhakkA (2) Thelakara calAyI jAnevAlI gAr3I; ThelA Theza strI0 Thokara; Thesa (2) halakI lAta lagAnA; Thesa (3) choTI siTakinI; billI ( 4 ) choTA paccar3a ThezI strI0 paccar3a (2) choTI siTakinI ; billI Thesa, ThesI strI0 dekhiye 'Theza', 'ThezI' Thoka puM0; strI0 ThoMka ; prahAra; bUMsA (2) ulAhanA (3) tAnA Thokara strI0 Thokara; Thesa (2) [lA. ] bhUla; Thokara (3) khoTa; ghATA Thoka sa0 kri0 ThoMkanA ( 2 ) mAranA (3) gapa hA~kanA (4) khUba khAnA; ThUMsanA ( 5 ) (tAra) khaTakhaTAnA ; ( muqadamA ) dAyara karanA; (khemA ) gAr3anA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hota 218 ThoTha vi0 ThoTa; kama aklakA; buddha Thora (ThA) puM0 Thora; mATha Thobara (lu) vi0 bhaddI zakalavAlA; Thosah (ThaoN0) a0 kri0 khAMsanA; kurUpa (2) na0 dhAtu yA miTTIkA DhAsanA; ThAMsanA (2) sakri0 ThUsanA baratana; ThIkarA - ThoMso (ThaoN0) puM0 dekhiye 'ThAMso' / . puM0 'Ta'vargakA-mUrddhasthAnIya tIsarA vyaMjana - [DakaitI kATI strI0 DAkA DAlanekA kAma; ukko paM0 baMdaragAha para mAla car3hAneutAraneke lie banAyA huA pakkA ghATa; DaoNka (2) samudra yA nadIke pAnIse bacane ke lie bA~dhA huA baMdha; puztA khala strI0 dekhiye 'dakhala' rakhaM na0 sAga milAkara, pakAI huI dAla; sagapatI; dalabhajiyA rakho puM0 dekhiye 'Dakhu' (2) [lA.] ghoTAlA; gar3abar3a (3) dakhala; bakher3A; ar3acana / [-ghAlavo bAdhA DAlanA; ror3e aTakAnA |-pddvo= jhagar3A khar3A honA; jhaMjhaTa paidA honA.] rasoLavU sakri0 ghaMgholanA uga strI0 DiganA; hilanA; asthiratA uga na0 Daga; qadama (2) eka DagakA aMtara; phAla [DagamagAnA ugaDagavaM a0kri0 idhara-udhara DolanA; DagaDago puM0 manakA DagamagAnA (2) zaMkA; dagadag2A (3)avizvAsa ; vahama Dagamaga vi0 DagamagAtA huA; DagaDora gamagavaM a0 kri0 DagamagAnA (2) nizcayase vicalita honA-DAMvADola honA lA.] DagamagATa puM0 DagamagAhaTa DagarI strI0 dekhiye 'DokarI' ugaeM na0 ati vRddha manuSya ; khallar3a garo puM0 DokarA; bUr3hA AdamI galI strI0 choTA Daga DagalI strI0 choTA kuratA ugalaM na0 moTA kuratA yA aMgarakhA ugalaM na0 dekhiye 'Daga'; kadama ugalo puM0 bar3A aMgarakhA; ovarakoTa ugavaM a0 ki0 dekhiye 'Dagamaga,' DagaLI strI0 moTA, choTA Tukar3A; phAMka (2) TaoNkI (phalakI) (3) samajhazakti; dimaag| [-khasavI =pAgala honA; hoza ThikAne na honA.] ragaLaM na0 moTA, bar3A Tukar3A; phAMka gagunagu vi0 (2) a0 dekhiye 'Dagamaga'; asthira ghAvaM a.kri0 ghabar3AhaTase sanna yA stabdha ho jAnA; hakkA-bakkA honA (2) dAga laganA (phalako) udhyo puM0 tabalekA bAyA~; ThekA Daca puM0 hAlaiMDakA vatanI; Daca (2) usakI bhASA (3) vi0 usa dezakA ucakArI strI0, (-ro) puM0 'TikaTika' AvAja karake (calaneko) prerita karanA; TiTakArI ucakiyaM, ucakuM na0 pAnImeM DUbate yA For Private and Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sarAmaNI 219 te yA jabarana nigalate samaya gale meMse bagara pu0tabale para camar3A mar3hanevAlA; honevAlI AvAja; hicakI (rudanameM) dabagara; khaTIka (2) chAtA Adi ucakuM na0 phA~ka; Tukar3A (pyAjakA) para rozana car3hAnevAlA ucUro pu0 gale yA chAtImeM dama ghuTanA; DabaDaba a0 jhaTajhaTa; TapATapa sAMsa rukanA; sA~sata Dabaro puM0 tA~be-pItalakA DibbA ramana vi0 bAraha; darajana (2) na0 DabalaroTI strI0 DabalaroTI; pAvaroTI bArahakA samAhAra ubaluM na0 camar3ekA kuppA; Daba (2) raTaNa vi0 gar3A huA; jamInake bhItarakA kaccI hA~r3I; luTiyA (3) dhAtukA (2) na0 gaMdA pAnI jamA hone ke lie caur3e muMhakA choTA baratana; DabalA banAyo huA pakkA kuA~; cahabaccA ubADaba a0 DabaDabAte hue; TapATapa DaTaNakUvo, uTaNakhALa, uTaNajAjarU DabI strI0 DibiyA; DibbI puM0 cahabacce para banAyA huA ubUka a0 DUbanekI AvAja / [baIne, pAkhAnA; saMDAsa laIne = aisI AvAz2ake sAtha ; turanta.] DaTTo puM0 kAgakI taraha istemAla huI DabUkiyuM na0 DUbatekA dduubnaa-utraanaa| DATa; DaTTA (2) (kivAr3ako banda [-khAvU DUbanA; DUbanA-utarAnA.] honese rokanevAlA lakar3IkA) DaTTA Dabo puM0 DibbA; DabbA (2) (rela(3) bAlamaMdirameM khelakA eka sAdhana gAr3IkA) DibbA (3) ghar3IkA DibbA (4) kaileMDarakI tArIkhoMke pattoMkA (4) eka tarahakI lAlaTena (5) baMDala; gaTThA [sUravanA lAvArisa bhaTakate caupAyoMko banda uDaLa a0 kri0 durbala-azakta honA; gaNuM na0 moTA DaMDA (2) DelA; TheMgura karanekA bAr3A; kAMjI-hAusa (6) TInakA pIpA; kanastara; TIna (7) upakI stro0, (-kuM) na0 DubakI; gotA pagar3I (kaTAkSameM) upako puM0 dravakA bar3A chIMTA (2) dhabbA; dAg2a (3) pakaur3I (4) [lA.] DaboLavU sa0 kri0 DubAnA; DubAkara dagadagA; vahama ; zaMkA (5) Akasmika tara karanA (2) apavitra karanA DabbI strI0 DibiyA; DibbI AtaMka yA bhy| [-paDavo-zubahA, - zubhA honA (2) bhaya khAnA (3) Dabbo puM0 dekhiye 'Dabo' dhabbA par3anA. umaNiyuM na0, ramaNI strI0 do bailoMkI upha strI0; na0 Dapha (2) a0 jhaTa choTI gAr3I; lar3hiyA; bahalI uphaNuM na0 choTA, moTA DaMDA; soMTA Damara, DamarI strI0 dekhiye 'Damara' DaphAMsa (sa,) strI0 mithyA bar3appana Damaro puM0 eka sugaMdhIdAra vanaspati ; DaphoLa vi0 jaDa; mUrkha maruA / uphoLa-zaMkha puM0 DaporazaMkha ; mUrkha Darapoka vi0 Darapoka; buz2adila . ukhakI, DabakuM dekhiye 'DapakI' Adi DaravaM a0 kri0 ddrnaa| Dabako puM0 dekhiye 'Dapako' urAmaNI strI0 dhamakI; Dara; satAnA For Private and Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir grAmaj vi0 DarAvanA (2) na0 dhamakI; Dara [denA; DaoNTanA rAva, sa0 kri0 DarAnA (2) dhmkii| DalI strI0 ghor3ekI pIThapara jInake nIce DAlA jAnevAlA namadA; arkagIra usaku~ na0 dekhiye 'DUsakuM usa, sa0 kri0 dA~tase kATanA; jaisanA vhApaNa (i) na0 sayAnApana; samajha / [-kara, ghoLa%DbinA samajhe-bUjhe bIcameM apanI bAta yA akla lar3AnA; bIcameM bolanA.] rahola (hA~) sa0 kri0 dravako hiloranA; (pAnI) ghaMgholanA (2) (A~kha lAla ho jAya yahA~ taka) masalanA (3) bahuta kAmoMmeM mAthA mAranA; sira mArate phiranA [lA] rahoLAvaM (ihA~) a0 kri0 'DahoLa' kriyAkA karmaNirUpa (2) A~khakA uThanA (3) hilanese avyavasthita honA; hilanA;mAmalA ulajha jAnA [lA.] rahoLa (ihA~) vi0 ghaMgholA huA; gaMdalA; AloDita rahoLo (hA~) puM0 ghaMgholA, hilorA huA tarala padArtha (2) afImakA rasa; gholA uLI strI0 dekhiye 'DalI' uMkI strI0 pAnI khIMcanekA yaMtra; paMpa uMko puM0 DaMkA (2)ghor3ekI pIThaparadonoM ora laTakAye hue Dhola (3) TakorA; ghaMTA (4)fatahakA DaMkA; fataha [lA.] / -vAgavo-vijaya-ghoSa honA; fatahakA DaMkA bajanA (2) khyAti honA (3) samAjameM nAma honA.] uMkha puM0 DaMka; daMza (2) dAne meM dhuna laganese usameM honevAlA cheda (3) jaharIlA kA~TA; DaMka (4)kInA; bair| -rAbavo=kInA yA baira rakhanA.] saMkhadhaM sakri0 DasanA; DaMka mAranA; dA~tase kATanA (2) jUtekI ragar3ase pAMvakA chila jAnA; kATanA (3) manameM khaTakanA; sAlanA lA.] khIlaM vi0 DaMkIlA; DaMkavAlA raMgo na0,goropu0 DaMDA; laTTha; soMTA DAbAjI strI0 DaMDese mArapITa; lAThI calanA raMDI (-)ko puM0 choTA DaMDAyA laTThaH saMphAza (-sa) strI0 dekhiye 'DaphAMsa' ramara puM0 bavaMDara; bagUlA gakaNa strI0 DAkina; DAina (2) bhUta-vidyA jAnanevAlI strI; TunahAI (3) jisakI najara lage aisI strI sakagI strI. DAkinI; DAina rAkabaMgalo puM0 DAkabaMgalA makalI strI0 choTI DuggI (2)sApakA bolanA (3) jabar3A kalaM na0 DugaDugI; huggI kATI strI0 DakaitI; DAkA ga puM0 Dakaita; DAkU gasalI(la) dekhiye 'DAkalI', DAkalaM' gagaLI strI0 thigalI; thegalI; cakatI (2)sira; maja ; dimAg2a (3)samajhazakti ; sUjha lA..[-basakavI, chaTakavI = pAgala honaa| ThekANe hovI% hoza ThikAne honA] [(3)kInA gagha puM0 dArA; dhabbA (2) [lA.] aiba pAradhI strI0 dhame hI dhabbe ; dAg2a par3anese honevAlI asvacchatA DAghu puM0 murdeko jalAneke lie kaMdhe para rakhakara zmazAna le jAnevAle sAdho puM0 dArA ; dhabbA For Private and Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyomo 221 goradho puM0 ekAdha dAga yA dhambA samaciyo puM0 gudar3I, rajAI Adi acAkUTa strI0 bakavAsa; mAthApaccI rakhanekI lakar3IkI ghor3I .... gaI na0 jabar3A; kallA(2) mukhar3A rAmaNa na0 pazu bhAga na jAya isalie DATa puM0 mahAvinAza; tabAhI usakA eka agalA aura eka pichalA DaTarbu sakri0 dekhiye 'dATavU' (2) * para bAMdhanekI rassI; chA~da; chAna chipAnA samara puM0 kolatAra; tArakola ; DAmara gaTaSu sa0 ki. DAMTanA; dhamakAnA DAmareja na0 relase AyA huA mAla saTo strI0 DaoNTa; dhamakI sTezanake godAmameM adhika samaya taka unTo puM0 kAga; DATa par3e rahanekA harajAnA; Dimureja saphara strI0,phariyaM na bekAra idhara- DAma(DA') sakri0 tapAye hue lohe udhara dekhanA; vyartha jhAMkanA yA anya dhAtuse zarIra para dAg2a DAbaDI strI0 dekhiye 'dAbaDI' lagAnA; dAganA (2) tAnA mAranA baDo puM0 dekhiye 'dAbaDo' gamAgeLa vi0 DAMvADola; asthira baniyuM na0 dAbane ke kAma AnevAlA samIja (-sa) vi0 prasiddha gunahagAra vajana; dAbanekA sAdhana (2) caukhaTake ga, na0 dAganekA cihna; carakA; Upara dAba rakhanevAlI lakar3I; bhareTha . gula; dAg2a (2) kAlA dAg2a gAvalI strI0 dekhiye 'dAbaDI' sAyarI strI0 DAyarI; rojanAmacA gavalo puM0 dekhiye 'dAbaDo' (2) gayaro puM0 (rAjapUtoMmeM) birAdarI yA ghor3ekI TApakA nAla jevanAra (2) bUr3he, anubhavI logoMkI gavAjamaNI (-) a0 bAyIM aura baiThaka ; dAyarA (3)ApasI AdamiyoMdAyIM donoM tarafa; bAyeM-dAyeM (2) kI maMDalI kramazaH donoM ora (3)bAyA~kA dAyA~ gara, sakri0 DarAnA; dhamakI denA aura dAyAMkA bAyAM ho isa taraha (2) manA karanA; rokanA (4) pakSapAtase [laa.]| [-kara- gaha vi0 sayAnA; samajhadAra pakSapAta karanA (2) sunI anasunI gaLa strI0; na0 DAla; zAkhA karanA.] [alaga [lA.] DALakhI strI0, gaLalaM na0, sagaLI ga vi0 bAyA~ (2) apriya; dUra; strI0 choTI zAkhA; DAlI gama (Do) DAbha; darbha bALa na0 mukhya tanekI zAkhA; DAla : sAma (DA') puM0 kisI tapta mudrAse DAMkhaLI (0) strI0, khaLU na DAlIdAganekA cihna; carakA (2) [lA.] __ meMse phUTI huI choTI DAlI; TahanI; dhabbA; lAMchana (3) kucha nahIM; hUThA DaoNr3I, denA; udA0 'le DAma!' [-bApabo, maMga(0) strI0 lAThI; DaoNga / devo dAganA (2)kucha na denA; hA gaMgara strI0 pAna; zAli. denA; udA0 ene zuMDAma de?'] gaMY(0) vi0 dekhiye 'DAMDa' .. For Private and Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org DAMDa DAMDa (0) vi0 char3A; binA bAlabaccekA (2) DaMDe se kAma lenevAlA (3) bezarma; labAra; Thaga DoDAI (0) strI0 behayAI; labArI; dhurtatA [ jAnevAlA rAsa DAMDiyArAsa (0) puM0 choTe DaMDoMse khelA DAMDiyo (0) puM0 behayA puruSa (2) DhiDhorA pITanevAlA ( 3 ) choTA patalA DaMDA DAMDI (0) strI0 choTI patalI lakar3I; DA~r3I; DaMDI; dastA ( 2 ) tarAjUkI DaMDI; DA~r3I (3) choTe DaMDoMse bajAnekA eka vAdya (4) jahAz2a ke mArgadarzanake lie U~cI TekarI para gAr3I huI lakar3I : (5) rozanIkA mInAra ( 6 ) sIdhI rekhA; Da~DIra (nAkakI sIdha ) DAMDo (0) puM0 choTA laTTha ( 2 ) dastA (3) phunagI; a~khuA [ DA~sa DAMsa (0) puM0 eka prakArakA macchara; DAMsuM (0) vi0 kaccA, aparipakva svAdavAlA ( khiranIke lie ) DipoTI puM0 zAlAoMkA nirIkSaNa karanevAlA sarakArI adhikArI ( 2 ) vi0 nAyaba, DipTI Dila na0 DIla; zarIra DiseMbara puM0 disaMbara DisTrikTa puM0 DisTrikTa ; jilA (2) sarakArI adhikArIkA apane halake meM daurA DiMga strI0; na0 DIMga; gapa DiMgalaM na0 coTIkA hissA, Tukar3A; nayA rasa- dUdhabharA aMkura; gAbhA (2) thUharakA Tukar3A (3) sira [lA. ] / [-uDADI mUkavuM = jhaTakese kATakara alaga karanA; garadana ur3AnA.] 222 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DuMgarI Digo puM0 a~gUThA dikhAnA; hUThA dekara inakAra karanA 5. DIcakuM na0 teMpa; DheMpI (2) sabase UparakA patalA hissA ; u~galIkA agra bhAga ( 3 ) ubhara AyA huA gA~Tha jaisA Tukar3A [ cUcI DITa (0DI) strI0 stanakA agra bhAga; DITiyuM na0 choTI Dhepa (2) baiMgana DITuM na0 phalake mu~hakA vaha hissA jisake bala vaha TahanIse laTakatA rahatA hai; pa; DhepI [ Tukar3A; kuMdA ; laTThA DImadhuM na0 lakar3IkA bar3A aura moTA DoMTa na0 ddheNp| [-kADhavu = jar3a khodanA / - jayaM = jar3amUlase nAza honA. ] DaoNTa (0.DI) dekhiye 'DITa' DIMTavaM sa0kri0 TheMpImeMse tor3anA (2) ( phalase lagI huI) TahanI tor3a DAlanA DoMTiyuM na0 dekhiye 'DITiyu ' 'DoMTuM na0 dekhiye 'DoTaM' ; TunnA [aMdhera DaDavANuM na0 badaamalI; avyavasthA; Dukkara na0 sUara ( jAnavara ) DugaDuga a0 DugaDugIkI AvAz2a DugaDuga na0 DugaDugI DugaDugI strI0 choTI DuggI, DugaDugI DabADa ( - vaM) buM sa0kri0 DubAnA ; DubonA DubAbu a0kri0 'DUbad' kriyAkA bhAve DumakalAsa, na0 bhArI vajrana uThAnevAlA yaMtra [ bar3A Dhera; tUha DuMgara puM0 choTA parvata; DUMgara ( 2 ) DuMgarALa vi0 jahA~ jagaha-jagaha para DUMgara hoM aisA pahAr3I DuMgarI vi0 pahAr3a para paidA honevAlI (vastu) ; pahAr3I (2) DUMgarase saMbaddha; pahAr3I (3) strI0 choTA pahAr3a; TIlA; DUMgarI For Private and Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir iMgaro 223 DuMgaro puM0 DUMgara; choTA parvata | = hAranA; khonA(2)zartameM rakhI huI DuMgaLI strI0 pyAz2a . cIjakA hArane para pratipakSIke kabjemeM iMgo(-gho) puM0 cora jAnA (3)vyartha jAnA; udA0 'bAjI gho puM0 choTI DA~DIkI eka bar3I DUla thaI'.] kaTorIdAra kalachI; DabbU; DoI ilavaM a0kri0 DUbanA ; g2araqa honA (2) DUcaQ sakri0 bar3e bar3e kora lenA tabAha honA; divAlA nikAlanA (3) (2)ThUsakara mAnA kucha mahattvakA na honA (4) DolanA ico puM0 nikamme kAg2az2a yA kapar3ekA vo puM0 gAr3hA tarala padArtha (2)talachaTa golA yA piMDA (2) usakI DATa DUza strI0 momiyAI, kacUmara nikAlanA (3) bar3A kaura; gassA (4) vaha DUsakuM na0 sisakI kapar3A jo bArabAra gIjanese piMDa DUMkha (0) strI0koMpalake Age phUTanejaisA bane (5) asabhya AdamI; vAlA hissA; TunagA; kallA; gAbhA ujdddd| [DUcA kADhavA, kADhI nAkhavA DUMkharA (-LA) vaq(0) sakri0 dhama= bahuta zrama karAkara thakA DAlanA; kAnA; DaoNTanA momiyAI nikAlanA; kacUmara nikA- DUMgaLI (0) strI0 dekhiye 'DaMgaLI' lnaa| -mAravo=piMDase muMha yA cheda DUMgo (-gho) puM0 dekhiye 'DuMgo' baMda karanA.] iMTI(0) strI0 nAbhi; TUMDI dUbakA na0ba0va0 dekhiye 'DabUkiyu' DUMTo' puM0 bar3I nAbhi (2) nAbhi jaisA DUbako strI0 DubakI; gotaa|[-saavii, mAravI = grotA sAnA; pAnImeM paiThanA ubhar3A huA bhAga 99 na0 anAjakI bAla ; bAlI; bhaTTA (2)naz2ara bacAkara chU ho jAnA.] Deka na0 jahAjakI pATana; Deka DUbakuM na0 DubakI; gotA upo strI0 godAma; Dipo DUbavaM a0kri0 DUbanA (2)DUbakara mara apharAbu a0kri0 peTakA ubhar3anA (2) jAnA (3) DUbanA; asta honA (4) kisI aMgakA sUjanA; phUlanA (3) lA. divAlA nikAlanA (5) lIna honA; DUbanA phIkA-kAMtihIna honA DramacI strI0 sAjameM ghor3ekI dumake DerAtaMbu pu0 ba0va0 DerA yA taMbU; DAlA nIce rahanevAlI DorI; dumacI / huA par3Ava [[lA.] Dramo puM0 manovRttiyoMke AvezameM chAtImeM Dero puM0 taMbU ; khemA (2) par3Ava; DerA honevAlI becainI yA ghuTana sA~sa Dero (.') puM0 Thegura; ar3agor3A; DelA sInemeM ar3anA DelI (.') strI0 paurI; Dapor3hI (2) ila vi0 DUbA huA; g2araka ; naSTa; caukI (pulisa) tabAha (2)na0 kAnakA eka ghnaa| Delu (3') na0 Dyor3hI; paurI (2) [-karavU = vAranA; nichAvara karanA; Dyor3hIkAH bar3A daravAjA . khoneke lie taiyAra rhnaa| -pavaM (..) na0 choTA jalasarpa ; Dor3A For Private and Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org DoI DoI strI0 maTake Adise pAnI nikAlanekA laMbI DA~DIkA eka baratana; A Doka strI0 galA; garadana / [ - bhAgI javI, maraDAI javI = maraNAsanna honA; garadana jhukanA . ] DokarI strI0 bUr3hI strI; DokarI Dokaro puM0 bUr3hA AdamI; DokarA DokAbArI strI0 bar3e daravAz2e meM rakhI huI choTI khir3akI stead, DokAvuM a0 kri0 sira Age karake dekhanA; jhAMkanA Doki na0 garadana Ageko karake dekhanA DokI strI0 galA; garadana DokuM na0 sira (2) garadana Ageko karake dekhanA / [ - buNAvanuM = nA kahanA ; sira hilAnA / mUkabuM = jAnakI paravAha na karanA; jAna hathelI para rakhanA. ] [ coTI DocakuM na0 sira (2) UparakA hissA ; Doza puM0 eka jUna lenekI davAkI mAtrA yA utanI davA; khurAka; Doja Doza na0 peTa; ojharI; gar3hA DonuM na0 dekhiye 'DojharuM ' DoDaM na0 phala, phUla yA bAlakA binA khilA huA gophA, gAbhA (2) DheDhI; DoMr3I DoDo puM0 phala-phUlakA gAbhavAlA tAjA phUTatA gophA (2) makkekA bhuTTA DoTI strI0 porI; Dyor3hI DobuM vi0 nAsamajha; nirA poMgA (2) na0 bhaiMsa / [ DobAM cAravAM = nirakSara rahanA.] 1 Dobo puM0 jaDa; gAvadI (puruSa) Doyo puM0 nAriyalako khuracakara banAyA 224 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir geko huA eka baratana ( 2 ) nAriyalakA hukkA (3) DoI yA DauA (4) bar3I kI Dola strI0 bAlaTI; Dola (2) mastUla DolakAThI strI0 mastUla (2) usa parake jhaMDekI lakar3I DolacI strI0 choTA Dola (2) camar3ekA Dola (3) puM0 jahAjameM se Dolake sahAre pAnI ulIcanevAlA DoladhuM na0 Dola (2) camar3ekA Dola DaoNlara puM0 eka amerikana sikkA; DAlara Dolara ( - riyo) puM0 eka phUla-paudhA; mogarA DolavaM a0 kri0 jhUlanA; DolanA (2) vicalita honA; DagamagAnA DoluM na0 jhapakI ( 2 ) bhUla-cUka ; dhokhA DozI (sI) strI0 bUr3hI strI; vRddhA Doso puM0 bUr3hA AdamI; vRddha DoLa puM0 mahue ke phalakI guThalI ; gullI DoLa puM0ba0va0 lAvAmeM binA khile hue dAne; ThurrI (2) dAla dalane meM raha jAnevAle akhaMDa dAne DoLa (DaoN) puM0; na0 AkAra; ghATa; Daula (2) dikhAvA; DhoMga ; takallufa DoLiyuM na0 mahuekA tela DoLI (DaoN) vi0 dikhAvaTI ; ADaMbarI; DhoMgI [ bure samAcAra DoLI strI0 DA~r3I; 'sTrecara' (2) DoLo puM0 A~khakA DelA; koyA (2) A~kha (3) naz2ara; dhyAna [lA. ] / [DoLA kADhavA = A~kheM tareranA; A~kha dikhAnA; DA~TanA / -DUbabo = mana tRpta honA / --pharI jabo = maraNa samIpa honA ( 2 ) gussA honA (3) IrSyA honA. ] For Private and Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 225 puM0 'Ta' vargakA - mUrddhasthAnIya cauthA vyaMjana (2)nirApoMgA; jaDa (vyakti) Daga puM0 Dhera; puMja unalAbaMdha vi0 (2) a0 bahuta; DheroM ugalI strI0 choTA Dhera; DherI galo puM0 Dhera; aTAlA; raashi| -baI bakuMaMjara-paMjara DhIle ho jAnA; pastahimmata ho jAnA.] paSu vi0 Dagamaga; DAMvADola udhara vi0 ati vRddha; khUsaTa .. gaDDo puM0 jaDa manuSya (2) pataMgameM khar3I lagAyI jAnevAlI tIlI; ThaDDhA upa(-pha) a0 giranekI AvAja; dhapa ba strI0 Dhaba; DhaMga; taura; rIti ba, a0ki. 'Dhaba Dhaba' AvAz2a karanA (2)DUbanA (3)mara jAnA; Dhera honA babu puM0 do paisoMke barAbarakA sikkA; . apannA; TakA kaIM a0kri0 (DholakA)bajanA (2) / . pAnI meM DubakI lagAnA . .. jabUra(-2), sakri0 acchI taraha ur3hAkara sulAnA (2) thapakanA (3) pITanA [Dhama-Thama; dhukAra umaka (0Dhamaka) a0 DholakI AvAja hamakavaM a.kri0 (DholakA) bajanA umaTola vi0 Dhola jaisA phUlA huA; bahuta moTA dikhAI denevAlA usa sa0kri0 jamInase ragar3a khAtA huA khIMcanA; ghasITanA (2)[lA.] , bemanase kAma karanA; ghasITanA (3) ghasITa likhanA; ghasITanA (4) koI kAma jaise-taise kara DAlanA . isaro puM0 ghasITanese camar3ekA chila jAnA; ragar3a (2) begAra; icchAke viruddha kAma usavaM, usaLa, a0ki. DhahanA DaLaIM a0kri0 leTanA; eka ora jhukanA; DhalanA; DharakanA (2) tarala padArthakA pAtrase giranA; DhalanA (3) sAMcemeMDhAlA jAnA (4) amuka vRttikI ora jhukanA [lA.] [chipanA DaMkA, a0kri0 DhakanA; Dhaka jAnA; DhaMga puM0 bartAva; cAla-DhAla; DhaMga (2) AsAra; lakSaNa (3) rIti; uba tarIkA; DhaMga DhaMgaDhALa puM0 vizvasanIya baratAva yA rahana-sahana; ThikAnA (2) AkAra; DhaMga; banAvaTa DhaMgapaDo puM0 bharosA; vizvasanIya AcaraNa; ThikAnekA kAma DhaMDa vi0 bilakula polA; khokhalA DhaMTero puM0 DhiMDhorA(2) sarakArI ud ghoSaNa yA adhisUcanA [jhakajhoranA DhaMDhoLag sa0ki. jorase hilAnA; DhADhI puM0 zahanAI bajAnevAlA; ThAr3hI (2) eka prakArakA maMgana, bhikhamaMgA DhAla strI0 DhAla (2)bacAvakA sAdhana; Ar3a [lA.] DALa puM0 DhAluAM-ulavAM jamIna DhAla(2) Dhaba; tarIkA; AcaraNa (3) gAnekI For Private and Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org DALakI = paddhati; tarja (4) gharopA; gharakA sA saMbaMdha ( 5 ) kanakUta / [ - utAravo AkAra denA ( 2 ) ThIka DhAluAM rakhanA (3) samAna, samatala banAnA / -mAM gAbuM = rAgake anusAra - DhaMgake sAtha gAnA. ] huI gullI DALakI strI0 dhAtuko galAkara DhAlI DALako puM0 dhAtukI bar3I gullI ; DalA (2) [lA.] DhaMga; rIta (3) kAmakAjameM safAI; kuzalatA (4) samajha DALabuM sa0kri0 ( A~khoMko) nIcA karanA; jhukAnA ( 2 ) ( cArapAI) bichAnA (3) bUMdake rUpameM girAnA; (A~sU) DhAlanA (4) kanakUta karanA (5) (sA~cemeM) DhAlanA DALi vi0 DhAladAra; DhAlU; DhAluAM ; DhalavA~ (2) na0 dhAtukI gullI (3) DhAluAM jamIna yA kheta ; DhAla ( 4 ) eka hI DhAlavAlA chappara; ekapaliyA (5) Deska DALiyo puM0 khetakI siMcAIke lie pAnI le jAnekI DhAluAM nAlI; barahA (2) sone yA cAMdIkA DhAlA huA caukora DalA; pAsA DhALo puM0 vizrAnti; sustAnA ( 2 ) cAla-DhAla (3) tarIqA; paddhati DAMkaNa (0) na0 Dhakkana; DhakanA ( 2 ) bacAva, Ar3a (3) DhakanekI kriyA DAMkaNI (0) strI0 choTA DhakanA; DhakanI; hA~DIkA Dhakkana; capanI (2) ghuTanekI haDDI ; capanI sinj (0) na0 DhakanA; Dhakkana ( 2 ) (kisI cIja ko Dhakaneke kAma AnevAlA koI bhI sAdhana; jhA~pa 226 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DoMgalI DhAMkapa ( - pi) cheDo (0) puM0 doSa chipAne yA aiba para paradA DAlanekI yukti; aibapozI [ Dha~kanA (2) chipAnA DhAMka (0) sa0kri0 DhakanA; DhA~kanA; DhAM (0) na0 marA huA Dhora DhAMDho (0) puM0 bar3A baila DhiMgalI strI0, DhigalaM na0, Thigalo puM0 dekhiye ' DhIMgalI' Adi DhIkaj vi0 dekhiye 'DhIkaNu' Doko puM0 dekhiye 'DhIko' DhIca sa0kri0 dekhiye 'DhIMcavuM ' DhI sa0kri0 mAra mAranA; pITanA DhImadhuM na0 kuMdA (2) miTTIkA moTA kuThalA ; DeharI (3) [lA.] nATA baccA (4) sira DhImaDaM ( - NuM ) na0 gAMTha jaisI sakhta sUjana; dadorA; cakattA DhImara puM0 macchImAra ( 2 ) mA~jhI; dhIvara DhImuM na0 cakattA; dadorA DhIla strI0 vyarthakI dera; vilaMba ( 2 ) tanAvakA abhAva; DhIla; DhIlApana (3) [lA.] lAparavAhI DhIluM vi0 DhIlA; zithila; jo kasA na ho ( 2 ) jo sakhta na ho; DhIlA (3) [lA. ] pastahimmata ( 4 ) kamajora (5) kAhila ; maMda ; DhIlA / [ - mUkabuM = DhIla denA; DhIlA chor3anA; thor3A lAparavAha honA. ] DhIlaMDasa vi0 bilakula DhIlA DhIMkaNuM vi0 DhimakA; amuka; falA~ Dhakavo puM0 nadI yA tAlAbake sUkhe talameM pAnI ke lie khodA huA gaDDhA DhIMko puM0 ghU~sA mukkA DhIMgalI strI0 gur3iyA (2) gur3iyA - sI banI-ThanI choTe qadakI strI [lA. ] For Private and Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org DIMgalaM DoMgalaM na0 putalA; khilaunA DoMgalo puM0 nara gur3iyA ; guDDA putalA DIMcaNa puM0 jAMgha aura TAMga bIcakA jor3a; ghuTanA Daca sa0kri0 hadase jyAdA pInA ; DhakosanA (2) pInA (tucchakAra meM) (3) zarAba pInA [lA. ] dUkaDaM vi0 naz2adIka; nikaTa DUkabuM a0kri0 naz2adIka jAnA; pAsa 227 phaTakanA dUvo puM0 registAnameM retI ur3a ur3akara banA huA dUha yA TIlA; tUha DhUMkaDuM vi0 dekhiye 'tUkaDu' DraMka a0kri0 dekhiye 'DhakavaM ' DhUMDha sa0kri0 DhUMr3hanA; khojanA iMDa na0 bAjarekI bAlameMse dAne nikAlaneke bAda bacA rahanevAlA bhUsA I na0 dekhiye ' DhUMDhasuM' so puM0 gehU~kI bar3I moTI roTI (2) moTA bhArI kaMbala ; dhussA Deruvo puM0 siMcAIke lie pAnI nikAlanekA eka yaMtra ; DheMkalI Dheko puM0 ubhar3A huA bhAga; TekarA (2) zarIra para ubhar3A huA haDDIbAlA bhAga; kUbar3a / [ -namavo = mehanata karanA; zarIra navAkara kAma karanA. ] bekhalo puM0 IMTakA Tukar3A; IMTakoharA dekhALo puM0 dekhiye 'Dhekhalo ' DheDa puM0 isa nAmakI aMtyaja jAtikA AdamI [ gujarAtI DeDagujarAtI strI0 aMgrejImizrita DheDaphajetI strI0, DheDaphajeto puM0 sabake sAmane yA khule Ama phajIhata; bhada DeDavADo puM0 'DheDa' logoMkA muhallA yA - TolA (2) [lA. ] gaMdI - asvaccha jagaha Dholo DhepalI strI0 choTA, capaTA DhelA DhepaluM na0 ror3A; DhelA ( 2 ) thakkA; cakkA DheSu (puM) na0 dekhiye 'DhepalaM' DhebayaM na0 khAnekI eka cIz2a / Teva baMdhAvAM ravAnA karanA ( 2 ) rukhasata karanA; baratarafa karanA. ]. hera puM0 Dhera; rAzi Debo puM0 sUjana; zarIrameM par3I huI gA~Tha; gaMDa (2) gobarakA loMdA ; coMtha Dela (0DI) strI0 moranI DhokaLI strI0 khAnekI eka cIz2a DhokaLaM na0 khAnekI eka cIz2a DhocakI strI0 choTe muMhakA miTTIkA choTA ghar3A; gagarI - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DhocakuM na0 sa~kare mu~havAlA miTTIkA ghar3A (2) [lA. ] sira; muMDa (3) vi0 DA~vADola manakA; asthira / [ - UDI jayaM = sira kaTanA ( 2 ) pUrA hAra jAnA. ] Dhora na0 gAya, bhaiMsa, pazu Adi caupAye ; Dhora; DaMgara / [ - jevuM = jaDa; mUrkha. ] DhorAMka, DhorAMka (kha) ra na0ba0va0 mavezI; Dhora-DaMgara Dhola puM0; na0 Dhola; nagAr3A / [ - kUTa = kharAkhoTA samajhe binA hA~ meM hA~ bharanA. ] DholakI strI0 choTA Dhola; pakhAvaja / [ -vagADavI = donoM pakSoMmeM apanA sthAna surakSita rakhanA; kisI eka 'pakSakA na rahanA. ] DholakuM na0 Dhola [ khaTiyA ; maciyA DholaDI ( - NI) strI0 choTI cArapAI ; Dholiyo puM0 cArapAI; palaMga DholI puM0 Dhola bajAnevAlA; DholakiyA DholI puM0 DholA, pati [ cholA Dholo puM0 moTA, ahadI, mUrkha vyakti; For Private and Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 228 DoLa puM0 camaka; mulammA; dhAtu para DoLI pAgg (-ke sira) jimmedArI cAMdI-sonekA pAnI car3hAnA DAlanA.] DoLaI sakri0 ur3elanA; DhAlanA; DoLay sakri0 paMkhA jhalanA; caMvara pAnI Adiko girAnA (2) lur3ha- DhAlanA kAnA (3) na0 bedIkA baratana DoLAna na0, geLA, meLo puM0 dekhiye (4) kamI isa pakSameM to kabhI usa TALa' pakSameM mila jAnevAlA; bedIkA DhoMga (DaoN.) puM0 DhoMga; dikhAvA loTA; auddhr| [(nemAce) DoLavaM, DaoNgI (laM) (DaoN.) vi0 DhoMgI; pAsaMga a. 'ta' vargakA-daMtasthAnIya pahalA vyaMjana taka strI0 upayukta kAla; maukA tapatI strI0 kAMca yA dhAtukA caukora Tukar3A; takhtI tAto puM0 bar3I takhtI; takhtA (2) bAInA (3) mar3hA huA citra yA phoTU takarAra strI0 takarAra; jhagar3A; TaMTA (2) bAdhA; viroSa; unn| [uThAvavI= virodha yA. bAdhA khar3I karanA.] [na ho; nAjuka takalAdI vi0 jo majabUta aura TikAU takalI strI0 takalI takasIravAra vi0 aparAdhI; kusUravAra takAjo(-co) puM0 takAjA; tagAdA takAvI strI0 takrAvI. takAsa, sakri0 lalacAI huI dRSTise . tAkanA (2) cAhanA; tAkanA takiyo puM0 pITha pIche rakhA jAnevAlA bar3A takiyA (2) faqIrake rahanekI * jagaha; takiyAgAha savArI strI0 jAbtA; kar3I nigarAnI sastI, to dekhiye takatI', 'takato' tabatI strI0 dekhiye 'takatI' tasato paM. dekhiye 'takato' (2) maMca; raMgabhUmi tastI, tasto dekhiye 'takatI', 'takatoM tagagsa 0ki. khUba daur3AnA; khader3anA (2) thakA DAlanA; bekAra ghumAnA tagaI vi0 tagar3A tagaDo puM0 '3'-tInakI saMjJA tagatagaIM ma0kri0 camakanA; cilakatA; camacamAnA tagavaM a0kri0 dekhiye 'tagataga' tagAdo puM0 tagAdA; takAjA: tagAI na0 lohekA tasalA (2) peTa; __gaDDhA [lA.] tagAvI strI0 takrAvI tageDa sakri0 dekhiye 'tagaDavaM' taja strI0; na0 dAracInI; taja . tajagaro puM0 jA~ca (2) hisAbakI jAMca tajavIja strI0 jAMca ; khoja (2) yukti; karAmAta (3) koziza (4) caukasI; hiphAjata (5) vyavasthA; tajavIja; baMdobasta taja, sa0ki tyAganA; chor3anA; taNanA For Private and Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taTastha 229 taTastha vi0 jo kisI pakSakA na ho; tara a0ki. kisIko mArane yA niSpakSa (2) nirapekSa ; pakSapAtarahita; usase jhagar3aneke lie Age bar3hanA; taTastha jhapaTanA; lapakanA tara a0 tar3akanekI AvAja; tar3a (2) taDataDA strI0 tar3Atar3a javAba denA; strI0 lakar3I, dharatI, dIvAra Adike kahA-sunI (2) mArapITa; taDAtar3a phaTanese par3anevAlA laMbA chidra ; darAra tAka aM TUTanekA zabda; tar3Aka (2) (3)na0 tar3apakSa; dala [chAyaDo' turata; tar3Aka tarakIchAMyaDI strI0 dekhiye 'taDako- taDAko puM0 jhUThI bAta; gapa (2) tarako puM0 dhUpa; sUryakA garama prakAza ekadama honevAlI bhIr3a, vRddhi yA tarakochAyaDo, tarakochAyo puM0 dhUpa lAbha / [-paDavo ekAeka acchA aura chA~ha (2) sukha-duHkha [lA.] lAbha honA.] tarajora strI0 tar3oMke bIca samajhautA; taDAtara a0 tar3Atar3a; jhaTapaTa ; lagAtAra daloMmeM mela tAtalI strI0 kahA-sunI; mArapITa; taDataDa a0 'tar3a-tar3akI yA tar3akane- tar3Atar3a (2) car3hA-car3hI; hor3a (3) phaTanekI AvAja; taDAtar3a (2)faurana; utAvalI; dhamAcaukar3I tar3Aka-phar3Aka taDAmAra a0 joroMse; tejIse . tastara a0kri0 'tar3a-tar3a' zabda honA; tagamAra(-ro) strI0 daur3a-dhUpa; jaldI, tar3atar3AnA (2) ciTakanA; phaTane para mArAmAra AnA (3) gusse meM bolanA; tar3akanA tarI strI0 bauchAra; jhar3I (2)mArapITa [lA.] [AtizabAjI taka ba0ki. jorase kar3akakara tastariyo puM0 cinagArI (2) eka bolanA; tar3akanA; garajanA tara ne phara, tAne bhara-dekhiye 'taDaphaDa' / tarako puM0 jorase kar3akakara bolanekI tarapavaM akri0 dekhiye 'talapavU' AvAja; garaja; kar3aka taraphara a0 caTapaTa; tar3Aka-phar3Aka; tamotara a0 dekhiye 'taDAtaDa' tar3Atar3a (2) khullamakhullA; muMha para taNakhalaM na0 tinakA taraphA a0kri0 duHkhameM hAtha-pAMva tamaso puM0 cinagArI yA aMgArA mAranA; tar3aphar3AnA (2) haoNphanA (3) tanachAI / a0ki. kisI avayavakA vyartha prayatna karanA; chaTapaTAnA [lA.] tananA (2) pairako jhaTakA dete hue taraphaDATa puM0 tar3aphanA; chaTapaTAhaTa calanA; jhanakanA; la~gar3AnA (3) taraphariyAM namba0va0 duHkhameM hAtha-paira tIva pIr3A honA; TIsanA . pachAr3anA; betAba honA (2) bekAra taNAvU a0ki. khiMcanA; tananA (2) koziza karanA; chaTapaTAnA apane basake bAhara kAmoMse ladanA tarapha a0 ki0 tar3aphanA; chaTapaTAnA yA kharca krnaa|[tnnaaii maravaM-bUtese taravUca na0 tarabUz2a; matIrA jyAdA kharca karanA; dekhAdekhI kharca taramA a0 dekhiye 'taDaphaDa' karake bahuta nukasAna sahana karanA.] For Private and Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tacI. tamaMco 230 tanI strI0, taj na0, taNo puM0 saMbaMdha tapelaM na0 bar3I patIlI; patIlA kArakakI vibhakti (kA, ko Adi) taphAMcI strI0 kisIkI cIja yA tataDa, a0kri0 dekhiye 'taDataDavU' sAhityika racanAko har3apanA; curAnA tataDAvavaM sakri0 'taDataDavU' kriyAkA taphaDAvatuM sakri0kisIkI cIja preraka (2) dhamakAnA; DA~TanA [lA.] uThAkara calate bananA; har3apanA: curAnA tataDiyo puM0 cinagArI; agnikaNa tapharake a0 curA, bikharA yA har3apA tatUDI strI0 choTI turahI.. huA ho isa taraha tatUI na0 eka tarahakI raNabherI; turahI taphasIla strI0 dekhiye 'tapasIla' tatkALa a0 tatkAla taphAvata puM0 taphAvata; farka tapA.strI0 paravA; tamA (2)vistAra; tapho pu0 jatthA; vibhAga; samUha phailAva [vaise; tathA tabakko puM0 maMz2ila; tabakA(2)sthiti; tavA a0 borava; tathA (2)usa taraha; dazA (3) kakSA; pada; darajA (4) tadana a0 bilakula; pUrA (2) nirA vibhAga; tabaqA ; khaMDa [(2)daur3a tanamanATa puM0 Aveza; joza; adhIrapana tabarakI strI0 ghor3ekI daur3akI AhaTa tapakhora strI suMghanI; hulAsa tabagava, sakri0 daur3AnA (2)DAMTanAtapasIriyaM vi0 saMghanIke raMgakA DapaTanA (3) ubAlanA talababuM sakri0 tapAnA tabaluM na0 tabalA tapa a.kri0 tapta-garama honA; tapanA tabiyata strI0 mana; mijAja; tabIyata (2) tapa karanA (3) [lA.] dera taka (2)zarIrakA hAla; svAsthya bATa dekhate hue khar3A rahanA; kisIkI tabIba puM0 tabIba; hakIma rAha dekhakara samaya barbAda karanA (4) tabIbI vi0 tabIba-saMbaMdhI; tibbI (2) gussA karanA strI0 hakImakA pezA; hakImI tapasI vi0 (2)puM0 tapasvI; tapasI [pa.] tabelo puM0 tabelA; ghur3asAla tapasIla strI vivaraNa; byorA; tafasIla tabo puM0 cilamake cheda para rakhanekA tapADa(-) sakri0 tapAnA gola ThIkarA; tavA; ThIkarI tapAsa (0NI) strI0 tahakIkAta; tamaNa strI0 jamIna khodakara banAyA taphatIza (2) jAMca-par3atAla ; khoja huA cUlhA; bhaTThI (3) nigarAnI; dekhabhAla tamaNuM vi0 tigunA tapAsavaM sakri0 khojanA (2) caukasI tamatamATa vi0 bahuta caraparA; tIkhA * karanA; chAnabIna yA jA~ca karanA (3) (2)puM0 caraparAhaTa; tIkhApana saMbhAlanA; nigarAnI rakhanA tamatamuM vi0 bahuta caraparA tapAsa-samiti strI0 jAMca-samiti tamannA strI0 tamannA; icchA; AturatA tapAsAba, a.kri. 'tapAsa' kriyAkA tamarI strI0 dekhiye 'tammara' preraNArthaka rUpa tamahaM na0 jhIMgura; jhillI tapelI strI0 patIlI tamaMco puM0 tamaMcA; pistaula For Private and Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org tamA tamA strI0 tamA; paravA; garaja (2) kamI; truTi samAku strI0 taMbAkU; tamAkU tamAcI puM0 tamAcA; thappar3a tamAma vi0 (2) a0 tamAma ; kula ; sArA tamAzI puM0 tamAzA ( 2 ) phajIhata ; bhada [lA. ] [ chAnA; cakkara AnA tammara strI0 A~khoMke Age a~dherA tara vi0 tara; tAz2A (2) tRpta; aghAyA huA (3) mAladAra (4) madamatta; naze meM cUra [ parata; sAr3hI tara strI0 dahI yA dUdha kI malAIkI taraka puM0 turka; musalamAna tarakaTa na0 prapaMca; SaDyaMtra; sAjiza tarakaTI vi0 sAjiza karanevAlA; prapaMcI tarako puM0 dekhiye 'taraka' tarakArI strI0 sabjI; tarakArI; sAgapAta ( 2 ) khAne yogya mAMsa tarakIba strI0 tarakIba; yukti tarakhaDa strI0 dekha-bhAla ; sa~bhAla ( 2 ) jhaMjhaTa ; pacar3A tarabATa puM0 tahalakA; Dara; trAsa taragALo puM0 gAne-bajAnekA pezA karanevAlI jAtikA AdamI tarachoDa sa0kri0 jorase jhaTakanA; jhaTakA denA (2) tiraskArapUrvaka nikAla denA, tajanA (3) dutakAranA; dhikkAranA tarajumo puM0 anuvAda; ulyA; tarajumA tara strI0 lakar3I, dharatI, dIvAra Adike phaTane se honevAlA laMbA cIrA; darAra; bAla (zIzA) tara a0kri0 darAra par3anA; phaTanA; caTakanA; tilakanA (miTTI) (2) - 231 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ter3hA -tirachA honA (3) nArAja hokara kisIke viruddha calanA taraDATa puM0 phaTane kI kriyA; tar3aka (2) abhimAna; akar3a; aiMTha taraDAvaM a0kri0 dekhiye 'taraDavuM ' taraNuM na0 tinakA; tRNa tarata a0 turata; fauran; turaMta tarapaM ( - pi) DI strI0 mRtakakI barasIkeM dina kiyA jAnevAlA zrAddha; tripiMDa tarapha strI0 tarafa; pakSa ; ora; dizA (2) taMtuvAdyake mukhya tArake nIceke tAroMkA samUha; taraba ( 3 ) a0 dizAmeM; tarafa [ sAbi taraphaDa, tarakaDiyAM dekhiye 'taDaphadaM' taraphaNa strI0 bIja bonekA tIna nalIvAlA eka aujAra; bA~sA, tarakI vi0 (samAsa ) tarafakA; tarafA tarapheNa (phaeN) strI0 pakSa; bAjU (2) tarafadArI; pakSapAta tarabatara vi0 tarabatara; bhIgA huA tarabUca na0 dekhiye 'taDabUca ' taraboLa vi0 sarAbora; tarAbora tarabhANI strI0 dhArmika vidhimeM kAma AnevAlI tAMbekI choTI taztarI; choTA tarabahanA tarabhAnuM na0 tA~bekI bar3I taztarI jo dhArmika vidhi meM upayoga meM lAI jAtI hai; tarabahanA tarameTa (To) puM0 tirAhA; timuhAnI taravADo puM0 khajUrako chedanevAlA; tAr3I nikAlanevAlA [ ghor3I; tipAI taravAyo puM0 tIna pAyoMkI lakar3IkI tarabuM sa0kri0 pAra karanA; lA~ghanA (2) (pAnI para tairanA (3) bacanA; taranA [lA. 1 For Private and Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org tarakSa taraza strI0 pyAsa (2) utkaTa icchA; cAha; lAlasA [lA. ] tarazyaM vi0 pyAsA ; tRSAtura tarasa strI0 dekhiye 'taraza' (2) na0 lakar3abagghA (3) puM0 krodha tarasADa strI0 tAr3akA pattA; tAlapatra tarasAva sa0kri0 tarasAnA; lalacAnA tarasyuM vi0 dekhiye 'tarazyuM ' taraMga puM0 ( pAnIkI) taraMga; lahara (2) kalpanA; manakI taraMga taraMgI vi0 taraMgI ; maujI (2) kalpanAe~ karanevAlA tarAI strI0 tarAI tarAya strI0 darAra; cIrA tarAnA, tarAnoM puM0 tarAnA tarApa strI0 chalAMga (2) jhapaTa ; jhapaTTA tarApo puM0 laTThoM aura bA~sake TaTTara yA pIpoMse banAI huI nAva; ber3A tariyo puM0 cAvalameM rahA huA dhAna; tupayukta cAvala tariyo puM0 eka dinake aMtarase AnevAlA jvara; aMtarA jvara (2) cauthe dina AnevAlA jvara; cauthiyA tarIke a0 - ke anusAra; taraha; - kI haisiyata se; ke taura para tarIko puM0 rAstA; upAya (2) rIta; tarIqA [ taraha; taura tareha strI0 prakAra; taraha (2) bhA~ti; tarehavAra vi0 taraha-tarahakA ; bhA~tibhA~tikA (2) vicitra tala puM0 tila; tillI (2) tilake AkArakA zarIra parakA kAlA dAg2a; tila talapa strI0 talaba ; cAha (2) kudAna; chalA~ga / [ - AvavI = cAha honA. ] 232 tayo talapabuM a0kri0 jorase kUdanA ( 2 ) tar3apanA; talaphanA talapApaDa vi0 Atura; adhIra; besabra talapUra vi0 tilake jitanA (2) tilabhara; thor3AsA bhI talaba strI0 talaba ; utkaTa icchA talabhAra, talamAtra vi0 tilake jitanA; tilabhara; thor3AsA bhI talavAranI dhAra para rahevuM = pUrNa satarkatA yA sAvadhAnI baratanA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir talasa na0 telahana kATane ke bAda kheta meM rahA huA DaMThala tiletI talasabuM a0kri0 ati Atura honA; becaina rahanA; tarasanA talasATa puM0 AturatA; chaTapaTI talasAMkaLI strI0 tilapapar3I; tilazakarI talAka strI0 vivAha saMbaMdhakA viccheda; talAqa talATI puM0 paTavArI talAva na0 tAlAba talAvaDI strI0, talAbahu~ na0 talaiyA talI strI0 choTe tila; tillI talo puM0 pagar3Ike sire parakA turrA; zamalA tallAka strI0 dekhiye 'talAka' tavaMgara vi0 paisevAlA; mAladAra tavAI strI0 kamabakhtI; Afata ; tabAhI (2) tAkIda; cetAvanI ; dhamakI tavArIkha strI0 itihAsa; tavArIkha tavI strI0 lohekA choTA tavA tave puM0 rasoI meM Upara-nIce karanekI lohe, pItala yA kAThakI capaTI kalachI; palaTA tavo puM0 roTI seMkanekA lohekA gola pattara; tavA (2) cilamake cheda para For Private and Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tasatasavaM rakhane kI gola capaTI ThIkarI; tbaa| [tavA = bilakula sAfa (2)dhanase khAlI huA; tabAha.] tasatasavaM a0kri0khicanAtananA kasanA tasu puM0; strI0 eka iMca jitanI mApa; tsuu| [-bhoMya na sUmavI-dimAgameM yA dhyAnameM na AnA; akulAnA; kucha na sUjhanA; ghabar3AnA.] tasdI strI0 mehanata; tasadIha [pa.] tahaku (-)ba vi0 sthagita; multavI tahakUbI strI0 roka; maukUfI; tavakkufa tahanAmuM na0 saMdhipatra; sulahanAmA tahasIla strI0; na0 lagAna; mAlagujArI (2) jilekA vaha bhAga jo tahasIladArake avIna rahatA hai; tahasIla tahasIladAra puM0 tahasIladAra tahI a0 vahA~; udhara tahevAta strI0 sevA karaneke lie upasthiti; hAjirabAzI hujUra (2)sevATahala; tAbedArI tahevAra puM0 tyohAra; tyauhAra; parva tahomata na0 tohamata; mithyA aarop|| [-bAva = lAMchana laganA.] tahomatadAra vi0 aparAdhI; mulajima tahomatanAmuM na0 Aropapatra taLa na0 nicalA bhAga; tala (2)talA; peMdA; tala (3) sataha; tala (4) mUla (5) buniyAda (6) janmasthAna taLapada na0 gA~vakI jamIna (2) asalamUla jagaha (3) samatala bhUmi (4) pUre lagAnavAlI-khAlasA jamIna taLapadaM vi0 sthAnika (2) dezaja:grAmINa taLavaM sakri0 talanA [gaddA taLAI strI0 bahuta ruI bharA bichaunA, taLAba na0, (DI) strI0,(6) na. dekhiye talAva' Adi taLAMsay (0) sakri0 dhIre-dhIre pAMva dabAnA (2) cappI krnaa| taLiyAnATaka a0 sarvathA naSTa; tahasa nahasa ; nesta-nAbUda taLiyuM na0 bilakula nIcekA hissA; taha; tala (2) pairakA nIcekA bhAga talavA taLI strI0 sukhatalA taLe a0 nIce; tale taLeupara a0 U~cA-nIcA; tale yA Upara (2) adhIra;besana [lA.] taLeTI strI0 talahaTI taMga vi0 kasA huA; taMga (2) tanA huA; khIMcA huA (3) taMgadasta (paisA) (4) kAyara, dika yA parezAna ; taMga AnA (5) puM0 jIna kasanekI peTI; taMga UMcI suthanI taMgaDI strI0 TAMga; TaeNgar3I (2) uTagataMgAza strI0 kamI; taMgI taMgI strI0 kamI; nyUnatA; taMgI taMta puM0 tAra; taMtu (2) kisI ghaTanA yA bAtakI paraMparA; silasilA (3) carcA; vAda-vivAda (4) pIchA (chor3anA) (5) haTha; z2ida taMtrI puM0 taMtra calAnevAlA; adhipati (2) vartamAnapatrakA saMpAdaka (3) strI0 taMtuvAdyakA tAra; taMtrI (4) dhanuSakI DorI;panaca (5)eka taMtuvAdya taMdurasta vi0 taMdurusta; nIroga; svastha taMdurastI strI0 taMdurustI svAsthya sehata taMbAku(ka) strI0 dekhiye 'tamAku' taMbu(-) puM0 taMbU; khemA saMdUro puM0 taMbUrA For Private and Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org taLa saMboLa puM0 (nAgarabelakA) pAna; tAMbUla (2) pAnakA bIr3A yA bIr3I (3) maharA lAla raMga (4) galekA eka roga taMboLI puM0 taMbolI; tamolI tA puM0 eka kAg2az2a ; tAva tAka strI0 nizAnA; lakSya (2) ghAta; tAka tADo puM0 tAka; lAga; mauqA tAkaNiyaM vi0 bA~dhA huA nizAnA girAnevAlA tAkavaM sa0kri0 sthira dRSTise dekhanA; tAkanA (2) nizAnA bA~dhanA (3) cAhanA; tAkanA zAkAta strI0 tAqata; maqadUra sAphIra strI0 jaldI (2) faramAna; AzA; turata karane kI z2arUrata ( 3 ) cetAvanI ; dhamakI; tAkIda / [ -karavI = jaldI karanA / - ApavI= cetAvanI denA; cetAnA. ] tAkuM na0 tAqa; AlA; tAlA tAke vi0 dekhiye 'tAkaNiyaM ' tAko puM0 ( kapar3ekA) yAna -tAkoDI vi0 dekhiye 'tAkaNizuM ' tAga puM0 thAha; aMta; nibaTArA; tor3a / [-kADhavo, levI = gaharAI nApanA (2) thAha lenA; aMdAjA lagAnA. ] tAgaDavinA puM0ba0va0 aizoArAma tAgar3o puM0 tAgA; dhAgA tAgabuM a0kri0 thAha lenA; mApa nikAlanA (2) nibaTanA; pUrA karanA; pAra lagAnA , tAchaM na0 dekhiye 'tAsuM' tAjagI strI0 tAjApana ( 2 ) sphUrti; tAz2agI (3) taMdurustI tAja na0 dekhiye 'trAjanuM ' 234 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tANabuM tAjA kalama strI0 ( saMkSipta 'tA0ka0' ) likha cukane ke bAda aura jor3A huA; punazca tAjiyoM puM0 tAjiyA tAjuba vi0 acaraja bharA; daMga tAjubI strI0 tAjjuba; acaraja tAjuM vi0 nayA; tAjA; harA (2) thakAna dUra hokara sphUrtimeM AyA huA (3) mAladAra; tara tAjUDI strI0 dekhiye 'trAjUDI' tAjetara vi0 turatakA; tarotAjA tATa puM0 thAla jisakA kinArA bAhara mur3A huA ho; bar3A tarata tATa na0 sanakA moTA kapar3A TATa tATI strI0 bA~sakI phaTTiyoMkA paradA; cika [ yA paradA; TaTTara 0 bA~sa yA ghAsakI caTAI, pallA tADa puM0 tAr3a (per3a ) tADagoLa puM0 khajUra yA tAr3ake rasa - nIrese banAyA huA gur3a; tAr3agur3a tAba (patra) na0 tAr3akA pattA; tAr3apatra tADapatrI strI 0 tAr3akI pattiyoMkA chAjana (2) eka prakArakA kapar3A; tirapAla tADI strI0 tAr3I (tAr3a-khajUrakA rasa ) tAkavaM a0 kri0 garajanA; jorase kar3akakara bolanA; tar3akanA tAko puM0 jorase kar3akakara bolanekI AvAz2a; garaja tADo puM0 sUjanake kAraNa camar3Ike tananese honevAlI pIr3A; caracarAhaTa tANa (Na) strI0 nasoMkA tanAva ( 2 ) taMgI ; kamI (3) Agraha tANa na0 pAnIke bahAvakA jora; khicAva tANa sa0kri0 tAnanA; khIMcanA ( 2 ) ghasITanA ( 3 ) laMbA ho isa prakAra For Private and Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtANa 235 tAravalI khIMcanA; laMbAIke bala phailAnA (4) tAbedArI strI0 tAbedArI; hukmabaradArI tarafadArI karanA; udA0 'koInuM tAbe a0 tAbe; adhIna; mAtahata tANa' [tANIne%DU~cI AvAjase; tAbUta puM0; na0 muradA le jAnekA jorase (2)AgrahapUrvaka / tANI lAva, saMdUka ; janAz2A; tAbUta (2) bAvalA = AgrahapUrvaka khIMca lAnA (2) bagaira yA mUr3ha jaisA vyakti; baur3ama haqake uThA lAnA(3)jabaradastI khIMca tAbaDatoba a0 tAbar3ator3a; turata hI lAnA.] tAmaDI strI0 dekhiye 'tAMbaDI' . tANatANa (-NA), tANAtANa (Na,) tAmaDo puM0 dekhiye 'tAMbaDo' strI0 khIMca-tAna; khiiNcaa-khiiNcii| tAyapho puM0 TolI ; samUha; maMDalI (2) tANI strI0 dekhiye 'tANo' gAne-bajAne aura nAcanekA kAma karanetANItU (-to)zI(ne, -sI, -sIne) vAlI nartakI, rAmajanI yA vezyAkI a0 khUba khIMca-khAMcakara; musIbatase maMDalI; tAyafA tANu (-j) vi0 tirAnabe; 93 / / tAra vi0 tAra; ucca; tIvra (svara) tAno puM0 bunaneke lie laMbAIke bala tAra paM0 tAra; taMtu; tAgA; rezA; sUta phailAyA huA sUta; tAnA (2) dhAtuko pITakara yA khIMcakara tAtuM vi0 bahuta tapA huA; garama (2) kaThora svabhAvakA; saragarma (3)turata banAyA huA gola tAra; tAra (3) kA; tAz2A [lA.] tAra dvArA bhejI huI khabara; tAna strI0;na0 tAna (saMgItameM) (2) tAra (4) tlliintaa| [-choravo, Thokavo-ekadama tAra khttkhttaanaa| dhuna; lagana (3) tUfAna; zarArata tAnapUro puM0 tAnapUrA [(2)krodha -maLavo= tAra dvArA saMdezA milanA tAno puM0 tAnA; vyaMgyapUrNa cuTIlI bAta (2) banata yA mela honA; aikya honA.] tApa puM0 sUryako garamI; dhUpa (2) tAraoNphisa strI. tAraghara garamI; AMca; tApa (3) bukhAra; tArakasa puM0 tAra khIMcanevAlA; tArakaza tApa (4) sakhtI (5) dhAka; ruAba tArakasaba puM0 sone-cAMdIke tAra; (6) saMtApa; duHkha kalAbattU; jarI tAparyu na0 sanakA moTA kapar3A tAraNa na0 pAra karanA; tAranA; uddhAra tApaNI strI0, (-j) na0 zarIra gara- karanA (2) bhAvArtha ; sAra (3) mAneke lie ghAsa-phUsa AdikI jalAI qarz2a lete samaya mAla yA rokar3ake huI Aga ; alAva [tapa karanA rUpameM rakhI jAnevAlI dharohara; jamAtApa a.kri0 tApanA (2) sakri0 nata (4) tarala padArthameM cIz2a DubAkara tApoTo puM0, tApogyuiM na0 sakhta dhUpa; nikAla lene ke bAda par3A rahanevAlA ghAma (2) garamIse honevAlA phor3A tarala padArtha tAboTo puM0 dekhiye 'TAboTo' tAravaNI strI0 (hisAbameM) jamA-udhAra tAbedAra vi0 tAbedAra; AjJAMkita kA khAtAvAra hisAba taya karanA For Private and Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAraba, tArapaI sa0ki. dabI huI cIjako tAlIma strI0 tAlIma (2) vyAyAmakhIMcakara Upara uThAnA (2) Upara- zikSA (3) anuzAsana Uparase le lenA (3) kisI cIjako tAlImabaddha vi0 tAlImayAphtA; zikSAphailAkara pAnImeMse nikAlanA; boranA yukta [(2) dhUrta (4) jamA aura ughArake AMkar3e tAlImabAja vi0 kasaratI; vyAyAmI sAtoMke hisAbase taya karanA (5) tAluko puM0 tAlukA; tahasIla naphA yA ToTA nikAlanA; byAja-baTTA tAlaM na0 aeNgiyAmeM lagAyA jAnevAlA nikAlanA kalAbattUkA Tukar3A tAra sakri0 tAranA; DUbateko bacAnA tAlebara, tAlevaMta, tAlevAna vi0 tAletArAbavi. tahasanahasa ; barabAda ; caupaTa vara; bhAgyazAlI (2) mAladAra sArIta strI0 tArIkha; tithi ; mitii| tAva puM0 eka kAg2az2a ; tAva pAMcavI tArIkha ddaalnaa|-pccii tAva puM0 tApa; bukhAra - mukadamekI tArIkha nizcita honA; tAva puM0 ahaMkArakI jhoMka; (mUMchoM para) tArIkha par3anA. [noMgha taav| [-boroba yA garvameM mUMchoM tArIca strI0 jamA-udhArakI saMkSipta para hAtha pheranA; akar3anA.] tAro puM0 tArA; sitArA (2)A~khakI tAvarI strI0 chichalI kar3AhI; tAI putalI; tArA tAvaro puM0 kar3Aha; kar3AhA tAro puM0 hoziyAra tairAka; tairAka tAvaNa (-bI) strI0 tapAnekI yA kar3atAla puM0 tAla (saMgItakA) (2)majA; / kar3Akara zuddha karanekI kriyA (2) raMga (3) lAga; maukA (4) jhAMsa; kasoTI lA.] kAMsyatAla-bAvabomajA yA raMga tAbalaM vi0 jise bukhAra car3hA ho bAnA (2) maukA aanaa|-krpo- tAba, sakri0 zuddha karaneke lie khUba gata banAnA; bhada karanA (2)AnaMdakA / tapAnA; tAnA (2)galAnA; pighalAnA bAyojana karanA. (3)kasanA; tAnA lA.] tAla strI0 sirakA gaMjApana; gNj| tAvIja na0 tAvIz2a; jaMtra -paravI%D sira gaMjA honA(2)khUba tAyo puM0 dekhiye 'taveyoM duHkha, kaSTa jhelanA.] [caMdiyA tAsaka strI0 taztarI; rakAbI tAlako strI0 sirakA madhya bhAga; . tAsIra strI0 guNa; asara; tAsIra (2) tAlakaM na sirakA bIcakA aura sabase rUpa; AkAra UparakA bhAga; khopar3I; caMdiyA / tAsIro puM0 mauqA; majA; raMga; tamAzA tAlamela strI. tAla-mela; TIpa-TApa (2) tAsuM na tAzA; tAsA [majIrA bAharI tar3aka-bhar3aka [tAlamela tALa puM0; strI0 jhAMjha; karatAla; tAlameLa puM0 tAloM-svaroMkA mela; tALavUna tAlu (2) khopar3I; ceMdiyA tAlAvelI strI0 caTapaTI; jaldabAjI tALAkUcI strI0 tAlA aura kuMjI For Private and Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir talAvadhI 237 tALAbaMcI strI. vaha sthiti jisameM tAsaLI (0)strI0 choTA tasalAtasalI kArakhAnekA mAlika tAlA lagAkara tAMsaLa (0) na0 tasalA majadUroMko kAma karanese roke; tikkara puM0 moTI roTI; Tikkara tAlAbaMdI . tiborI strI0 tijorI [nAdAna vALI strI0 hatheliyoMkA paraspara titAliyaM, titAlI vi0beadava; ubata; ASAta; tAlI(2)tAla (sNgiitmeN)| tilakana tilaka; TIkA . [-ApabI = saMmati yA harSa sUcita tisamAratA di0 tIkhe svabhAvakA garamakaraneke lie anyakI hathelI para hthelii| mijAja (2) zekhIkhora (3) puM. mAranA (2) kola denA (3)saMgItameM zekhIlora AdamI [maMtI tAla denaa| -pasvI%=(abhinaMdana yA tIkama puM0 jamIna khodanekA aujAra; harSa jatAneke lie) tAliyAM bajAnA tIbATa puM0 caraparAhaTa; tIkhApana (2) bhada honA; tAlI baja jAnA.] _(svAdakA)(2)svabhAvakI ugratA [zA.] tALUna tAlA; kuphl| [-revAI- tIsAza strI0 tIkhApana tAlA laganA; baMda honA (2) tIlA namba0va0 lAla mirca miracA niHsaMtAna mara jAnA; gharakA becirAg2a (2) kAlI mirca honA(3)burA hAla honA; ujar3anA; tIvaM vi0 tIkhA; caraparA (2) nasIba Ter3hA honA.] pAnIdAra; teja (3) upa; mipANI sALo puM0 milatA-julatA yA apanI (4) na0 phaulaad| [-pariTha, garI jagaha para ThIka baiThatA honekA bhAva (2) =ugra prakRtikA; garamamijAja.] hisAbake sahI galata honekI jAMca kAMTA tIkhaMtamatamaM vi0 tIkhA mirca; tItA sAMta (0) strI0 cikane padArthakA taMtu; tIja, tIju dekhiye 'trIja', 'zrI' cikanA taMtu (2) AMtoMkI baTakara toDa na0 TiDDI banAI huI DorI; tAMta tIrghya vi0 painA; tIkSNa (2) teja nokatAMtano (0) puM0 taMtu; tAra; DorA vAlA; tIkSNa (3) kucha U~cA magara tAMbaLaDo (0) puM0 caulAI tIvra (svara) tAMvaLA (.) puM0 ba0va0 kaMganI, sA~vA, tItIghoge puM0 eka paradAra kIr3A; TihA kodo Adiko kUTakara nikAle hue dAne tIra; vi0 tirachA; katarAtA huA Ter3A tAMbaDI (0)strI choTA baTalA; baTaloI tIrI strI0 tikkI; tiggI sAMbaDo puM0 pAnI bharanekA bar3A baratana; tIsa vi0 tIsa; 30 . baTalA. tukamariyAM namba0va0 eka auSaSi tAMbAkUDI strI0 snAnakA pAnI rakhaneke tukko puM0 latIfA; cuTakulA (2) lie kAmameM AnevAlA mola, gaharA ___ manakI taraMga: mauja (3) binA phalakA baratana jisake donoM ora kuMDe rahate / bANa ; tukkaa|[-ktthyo-mnmeN yakAhai; kopara; tAkuMDa... yaka koI dhuna savAra honA; lahara A sAI (0) na0 tAMbA .. jAnA.] For Private and Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tucchakAra 238 tucchakAra pu. anAdara; tiraskAra tukAra puM0 dekhiye 'tuMkAro' / tucchakAra sakri0 dutakAranA tukAra sakri0 tukAranA tuNAI strI0 raphU karanekA kAma yA tukAro puM0 tukAra (aziSTa saMbodhana) usakI upata (2) tunAI; tumAI tuMguM vi0 moTA; sthUla; puSTa (2) na0 (ruIkI) rthaka rUpa; tumAnA halakakud (3) phUlA huA peTa (4) tuNAvatuM sakri0'tUNa'kriyAkA preraNA- cir3hase phUlA huA muMha [lA.] tuniyATa puM0 dekhiye 'tuniyATa'. tuMDa vi0 tuMda; mijAjI; uddhata tunAI strI0 dekhiye 'tuNAI' tuMDamijAja puM0 garama mijAja tunAva sakri0 dekhiye 'tuNAvayU~ tuMramijAjI vi0 garama mijAjavAlA; tunAvaM a0kri0 'tUNa'kA karmaNi rUpa ghamaMDI tuniyATa puM0 rafagara (2) tUmanevAlA tuMtA na0 ba060 'tU-tU karanA; tukAranA (ruIko) (3) bisAtI (4) tuccha tuMda, (0mijAja), (mijAjI) dekhiye manuSya ; heca-poca [lA.] [ghamaMDa 'tuMDa' Adi bamAlI vi0 mijAjo; ghamaMDI(2 strI tuMbaDI strI0 eka bela; tuMbI (2)tumar3I; tumAra puM0 do pakSoke bIca meM laMbA patra- tuuNbaa| [-mAlavI- bhikSuka bananA.] vyavahAra; kAg2az2I kA vAI; misila; tuMbaDaM na0 tUMbA (phala); tumar3A; tuMbA tamAra . (2) isa phalako khokhalA banAkara tumArI vi0 laMbe patravyavahArase saMbaddha banAyA huA pAtra ; tUMbA; tumar3I (3) turata a0 turata; jhaTa; turaMta sira; muMDa (tiraskArameM) [lA.] turaMga na0 kaidakhAnA; jela tUka strI0 kavitAko amuka paMktiyoMkA turAI strI0 turahI; zahanAI samUha; tuka; padyAMza turAI strI0 bunA huA kapar3A lapeTanekA tUTa strI0 TUTanA; avarodha (2) saMbaMdha "julAhekA eka aujAra; tUra na rahanA; anabana; virodha (3) turi(-) strI0 julAhoMkI kUca yA taMgI; kamI .. bAnekA sUta tAnemeM bharanekA auz2Ara; tUTaka vi0 alaga ho gayA huA; bichur3A turI; bharanI thAMvalA . huA (2) khaMDita; apUrNa (3) a0 tulasIkyAro puM0 tulasIkA thAlA yA alaga-alaga; pRthaka -tulasIpatra na0 tulasIpatra (2)nirNAyaka tUTaphATa strI0 phUTa; anabana (2)darAra mata; 'kAsTIMga voTa' tUTayU~ a0kri0 TUTanA; khaMDita honA tuva(-3)ra strI0 tura; arahara ; tuvara (2) saMbaMdha chUTanA; bhaMga honA (maitrI, (2) usakA paudhA sagAI Adi) (3) divAlA nikatuLasI strI0 tulasI (paudhA) lanA (4) bhagadar3a macanA; palAyana tuLasIkyAro, tuLasIpatra dekhiye 'tulasI- honaa| [sUTI paDavU = (kisI kAma kyAro', 'tulasIpatra' meM) joroMse aura nizcayapUrvaka laga tuM sa0 tU nAnA; juTa jAnA.] For Private and Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tUTapuMphUTa 239 tetrIsa tUTapuMphUTadhU vi0 TUTA-phUTA ; sAdhAraNa; tattva; tej|[-pddrbu-prkaash par3anA; nikammA / [(ruI) camakanA (2)prabhAvameM dbnaa|-maar, pUNasa0kri0 raphU karanA (2) tUmanA = prakAzita honA; camakanA(2)roMba tUta na0 banAvaTI bAta ; gar3hata ; jhUTha; jamanA.] gapa (2) sAz2iza; jAla (3) ceSTA; tejAno puM0 dAracInI, lauMga, dhaniyA, nakharA; cocalA mirca Adi sAmagrI; masAlA . tUtaka strI0 na0 jahAjakI pATana ; Deka tejAba puM0 tejAba; amla; esiDa tUtetUta na0 jhUThI aura managar3hata bAtoMkI tejI strI0 tejasvitA; camaka (2) paraMparA; gapa hI gapa (2) korI gapa mUlyakA bar3hanA; tez2I; maha~gI (3) tuna sakri0 dekhiye 'tuNavaM' hausalA; sphUrti ; utsAha (4)unnati; dUmaDI, (-) dekhiye 'tuMbaDI,' 'tuMbaDu' AbAdI (5)puM0 ghor3A(6)vi0teja; tUra na0;strI0 Aka, semala AdikI phuratIlA [tejI-maMdI TheThIse nikalanevAlI ruI (2) strI0 tejomaMdI strI0 mUlyakA car3hAva-utAra; zahanAI; turahI (3) na0 eka vAdya tejIlaM vi0 tez2a ; phuratIlA (AdivAsiyoMkA) teTalaM vi0 utanA tUrATa puM0 kasailApana teTale a0 usa mAtrAmeM ; utanemeM (2)usa tUriyaM na0 eka sAga; torI; toraI samaya, jagaha yA aMtara para (3)utanese tarI strI0 turI; turahI (2) julA- teTalAmAM a0 utane samayameM ; usa bIcahoMkI kUcI; turI __ meM; daramiyAna [tarafa; ora tU vi0 kasailA; tuvara teDa (ta~Da,) strI0 taTa; kinArA (2) tUla na0 khar3I fasala (2) ruI; tUla tera sakri0 nimaMtrita karanA; nyotanA tUbara strI0 dekhiye 'tuvera' (2) (bAlakako) kaMdhe para yA kamarameM tUMbaDI(-) dekhiye 'tuMbaDI,' 'tuMbaDu' biThAnA / tiDI jaq=sAtha le calanA. te sa0 vaha (2) vi0 vaha | teDAgara vi0 kaMdhe para (bAlakoMko) tekha (1) strI0 khoja; talAza (2) biThAkara lAnevAlA (2) ghara-ghara tanadehI; hifAjata (3) karakasara; jAkara nyotA denevAlA kiphAyatazArI (4) dekhiye 'tekhaDu' teDAvavaM sakri0 'teDa' kriyAkA tekhaI na0 tInakI TolI yA samUha (2) preraNArthaka rUpa (2) nimaMtraNa yA tIna vyaktiyoMkA ApasameM apanI _ nyotA denA; nyotanA apanI kanyAoMkA evaja yA badalA teluM na0 nyotA; nimaMtraNa; bulAvA teja vi0 teja; tIkSNa; painI dhArakA teNI (te') sa0 'vaha' kAstrIliMgakA rUpa (2) ugra; tIkhA; garamamiz2Aja; teNIgama (te) a0 usa ora .. (3) phuratIlA; tez2a tetara puM0 tItara - [lIsa' teja na0 prakAza; teja (2) prabhAva; tetAlI (-chI)ma(.)vi0 dekhiye 'teNtaa| sAmarthya (3) paMcamahAbhUtoMmeM agni- tevIsa vi0 teMtIsa tetIsa; taitIsa:33 For Private and Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 240 tecI (karIne) 0 isalie; isase; taiyArI strI taiyArI; tatparatA; mustaidI ataH to ma0 to; agara; yadi; udA. 'jo nepana (te) vi0 tirapana; 53 Avazo to jaIzu' (2) phira bhI tema (teM) a0 usa prakAra; vaise taise udA0 'tuM nahIM Ave topaNa huMbaIza' tera vi0 teraha; 13 to ma0kisI zabda para jora deneke lie teramuM vi0 terahavA (2) na0 mRtyuke isakA prayoga kiyA jAtA hai| to; bAdakA terahavAM dina yA usa dina hone taba; udA0'to tuMjA', 'besa to kharoM vAlA bhoja; terahIM tochaDAI strI0 beadabI; gustAkhI; terasa(-) strI0 terahavIM tithi; terasa ujaDapana terIla strI. vyAja ginanekA-lagAnekA to vi0 asabhya; gustAkha; upata dina (2) byAjakI dara (2) uTaMga; ochA (kapar3A); kama terIna strI0 dekhiye 'tArIja toTo puM0 ToTA; kamI; nukasAna - tela na0 tela (2) vaha tela jisapara toDa strI0 piMDalImeM honevAlI pIr3A koI satva taiyAra kiyA jAya; sattvakA toDa puM0 nikAla; phaisalA; hala / mAhA (3) bahuta zramase thakanA; torajora strI0 samajhautA; samAdhAna dama [laa.]| [-kA -kacUmara tophora strI0 tor3anA aura phor3anA; nikAlanA;thakA denaa| -bovaM, telanI tor3a-phor3a pAra bovI-pUrI caukasI krnaa| toraI saki0 tor3anA; jur3e, saTe -nIkaLaq=kacUmara nikalanA; thaka- yA lage hueko AghAta, jhaTakA yA kara cUra honaa| -rega-kalejA dabAvase alaga karanA (2) cunanA; kApanA(2)kaleje para sAMpa.loTanA; cunakara alaga rakhanA; utAranA (phUla, DAha honA.] kalI) (3) khaMDita karanA; tor3anA teliyaM vi0 teliyA; telayukta (hAtha, kAMca) (4) alaga do hisse telI vi0 teliyA; telayukta; telahA karanA; Tukar3e karanA (bAla, DorA) (2) puM0 telI. (3) eka alla (5) bhaMga karanA; tor3anA (vacana) telIbiyAM namba0va0 telahana toge puM0 pairameM pahananekA sAMkar3A; tor3A tevaI vi0 utanA toDo puM0 pUnI kAtate samaya nikalanetevIsa vi0 teIsa; 23 vAlA thakkA te, (te') vi. vaisA; taisA toge puM0 Tor3A (2) mInAra; kaMgUrA teve (te') a0 usa samaya; taba (3) bAvalIke UparakI dIvAra (4) tesaTha (te) vi0 tirasaTha; 63 kaccA tor3A huA phala (Ama, keya teMtAlI (-lI)sa (te.) vi0 tetA- Adi) lIsa; teMtAlIsa; 43 . totaDAvaM a0kri0 tutalAnA; hakalAnA tasaka(le0)vi0 dekhiye 'tesaTha sajja tota; vi. totalA; hakalA taiyAra pi0 taiyAra (2)udyata AmAvA; tosiMga vi. bhArI; vizAla ; bhImakAya For Private and Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sohera totera (ta) vi0 tihattara; 73 topa strI0 topa (2) bar3I gapa [lA. ] topagoLI puM0 topakA golA ; golA (2) bar3I gapa [lA. ] [ gappI [phA.] topacI puM0 golaMdAja; topacI (2) topaNa (to) a0 phira bhI; tathApi; bAvajUda [ mArapITa tophAna na0 tUfAna; mastI (2) lar3AI; tophAnI vi0 UdhamI; tUfAnI sobaro puM0 tobar3A; ghor3eko dAnA khilAne kI camar3e kI thailI (2) rIsake mAre phUlA huA mu~ha [lA. ] tobA a0 (2) strI0 'ati ho gaI' aisA artha dikhAnevAlA trAsa yA ukatA jAnekA udgAra; tobA tora (tA~) puM0 mijAja ; ahaMkAra tora (to) strI0 dUdha yA dahIke UparakI malAIkI parata ; malAI ; bAlAI toraNa na0 mukhya daravAjA yA dvAra; meharAbadAra dvAra; toraNa (2) baMdanavAra; toraNa torI (to) vi0 mijAjI ( 2 ) strI0 mijAja ; garamI (3) rIsa; jhuMjhalAhaTa toro puM0 TopI yA pagar3IkA phuMdanA; turrA (2) pagar3IkA kalAbattUvAlA chora; cillA (3) ba~dhe hue phUloMkA gucchA; turI; guladastA tola puM0; na0 taula; tola; vajana; jokha (2) taulane ke kAma AnevAle sAdhana; bATa (3) [lA. ] qImata; kadra (4) pratiSThA; vajana tolakuM (to) na0 sira; khopar3I tolaDI strI0 pakAnekA miTTIkA pAtra ; hAMDI (2) murde ke sAtha smazAnameM lI jAnevAlI AgabharI hA~DI tola sa0kri0 dekhiye 'toLaM'' p f_95 141 zrAhita solATa puM0 taulanevAlA; taulA soluM na0 dasa serakI taula; dasa sera kana toluM (to) na0 sira tole a0 tulanAmeM; barAbaratolo puM0 eka rupayAbhara vajana; tolA tostAna na0 bahuta bar3I cIja yA bhArI ghaTanA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir toLa sa0 kri0 vajana karanA; taulanA toLATa puM0 dekhiye 'tolATa' totera vi0 dekhiye 'totera' tyajabuM sa0kri0 tajanA; chor3anA; tyAganA tyAgabuM sa0kri0 dekhiye 'tyajavu' tyAre a0 taba (2) to phira usa sthitimeM tyAzI (-sI) vi0 tirAsI; tirAzI; 83 syAM (') a0 vahA~ tahA~ (2) usa paristhitimeM ; traNa vi0 tIna; 3 zramaNaM vi0 tigunA; tIna gunA nAka strI0 takuA; takalA trAgaDo puM0 tAgA; sUta ( 2 ) upanayana (3) baTa denekI phirakI ; ciranI trAguM na0 dharanA (2) haTha; jida trAjavaM na0 dekhiye 'trAjUDuM' trAjUDaM na0 tarAjU (2) godanA trATaka a0kri0 dhAvA bolanA; chApA mAranA zrADa (trA') strI0 jorakI cIkha; dahAr3a trANu ( - zuM) vi0 tirAnabe ; 93 trApo puM0 dekhiye 'tarApo' trAsa puM0 trAsa; julma (2) satAnA; parezAnI; Uba (3) kaMpakaMpI (4) dhAka; Dara [honA] ( 2 ) DaranA trAsa a0kri0 ukatA jAnA; hairAna trAhita vi0 ajanabI (2) taTastha ; udAsIna (3) puM0 tisareta For Private and Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra P www.kobatirth.org trAMnuM na0 dekhiye 'tAMbu' suM vi0 Ter3hA; tirachA triphalA (LA) strI0 A~valA, har3a aura baher3ekA cUrNa; triphalAcUrNa tribheTo puM0 timuhAnI; tirAhA triraMgI vi0 tiraMgA (2) puM0 sapheda, harA aura kesariyA aise tIna raMgoMvAlA rASTradhvaja [ arabA trirAzi strI0 trairAzika ; anupAta; trIja strI0 pakSakI tIsarI tithi ; tIja ba puM0 'ta' vargakA - daMtasthAnIya dUsarA vyaMjana paI a0kri0 ('thavaM' kriyAkA bhUtakAlIna strIvAcaka rUpa ) huI; banI ; racI gaI; ghaTI Adi (2) a0 - se; dvArA; hokara ; -meMse gujarakara / [-cUkavuM : = khatma honA; ho cukanA / - rahevuM = pUrA ho jAnA; ho cukanA ( 2 ) aMta, faisalA yA nibaTArA honA; ho jAnA. ] [ dvArA; hokara thaIne a0 banakara; hokara ( 2 ) - se; thakavavuM sa0kri0 'thAkabuM' kI preraNArthaka kriyA; thakAnA thakI a0 dekhiye 'thI' kuM a0 - ke kAraNa; ke dvArA graDa na0 ( per3akA ) tanA ( 2 ) [lA. ] vaMzavRkSa ; kurasInAmA; zijarA ( (3) (kAracobI meM) prArambha; nIveM; mUla AdhAra (4) matalA ( gajala ) ; Teka (5) utpatti - sthAna vaDaka strI0 Dara; dhar3akana kaMpana ( 2 ) bolate bolate jIbhakA rukanA; hakalAhaTa 242 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma zrIjuM vi0 tIsarA zrIza ( sa ) vi0 dekhiye 'tIsa ' [ [ pa . ] RThavaM a0 kri0 prasanna - tuSTa honA; tUThanA laDa strI0 (2) na0 dekhiye 'tekhaDa' trepana ( ) vi0 tirapana; 53 vaDa strI0 kifAyata; mitavyayitA ( 2 ) iMtaz2Ama trevIza ( sa ) vi0 dekhiye 'tevIsa ' tresaTha () vi0 dekhiye 'tesaTha ' zropha sa0kri0 godanA (zarIra para ) thaDakavuM a0kri0 ruka-rukakara uccAraNa karanA; hakalAnA ( 2 ) dhar3akanA ; bhaya se kA~panA thaDakATa puM0 dhar3akana ; bhaya (2) hakalAhaTa thaDakAra (-ro) puM0 'thaDa' kI AvAja (2) bolate samaya akSaroMpara par3anevAlA dabAva thaDako puM0 'thaDa' kI AvAz2a ( 2 ) dekhiye 'thaDakAra' naM0 2 thama a0 naz2adIka; bag2alameM thaDiyaM na0 ( per3akA ) tanA yA tanekA jar3oMke pAsakA hissA ( 2 ) puztanAmekA mUla For Private and Personal Use Only thaDI strI0 ekake Upara eka rakhI gaI cIz2oMkA Dhera; gaDDI thaDuM na0 dekhiye 'thaDiyuM' thaDo puM0 dukAnakA agrabhAga thatharaDo puM0 gAr3hA lepa thatharabuM a0kri0 tharatharAnA (2) DaranA; trasta honA [lA. ] rerATa puM0 tharatharAhaTa; ka~paka~pI paDavaM sa0kri0 gAr3hA lepanA
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Adi . bage 243 bace (-4)ge puM0 dekhiye 'thaparo' cha; kalAka thayo; maNa zAka yayu; banagana (0panagana) a0 nAcanekI eka gAu thAya' Adi (4) manameM AvAja yeI-theI honA; upajanA; honA; udA. 'mane banagana, a.kri. thirakanA ema thAya che ke jaI Avu' (5) mahasUsa dhanaganATa puM0 joza; mastI; utsAha karanA; anubhava karanA (duHkha) (6) banavana, (03),(nATa) dekhiye 'thanagana' eka sthitise dUsarI sthitimeM AnA; honA; udA0 'pANInI varALa thii|' bapaDAka, thapATa strI0 thappar3a; tamAcA [thaI cUka, rahevaM = dekhiye 'thaI' meN| capelI strI0 thapakakara banAI huI moTI thaI aq=pUrA honA; samApta honA; pUrI [banAI huI cIja, AkAra ho jAnA (2) svAbhAvika rUpameM - papolI strI0 hAthase thApakara apane-Apa yA anajAnameM bananA; bappara strI0 thappar3a, tmaacaa|-khaavii udA0 'bhUla thaI gaI.] = thappar3a khAnA; laganA (2) mAra paLa na0 sthAna; jagaha; thala khAnA (3) ghATA honA; dhokhA khAnA paLacara vi0 (2)na0 thalacara; thalacArI (4) sabaqa milanA; anubhavase akla thaMbhavaM a0kri0 thamanA; rukanA (2) ThikAne AnA.] sustAnA bappI strI0 choTA gaDDa; gaDDI; cakkA pAka puM0 thakAna ; thkaavtt| -utAravo bappo puM0 (sAr3I, colI para lagAyA =thakAvaTa dUra karanA; sustaanaa|jaanevaalaa) kalAbattUkA gola lapeTA sAvo = ArAma karanA.] huA fItA; ThappA thAkavU a0kri0 thakanA (2)taMga AnA; payuM a0 kri0 huA (2) a0 basa ; kAfI [thakA-mAMdA para puM0 bhUmikI parata;thara; stara (2) thAkyupAkyuM vi0 bahuta thakA huA; taha; papar3I thAgasyI(-thIM)gaDa na0 marammata; tharathara a0 tharathara durustI; kAmacalAU upAya [lA.) tharathara a0kri0 dekhiye 'thathara' thANadAra puM0 thAnedAra tharatharATI strI0 tharatharAhaTa; ka~paka~pI thANuM na0 thAnA; aDDA; kendrasthAna (2) paramaoNmiTara na0 tharamAmITara; tApa- pulisa caukI; thAnA (3) (per3akA) mAnayaMtra thAlA; AlabAla bhavaM a0kri0 honA; bananA; nirmita pANedAra puM0 dekhiye 'thANadAra honA (2) paidA honA; laganA; thAthAthAbaDI strI0 thapakakara-sahalAhonA; udA0 ko kazuM nahIM thAya; kara zAnta karanA (2) korI AzA; jhADa para phaLa thAya che; udharasa thavI' phusalAvA (3) astitvameM AnA; samayakA thAna na0 thAna (kapar3A) vyatIta honA; gujaranA; (tola)taulameM thAna na0 stana utaranA; honA; udA0 'vakhata thAya mAnaka na0 sthAna; nivAsasthAna;thAnaka hAranA For Private and Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thApa strI. mule hue hAyake paMjekA AghAta; thApa(2) bhulAvA; cakamA; jhAMsApaTTI (3) tabaleke bIcakA kAlA mAga yA usa para dI huI thapakI; thaap|[-saavii dhokhAkhAnA; mulAvemeM pdd'maa| vI, mAravI% thappar3a kasanA, lagAnA(2)cakamA denA; chalanA (3)tabale para thApa lagAnA (4)gAr3hA lepa krnaa| -mArI ja-dhokhA de jAnA.] bApaTa strI0 pappar3a, vApa pApaDI strI0 gaca pITanekA rAjakA aujAra; thApI (2) dekhiye 'papelI' (3) thappar3a pApaNa strI0 pUMjI; thAtI (2) lIpanA; lepa (3) nyAsa; thAtI; dharohara / mILavI - amAnatakI rakama khA jAnA; gabana.] bhApa sa0 kri0 sthApita karanA; thApanA; kAyama karanA (2) gAr3hI lipAI karanA (3) thApanA; pAthanA pApo puM0 cUtar3a; nitaMba (2)berera para rahanevAlA gola khapar3A; nariyA (3) gIlI rolIse banAyA huA hAthake paMjekA chApA; thApA pAvara sakri0 thapakanA; thapakI denA pAbarI strI0 thapakI (2)dekhiye 'thApaDI' thAvara vi0 dekhiye 'sthAvara' . . thAha puM0 nadI AdikI gaharAIkI sImA; thAha; tl| [-raheko aucityakI sImA rahanA yA honA; maryAdA rahanA.] pALa pu0; strI0 pAla; bar3I thAlI (2) ThAkurajIke naiveSakA pAla - ThAkurajIkA prasAda (3) ThAkurajIko maivedya samarpita karate samaya gAyA jAnevAlA stotra : . [rekA cUr3I pALI strI0 thAlI (2) prAmophonakA thALU na0 cakkIkA gola gherA jisameM pisakara bATA par3atA hai (2) moTakA pAmI uMDelaneke lie kuMeke pAsa banAyA huA gaDDhA; chIlara; par3I pamilI (0) strI0 choTA khaMbhA; yUnI thAmalo(0) puM0 khaMbhA; staMbha thijAva, sakri0 'thIja' kriyAkA preraNAryaka rUpa; jamAnA pijAvU a0ki. 'thIja' kA bhAve rUpa pI-tIsare aura pAMcaveM kArakakI vibhakti; se pIgarI strI0 dekhiye thIMgaDI' thIgaI na0 dekhiye 'yIMgaDu pIja a.kri0 tarala cIjakA gAr3hA yA Thosa honA; jamanA pIna vi. jamA huA; gAr3hA thIMgaDI strI. choTA paivanda; thigalI; thegalI [themalI poMgaI na0 paivanda; cakatI; thigalI; dhuvera puM0; strI0 yUhara; yUhar3a; sehUMDa yU a0 thUkanekI AvAja; thU pUI strI0 khelameM virAma sUcita karanevAlA udgAra; yUthU-thakkA yUtho puM0 rezA; niHsAra vastu; thothA; sIThI; phoka (2) rezA; taMtu dhUlI strI0 daradarA dalA huA anAja yA usakI khAdya vastu; thUlI; daliyA yUlaM na0 cokara; calanosa yUvara puM0; strI0 dekhiye 'yuvera' cUMka na0 thUka(2)muMhameM chUTanevAlI lAra / . [-umara khAlI bakabaka karanA. bUMkavAnI strI0 ugAladAna; pIkadAna For Private and Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bUMkavaM sakri0 thuuknaa| [kala gaI, cATavaM = vacana na pAlanA; thUkakara cATanA. peI (yeI) a0 theI-yeI .. gheIkAra puM0 'yeI-yeI dhvani beka strI0 jvAra jaisI eka khAdya cIz2a jo eka choTe paudhekI jar3amase milatI hai(2)kudAna ; chalAMga beko puM0 caukar3I; kudAna; chalAMga baiMka a0kri0 caukar3I bharanA (2) phAMdanA; -ko kUdakara pAra karanA bepa strI0 gAr3hI lipAI yA lepa pepo puM0 gAr3hI lipAI (2)ukhar3e hue lepakI papar3I (3)kumhArakA kaMDA mepalI strI0 lodeko hAthase thopakara banAI huI cIja yA koI AkAra bepalaM na0 dekhiye 'thepalI' (2) eka khAca cIja [pAthanA; thopanA pepa, sa0 kri0 gAr3hA lIpanA (2) pArDa na0.dhotI belI strI0 choTA pailA; thailI pelo puM0 thailA (2)borA poka muM0 strI0 thoka Dera pokarI strI0 gaDDI . bokaDo puM0 bar3A gADera bIyapa vi. bahuta; khUba; yokameM porAcola vi0 kama bolanevAlA; mitabhASI .. . pII vi0 thor3A; jarA; alp| [ghoDA bahADAno, thoDI gharIno mahemAna = AsannamaraNa; kucha hI derakA mehamAna.] caur3aka vi0 jarAsA; tanika; thor3AsA boiMghaj vi0 thor3A-bahuta; kucha-kucha pore pore a0 thor3A thor3A karake; dhIme-dhIme [pana; mukha-zotha popara strI0 muMhakI sUjana aura phIkApoyaM na0 sar3A huA khokhalA dAnA (2) phaTI purAnI yA nikammI pothI pobha puM0 aTakAva; roka; aMta . yobha, a0 kri0 aTakanA; thamanA; - rukanA (2) pratIkSA karanA; rukanA yobhA, thobhiyA puM0 ba0 va. muMchake siroMke pAsa gAloM para bar3hAye hue bAlake gucche; galamucche pora(yA~') puM0 thUhara; sehu~ yoriyo (thaoN') puM0 yUharakA eka Tukar3A porI (thA~') strI. paMjedAra thUhara; nAga-phanI; nAga-phana pola(thoM) puM0 anukUla samaya ; mauqA poli(thoM) na0 eka pAtra; baTaloI ra puM0 'ta' vargakA-daMtasthAnIya tIsarA dakSiNadhruva puM0 dakSiNI dhruva vyaMjana dakSiNI vi0 dakSiNakA; dakSiNa-saMbaMdhI; dakSiNa vi0 dakSiNa; dAhinA (2) . dakkhinI (2) puM0 dakSiNa dezakA strI. dakSiNa; dakkhina (dizA) nivAsI; mahArASTrIya; dakSiNI (3) (3) puM0 dakSiNa deza; dakkhina .. strI0 marAThI bhASA bajinamola (-ThArSa) puM0 dakSiNa- basaNAtuM(-1) vi0ksinakI orakA; golArSa; dakSiNagola dakkhinI; dakanI (2) dAhinI orakA For Private and Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra a0 kri0 daur3anA; bahanA (2) basanI vi0(2)puM0 dekhiye 'dakSiNI' rakhamuM na0 vaha sthAna jahA~ pArasI apane murde rakha Ate haiM; dakhamA bakhala strI0 dakhala; hastakSepa (2) rukAvaTa; ar3acana ; dakhala dakhalagIrI strI0 dakhala denA; haspakSepa valkSaNa strI0 dakSiNa dizA; dakkhina bagara puM0 patthara vagaDAI strI0 (kAmameM) harAmakhorI; dhUrtatA dagaDAcoSa strI0 bhAdoM sudI cautha; gaNezacautha; DhelAcautha bagahuM na0 DhelA(2)vi0 dagAbAja; dhUrta dagadago puM0 dagadag2A; zaka; vahama bagalabAja (-jI) dekhiye 'dagAbAja, dagAbAjI' [dagAbAjI' bagAkhora(-rI) dekhiye 'dagAbAja, bagAbAja vi0 dagAbAz2a bagAbAjI strI0 dagAbAz2I; dhokhebAz2I bago puM0 dagA; chala; dhokhA (2) vizvAsaghAta / devo, ramavodhokhA denA (2) vizvAsaghAta karanA.] bagophaTako puM0 chala-kapaTa; makara-fareba bajhAra sa0 kri0 'dAjhavU' kriyAkA preraNArthaka rUpa ['DaTaNa' Adi vaTaNa (kUbo, 0khALa jAjara) dekhiye baTAva, sa0 kri0 gar3avAnA; gar3AnA baTAvaM a0 kri0 'dATavU' kriyAkA karmaNi rUpa; gar3anA kra puM0; na0 bArIka dhUla yA dhUlakI moTI tahavAlI jamIna bambara a0 pAnI giranekI dhvani; Tapa Tapa (2)TapATapa (A~suoMkA giranA) barabara(baDabaDa)a0 daur3anekI AvAja ra na0 thakkA; dhakkA dariyo puM0 donA; daunA baDI strI0 choTA geMda (2) cIthar3e lapeTakara banAyA huA choTA geMda (3) zarIrakA gaThana; kAThI ; udA. 'bAMdhI daDI, mANasa' baDo puM0 golAkAra cIz2a; piMDA; geMda (khAsakara khelanekA) [dattaka; pAlaTa dattaka puM0 goda liyA huA lar3akA; dadara a0 ki0 dhArAke rUpameM giranA badUDI strI0 choTI dhArA (giranevAlI) dUDo puM0 U~cAIse jorase giranevAlA tarala padArtha; dhArA bana puM0 dina; roz2a [rojInA vaniyuM na0 eka rojakI majadUrI;dinAtI; daphatara na0 kAmake kAg2aja, bahI, rajisTara vagairaha; daphtara (2) kAryAlaya, daphtara (3) vidyArthiyoMkI kitAbeM rakhanekA bastA; juz2adAna daphatarI vi0 daphtarakA; daphtarase saMbaDa (2) puM0 daphtara likhanevAlA yA rakhanevAlA daphana na0 muradeko gAr3anA; dafana / daphanAva, sa0 kri0 gAr3anA; dafanAnA baphe vi0 bikherA huA; titara-bitara kiyA huA(2)naSTa kiyA huA(3) taya kiyA huA; nibaTAyA huA; samApta kiyA huaa| [-kara= dUra karanA; dafanAnA; nAza karanA (2) bikhera denA; titara-bitara karanA.] baphe strI0 dafA; bAra; bera dabAvasa0 kri0 dhamakAmA; DapaTanA babaTuM na0 cakkA; thakkA dabAko puM0 dabadabA ThATa-bATa; roba For Private and Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27 babaI daba, a0 kri0 dekhiye 'dabAvu' (2) dabanA; jhukanA; hAra svIkAra karanA davANa na0 dabAva (2) bhAra; vajana (3) dAba; niyaMtraNakA asara [lA.] / [-karavU = dabAnA (2)Agraha karanA (3) damana karanA; mAta karanA |-niice 'bhAva = ehasAnamaMda honaa| -lAva, vApara= dabAva DAlanA.] dabAva sa0 kri0 dabAnA; daabnaa| [dabAvIne cAlavU = tejIse calanA; paira uThAnA.] dabAvu a0 kri0 dabanA babela(-laM) vi0 dabA huA; dabaila (2) ehasAnamaMda; dabaila; parAdhIna bama puM0 dama; zvAsa; sA~sa (2) (dhUmrapAnakA) kaza; dama (3) zvAsaroga; damA (4) prANavAyu; jAna; jIva (5) [lA.] sattva; tAqata; bUtA; dama (6) ghamakI; dama / [-Apavo dhmkaanaa| -Upauvo = damekA hamalA honaa| -kAThI nAkhavo = khUba thakA DAlanA (2) satAnA; nAkameM dama krnaa| -kheMcavo =cilamakA kaza lenA; dama lagAnA (2) cainakI sA~sa lenA (3) dhIraja rakhanA; saba karanA; cupacApa sahana krnaa| -jovo = dama yA tAqatakI jA~ca karanA; jor-aajmaaii|-dekhaasvo= Dara yA dhamakI denA; ddoNttnaa| devo dhmkaanaa|-pkddvo bATa dekhanA; rukanA; tthhrnaa| -bhiDAvavo = dabAnA; dhmkaanaa| -mAravo = dekhiye 'dama kheMcavo'(2)khAlI roba jamAnA. bamarI strI0 paisekA cauthA hissA; do dmdd'ii| [-]= kaur3IkA.] damadATI strI0 DA~Ta-DapaTa ; dhamakI damananIti strI0 DarA-dhamakAkara bazameM karanekI paddhati; damananIti damalaM vi0 damekA rogI; damI damiya (-ye)la vi0 dekhiye 'damalu'damI dayA strI0 dayA; krunnaa| [-sAvI, lAvavI% dayA dikhalAkara chor3a denA; tarasa khaanaa| vAkaNane khAyadayAke badalemeM apakAra milanA; ehasAna-farAmozI.] dara puM0 bhAva; kImata; dara (2) ba. haraeka; udA0 'dara peDhIe' dara na0 bila (sAMpa, cuhe AdikA) darakAra strI0 paravAha (2) saMbhAla barakhAsta strI0 Avedana-patra; arjI; darakhvAsta (2)prastAva (sabhA aadimeN)| [-ApavI, bharavI = kacaharImeM darakhvAsta peza krnaa| -bajAvavIDigarIke amalake lie arjI denaa| -mUkavI%=prastAva peza karanA.] baragAha strI0 daragAha; makabarA daragujara vi0 darayujara; mAfa kiyA huA; kSamA kiyA huA daracA strI0 dekhiye 'daragAha' varajI puM0 darjI; darajI darajora-jo) puM0 darjA; darajA; koTi; hada; udA0 'keTaleka darajje; vAta eTale darajje gaI che' (2) pada; darajA; ohadA darava na0 darda; duHkha ; pIr3A / -savaM = uThI huI pIDAkA banda honA.] baravAnIno puM0 rupayA-paisA aura gahane varadI vi0 dardI; bImAra 3deg pajA darajI For Private and Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir darabAra . ....... .. honA.] raspara 248 pavAra svI0pavAra rAjasamA pareka vi0 haraekA pratyeka .. bAdazAhakI kacaharI(2) puM0 rAjA; hare, sakri0 boneke lie ghAsake rUpameM bIja DAlanA (2) ma0ki. parabAragaDa puM0. rANAkA mahala; gar3hI dhArAke rUpameM giramA baravArI vi0 darabArI; daravArakA; bareDo puM0 dhArA (giranevAlI).. darabAra-saMbaMdhI (2) puM0. rAjasabhAmeM. baro-strI. dUba; dUrvA baiThanevAlA; daravArI .. baro-ro) puM0 tejIse kiyA huvA ballAko puM0 baramAhA; mAsika vetana AkramaNa; chApA; darerA; dhAvA .. paramiyAva, daramyAna a0 daramiyAna; varzana na0 darzana; dekhanekI kriyA (R) mamuka samayake aMdara; biicmeN| [-adhU __ bhaktibhAvase dekhanekI kriyA; varzana . = bIca-bacAva karanA. [bacAva (3) dekhAva; dRzya (4) darzana (chaH baramiyAnagIrI strI0 bicavaI; bIca- zAstra) pararoja a0 roja; hararoja barzanI vi. jo sAmane ho; khulA; baravAjo puM0 bar3A dvAra yA phATaka; jAhira (2)vi0 strI0 darzanI iMga; drvaajaa| [ravAjA ughArI hovA = darasanI haMDI kisI pratibaMdhakA na honA; roka na davivaM sakri0 dikhAnA; darasAnA dalavADI puM0 IMTeM pakAnevAlA; patherA basvAla puM0 darabAma; Dyor3hIdAra dalAla puM0 dalAla; bicavaI; saudA ThIka paravAnagI strI0 darabAnI kara denevAlA (2) kuTanA; bhar3A darAta strI0 drAkSa; dAkha dalAlI strI0 dalAlakA kAma; dalAlI barAja strI0 camar3IkA eka roga; dAda (2) dalAlakA pArizramika; dlaalii| pariyAI vi0 samudrakA; samudra-saMbaMdhI; [-kADhavI, khAvI = dalAlI prApta dariyAI (2) strI. eka tarahakA karanA.] rezamI kapar3A; dariyAI dalAlU na0 dalAlakA kAma; dalAlI bariyAdila vi0 dariyAdila; udAra balIla strI0 dalIla; tarka pariyAdilI strI0 dariyAdilI;udAratA balIlabAjI strI0 paraspara dalIloMkA pariyApha(-pata) strI0 viveka; vicAra yuddha; bahasa; vAgyuddha bariyAvabila,(-lI) dekhiye 'dariyA- ballo puM0 dharohara; thAtI; pUMjI dila; dariyAdilI' davarAva, sa0 ki0 (pazuoMkA) jor3A hariyo puM0 samudra; dariyA (2) bahuta khilAnA; bAhanA; gAbhina karAnA vistRta yA gaharAIvAlI jagaha, vastu davA strI0 davA; auSadha (2) ilAja; Adi [lA. [- yo samudrayAtrA davA [lA.] karanA (byopAra, rojagArake lie)| davAkhAna na0 davAkhAnA; auSadhAlaya hoLabo = laMbe-caur3e vistArameM davAvAsa, bavApANI na0 ba0 va0 auSaparizrama uThAnA, mehanata karanA.) dhiyA~; davAdArU For Private and Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir apAkALo 249 vAcA davA becanevAlA; 'misTa' bastAnA puM0 ba0 va0 dastAne bama vi0 dasa; daza; 1. vastUra puM0 rivAja, prathA; dastUra (2) dazaka puM0 dazaka; dazakA samAhAra nega; lAgA (3)pArasiyoMkA purohita (2) dasa varSoMkA samAhAra; dazaka; vasturI vi0 dastUra-saMbaMdhI (2) strI dazAbdi (3) saMkhyA likhane meM dAhinI dastUrI ; dalAlI (3)haka; nega " orase dUsarA sthAna; dahAI dasto puM0 choTI okhalIkI mUsalI; bazako puM0 dazaka; dasakA samAhAra dastA (2) mUTha; beMTa; dastA; hAthA (2) dasa varSakA samaya; dazAbdi (3) caubIsa kAgajoMkI gaDDI; vastA dazama vi0 dasavAM; dazama(2)strI0 dasavIM (4) amuka saMkhyAkI sipAhiyoMkI 'tithi ; dazamI ; dasamI [huI roTI Tukar3I; dastAH .... . bezamI strI. dUdhameM ATA sAnakara banAI vahADAvALI vi0strI0 sagarbhA; garbhavatI bazarmU na0 mRtyutithise dasaveM dina vahADiyaM vi0 (2) na0, (-yo) puM0 honevAlA pretakRtya; dasavA~; dazAha dainika majadUrI para kAma karanevAlA; zarA puM0; strI0 dazaharA; dasahA nafara; rojIdAra [a0hararoja bazA strI0 gAr3IkA pahiyA taulanekI vahAThI strI0 dinAtI; rojImA (2) telavAlI dhajjI; battI (2) dekhiye bahADo puM0 dina ; tArIkha ; tithi, vAra . 'dazI' (3) sthiti; hAlata; dazA (2) mRtakake pIche diyA jAnevAlA (4)grahoMkA bhAgyakAla ; burI dazA; bhoja (3)[lA.] samaya; jamAnA(4) purA hAla nasIba; sitaaraa| [bahAnA mApI dazAMza puM0 dasavAM bhAga; dazamAMza (2) rahevA, khUTI gayA mauta AnA(2) vi0 (3)na0 bhinnakA eka prakAra jo avadhi khatma honA / bahADA kADavA dazase ginA jAtA hai; dazamalava [ga.] = dina kATanA (2) gujArA krnaa| bazI strI0 kapar3eke sire parakA sUta; dasI pahADA bharAI cUkavA = A pahalA dazerA strI0 dekhiye 'dazarA .. mauta aanaa| bahAtA rahevA = garbha bazodiza a0cAroM ora; dasoM dizAoM meM rahanA; peTa rahanA / vahADA levA-samaya basa vi0 dekhiye 'daza' bItanA, lamanA / (-nA)bahAga hovA isakata puM0 akSara; harpha (2)akSaroMkI 3-ke sukhake dina, male dina honaa| likhAvaTa (hAthakI) (3) hastAkSara; bahADe lAgaq=kAmadhaMdhe para lpnaa| dastakhata '-Avayo = avasara prApta honA(2) usako puM0 dekhiye 'dazako' mauqA milnaa| -pasto hoco% basamuM na0 dekhiye 'dazamuM sukhake dina honaa| -ghaDavo dina baskata puM0 dekhiye 'dasakata' car3hanA(2)dera honA(3)garbha rahanA basta puM0dasta; hAtha (2) vasta; pAkhAnA; (4)rojakI majadUrI cddh'naa|-caako [bhojana hobo- bhAgya pratikUla honA; bure bastarakhAna na0dastarakhvAna (2) sAnA; dina honA..... For Private and Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 250 vahIM na0 vahI vAiyaNa, vAiyAnI, rAI strI. prasava vahIMgaI na0 dahIbar3A karAnevAlI strI; dAI (2) dhAya; baheja strI0 na0 dekhiye 'deja' upamAtA vahezata strI0 dahazata; Dara vAktara puM0 DAkTara baLa na0 pattA; dala (2) phUlakI paikhar3I; vAksarI vi0 DAkTarakA; DAkTaradala (3)senA; dala (4) ghanatA; moTA saMbaMdhI (2) strI0 DAkTarI pana (5) eka miThAI dAkhala vi0 aMdara gayA huA-ghusA baLaj na0 pIsanekI cIja; pIsanA huA; dAkhila (2)a0 badale; -ke baLadara na0 daridratA; garIbI (2)Alasya lie; ke rUpameM; -ke taura para baLadarI vi0 daridrI; kAhila ; susta dAkhalo puM0 udAharaNa; dRSTAnta; baLavAra puM0 daladAra (2) bhArI misAla (2) anubhava ; sabaka ; sIkha baLI vi0 dekhiye 'daLadarI' (3) pramANa ; sabUta (4) hisAva; baLa sa0 kri0 piisnaa| [vaLI baLIne gaNitakA prazna [g.| [dAkhalA tarIke kulasImA vALavaM = bhArI parizrama = udAharaNArtha; masalan / -besavo= karane para bhI kucha phala na paidA karanA; hisAbakA javAba milanA (2) sabaka kama aklake kAraNa zrama vyartha naSTa le aisA honA; -ko sabaqa milanA.] karanA. [uSata; pisAI dAkhava, dAkhavaM sa0 ki0 dikhAnA; baLAI strI0, daLAmaNa na0 pIsanekI batAnA; dhyAna para lAnA; kahanA; raMgo puM0 daMgA; bakher3A; hullar3a(2) dariyAphta karanA(2)a0kri0 asara balavA; dNgaa| -uThAvavo viplava dikhAnA; guNadharma batAnA (3)duHkhanA; krnaa| -macAvabo = daMgA-phasAda pIr3A honA karanA.] [fasAda; hallA; utpAta vAgIno puM0 gahanA (2) adada; naga raMgophisAda puM0 lar3AI-jhagar3A; TaMTA- vAgha puM0jalanA; dahana |[-devo =agnibaMDa puM0 DaMDA; daMDa (2) patalA choTA saMskAra karanA; mRtaka-dAha karanA.] DaMDA; char3I (3) saz2A (4) DA~Da; vAma(jha)strI0 prIti, anukaMpA, rahama (2) juramAnA (5) eka prakArakI kasarata; cir3ha; gussA (3) dveSa ; kInA; DAha / iMDa (6)cAra hAtha jitanI eka nApa / [-AvavI = cir3hanA; khiijnaa| [-pIlavA = DaMDa pelanA.] -oladavI = bairakA badalA lekara baMdhU sa0 kri0 sajA karanA (2) daMDa apanA krodha zAnta krnaa| -paravI denA; DA~r3anA = gussA honA; bhItara hI bhItara raMsI(--)ko puM0 DaMDA; laTTha [DaMDA jlnaa| dAjhe baLa = khAravRtti yA saMge puM0 DaMDA; lagur3a(2)(gullI mAranekA) gussese jhuMjhalAnA, kur3hanA.] baMtALa na0 pAMcA (kisAnakA aujAra) bAmaj na0 jamInakA itanA tapanA ki (2) (hala, pAMcA AdikA) dA~tA [phukanA baMtALI strI0 pAMcA (khetIkA aujAra) bAma a0 kri0 dagdha honA; jalanA; For Private and Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Xue bATa vi0 bahuta khUba; udA0 'moMghuM dATa' ( 2 ) puM0 mahA vinAza; tabAhI bAbuM sa0 kri0 dafanAnA; gAr3anA (2) gAr3akara chipAnA dATI strI0 dhamakI; DaoNTa bATo puM0 DATa; kAga bAma na0 anAra; dAr3ima dADha ( u ) strI0 DAr3ha ; caubhar3a; dAr3ha / [-saLakavI = muMhameM pAnI bhara AnA; sala TapakanA. ] vADhA (-DiyA) ko vi0 dAr3hIvAlA; marda; Dar3hAra [ dAr3hI; DAr3hI dADhI strI0 Thor3I yA Thor3I parake bAla; dAna na0 jakAta ; Tola; cuMgI dANacorI strI0 jakAta bharanese bacanA; karacorI * [ daradarA dAnAvAra vi0 dAnedAra; ravAdAra; vANApITha strI0 anAjakI thoka bikrIkA bAjAra; dhAna-maMDI 7 bAno puM0 anAja ; dhAnya (2) anAjakA kaNa; dAnA (3) usake jaisA koI bhI kaNa; ravA ; manakA ( 4 ) causarameM pAse par3aneke bAda ginA jAnevAlA aMka / [ -yAMpI jovo = kaha dekhanA; prayatna karake dekhanA. ] vANopANI puM0 ; na0 anna-jala; dAnApAnI ( 2 ) nasIba bANa na0 dAtuna dalIna dAtaNapANI na0 dAtuna aura pAnI yA unase dA~ta aura muMha sAfa karanA. dAtaraDI strI0 choTI ha~siyA vAtarahuM na0 ha~siyA; ga~r3AsA dAtA (01) vi0 denevAlA (2) dAna karanevAlA; udAra (3) puM0 dAna denevAlA; dAtA; dAtAra 251 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAba dAda strI0 fariyAda; arja (2) iMsAfa; dAda / [ -ApavI, devI = nyAya karanA; dAda denA (2) ginanA; badanA. ] dAdaphariyAda strI0 kisI bhI prakArakI zikAyata, fariyAda dAdara strI0 dAda (carmaroga ) bAvara puM0 sIr3hI; jInA dAdarI puM0 sIr3hI; jInA (2) jInekA dvAra ( 3 ) tAleke aMdarakA peca; jhar3I (4) eka tAla; dAdarA | guMDApana dAdAgIrI strI0 jabaradastI ; sirajorI; vAdI strI0 mAtA yA pitAkI mAtA; dAdI (pitAkI mAtA ) ; nAnI (mAtAkI mAtA) dAdo puM0 mAtA yA pitAkA pitA; dAdA ( pitAkA pitA ) ; nAnA ( mAtAkA pitA) (2) guMDA dAdhAraM vi0 adekhI; DAhI ( 2 ) pAgala dAna na0 dAna denA ( 2 ) dharmabuddhise yA puNya kamAneke lie denA; dAna (3) khelanekI bArI; dAveM; dA~va dAnata strI0 manovRtti; vRtti / [-bagaDavI = nyAya yA nItikI bhAvanA na rahanA; prAmANikatAkA miTanA | -rAkhavI = manovRtti rakhanA. ] bAnAI strI0 dAnAI; samajhadArI; viveka (2) bhalamanasAhata ; zarAfata (3) prAmANikatA; dayAnatadArI dAneza ( sa ) rI puM0 dAnavIra bAno vi0puM0 dAnA; samajhadAra; vivekI dApuM na0 nega; lAga dAba puM0 dAba; dabAva (2) Agraha (3) dabAva aMkuza; dhAka / [devI, mUkavo = aMkuza, niyaMtraNa rakhanA ( 2 ) For Private and Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAvaDI dabAvameM rakhanA / - besAvI, rAjhavI = dhAka jamAnA; dAba dikhAnA.] bAvaDI strI0 DibiyA [ DibbA bAbaDo puM0 dhAtukA DhakkanadAra pAtra; vANiyuM na0 koI cIja davAnekA sAdhana dAba sa0 kri0 dAbanA; dabAnA; kucalanA (2) damana karanA; aMkuzameM rakhanA yA jora na pakar3ane denA [lA. ] | [ dAbIne kahevaM = Agraha karanA; dabAva DAlakara kahanA / dAbI rAkhaM = dabAnA; bhArake nIce rakhanA (2) gupta rakhanA; jAhira na hone denA / arat dj = kucala DAlanA; roka denA.] bAbha puM0 dAbhaM; darbha kImata ; mUlya dAma puM0 dhana daulata; dAma (2) na0 dAma; dAmaNa na0 pazuoMke paira bA~dhanekI rassI jisameM aura choTI choTI rassiyA~ jur3I hotI haiM; dAmanI bAmaNI strI0 striyoMkA lalATakA eka gahanA; dAminI [Y dAmaNuM na0 mathAnIkI vaha rassI jise khIMcanese mathAnI ghUmatI hai; netI dAmavUpaTa na0 qarjase dugunA lenA; dUna dAyako puM0 daza varSakA samaya; dazaka dAyajo puM0 strIdhana dAyaNa strI0 baccA janAnevAlI strI; dAI [ baiThaka; dAyaroM bAyaro puM0 samudAya; jamAva (2) darabAra; bAha puM0 zarAba (2) bArUda vAkhAnuM na0 AtizabAjI dArugoLI puM0 bArUda, gole Adi yuddhakI sAmagrI vADiyo puM0 zarAbI dADI strI0 eka vanaspati ; bhar3abhAr3a ; satyAnAsI (2) eka prakSI 252 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAMDiya vAkyaMcI strI0: zarAbabandI ; madyaniSedha vAgo puM0 nigarAnI karanevAlA adhikArI; dArogA ; darogA bAva puM0 khelanekI bArI; dAva; dA~va (2) pAseke dA~vameM AI huI saMkhyA ( 3 ) mauqA upayukta kAla; ghAta (4) yukti; peca; dA~va-peca / [ (mA) bAbanuM ho = ke yogya honA / -bhAvavo = mauqA milanA; ghAta laganA (2) khelanekI bArI AnA / -mAM Avaj = ghAtameM AnA; mokA milanA ; yukti kAragara honA.] - bAvapeca: puM0 yukti prayukti; dA~va-peca | [ - laDAvavA = yukti karanA; cAla calanA.] [ prArthanApatra dAvAarajI strI0 arjIdAvA; vAdIkA bAbo puM0 dAvA; hakra; mAlikI ( 2 ) hakka prApta karaneke lie nyAyAlaya meM kI huI fariyAda; nAliza ; dAvA (3) dRDha AtmavizvAsa; dAvA / [ -karavo haqake lie adAlatameM nAliza karanA (2) adhikAra yA halakI mA~ga karanA / -mAMDavo - nAlizaH peza karanA; muqadamA dAyara karanA. ] dAsa puM0 dAsa; sevaka dAsI strI0 dAsI; sevikA dAha puM0 dAha; jalana bALa strI0 dAla ( 2 ) pakAI huI dAla; dAla (3) ghAva para jamanevAlI papar3I; khuraMDa; dAla / [ mAM kaI kALaM ho = dAlameM kAlA honA. ] bALaroTI strI0 dAla-roTI; nirvAha ( calanA) [ bhUne hue cane bAliyA: puM0 ma0 va0 (binA chilakeke) vaDiyo (0) puM0 dekhiye 'DAMDiyo' For Private and Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAMkI: bAMDI (0) strI0 dekhiye 'DAMDI' (2) taMtuvAdyakA tube sameta laMbA daMDa dAMta (0) puM0 dA~ta (2) dAMtA (3) baira; kInA ( 4 ) hAthIdAMta; udA0 'dAMtanI cUDI' / [dAMte caDa = badanAma honaa| dAMte jIbha levI = dA~toMse jIbha kATakara mara jaanaa| dAMte taraNuM lebuM = dA~ta kAr3hakara, dInatAse kisIkI zaraNameM jaanaa| dAMte mela - Avavo = dhanI bananA / bAMte lAgavaM - 2. casakA laganA; -kA svAda laga jAnA.] bAMtaraM ( - buM) (0) vi0 daitulA; daMvAra batALaM (0) vi0 davidAra; daMdAnedAra bAMtiyuM (0) vi0 vaMdAnedAra (2) na0 dA~ta dikhAkara kATaneko daur3anA; baMdaraghur3akI (3) jhir3akI; DaoNTa. [ kaMghA bAtiyo (0) puM0 eka ora dA~toMvAlA dAMtI (0) strI0 kisAnakA bIja bonekA bhAra; bA~sA (2) darAra; tar3a (3) Dora parakI kATa ( ragar3a yA dA~tase) dAtI (0) puM0 ArekA dA~ta; dA~tA (2) kharoMca; dA~tA / [ -dAMtA pUravA = jor3AI meM iMToMke bIca kI jagaha cUnese bhara denA; TIpa bharanA . ] [ mAlI vikAmALI strI0 eka auSadhi; DekAdigara vi0 anya ; vizeSa; dIgara ( 2 ) a0 ' aura bhI', 'isake uparAnta' isa artha meM patrake AraMbhameM vyavahRta [ ( 2) garva vimAka (ga) puM0 maraz2a; buddhi; dimAg2a diya ( ye ) ra puM0 devara zabda; anyacca diya (ye) rakhaTuM na0 patikI mRtyuke bAda devarake ghara baiThanA dila na0 dila; hRdaya / [ -katarakhuM = dila khaTTA honA / - UMM yatuM = dila na 253 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - laganA; jI ucaTanA - bhAnuM : dila bhara jAnA. ] viladAra vi0 diladAra (2) udAra (3) puM0 Aziqa ( 4 ) priya mitra (5) strI0 mAzUqA dilAvara vi0 bar3e dilakA; dariyAdila (2) bahAdura; dilera; dilAvara - vilAso puM0 dilAsA; dhIraja bilera bi0 bahAdura; dilera dilojAna vi0 prANapriya; jigarI dillagI strI0 zauqa; dilacaspI (2) ha~sI; dillagI divasa puM0 sUryodayase sUryAsta takakA samaya; divasa (2) eka sUryodayase dUsare sUryodaya takakA samaya dina ( 3 ) puM0 ba0 va0 samaya; jamAnA / [- pharavI = dina phiranA / - bharavA = hAz2irI likhanA, kikhAnA / --bharAI cUkavA = maraNAsanna honA; bhautakA sirapara khelanA / sevA dina laganA ; samaya bItanA. ] divAsI puM0 ASADhakI amAvasakA parva divALI strI0 divAlI dIvAlI (2) Ananda yA majA / [ -karavI = divAlI kA tyohAra manAnA . ] viveTa strI0 ( dIyekI) battI vivela na0 reMr3IkA tela; eraMDIkA tela viveliyaM vi0 reDIke telase yukta; cIkaTa (2) reMDIkA tela piyA huA, utarA huA ( ceharA, manuSya) [lA. ] (3) na0 reMr3IkA tela rakhanekA pAtra divelI strI0 eraMDabIja; reMr3I; aMDI divelo puM0 reMDa; araMDa; eraMDa; aMDI bI puM0 dina (2) dazAkA graha / [-ujALavo = bhAgyodaya krnaa| chaThavI, For Private and Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bIkarI pharavo, sThavo = durdeva AnA; burA hAla honA; dazA bigar3anA.] bakarI strI0 putrI; beTI bIka puM0 putra; beTA dIgara vi0 (2) a0 dekhiye 'digara' bITha a0 prati; fI; pIche; udA0 'jaNa dITha' " 254 1 bIThaM a0 kri0 dekhA [bIThAnuM zera najjarake sAmane kucha bane isapara etarAz2a honA / paDavuM = ijjata jAnA (2) rukanA; baMda honA. ] vIdAra puM0 ba0 va0 mukhAkRti; kAMti dIghe rAkhavaM = lagAtAra kiye jAnA; A~kha mUMdakara kiye jAnA bIna na0; puM0 dIna; maz2ahaba (2) koI bhI dharma bIDo puM0 teMduA dIpamALa strI0 maMdirake Age dIpa jalAneke lie banAI huI lATa yA mInAra; dIpastaMbha dIpaaj sa0kri0 dekhiye ' dIpAvavuM ' dIpavaM a0 kri0 prakAzita honA; camakanA ( 2 ) zobhA denA; phabanA; khilanA [ karanA aturaj sa0 kri0 camakAnA; rozana davaDa puM0 dIpaka; dIyA [ mInAra dIvAdAMDI strI0 rozanI - mInAra; dIpadIvAna puM0 vajrIra; maMtrI; dIvAna ( 2 ) 'rAjasabhA; kacaharI; dIvAna (3) bar3A kamarA ( 4 ) prakaraNa ; pariccheda (5) gajala-saMgraha; dIvAna arrrrrrj na0 dIvAnakhAnA; baiThaka dIvAnagIrI strI0 dIvAnakA kAma; vajIrI dIvAnApaj na0 pAgalapana; dIvAnApana Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guruva dIvAnI vi0 rupaye aura jAyadAdake insAfa se saMbaMdhita; dIvAnI (2) strI0 dIvAnakA kAma; vajArata ( 3 ) rAjyake mahasUlakA kAmakAja ( 4 ) dIvAnI adAlata ; dIvAnI (5) dIvAnI adAlatakA muqadamA dIvAnuM vi0 dIvAnA ; pAgala vIvAbattI strI0 dIyA - battI dIvAla strI0 dIvAra; bhIta aharaan puM0 [strI0 dIyAbattIkA samaya; sAyaMkAla [ salAI vIvAsaLI strI0 diyAsalAI ; dIyAdIvI strI0 diyaTa; dIvaTa; cirAg2adAna bIvo puM0 dIyA; dIvA; diyA; cirAg2a ; battI / [ - olavAI javo = kulake yA kisI samUha ke acche AdamIkA mara jAnA; kuppA lur3hakanA / - rAja karavo, rANo karavo = dIyA gula karanA; dIyA ThaMDA karanA. ] bIsa a0 kri0 dikhAI denA; dIkhanA (2) mAlUma honA; sUjhanA [lA. ] / [ dIsatuM rahebuM = A~khoMke Agese dUra honA; TalanA (tucchakArameM ) . ] dukAna strI0 dukAna; dUkAna byopArI dukAnadAra puM0 dukAnadAra; dukALa puM0 akAla; kAla; duSkAla; kahata kALiyuM vi0 akAla- pIr3ita dukhaDuM na0 du:kha, dukhar3A ( 2 ) vAranA; balAyeM lenA [(lenA) dukhaNAM na0 ba0 va0 vArane; balAyeM dukhaNaM na0 dukhanA; kaSTa honA ( 1 ) prasavake pahale peTameM honevAlI pIr3A (3) vAranA dukhababuM sa0 kri0 dekhiye 'dukhAvavu' For Private and Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir duzmanI 255 dubaI a0 kri0 dukhanA; darda karanA; durustI strI0 durustI; marammata pIr3A honA durlakSa na0 lAparavAhI; upekSA (2) dusArasa0 kri0 pIr3A denA; dukhAnA *vi0 bekhabara; beparavAha (2)pake ghAva yA phor3e Adiko chUkara dulArI strI0 lAr3alI beTI; dulArI pIr3A pahu~cAnA; dukhAnA [NArthaka rUpa dulAro puM0 pyArA putra; dulArA tulAva sakri0 dukhAnA; dukhavu'kA prera- duvA strI0 duA; AziSa / -devI% dulA, a0 kri0 dukhanA; pIr3A honA duA denA.] [(2) duhAI; Ana dulAvo puM0 darda; pIr3A; vedanA buvAI strI0 duhAI; ghoSaNA; munAdI duliyAraM, dukhiyaM, dukhI vi0 dukhiyArA; duvidhA strI0 nizcayakA abhAva; duvidhA dukhiyA; dukhI duzAlo puM0 dozAlA dunA, a0 ki0 khAne-pInekI cIjakA duzmanAI, duzmanAvaTa, duzmanI strI. cUlhepara jalane laganA; jalanA; dagdha [duSkAla honA (2) manameM jalanA; kur3hanA duSkAla(-La) puM0 akAla; kAla; kuttuM vi0 dhUrta; cAlabAja duSkAla(-3)nivAraNa na0 durbhikSakA tuSAro puM0 dUdhakA vyApArI; dUdhavAlA duHkha-nivAraNa; 'phemina-rilIfa' sumALa (-chaM) vi0 dudhAra; durghela (Dhora) duho puM0 eka mAtrika vRtta; dohA duniyA strI0 duniyA; saMsAra |-paar buMgo puM0 cora karavaM= lokavyavahArameMse nikAla denA; buMda strI0 toMda saMsArakI naz2arameM girAnA (2) mAra buMdALa (-chu) vi0 toMdavAlA; toMdIlA DAlanA; duniyAse uThA denA.] QvALo puM0 toMdavAlA deva; gaNeza duniyAdArI strI0 saMsArakA vyavahAra; dU vi0 do (samAsameM); dugunA (aMkoMmeM) duniyAdArI [duniyAI dUo puM0 dekhiye 'dUrI' dunyavI vi0 duniyAkA; sAMsArika; dUjhaj(-tuM)vi0 (2)na0 dudhAra(mavezI) dupaTTo puM0 kaMdhe para DAlanekA kapar3A; dUjhavU a0 kri0 dUdha denA(2) cUnA; [adhiyAnA TapakanA dubhAga, sa0 kri0 dose bhAga denA; dUNa, sa0 kri0 satAnA; saMtApa denA dubhAva, sa0 kri0 dekhiye 'dUbhavatuM' dUta puM0 dUta; saMdezavAhaka (2)jAsUsa dubhAvaM a0 kri0 dukhI honA; manameM dUtI strI0 dUta strI (2) dUtI; dUtikA jaMlanA; duHkhI-nArAz2a honA dUtuM vi0 dhUrta dubhASiyo puM0 dubhASiyA dUdha na0 dUdha (2) vanaspatikA dUdhake dumakalAsa na0 dekhiye 'DumakalAsa' raMgakA niryAsa ; dUdha / [-Apay, devu = durasta vi0 jaisA cAhie vaisA; ThIka; dUdha denA (gAya, bhaisa AdikA) (2) durusta (2)ThIka kiyA huA; marammata fAyadA pahuMcAnA; lAbha karanA / kiyA huA; durusta (3) ucita; -meLavaq= dUdha jmaanaa| dUce dhoIne vAjiba; durusta Apay=diyAnatadArIse (AdarapUrvaka) dupaTTA For Private and Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dUSapAka denA; vApasa krmaa| -pAMcI porA kAThabAbAlakI khAla khIMcanA;khucar3a nikaalnaa| mAM ne vahImA paga rAkhavA = bedIkA loTA; do nAvoM para paira rakhanA.] .. pAka puM0 khIra [huA (baccA) dUSapItuM vi0 dUdhameM muMha DubAkara mArA dUdhabhAI puM0 jinake bApa alaga magara mAM , eka hI ho aise bhAI [(2)dUdhake dA~ta dUSiyA vi0 puM0 ba0va0 dudhiyA (dAMta) dUSiyaM vi0 dekhiye 'dudhALa' (2)dUdhake raMgakA; dudhiyA; safeda (3) nayA; . tAjA; zurUkA; kaccA; udA0 / 'dUSiyuM lohI'(4)na0 laukI . dUdhI strI0 lokI; ghiyA; kadda dUpaTa vi0 doharA; dugunA . dUbaLI strI0 'dUbaLA' kI yA usa jAtikI strI dUbaI vi0 dubalA; kamajora dUbaLo puM0 bhIlase milatI-julatI eka jAtikA AdamI (2) AdhA gulAma jaisA (sUratakI orakA)kisAnakA cAkara dUbhava, sa0 kri0 du:khI karanA; dila "jalAnA dUbha, a0 kri0 dekhiye 'dubhAI' dUmo puM0 dekhiye 'DUmo' dUra vi0 dUra;jo dUraho; alaga(2)a0 adhika aMtara para; pare; duur| [-besavaM __=(strIkA) rajasvalA honA (2)alaga, judA honA. dUrabIna ma0 dUradarzaka yaMtra; dUrabIna / dUrI strI0 do biMdiyoMvAlA tAzakA pattA; dukkI; dUrI dUradeza vi0 dUraMdeza; buddhimAna dUradezI strI0 dUradezI; dUradarzitA dUMgo puM0 cora yUMTI strI0 dekhiye iMTI' dUMTo puM0 dekhiye 'iMTo' dUra na0 dekhiye 'DUMDu' vRSTi strI0 najara; dRSTi (2)dekhanekI zakti; dRSTi (3)[lA. dhyAna; citta (4)dRssttikonn| [-paravI-najara par3anA; dikhAI denA (2) (kuMDalImeM) mahakA asara honaa| besavI najara laganA.] bekAro(deM) puM0 'mAro, pakar3o' aisI pukAra; hallA-gullA; huMkAra dekhatAnI bAkhamAM dhULa nAsavI= anumacI kI AMkha meM dhUla jhoMkanA ." dekhatI AMkhe jAna-bUjhakara dekharekha strI0 dekha-rekha ; nigarAnI / dekha sakri0 dekhanA dekhA strI0 dikhAI denA; dRSTigocara honaa| -devI-dikhAI denA; dekhane meM AnA.] khelAu puM0 dekhiye 'dekhADo'. dekhAu, sakri0 'dekhavU' kriyAkA preraNArthaka rUpa; dikhAnA; dikhalAnA (2)A~kha, hAtha, soMTA Adi dikhAkara DarAnA (3) maithunake lie mAdA aura narako ikaTThA karanA (pazu); jor3A lagAnA, khilaanaa| dikhADI devaM jo gupta ho use khulA karanA (2) apane prabhAvakA paricaya karAnA; cora dikhAnA.] [dikhAnA; batAnA dekhADo puM0 dikhAvA; ADaMbara (2) dekhAdekhI strI0 anukaraNa (2) a0 anukaraNake rUpameM; dekhAdekhI .. dekhAva puM0 dRzya; najArA; dekhAva (2) AkAra; AkRti; rUpa (3) dikhAvA; ADaMbara [lA. dekhAvaI vi0 suMdara; rUpavAna. For Private and Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org belA belA a0 kri0 dikhAI denA; dIkhanA; mAlUma honA; sUjhanA ; najara AnA belItuM vi0 pratyakSa; jAhira; bulA; spaSTa (2) dikhAvaTI; dikhAo vega puM0 deg2a; Dega (2) strI0 tAMbekA eka baratana ; derAcI; DegacI ; strI0 kA eka baratana devacI begaDI puM0 choTA dega; degacA; haMDA veja strI0; na0 varapakSakI orase kanyAko diye jAnevAle kapar3e vag2airahakI bheMTa yA bhojana; car3hAvA; DAla; barI (2) kanyA -zulka dant strI0 mAdA meMDaka; meDhakI veDa na0 meDhaka; meMDaka dant puM0 meDhaka, meMDaka veNa (vaeN) na0 qarja; dena ( 2 ) mahasUla; lagAna (3) upakArakA dabAva deNagI (da) strI0 bakhziza (2) dAna deNavAra (deM) vi0 qarz2adAra; denadAra beNuM (6) na0 dekhiye ' deNa bedAra (deM) puM0 rUpa; zakla-sUrata dena (deM) strI0 tAqata; basa; maqadUra / [ hovI = zaktizAlI honA; basa calanA. ] deraDI (de') strI0 choTA deharA derANI strI0 devarAnI berAsara (de') na0 gharameM devakI mUrtiyA~ rakhanekA sthAna (2) jainoMkA devamaMdira; jaina maMdira berI (de') strI0 choTA deharA-maMdira yevaM (de') na0 deva deviyoMkA sthAna; maMdira; deharA deva puM0 deva; devatA (2) paramAtmA; deva (3) svAmI; mAlika; rAjA / [-buM = mara jAnA; cala basanA.] gu. hi - 17 257 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir devI devaUlI agivAra (sa) svI0 kArtika zuklA ekAdazI; devaThAna; devauThanI, devotthAnI ekAdazI devakapAsa puM0 eka prakArakI kapAsa devaghara na0 jaina- mandira (2) devagRha; devAlaya dasraj sa0kri0 dilAnA; dilavAnA devaDI strI0 dvArapAlake baiThanekA sthAna; Dyor3hI; Devar3hI (2) caukI; cabUtarA (3) samAdhi sthala para banAyA huA choTA deharA X devatA puM0 deva (2) Aga; agni (3) strI0 devI [-UThavo: = Aga laganA; nAza honA / - UThI javA = zaktikA javAba de denA / - jAgavo = (sthAnakA ) bhAgyodaya honA; harA-bharA honA. ] devatAI vi0 daivI; alaukika devadAra ( - ) na0 devadAru [kArtikI devadivALI strI0 kArtikakI pUrNimA; devapIDhI agiyAraza (sa) strI0 aSAr3ha zuklA ekAdazI; harizayanI ekAdazI devarAva sa0kri0 dekhiye 'devaDAvaj' devala na0 ba0 va0 gharake devasthAnakI mUrtiyA~ [ poDhI agiyArasa devazayanI ekAdazI strI0 dekhiye 'devadevasevA strI0 deva-mUrtikI pUjA devaLa na0 devala (khAsakara thistiyakA) devAdAra vi0 denadAra; qarz2adAra bevALiyu vi0 divAliyA devALiyo puM0 divAliyA vyakti devALu na0 divAlA devI strI0 devatAkI patnI ; devI; AdyA zakti ( 2 ) rAnI ; devI (saMbodhana meM ) (3) strIke nAmake pIche laganevAlA gauravasUcaka zabda; devI For Private and Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bedhuM devaM sa0kri0 denA ( 2 ) pITanA; ThoMkanA [lA. ] (3) baMda karanA; oThaMgAnA devaM na0 qarz2a; denA; RNa dezakAla ( - ) puM0 deza aura kAla (2) do parimANa - dik aura kala (3) dezAcAra; AcAra-vyavahAra [lA.] dezavAza strI0 svadezake lie anukaMpA; deza-prema dezanikAla puM0 nirvAsana dezanikAlA bezapAra a0 dezake bAhara ( dezanikAlA ) dezaTo puM0 anya dezameM vAsa ( 2 ) dezATana dezAcAra puM0 dezameM pracalita rItarivAja; dezAcAra [ karanA;dezATana dezATana na0 bhinna-bhinna dezoM meM paryaTana dezAvara puM0 paradeza; desAvara dezI vi0 dezakA ; deza-saMbaMdhI ; dezI (2) svadezI; svadezameM utpanna ( 3 ) puM0 apane dezameM rahanevAlA ( 4 ) strI0 prAkRta bhASAkA eka prakAra deha puM0; strI0 deha; kAyA / [-choDavo, paDavo, mUkavo: = mara jAnA; deha chor3anA. ] dehAMtavaMDa puM0 mautakI sajA ; mRtyudaMDa deva vi0 deva-devatA saMbaMdhI; daiva ( 2 ) na0 nasIba; bhAgya vaivagati strI0 daivagati; bhAgyakA phera vaivayoga puM0 daivayoga; saMyoga; ittifAqa doAba puM0 doAba; doAbA .. dokaDo puM0 rupayekA sauvA~ hissA ; eka nayA paisA (2) bAraha TakA sUda (3) aMka ; 'mArka [ sthAna [lA. ] vojala na0 dojakha (2) du:khoMse paripUrNa choTa strI0 daur3anekI kriyA; daur3a boTaMboTA, boTAboTa strI0 daur3A-daur3I 258 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bora boDa ( daoNDa) strI0 daur3anekI kriyA yA vega; daur3a bokuM na0 turaIkI jAtakI eka sabjI doDadhAma, boDamAra (daoN) strI0 daur3Adaur3I; daur3a-dhUpa aisi ( daoN) a0 kri0 daur3anA boDo puM0 dekhiye 'DoDo ' boDha ( daoN) vi0 Der3ha; 1 / / ( 2 ) strI0 kisI cIjako Dyor3hA karanA / [-pAyAnaM = bevaqUfa ; dIvAnA ; pAgala ] boDaDahApaNa (daoN) na0 z2arUrata se jyAdA akla baghAranA doDA ( daoN) vi0 z2arUrata se jyAdA aklamaMda, sayAnA; lAla-bujhakkar3a atayi ( daoN) vi0 la~gar3A aaj (da) sa0kri0 ( kisI cIjako ) ghor3hA karanA aj ( daoN) sa0kri0 sInAM; Dore bharanA (2) dekhiye 'doDhavaj' doso (daoN) puM0 Der3ha sau ; 150 voDhiyAM (daoN) na0 ba0 va0 dhana-daulata (2) rupayA-paisA [lA.] boTiyuM ( daoN) vi0 Der3hagunA (2) na0 ghor3hA karake siyA huA kapar3A ( 3 ) paisA ; TakA ( 4 ) eka prakArakA gAnA doDhuM (daoN) vi0 Der3hagunA; Der3hA; udyor3hA doNI ( daoN' ) strI0 dohanI; duhanI dodaraM vi0 jIrNa; kamajora (2) kucha TUTA-phUTA; jisameM tarer3a par3I ho bodaza (do) a0 dasoM dizAoMmeM; idhara udhara dovaLaM vi0 dekhiye 'dodaruM' dopaTa vi0 doharA ; dugunA bora (daoN) puM0 daura; amala; adhikAra; sattA (2) tar3aka-bhar3aka ; dabadabA ; roba For Private and Personal Use Only "
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org boravamAma voravamAma (daoN) puM0 dabadabA ; roba-dAba bora puM0 moTA rassA ( 2 ) pataMgakI DorI; Dora doraDI strI0 patalI rassI; DorI boraDaM na0 rassA ; rassI doraDI puM0 tAgA; dhAgA; DorA (2) abhimaMtrita - par3hA huA dhAgA boravaNI strI0 mArga dikhAnA; rahanumAI (2) gupta sIkha yA salAha; paTTI; kAna bharanA borava sa0kri0 hAtha pakar3akara calAnA; rAstA dikhAnA (2) TAMkA mAranA; sInA dorakhaM sa0kri0 dekhiye 'doravavuM ' (2) khIMcanA ( lakIra) (3) urehanA; citra khIMcanA doraMgI vi0 do raMgoMvAlA; doraMgA (2) taraMgI ; caMcala [lA.] borI strI0 rassI; DorI ( 2 ) pataMgakI patalI Dora (3) lagAma ; kAbUmeM rakhanekA upAya ; DorI [lA. ] (4) kucha nApanekI DorI yA fItA / [ -tANI rAkhavI = niyaMtraNa, dAba rakhanA; basameM rakhanA. ] borasaMcAra ( - ro ) puM0 kaThaputalIke khelameM DorI hilAkara putaliyoMko nacAnA ( 2 ) pITha pIche cAlabAjI karanA yA cAla calanA [lA. ] boro puM0 DorA; dhAgA ( 2 ) galekA eka gahanA ( 3 ) karaghanI; tagar3I; kaMdorA (4) maMtrita DorA; maMtra-sUtra / [-bAMdhavo = maMtrita - par3hA huA DorA afakara rogAdikA nivAraNa karanA.] athurai puM0 maMtra-sUtra ; maMtrita DorA; par3hA huA DorA bolata (daoN) strI0 daulata ; ghana bolatamaMda, bolatavAna (do) vi0 daulatamaMda 259 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir drAviDI prANAyAma bolaM (daoN) vi0 bholA; sIdhA (2) udAra prakRtivAlA; sakhI dovaDA (rA) va (do) sa0kri0 'dohavaM' kriyAkA preraNArthaka; duhAnA dozI puM0 bajAja (2) eka alla bodha puM0 doSa ; bhUla; qhatA (2) khAmI ; nyUnatA; doSa (3) gunAha; jurma (4) lAMchana ; doSa (5) pApa / [-kADavo khucar3a nikAlanA; doSa dikhAnA / - devo = tohamata lagAnA (2) ulahanA denA. ] boharo puM0 dohA boha sa0kri0 duhanA (2) kisI cIjakA sArabhAga nicor3a lenA; kasa khIMca lenA; cUsanA [lA. ] dohitara puM0 beTIkA beTA; nAtI; dor3atA (2) mRtakake pIche bA~Te jAnevAle dUdhameM ATA sAnakara banAye hue laDDU bohitra puM0 beTIkA beTA; dauhitra; dohatA bojhaluM vi0 kaThina; muzkila; duSkara (2) na0 du:kha ; saMkaTa boMgAI strI0 dhUrtatA; cAlabAjI aj vi0 dhUrta; kapaTI (2) beadaba; uddhata jaba puM0 tarala honA; drava (2) kisI cIz2akA tarala rUpAMtara; pighalA huA rasa; drava dravavuM a0 kri0 tarala honA; pighalanA; galanA (2) cUnA ; TapakanA ; bahunA (3) dayArdra honA; pasIjanA [lA. ] drAkSa strI0 dAkha; drAkSa nAva puM0 ghola; drava; kisI padArthakA tarala rUpAMtara brAvaka vi0 galAne, pighalAnevAlA; drAvaka ( 2 ) na0 suhAgA ; drAvaka drAvaNa' na0 tarala rUpAMtara; drava; ghola drAviDI prANAyAma puM0 drAviDa prANAyAma For Private and Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pa puM0 'kha' vargakA - daMtasthAnIya cauthA vyaMjana maka strI0 pyAsa (2) joza utsAha (3) tvarA ; jaldI (4) dhyAna teen a0 kri0 dekhiye 'dhagadhaga' eeraj sa0kri0 dhakelanA ( 2 ) joroMkI taiyAriyA~ karake Age calAnA (kAma) dhakelavaM sa0 kri0 dhakelanA; dhakkA denA; ThelanA; DhakelanA (2) lApasvAhIse yoM hI Ageko Thelate jAnA; binA soce-samajhe calAye rakhanA maMtradhakkA, Purnteent strI0 teeeeeni (2) bhIr3a cakkAmukkI strI0 dhakkAmukkI rent puM0 dhakkA; Thokara; hacakolA ; Takkara (2) nuqasAna; ghATA; dhakkA (3) cakkara; pherA (4) mAla lAdaneutAranekI pakkI jagaha; 'Deka' / [dhakke ca = ( kisIke ) hatthe car3hanA (2) vAdAkhilAfake cakkarameM A jAnA (3) hacakole lagane se dUra jAnA |-aaNvvii = nuqasAna honA; dhakkA sahanA ( 2 ) dacakA laganA | paDavo = vyartha cakkara khAnA, kATanA / lAgavo, vAgavI = dhakkA sahanA; dhakkA khAnA ( 2 ) dhakkA laganA. ] cala strI0 dekhiye 'dhaka ' mAdhavaM a0 kri0 gussA honA; kur3hanA; mana hI mana jalanA; masosanA ghAnA strI0 raTana; citana; khaTakA * a0 kri0 ati tapta honaa| yaha 260 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhaDAkAca kanA; dhadhakanA ( 2 ) [lA. ] gussA honA; kur3hanA (3) sa0kri0 ulahanA denA ghakhAro puM0 dhAma; garamI; tapana ( 2 ) AturatApUrvaka raTana; bAra-bAra yAda karanA dhagadhaga a0 dhadhakate hue (joroMse jalanA) dhagadhaga a0 kri0 ghaghakanA; dahakanA (2) khUba garama honA ghagavaM a0 kri0 dekhiye 'dhakhavaM' dhagaza strI0 joza; utsAha; prema ghaja vi0 zreSTha dhurINa (2) majabUta; TikAU ; pakkA (3) jozIlA dhajA strI0 dhajA; dhvajA; jhaMDA; nizAna / [ -bAMdhavI = jhaMDA laharAnA (2) kIrti phailAnA; rozana karanA (3) gupta bAta phailA denA. ] dhajApatAkA strI0 dhvajA ghaDa na0 binA sirakA zarIra; ghar3a (2) nIva; buniyAda; mUla; AdhAra [lA.] (3) a0 dhar3ase / [ - baIne = ghar3ase; jhaTa.] use strI0 dhar3akana ; dhar3aka ( 2 ) Dara / [-pesavI, lAgavI = DaranA. ] arej a0 kri0 dhar3akanA; dhakadhakanA ghaDakAra (-ro) puM0 ' ghar3a' kI AvAja ; dhar3akana For Private and Personal Use Only dharapaDa a0 dhar3a-dhar3a ghaDaghaDATa puM0 'ghar3a-dhar3a ' kI AvAja; ghar3a-ghar3a ( 2 ) a0 ghar3ase; ghar3Aghar3ha user strI0 mArapITa ; mArAmAra dhaDAkAca a0 dhar3Akeke sAtha (2) bar3hA; jhaTapaTa pharrATese
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org maDhAko dhAko puM0 ghar3hAkA; ghora zabda (2) sumanevAlA cauMka uThe aisI nayI, vicitra bAta yA ghaTanA ( 3 ) kAlacakra ; gadize jamAnA / [ - mAravo = jaldIse kAma nibaTanA; jhaTapaTa kara DAlanA . ] ghaDAghaDa a0 ghar3hAdhar3a dhar3Akese ghaDI strI0 eka taula yA vajana ( 2 ) pAsaMga; ghar3A ghaDo puM0 tarAjUkA samatola na honA (2) tarAjUmeM samatolana lAneke lie rakhA jAnevAlA bhAra; pAsaMga; ghar3A (3) bodha; sabaqa ( 4 ) niyama; pramANa; sImA; hava; bhApa (5) gaNanA; qadra; ijjata ; hisAba [lA.] / [-karavo = ghar3A karanA (2) qadra karanA / -kevI = bodha grahaNa karanA; sIkha, sabaka lenA / - hovo = tarAjUke palar3e samatola na honA ( 2 ) kucha pramANa yA niyama honA; hada honA. ] dhaNa na0 dhana; godhana; (gAyakA) jhuMDa baNaghaNavaM a0 kri0 dana-dana zabda honA; danadanAnA (2) kA~panA ghaNaghaNATa puM0 ' dana-dana' kI AvAja dhaNiyANI strI0 patnI (2) mAlakina dhaniyAtuM vi0 jisakA ghanI-mAlika ho (2) mAlikIkA dhaNiyApuM na0 svAmitva; mAlikI paNiyAmo puM0 khetImeM kAma karanevAle cAra ('dUbaLA') kA mAlika paNI puM0 ghanI; mAlika; svAmI (2) pati (3) vi0 mAlika; udA0 'AnuM koI dhaNI nathIM / [ -karavI = punavivAha karanA; kisIke ghara baiThanA.] dhaNIjoga vi0, (gI) vi0 strI0 kharI 261 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dArako hI mile aisI (haMDI) : ghanIke nAma likhI huI dhaNISorI puM0 banI-ghorI (2) rakSaka vaNIraNI puM0 mAlika; ghanI-ghorI ghaNeNATI, dhaNeNI strI0 danadanAnA liMga na0 haMgAmA; upadrava (2) DhoMga; vyarthakI dhUma-dhAma dhaturo puM0 eka vanaspati; dhatUrA: ghamaDAva sa0 kri0 khUba ulahanA denA ghaghaNAvayuM sa0kri0 danadanAnA [dhAra ghaDo puM0 moTI dhArAyeM giranA; moTI dhana a0 dhanya; dhana [pa.] dhana na0 dhana daulata (2) samRddhi (godhana ; vidyAdhana) (3) dhana (rAzi) dhanateraza ( sa ) strI0 dhanaterasa dhanavana a0 kRtakRtya; dhanya dhanAraka ( sa ) puM0 dhanarAzikA sUrya dhanura puM0 dhanurvAta; dhanukabAI dhapavaM a0 kri0 ghapanA dhappo puM0 dhappA ; thappar3a; ghapa ghaba a0 dhaba; dhapa (AvAja) (2) zUnya; Thapa ; baMda ( 3 ) dhappA lagAnekI AvAja; dhapa dhakka strI0 dhar3akana ; dhakadhakI bhakkabuM a0 kri0 dhar3akanA dhavakAro puM0 spaMdana; dhar3akana ; dhar3akA bhaDako puM0 sArA kAma yakAyaka bekAra jAnA; ghoTAlA honA; pAnI phira jAnA; caupaTa honA ghava a0 kri0 giranA (2) [lA. ] divAlA nikAlanA (3) mara jAnA / [ghabI javuM = = mara jAnA; Dhera ho jAnA (2) [lA.] gaharI nIMda meM par3anA. ]. dhanAko puM0 ghora zabda; dhamAkA; dhaba For Private and Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vAya namaH bavAya namaH na0 maTiyAmeTa honA ; pAnI phira jAnA; caupaTa ho jAnA rej sa0 kri0 hAyase pITanA (2) ThaganA; dhokhA denA ghoSaya a0 ghar3Adhar3a; lagAtAra dhanvo puM0 dekhiye 'dhappo' (2) dhabbA ; dAna Samaka strI0 vega; joza ( 2 ) teja; damaka (3) tar3aka-bhar3aka; ThATa-bATa dhamaka a0 kri0 garajanA (2) kapinA (3) camakanA; damakanA dhamakAra, dhamakAroM puM0 'ghama' kI AvAja; dhama ( 2 ) vega; joza reeraj sa0 kri0 dhamakI denA; dhamakAnA; DarAnA ( 2 ) DA~TanA dhamakI strI0 dhamakI; Dara bhamacakaTa strI0 dhamAla ; dhamAcaukar3I (2) zarArata ; USama dhamaNa strI0 bhAyI; dhauMkanI dhanavama a0 dhama-dhama eeraj a0 kri0 'dhama dhama' AvAja honA (2) kA~panA ( 3 ) bahuta garma honA dhamaghamATa vi0 tIkhA ; caraparA (2) puM0 'dhama dhama' kI AvAz2a; dhama-dhama (3) roba; dabadabA ; AtaMka (4) ThATabATa; tar3aka-bhar3aka (5) tIkhApana ghamaghamAyuM sa0 kri0 'dhamadhamavuM ' kriyAkA preraNArthaka rUpa (2) dhamakAnA (3) [lA. ] jozase kAma calAnA ; koI kAma vegapUrvaka aura khUba karanA; ragar3anA dhamadhIkAra a0 pUre vegase; dhar3Akese dhamapachADa strI0, ( -DA) puM0 ba0 va0 zarArata aura adhIratA (2) uchalakUda; chaTapaTI 262 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tharavaI dhamavuM sa0 kri0 bhASI calAnA; dhamanA; dhauMkanA ( 2 ) Agako havA karanA; phU~kanA ; jalAnA (3) A~case barAbara tapAnA ( 4 ) ThaganA; curA lenA aareest strI0 dekhiye 'dhamacakaDa dhamAdhama (mI) strI0 ghamaghama ( 2 ) mArAmAra ; mArapITa (3) hallA-gullA dhamAla strI0 ghamAla ; dhamAcaukar3I ghamAliyaM vi0 dhamAriyA; dhA~dhalI dhamAvaduM sa0 kri0 'dhamavuM' kriyAkA preraNArthaka rUpa (2) ThaganA; curA lenA ghara strI0 tRpti; saMtoSa (2) yaqIna ghara strI0 ( gAr3IkA) juA; kaMdhAvara (2) bailako pahale-pahala jotanese lekara gine jAnevAle usake varSa (3) zurU; mUla; dhura carakhama vi0 jisa para kisI kAryakA bhAra ho; majabUta; dhurINa; bhArI (2) pravINa maraghaDIcI a0 zurUse; dhurasirase gharachoDa strI0 riyAyata ; chUTa ( 2 ) tor3a samajhautA dharaNuM na0 dharanA; DhaI dharatI strI0 pRthvI ( 2 ) z2amIna; dharatI / [-mAM paisI jarbu = atyaMta lajjita honA; jamInameM gar3a jAnA. ] dharatIkaMpa puM0 bhUkaMpa; bhUcAla; bhauMcAla dharapakaDa strI0 dharapakar3a (2) bAra-bAra giraftArI gharapata strI0 tRpti; saMtoSa ( 2 ) dhIraja; vizvAsa / [ - vaLavI = aghAnA; saMtoSa honA (2) yaqIna honA.] dharaba sa0kri0 tRpta karanA; chakAnA; aghavAnA ( 2 ) ThUsanA For Private and Personal Use Only 3
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baraboLa gharaboLa na0 pralaya ; satyAnAsa [-jay tabAha honA; maTiyAmeTa honA; dhUla ur3anA.] parama puM0 dekhiye 'dharma' paramapakko puM0vyarthakA pherA; dharamadhakkA gharamULa na0 zurU; jar3amUla; dhurasira gharava puM0 saMtoSa; tRpti gharavaq sa0 kri0 tRpta karanA; adhavAnA gharadhU sa0 kri0 dharanA; thAmanA; pakar3anA; rakhanA(2)dharanA; pahananA (3) dhAraNa karanA; dharanA viSa ; janma)(4) pAsameM rakhanA; peza karanA; Age rakhanA barAra a0 jarUra; alabattA(2)bila kula; sAfa parAra puM0 vAhanameM juokI tarafa jyAdA bojha honA; ulArakA ulaTA dharAva_ sakri0 'dhara' aura 'dharAvaM' kriyAkA preraNArthaka rUpa (2) naivedya karanA; devake Age dharanA [chakanA parAvaM a0 kri0 tRpta honA; aghAnA; parI strI0 (pahiyekA) dhurA; akSa (2) pRthvI yA khagolakA akSa; uttara aura dakSiNako jor3anevAlI kalpita rekhA; akSa [hue choTe paude ; pauda; panIrI ghara na0 ukhAr3akara ropane ke lie ugAye gharavADiyuM na0 paudakI kyArI; panIrI gharo puM0 gaharA gaDDhA (khAsakara pAnIkA); daha paro strI0 dUba; dUrvA dharma puM0 dharma (2)zAstrokta AcAra; dharma(3)puNya ; dAna (4)dharma; farja; kartavya (5) eka puruSArtha ; dharma (6) guNa; svabhAva; prakRti (7)dharmarAjA / pavA(-rA)va, sa0 kri0 'dhAvaq 'kA preraNArthaka; dUdha pilAnA; A~cala denA pApAI pavA strI taMdurustI; zakti (2)acchI dshaa| [-vaLavI = Arogya, zakti Adi punaH prApta honA.] [bar3hanA ghasavaM a0 ki0 vegase Age bar3hanA; ghasAro puM0 hallA; hamalA ghaMtara na0 jAdU (2) ThaganekI kalA jaMtaramaMtara na0 jaMtara-maMtara; jAdU-TonA ghaMtUro puM0 dhatUrA dhaMdhAdAra vi0 pezevAlA; dhaMdhevAlA (2) udyogI (3)puM0 vyApArI (4) kArIgara; hunaramaMda dhaMdhAdArI vi0 pezevara; roz2agAravAlA (2)strI0 dhaMdhA; rojagAra; udyama paMdho puM0 dhaMdhA; udyama; rojagAra; pravRtti (2) vyApAra vyavasAya paMdhorojagAra puM0 ghaMdhA aura rojagAra; ghA puM0; strI0 madadake lie pukAra; duhAI; gohAra (2) haay| [-nAkhavI% madadake lie pukAranA. dhAI strI0 stana dhAka puM0; strI0 dhAka; Dara (2) aMkuza; dabAva (3) baharApana / [-UvazvA , (bI)= baharApana ttlnaa| -savI =dhAka jamanA. ghAgarI strI0 cIthar3oMkI gudar3I; katharI dhAgo puM0 phaTA-purAnA kapar3A; lATa; cithar3A; gUdar3a (2)dhAgA; DorA ghATI strI. rIta; Dhaba; zailI bhAra strI0 DAkuoMkI TolIkA chApA; ghAr3a; DAkAjanI (2) dhAvA; chApA (mAranA) (3) utAvalI [lA.] / [-mAravI = bar3e zaurya yA puruSArthakA kAma karanA; tIra calAnA [lA.]. cArapAra pu0 DAkU luTerA For Private and Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAriyaM pAriyaM,bAI na0 AdamiyoMkA jamAva majamA bhIr3a pAnA puM0 ba0va0 dhaniyA; pAnA pANI strI0 khIla; lAjA; lAvA. ghAta strI0 vIrya; ghAta (2) koSThaka; khAnA . [AnA pAtavaM a0 kri0 anukUla honA; rAsa dhAna na0 anAja; dhAnya bApa strI0 utAvalImeM honevAlI bhUlacUka; dhokhA (2) dhokhA; chala (3) corI [lA. [-ApavI, devI dhokhA denA; chlnaa|-khaavii = chalA jAnA; dhokhA khaanaa| -mAravI = ucakakara le jAnA.] ghAvagvaM sa0 kri0 chalanA; gAhakoMse ucitase adhika dAma lenA; ThaganA / dhAbaLa (-LI strI0patalA dhussA; kaMbala dhAvaLo puM0 moTe UnakA dhussA pAIM na0 (makAnakI)pakkI chata; dhAbA (2)dhabbA; dAga (3) (dUdhakA)haMDA dhAmaNa strI0 eka prakArakA moTA sAMpa; dhAmina cahala-pahala; dhUma-dhAma dhAmadhUma strI0 joroMkI taiyArI;dhUma; dhAmo puM0 laMbe araseke lie par3Ava pAra strI0 talavAra AdikA tez2a kinArA;bAr3hadhAra(2)dhAra;pArA; darerA (3) kinAra; chor| -para rahe = jAna-jokhoMkI dazAmeM yA kar3e . adhikArameM rahanA. pAraNa na0 gharanekI kriyA; dharanA; dhAraNa (2) AdhArabhUta honA yA bananA; avalaMbana; dhAraNa (3) strI0 ASAra(4)dhIraja(5)dharana; zahatIra (6)ghar3A pAsaMga dhAraNA strI0 dhAraNA; manasUbA (2) kalpanA; dhAraNA (3) yAdadAzta dhAraNAzakti (4) grahaNa karanekI kriyA; dhAraNA dhAradAra vi0 dhAradAra; dhAravAlA . dhAra, sa0 kri0 mAna lenA; kalpanA karanA(2)cAhanA; icchA karanA(3) anumAna karanA; aTakala lagAnA (4) ThAnanA; (manameM) taya karanA / [dhArIne jovaM = dhyAnapUrvaka, TakaTakI lagAkara dekhnaa| pAyuM kara = apane manakI karanA; icchita, manamAnA karanA.] pArAdhoraNa na0 kAyadA, niyama Adi dhArApothI strI0 kAnUnakI kitAba; 'koDa' pArAzAstrI puM0 vakIla; kAnUnadA dhArAsabhA strI0 kAnUna banAnevAlI sabhA;vidhAna-sabhA vyavasthApikA sabhA pAriyuM na0 eka dhAradAra hathiyAra pAro puM0 rivAja, cAla; prathA(2)kAnUna ghAyu vi0 icchita; (manameM)ThAnA huA; taya kiyA huA (2)na0 dhAraNA;saMkalpa ghAlAvelI strI0 bhArI adhIratA; utAvalI; besabrI dhAva strI0 ghAya; upamAtA dhAvaNa na0 mAMkA dUdha; dUdha ghAvaNI strI0 caTTa; cusanI dhAvaNuM vi0 dUdhapItA; dUdhamuMhA (2) usa umrakA (baccA) (3)na0 dUdhapItA baccA pAva, sakri0 strI yA mAdAkA dUdha pInA; stana pInA; cokhanA ghAI a.kri0 daur3anA; madadako daur3anA; dhAnA pa.] (2)rogakA ekadama phaila jAnA; udA. 'tene dhanurvA pAyo che For Private and Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAzako 265 pAza(-sa)ko puM0 dekhiye 'dhrAsako cupkese|[-rhiine mAhistA dhIrese pAstI strI0 dhsht;ddr| -ApavI, (2) yuktipUrvaka (3) cupakese; devI, dekhAravI, batAvavI% DarAnA; cupacApa. Dara dikhAnA.] [gar3abar3a, USama dhIra vi0 pairyavAna; aDiga; dRr3ha pIra bAghala (-3) (0) strI0 na0 dhAMdhala; (2) gaMbhIra; zAMta; dhIra(3)strI0 pApali(-Li)yaM vi0 dhAMdhalI; UdhamI dhairya; dhIraja (4)yaqIna; prtiiti| vikAva, sa0 kri0 khUba garama karanA; pIrapAra strI0 mahAjanI; sAhUkArI tapAnA;dhikAdA (2) dhadhakAnA pIra sa0 ki0 bharosA rakhanA; vikkAra sa0 kri0 dhikkAranA / vizvAsa karanA(2)bharose para sA~panA dhiMgANuM na0 joroMse chir3I huI lar3AI; (3) udhAra yA sUda para denA; karja daMgA [muztI denA; udhAra denA piMgAmastI strI0 dhIMgAdhIMgI; dhIMgA- bIdaM vi0 dhImA (2) dhIra; dhairyayukta ghiNu vi0 dhIMgar3A; moTA; majabUta dhIre dhIreSI, dhIre dhIre a0 AhistA; . dhIkaDI strI0, (-) na0 halakA dhIre-dhIre; haule-haule jvara; harArata dhIMgANu na0 dekhiye 'dhiMgANaM' bIkatuM vi0 dhadhakatA humA (2)joroMse ghoMgAmastI strI0 dekhiye "piMgAmastI' calatA huA; phalatA-phUlatA [laa.]| dhIMguM vi0 dekhiye "ghiguM' [pIkatI sagarI = khUba ciMtAkA pujArI strI0, dhujAro 0 kaMpakaMpI; viSaya; jalatI Aga; balAjAna.] siharana . [kAranA karatA dhIkavU a0 kri0 dhadhakanA; bahuta jalanA dhutakAra sa0 kri0 dutakAranA; dhutayA tpnaa| [dhIkato dhaMdho bar3hatA dhutArI strI0 ThaganI; dhUrta strI huA yA calatA dhaMdhA.] dhutAI vi0 dhUrta; dhokhebAja bITa vi0 sahanazIla (2) niDara; DhITha dhutA, a0 kri0 'dhUtavU' kriyAkA karmaNi pIvakAro puM0 'ghaba-dhaba' kI AvAz2a rUpa; dhokhA khA jAnA; chalA jAnA; dhaba-dhaba chupela na0 sirameM DAlanekA masAlekA tela dhIbako puM0 mukkA; cUMsA;dhapa peliyuM vi0 tela jaisA (2) na0 bIbaI sakri0 dhaba-dhaba mAranA; pITanA telahaMDA (pAtra) dhImAza strI0 maMdatA; dhImApana ghumAgyuiM na0 cimanI; ghuvArA (2)vi0 bImuM vi0 dhImA; maMda; maMthara; kama jisameMse dhuAM nikale aisA(miTTIkA tela) gativAlA (2)jo ugra yA teja na ho; ghumAtI strI0 dhuA~ / [-mA bAcakA zAnta (3) DhIlA; dhiimaa| [-paravaM = bharavA = mithyA prayatna karanA; havA gati maMda honA(2)krodha zAMta honaa| muTThImeM bAMSanA.] -pAra = maMda karanA (2) ThaMDhA dhumAge puM0 dekhiye 'dhumADI'. karanA; zAMta karanA.] pumA a0kri0 jalanemeM dhuAM honA dhIme (0pI) a0 AhistA; dhIrese; (2) kur3hanA; bhItara hI bhItara jalanA For Private and Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 266 SotIvose dhumAsa puM0 dhueMse laganevAlA kacarA; denA(3) jAne-AnekA nAtA todd'naa| dhumAMsA (dIvAra, chata Adi para) sAvI-kha mAranA (2) pachatAnA dhummasa na0 kuharA; kuhAsA [pa.] (3)vyavahRta na honA / -paravI%D paLeTI strI0 holIke bAdakA dina; (jIvana, bur3hApA) dhUlameM milanA / dhuleMDI; dhureMDI pALavI-dhUlameM milAnA; pAnI phera dhuMgaM na0 jhAr3a-jhaMkhAr3a; jhAr3I denA (2) bigAr3anA; naSTa karanA dhuMno puM0 cUMsA; papa (3) dhuriyAnA; gAr3anA; dhUlase DhakanA dhUNa, a.kri0 AvezameM hilanA; (4) upekSA karanA. abhuAnA pa.] dhULaka (-ko)Ta puM0 bagUlA; bavaMDara dhUlI strI0 dhuoM (2) (jogiyoMkI) dhULapamA strI0 tuccha cIz2a yA bAta; dhUla dhuunii| [-jagAvavI = dhUnI jagAnA, . ghaLapANI strI0 barabAdI; dhUladhAnI ramAnA. dhULI paDayo puM0 holIke bAdakA dina; dhUta sakri0 ThaganA; dhokhA denaa| dhuleMDI dhUna strI0 dhuna; lo (2) dhuna ; manakI bUMSa strI0 (A~khakI) dhuMdha lahara; sanaka (3) surakA guMjanA; dhUMdhakAra puM0; na0 dhuMdha (gardakI) svarabhaMgI (4) eka prakArakA gIta; dhuna bUMSavATa puM0 jalanemeM dhuA~ honA (2) dhUnI vi0 dhunI; taraMgI (2) taraMgI; dabA huA gussA; bhar3Asa ; jhuMjhalAhaTa; sanakI dhUpa (sUryakI) dhUpa puM0 dhUpa; gaMdhadravya (2) puM0 ; strI0 dhUMdhavAvaM a0ki0 dhuA~nA; jalanemeM dhUpadAnI strI0 dhUpadAna; dhUpadAnI dhuA~ honA (2) jhuMjhalAnA; kur3hanA dhUpasaLI strI0 dhUpabattI; agarabattI bUMsarI strI0, bUMsaraM na0 juA (gAr3I dhUpiyuM na0 dhUpa denekA pAtra; dhUpadAna AdikA) dhUma vi0 (2) a0 bahuta; bhArI (3) dhUMso puM0 moTA bhArI kaMbala; dhussA Avezake sAtha; dhunake sAtha (4) ghokaDI strI0, dhokaDaM na0 ruIkI bar3I strI0 zora; dhamAla; dhuum| gA~Tha (2) kAyA; zarIra dhUmadhAma strI0 dhUmadhAma; dhUma ghokaNuM na0 kapar3e dhonekA DaMDA dhULa (La,) strI0 dhUla; garda (2) ghoko puM0 moTA DaMDA; lagur3a (2) rAstekI raja; khAka (3) nikammI, mukkA; ghUsA (3) ghATA; nukasAna tuccha cIja ; dhUla [lA.] / [-uDA- (4) dekhiye 'dhokaNuM / [-pahoMcavo = ravI%-ke Upara dhUla pheMkanA; nAhaka nukasAna pahuMcanA; ghATA sahanA.] niMdA karanA (2) ko dhamakAnA; ghoko (-so) puM0 nukasAna; ghATA (2) ulahanA denaa| -UDavI%=(kisI ciMtA (3) dagA; dhokhA sthala para)dhUla ur3anA; ujar3a jaanaa| botalI strI0 choTI dhotI -kAhI mAlavI, khaMkherI kADhavI%3D ghotiyuM na0 ghotI khUba DAMTanA (2) avAbadArI chor3a botIjoTo(-1) puM0 dhotIjor3A kur3ha For Private and Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ghoSa ghoSa puM0 UMcAIse vegase giranevAlA pAnIkA pravAha; prapAta ghoSamAra a0 moTI dhArase; mUsalAdhAra dhobaNa strI0 dhobina; dhobana dhobI puM0 dhobI / [ jo kUtaro dhobI kA kuttA; uThallU AdamI.] ghoSaM vi0 ThoTha; buddha (2) na0 IMTa; ror3A ghovo puM0 mUrkha vyakti; buddha dhoma puM0 sUrya (2) sUryakI teja garamI; teja dhUpa ( 3 ) krodha / [ -dhalavo = sakhta dhUpa par3anA ( 2 ) atizaya kruddha honA. ] dhoraNaM na0 manakA jhukAva ; pravRtti (2) (zAlAkA) darjA; kakSA ; zreNI (3) paimAnA; pramANa (4) paddhati; rIti; niyama ghorI vi0 dhurINa; bar3A; mukhya (2) puM0 jotane yogya baila; burINa ( 3 ) putra dhoro puM0 chatakI muMDera; muMDerA; cabUtarekA takiyA (2) per3ake cAroM ora vanAyA jAnevAlA miTTIkA cabUtarA (3) khetakI meMr3a ghola (ghaoN) strI0 dhaula; tamAcA dholAI strI0 dekhiye 'dhovAI' dhovaDAmaNa na0 dhonekI ujrata; dhulAI (2) dhoneke bAda bacA huA gaMdA pAnI dhovana [ uccata ghoDAmaNI strI0 dhulAI; dhonekI stasraj sa0 kri0 dhulAnA dhovarAmaNa na0 dekhiye 'dhovaDAmaNa' dhovarAva sa0 kri0 dekhiye 'dhovaDAvaj' ghobAI strI0 dhonekI ujjata; dhulAI dhovANa na0 (pAnIse miTTIkA) ghula jAnA; bahAvakA tor3a; darerA 267 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUjayaM dhovAyuM a0 kri0 'ghobuM' kriyAkA karmaNi rUpa; dhulanA (2) (zarIra ) kSINa honA; nicur3anA bobuM sa0 kri0 dhonA / [ dhoI kADhavaM, nAlabuM : | = sakhta marammata karanA; pITanA (2) pAnI pheranA; nikammA kara denA (3) (vRttiko) manameMse dUra karanA (4) niMdA karanA / ghoI pIvuM = ( kisI cIz2a ko ) nikammA gharA rahanA ( 2 ) sira car3hanA; kucha na samajhanA . ] ghoLa (ghA) puM0; na0 gItakA eka prakAra ghoLavUM (dhA~) sa0 kri0 cUnA potanA; safedI karanA / [ dhoLI AvabuM = kArya siddha karanA; prApti karake AnA (2) (kaTAkSameM) kArya-siddhi na honA. ] ghoLAI (ghA~) strI0 cUnA potanekI majadUrI; putAI = ghoLAM (ghA~) na0 ba0 va0 pake hue bAla ghoLaM (gha) vi0 safeda ; ujalA / [boLA upara kALaM karavuM = likhanA (2) atfat dhabbA laganA / dhoLe bahADe = dina-dahAr3e ; khule Ama . ] ghoLaMghava, ghoLaMphaka (ga), ghoLaMbala ( dhA~) vi0 bilakula safeda ghoMsa ( dhaoN0) strI0 hallA dhrAza (sa) ko puM0 ghar3aka; dahazata dhrujATa puM0, dhrujArI strI0 kaMpa; tharatharAhaTa; ka~paka~pI jArI puM0 dekhiye 'dhujArI' dhrujAva sa0 kri0 ka~pAnA dhrusako puM0 rodana; rudana dhUjava sa0 kri0 kaeNpAnA; hilAnA dhUjayaM a0 kri0 kA~panA; tharatharAnA For Private and Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma puM0 'ta' vargakA-daMtasthAnIya pAMcoM vyaMjana (2) a0 na; nahIM; mata naI (na') strI0 lokI (bela) naI (na') na. laukI; piyA naI tAlIma strI0 naI tAlIma; buni yAdI tAlIma [bezarma [lA.] makaTuM vi0 nakakaTA; nakaTA (2) nakato puM0 manakI taraMga; anUThI kalpanA; dhuna (2)nukatA; biMdI makaraM vi0 jo mahasUlase mukta ho; niHzulka; karamukta (2) mukta; nirlepa : (3)nirA; nipaTa nakala strI0 nakala; pratilipi (2) naqala; anukaraNa; svAMga (veza, vANI AdikA) (3) managaDhaMta kahAnI; manakI upaja nakalI vi0 nakalI; kRtrima ; banAvaTI / (2)puM0 bahurupiyA (3) masakharA nakazI strI0 nakkAzI; nakAzI nakazIkAma na0 bela-bUTe khodane yA citra banAnekA kAma; nakkAzI nakazIdAra vi0 nakkAzIdAra; nakzI nakazo puM0 nazA, nakazA nakAmu vi. nikammA; anupayogI (2) a0 vyartha; akAraNa; nAhaka nakAra puM0 nakAra nakAravaM sakri0 nakAranA [rayukta nakArAtmaka vi0 niSedhAtmaka; nakAnakAra vi0 burA hIna (2)jiddI makayo puM0 (sAMkala aTakAnekA)koMDhA; kuMDA [(upavAsa) nakoro vi0 puM0 nahAra; nirAhAra nakkara vi0 jo khokhalA na ho; Thosa nakkAraM vi0 dekhiye 'nakAra' . nakkI vi0 caukasa; ThIka; nizcita; taya kiyA huA; niyata (2) bharosekA; vizvasanIya (3)a0 jarUra; avazya makkUra vi0 dekhiye 'nakkara nakkoraDo vi0 puM0 dekhiye 'nakoraDo mala puM0 nakha ; nAkhUna (2) nAkhUna (pazu, pkssiikaa)| [-jeTaluM = bahuta choTA; sUkSma (2)mahattvahIna; nagaNya.] masarALa, nakharAkhora, nakharAMbAja vi. nakharebAja nasa na0 nakharA; nAja-adA; hAvabhAva makhalI strI0 striyoMkA kAnakA ka gahanA nasAva, sakri0 DalavAnA nasAvaM a0kri0 'nAkhavU'kA karmaNi; DAlA jAnA (2) dubalA ho jAnA; nicur3anA maliyuM na0 nAkhUna kATanekA eka sAdhana; naharanI (2) raga nikAlI huI phalI (3) nAkhUnakI kharoMca; nakhakSata nasI vi0 tIkSNa nAkhUnavAlA; nakhI (2) strI0 mar3hA huA nAkhUna (3) miz2arAba (4) nAkhUna kATanekA eka sAdhana; naharanI; nAkhUna-tarAza masetara, nakheda vi0 azubha . maloda na0 kulakA uccheda (2) satyAnAza; ucched| [-%nirvaza honA; ghara ujar3anA (2) satyAnAza honaa| -vaLaq=pUrI pAmAlI honA; maTi For Private and Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org malodiyu yAmeTa honA / -cALaM = pUrI pAmAlI karanA; ghara ghAlanA.] nalodiyuM vi0 vinAzakArI ; ucchedI (2) bA~jha; niHsaMtAna ( 3 ) na0 nirvaMzakA dhana [ nakhakSata naloriyuM na0 nAkhUnakI kharoMca ; nahalA; nagaNuM vi0 ehasAna - farAmoza; kRtaghna nagada vi0 naqada ; nakva ( raqama ) (2) qImatI (3) Thosa; saMgIna / [-dharAka = mAladAra vyakti | nANuM = vaha jAyadAda jisakI kImata kabhI bhI rokar3ameM mila sake ; naqada . ] nagada nArAyaNa puM0 naqada raqama ; rupayA (2) vi0 ghanI; mAladAra ( 3 ) ( vyaMgameM) kaMgAla ( AdamI ) nagada mAla puM0 malIdA jaisA tara bhojya padArtha ; mAla nagadI vi0 dekhiye 'nagada' nagarI strI0 nagarI; zahara (2) vi0 nagarakA ; zaharakA nagadaM vi0 kRtaghna (2) bezarma (3) nigurA nagAI na0 nagAr3A; nakkArA nagIna na0 ratna; nagInA [ puruSa, viza nagIno puM0 nagInA; ratna (2) catura naguNuM vi0 dekhiye 'nagaNaM' arite strI0 eka vRkSa ; nirguDI; siMduvAra nagma vi0 nagna; maMgA (2) khulA; spaSTa (3) behayA ; nirlajja [lA. ] navaroLa vi0 behayA ; cikanA par3A - (vyakti); jaDa (2) befikra ; lAparavAha nacavadhuM sa0kri0 'nAcavuM' kA preraNArthaka; nacAnA nAcata vi0 nizcinta; befikra madhUko puM0 dekhiye 'nakUcoM' ma vi0 alaga; judA 269 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir najIbu machUTake a0 lAcAra hokara nAcAra najadIka a0 najadIka ; pAsameM majara strI0 najara; bheMTa | [-kara najarake rUpameM koI cIja bheMTa karanA. ] najara strI0 najara; dRSTi (2) dhyAna (3) burI najara laganA ; najara [lA. ] / [-karavI = najara karanA; dekhanA (2) kRpA karanA / -dhAlavI - citta denA; mana lagAnA ( 2 ) nyAya yA nItikI bhAvanA na rakhanA; nIyata bigAr3anA / ---pAlavI = dekhiye 'najara pahoMcavI' / - coMTavI = najara laganA (2) dilameM baiThanA ; dhyAnameM aanaa| -paDavI = dikhAI denA; dekhnaa| -pahoMcavI : dikhAI denA; dIkhanA (2) aklakA kAma karanA; sUjha-bUjha honA / -mAM Ava = pasanda AnA / --mAM bAlabuM = dhyAnameM rakhanA ( 2 ) nuqasAna pahu~cAnekI tAkameM ghUmanA; ghAtameM rahanA / -lAgavI = najara laganA. ] = najarakeda strI0 najarabandI; najarakaida najaracUka strI0 naz2arameMse chUTI huI cUka yA g2alatI najarabaMdhI strI0 jAdUse logoMkI najara bAMdhanA ; najarabandI; stobaMdI najarANuM na0, ( - po) puM0 najarAnA; bheMTa; naz2ara... [ lagatA najarAbuM a0 kri0 najarAnA najara majariyuM na0 naz2ara na lage isalie kiyA jAnevAlA kAjalakA cihna yA tAvIja Adi ToTakA; DiThInA najaronajara a0 naz2arake sAmane; pratyakSa najIka a0 naz2adIka; pAsameM [ thor3A majItuM vi0 nAcIja; tuccha (2) barA; For Private and Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org maTa naTa puM0 naTa abhinetA (2) rassIpara nAcanevAlA; naTa (3) eka rAga; naTa naTakhaTa vi0 naTakhaTa ; dhUrta; khaTapaTiyA naThAraM vi0 burA; hIna maThora vi0 jisapara kahane-sunanekA asara na ho; behayA; cikanA ghar3A (vyakti) [ pretabAdhA; chUta naDatara strI0 ar3acana; rukAvaTa (2) naDa sa0kri0 bAdhA DAlanA; pIr3A denA naNadoI puM0 nanadoI naNaMda strI0 nanada; nanaMda; naMda natravAyu puM0 nAiTrojana (gaisa) naba (0DI, 0NI, 0nI) strI0 nAkakI bAlI; natha nayI a0 kri0 nahIM hai nadI strI0 nadI; dariyA navImALu na0 choTI nadI yA nAlA maNiyAtuM, naghaNiyaM vi0 binA mAlika kA (2) lAvArisa nanAmI strI0 arathI; ThaTharI; ThaTarI manAmuM vi0 bag2aira nAmakA (2) jisameM likhanevAleke dastakhata na hoM; gumanAma nano puM0 nakAra napATa vi0 kharAba ; gaMdA ; bhaddA mapANiyuM vi0 binA pAnIkA; jisameM pAnI na ho ( 2 ) jo binA sIMce vikasita huA ho ( 3 ) bezaUra ; besalIqA napAsa vi0 phela; anuttIrNa napuMsaka vi0 napuMsaka liMgakA ( vyA.) (2) puruSatvahIna (3) puM0 hijar3A; napuMsaka; hIjar3A naphaka vi0 befikra; nizcita naphaTa vi0 bezarma ; nirlajja naphaTAI strI0 nirlajjatA ; bezarmI 270 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nama naphAlora vi0 nafA uThAnekI vRttivAlA; nafAkhora [vRtti; naphAkhorI naphAkhorI strI0 jyAdA nafA cAhanekI maphika vi0 dekhiye 'naphakarUM' napho puM0 nafA; munAfA ; lAbha; prApti naphotoTo puM0 lAbha-hAni (2) nafAToTA nikAlanekA hisAba; gaNitakA eka bhAga; 'prophiTa enDa laoNsa' nabalAI strI0 nirbalatA ; kamajorI mabaLaM vi0 nirbala; kamajora navApuM vi0 binA bApakA (2) binA - bApakA; yatIma ; anAtha (baccA) navIro puM0 beTe yA beTIkI saMtAna mabhamaMDala ( - La ) na0 AkAzamaMDala; khagola nabhabuM a0 kri0 nibhanA; TikanA (2) nirvAha honA; pusAnA; nibhanA ( 3 ) kAmacalAU honA; kAma calanA; nibhanA nabhAva puM0 nibAha; gujara; nirvAha nabhAvakuM sa0 kri0 nibhAnA; nibAhanA nabhomaMDala ( - ) na0 dekhiye 'nabhamaMDala' namaka na0 namaka; nona namaNa na0 jhukanA; nata honekI kriyA (2) deva pUjAkA jala namaNuM vi0 jhukA huA; namita ( 2 ) va; Ter3hA (3) salonA; sundara; bAMkA (nAka) [lA. ] mamatuM vi0 nIce kI ora jhukatA yA DhaLatA huA; nIcA (2) eka ora nIce zukatA huA (tarAjUkA palar3A ) (3) DhIlA ; narma (4) namra; vivekI ( 5 ) na0 dabanA; pIche haTanA; hAra svIkAra karanA / [ - Apa, jokhavaM, mUkabuM = taulameM jyAdA denA ( 2 ) apanA Agraha For Private and Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nama chor3a denA; bAta nIce DAlanA; girakara saudA karanA; rAma khAnA; DhIla denA (3) hAra qabUla karanA; lohA mAnanA / namato divasa = DhalatA dina (2) patanakA samaya; bure dina / namato pahora = sUryAstakI ora DhalatA samaya.] namavaM sa0 kri0 jhukanA; nata honA (2) namana karanA (3) namra bananA (4) tAbe - adhIna honA; zaraNameM jAnA [lA. ] / [ namI paDabuM = mAfI mA~ganA; tAbedAra honA; zaraNameM jAnA. ] namAyuM vi0 binA mA~kA (baccA) namAramUMDa vi0 niThallA; bekAra (2) niraMkuza (3) begharabArakA; nigor3A namAlaM vi0 jisameM kucha dama yA zakti na ho; binA bisAtakA [ tarIna namUnA (ne) vAra vi0 uttama; behanamUno puM0 namUnA; bAnagI ( 2 ) vaha asala prati yA cIz2a jisa parase naqala kI jAya; mUla prati namyuM vi0 jhukA huA; nata ( 2 ) na0 dabanA; pIche haTanA / [ - Apa = bAta nIce DAlanA; g2ama khAnA; DhIla denA (2) hAra qabUla karanA. ] nara puM0 nara; puruSa; marda (2) manuSya (3) cUla (kivAr3akI) [ mala naraka na0 naraka; doz2akha (2) viSThA; naragisa, narageza na0 naragisa naradhuM na0 bAyA~; tabalA [ [vyA.] narajAti strI0 puruSavarga ( 2 ) puMliMga naraNuM vi0 nahAra; nirAhAra naratuM vi0 kharAba; gaMdA; nikRSTa naradama vi0 nirA; zuddha; eka hI qismakA ; khAlisa (2) a0 nirA; bilakula 271 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navaTAMka narama vi0 mulAyama; komala ( 2 ) namra; vinayayukta (3) narma; DhIlA (4) nirbala, kamajora naramAI strI0 narmI naramAvA na0 ba0 va0 nara aura mAdA (2) kulAbekI jor3I; qabz2A naramAza strI0 narmI; namratA naramo puM0 eka prakArakI kapAsa ; naramA naravA (vA' ) puM0 dekhiye 'naravo' naravaM vi0 taMdurusta ; niroga (2) a0 nirA; nipaTa; ekadama naravo (vo' ) puM0 qAyamI baMdobastavAlI jamIna ( 2 ) z2amInakA vaMzaparaMparAse prApta kArabAra narasa ( -suM) vi0 nIrasa ( 2 ) burA; gaMdA narAja strI0 raMbhA ; sabbala narANI strI0 naharanI ( nAIkI ) nAtALa a0 dekhiye 'naradama'; nipaTa na vi0 niroga (2) a0 bilakula ; nirA nareNI strI0 dekhiye 'narANI' nayuM vi0 niroga (2) a0 bilakula ; nirA; nipaTa nala puM0 dekhiye 'naLa ' nava vi0 nayA; nUtana; nava nava vi0 nava; nau; 9 / [ -gajanA namaskAra karavA = se dUra bhAganA; dUrase TAlanA / nejAM thavAM, nejAM pANI UtarayuM = bhArI saMkaTa A par3anA; gata bananA.] navaja ( - ju) vAna vi0 naujavAna; navayuvaka (2) puM0 navayuvaka navajobana na0 car3hatI javAnI; navayauvana rain vi0 chaTAMka (2) na0 chaTA~ka; chaTaMkI (bATa) For Private and Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org raiki racint strI0 reateyuM na0, chaTaikakI nApa yA bATa; chaTAMka navaDAvaj (na) sa0kri0 nahalAnA (2) ThaganA; nuqasAna karanA; pAnI pheranA navatara (--) vi0 nayA; navInatara navanejA puM0 ba0 va0; strI0, navanejAM na0ba0va0 mahAsaMkaTa navamI strI0 navamI (2) vi0 strI0 navIM navarAI strI0 furasata; niThallApana navarAta (02) strI0 caitra aura AzvinazuklakI pahalI nava tithiyA~ ; navarAtra navarAva (na) sa0 kri0 dekhiye 'navaDAvaj' navarAza strI0 dekhiye 'navarAI' navaraM vi0 binA kAma-dhaMdhekA; jo khAlI baiThA ho; niThallA ; bekAra (2) kAmase fArig2a; nivRtta navasaMdhUpa vi0 bilakula bekAra navaroja puM0 vasaMta RtukA samAna dina aura rAtavAlA divasa ( 2 ) pArasiyoMke varSakA pahalA dina ; nauroja navala strI0 upanyAsa; nAvala navalakathA strI0 upanyAsa; nAvala navalakha vi0 nau lAkhakI qImatakA (2) agaNita ( 3 ) amUlya 'navalikA strI0 choTI kahAnI; kahAnI mavalohiyuM vi0 jisakI nasoMmeM nayA lahU baha rahA ho; javAna - navazikhAu vi0 nausikhuA; sIkhatara navazekuM vi0 thor3A garma ; kunakunA navasA (0) ra puM0 navasAra; nausAdara (kSAra) navastraM vi0 naMgA; vivastra nabAI strI0 nayApana; navInatA ( 2 ) acaraja (3) apUrvatA; adbhuta 272 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naveli navAja sa0kri0 premapUrvaka svAgata karanA; abhivAdana karanA ( 2 ) bheMTa denA navAjiza strI0 navAjiza; kRpA (2) bheMTa upahAra 99 navAjUnI strI0 tAjI khabara ( 2 ) uthala-puthala; bhArI ulaTa-palaTa navAjeza strI0 dekhiye 'navAjiza' navANa (na') na0 jalAzaya navANu ( - ) vi0 nimnAnabe ; nimnAnave; [ lAvArisa navArasa (su, suM, - siyUM) vi0 napuM vi0 nayA; navIna; nUtana; apUrva (2) turatakA; tAz2A; zurUkA ( 3 ) nausikhuA; anubhavahIna; aparicita; kaccA (4) apUrva; ajanabI (5) jisakA upayoga pahale na kiyA ho; korA ; achUtA ( 6 ) badalA huA; nayA; sthAnApanna (7) naye sirekA / [navI AMkhe = naye jamAnekI najarase (dekhanA) / lohI = javAnIkA joza / nave janme Avaj = bhArI Afata yA jAnalevA bImArIse bacanA | nave nAma = naye sirese. ] [ uthala-puthala ho navaMjUnuM vi0 jisameM bhArI hera-phera yA nanakkora vi0 bilakula nayA navaM savaM vi0 turatakA; hAlakA ; tAjA (2) aparicita; ajJAta naveNa (na' ) strI0 rasoIghara; caukA ( 2 ) vaha sthiti jisameM bhojanase pahale kisIko chuA na jAya navelI strI0 navoDhA; dulahina navesara ( 0 thI) a0 naye sire se maveLiyUM (na') na0 sa~karI, taMga galI; sakiyArI (2) gharake pichavAr3ekI galI; aMtarikA For Private and Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naveLI 273 maveLI (na') strI0 dekhiye 'naveLiyu' ne bhAgaLa jahA~ jAjo vahA~ kama(2) pAnI jAnekI nAlI nasIbI, durbhAgya peza aayegaa| (boIna) maLU (na') na0 dekhiye 'naveLiyu' ca% kisI para mAdhAra rakhanA. narvebara puM0 navaMbara maseka sa. kri0 dekhiye 'masIka' navyAzI (-sI) vi0 navAsI; 89 nasotara na0 eka vanauSaSi; nisoya mabANu(-)vi0 dekhiye 'navANu'; 99 mastara na0 naztara (kriyA aura aujAra) mazAlora, nazAbAja vi0 nazAkhora; nahAra ma0 kuttekI jAtakA eka hiMsaka. nazebAja pazu; sonahA nazo puM0 nazA; kaifa nahi ma0 na; nahIM nasa strI0 nasa; raga (2) pattekA rezA; nAhitara a0 nahIM to; varanA; anyathA rg|[-prviins-ns pahacAnanA; nahi na0 nAkhUnase saTI huI camar3Iasaliyata, mUla kAraNa, prakRti yA vAlA bhAga . kharI bAta khoja nikAlanA. nahivat 10 nahIMvat parAsA nasakorI strI0 nAkake bhItarakI mulA- nahIM a0 dekhiye 'nahi yama camar3I (2) nakasIra / -yana / mahItara a0 dekhiye 'nahitara phUTavI= nakasIra bhI na phUTanA; bAla / nahera (nheM) strI0 nahara bhI bAMkA na honA.] [nAka mahotuM (nhoM) a0 ki0 nahIM thA / nasako na0 nAkakA cheda; nathunA (2) nahora puM0 paMjekA nAkhUna; nala (2) masavANa vi0 azakta; DhIlA; nihAla nakhakSata; nahaTTA [AjipI nasAra sa0 kri0 'nAsavu' kA preraNA- nahorA puM010va0 nihorA; cirIrI; rthaka rUpa; bhgaanaa| [nasADI na= maLa puM0 peTakI bar3I mAta; nalA (2) dUsarekI auratako bhagAkara le jAnA; pAIpa ; nala (3)nala raajaa| -eTI bhagAnA.] babAdasta laga jAnA; peTa chuuttnaa| masiyata strI0 nasIhata; sIkha (2)sajA -bharAvA=AMtoMmeM sUjana AnA; bAteM nasIka sa0 ki0 sinakanA; chinakanA phUla jAnA.] nasIba na0 nasIba; bhAgya |[-aj naLAkAra vi0 nalAkAra mAvaq=nasIba aajmaanaa|-udhr, naLiyu na0 nariyA; khaparaila; khaparA khUla, jAgavU = nasIba khula jAnA, naLI strI0 phukanI; narI (2) eka camakanA, jAganA, sIdhA honaa| -nuM U~cA nalAkAra baratana; U~cI nAMda UMdhU,-phUTalaM = kamanasIba / -nuM pAMbaDaM jaisA baratana pharavU = bhAgyodaya honA; nasIba naLo puM0 bar3I nalI (2) pairakI laMbI plttnaa| -pharavU = burese acche dina haDDI; nalA (3) ghuTanese lekara peTa AnA; bhAgyodaya honA; nasIba takakA hissA (4)dhAtukA bar3A nalApalaTanA / -phUTaq= nasIba phUTanA; kAra baratana [rUpa; DalavAnA kismata bigdd'naa| ye ugalA AgaLa naMtAva sakri0 'nAMkhavu'kA preraNArthaka gu. hiM-18 For Private and Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org maMkhA cAvaM a0kri0 'nAMkhaM' kA karmaNi; DAlA jAnA (2) dubalA ho jAnA; nicur3anA (3) ke karanA / [ naMkhAI jayaM = (zarIra ) atyaMta durbala, kamajora honA; nasa DhIlI honA; hausalA pasta honA; dila TUTanA.] naMga na0 eka bIja; naga; adada ( 2 ) hIrA; naga (3) [lA. ] mUrkha (4) dhUrta manuSya [ cIjako ) 0kri0 tor3anA (prAyaH kA~cakI ma0kri0 TUTanA ( prAya: kAMca kI cIkA ) [ niMdA karanA naMdadhuM sa0 kri0 dekhiye 'naMdaghavaM ' (2) naMdavaM a0 kri0 AnaMdita honA nA a0 nahIM, na; mata ( 2 ) strI0 nakAra / [ -saMbhaLAvavI = inakAra karanA; niSedha karanA. ] nAumeda vi0 nAummeda; nirAza nAka na0 nAka ( 2 ) [lA.] AbarU; nAka / [-kaMdhuM karabuM = ghamaMDa-garva karanA; itarAnA / -- kapAI javuM = nAka kaTanA / --kApavuM = nAka - kApe evaM = bhotharA ; kuMda; khuMDA / - ghasavuM = nAka ghisanA ; nAka ragar3anA / -nI dAMDIe = nAkakI sIdhameM / -para mAkha besavI = nAka para makkhI baiThanA / - maraDavuM = nAka sikor3anA / -mAM UMTa cAlavAM, pesavAM = khUba garva honA; aiMThanA / --loTI tANavI = nAka ragar3anA, ghisanA.] nAkakaTTu vi0 nakaTA; nakakaTA (2) behayA ; nakaTA kATanA / nAkalITI strI0 nAka ragar3anA; nAkaghisanI ; nakaghisanI [ baMdhI ' nAkAbaMdI ( -SI) strI0 dekhiye 'nAke - 274 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAmara nAkuM na0 cheda (2) sUIkA cheda ; nAkA; A~kha (3) jakAta vasUla karanekA sthAna; nAkA; cuMgIghara ( 4 ) jahA~ bahuta rAste milate hoM vaha sthAna; eka tarahakA caurAhA (5) rAstekA sirA, mor3a yA pravezadvAra ; nukkar3a; nAkA (6) gA~va pravezake lie liyA jAtA kara; cuMgI ; rAhadArI nAkedAra puM0 nAkedAra ; rAhadAra nAkebaMdhI strI0 nAkAbaMdI; nAkebaMdI nAma sa0 kri0 dekhiye 'nAMkhavuM' nAsudA puM0 jahAjakA kaptAna; nAqhudA nAkhorI strI0 dekhiye 'nasakorI' nAlodaM na0 nAka nAgakesara na0 eka vanauSadhi; kabAba - cInI ; nAgakesara nAgaDaM vi0 dekhiye 'nAguM' nAgaDo puM0 sAdhuoMkA eka sampradAya; nAgA (2) sAdhu ( tiraskArameM) (3) dhUrta vyakti [lA. ] nAgaNa ( - NI) (Na) strI0 nAgina ; nAgana (2) eka gahanA nAgaNuM na0 baratana uThAneke lie lagAyA jAnevAlA sarakIlI gA~ThavAlA rassIkA gherA; phaMdA ; azvina ( 2 ) mathAnIkI rassI; netI (3) halase juA bA~dhanekI rassI ; nAgala nAgapAMcama (ma) strI0 nAgapaMcamI nAgara vi0 nAgara; nagara - saMbaMdhI ( 2 ) sabhya (3) catura; nAgara ( 4 ) nAgarakI jAtikA (5) puM0 nAgara jAtikA vyakti; nAgara (6) (vyaMgameM) harijana ; mehatara (7) strI0 soMTha ; nAgara nAgaraDI ( - Na) strI0 nAgarakI strI nAgaraNuM na0 dekhiye 'nAgaNaM' For Private and Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhUrtatA nAgaramotha 275 nAta nAgaramotha (tha,) strI0 nAgaramothA polA DaMThala; nAla (4) [lA.] vRtti; nAgaravela(-lI) (la,)strI0 nAgarabela jhukAba (5) lagAma; kAbU (6) garanAgarika vi0 nAgarika; nagarakA (2) dn| -jovI = nAr3I-parIkSA; namja puM0 nagaravAsI; zaharI (3) rASTrakA para u~galI rakhakara dekhanA (2) manoAma AdamI; nAgarika, 'siTiz2ana' bhAvoMkA jhukAva dekhanA. nAgalI strI0 eka moTA anAja; nAcanI nAraNa na0 juA bA~dhanekI rassI; mAgAI strI0 nirlajjatA; bezarmI (2) nAgala; nASA; nArI nAgachaDI strI0 do yA jyAdA raMgoMke nAguM vi0 nagna; vivastra; maMgA (2) sUtako DorI; nArA; nAr3A alaMkArahIna ; zobhAhIna ; khAlI; mNgaa| nArI strI nAr3I; nabja (2) choTI (nAka, kAna Adi) (3) lA.] DorI; nAr3A bezarma (4)dhUrta; kaaiyoN| [-olavU mArDa na0 choTI DorI; nAr3A (2) = bIbhatsa bolanA (2) mukara jAmA; lAka raMgakA DorA; rakSAsUtra; nAr3A jhUTha bolanA.] (3)nefemeM DAlanekI DorI yA fItA; nAgaMpUgaM vi0 naMga-dhaDaMga; naMgA-muMgA nAr3A; ijArabanda (4)jUr3A bA~dhanekA nAgoDiyuM vi0 naMgA; nagna DorA; coTI (5) haMda; maryAdA / nAca puM0 nAca, nRtya yA usakA jlsaa| [-choDaq = pezAba karanA (2)badai yA kiravA tamAzA karanA (2)(manameM) tanAva DhIlA karanA] [AvamAnA alaga alaga taraMga krnaa| -nacAvavA nANa, sa0 kri0 parakhanA; kasamI; = nAca nacAnA. .. . nANAkIya vi0 Arthika; mAlI nAca, a0 ki0 nAcanA ....... nANAbajAra na0 sarAfoMkA bAjAra; nAchUTake a0 nAcAra; lAcAra hokara sarAfA (2) jauharI bAjAra nAjara puM0 adAlatakA eka adhikArI mANAbhIra strI0 paisekI taMgI; taMgadastI; 'nAjira' (2) hijar3A; hIjar3A . artha- kaSTa nAjukAI strI0 najAkata; latAfata nANAmaMtrI puM0 arthasaciva; vittamaMtrI nATaka na0 nATaka; dRzya-kAvya (2) nANAvaTI puM0 sarAfa (2) mAladAra [lA.] bhada; faz2Ihata (3) DhoMga vyakti nATakaceTaka na0 hAsya-vinoda; nATaka- nANAzAstra na0 arthazAstra ceTaka [(2)DhoMgI [lA.] nANAzAstrI puM0 arthazAstra jAnanenATakI vi0 nATaka jaisA; nATakIya vAlA; arthazAstrI; vittaprabaMdhaka nATikA strI0 choTA nATaka; nATikA nANAM ma0ba0va0 paisA; dhana (2)mUlya nAThAbArI strI0 bhAganekI khir3akI, nANuM na0 calatA sikkA; mudrA (2) mArga yA upAya; cora daravAjA dhana; paisA; artha nADa (Da,) strI0 nAr3I; nabja; raga (2) nAta (ta.) strI0 jJAti; birAdarI; camar3ekI rassI; nAdhA (3) kamalakA __ jAti; eka hI kula, jAti yA vargakA For Private and Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mAtajAta www.kobatirth.org (2) jAtivAloMko janasamudAya diyA huA bhoja / [-bahAra mUkabuM = *birAdarIse khArija karanA; jAticyuta karanA. ] = nAtajAta strI0 jAta-pA~ta nAtaripuM vi0 jisane karAvA kiyA ho; karAvA - saMbaMdhI (2) jise karAvA karanekI chuTTI ho (vyakti, jAti Adi) (3) jo eka qismaMkA na ho; bemela nAtaraM na0 nAtA; saMbaMdha; udA0 'gAma nAtare bhAI (2) bevA yA tyaktAke * sAtha punarvivAha; karAvA; samAI (3) bemela jor3A (cIja) / nAsare jayaM karAvA karanA; (kisIke ) ghara baiThanA / mAtare lAvayuM = bevA yA tyaktAkA pANigrahaNa karanA; gharameM DAlanA . ] nAtabaro puM0 jAti-bhoja nAtAla strI0 IsAI tyauhAra ; krisamasa nAtIla vi0 jAtikA; birAdarIkA nAma strI0 baila vagairahakI nAkameM pahanAI jAnevAlI rassI; nAtha ( 2 ) (nAkakI) natha (3) jamInakI ghulAI rokaneke lie bAMdhI jAtI meMr3a ! bA~dha ; pAla [ rassI; tabhI nAvanuM na0 tarAjUke palar3e bA~dhanekI nAtha sa0kri0 (bailako) nAtha pahanAnA; nAthanA ( 2 ) basameM karanA; nAthanA (3) cAla sikhAneke lie pheranA; - sadhAnA ; nikAlanA nAda puM0 nAda; ghoSa ; dhvani; AvAja (2) vAcA yA varNoMke uccAraNameM eka prakArakA bAhya prayatna; nAda (3) [lA.] Adata; casakA (4) lau; dhuna; lagana (5) garva / [ -Utarabo = garva TalanA, utaranA; ghamaMDa cUra honA / 276 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAma = -mAM paDa, -lAgayo, nAde caDaM : lata laganA; dhuna savAra honA; lagana laganA.] nAdAra vi0 nAdAra; g2arIba (2) jisakA divAlA nikalA ho yA jisane divAlA nikAlA ho; divAliyA (3) puM0 divAliyA [ divAlA nAdArI strI0 nAdArI; g2arIbI ( 2 ) nAnakaDuM vi0 nanhA; choTA nAnakhaTAI strI0 nAnakhatAI nAnapa (nA') strI0 kamI; kSati; khoTa (2) kuTuMbameM bar3e AdamIkA na honA nAnapaNa (nA) naM0 bacapana; chuTapana nAnama (nA) strI0 choTApana; choTAI (2) kamInApana; ochApana ( 3 ) kamI; khAmI; kSati (4) dekhiye 'mAnapa' naM. 2 nAmuM (nA) vi0 choTI umrakA; choTA ; kamasina (2) qadameM alpa; choTA (3) halakA ; ochA [lA. ] / [nAnA bApanuM = hIna kulakA / nAne moMe = choTe mu~ha.] nAsUnaM vi0 mAmUlI; sAdhAraNa ; nAcIja nAnyatara vi0 napuMsaka liMgakA [vyA. ] nApasaMdagI strI0 nApasandagI ( 2 ) mAnya na honA; mAnyatA na denA [ saMda nApAsa vi0 dekhiye 'napAsa' (2) nApanAma na0 nAma (2) khyAti; nAma (3) smAraka; yAdagAra; nAma ( 4 ) kisI vyakti, vastu AdikA saMjJArUpa zabda saMjJA; nAma / [ -karavaM kADhavu = khyAti prApta karanA; nAma karanA ( 2 ) [lA.] badanAma honA; nAma DUbanA / --javA devuM = nAma na lenA; ( kisIse) bahuta adhika bacanA; prasaMga taka na cher3anA / devaM, For Private and Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nAmacIna lebuM = ( kisIkA) nAma lekara kahanA ; pukAranA; bulAnA (2) [lA. ] cunautI denA; parezAna karanA; satAnA; rUbarU kahanA yA kucha karanA; nAma lenA / -boLabuM = nAma DubAnA / --mUka = nAma na lenA / nAme caDAvakuM = ( ko ) haqadAra banAnA; dastAbeja yA qarArameM usakA nAma likhavAnA; ( kisIke ) nAma para kisIke nAma / nAme mAMDavu, nAme lakhavaM = bahImeM ( kisIke ) nAma raqama likhanA; ke pAsa itane rupaye haiM yaha likhanA ; nAme likhanA. ] nAmacIna nAmajAduM vi0 nAmI ; prasiddha nAmajoga (jI) vi0 aMdara jisakA nAma likhA ho use hI mile aisA (huMDI ) nAmaThAma na0 nAma aura patA ; siranAmA nAmadAra vi0 nAmadAra; nAmavara ( 2 ) mAnanIya [ dhAtu; nAmadhAtu [vyA.] nAmadhAtu puM0 saMjJApadase banAyI huI nAmadhAraka, nAmadhArI vi0 nAma dhAraNa karanevAlA; nAmadhArI; nAmadhAraka (2) nAmadhArI; jhUThA; DhoMgI nAmanA strI0 nAma; kIrti; nAmavarI nAmanizAna na0 nAmanizAna; nAmonizAna ; 1 nAmanuM vi0 nAmaka; nAmakA (2) kahanebharako nAmamAtra ; nAmadhArI nAmamAtra vi0 kahanebharako nAmamAtra nAmayogI vi0 saMbaMdhasUcaka (avyaya) [vyA. ] [ honA nAmarajI strI0 anicchA; maraz2I na nAmarAzi vi0 eka nAmakA ; eka rAzike nAmavAlA nAmarda vi0 nAmarda; Darapoka nAmavaI, nAmardI strI0 nAmardI ; bhIrutA 277 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAla nAmabuM sa0kri0 jhukAnA; navAnA [ pa . ] (2) ur3elanA; girAnA (3) a0 kri0 mur3anA; kI ora jAnA nAmaMjUra vi0 nAmaMjUra; asvIkRta nAmAMkita vi0 prakhyAta; nAmI-girAmI nAmI (0dhuM) vi0 nAmI ( 2 ) sundara nAmuM na0 jamA-kharcakA hisAba; hisAbakitAba; lekhA (2) haqa; lAga (3) varNana; gAthA; udA0 zAhanAmuM / [-kara = ( - ke yahA~se) udhAra lAnA, lenA | cAla = ( - ke yahA~se) udhAra mAla lAnekA vyavahAra honAM.] nAme a0 ke nAma; ke khAte nAmozI strI0 beijjatI; loDana; nAmusI [ jAtikA AdamI nAyako puM0 surata jilekI AdivAsI nADI strI0 ( pahiyoMkI) nAmi; cakranAmi ; piMDI ( 2 ) nArI; nASA nAraMgI vi0 nAraMgIke raMgakA; nAraMgI (2) strI0 nAraMgI ( phala aura per3a) nArAja vi0 mArAja; raMjIdA ; nAkhuza nArAjagI, nArAjI strI0 nArAjI; nAkhuzI nAriyeLa na0 nAriyala; zrIphala nAriyeLI strI0 nAriyalakA per3a; nAriyala [ mA; nAriyala pUrNimA nAriyeLI pUrNimA strI0 zrAvaNI pUrNi nArIjAti strI0 strIjAti (2) strIliMga [ vyA. ] mAru puM0 nAI, bArI, bar3haI Adi loga; paunI; negI- jogI (2) paunIkA lAga yA nega nAdaM (nA' ) na0 pake hue jarUmameM banA huA gaharA chidra ( 2 ) naharuA ; nArU nAla strI0 nAla (kamala AdikI DaMDI) For Private and Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nAlAyakI nAlAyakI strI0 ayogyatA nAlezI ( -sI) strI0 niMdA; burAI; dagoI 278 nAva strI0 nAva / [calAvavaM, ThelabuM gRhasthI calAnA; ghara sa~bhAlanA. ] - nAvaDI strI0 DoMgI; kiztI ; choTI nAva nAvasuM na0 choTI nAva; DoMgI nAvaNa (nA' ) na0 nahAna; snAna ( 2 ) - nahAnekA pAnI (3) rajasvalAkA sahAnA; Rtu-snAna (4) raja; Artava nApaNiyaM (nA) na0 nahAnekI jagaha; hammAma : nAvAkepha vi0 nAvAqifa ; anajAna nAvika puM0 nAvika; mA~jhI (2) * karNabhAra; nAvika nAvI: puM0 nAI; hajjAma nAza puM0 nAza; saMhAra; barabAdI ( 2 ) nukasAna; ToTA nAzavaMta, nAzavAna vi0 nAzavAna; nazvara ; bhaMgura [ nAsa; nasya mAsa puM0 nAkase dhuA~ yA bhApha lenA; mAsatapAsa strI0 khoja; talAza: chAnabIna [ pAtI nAsapAtI strI0; na0 eka phala; nAzanAsaMbhAga strI0 bhagadar3a nAsa a0 kri0 daur3anA ( 2 ) bhAganA; palAyana karanA (3) pIche haTanA; pichalanA / [ nAsatAM bhoMya bhAre paDavI = bhAganA muzkila ho jAnA. ] nAsAnAsa (sI) ( sa ) strI0 daur3A daur3I; daur3adhUpa (2) bhagadar3a nAsi (sI) pAsa vi0 nirAza; mAyUsa ; nAummeda [ roga nAsUra na0 nAka aura gale AdikA eka nAsto puM0 nAztA; jalapAna Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAMsa nAhaka a0 nAhaqa; akAraNa ( 2 ) binA haqa; anyAyase nAhakanuM vi0 vyartha; nAhaqa nAha (nA' vuM ) a0kri0 nahAnA / [ nAhI nAkhayuM = - ko khatma, pUrA huA yA marA huA samajhanA (2) koI AzA yA riztA na rakhanA ( 3 ) zoka yA ciMtA chor3a denA. ] [ Darapoka nAhimata vi0 pastahimmata ; behimmata; nALa puM0 nAla(ghoDe, baila, jUte AdikA ) nALa puM0 laMbI, khokhalI DaMDI yA nalI; nAla ( 2 ) ( garbhastha zizukA ) nAla; A~vala ( 3 ) strI0 sa~karA, taMga rAstA yA galI; galiyArA (4) nariyA khaparA (5) paranAlA (6) baMdUkakI nalI; nAla nALacaM ( - buM) na0 eka sirese baMda bA~sakI khokhalI nalI; coMgA nALiyaM na0 sa~karI, taMga galI yA rAstA ; galiyArA [ 'nAriyeLa' Adi nALiyera, ( - rI), (-rI pUnama ) dekhiye nALo puM0 pAnImeM honevAlI eka bela; prasAriNI latA; caMdraparNA nAMkha (0) sa0kri0 DAlanA; pheMkanA ; jhir3akanA (2) dUra karanA; bAjU para karanA; par3A rahane denA; chor3a denA (3) rkhn| ; dharanA; DAlanA; udA0 'ghAsa ahIM nAMkhavAnuM che', 'talavAra para hAtha nAkhyo (4) aMdara DAlanA, chor3anA; udA0 'goLa nAMkho teTalaM gaLadhuM thAya' (5) kArIgarake yahA~ cIz2a taiyAra karAneke lie sauMpanA; de AnA; udA0 'joDA, kapaDAM vagere nAkhyAM' (6) kara, jakAta lagAnA / [nAMkhI mUkavuM, rAkhavu = cIja kharIda For Private and Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nAMgara kara rakha chor3anA (2) nikammI cIjako bhI rakhe rahanA. ] nAMgara (0) sa0 kri0 laMgara DAlanA (2) jotanA; nA~dhanA mikA puM0 nikAha; zAdI vivAha nikAla puM0 faisalA ; nibaTArA (2) nikalanekA rAstA ; nikAsa + nikAza (sa) strI0 mAlakI paradezameM ravAnagI; nikAsI; niryAta nikhAra puM0 mA~r3I nikAlanA; nikhAranA (2) mA~r3I (3) bar3A bhATA (4) vaha sthiti jisameM bhATeke bAda bAraha minaTa taka samudrakA pAnI sthira-acala rahatA hai [lanA; nikhAranA fare sa0 kri0 dhonA; mA~r3I nikAnikhAlasa vi0 pAka-dila; nikhAlisa nilAlasatA strI0 pAkadilI nigAha strI0 nigAha; dRSTi (2) [lA.] dekha-rekha ; dhyAna; khabara; saMbhAla (3) nigAha ; meharabAnI / [-rAjavI = dhyAna rakhanA; nigAha rakhanA; nigarAnI rakhanA ( 2 ) meharabAnI rakhanA. ] nigALa puM0 baratana Adi para lagA huA chIMTA; dAg2a (2) gAr3hA rasa (3) chAnaneke bAda bacA huA kacarA, nidhAra midhA strI0 dekhiye 'nigAha ' nicoDa puM0 nicor3a ( rasa, jala Adi ) (2) sAra; nicor3a; niSkarSa [lA. ] nicovaj sa0kri0 nicor3anA; gAranA (2) nicor3anA; zoSaNa karanA [lA. ] nicovAyuM a0kri0 'nicovavu' kA karmaNi 279 nitAra puM0 niyAra ( tarala padArtha ) nitArakhaM sa0 kri0 nithAranA fresh a0 nidhar3aka; bekhaTake Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niyama nipajAva sa0 kri0 'nIpajavuM 'kA preraNArthaka; utpanna karanA nibhADo puM0 dekhiye 'nimADo' nibhAva puM0 guz2ArI; nibAha; nirvAha (2) AdhAra; sahArA / [-karavoH jaise-taise pUrA karate rahanA; cAlU rakhanA (2) pAlana-poSaNa karanA; nibAhanA. ] mibhAva sa0kri0 'nIbhavu' kA preraNArthaMka = (2) nibAhanA; nibhAnA ( 3 ) jaise-taise nirvAha karanA ( 4 ) jyoMkA tyoM banAye rakhanA; calA lenA; nibhA lenA nimaka na0 nimaka; namaka nimaNUka strI niyukti; tainAtI (2) pagAra; vetana [lekhAparIkSaNa nimatANI puM0 jA~ca ; hisAbakI jA~ca nimatAnadAra puM0 hisAbakI jA~ca karanevAlA; lekhAparIkSaka; anveSaka nimaMtraka kuThe nimaMtraka; sabhA Adi bulAnevAlA; 'kanvInara " nimaMtraNa na0 nimaMtraNa; nyotA; dAvata nimaMtra sa0 kri0 nimaMtraNa, nyotA denA nimaMtrI puM0 dekhiye 'nimaMtraka' ' nimADo puM0 Ava (2) kumhArakI bhaTThI nimArbu a0 kri0 niyukta honA nimALI puM0 bAla; keza nimitta na0 kAraNa; nimitta ( 2 ) hetu; lakSya; nimitta ( 3 ) yoga; zakuna (4) tohamata ( 5 ) dikhAvaTI kAraNa; nimitta; bahAnA niyama puM0 niyama; qAnUna; kAyadA (2) rIti; prathA; cAla (3) vrata; Teka; pratijJA ( 4 ) baMdhana; niyaMtraNa; niyama (5) ThaharAva; prastAva / [pALavo = vratakA pAlana karanA (2) niyamAnusAra calanA / -bAMdhavI: For Private and Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - niyamasara 280 niveDo kAyadA karanA; niyama banAnA (2) nirUpa, sakri0 kisI viSayakA nirUrIti, paddhati yA prathA rakhanA.] paNa karanA; ThIka-ThIka samajhA denA; niyamasara a. niyamake anusAra; bayAna karanA (2) avalokana karanA; bAkAyadA AlocanA karanA niyamAvali (-lI) strI0 niyamoMkI nirNAyaka mata na0; paM0 nirNAyaka mata; paraMparA (2) taMtra yA saMsthAke niyama, 'kAsTiga voTa' kAyade Adi / nivezavaM sa.. kri0 nirdeza karanA; niyAmaka vi0 niyamameM rakhanevAlA; batalAnA (2) AjJA, hukama yA nirdeza vyavasthA karanevAlA; niyAmaka (2) karanA [nizcaya karanA puM. aisA puruSa ; niyAmaka (3) nirdhAra sa0 ki0 nirNaya karanA; vizvavidyAlayakI prabaMdha samitikA nirbala(-La) vi0 nirbala; azakta sabhAsada; 'seneTera' nivaLatA strI0 nirbalatA; kamajorI niyAmakasabhA strI vizvavidyAlayakA nirbheLa vi0 binA milAvaTakA; zuddha; taMtra calAnevAlI sabhA; prabaMdhakAriNI khAlisa .. sabhA; 'seneTa'. nirma, sa0kri nirmANa karanA; racanA birabAra puM0 nirdhAra; nizcaya; nirNaya karanA (2) taya karanA; ThAnanA (2) a. nizcayapUrvaka; niradhAra nirmaLa vi. nirmala; svaccha; pavitra viramA sa0 ki0 dekhiye 'nirdhAra' nirmAtA puM0 nirmAtA; 'proDaghusara' niranirALe vi0 alaga-alaga ; vividha nirmAlya strI0; na0 nirmAlya (2) vi0 bejAna; nissatva nirAkaraNa na phaisalA; aMta; nirAkaraNa nirmAvavaM sakri0 'nirmavu'kA preraNArthaka (2) nAmaMjUra karanA; radda karanA nirmA, a0 ki0 nirmita honA; racA nirAzAvAdI puM0 (2) vi0 nirAzA- jAnA(2)taya honA [bAdhAke vAdameM mAnanevAlA; 'pesimisTa' nirvighne a0 nirvighna; binA vighnanirALU vi0 nirAlA; vilakSaNa; nivAja, sa0 kri0 siropAva, inAma, ajIba; alaga; nyArA pada, khilaata Adi dekara saMtuSTa nirAMta (ta,strI0 phurasata ; khAlI vakta karanA [nivAranA [pa.] (2) ArAma; sukha; caina (3) yuddha nivAravaM sa0 kri0 rokanA; haTAnA; AdikA ruka jAnA yA na honA; nivRtti strI0 sukha ; caina; ArAma (2) zAnti; slaamtii|[-thvii, vaLavI = phurasata; avakAza (3) (saMsArase) nizcita honA; fikra TalanA.] nivRtti (4) nivRtti; kAma na karanA; nirAte a0 ArAmase; phurasatameM (2) pravRttikA abhAva (5) naukarIse nivRtta .binA utAvalI yA daur3a-dhUpa kiye honA; avakAzaprApti (6) samApti (3) cainase; sukhase nivege puM0 niber3A; phaisalA; sulajhAva; nirupayogI vi0 nirupayogI; nikammA nibaTArA (2)aMjAma ; samApti; aMta For Private and Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nizA nizA strI0 sila (pattharakI paTiyA ) nizAtaro puM0 baTTA; lor3hA ( pIsanekA) nizAna na0 DaMkA ; bhorakA ghaMTA ; gajara (2) U~Ta parakI naubata nizAna na0 nizAna; cihna ( 2 ) nizAnA; lakSya (3) jhaMDA; nizAna / [ -kara = aMkita karanA; cihna lagAnA / --caDaM = yuddhakA nizAna, jhaMDA laharAnA / tAkayuM, mAMDamuM= nizAnA bA~dhanA. ] nizAnabAja vi0 (2) puM0 ThIka nizAnA afnevAlA; lakSya sAdhanevAlA; nizAnebAz2a nizAnI strI0 nizAnI ; cihna ; yAdagAra ( 2 ) saMjJA; saMketa ; nizAnI nizALa strI0 pAThazAlA; skUla; madarasA nizALiyo puM0 vidyArthI nizcaya puM0 nizcaya; dRDha vicAra; nirNaya ( 2 ) vizvAsa ; nizcaya; bharosA (3) a0 nizcaya hI; jarUra nizcayapUrvaka a0 avazya; nizcayapUrvaka nizcayavAcaka vi0 nizcayavAcaka [vyA. ] nizcayArtha puM0 nizcayArtha [ vyA. ] nizce a0 nizcaya hI; jarUra; avazya nisabata strI0 nisabata; lagAva; vAstA ( 2 ) paravAha ; tamA; ciMtA ( 3 ) a0 -ke mArphata, -ke z2ariye nisaraNI strI0 nasenI; sIr3hI nisAtaro puM0 dekhiye 'nizAtaroM' nisAso puM0 niHzvAsa; laMbI sA~sa nisbata strI0 dekhiye 'nisabata' nihAla vi0 dekhiye 'nyAla' nihALavaM sa0 kri0 TakaTakI lagAkara dekhanA; dhyAnapUrvaka dekhanA ni sa0 kri0 niMdA karanA 281 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nIcAna nivAsora vi0 sadA niMdA kiyA karanevAlA; cugalakhora nIka strI0 nAlI; morI (pAnIkI) nIkara a0 nahIM to nokaLavaM a0 kri0 bAhara AnA yA jAnA; nikalanA (2) gujaranA; jAnA; pasAra honA (3) bItanA; - gujaranA ( 4 ) prakaTa honA; (nadIkA ) udgata honA; nikalanA ; dhIre-dhIre bAhara nikalanA (5) dikhAI denA; udita honA (sUrya-caMdra ) (6) konemeM par3I huI cIjakA milanA, hatye car3hanA ( corIkA mAla) (7) zarIra para utpanna honA; ubhara AnA (cecaka; gA~Tha) (8) pakar3a yA baMdhanase mukta honA; chUTanA; uRNa honA; nikalanA (9) (dAg2a ) dUra honA; jAtA rahanA; naSTa honA; nikalanA (10) sAbita honA; siddha honA; nikalanA; udA0 'chokaro pAjI - nIkaLagho' (11) prakAzita honA; zAyA honA ( 12 ) zurU honA; calanA; chir3anA (bAta, carcA ) (13) hisAba hone para raqama jimme AnA; pAvanA honA; nikalanA (14) dUsarI kriyAke sAtha saMyukta kriyAke rUpaneM AtA hai aura jaldIkA bhAva batAtA hai / [ mokaLI jabuM = nikala jAnA; calA jAnA (2) hastI yA ginatI na rahanA ( 3 ) bahakanA; hAthase jAnA. ] nIghalavaM, noghalAM a0 kri0 bAloMmeM dAne bharanA; reMr3anA; dUdha par3anA nIcaluM vi0 nicalA; nIcekA nIcAjoNuM na0 lajjita honA par3e aisI sthiti [ DhAla; nicAna nIcANa na0 nicAna; nIcI jagaha (2) For Private and Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhISu 282 neTI nIcuM vi0 jo UMcAI para na ho; mIMda, sa0 kri0 nirAnA; nalAnA; DhalatA; jhukA huA (2) kama ucAI- sohanA; nIMdanA [pa.] vAlA; nIcA (3)nIca; kamInA nIcA nIMdAmaNa na0, nIMdAmaNI strI0 nirAI; nIce a0 nIce; nIcekI tarafa nalAI; sohAI (majadUrI) nIDara vi0 niDara; nirbhaya mIbhADo puM0 dekhiye 'nimADo' nItara a0kri0 TapakanA (2)nitharanA; nukasAna na0 nukasAna; hAni; bigAr3a jala AdikA svaccha honA (2) ghATA; nuqasAna / [-uThAvad = nItaryu vi0 nitharA huA; svaccha nukasAna uThAnA.] nIpaja strI0 utpatti ; paidAiza; upaja nukasAnakAraka, nukasAnakArI vi0 nopajavU a0 kri0 paidA honA; upajanA nukasAnadeha; hAnikara (2) bananA; natIjA nikalanA;nayA nukasAnI strI0 hAni; bigAr3a (3) rUpa milanA (3)lAbha honA / nukasAnakA badalA; harajAnA (3) nIpaTa vi0 bezarma (2) a0 nipaTa; vi0 nukasAnavAlA; kSatigrasta .. bilakula nuktecInI strI0 nukatAcInI; chidrAnIma puM0 niyama; pratijJA (2) bhUta- nveSaNa pretAdiko car3hAyI jAnevAlI bali nusakho puM0 nusakhA (davAkA) nIma vi0 nIma; AdhA / nUgaraM vi0 dekhiye 'nagaru' nIma, a0kri0 anubhava, zikSA, A~ca nUra na0 bhAr3A; kirAyA (jahAja, ' Adi pAkara taiyAra honA (vyakti, relagAr3I AdimeM mAla le jAnekA) vastu); nikalanA (2) AMca, zikSA ne(na) a. aura (2) dUsare aura Adi pAkara pakkA honA; siddha honA cauthe kArakakI vibhakti; 'ko'(3) nImakuM sa0 kri0 niyukta karanA; nAma- Agraha aura hakArasUcaka zabda; na; jada karanA udA0 'maiM kahayuM hatuM ne !' nIme a0 Adhe hissese neka vi0 neka; prAmANika; saccA; momenIma vi0 ASoMAdha nyAyI (2) nItimAna (3) dhArmika mIrakha, sa0 kri0 dhyAnase dekhanA (4) strI0 nekI; nyAyaparAyaNatA nIraNa na0 ghAsa-vArA (5) puM0 hada; pramANa; mAtrA (6) nIra, sa0 kri0 Dhorako ghAsa DAlanA bhAva; dara nIro puM0 nIrA; tAz2A tAr3I (2) dhAsa- nekanajara strI0 nekanIyatI; ImAnadArI cArA nekI strI0 ImAnadArI; sacAI (2) nIlama na0 nIlama bhalAI ; nekI (3)sadAcAra; sadvartana nIvara a0 kri0 dekhiye 'nImaDavU' (4)stuti-vacana; duhAI pukAranA nIsara, a0 kri0 nikalanA. nejeM na0, nejo puM0 nejA (2) barachI nIMdaNa na0 nirI huI nikammI ghAsa; (3) bhAlA [jAMca-par3atAla cikhurana neTAM na0 ba0 va0, neTI strI0 gaharI For Private and Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 283 ne vi0 nikaTakA; pAsakA nokaraDI (naoN) strI0 naukarAnI mere 10 ner3e; pAsameM nokarazAhI (naoN) strI0 naukarazAhI nege puM0 neha; prema / [-lAgavo = prema nokariyATa (-ta) vi0 naukarIpezA honA; dila attknaa| -levo khucar3a (2) parAdhIna nikAlaneke lie pIchA karanA; nokarI (naoN) strI0 naukarI; sevA kisIke pIche par3anA.] nokhA (naoN) vi. jo dUra ho; alaga; netara na0 beMta (latA aura char3I) judA; alahadA netA na0 mathAnIkI rassI; netI noTa strI0 noTa (sikkA) (2)TippaNa; netAgIrI strI0 netAgIrI; aguvAI noMgha (3) ciTThI; purajA (4) nepALo puM0 jamAlagoTA noTabuka ; kApI [denA; bulAnA nepura na0 nUpura; dhuMgharU notaravu (naoN') sa0kri0 nyotanA; dAvata nepho puM0 nefA notariyaM (nA~) na0 nimaMtrita vyakti; nema strI0 nizAnA; lakSya (2)irAdA; nyotaharI; nyotArI hetu| -kavI nizAnA cUka jAnA notaraM (naoN') na0 nimaMtraNa; dAvata:nyotA (2)kArya siddha yA pUrA na kara lenA.] novAra (nA~) vi0 AdhArahIna (2) neva na0 nariyA; khaparaila (2) chapparake besahArA; asahAya chora parake khapare; olatI (3)olatImeM. mokta(naoN) strI0 naubata (2)nizcita se giranevAlA paanii| nive mUka samaya para bajAyA jAnevAlA majalA. chor3a denA; kinAre para, Upara, alaga moma (naoNma,) strI0 navamI; naumI rakhanA; upekSA karanA.] noratA (noM) na0 ba0va0 basoja mAsake nevu(-) vi0 nabbe ; navve; 90 navarAtrake dina ; navarAtra AjijI me, na0 dekhiye 'neva' moro(naoN) puM0 nihorA; ciraurI; nevyAzI (-sI) vi0 dekhiye 'navyAzI' noLa (-Liyo) puM0 nevalA . nesa (o ) puM0 ahIroMkA jaMgalameM noMgha (naoN0) strI0 TaoNkanA; noTa (2) banAyA huA jhoMpar3oMvAlA gAMva; AmI- TippaNI; noMgha (3) vaha bahI jisameM rapallI (2) ahIrakA jhoMpar3A diyA huA mAla byorevAra likhA nestI puM0 paracUniyA; modI jAtA hai [TIpa meha (ne) strI0 (hukkekI) nai noMdaNI (naoN0) strI0 TaoNkanekI kriyA; neha puM0 neha; prema [galiyArA noMSapothI; noMghavahI (naoN0) strI0 meLa (ne) strI0 saMkarI, taMga galI; TippaNa karanekI bahI yA kitAba; noka (naoN) puM0; strI0 noka; anI; sirA (2) pratiSThA; vakra; Teka (3) noMSavaM (naoN0) sakri0 TaoNkanA; noTa chaTA; zAna (4) AkAra; agrabhAga; naukA strI0 naukA; nAva mauqA (ghara AdikA) naukAsanya na0 nausenA; jalasenA; 'nevI' nokara(naoN) puM0 naukara(2)dAsa nyAta strI0 jAti; birAdarI; jJAti noMdha-bahI [karanA For Private and Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org myAtajAta bhyAtajAta strI0 jAta-pA~ta nyAya puM0 nyAya; iMsAfa ( 2 ) yogyatA ; ucita - anucitakA viveka, nyAya (3) prathA; rivAja; qAyadA (4) dRSTAMtavAkya; kahAvata ; nyAya; udA0 'kAkatAlIya nyAya' ( 5 ) pramANa dvArA kisI vastukI parIkSA; nyAya ( 6 ) nyAyadarzana ( zAstra ) / [ toLavo = donoM pa puM0 'pa' vargakA - pahalA oSThaya vyaMjana pakaDa strI0 pakar3anA; pakar3anekI kriyA (2) pakar3anekI zakti, maukA yA usakA tarja; pakar3a (3) sa~r3asI jaisA pakar3anekA sAdhana / [ -AvavI = pakar3ameM AnA (2) grahaNa karanA; samajhanA. ] pakaDa sa0kri0 pakar3anA; grahaNa karanA; thAmanA (2) dhAraNa karanA; dharanA; kisI vastumeM vyApta honA; pakar3anA (raMga) (3) bhAgate hueko rokanA ; gati yA vyApArase nivRtta karanA; pakar3anA (4) khoja nikAlanA (bhUla) ; pakar3anA (5) pakar3anA; samajhanA ( artha, bAta ) (6) giraftAra karanA; baMdI banAnA; 'aresTa' karanA; pakar3anA / [ pakaDI - pADavaM = pakar3anA; kisI kAmameM Age bar3he huekI barAbarImeM A jAnA ( 2 ) patA lagAnA; khoja nikaalnaa| pakaDI lebuM = uThA lenA ( 2 ) ekadama pakar3akara qAbUmeM karanA yA baMdI banAnA (3) kisI viSaya yA bAta para qAbU, adhikAra pAnA. ] 284 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pakSa pakSoMkI sacAI - zuThAI yA ucitaanucitakI jA~ca karake faisalA karanA; nyAya karanA. ] nyAyI (sya) vi0 ThIka nyAya karanevAlA; nyAyI ( 2 ) nyAyocita; nyAyya nyAyaM vi0 nyArA; jo dUra ho ( 2 ) anokhA ; ajIba; nyArA nyAla vi0 nihAla; kRtArtha ( 2 ) mAladAra pakaDahukama puM0 giraftAra karanekA hukama ; vAraMTa giraftArI paearpakaDI strI0 lagAtAra giraftAriyA~; pakar3a-ghakar3a pakavabuM sa0 kri0 pakAnA; rAMdhanA (2) miTTI Adike baratanako bhaTThI meM rakhakara tapAnA; A~ca dekara kar3A karanA; pakAnA (3) koI cIz2a paka jAya aisA karanA; pakAnA pakavAna na0 pakavAna; pakvAnna pakAvatuM sa0kri0 dekhiye 'pakavabuM ' pakoDI strI0 pakaur3I pakkAI strI0 dhUrtatA; chala pakkuM vi0 jo kisIse dhokhA na khAya; anubhavI (2) dhUrta; makkAra ( 3 ) pUrApUrA; samUcA (4) pakkA; acala; dRr3ha (5) pakkA ( rasoI Adi ) pakSa puM0 pakSa; tarafadArI (2) tar3a; pakSa; bhAga ( 3 ) vivAdake viSayakA eka hissA ; pakSa ( 4 ) tarafadArI; pakSapAta (5) pakhavAr3A; pakSa ( 6 ) strI0 paMkha ; DainA; pakSa / [ -karavo, cavo, tANavo = pakSapAta karanA. ] For Private and Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 285 pakSakAra vi0 (2)puM0 pakSa karanevAlA; tarafadAra pakSapAta puM0 pakSAghAta; lakavA; pakSaghAta pakSapAta puM0 pakSapAta; tarafadArI pakSapAtI vi0 pakSapAtI pakSApakSI strI0 pakSa bananA; dala bana jAnA; judAIkI bhAvanA (2) tarafadArI; pakSapAta pakSI na0 pakSI; cir3iyA palavAja strI0 pakhAvaja; mRdaMga pasavArika vi0 hara pandrahaveM dina honevAlA; pAkSika (2) na0 pandrahaveM dina prakaTa honevAlA samAcArapatra; pAkSika pasavAriyaM na0 dekhiye 'pakhavAr3e panavAI na0 pakhavAr3A; pAsa pasAba strI0 pakhAvaja; mRdaMga patAla strI0 pakhAla patAla strI0 phUla Adi uThAkara sAyaMkAlameM devasthAnako dhonA (2)dhonA; pakhAranA pasAlI puM0 bhiztI; sakkA pasALa, sa0 kri0 pAnIse ghonA; pakhAranA paga puM0 paga; paira; pAMva (2)mAnA-jAnA [lA.](3)mUla; jdd'| -AvavA% pAMvoMmeM calanekI tAqata AnA (2) svAzraya para yA apane bala para khar3e / rahanekI zakti AnA (3) havA honA; gAyaba honA |-utthaavdaa, upAravA%3 vegase calanA; pAMva bar3hAnA (2) khisaka jAnA; bhAga niklnaa|-kaahyo= AnA-jAnA baMda karanA (2) calana rokanA; prabhAva dUra karanA (3) haTAnA; dUra karanA(4)alaga honA; pagarasto dUra honaa| -balAvakopAMva uThAkara clnaa| -boI pIvA = ehasAna mAnanA; AbhArI honaa| - UparavA = saMkoca honA; zarma aanaa| -pAchA paravA-himmata na calanA; skucaanaa| -mAMrakho pAMva jamAkara khar3A rahanA (2)Age bar3hanA; pAMva uThAnA (3) praveza karanA; paira rakhanA (4)vyavasAya Arambha krnaa| -bALaboArAma lenA; sustaanaa| page para pAMva par3anA (2) zaraNa svIkAra krnaa| page lAgaq=pAMvoMmeM girakara namaskAra karanA; matthA TekanA; pAMva chUnA (2)mAfI mAMganA; pAMva pdd'naa| page lAgyA = hAre; thaka gaye; tobA.] pagacaMpI strI0 pavicappI pagacAra puM0 (ghATapara) thor3I sIr3hiyoM ke bAda AnevAlI caur3I sIr3hI pagaviyu na0 sIr3hIkA DaMDA; sIr3hI; pAyA pagalI strI0 pagaDaMDI (2) paTarI; 'phuTapAtha' pagavaMga strI0 pagaDaMDI pagapALU vi0 paidala; pAMva-pAMva pagapesAro puM0 paiTha; rasAI; dakhala(2) AnA-jAnA [lA. [-karavo-dhusanA.] pagabhara vi0 apane pagapara khar3A rahanevAlA; svAvalambI pagara puM0 devarI (khaliyAnameM) pagarakhaM na0 jUtA; pagarakhA pagaraNa na0 acchA avasara; prakaraNa(2) AraMbha; zurU . [jAnA [lA. pagaravaM puM0 cApa; AhaTa (2) AnApagaravaTa strI0 pagaDaMDI (2) calanese honevAlA nizAna; paira; padacihna pagarasto puM0 pagaDaMDI . For Private and Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pagalA 286 pachAtavarga pagalAM na0ma0va0 deva, saMtAdikI pUjAke pacava, sakri0 pacAnA; hajama karanA nimitta banAye hue caraNa-cihna; paca, a0 kri0 hajama honA; pacanA pAdukAe~ (2) jajba honA; sokhanA; mara jAnA pagalI strI0 dekhiye pagalAM' [khora (pAnI); udA0 'pANI tyAM pacI pagalucha(-sa)NiyuM na0 pA-aMdAja; garda gayu' (3) aMdara lIna yA magna honA; pagalaM na0 pairakA nizAna; padacihna dila aTakanA; ulajhanA; udA0 'prANI caraNa-cihna (2) Daga; qadama; paira prapaMcamAM zuM pacI rahyo' (4)harAmakA (3) eka gahanA (4) tvarita mAla prApta honA yA pacanA . upAya; zIghra ilAja / [pagalA pacAva, sa0 kri0 pacavU' kA preraNArthaka oLakhavAMpairake nizAnakI jAMca rUpa; pacAnA (2)lA.] hajama karanA; parakha honA; padacihna parase svabhAva AtmasAt karanA; pacAnA (3)hajama cAritrya AdikI kalpanA karanA (2) . kara jAnA; pacAnA; ur3A denA kisI bAtake pIche rahe hue gupta hetuko pacAsa vi0 pacAsa; 50 . jaannaa| pagalAM karavAM, thavA = pacIza (-sa) vi0 pacIsa; paccIsa; 25 padhAranA; AnA; tazarIfa laanaa| pacusaNa na0 bhagavAna mahAvIrakI jayaM-kADha=,padacihna parase corakI Toha tIke samayakA jaina parva; pajUsaNa (2) lgaanaa|-bhrq=ilaaj karanA (2) bhAdra-kRSNa dvAdazIse bhAdra-zuklA cautha nAliza karanA; dAyara karanA(3)kisI takakA jainoMkA tyohAra; paryuSaNa .. kAmameM Age bar3hanA; qadama utthaanaa| pachaDAvaM a0 kri0 TakarAnA; paTakanA pagale pagale kadama ba qadama:anusaraNa pachavADI a0 pIche (karanA).] pachavADaM vi0 jo aMtameM ho yA par3e; pagAra puM0 tanakhAha; pagAra; daramAhA / AkhirakA; sire parakA (2) na0 [-kara=cukAnA; adA krnaa|- pIchekA bhAga; pichAr3I; pichavAr3A thaq= bebAqa honA; cukatA honA.] (3) pIchA pagAradAra vi0 vetana lekara kAma karane- pachavADe a0 pIche; pITha pIche (2) vAlA; tanakhvAhadAra; vaitanika aMtameM; chora pr| [-paDavU, maMDa, pagI puM0 pairakI nizAnI parase corakI lAgavU = kAryasiddhike lie kisIke Toha lagAnevAlA (2)caukIdAra;goDaita pIche laganA (2)pIche par3anA.) .pageI na0 corake pairakA nizAna; paira pachATa (-3) strI0 pachAr3a; paTakanI pagelAgaNuM na0 pAlAgana; namaskAra pachAra sa0 ki0 jorase girAnA; pacapaca a0 'paca-paca' AvAja paTakanA (2) kuztI meM pachAr3anA; harAnA pacapacavU a0 kri0 pacapacAnA (2) pachADI a0 dekhiye 'pachavADI'; pIche . paca-paca AvAja honA pachAta vi0 pIchekA; pichar3A huA pacaraMga(-giyuM,-gI)vi0 pacaraMgA (2) (2) a0 pIche jo vividha varNa yA jAtakA ho; pacaraMgA pachAtavarga puM0 dalita varga For Private and Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pachI 287 pachI a0 pIche; bAdameM; phira; pIchese yA sanadase (jamIna) rakhanevAlA (3) pachIta strI0 gharake pichavAr3ekI dIvAra; jamInadAra (4) caparAsI pachIta [pichaurI pa.] paTApaTa a0 paTApaTa; ekake bAda eka pacheDI strI0 or3hanekI moTI cAdara; paTAbAja vi0 paTeta; paTebAja pachero puM0 or3hanekI moTI bar3I cAdara paTAbAjI strI0 paTebAjI (2)dAvapeca pajavaNI strI0 satAnA; hairAnI paTAmaNI strI0 phusalAvA; dama-dilAsA pajava_ sa0 kri0 satAnA; trAsa denA paTAmaNuM vi0 phusalAU (2)na0 phusalAvA pajaLavU a0kri0 tara honA; pacapacAnA paTArI strI0 piTArI; peTI pajusaNa na0 dekhiye 'pacusaNa' paTAro puM0 bar3I peTI; piTArA paTa puM0 puTa ; sparzase halakA raMga laganA paTAva, sa0 kri0 phusalAnA; tadabIrase (2) asara; prabhAva (3) nadIkA pATa __ samajhAnA; manavAnA; pttiilnaa| (4) kapar3A; paTa (5) pardA; paTa paTAbALo puM0 naukara; caparAsI (6)vistAra; phailAva; caur3AI; pATa paTiyAM na0 ba0 va0 sa~vAre hue bAla; (7) sa~karI laMbI paTTI (jamInakI) (bAloMkI) paTTI; paTiyA [pa.] (8)citra khIMcanekA phalaka yA kapar3A; paTI strI0 paTTI; cippI (2)phor3e phusI ptt| [-kheMcavo, tANavo, bharavo = para lagAnekI dhajjI; pttttii| -pagvI bIcameM pardA ddaalnaa| -lAgavo = kArya siddha honA; bahuta prApti honA / asara honA; raMga pakar3anA.] - pArabI = samajhA-bujhAkara apane paTa a0 paTa; tatkAla; jhtt|[-viine, nafekA kAma karavAnA (2) prayojana . laIne = jhaTa.] siddha honA; kAma nikalanA, honA.] paTaka sakri0 paTakanA; jorase jamIna paTela puM0 mukhiyA; caudharI (2) gA~vakA Adi para girAnA mukhiyA; paTela (3) pATIdAra' nAmakI paTako puM0 kapar3ekA choTA Tukar3A; paTTa jAtikA AdamI (4) eka alla paTapaTa a0 paTa-paTa; jaldI (2)strI0 paTo puM0 paTTA; sanada; paTA (2) kapar3e bar3abar3AnA; bolate rahanA [(duma) yA camar3ekI laMbI paTTI; peTI (3) paTapaTAva, sa0 kri0 paTa-paTa hilAnA kamarabanda; paTTA (4) raMgakI caur3I paTarANI strI0 paTarAnI dhArI; paTI (5) caparAsa paTalAI strI0 gA~vake mukhiyAkA adhi- paTopaTa a0 paTApaTa; tez2Ike sAtha kAra yA kAma; caudharAI paToLUna0 (rezamI kapar3A)paTora paTorI paTavo puM0 paTavA (gUMthanevAlA). paTTI strI0 dekhiye 'paTI' paTA puM0 ba0va0 talavAra, paTA, gatakA paTTo puM0 dekhiye 'paTo' yA lakar3Ike dAve; paTA [taMga paThANa puM0 paThAna (2) mA~jhiyoMkA paTAka a0 paTa ; zIghra (2)puM0 (ghor3ekA) nAyaka-saradAra (3) jahAjakI pITha paTAkaDI strI0 cuTakI (2) pistaula paThANI vi0 paThAnI (2) kar3A (pyAja) paTAdAra vi0 dhArIdAra(2)puM0 paTTe para parcha vi0 paTTA; tagar3A; saMDA For Private and Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 288 para na0 parata; stara; thara(2) DhakanevAlI paratuM vi0 giratA huA (2) durbala vastu; AcchAdana; puTa (3) silavaTa; (avadazA) (3) na0 kudAna |[cuntt (4)pATa (cakkIkA) nAla = jorase giranA; pdd'naa|prkaar puM0 U~cese saMbodhana (2) lala- mUkabuM= chalAMga bhrnaa| paDato bola kAra; cunautI solayo= muMhase bola nikalate hI parakAramu sakri0 lalakAranA; cunautI kAma kara DAlanA; AjJA yA hukmakA denA; AhvAna karanA; bar3hAvA denA turata pAlana karanA.] para na0 karakTa; pahalU (2) pakSa; pavAra puM0 dekhiye 'pagathAra' (2) bAjU; pArzva (3) madada / [parasAM (kueMkA) jagata mobAMparakhanA; chAnabIna krnaa| pagdI strI0 choTA pardA (2) Ar3ake parakhA sevA = Azraya, tAbedArI, lie banAyI gayI dIvAra; oTa zaraNa yA pAsameM rahanA / parakha rahe = parado puM0 paradA; pardA (2) kAnakA pakSa yA madadameM rahanA; kisIkI paradA; karNapaTa (3) burakA; ojhala; kumaka para honA.] paradA (4) gupta bAta (5) aMtarA; paranI strI0 peMdI; peMdA; baratana AdikA paradA (taMtuvAcakA) |[-kaatthvo= talA (2) vRkSakI jar3oMke irda-girda paradA karanekA rivAja haTA denA; banAyA hubA cabUtasa paradAna krnaa|-paayo (nATaka) : paracama strI0 bar3A Dhola; duMdubhi paradA girAnA (2) kisI bahasa para paracI strI0 dekhiye par3agI' pardA DAlanA (3) paradA DAlanA; paracI strI0, pabdho puM0 gUMja; prati- chipA denA (4) amuka samaya taka ghoSa; pratidhvani / [-parabo-gUMjanA; multavI rakhanA |-phuuttii javo paradA pratidhoSa honA(2) pratyuttara milnaa| uThanA yA khulanA; paradA phAza honA; -pAvo nAma karanA; DaMkA bajanA.] bheda khulnaa| -rAkhavoparadekA pagchAyo puM0 chAyA; parachAI (2) rivAja rakhanA (2)aMtarakI bAta na pratibiMba kahanA; paradA rakhanA.] pagchaM na0 Ikhake UparakA harA pattA; palpag a0 ki. 'par3a-par3a' AvAz2a geMr3A [jIbha ; kauA karanA; par3apar3AnA parajIbha strI0 (galekI) ghaMTI; choTI parapaTa puM0 par3a-par3a (AvAja) (2) pastara vi0 binA nafA car3hAyA huA; (mijAjameM) par3apar3AnA-bolanA lAgata (kharca); par3atA (2) binA paDapUcha strI0 pUchatAcha jotA huA (kheta, jamIna); paratI paDa a0kri0 par3anA; giranA; patana (3) jo bika na gayA ho (4) honA (2) jAnA; rAha lenA; udA0 khulA; jisameM makAna na hoM (maidAna) 'AgaLa paDavU; raste paDavU' (3) paratI strI0 patana; adhogati; girA- honA; nikala AnA; paidA honA; prasaMga vaTa / -rAta=pichalI, bhIgI rAta.] prApta honA; upasthita honA; par3anA; For Private and Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org po milanA; giranA ( du:kha ; khapa; kAma; caina; mAra ; dhUpa ; bAriza Adi ) (4) TikanA; ThaharanA; muqAma karanA; par3anA ( 5 ) leTanA; laMbI tAnanA; par3anA ( 6 ) ( qImata; dAma; sUda; kirAyA Adi) laganA; par3anA ( 7 ) laganA; spaSTa honA; honA; asara karanA; anubhavameM AnA; samajhA jAnA; udA0 'kapaDuM DhIluM paDe che; sUMTha garama paDe che; ochuvatuM paDaze ' (8) kisI cIz2a meM paidA honA; honA; par3anA; 'cokhAmAM iyaLa, jIvAta paDI che' (9) kisI kAmameM rata rahanA, lagA rahanA; tallIna honA (10) bhraSTa yA patita honA ( 11 ) hAranA; jItA jAnA; yuddhameM mArA jAnA; udA0 'killo paDyo' (12) hAjirI meM na ginA jAnA; nAg2A honA; udA0 'nizALa paDI; bahu divasa paDyA' / [ paDI bhAgavuM = na calanA; calanA baMda ho jAnA (vyApAra, nATaka Adi) / paDI mUkabuM = chor3a denA; jAne denA ( 2 ) paDI rahevuM = paratI rahanA; upayogameM - kAmameM na AnA / paDyA upara pATu = marateko mAnA kaTe para namaka chir3akanA . ] paDavo puM0 paravA; par3avA; pratipadA paMDasALa strI0 gharakA osAreke bag2alakA kumarA paDaLa na0 (A~khakA) jAlA; paTala / AvavAM, pharI vaLavAM = A~khapara jhillI car3ha jAnA ( 2 ) A~kha na khulanA; alakana khulanA.] paDA a0 paTa ekadama jhaTa gu. hiM- 19 289 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir patari pApaDa (DI) strI0 eka dUsare para jhapaTanA; jhapAjhapI; hallA paDAva puM0 par3Ava; mukkAma ThaharAva, paDAva sa0kri0 'paDavaM', 'pADavaM' kriyAkA preraNArthaka rUpa (2) jhapaTanA chIna lenA. paDALa : na0; strI0 chapparake do DhAluAM hissoM meM se koI eka; chappara paDALI strI0 dAlAna; barAmadA parimANa vi0 dekhiye 'paDatara' paDiyaM ma0 ( cakkIkA ) pATa; pavAI paDiyo puM0 donA; daunA paDI strI0 pur3iyA paDIkI strI0 choTI pur3iyA ( 2 ) davAkI pur3iyA [(davAkI) paDIkuM na0 bar3I pur3iyA ; par3A (2) pur3iyA paDo puM0 bar3A pur3A yA jUrI ; pUlA (2) Dhola, DuggI (3) DhiDhorA; munAdI paDoza, (0Na), (-zI) dekhiye 'pADaneza' Adi paNa na0 paNa; pratijJA; Teka (2) bAjI; zarta / [ - mUka, levuM = pratijJA karanA. ] paNa a0 para; magara (2) uparAnta phira bhI ; bhI; sameta (3) na0 bhAvavAcaka saMjJA banAnevAlA eka pratyaya; 'pana'; udA0 'gAMDapaNa; bALapaNa' paNaca strI0 dhanuSakI DorI ; panaca -panuM na0 dekhiye 'paNa' a0 meM naM. 3 ; udA0 'mANasapaNuM, sArApaNuM paNe (pa) a0 udhara pata strI0na0 malanevAlA ko galti kuSTha; koTa-cUnA [ pratIti pata strI0 AbarU pata[pa. (2) vizvAsa; pAravella na0 aravIkA pattA (2) usakI eka bAnagI For Private and Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir patarAja(-jI) strI0 bar3AI; bar3appana patarAvaLa (-ko) strI0 pattala; pattA patarALI strI0 pattala; pattara(2)pattala; parosA (khAdya sAmagrI) patarArcha na0 pattala; pattara .... patarI strI0 pattara (dhAtukA choTA Tukar3A) patavaM na0 pattara; cAdara(dhAtukI)(2) bahuta bar3I parAta patavavaM sa0 kri0 nibaTAnA pata, a.kri. nibaTanA; pUrA honA; khatma honA; kucha karanA bAqI na rahanA (2) faisalA honA; taya honA; nibaTanA (3)cukatA honA; bebAqa honA pataMga puM0 pataMga; titalI; pataMgA (2) puM0; strI0 pataMga; kanakauvA - pataMgiyaM na0 pataMgA; titalI; patiMga patAkaDaM na0 ciTa; purajA(kAg2ajakA) patAbaDha strI0 nibaTArA; phaisalA patAvasa0 kri0 dekhiye. 'patava, patAsuM na0 batAsA; batAzA pati vi0 kor3hI; mahArogI patIkuM na0 kRtalA; phAMka patIja strI0 AbarU (2) vizvAsa; pratIti ; patIja [pa.] [tyauhAra patetI strI. pArasiyoMke naye sAlakA pattara strI0 AbarU (2) na0 pattala; pattara (3) bhikSApAtra; kpaal| [-utAravI, omaNavI, khAMcI, phAravI, ragabI = ijjata bigAr3anA, utAranA(2)hairAna karanA.] pataravelivU na0 dekhiye 'pataraveliyu' pataM na0 pattA (per3a AdikA) (2) kAgajakA moTA Tukar3A; pattA; pRSTha (3) (tAzakA)pattA(4)posTa-kAI; patra; ciTThI patto puM0 patA; ThikAnA (2) khabara; ptaa| [-khAvo, lAgavo = khabara milanA; Toha laganA (2)ghAta laganA; maukA milanA.] patra puM0;na0 patra ; ciTThI ; kAg2az2a (2) na0 patra ; pattA(3)patra; samAcArapatra patraka na0paMjI; bahI; daphtara; rajisTara' patrALI (-chu) dekhiye 'patarALI' Adi pathaka na0 Tukar3I; choTA dala (sainika svayaMsevakoMkA); dastA patharAvaM a0kri0 phailanA; pasaranA (2) __ bichanA; bichAyA jAnA(bistara Adi) patharALa vi0 pattharavAlA; patharIlA; kaMkar3IlA patharI strI0 kaMkar3I; kaMkar3a; choTA patthara (2)(dhAra tez2a karanekI)sillI; patharI (3) azmarI; patharI (roga) patharo puM0 dekhiye 'paththara' (2) [lA.] jaDa-bhAvanAhIna manuSya (3) vighna ; ror3A (4) khAka ; kucha nahIM; allAhakA nAma ; patthara; udA0 'tene zuM patharA AvaDe che !' / [-nAkhavo, mAravobAdhA khar3I karanA; ror3A ddaalnaa| -pAkavo aulAda patthara jaisI nikammI honA; (kisI strIko kokhameM) kupAtra paidA honA.] [prasAra phailAva payAra puM0 bar3A bichaunA (2)vistAra; pathArI strI0 bichaunA; zayyA (2) [lA.] muqAma; aDDA; par3Ava (3) biimaarii| -e lebu khATase utAranA; * mRtyuzayyA para lenA. [zayyAgrasta pacArIvaza vi0 (bImArIke kAraNa) pavAroM puM0 dekhiye 'pathAra' / pandhara puM0 patthara; pASANa (2)rAstekI laMbAI sUcita karanevAlA yA sImA For Private and Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paccarapATI Adi batAnevAlA pattharakA gar3A huA Tukar3A; patthara(3)pattharakA-sA dilavAlA, saMgadila AdamI laa.| [-upara pANI = vyartha parizrama kucha asara na honaa|-trbo = patthara para dUba jamanA; anahonI bAta honaa|-nii chAtI = bhAvanAhIna manuSya ; pattharakA kalejA (2) pattharakI chAtI; majabUta dila.] pandharapATI strI0 pATI; paTarI; 'sleTa' papariyaM vi0 pattharakA banA huA (2) patthara jaisA sakhta (3) na0 pattharakA baratana; patharoTA pada puM0 pada; paira (2) na0 darajA; 'pada; ohadA (3) arthayukta zabda; pada vyA.] (4) padyakA caraNa; pada (5) [ga.] 'Tama' (6) pada; vargamUla; padaka na0 padaka; candraka (2) sikkA padavi(-bI) strI0 padavI; ohadA (2) upAdhi; khitAba; padavI padavIdAna samAraMbha puM0 padavIdAna samAroha; 'konvokezana' padavIdhara, padavIdhArI vi0 upAdhidhArI padArya puM0 padArtha; zabdArtha (2)cIja; vastu; padArtha (3) tattva / padAryapATha puM0 pratyakSa padArthake dvArA bodha padArthavijJAna na0 padArthavijJAna; 'phijiksa' padAvarbu saki0 'pArakA preraNArthaka; padAnA(2)[lA. khUba parizrama karAnA; cakA DAlanA; hairAna karanA (3) balapUrvaka nikalavAmA, prApta karanA; haSiyAnA pana0 pada; kAma; udA. 'goraparyu paparAmaNI strI0 padharAvanI; padhAranA; padharAnA (2) bheMTa; upahAra patharAva, sakri0 Adarake sAtha liva jAnA, baiThAnA yA sthApita karanA; pagharAnA (2) gale mar3hanA (anacAhI cIz2a) [lA.] padhAra, a0 kri0 padhAranA panAI strI0 DoMgI; nAva; panasuiyA panAro puM0 pAlA; sAbikA (par3anA) parnu (nu)na0panA;pannA(imalI AdikA) pano (no') puM0 panahA; arja panotI (no') strI0 zanikI dazA bure dina; sAr3he sAtI panotuM (no') vi0 zubha ; maMgalakArI . (2) sukhI; bAla-baccevAlA pacaM na0 eka prakArakA ratna pannA papaDATa puM0 (mijAjase)par3a-par3a bolanA papanasa na0 eka phala; cakotarA / papalAva sa0 kri0 sahalAnA; thapakanA papaiyuM na0 papItA; eraMDamevA / papaiyo puM0 papIhA; cAtaka (2)papItA (vRkSa) pamaravaM ba0kri0 mahakanA; suvAsa phailanA pamarATa puM0 mahaka; khuzabU . . pamA sakri0 pAmabuM' kA preraNArthaka payagaMbara puM0 paigaMbara; nabI pakyAma puM0 paizAma (2) IzvarI saMdeza para a0 Upara; para para vi0 para;parAyA; gaira (2) bamba dUsarA (3) dUra; atIta (4) para; AgekA; bAdakA; utara (5) zreSTha parakammA strI0 parikramA; pradakSiNA parakAra puM0 parakAra; 'kaMpAsa.... para strI0 parama brAMca; priikssaa| -hogI-parakha honA.. For Private and Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org parala parAnuM sa0 kri0 parIkSA karanA; parakhanA ( 2 ) pahacAnanA; jAna lenA paralA sa0kri0 'parakhavaM', 'pArakhavaM' kriyAkA preraNArthaka rUpa; parakhAnA (2) [lA.] denA (3) saceta karake sauMpanA; sahejanA (4) samajhAnA; samajhe aisA karanA paralAbuM a0kri0 'parakhabuM', 'pArakhavaM' kriyAkA karmaNi rUpa; parakhA jAnA ( 2 ) vivAhake lie dulheke rUpameM pasaMda AnA [lA. ] paraganu vi0 paropakArI; parahita paragaNuM na0 paraganA; tahasIla paravAma na0 dUsarA gA~va paragAmI vi0 anya gA~vakA rahanevAlA (2) anajAna (3) taTastha [lA. ] paracUTa (-ra)Na vi0 vividha; phuTakara (2) na0 khurdA rejagArI [ camatkAra paraco puM0 pratApakA pramANa; pazcA; parachaMDa vi0 qaddAvara; bar3e DIla-DaulakA parajaLaM a0 kri0prajvalita honA; jalanA parajIvI vi0 paropajIvI paraMTha (0Na) strI0 qabUlata; karAra ( 2 ) daheja; dAyajA [ qarAra karanA para sa0 kri0 taya karanA; ThaharAmA; parastrI0 mAthApaccI (2) balA; jhaMjhaTa / [-mUkavI = mAthApaccI chor3a denA; sira khapAnA chor3a denA. ] parakuM ( - ) na0 sa~polA ; poA paraDiyo, paraDo puM0 babUlakI phalI; seMgara parana na0 vyAha; zAdI ; pariNayana (2) byAhakI tIvra icchA [lA.] paraNavaM sa0kri0 vyAhanA; zAdI karanA paramAyuM na0 choTA sakorA (2) miTTIkA diyA; diulA 292 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paravIDi paraNAvayuM sa0kri0 byAha karanA; 'paraNavu kA preraNArthaka rUpa; byAhanA [ pa . ] ( 2 ) dUdhameM pAnI milAnA [lA. ] paraNiyata vi0 pariNIta; vivAhita (2) strI0 byAhatA aurata; patnI paraNeta (09) na0 byAha ; zAdI ( 2 ) strI0 byAhatA; patnI paraNayuM na0 dekhiye 'paraNAyuM' paraNyo puM0 byAhanevAlA; pati parata a0 vApasa ( AnA, denA, karanA) (2) strI0 bArIka cUrNa; phaMkI, bhasma Adi / [ - karavuM = lauTAnA; vApasa karanA.] parayAra puM0 dekhiye 'paDathAra' paradAdo puM0 paradAdA; dAdAkA bApa paradeza puM0 paradeza / [ - kheDavo = kAmavaMghe ke vAste paradezameM jAnekA sAhasa karanA.] paravo puM0 dekhiye 'paDado' paranAtIlaM vi0 anya jAtikA; vijAtIya paranAra ( - rI) strI0 anyakI strI; parastrI paranALa strI0, ( -N) na0 paranAlA parapoTI strI0 choTA budabudA yA bulabulA parapoTo puM0 budabudA; bulabulA (2) kSaNabhaMgura vastu; bulabulA [lA. ] / [-phUTavo = bAharI tar3aka-bhar3aka yA dikhAU AyojanakA prakaTa ho jAtA. ] paraba strI0 pyAU; sabIla; pausalA parabaDI strI0 pakSiyoMko cuggA DAlane ke lie eka UMce khaMbhe para banAyI huI cAroM orase khulI chatadAra burjI; chatarI [ gaye yA ruke paravA a0 sIdhA; binA aura kahIM parabIDiyaM na0 lifAfA (2) kAjakI thailI. For Private and Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paravIDo 293 paravIDo puM0 bar3A lifAfA -khAne-pInemeM saMyama karanevAlA (4) parabhAti na0 dekhiye 'prabhAtiyu' - pApase bacanevAlA (5)strI0 pApase parabhAI(-) a0 binA kahIM gaye yA bacanA; parahejagArI; paraheja karanekA ruke; sIdhA (2)vi0 bAharI; bAharakA kArya / [-karavaM = kaida karanA.] parama vi0 uttama; parama (2) agale parahejI (ra) strI0 kaida (2) paraheja dinase eka dina AgekA; pichale parAI strI0 okhalI, kharala AdikA dinase eka dina pahalekA choTA mUsala ; dastA (2) raMbhA (cheda parama bahAre, parama divase a0 parasoM karanekA) (3) vi0 strI0 parAyI paramadhAma na0 uttama loka; mokSa parANI strI0 bala hAMkanekI ArIdAra paramANa vi0 pramANa; sArthaka; ThIka; choTI char3I; painA caritArtha (2)a0 avazya ; jarUra parANe a0 balAt; barabasa (2) muzkiparamANu puM0 na0 paramANu lase;ati zramase laMbI char3I;painA paramANuM na0 nApa; parimANa parANo puM0 baila hA~kanekI ArIdAra paramiyo puM0 sUjAka; 'gonoriyA' parAta strI0 khar3e kinArekI bar3I thAlI; paravaDavaM a0 kri0 pusAnA parAta (2)maTeke UparakA pAnI paravara a0 kri0 jAnA parApUrva puM0 bahuta purAnA kAla paravaLa na0 paravala (tarakArI) parAyuM vi0 parAyA; gaira paravA strI0 paravA; paravAha (2) parAza strI0 chAchake UparakA pAnI g2araz2a; matalaba; jarUrata [sivAna parALa na0 payAla; puAla paravADa (Da,) strI0 gA~vakA sImAnta; parAMTh(0) na0 parAMThA; paroThA paravAnagI strI0 paravAnagI; ijAjata parigha puM0 vRttakI paridhi; gherA (2) paravAno puM0 paravAnA; adhikAra-patra; argalA; siTakinI (3) argalA jaisA 'lAiseMsa' (2) titalI; paravAnA (3) chuTTI; Az2AdI [lA.] eka DaMDA. [honA; rUpAMtara honA paravAra puM0; strI0 phurasata pariNama a0 kri0 pariNAmako prApta paravAravaM a0 kri0 kAma pUrA karake paribaLa na0 zakti [(2)vaMzaja phurasata pAnA; saparanA; farAg2ata honA pariyaM na0, (-yo) puM0 purakhA; pUrvaja paravALu na0 mUMgA; pravAla parisaMkhyA strI0 parisaMkhyA; ginatI parasAda puM0 dekhiye 'prasAda' (2)aMdAz2a ; aTakala (3)jor3a; jamA parasAdI strI0 dekhiye 'prasAdI' (4)eka arthAlaMkAra; parisaMkhyA : parasALa strI0 dekhiye 'paDasALa' parI strI0 parI; apsarA parasevo puM0 pasInA parIkavA strI0 parIkathA; adbhuta paraheja (ra) vi0 baMdhanameM par3A huA; kathA; 'pheyarI Tela'. . kaidI (2) parahez2a karanevAlA; bImA- para na0 pIba; mavAda; pIpa [pare rImeM kupathyase bacanevAlA (3)parahez2a parana0 upanagara; 'tavarSa (2)a0 dUra; For Private and Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 294 pavana parUNAgata strI0. pAhunI; Atithya; ___ ulaTa-pulaTa (2)palaTA (saMgIta, kuztI mehamAnadArI AdimeM) [pasIjanA [lA.] parUNo puM0 pAhunA; atithi palaLavU a0kri0 bhIganA (2) (dila) pareja, parejI(re')dekhiye 'paraheja' Adi / palaMga puM0 palaMga [maukhika hisAba paroDa(ro') puM0; na0 tar3akA; prabhAta / palAkuM(-khaM)na0 aMkake pahAr3ekA prazna; paroDhiyaM na0 tar3akA;prabhAta; saberA palANa na0 palAna; jIna yA cArajAmA paroNAgata strI0 dekhiye 'parUNAgata' (2) savAra honekI kriyA; savArI paroNI strI0 dekhiye 'parANI' palANa, a0 kri0 savAra honA (2) paroNo puM0 dekhiye 'parANo' palAna kasanA; palAnanA [pa.] paroNo puM0 pAhunA; mehamAna palAva puM0 pulAva parova, sa0 kri0 pironA (2) [lA.] __ palALavaM sa0 kri0 bhigonA (2)[lA.] kisI kAmameM mana lagAnA, jor3anA dila para asara pahuMcAnA; pighalAnA parva na0 pustakakA koI bhAga; parva (3) kisI kAmakA Arambha karanA (2) aSTamI, caturdazI, pUrNimA aura (4) mUMr3aneke lie dAr3hI bhigonA . amAvasyAmase koI eka tithi; parva palAMThI strI0 pAlathI; palathI (3) pavitra divasa (4) tyohAra; palIta puM0; na0 palIta; palIda; bhUtapreta utsava; parva (5) gA~Tha; pora (Ikha palIto puM0 palItA; phliitaa|[-caaNpvo AdikI) = palItA dAganA, denA, dikhaanaa| parvaNI strI0 pavitra divasa (2) ukasAnA; ubhAranA.] palaka strI0 palaka; kSaNa; nimiSa paleTa puM0;strI0paleTa (silAImeM); paTTI palaka strI0 palaka giranekI kriyA;jhapaka paloTa, sakri0 kAmakAjameM lagAkara palaka a0 kri0 jhapakanA; palakakA anubhavI-hoziyAra banAnA (2) giranA aura uThanA (2) palaka giranekI pherakara savArIke lAyaka banAnA; taraha gati honA yA AnA (3) raha sadhAnA; nikAlanA(3) cappI karanA; rahakara camakanA; jhilamilAno pA~va dabAnA palakAro puM0 jhapakanA; palakakA pallavI vi0 pallavita (vRkSa) (2) - giranA; jhapaka (2) jhilamila (rozanI strI0 iMgita; izArA; udA0 'karaAdi) (3) izArA; saMketa pallavI, netrapallavI' . . palaTaNa (na) strI0 palaTana . pallaM na0 palar3A; pallA (tarAjU) palaTavaM sa0 kri0 palaTanA; badalanA pallaM na0 varakI orase kanyAko diyA palaTAvag sa0 kri0 palaTanA; badalavAnA jAnevAlA strIdhana; huMDA palaTA, a0kri0 'palaTavU' kriyAkA pavaI strI0 hijar3A; hIjar3A; janakhA karmaNi; badala jAnA; palaTa jAnA; pavana puM0 pavana; havA (2) [lA.] palaTanA ..... ghamaMDa; ahaMkAra (3) phaizana / -kAThI palTI strI0, (-) puM0 ulaTa-phera; mAlavo = ghamaMDa cUra-cUra krnaa| For Private and Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pathanapAvaDI - bAlavo, bAvo = kA faizana honA / - bharAvo = miz2Aja honA; ghamaMDa honA; mijAja sAtaveM AsamAna para honA . ] pavanapAvaDI strI0 vaha jAdUkI khar3AUM jisase AsamAna meM ur3A jA sake pavADo puM0 paeNvAr3A; vIragAthA pavAta, pavAyata strI0 sUta yA kapar3e meM * lagAyA jAnevAlA kalafa ; mA~r3I (2) kheta AdikI siMcAI pavAlI strI0 choTA jAma; pyAlI (2) pAnI Adi bharanekA eka U~ce kinAroMkA pAtra pavAluM na0 pyAlA; gilAsa ; jAma (2) bar3A nalAkAra baratana (3) anAja nApanekA choTA pAtra; pAyalI pavaiyo puM0 hijar3A; hIjar3A; janakhA pazcima vi0 pazcimI; mag2aribI; pacchimakA (2) pIchekA pichalA (3) strI0 mag2ariba pazcima ( 4 ) na0 yorapa, amarikA vag2airaha pazcimI pradeza / [ -mAM sUrya Ugavo = anahonI honA; patthara para dUba jamanA ; AsamAnake tAre tor3anA.] pasa strI0 aMjali ; aMjalipuTa; okha pasaravuM a0 kri0 pasaranA; phailanA pasalI strI0 AdhI aMjali ; pasara ; okha (2) hathelIkA banAyA huA gaDDhA jisameM AcamanakA jala rahe; aMjali (3) vaha upahAra jo bhAI bahanako detA hai; bhrAtRdatta (4) a~gUThI pasanda vi0 pasaMda; manonukUla (2) cunA huA; pasaMda; svIkRta pasaMdagI strI0 pasaMda; ruci pasAyatuM na0 bakhzizake rUpameM milI huI z2amIna; bhUMDarI 295 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pasAra vi0 pAra kiyA huA (2) pAsa ( jA~ca meM) [ (2) praveza ; paiTha pasAra puM0 phailAva; pasArA pracAra pasArakhaM sa0 kri0 pasAranA (2) laMbAnA pasAro puM0 pasArA ; prasAra; vistAra pasIno puM0 dekhiye 'parasevo' pastAnuM na0 ravAnagI (anya gA~va jAneko) (2) prasthAna ( yAtrAke pahale zubha muhUrtameM kisIke ghara vastrAdi rakha AnA) pastAvuM a0 kri0 pachatAnA pastAvo puM0 pachatAvA; pazcAtApa pastI strI0nikamme kAg2az2a ; raddI pahADa puM0 pahAr3a; parvata / [ jevuM = pahAr3a jaisA bar3A, dRr3ha, acala yA majabUta; pahAr3a.] pahADI vi0pahAr3I; pahAr3akA (2) majabUta; kaddAvara [lA.] (3) strI0 choTA pahAr3a, pahAr3I ( 4 ) girimAlA (5) eka rAginI; pahAr3I pahANa puM0 pASANa; patthara [ khasarA pahANIpatraka na0 paTavArIkI bahI; pahANo puM0 dekhiye 'pahANa ' paheraNa (pU) na0 kuratA paheranuM (pU) sa0 kri0 pahananA paheraveza puM0 kapar3e pahananekA DhaMga yA ta; pahanAvA (2) pozAka; pahanAvA paherAmaNI strI0 kanyAke bApakI orase varako aura usake riztedAroMko dI jAnevAlI bheMTa ; milanI paherAbanuM sa0kri0 'paratuM' kA preraNArthaka; --pahanAnA (2) gale mar3hanA (mAla Adi) paheregIra (1) puM0 paharevAra; paharI paherI (pU) puM0 paharA dekha-rekha ; jAbtA; caukI; nigarAnI (2) saMbhALa; havAlA pahela (vhaeN) strI 0 pahala: AraMbha; aguAI For Private and Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pahela (pu) puM0 do konoMke bIcakI sataha; pahala ( hIrA, pAsA AdikI) pahelavAra (pa) vi0 pahaladAra pahelavaheluM (pahaeN; v) vi0 pahalI hI bArakA sabase prathama (2) a0 pahalepahala ; prathamataH pahelavAna puM0 pahalavAna; malla pahelI (pU) a pahale; Age ; peztara paheluM ( pahaeN) vi0 pahalA ; prathama ( 2 ) mukhya; AlA; zreSTha (3) a0 sabase Age; sarvaprathama pahoca (pahaoN) strI0 pahu~ca; rasAI; gati (2) rasIda (3) [lA.] samajhanekI zakti; sUjha-bUjha ( 4 ) sAmarthya; bUtA / [ pahocI vaLavaM = barAbarImeM AnA; muqAbalemeM pAra utaranA; -se pAra pAnA.] pahocavaM (pahaoN) a0kri0 pahu~canA ; jAnA (2) ( bhejI huI cIjrakA) milanA (3) TikanA jArI rahanA; lagA rahanA ( 4 ) sa0 kri0 muqAbalekA honA; samAna honA; pahu~canA pahocADavaM ( pahaoN) sa0 kri0 'pahocabuM ' kA preraNArthaka; pahu~cAnA pahocelaM (vhaoN) vi0 jo kisIse chalA na jAya; anubhavI; cAlAka; ghAgha pahora ( pahA~) puM0 pahara; yAma mahoLAI (haoN) strI0 caur3AI pahoLaM (haoN) vi0 caur3A (2) kuzAdA; vistRta ( 3 ) jo baMda na ho; khulA (4) phailAyA huA; alaga; udA0 'dANA pahoLA karavA' / [-paI nabuM = tabAha honA; caupaTa honA / = phUlakara "kupyA honA; bAceM khilamA; atyadhika udAra thA befika bananA.] - 296 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pahoMca, (0guM), (ghADaM) (haoN0 ) dekhiye 'pahoca' Adi pahoMcI (vhaoN0 ) strI0 pahu~cI (gahanA) pahoMce (vhaoN0 ) vi0 dekhiye ' pahoceluM ' pahoMco ( pahaoN0 ) puM0 hAthakI kalAI; pahu~cA / [ pahoMcA karaDavA = kucha naM sUjhanA; akla mArI jAnA ( 2 ) himmata hAranA; pachatAnA | - pakaDavI = gunAha karate hue kisIko pakar3anA ( 2 ) pahu~cA pakar3atA.] [ ( 2 ) kSaNa; chana paLa strI0 pala; 60 vipalakA samaya paLavUM a0 kri0 jAnA paLavUM a0 kri0 pAlita honA; palano ; pAlA-posA jAnA (2) rAsa yA anukUla AnA ( 3 ) ( jamIna ) apane qabz2e meM honA ( 4 ) sa0 kri0 (vacana) pAlanA; nibAhanA [ suhAtI paLazI (sI) strI0 cApalUsI; ThakurapaLAvaM a0 kri0 'paLavUM' 'pALabuM' kA karmaNi; pAlA jAnA 4 For Private and Personal Use Only 1 paLiyuM na0 pakA huA bAla; palita / [ paLiyAM AvavAM = bAla safeda honA; bur3hApA AnA; safedI AnA.] paLI strI0palI (ghI-tela nikAlanekI) paLoTavuM sa0 kri0 dekhiye ' paloTavuM ' paMkAvuM a0 kri0 nAma honA; sarAhA jAnA ; kA nAma liyA jAnA paMkhiNI strI0 mAdA pakSI; pakSiNI paMkhI (-) na0 paMkhI ; pakherU paMkhopuM0 paMkhA (2) moTara Adike pahiye parakA Dhakkana; paMkhI ; maDagArDa' paMgata strI * paMgata ; paMkti ( bhojanameM ) paMca vi0 paMca pA~ca ( 2 ) na0 paMcAyata ; paMca (sabhA) (3) puM0 paMcakA sadasya;
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paMca | [ -nIma = paMca badanA; paMca mAnanA; madhyastha banAnA. ] paMcaka na0 pAMcakA samUha; paMcaka ( 2 ) dhaniSThA Adi pA~ca nakSatra ; paMcaka paMcakyAsa puM0 paMcanAmA; paMcakI tajavIja paMcanAmuM na0 paMcanAmA; paMcoMkI tajavIja paMcarAu vi0 phuTakala ; khurdA ( bikrI) (2) paMcamela (mizraNa) paMcarAzi strI0 ; na0 paMcarAzika [ga] paMcavAyakA strI0 afavAha ; janarava paMcAjIrI strI0 paMjIrI [ 95 paMcANu (- i) vi0 paMcAnave; pacAnave; paMcAta strI0 paMcAyata ; paMca ( 2 ) paMcAyatakI jA~ca yA tajavIja (3) paMcAyatakA faisalA ( 4 ) [lA. ] UhApoha ; mAthApaccI; bahasa ( 5 ) pacar3A; jhamelA | [- bahoravI, - mAM paDavuM = takarAra yA jhaMjhaTa mola lenA; pacar3emeM par3anA.] paMcAtanAmuM na0 paMcanAmA paMcAtiyuM vi0 jhaMjhaTI; pecIdA; Ter3hA ( kAma yA cIz2a ) (2) paMcAyatake karane yogya; paMcAyatI (3) jhagar3AlU; bakher3iyA paMcAyata strI0 paMcoMkI maMDalI ; paMcAyata (2) birAdarIkI kAryakAriNI sabhA; paMca ( 3 ) pacar3A; takarAra; jhamelA paMcAvana vi0 pacapana; 55 paMcAzI (sI) vi0 pacAsI 85 paMcAMga vi0 pAMca aMgoMvAlA; paMcAMga ( 2 ) na0 tithipatra; paMcAMga paMkhiyaM na 0 choTI dhotI ; kachanI; a~gochI paMcotera vi0 pacahattara; 75 paMjarI strI0 paMjIrI O paMjeTI strI * khetIkA oka sAdhana; pA~cA paMjo puM0 ( hathelI aura pairakA) paMjA (2) cir3iyoMkA paMjA; caMgula (3) paMjA 297 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (tAza, pAsA AdikA) / [ paMjAmA levaM = paMje meM karanA; qAbU meM karanA / -cI kADhavo, coDhI devo = tamAcA mAranA; huliyA bigAr3a denA. ] paMDa puM0 piMDa; zarIra; deha (2) khudakI jAta ( 3 ) piMDA; piMDa ( zrAddhameM ) (4) pIliyA; pAMDuroga paMDarogiyuM, paMDarogI vi0 pAMDurogI paMDe a0 khuda; Apa; svayaM paMDo puM0 paMDA; yAtrAvAla paMDoLaM na0 ciciMDA (tarakArI) paMcA puM0 purohita (2) eka alla paMDo puM0 grAmazAlAkA brAhmaNa-zikSaka ( 2 ) purohita ; upAdhyAya [ sTara' paMtapradhAna puM0 mukhyamaMtrI ; 'cIfa minipaMtiyAluM vi0 jo kaI AdamiyoMke sA jhemeM ho; pattIvAlA (2) na0 sAjhekA byopAra; sAjhedArI paMtUcI puM0 sirfa bacce par3hAnA jAnanevAlA; mAsTara; muMzI (2) pothIpaMDita paMdara vi0 paMdraha paMdaraha; 15 paMpa puM0 paMpa ( pAnI khIMcanekI kala ) (2) havA bharanekI picakArI; paMpa (3) moTarameM peTrola bharanekA yaMtra yA vaha sthAna paMpALabuM sa 0 kri0 sahalAnA (2) [lA. ] anucita lAr3a-pyAra karanA ( 3 ) sahejanA; taMdehIse samhAlate jAnA paMpoyo puM0 IMTakA Tukar3A; IMTakoharA pA vi0 cauthe hissekA ; pAva yA strI0 tarafa; ora pAI strI0 pAI; paisekA tIsarA bhAga pAka vi0 pAka; pavitra ( 2 ) prAmANika pAka puM0 pAka; paripakvatA (2) paidAiza; upaja (3) khetIkI upaja; fasala; For Private and Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAkaTa paidAvAra ( 4 ) khAdya padArtha; pAka (5) pAka (phor3ekA) (6) rasoI; pakAnA ; pAka pAkaTa vi0 pAkaTha; pakA huA; pakkA (2) pukhtA ; pAkaTha; anubhavI pAkavaM a0 kri0 pakanA; pariNata avasthAko prApta honA; sIjhanA (anAja, phala Adi ) (2) fasala paidA honA; upajanA; udA0 'bAjarI A varSe bahu pAkI' (3) (zarIrameM ) mavAda bhara AnekI avasthAko pahu~canA; pakanA (4) ( bAlakA) safeda honA; pakanA (5) [lA. ] siddha honA; nikalanA; sAbita honA; udA0 'chokaro sAro pAkyo' (6) (zarIra, avayava ) cUra ho gayA ho isa taraha pIr3A honA; udA0 'bAkathI zarIra pAkI gayuM che' (7) niyata samaya AnA; vakta pUrNa honA (huMDI) (8) (goTIkA) saba khAnoMko pArakara apane khAnemeM pahu~canA; pakanA ( 9 ) prApti honA; khaTanA; -ke hAtha AnA; udA0 ' Ajano dahADo pAkyo; temAM tAraM zuM pAkyuM ?' pAkAI strI0 dekhiye ' pakkAI ' pAkI strI0 kAma-kAja baMda karanA; har3atAla pAkuM vi0 pakkA; jo kaccA na ho; pakA huA ( 2 ) pukhtA; pAkaTha; anubhavI ( 3 ) pakkA ( bhojana, sIghA) (4) jo chUnese jUThA na ho; dhImeM pakAyA huA (5.) jo chalA na jAya; anubhavI; ghAgha [lA.] (6) hoziyAra; udA0 'chokaro gaNitamAM pAko che' (7) dRr3ha; acala; pakkA (8) jisameM kamI na ho; paripUrNa 298 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa ( 9 ) jisameM surakhI-cUnA AdikA upayoga huA ho ( makAna ) ; ( qarAra yA lekha ) jo qAnUnake viruddha na ho; pakkA / [ -pAna = jarAjIrNa-vRddha manuSya / --lakhANa = qAnUnake anusAra AkhirI lekha - qarAra / pAke pAve nizcayapUrvaka ; nissaMdeha .] pAga ( -gha) DI strI0 pagar3I ( 2 ) [lA. ] acche kAmake badalemeM diyA jAnevAlA upahAra; siropAva ( 3 ) vaha raqama jo makAna kirAye para lene para pezagI aura nAjAyaja taura para dI jAtI hai; pagar3I (4) rizvata / [ - utAravI = ( kisIke ) pairoM para pagar3I rakhanA; dayAkI bhIkha mAMganA / - UMSI ghAlavI = divAlA nikAlanA | - pheravavI = mukara jAnA; jhUTha bolanA ( 2 ) divAlA nikAlanA (3) pakSa badalanA / -baMdhAvavI = inAma yA siropAva denA ( 2 ) sarAhanA; zAbAzI denA ( 3 ) zoka chur3AnA.] pADIpana puM0 pagar3Ike jaisA vistAra ( bahuta laMbA, kama caur3A) pAca na0 mavAda; pIba; pIpa pAluM vi0 pichalA ; bAdakA ( 2 ) pahalekA / [ pAchalI avasthA = vRddhAvasthA; bur3hApA / pAchalI rAta = rAtakA pichalA prahara; bhIgI rAta / pAchale bAraNeyI = corI-corI; chipe chipe . ] pADaLa a0 pIche; pIThakI ora / [ -paDa = pichar3a jAnA (2) kisI kAmameM taMdehIse lagA rahanA; juTanA (3) pIchA pakar3anA; pIche laganA / -paDI jarbu = barAbarImeM na raha pAnA; pichar3anA; sthiti yA darajemeM pIche raha For Private and Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pArchu jAnA / mUka = se Age bar3hanA; - ko pIche chor3anA. ] pAluM vi0 pichalA ; pIchekA ( 2 ) a0 pIche ( 3 ) isake alAvA; aura; phira (4) ulaTI dizAmeM; vApasa; udA0 'pAcho Ava ' ( 5 ) bAjU para; jarA pIche; udA0 'tuM pAcho khasa, pAcho besa ' [pAchI pAnI karavI = pITha dikhAnA; pITha pheranA / -pagaluM bharavuM jhijhakanA ( 2 ) palAyana karanA; pITha pheranA / - paDaM = hAranA; thaka jAnA; pITha pheranA / - vaLaMbuM = ( = (vIjakA ) bigar3anA, besvAda honA ( 2 ) ke honA; ulaTI honA (3) mara jAnA; uThanA / - baLIne (vALIne) jovaM = pIche kyA hai yaha dekhanA; socanA ; bicAra karanA / - vALavaM = asvIkAra karanA; lauTA denA; bhagA denA; nikAla denA. ] pAchotara vi0 mausamake pichale samayakA ; pachetI ( khetI Adi) pAjI vi0 pAjI; nIca (2) kaMjUsa pATa puM0 bar3A pIr3hA; pATa ( 2 ) pUrA thAna (3) jamInakA laMbA paTTa; paTTI (4) do se jyAdA adadakI eka sAtha bunAI (5) pA~var3A ( calaneke lie rAste meM AdarArtha bichAnA ) (6) (Ta) strI0 bar3I caukI; takhta (7) laMbA AyatAkAra Tukar3A; ( sAbuna AdikA ) (8) na0 rAjagaddI pATaDI strI0 choTI dharana; kar3I pATaDo puM0 zahatIra; dharana pATanagara na0 rAjadhAnI; pAyatakhta pATalAcI strI0eka prakArakI goha ; goha pAThakI strI0 laMbI, kama caur3I caukI; 'beMca ' (2) choTA pIr3hA (3) Takhanese 299 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAThI u~galiyoM takakA bhAga ( 4 ) eka tarahakA gahanA (5) dhotI- sAr3I Adike cunaTadAra sire jo kamara aura pemeM khoMse jAte haiM pATalUna naM0 patalUna pATalo puM0 pIr3hA; pATA (2) ( rUIkI) gAMTha; (cA~dIkA) 'pATalA '; sila / [ pATale besADI pUjA karavI lAr3adulArase niThallA biThAye rakhanA ( 2 ) ( vyaMgyameM ) koI kAma na sauMpanA yA karaneko na kahanA ; pA~va pUjanA. ] pATavI vi0 sabase bar3A ( 2 ) puM0 rAjyakA uttarAdhikArI; yuvarAja pATiyuM na0 takhtA; paTiyA ; paTarI (2) kAlA takhtA; zyAma paTa (zAlAmai ) (3) pA~jarakI haDDI ; chAtIkI haDDI (4) eka baratana / [ pATiyAM goThavavAM = (koI cIz2a ) apanI jagaha para ThIka baiThe aisA karanA; mela ho aisA karanA / pATiyAM devAvA, bhiDAvAM, besI javAM = kalejA TUTanA; chAtI phaTanA; himmata pasta honA; chAtIke kivAr3a khulanA (2) baMda ho jAnA (3) nAdAra yA divAliyA honA / pATiyAM raMgAvAM = khUba marammata honA; bebhAvakI par3anA (2) bahuta ToTA honA. ] pATiyo puM0 baTaloInumA miTTI yA dhAtukA eka baratana ; hA~DI pATI strI0 pATI; sleTa (2) sUta yA rezamakI bunI yA gUMthI huI caur3I paTTI; nivAra (3) dhAtukA patalA, laMbA Tukar3A; paTTI (4) gA~vakI paTTIdArI (5) eka hI mAlikIke paMktibaddha kheta (6) mAjarA ; vAkkrayA; udA0 'satyAnAzanI pATI' (7) dala; Tukar3I; For Private and Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pATIdAra 300 dstaa|[-upr dhULa nAlavIzAlAmeM bhaisaa|[paaddaa muMDavA-niThallA hokara jaanaa| -vALavI = vIrAna karanA; nikamme kAma karanA.] ujAr3a denA.] pADage (pA') puM0 pahAr3A pATIdAra puM0 jamIMdAra; paTTIdAra (2) pADo puM0 pAr3A; TolA; muhallA 'pATIdAra' jAtikA AdamI .. pAgeza puM0 par3osa pATIvALo puM0 relakI sar3aka para kAma pArozaNa strI0 par3osina karanevAle relake majadUroMkI Tukar3IkA pADozI puM0 par3osI; hamasAyA AdamI; 'gaiMgamaina' pANa(Na,) strI0 cauthA bhAga; pAva pATu strI0; na0 lAta (2) cauthA bhAga sUcita karanevAlI khar3I lakIra; pAI" pATo puM0 paTTIke jaisA kapar3ekA laMbA pANa na0 siMcAI (2)mAr3I; kalafa patalA Tukar3A; paTTI (2) (relakI) pANiyArI (pA') strI0 panahArina; paTarI (3) lIka (gAr3I AdikI) panahArI (4) lokarIti; rivaaj| [pATA pApiyA(pA') na0 gharameM pAnIke barabAMdhavA= paTTI par3hAnA; bahakAnA (2) tana rakhanekI jagaha; panasAla; ghar3A~cI bhramita honA; kucha na sUjhanA; hoza pANI na0 pAnI; jala; Aba (2) jala ThikAne na rahanA / pATe caDhavaM = vyava jaisA koI tarala padArtha; pAnI (3) sthita rUpase cAlU honA; jmnaa| -goThavo = mela milanA; banata honA. [lA.] dhAra; bAr3ha (4) teja; Aba; nUra (5) zUravIratA; jIvaTa (6) pATha puM0 pATha; paThana (2) sabaqa ; pATha Teka ; AbarU; pAnI; mAna-maryAdA (7) (3) bodha; sIkha (4)dhArmika graMthoMko mulammA; klii| [-utAra=sakhta niyamita rUpase par3hanA; pATha parizramake kAmameM lagAnA (2) pAnI pAThamAlA (-LA) strI0 kramika pAThoMkI utAranA; beijjatI krnaa|-uttr pustaka; pAThAvalI. =jvAra yA bAr3hakA pAnI ghaTanA; pAThava, sa0ki0 bhejanA; paThAnA [pa.] pAnI kama honA (2) bujhAI huI pArcha na0 pIThapara honevAlA phor3A talavAra AdikA asara naSTa honA; pArcha na0 ghIkuArakA paTThA maranA (3) pAnI utaranA; beijjatI pAu(pA') puM0 upakAra; ehsaan| [ honA (4) khUba zrama par3anA; thaka jAnA caramo-kA ehasAnamaMda honA.] (5) (parakA) sUjanA / -bagavaq= pAra sa0kri0 girAnA (2) taiyAra ukasAnA; lalakAra kara lar3aneko udyata karanA; banAnA (sikkA Adi) karanA (2) hathiyAra yA loheko pArAvAra puM0 pakkA baira (bhaisoM jaisA) bujhaanaa| -jaq = ijjata bigar3anA, pAThI strI0 bhaisakA mAdA baccA; par3iyA jaanaa| nA relAnI peThe= chanabharameM; pAeM na0 bhaisakA baccA; par3avA : spaattese| -no parapoTo= kSaNabhaMgura pAge puM0 bhaisakA nara baccA; pAr3A; vastu; bulbulaa| -pag = pAnI For Private and Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir par3anA; varSA honA (2) mehanata pdd'naa| -pahelA pALa = pAnIse pahale pula yA bAMdha (baaNdhnaa)|-paannii karavaM = pAnIke lie tarasanA (2) kA DAlanA (3) khUba khuza krnaa| -pANI thaI jaq= pasInese tara ho jAnA(2)khUba khuza honA(3)(jhAra AdikA)pAnI honaa|-paa-mulmmaa car3hAnA (2) (hathiyArakI dhAra teja karane yA hathiyArako sakhta karaneke lie) pAnImeM bujhAnA; pAnI bujhAnA (3) bhar3akAnA; ukasAnA (4)pAnI denA; sIMcanA |-piine ghara pUcha-pAnI pIkara jAti puuchnaa|-phrvuu, pharI vaLaj=pAnI phiranA; barabAda honaa| .. -pherabadyaM = pAnI pheranA; caupaTa karanA |-bhrvuu = pAnI khIMcanA (2) pAnI bharanA;phIkA pdd'naa|-maaNjq= zrama bekAra jAnA:-mAMmUThIbo bharavI = mithyA prayatna karanA; havA muTThI meM baaNdhnaa| -makapratijJA lenA |laagpaanii lgnaa|-leq=paanii lenA(2)pratijJA karanA;niyama rakhanA.] pANIcaM vi0 panihA; jalayukta (2) na0 pAnIvAlA naariyl| -ApavaM, paralAvaq= baratarafa karanA; nikAla denaa|-mlvuu = baratarafa honA.] pANIchallaM vi0zaramiMdA; lajjita (2) panihA; jalayukta (3) na0 nAriyala pANIpocuM vi0 jisameM kucha pAnI rahA ho; pacapacA pANIphera, pANIbadalo puM0 (svAsthya sudhArako lie) sthAnAMtara karanA / pAka patA; (2) maIkana pattA yA usakI eka bAnagI TIRLIT libelli TIRATITI pAtaLa strI0 pattaka; pattara(2)parosA pattala (khAdya sAmagrI) pAtaLa vi. patalA; mahIna pAtAla (-2) na. pAtAla / [-phoDa pRthvIke peTAmeM se pAnI nikAlanA (2) ati kaThina kAma karanA; pattharako joMka lagAnA.; AsamAnake tAre todd'naa| mAM paga hovA%= aprakaTa rUpase bahuta kapaTI aura cAlAka honaa| mAM pesI jaq=dharatImeM samA jAnA (2) ati lajjita honA; gar3a jAnA.] pAtALakUbo puM0 athAha pAnIvAlA kuA~; TayUbavela' pAtra vi0 yogya; lAyaka; qAbila; udA0 dAnapAtra; vizvAsapAtra' (2) na0 pAtra; baratana (3)nadIke do taToMke bIcakA bhAga; nadIkA peTA yA pATa; pAtra (4) abhinetA; pAtra (5) kahAnI yA upanyAsakA pAtra (6) lAyaka, yogya vyakti; pAtra .. pAtharaNa (-j) na0 bichAvana; darI pAtharapuM sakri0 phailAnA (2)viLAnA pAva na0 apAnavAyu; pAda. pAdaNa vi0 pAdanevAlA; pador3A(2) Darapoka; pador3A [lA.] pAdara na0 goIMDA; rahAvana (gAMvakA) pAvarI puM0 pAdarI : pAva, a0 kri0 paadnaa| [pAyI javaM, paD= Dara jAnA.] pASara vi0. janazUnya; vanaspatizunya; ujAr3a; vIrAna (2)khulA; maidAna jaisA (3) na0 dekhiye pAdara'... . pASaraM vi0 sIdhA; jo mAr3A yA Ter3A na ho. (2) sarala; sImA (3)30 kahIM gaye-kake binA; sImA For Private and Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAna pAna na0 pInA; pAna pAna na0 pattA patra ( 2 ) pRSTha (pustakakA); pannA (3) nAgarabelakA pattA ; pAna pAnasara strI0 patajhar3a pAnaDI strI0 choTA aura komala pattA; pallava (2) striyoMkA kAnakA eka gahanA; pattA [ pAnadAna;panaDibbA pAnavAna ( - niyaM) na0, pAnavAnI strI 0 pAnapaTI (DI), pAnavIDI strI0, pAna bIDuM na0 pAnakA bIr3A; tAMbUla pAnasopArI strI0; na0 pAna aura supArIkA mukhavAsana (2) [lA.] tuccha bheMTa, pAnaphUla (3) kisIke mAnameM kiyA jAnevAlA samAraMbha pAniyuM na0 pannA ; pRSTha ( 2 ) nasIbakA pannA ; bhAgya [lA. ] [ nIcekA bhAga pAnI (nI ' ) strI0 talavekA er3Ike pAnuM na0pattA, parNa (2) pRSTha ; pannA (3) ( tAzakA) pattA ( 4 ) aujArakA dhAravAlA bhAga; phala ( 5 ) ( ratna) pannA (6) [lA. ] jIvanabharakA saMbaMdha; pAlA / [paDa - sAbiqA honA; jIvanameM sAtha rahanekA mauqA AnA; pAlA par3anA. ] pAnetara na0 vaha safeda vastra jo byAhake samaya kanyAko pahanAyA jAtA hai| pAno (no') puM0 vAtsalyase mA~kI chAtImeM dUdha umar3a AnA ( 2 ) penhAnA (3) jIvaTa ; zUravIratA; joza; dhairya [lA. ] / [ -caDavo = chAtImeM dUdha bhara AnA, umar3a AnA (2) dulAra honA; dUdha pilAnekI icchA honA ( 3 ) joza meM bAnA.] pApa na0 adhArmika kRtya; pApa ( 2 ) [lA. ] kapaTa ( 3 ) nApasanda vyakti; 302 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAyAnI keLavaNI balA [lA. ] / [ - udhAeM paDakuMbure kAmakA bheda khula jaanaa|-gyuN,ttlcuN= balA TalI; bAdhA dUra huI; pApa kaTA / -phUTI nokaLaM = = pApa udaya honA; pApakA phala milanA. ] pApaDa puM0 pApar3a [ khAra pApaDakhAra, pApaDiyo khAra puM0 pApar3ApApaDI strI0 pApar3a jaisI eka khAdya cIz2a (cAvalake ATekI) pApaDI strI0 sema; zibI pApiyuM vi0 pApI; pAtakI pAma sa0kri0 prApta karanA; pAnA ( 2 ) tAr3a jAnA; bhA~panA; samajha jAnA; pAnA pAya puM0 pA~va / [ pAye paDabuM, lAgabuM = matthA TekanA; namaskAra karanA ( 2 ) mAfI mA~ganA; pA~va par3anA. ] pAyakhAnuM na0 pAkhAnA; pAyakhAnA; zaucAlaya pAyajAmo puM0 pAyajAmA; pAjAmA pAyatakhta na0 pAyatakhta; rAjadhAnI pAyadasta strI0 ( pArasIkI) maraNayAtrA pAyavaLa na0 paidala lazkara ; paidala pAyamAla vi0 pAyamAla; pAmAla; caupaTa pAyamAlI strI0 pAmAlI; barabAdI pAyarI strI0 sIr3hIkA pAyA; sopAna; sIr3hI (2) pada; darajA (3) eka prakArakA Ama pAyalAgaNuM na0 pAlAgana pAyalI strI0 anAja nApanekA baratana; pAyalI (2) cavannI ; pAvalI pAyAdAra vi0 pAyadAra; buniyAdI pAyAnI keLavaNI strI0 muniyAkI tAlIma; naI tAlIma For Private and Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAyo pAyo puM0 pAyA; pAvA (2) kapar3e dhonekA DaMDA (3)buniyAda; nIva; nItU (4) (trikoNakA) tala (5) ghI aura gur3akI cAzanI (6)AdhAra; mUla [lA.][-ocho hovo = aklakI kanI honA; aklakA fatUra honA yA pAgala honA; kamaakla / -bhAsavo = zilAnyAsa vidhi karanA; makAnakI buniyAda DAlanA (2) nIva DAlanA; koI kArya Arambha karanA.] pAra puM0 pAra; aMta; chora (2) hada; sImA; pAra (3) kinArA; taTa; pAra (4) gar3ha marma ; bheda [lA.-Avabo% manApta honA; khatma honaa| -utaravaM = pAra laganA; pAra utaranA; kinAre pahu~canA (2)saphalatApUrvaka pUrNa honA; siddha honA; kAma pUrA utrnaa|| -pAmavomarma, bheda jaannaa| mUkavo, melavo, lAvavosamApta,khatma karanA; pAra lagAnA.] pAra (ra,) strI0 lAkha car3hAyA huA maTakA (2)amRtabAna; maratabAna pArakuM vi0 parAyA; gairakA; dUsarekA pArakha strI0 parakha ; parIkSA pArakhavaM sa0kri0 parIkSA karanA; guNadoSa jAna lenA; parakhanA(2)pahacAna lenA; parakha karanA pArana vi0 kadradI; parakhaiyA pAravaM na0 parIkSA; parakha (2)paracA; pratApakA pramANa; sabUta; cmtkaar| [-kara, borbu, le parIkSA karanA; prkhnaa| -desAI, batAra-camatkAra karake apanA bala dikhAnA; paracA denA; zaktikA paricaya denA.] pArana pAlanA;oTAlA(bannoMkA) pAtA pAra na0 pAraNa; pAraNA (vrata, upa vAsakA) pAraSI puM0 pAradhI; zikArI pArasa puM0 pArasa; phArasa; IrAna pArasa puM0 pArasa; sparzamaNi (2) vi0 bar3A; umdA qismakA; udA0 'pArasajAMbu' . [rAya jAmana - pArasajAMbuna0 bar3hiyA kismakA jAmuna pArasaNa strI0 pArasI strI pArasanAtha puM0 pArzvanAtha pArasapIpaLo puM0 pIpalakI jAtikA eka bar3A per3a (2) [lA.] begharabArakA __ lAparavAha AdamI pArasamaNi puM0 pArasa; sparzamaNi pArasI vi0 pArasiyoMse saMbaddha (2) puM0 pArasI [penhAnA;pAsanA pAraso puM0 thanameM dUdhakA bhara jAnA; pArAvAra puM0 samudra; pArAvAra (2) vi0 asIma ; atyadhika pArAzIzI strI0 tApamAnayaMtra; 'tharamAmITara pArijAta (ka) na0 hArasiMgAra; pAri jAtaka; pArijAta (phUla aura vRkSa) pArI strI0 raMbhA (patthara tor3anekA) pArekha puM0 pArakhI; jauharI (sikkA, jauhara AdikA (2)eka alla pArevaDaM, pAre na0 parevA; kabUtara pAro puM0 pArA (dhAtu) (2) mAlAkA dAnA; manakA (3) (taMbUreke tArameM piroyA huA) manakA (4) baMdUkakI golI yA charrA (5) masUr3A pArlamenTa strI0 iMglaNDakI saMsada pArlameMTa (2) saMsad pAlaka(-1) strI0 eka sAga; pAlaka pAlaya strI0 pAiTa(dIvArakI cunAina) For Private and Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAhAtI strI. pAlakI pAlaI na0 (tarAjUkA)palar3A; pallA pAlana na0 pAlana; paravariza pAlanapoSaNa na0 pAlana-poSaNa pAlanahAra puM0pAlaka; pAlana karanevAlA pAlaba puM0 sAr3IkA pallA, dAmana (2) dupaTTe yA pagar3IkA jarIke tAroMvAlA chora (3) Azraya; shaaraa| [(-) pAlave paDa% ke pAle pdd'naa;-kii| zaraNameM jAnA.] .. pAlava, a0 kri0 pusAnA; pUrA par3anA (2)ucita jAna par3anA; rAsa AnA (3) sakri0 pAlanA; posanA; nibAhanA [baratana; seI ; pAyalI pAlI strI0 anAjakI eka nApa ; usakA pAlI strI0 bArIka pattiyA~ (2) choTA gilAsa [raunaqa Adi) pAlIsa strI0 pAliza (masAlA, kriyA, pAluM na0 kuThalA; pAlA (2) bArizameM dIvArakI rakSAke lie lagAyA huA TaTTara; TaTTI (3) pyAlA; jAma; gilaas| (-nI sAthe)pAlAM paDavI -ke palle par3atA.] pAlo puM0 caupAyoMke khAnekI pattiyA~; AlA-pAlA (2)pAnI pInekA jAma; gilAsa . pAlo puM0. chatarI (bailagAr3I Adike kamAnIdAra DhA~cekA AcchAdana) ... pAvaDI strI0 pAMvar3I; khar3AU~ (2) pAvar3I (karaghekI). (3) laMbe dastekA kAThakA choTA phAvar3A; phAvar3I pAvage puM0 fAbar3A , pAvatI strI0 rasIda; pahuMca pAvarapuM vi0 kuzala; paTu nimmAta pAvalI strI. pAbalI; cavanI pAvalaM na0 cavannI pAIM sa0 ki0 pilAmA pAyo puM0 hijar3A; napuMsaka ; hIjar3A pAno puM0 eka prakArakI baMsI (2) (sTImarakA) bhopA; bhoMpU ; sITI / pAzera puM0 serakA cauthA bhAga; pAva (kaccA ) ... [(kaccA ) pAzero puM0 eka pAvakA bATa; pauserA pAsa puM0 sparzase raMga car3hanA; puTa (2) sohabatakA asara; saMga; saMgata [lA.] / [-besavo, lAgavo- sparzase raMga car3hanA (2) saMgakA raMga car3hanA; kharabUjeko dekhakara kharabUz2A raMga pakar3atA hai.] pAsa strI0 bAjU; ora (2)a0 pAsa pAsa vi0 pAsa; saphala ; fatahamaMda (2) svIkRta; maMjUra ; pasanda (3)puM0 AjJApatra; rajAkI likhita AjJA; pAsa / [-pag = pasaMda AnA; rucanA-] pAsalo puM0 pAseke AkArakA vAtu AdikA AyatAkAra Tukar3A; (dhAtu AdikI) IMTa (2) sunArakA eka aujAra; pAsA pAsavAna puM0 hujUrI; naukara pAsavaM sa0 kri0 raMga car3hAneke lie pahale khaTAIkA puTa denA pAtuM na0 karavaTa (leTanA) (2) pakSa; bAjU; tar3a; kisI vastukA dAyA~ yA bAyA~ bhaag| [pAMsAmA ghAlavU har3apamA; g2abana karanA (2) Azraya .. denA; zaraNameM lenA.] pAse bha0 pAsameM; nikaTa(2)kAlameM; bADameM (1)kabje meM ; adhikArameM (4) sAmane Age pAkho puM0 pAsA; pAMsA (khelnevaa)| [pAkhA manakA sA- bhAgya ati For Private and Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAso kUla honA; pAsA palaTanA / pAsA mAlavA = pAsA pheMkanA; bhAgyakI parIkSA karanA / pAsA povAra paDavA = saphala honA; siddha honA; - kA pAsA par3anA; bhAgya khulanA. ] pAso puM0 ( caupAyoMkA ) dUdhako thanameM utarane denA; pAsanA pALa (La) strI0 tAlAba yA sarovarakA kinArA; meMr3a; pAla ; pAlA (2) bA~dha; baMda; pAr3a pALaNuM na0 pAlanA; DholanA pALavaM sa0 kri0 rakSA karanA; pAlana karanA (2) bharaNa-poSaNa karanA ; pAlanA (3) pAla-posakara tAlIma denA; zikSA denA (4) nibhAnA ; bhaMga na karanA; ke anusAra baratanA; mAnanA; pAlanA; rakhanA (AjJA, vacana, vrata, rajA Adi ) pALiyo puM0 smRtistaMbha ( 2 ) kheta meM pAnI le jAnekI nAlI ; gholA [ pAlA pALiyo puM0 (miTTIkA) bA~dha; ghussa; pALI strI0 churI; pAlikA (2) bArI; pArI (3) har3atAla (4) pATA; meMr3a pAMDa (0) puM0 na0, ( 0 roTI) strI 0 pAvaroTI pAMkha (0) strI0 DainA; para; paMkha (2) (senA, makAna AdikA AgekI ora bar3hA huA dAyA~-bAyA~ bhAga) pakSa ( 3 ) Azraya; sahAya [lA. ] / [-mAM ghAlavaM = Azraya denA; zaraNameM lenA / pAMkho AvavI = ur3Ana bharane laganA; ur3anA sIkhanA ( 2 ) sayAnA honA; hoza samhAlanA ( 3 ) bhAga jAnA; caMpata honA; g2Ayaba honA. ] pAMDI (0) strI0 phUlakI pattI ; pa~khar3I; puSpadala [ zAkhA [lA. ] pAMDaM (0) na0 TahanI (2) kuTuMbakI gu. hi - 20 305 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAMtrI pAMlA (0) vi0 pAMkhavAlA ( 2 ) dA~tedAra (3) TahanIvAlA pAMsi (0) na0 pakSa; tar3a ( 2 ) DAlI ; zAkhA (3) (kaicIkA) pallA paM (0) vi0 jhInA; chIdA ; jhilamilA pAMgata ( ba ) (0) strI0 pAya~tI; adavAna pAMgara (0) a0kri0 panapanA pAMga (0) na0, ( -ro) puM0 vaha DorI jisase pAlanA laTakAyA jAtA hai (2) tarAjUkA palar3A bA~dhanekI rassI; tanI (3) gulelakI rassI (4) patavArakI orakA nAvakA sirA pAMgaLaM (0) vi0 paMgu; paMgulA ( 2 ) [lA. ] nirbala; azakta ( 3 ) AzrayahIna; AdhArarahita = pAMgoThaM (0) na0 kaMdhe se kohanI takakA hAthakA bhAga; pakhurA; muzka (2) hilane-DulanevAle avayavakA jor3a pAMca (0) vi0 pA~ca; 5 / [ - mANasAM = logoMmeM; jAhirameM; samAjameM / - varasanuM = yuvAna (2) aramAnabharA. ] pAMcama (0) strI0 pA~cavIM tithi, paMcamI pAMca (0) vi0 pA~cavAM pAMcazerI (0) strI0 paserI; paMserI (bATa) pAMjarApoLa (0) strI0 azakta aura paMgu maveziyoMke rahanekA dharmArtha sthAna; piMjarApola pAMjarAM (0) na0 piMjarA piMjar3A ( 2 ) aisI koI bhI racanA yA banAvaTa (3) kaThagharA ( nyAyAlayakA ) pAMtI (0) strI0 pakSa; bAjU (2) rIti; upAya (3) bhAga; hissA ; paTTI (4) vyavahAra - gaNita; 'prekTisa' (5) dekhiye 'pAMdhI' pAMtrIza ( sa ) (0) vi0 paiMtIsa 35 For Private and Personal Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAMcI pAMcI (0) strI0 mA~ga ( bAloMkI) / [-pADavI = mA~ga banAnA. ] pAMvaDI (0) strI0 dekhiye 'pAnaDI' padir3a ( 0 ) na0 pattA pUrNa / [-phara = nasIba jAganA; dina phiranA / pAMdaDe pANI pAvuM = ati duHkha denA; khUba satAnA; peranA. ] pAMpaNa (0) strI0 palakake kinAreke bAla; baraunI; barunI sayAnA; pAMza ( 0 ) vi0 sIdhA; sarala | [-karaM = mAra-pITakara sIdhA karanA; sIdhA karanA / -paDabuM = anukUla honA; rAsa AnA ; sIdhA honA. ] pAMsaTha (0) vi0 paiMsaTha; 65 pAMsa (0) vi0 dekhiye 'pAMza' pAMsaLI (0) strI0, ( - ) na0 pasalI pika strI0 thUka; ugAla ( 2 ) pAnakA thUka; pIka [ pIkadAna; ugAladAna pikadAnI strI0 thUkanekA baratana; pikhAbuM a0 kri0 'pIkhavu' kA karmaNi pigaLAvavuM sa0kri0 'pIgaLavu' kA preraNArthaka; pighalAnA picakArI strI0 pAnIkI dhAra ( 2 ) picakArI / [ - ApavI = gudAmArgase pAnI car3hAnA; 'enimA' denA; bastikarma.] [ nizAna pichANa strI0 jAnakArI (2) pahacAna; pichANavaM sa0 kri0 pahacAnanA; jAnanA pichAna, pichAna dekhiye 'pichANa' Adi pichoDI strI0 dekhiye 'pacheDI' / [oDhavI = divAlA nikAlanA. ] pichoDo puM0 dekhiye 'pacheDo' piTA a0 kri0 'pITavuM' kA karmaNi pitakoDI strI0 eka cir3iyA pitapApaDI puM0 pitapApar3A; palAsa-pApar3A 306 pirasana pitarAI puM0 dekhiye 'pitrAI' [ kheta pitavADI puM0 kue~ ke pAnIkI siMcAIvAlA pitaLiyuM na0 (pItalakI) kaTorI pisa na0 vaha rasa jo kalejemeM paidA hokara khurAkako pacAtA hai; pitta (2) zarIrake tIna doSoMmeMse eka; pitta / [ - Utara, besa = pittakA asara dUra honA (2) krodha zAnta honA; pittA maranA ( 3 ) pitta ubalanA yA khaulanA; adhika krodha AnA. ] pittaLa na0 pItala; pittala (dhAtu) pittaLiyuM na0 dekhiye 'pitaLiyuM' pito puM0 pitta (2) krodhakA tIvra Aveza [ lA. ] / [ -UchaLavo, khasavo, hAthamAMthI javo = pittA kholanA yA ubalanA. ] pitrAI puM0 cAcAke beTe-beTI; sAtavIM pIr3hI takakA eka hI kulapatikA vaMzaja (2) vi0 pitA-saMbaMdhI ; pitrya pitrANa vi0 strI0 eka hI vaMzameM paidA honevAlI pina strI0 AlapIna ( 2 ) ' sephTI pina ' piparamITa strI0 dekhiye 'khATImIThI' pipUDI strI0 phUMkakara bajAnekI nalI ; sITI; pipIharI; papaiyA / [-vagADavI * apanI hI bAtako raTA karanA;apanI gAnA ( 2 ) khuzAmada, bhaya Adike kAraNa hA~ hA~ milAnA. ] piyara (pi' ) na0 pIhara; mAyakA piyAvo puM0siMcAIkI ujjata (2) pyAU piyu puM0 pati; kAMta piyera (pi' ) na0 dekhiye 'piyara' pirasaNa na0 parosanA ( 2 ) parosA huA pAtra; pattala, thAlI Adi (3) parosA; pattala (bhejanA ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pirasAva 307 pirasAva, sa0 kri0 pIrasavU'kA pIgaLavaM a0 ki0 pighalanA; tarala, preraNArthaka; parasAnA (bhojya vastu) dravIbhUta honA(2)pasIjanA; pighalanA pirAmiDa puM0 pirAmiDa (2) zaMku pIchI strI0 tUlikA; kUcI; braza AkAra (cIz2a) pIchu na0 para; paMkha (2)usakI lekhanI pilAI strI0 peranA; dabAva pahu~cAkara pIchehaTha strI0 pIche haTanA; hAranA; hAra rasa nicor3anA (2) peranekI ujata pIcho puM0 piichaa|[-pkrvo, levo= pilAmaNa na0, (-NI)strI0 peranekI pIchA karanA (2) khucar3a nikAlate ujjata (2) trAsa; yAtanA [lA.] rahanA; pIche par3anA (3) satAnA.] pilAvU a0 kri0 'pIlavU' kA karmaNi pITavaM sa0 kri0 pITanA; khUba mAranA perA jAnA (2) [lA.] trAsa diyA (2) ronA-dhonA; mRta vyaktike zokameM jAnA (3) oTA jAnA chAtI pITanA (3) Dhola Adi para pillaM na0, (-slo) puM0 lapeTakara DaMDA pITanA; bajAnA banAyA huA golA; luMDA; piMDA pITayu vi0 muA; nigor3A (gAlI) pivaDAva sakri0 pilAnA jAnA pITha na0 sthAna; pITha; udA0 'vidyApivAvaM a0 kri0 pIvu'kA karmaNi ; piyA 'pITha' (2) strI0 bAjAra; peMTha (3) pisAvaM a0kri0 'pIsa' kA karmaNi; pisanA; pIsA jAnA [45 bAjAra-bhAva |[-uughddvii = bAjArapistALIsa vi0 paiMtAlIsa; paitAlisa; bhAva nikalanA, khulanA / -TakI rahevI = bAjAra-bhAva sthira rahanA.] pistuM na0 pistA (mevA) pistola strI0 choTI baMdUka ; pistaula pITha strI0 pITha; pRsstth| [-AvavI%D pITha laganA; chilnaa| -ThokavI, piMgala (-La) vi. piMga raMgakA; gahare bhUre raMgakA; piMgala (2) na0 chaMda: thAbaDavI%DpITha tthoNknaa| -dekhAvI zAstra; piMgala (3) [lA.] atyaMta = pITha dikhAnA; bhAga khar3A honaa| vistAra; laMbA-caur3A vistAra -pheravavItyAga karanA; chor3a denA; pITha denA.] piMjara na0 piMjarA piMDa puM0 piMDa ; golA(2)piMDa (zrAddhameM) pIThabaLa na0 pITha pIche rahakara sahArA piMDalaM na0 dekhiye 'piDu' denevAlI zakti; pITha para honA .. piMDalo puM0 dekhiye "piMDoM pIThI strI0 cikkasa; vara-kanyAko pirI strI0 piMDalI; piMDI (TaoNgakI) lagAnekA haladI, jIkA ATA aura piDaM na0 lapeTakara kiyA huA golA; tela milA ubaTana piMDA .. pIThaM na0 bAjAra yA dukAna (lakar3I, miMDo puM0 piMDA; piMDa; luMDA; gola zarAba-tAr3I AdikI); zarAbakhAnA; (miTTI, ATe, Dore AdikA) kalavariyA (2)TAla;ahAra (lakar3I) pIka strI0 dekhiye 'pika' / / . pIDa strI0 pIr3A; kaSTa (2) prasavapIkhavaM sa0 kri0 badagoI karanA vedanA (3) maror3a .. For Private and Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pIgvaM sa0 ki0 pIr3A pahuMcAnA; duHkha denA (2) pakar3anA; grahaNa karanA (3)dabAnA; cAMpanA / pIDA strI0 pIr3A; duHkha, kaSTa (2) bAdhA; ar3acana; pIr3A pIgaI a0 ki. 'pIDa' kriyAkA karmaNi; pIr3ita honA; duHkhI honA pIDha strI0 kAThakI laMbI ballI jisa para pATanake takhte jar3e jAte haiM; kar3I; choTI dharana (2) vi0 praur3ha; sayAnA pIDhiyaM na0 dekhiye 'pIDha' naM0 1; kar3I (2)dAr3ha; caubhar3a (3) masUr3A 'pIj na0 pInekI cIz2a; peya / pIta na0 pAnI dekara taiyAra kI huI fasala (2) vi0 pIlA; pIta pItaLa na0 pItala; pittala (dhAtu) pItuM na0,(-to) puM0 kRtalA pIla (-lu) vi0 jisane zarAba pI hai pIpa na0 pIpA pIpara strI0 eka per3a; pAkar3a pIpara strI0 pIpala ; pippalI (ltaa)| (2) pIpara; pIpala (kalI) pIparImULa na0 pIparAmUla; pippalImUla pIpaLa puM0 eka vRkSa; pAkar3a pIpaLImULa na0 dekhiye 'pIparImULe pIpaLo puM0 pIpala (per3a); azvattha pIpI a0 'pI-pI' AvAja (2) strI0 (gAjara yA pattekI)phUMkakara bajAnekI 'malI; 'pipIharI; sITI (3) cI bolanA; faz2Ihata . [DhIr3a pIyo A~khakA maila; kIcar3a pijeTa; pIrasavaM sa0 ki0 parosanA pIrasAvU a0 ki. 'pIrasa'kA karmaNi; parosA jAnA pIroja puM0 fIroz2A; pIrojA pIrojI(-) vi0 fIrojeke raMgakA; fIrojI [denA(3)oTanA(kapAsa) pIla sakri0 peranA (2) [lA.] duHkha pIlavo puM0 eka per3a; pIlU pIla puM0 pIlU (per3a) (2) eka rAga (3) pIlUkA phala; pIlU pIlI strI0 pIla; pIlU (per3a) pIlaDaM na0 pIlakA phala; pIla pIlo puM0kannI; kallA (tane yA jar3akA) pI, sakri0 pInA; pAna karanA(2) sokhanA; jajba karanA; pInA (3)dhuA~ khIMcanA; piinaa| pIjaq=na badanA; sira car3hanA; kucha na samajhanA(2)kisI bAtako saha lenA; pInA pIsaNI strI0 cakkI (2) tAza pheMTane kI bArI; pheMTa pIsa, sakri0 pIsanA; cUrNa karanA(2) ragar3akara bArIka karanA; ghoTanA; ragar3anA (3) pheMTanA (tAza) pIsabo puM0 sITI; bhopA; bhoMpU pIhuDo puM0 dekhiye 'pIsavo' pILAza strI0 pIlApana ; jardI pILU vi0 pIlA; z2arda; sa~dalI pILUpaca vi0 bilakula pIlA pIkhavU sakri0 bikhera denA(2)nocanA; tor3akara pheMka denaa| [pokhI khAvaM tAnoMse taMga karanA; tAnA mAranA(2) noca-nAcakara khA jaanaa| pIlI nAla = cIra-phAr3akara dhajjiyA~ ur3AnA; noca-nAcakara, alaga-thalaga kara denA (2)tAnoMse taMga kara denA.]. pIlA a0 kri0 'pIkha' kA karmaNi; bikharanA; nucanA; nocA jAnA pIchI strI0 dekhiye 'pIchI' .. pIeM ma. para; piccha : For Private and Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pIjaNa pajaNa strI0 piMjana; dhunakI (2) na0 dhunAI; piMjana; pIMjanA (3) ( kisI bAtakA) piSTapeSaNa; bAra-bAra kahanA [lA. ] pIMjaraM na0 dekhiye 'pAMjaraM' pIja sa0 kri0 dhunanA; pIMjanA (2) ( bAtako) bahuta laMbAnA [lA. ] pIMjAmaNa na0, ( - NI) strI0 ghunanekI maz2adUrI; dhunAI pIMjAraNa strI0 dhuniyekI strI ( 2 ) ruI dhunanekA kAma karanevAlI strI pIMjAro puM0 dhuniyA pIMjAvavaM sa0kri0 'pIMjavuM ' kA preraNArthaka; dhunavAnA [ dhunA jAnA pIMjAvaM a0kri0 'pIjavuM' kA karmaNi; pIMDhAro puM0 luTeroMkI eka khyAtanAma jAtikA vyakti; piMDArI poMDherI vi0 miTTIkI dIvAroMvAlA pugADavaM sa0kri0 'pUgavuM' kA preraNArthaka; pahu~cAnA tArA pucakArI strI0 pucakAra; cumakAra puchaDiyo tAro puM0 dhUmaketu; pucchala[ puchavAnA puchAvavaM sa0kri0 'pUchavu' kA preraNArthaka; puchAvaM a0 kri0 'pUchavuM' kA karmaNi; pUchA jAnA (puruSakI) puNyatithi strI0 mRtyutithi ( mahAputravadhU strI0 putrakI bahU; patohU purajo puM0 dekhiye 'Dakko' ( 2 ) purajA; Tukar3A [ purajoza purajora (-za-sa) vi0 (2) a0 puraz2ora; puravahAra vi0 (2) a0 pUrI zAnake sAtha purabiyo, purabhayo puM0 purabiyA puravaThA puM0 rasada ; Avazyaka sAmagrI 309 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pustI puravaNI strI0 pUrti; pariziSTa; kroDapatra ( 2 ) bar3hAvA ; uttejanA puravAra vi0 pramANita; sAbita puraviyo puM0 purabiyA purANa vi0 purANa; purAnA ( 2 ) na0 purANa ( dharmagraMtha ) purANI puM0 purANakI kathA par3hakara sunAnevAlA; kathakkar3a (2) purANakA racayitA (3) eka alla purANuM vi0 purAnA; prAcIna purAva sa0kri0 'pUravuM' kA preraNArthaka; purAnA; bharavAnA purAvuM a0 kri0 'pUra' kA karmaNi purAbI puM0 gavAhI; sabUta; pramANa / [- UbhI karavo = agara koI sabUta yA gavAha na ho to jhUThA khar3A kara denA. ] purAMta ( 0 ) vi0 bAqI ; bacA huA ; zeSa puruSa puM0 puruSa; marda; nara (2) vara; pati (3) AtmA; puruSa (4) puruSa [vyA.] / [ -mAM na rahevuM = nAmarda, napuMsaka ho jaanaa| mAM na ho nAmarda, napuMsaka honA. ] puruSottama mAsa puM0 puruSottama mAsa ; adhika mAsa; lauMda pula puM0 pula; setu puSTi strI0 puSTi ; poSaNa ( 2 ) samarthana ; tAIda puSTi (3) uttejana; sahArA / [-maLabI = samarthana, AdhAra milanA.] pustakiyuM vi0 kitAbI; pustakIya (jo guruse yA anubhavase prApta huA na ho ) (2) jo pustakameM bharA ho, para jIvanameM na lAyA gayA ho pustI strI0 raddI (kAgraja) (2) puztA ( dIvArakA); dAsA For Private and Personal Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pusto pusto puM0 puztA; ghussa; bA~dha ( pAnIkI rokake lie) pUgabuM a0 kri0 pahuMcanA pUchagAcha strI0 pUchatAcha; pUchapAcha pUchaDI strI0 pUMcha; duma; pU~char3I pUcha na0 pU~cha; puccha / [pUchaDamAM pesabuM = dumameM ghusA rahanA; khuzAmada karake kisIke adhIna honA; pUMcha pakar3akara calanA / --ekalaM bAkI che = jAnavara jaisA nirA mUrkha hai| -chUTI jaM = dasta jArI honA; peTa calanA / - pakaDa = pIche par3anA; pIchA karanA (2) jida pakar3anA / - maLavUM ( kaTAkSameM ) = khitAba milanA. ] pUchaparakha, puchapAcha strI0 dekhiye 'pUchagAcha' pUchavaM sa0kri0 pUchanA; prazna karanA; javAba talaba karanA; dariyAfta karanA (2) khojanA; patA lagAnA (3) salAha lenA ( 4 ) ginatImeM honA ; qadra karanA; pUchanA [ bAra pUchanA pUchApUcha (-chI) strI0 pUchApAchI; bArapUjabuM sa0 kri0 pUjA karanA; pUjanA (Izvara, devatA Adiko) (2) bhajanA; sevA, bhakti karanA pUjA strI0 pUjA; ArAdhanA ; upAsanA ; pUjana (2) pujApA (3) mAra piTAI; pUjA [lA. ] pUjApo puM0 pujApA; pUjanakI sAmagrI pUjAraNa strI0 pUjA karanevAlI strI pUjArI puM0 pujArI pUjAvavuM sa0 kri0 'pUjavuM' kA preraNArthaka rUpa; pujavAnA pUjAvaM a0 kri0 'pUjavuM' kA karmaNi; pujanA; pUjA jAnA ( 2 ) sammAnita honA; pujanA 310 pUmar3a pUTha strI0 pUMTha; pITha (2) cUtar3a; nitaMba (3) pIchA [lA.] / [ -karavI = dekhanevAlekI ora pITha karanA (2) avajJA karanA; AjJA na mAnanA (3) pITha dikhAnA; hArakara bhAga jAnA / - dekhAubI = pITha dikhAnA; bhAga khar3A honA. ] -- pULa a0 pIche; puThavAra [pa. ] pUThiyaM na0 ( pahiyekI) puTThI (2) cUtar3a / [ pUThiyAM phATavAM = Dara laganA; ghabar3AnA / pUThiyAM raMgAvAM = sakhta mAra par3anA; bhurakusa nikalanA. ] pUrvaM na0 dvidalake UparakA chilakA (2) kitAbakI jilda ( 3 ) kitAba para car3hAyA huA kAg2az2a (4) cUtar3a, puTThA (5) gaThana ; kAThI (zarIra ) / [-baMdhAvaM, bAjhavu = zarIrakA maz2abUta honA. ] pUThe a0 pIche ; pIThakI ora pUDalo, pUDo puM0 puA; pUr3A (ATe yA pIThIkA) (2) chattA pUNI strI0 pUnI putaLI strI0 ( A~khakI) putalI; tArA putaLI strI0 putalI ( lakar3I dhAtu AdikI); gur3iyA ( kapaDe kI ) (2) khUbasUrata strI putalI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUtaLaM na0 mUrti pratimA / [ putaLA jevuM = jaDa; acetana; buta jaisA. ] pUnama strI0 pUrNimA pUma strI0 ruI dhunate samaya ur3anevAle bArIka royeM; vAtatUla; iMdratula (3) kapar3e parake royeM; phucar3A pUmaDI strI0 paudese saTI huI ruI mahu~ na0 ruIkA ati choTA gAlA; phAhA; phohA; phAyA (2) ruIke gAleko Upara se thor3A baTakara banAI huI khar3I For Private and Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir battI (3) phuul| [mare pANI pAvaM =bahuta parezAna karanA; satAnA; nAca nacAnA.] pUra vi0 pUrA; saMpUrNa (2) na0 bAr3ha; pUra (3) pUrana; pUra (pUranapUrI AdikA) pUraNa vi0 pUraNa; pUrNa (2) sarvavyApI (3)na0 pATanekI yA pATI huI cIz2a; pUrana ; udA0 'poLI, pUraNa ; jamInanu pUraNa' pUraNapoLI strI0 pUranapUrI (mIThI) pUraNI strI0 bharanA; pATanA (2)pATanekI cIz2a (IMTa, miTTI Adi) (3) pUrti; adhika kathana (4) bar3hAvA; puracaka pUratuM vi0 kAfI; pUrA; paryApta / pUrapATa a0 sarapaTa ; vegase pUravaM sa0 kri0 bharanA; pATanA (2) taMga jagahameM rakhanA; havAlAtameM rakhanA (3) pUrNa karanA; pUrti karanA; pUranA pUrI strI0 pUrI; pUr3I (khAnekI cIz2a) pUraM vi0 dekhiye 'puurnn'| [-karavaM%3D samApta karanA; pUrA karanA (2) khatma karanA; nAza karanA (3) bharaNa-poSaNa karanA; nibAhanA (4) (vacana)nibAhanA; pAlana krnaa| -paDaq= barAbarIkA honA; -se (bala AdimeM) bar3hakara honA (2) kAfI honA; nirvAha honA; paryApta honaa| -pAuz2arUrabake mutAbiqa denA; AvazyakatAko pUrNa karanA. pUrepUra vi0 pUrA-pUrA; samUcA; saMpUrNa pUrNa vi0 pUrNa ; pUrA; jo adhUrA, khaMDita, kama yA apUrNa na ho (2) samApta ; pUrNa (3) na0 zUnya; biMdu; sifara pUrva vi0 pUrva ; prAcIna (2) AgekA; peciyaM agalA; pUrva (3) pUrabI; mazarikI; pUrva (4) strI0 pUrva ; pUraba pUrvatayArI strI0 pahalese kI huI taiyArI pUrvabhUmikA strI0 bhUmikA; prastAvanA pUrve a0 pUrva; pahale; peztara pULiyuM na0 choTA pUlA; pUlI pULo puM0 pUlA; bar3A mutttthaa||-uutthvo%3D jala jAnA; nAza honA; Aga lgnaa| -mUkabo-jalA DAlanA; nAza karanA; Aga lagAnA. pUMkha, sa0 kri0 parachanase vara-kanyAkA svAgata karanA; parachanA (2) boneke lie chiTakAnA, bikheranA pUMchapiyuM vi0 pUMchavAlA; dumadAra; pucchala pUMchI strI0 pUMchar3I; duma; puuNch| [-paTapaTAvavI-duma hilAnA (2) vazameM honA; tAbedAra honA.] pUMchaDaM na0 pUMcha; puccha pUMjI strI0 pUMjI; mUladhana pUMjo puM0 kUr3A-karakaTa ; kacarA; rAkha, __ gobara Adi [Adi pUMTha, pUMThaLa, pUMThiyuM, pUrcha, pUMThe dekhiye 'pUTha' peka (peM) vi0 paika (karanA)(2)caMTa; cAlAka lA.] pegaMbara puM0 dekhiye 'payagaMbara' pegAma puM0 dekhiye 'payagAma' peca puM0 lapeTa; cakkara; peca (2)cUr3IdAra kIla; skrU (3)pataMgoMkI DoroMkA eka-dUsarese ulajhanA; peca (4)lA.) yukti; fareba; peca (5)muzkila; jaal;phNdaa|[-rcvo-yukti racanA; jAla bichaanaa| -laDAvavA=pataMgoMkA peca karanA (2) yuktiyA~ lar3AnA;jAla phailAnA.] peciyaM na0 pecakaza For Private and Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pecI pecI(-) vi0 yuktibAja; jAlasAja peTa na0 peTa; udara (2)peTa; jaThara (3) [lA. AjIvikA; gujArA (4) garbhAzaya (5) khudakI aulAda; apanA kula (6) aMtara; dila; peTa (7) kisI vastukA bhItarakA bhAga; peTa; pettaa| [-kholaj=dila kholakara peTakI bAta kahanA; peTa denaa| -ghara = vAyugolese peTameM pIr3A honA (2)peTakA pAnI na pacanA; peTa phuulnaa| -cAlavU = peTa calanA; dasta jArI honaa| -coTI javaM peTameM cUhe daudd'naa| -coLIne zULa upajAvaq= apane hAthoM Afata mola lenaa| -chUTI ag 3 peTa chUTanA; dasta honA / -TAeM karavU = peTakI Aga bujhAnA; bhUkha miTAnA (2) parAyI jAyadAda hajama karanA (3) caina pAnA; ArAma milnaa| -TADhuM thay, TharavU, I thaq = caina nasIba honA; karAra pAnA; dilakI Aga bujhanA; jI ThaMDA honaa| -nI pUjA karavI-peTakI Aga zAnta karanA; bhUkha mittaanaa| nuM pANI na hAlaq=3 kucha asara na honaa| -muMbaLadhU-bhUkhA (2)asaMtuSTa; dilajalA / -ne bhAI Apaq= jiMdagI cAlU rakhane, nibhAneke lie khAnA (2) khAnA / -no mela % peTakI bAta; rahasyabharI baat| -para charI mUkavI, paga mUphavo, pATu mAra, = AjIvikA-rojIko nukasAna pahu~cAnA; peTakA dhaMdhA chor3anA; rojI bigaadd'naa|-kaattq=pett tananA (2) gharakA yA apane AdamIkA dagA denA; gharavAloMkA ApasameM phUTa DAlanA; ghara phor3anA / -baLavaM jalanA; dAha honA peTAsArnu (2) ciMtA, fikra honA; jI jlnaa| -bALay- bhUkhoM mrnaa|-maaN utAravaM peTameM DAlanA; nigalanA; khA jAnA (2)dhyAnameM lenA(3)baradAzta karanA (4)parAyA mAla ur3A jAnA; pacAnA (5) ThIka samajhA denaa|-maaN kUkaDAM bolavAM, kUvA paDavA-peTameM cUhe kUdanA, daudd'naa| -mAM vADA paDavA = bhUkha lgnaa| -mAM tela regavU dila dhar3akanA; ciMtA honA; kalejA dhaka-dhaka krnaa| -mAM duHkhag = kisI bAtakA manameM duHkha honA; manameM maila AnA (2) 'aba karIba hI hai' isa tarahakA udgAra; udA0 'have amadAvAdane zuM duHkhe che' arthAt ahamadAbAda pAsa hI hai| -mAM paga = peTameM daaddh'ii| -mAM pALI-manameM baira yA mail| -mAM pesavaM peTameM ghusnaa| -mAM pesI nIkaLay =peTameM ghusakara manakI bAta jaannaa| -mAM baLavaM = mana masosanA (2) sadbhAva honaa| -moTaM rAkhavU dariyAdila honaa| peTe Ava_=-kI kokhase janma lenaa| peTe paDavU =janmanA / peTe pATA bAMSavA = bhUkhamarI sahana karanA.] peTapUjA strI0 bhojana peTapUra vi0 peTa bhara jAya utanA; bharapeTa peTabaLay vi. dilajalA; manase duHkhI (2) jalanevAlA; adekhI peTabharaM vi0 peTU (2)svArthI (3)peTabhara khAneke lie naukarI karanevAlA peTava, sa0 kri0 sulagAnA peTavU a0 kri0 sulaganA peTAkhAnu na0 mukhya khAnemeM AyA huA khAnA; peTA For Private and Personal Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjAti peTAnAti strI0 bar3I jAtikA eka vibhAga; upajAti peTAniyama puM0 upaniyama [rakama peTArakama strI0 mukhyake peTemeM AI huI peTAro puM0 piTArA peTAva, sakri0 dekhiye 'peTava' peTA a0 kri0 dekhiye 'peTavU' peTAvibhAga puM0 upavibhAga peTAsamiti strI0 upasamiti peTALa na0 bhItarakA bhAga; peTA peTiyu vi0 peTabhara khAneke badale meM naukarI karanevAlA (2) na0 peTakA gujara; rojakA khAnA; rojI (3) tanakhAhake rUpameM diyA gayA peTabhara nAja (4)tanakhvAha; dainika vetn| [-kADhaj, kUTI kADhaq= gujAre jitanA kamAnA ; roTI kamAnA.] peTI strI0 peTI; saMdUka ; baksa peTuM na kisI cIz2akA bhItarI bhAga; peTA (2)aMza; bhAga (3) (tiraskArameM) peTI [lA.] [peTe; evaz2ameM peTe a0 viSayameM; bAremeM (2)badalemeM; peTha(-3) (paeN) a0 nAI; taraha peDa na0 peDU peDa na0 masUr3A; masUr3hA peDhI strI0 sarAfakI dukAna; koThI (2) vyApArIko bakhAra; koThI (3) pIr3hI; puzta peDIutAra vi. jo kaI pIr3hiyoMse calA AtA ho; puztainI (2)a0 pIr3hI dara pIr3hI; puzta-dara-purata peDhInAmuM na0 vaMzavRkSa; kurasInAmA / peDa na0 dekhiye 'peDu'; per3a peI na0 masUr3A peNa (paM) strI0 pattharakI kalama; pena pezavAna peNI (pa) strI0 chichalI kar3AhI; taI peNo (peM) puM0 chichalA kar3Aha; bar3I taI pedA (peM) vi0 paidA; utpanna (2)kamAyA huA; paidaa| [-kara-paidA karanA; utpanna karanA (2) paisA paidA karanA; kamAnA.] pedAza ()strI0 paidAiza ; utpatti;upaja peSa_() a0 kri0 lata laganA (2) Adata par3anA; abhyAsa honA peIM (paM) vi0 AdI; vyasanI (2) na0 Adata [pena; 'phAunTanapena' pena strI0 pattharakI qalama; pena (2) pepara na0 pepara; samAcArapatra ; akhabAra (2)puM0; na0 praznapatra ; paracA; pepara pera (pa)strI0 prakAra; rIti (2) khabara; patA(3)tadabIra pera strI0 pora; poMgI (Ikha, bAMsa AdikI) (2) na0 amarUda peravI (4) strI0 pairavI; prabaMdha; yukti (2) prayatna; koziza peravaM sa0 kri0 (bIja) bonA perAI, perI strI0 pora (Ikha AdikI) pera na0 amarUda pere(paeN) a0 taraha; nAI pero (paeN) puM0 pairA; 'pairAgrApha' pela (paeN) na0 dhUnI huI ruIkI choTI taha; phAyA; zAfA peluM vi0 (2)sa0 vaha / [pelA janmamA, pele janme = AnevAle janmameM(2)kabhI nahIM.] pezavAI vi0 pezavA-saMbaMdhI; pezavAkA (2) strI0 pezavAoMkA amala; pezavAI (3) pezavAoMkA rAjyakAla yA unakA sAmrAjya pezavAja puM0 pezavAja For Private and Personal Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pezAba pezAva puM0 pezAba; mUtra-paI jabo= para jAnA. pezAbalAna na0 pezAbakhAnA pezI strI0 pezI; mAMsapiDa (2)phalake gudekA piMDa; phAMka (khajUra, kaTahala AdikI) pezavAI vi0 dekhiye 'pezavAI' pesanIkaLa (paM) strI0 paiThanA-nikalanA; AnA-jAnA (2) kArabhAra [lA.] pesavaM () a0 kri0 paiThanA; ghusanA pesAra(-ro) (paM)puM0 praveza; paiTha (2) paricaya ; gAr3hA saMbaMdha peMgaI(0) na0 rakAba peMTha (0) strI0 peMTha; paiTha (lApatA huMDIke sthAna para) paMTo (0) paM0 piMDA; (miTIkA)loMdA (2) per3A (miThAI) [prapaMca pataro (paeN0) puM0 paitarA (2) cAla; paMdhavaM (0) a0 kri0 dekhiye 'pedhadUM' (0) vi0 (2) na0 dekhiye 'pedhuM' paikI a0 -meMkA; -meMse paiTa strI0 kisI bAtakA pIchA yA aMta; paMcAyata; mAthApaccI paiTuM na0 pahiyA; cakra paituM na0 patalA capaTA Tukar3A; qatalA paisAdAra vi0 paisevAlA; dhanI paiso puM0 paisA; AnekA cauthA bhAga (2) lA.] paisA; dhana; j'r|[paisaa uDAvavA=dhana ur3AnA; paisA barabAda kara'nA; rupayA pAnImeM pheMkanA / paisA khAvA =ghUsa lenA (2) vizvAsaghAta karake paisA hajama karanA; gabana; jamA maarnaa| paisA khoTA thavA karja dI huI rakama na milanA; udhAra dI huI rakama na paTanA / paisA khovA vyApArameM ToTA poSa AnA (2) paisA naSTa karanA; paisA ur3A denaa| paisA ghAlavAkarja dI huI rakama adA na honA / paisA vApavA -ghUsa denA; puujnaa| paisA pANImA javA= rupayA ThIkarI karanA; vyartha kharca honA / paisA mAravA = rupayA khA jAnA, har3apanA; jamA mAranA / paisA veDaphavA paisA ThIkarI karanA; rupayA pAnImeM pheNknaa| paisA veravA=bahuta AdamiyoMko ghUsa denA; pUjanA / pesAna = TakekA; tuccha / sAnuM pANI karavaM =paisA ThIkarI karanA. paisoTako puM0 dhana-daulata; jamA-jathA po(paoN) strI0; na0 pAseke dAvameM eka kA dAve; pau (2) pahalA khAnA (causara) popaoN) paM0:strI0 pau: taDakA: bhora poI strI0 eka latA; poI poIsa a0 'mArgameMse haTa jAo' yaha udgAra; poza poka strI0 cillAkara ronA; cIkha / -mUkavI = kisIkA nAma lekara jorase ronA (2) kucha milegA nahIM yaha samajhakara chor3a denA.] [banAvaTI pokaLa vi0 polA; khokhalA (2)jhUThA; pokAra puM0 pukAra; cIkha (2) ph'riyaad| -uThAvavo fariyAda karanA; AvAz2a uThAnA. [bulAnA pokAra, sa0 kri0 pukAranA; jorase pokepoke a0 ATha-ATha A~sU; cokha mAra-mAra kara (ronA) pokharAja puM0 pukharAja (ratna) pogaLa na0 bAhya ADaMbara; dikhAvA: qalaI; pola poca strI0 (dhAnyakA) vaha chilakA jisameM bIja-sAra na ho; paiyA For Private and Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 315 poSaNa pocakaNa vi0 Darapoka; bujadila povi0 narama; gudagudA; DhIlA; dabAne para daba jAye aisA(2) Darapoka [lA.] [-para = gudagudA honA; narama honA (2)Tika na sakanA; ghabar3AnA.] poTakI strI0 choTI gaTharI;poTalI;puTakI poTarnu na0 gaTharI; poTalA poTalI (-la) dekhiye 'poTakI' Adi poTAza (-sa) puM0 poTAza poTIsa strI0 pulaTisa poTha strI0 gona; gonI (2)banajAreke bailoMkA jhuMDa; TAr3A (3)naMdI; baila poThiyo puM0 laduA baila (2) zivakA vAhana; naMdI poThI puM0 TAMDekA bala(2)banajArA poI na0 lipAIkI papar3I (2)chattA poDa(paoN) a0 kri0 sonA; paur3hanA poTAravaM(paoN)sakri0sulAnA;paur3hAnA poNA(paoN) puM0ba0va0 paunakA pahAr3A; paunA [99 // pocIso (paoN) vi0 saumeM pAva kama; poj(paoN)vi0pauna; tIna-cauthAI; 0 // pojoso vi0(paoN)pacahattara; paunasI;75 pota na0 apanA asalI svarUpa; asliyt| [-prakAzaq=svabhAva dikhAnA; apane guNa-karma para jAnA; apane para AnA.] pota na0 baccA; bAlaka (2)kapar3A; pota (3)kapar3ekI bunAvaTa ; pota [lA.] potI strI0 choTI dhotI; kchnii| potApaNuM na0 apanApana; AtmIyatA (2)vyaktitva (3)asmitA; ahaMbhAva potAro puM0 potanekA gIlA kapar3A; potA; pucArA; putArA (2)potanekI kriyA; potAI; putArA pomavaM potiyaM na0 choTI potI; kchnii| [potiyAM laI lekhAM, levA = nukasAna pahuMcAnA (2) lUTanA (3)ghabar3AnA; parezAna krnaa|-phaaddhii nAla, chUTI javaM, phATI jaq= ghabar3A jAnA; himmata pasta honA.] potIkuMvi0 apanA; svakIya; nijI potuM na0 potanekA kapar3A; potA (2) cUne yA raMgameM tara kUcI; potA pote sa0 Apa; khuda ; svayaM pobaLI puM0 gobarakA loMdA; coMtha ; coya popacuM na0 (A~khakI) palaka; poTA popaTa puM0 totA; zuka popaTiyuM vi0 toteke raMgakA totaI (2) binA artha samajhe totekI taraha raTA huA [strI0 totekI mAdA; zukI popaTI vi0 toteke raMgakA; totaI (2) popaTo puM0 hare canekI phalI; bUTa poparI strI0 UparI parata; papar3I popage puM0 ubharI, ukhar3I, yA saTI huI parata; papar3I popalaM vi0 narama; DhIlA; jo kucha baradAzta na kara sake (2)lAr3a-lar3atA; jisakA bahuta adhika lAr3a kiyA gayA ho(3)vyartha koziza karanevAlA popAbAIna rAja na0 niyama-vyavasthA aura kAryakuzalatAke binA calanevAlA aMdhera; aMdheranagarI popuM vi0 narama; DhIlA; dIna pobAra (paoN) puM0 ba0 va0 tIna pAseke khelameM terahakA dAvaM (2) pobAraha ph'th| [-karavA, gaNavA =bhAga jaanaa| -paravApaubAraha par3anA, honA; fataha honA.] pomalaM vi0 harSavihvala (2)narma ; lar3atA For Private and Personal Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir povanI poyaNI strI0 kumudinI; kuI poya-na0 kuI; kumuda poyuM na0 vaha sImA jahA~ DaMDese geMdako khelate hue le jAte haiM; 'gola' pora(paoN) a0 parasAla porasa (paoN) puM0 AnaMdomi; khuzIkA joza (2)pAnI; jIvaTa poriyuM na0 baccA poriyo puM0 lar3akA porI strI0 lar3akI poro (paoN) 0 sUkSma jalajaMtu ['porasa' poro(paoN) puM0 avasara; mauqA(2)dekhiye pola (paoN) puM0 dhunI huI ruIkA Dhera; pola (2) na0 narama gaddA (3) ruIkA choTA gAlA yA phAhA pola strI0; na0 pola; polApana; avakAza; khokhalA(2)[lA.] dikhAvA; asatyatA; pol(3)aNdher|[-blaav, haoNka-avyavasthA aura aMdhera calAnA (2) asatyatA yA DhoMga calAnA.) polaku na0 aMgiyA; colI (striyoM aura bAlakoMkI) [aMdhera hI adhera polaMyola na0 bilakula pola-aMdhera honA; polAna na0 polApana; niHsAratA(2) khokhalApana; pola (per3akA) polAva na0 phaulAda [phaulAdI [lA.] polAdI vi0 phaulAdakA (2) majabUta; paoNliza na0; strI0 pAliza; camaka paoNlisI strI0 pAlisI (2)kUTa nIti; * pAlisI polIsa puM0 pulisamaina; sipAhI (2) strI0 pulisakA dala [thAnA polIsacokI strI0 pulisacaukI;caukI; polIsapaTela puM0 mukhiyA; paTela poluM vi0polA; khokhalA (2)nissAra; khokhalA [laa.| -maMDa, bhamaH bilakula polA.] poza (paoN) puM0; strI0 aMjalI; aMjali (2) vi0 aMjalIbhara (eka yA donoM hathelIkA) [kharca pozAkI strI0 kapar3A-lattA yA usakA poSa puM0 pUsa; pauSa mAsa poSaNa na0 posanA; pAlanA(2)poSaNa poSadhaM sa0 kri0 pAlanA-posanA (2) protsAhana, uttejana denA;hausalA bar3hAnA povA, a0 ki0 'poSavU' kA karmaNi (2) pusAnA (3) khapanA; mAMga honA posa puM0 dekhiye 'poSa'(2)nega posta posa(0boge)puM0 afImakA khAlI Dor3A; posa, sa0 ki0 dekhiye 'poSa' posANa na0 pusAnA; pUrA par3anA (2) mA~ga; khapata [tAjA posAtuM vi0 pusAne yogya (2) puSTa; posTa strI0 posTa; DAka posTa oNphisa strI0 DAkaghara; 'posTa Afisa' [mAsTara' posTa mAsTara puM0 DAkabAbU; 'posTa posTamena puM0 DAkiyA; 'posTamaina' . poha(paoN) puM0 pau; bhora; tar3akA poLa strI0 phATaka; daravAjA(2)mohallA (3) galI [mIThI pUranapUrI poLI strI0 patalI aura narama roTI(2) paoNka(0) puM0 harI bAloMko AMca para seMkakara nikAle hue dAne; holA poka sa0 kri0 varakanyAko parachanA pola(0) puM0 dekhiye 'poMka' paoNla,(0) sakri dekhiye 'poMkavaM paumA(-bA) puM0ba050 hare yA bhigoye hue dhAnako seMka aura kUTakara nikAle hue cipaTe dAne; cir3avA; ciur3A For Private and Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pyA pyAIna0 pyAdA(2)paidala sipAhI pyAdA pyAraM vi0 pyArA; priya [gilAsa pyAlI strI0 choTA pyAlA (2)choTA pyAlaM na0 pyAlA; jAma pyAlo puM0 pyAlA; gilAsa; jAma / prakaTa vi0 khulA; jAhira; prakaTa (2) pratyakSa (3) prakAzita (pustaka) (4) a0 sabake sAmane ; prakaTa prakaraNa na0 prasaMga; viSaya (2)prakaraNa (graMthakA) (3) mAmalA pragaTa vi0 (2) a0 dekhiye 'prakaTa' pragaTa a0kri0 prakaTa honA; janma lenA (2)sulaganA (3)sa0 kri0 sulagAnA pragaTAvavaM sa0 kri0 'pragaTavU' kA prera NArthaka; prakaTa karanA; pragaTAnA [pa.] pracaMDa vi0 pracaMDa; bhISaNa; bhayAnaka (2)kaddAvara [rivAja; pracAra pracAra puM0 pracAra; phailAva (2)calana; prajaLavU a0 kri0 sulaganA; jalanA prajA strI0 prajA; janatA (2) eka rASTrakI janatA; prajA (3) raiyata; prajA; riAyA (4)saMtAna ; aulAda / -thavI = saMtAna paidA honaa| -hovI = saMtati honA.] prajApati puM0 prajApati; brahmA (2) rAjA (3)kumhAra [lA.] ' [taMtrAtmaka prajAsattAka vi0 prajAsattAka ; prajAtaMtra; prajALaj sa0 kri0 sulagAnA; jalAnA prata strI0 graMthakI naqala; prati (2)mUla graMtha; asala likhAvaTa pratApa puM0 sAmarthya ; prabhAva (2) teja; kAMti (3) pratApa; roba .. pratimA strI0 pratibhA; kAMti (2) mAnasika zaktikI jhalaka,chaTA pratimA '(3)vilakSaNa bauddhika zakti pratibhA prativAdI puM0 prativAdI; muddAleha pratye a0 prati; ora; tarafa pradarzana na0 nirUpaNa(2)pradarzanI;numAiza pradhAna vi0 pradhAna; mukhya (2) puM0 - saciva; maMtrI [pada; vajArata pradhAnapada(-1), pradhAnavaTuM na0 maMtrIkAprabhAtapherI strI. prabhAtapherI prabhAtiyuM na0 prabhAtI pramANa, sakri0 jAnanA(2)pramANake rUpameM svIkAra karanA; kabUla rakhanA (3)sAbita karanA;pramANita karanA; pramAnanA [pa.] [pramANataH pramANasara vi0 (2) a0 mApake anusAra, pramANe a0-kI taraha nAI;-ke anusAra pramukha puM0 sabhApati; adhyakSa (2)vi0 mukhya; pramukha [sthAna ; sadArata pramukhapada, pramukhasthAna na0 sabhApatikA prasara, a0 kri0 phailanA; pasaranA prasAda puM0 prasannatA; harSa (2) kRpA; prasAda (3) nirmalatA (4) devatAko car3hAI huI vastu;prasAda [[lA.] prasAdI strI0 (devakA)prasAda (2)mAra prANapaNe a0 jAna-jokhoMse ; prANapaNase prANiyo puM0 prANI; jIva prANIvidyA strI0jIvavijJAna; 'jUlaoNjI' prAdhyApaka puM0 adhyApaka; 'profesara' prArSa, sa0 ki0 prArthanA karanA; vinayapUrvaka kahanA; savAla karanA; prArthanA [pa.] premaLa vi0 premIpremayukta premavAlA premALa vi0 snehI; premI; pyArA preraka vi0 preraNA, gati yA uttejana denevAlA; preraka (2) preraNArthaka (kriyA) [vyA. . For Private and Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir preraNA preraNA strI. preraNA karanA; preraNA (2)protsAhana uttejanA;preraNA (3) Adeza; AjJA preraj sakri0 bhejanA;preranA [pa.] (2). gati, protsAhana, AjJA yA gupta salAha denA; preraNA krnaa| phaTAkaro presa na0 presa; dAbanekI kala (2)ruI Adiko dabAkara gA~The bAMdhanekI kala (3) chApanekI kala ; presa (4) presa; chApAkhAnA (5) akhabAra [lA.] pleTaphaoNrma na0 plaiTaphArma (relve sTezanakA) (2) maMca; plaiTaphArma pha puM0 'pa' vargakA dUsarA oSThaya vyaMjana phaI, phaIjI, phaIbA dekhiye 'phoI' phakaro puM0 pairA phakIra puM0 faqIra; tyAgI; vairAgI phakIrI strI0 faqIrI; sAdhutA phakkaDa vi0 lokalAjakI paravAha na karanevAlA; ucchRkhala (2) chailA; sajIlA (3) suMdara (4) ur3AU; phakkar3a; befikra phagavaM a0 kri0 jhUTha bolanA; mukaranA . (2)niyaMtraNameM na rahanA; hAthase jAnA phagAva sa0 kri0 chalanA (2) malata samajhAnA (3)pheMkanA; jhir3akanA(4) asvIkAra karanA phajeta vi0 badanAma phajetI strI0 phajIhata; durgati; bhada (2) badanAmI; phajIhata / phajeto puM0 bhada; phajIhata (2) pake AmakI guThalI, chilake Adi ghokara banAI jAnevAlI kddh'ii| phaTa a0 tiraskArakA udgAra; fiza; .chI (2) phaTa (AvAja) (3) 'phaTA huA-khulA'; udA. 'udhADaM phtt'| kahe = "dhik' kahanA.. phaTaka a0 phar3aphar3AnekI AvAz2a (2) strI0 dhakapaka; Dara; cauMka phaTakaDI strI0 phiTakarI; phaTakarI phaTakavU a0 kri0 khisakanA; ThikAne na honA (bhejA; buddhi) (2) hAthase jAnA; kAbUmeMna rahanA (3)(raMga) ur3anA phaTakAravaM sa0 kri0 pITanA; tAr3anA (soTI yA cAbukase); phaTakAranA [pa.] phaTakAro puM0 prahAra, jhaTakA yA usase utpanna zabda (2) cittabhrama ; unmAda (3) khaTakA; dhar3aka phaTakAsALa strI0 jhaTakA-karapA phaTako puM0 cAbuka yA soTIkA prahAra (2) hAni; ghATA laa.]| [-parakho, vAgavo prahAra honA (2) nukasAna pahu~canA; ghATA sahanA.] pharako puM0 aMgochA; gamachA ... phaTaphaTa a0 paTAkhe AdikI AvAja; paTAkhA; phaTa-phaTa (2)dhik-Sik (3) jhaTa-paTa; bagaira soce-samajhe . phaTaphaTI strI0 moTarasAyakila phaTava, sa0 ki0 dekhiye 'phaTAvadUM.' phaTAkasI strI0 choTI baMdUka ; pistaula phaTAkaDo puM0 paTAkhA For Private and Personal Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phaTAkiyo phaTAkiyo, phaTAko puM0 paTAkhA phaTANuMna0 azlIla mIta yAbola sImnA phaTAphaTa a0 phaTase; phaTa-phaTa; lagAtAra phaTAbAra vi0 bilakula khulA . phaTAva, sa0 kri0 bahakAnA; vararAlAnA phaTophaTa a0 dekhiye 'phaTAphaTa'. phaDa na0 zarAba cumAnekA sthAna (2) bAz2Ara (3) thAnA (4) gAne-nAcanevAloMkA samUha; bhAMr3a-bhagatiye (5) (lAvaNI gAnemeM) eka pakSakA samUha (6) a0 phaTase pharaka.strI0 dhaka-paka; Dara; cauMka (2) pahane hue vastrakA chora; pallA; aMcala phaDakiyaM na0 dAmana ; aMcala (2) osAte samaya cAdarase banAyA huA havA karanekA sAdhana pharaca strI0 choTA patalA Tukar3A; phAMka pharaco puM0 phaisalA; nibaTArA; hala (2) adAyagI; bhugatAna (Rnn)| [phaDacAmA - divAlA nikAlaneke bAda bacI huI milkiyatamese RNa-parisamApana karanA;RNa cukAnA.] phaDaphaDa a0 phar3a-phar3a AvAz2a (2) lagAtAra; barAbara (3) dhar3akana (4) dhA~dhala; utAvalI phaDaphaDa, a0 kri0 phar3aphar3AnA (2) (Darase) kAMpanA; dhakadhakAnA (3) gussemeM bolanA; phaTakAranA pharaphaDATa puM0 phar3aphar3AhaTa; kaMpakaMpI (2) [lA.] mijAja; bar3appana; aiMTha phaDaza strI0 dekhiye 'phaDaca' . phaDAkiyU vi0 gapor3iyA (2)zekhIkhora phaDAko puM0 paTAkhA (2)dhaka-paka;Sar3aka (3) gapa (4) 'phaDa' kI AvAja phaDAphara a0 tAtar3a; lagAtAra . phano puM0 phunagI; aNkhuvaa|[-phuuttbo aMkurAnA (2) nayI samasyA yA bAta ___ khar3I honA; nayA gula khilanA.] phaNasa na0 kaTahala; panasa phaNasI strI0 eka tarakArIkI phalI; 'phencabIna' phaNI strI0 kaMghI (2) karaghekA eka auz2Ara; phannI; rAcha phatavo puM0 fatavA; AjJA (2) hukma (3) DhoMga / [-karavo, mAMDavo = DhoMga rcnaa| -kADhavo = niraMkuza sarakArakI orase fatave jaisA hukma jArI honA; ADinansa nikAlanA.] phateha strI0 fataha; jIta; kAmayAbI [-nA DaMkA = pUrI vijaya; fatahakA DaMkA.] [kAmayAba phatehamaMda vi0 fatahamaMda; vijayI; phavaphada a0 'phada-phada' (zabda) (2) narama aura gudagudA phavaphada a0 kri0 sar3akara yA khamIra car3hakara pila-pilA honA; phadakanA (2)mavAda bharakara phaTane para AnA; phadaphadAnA (3) bhAta AdikA pakate samaya 'phada-phada' zabda karanA; phadakanA phadiyuM na0 paisA (2.)cArapAI (baMbaImeM) phanA vi0 fanA; naSTa ; barabAda phanAphAtiyA puM0 ba0 va0 pUrI tabAhI; tahasa-nahasa phaphaDa a0 kri0 dekhiye 'phaDaphaDavU' phaphATa puM0 dekhiye 'phaDaphaDATa' phaphaLatuM vi0 kholatA huA pharaka puM0 farka; aMtara pharakI strI0 (kAtanekI) phirakI; carakhI (2) nAdhana cakatI (takuemeM) (3)phirakI; dhakaI (khilaunA) For Private and Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pAraka pharaka a0 kri0 phar3akanA ; kaMpita honA (2) [lA.] dikhAI denA; dekhanemeM AnA; dRSTigata honA ( 3 ) khisakanA ; cupakese cala denA 320 pharaja strI0 farz2a; kartavya / [-paDavI = koI kAma apanI icchA ke viruddha yA barabasa karanA par3anA; farz2a A par3anA. ] pharajaMda na0 saMtAna; farajaMda (beTA) pharajiyAta vi0 kartavyarUpa; anivArya ; jo farz2ake rUpameM karanA par3e; lAz2amI pharatuM vi0 cAroM tarafa AyA huA; irdagirda (2) calatA; gatiyukta (3) badalatA, palaTatA huA / [-phara = AvArA ghUmanA (2) lagAtAra safara karanA. ] pharate a0 irda-girda ; cAroM ora pharaphara strI0 phuhAra ( 2 ) a0 havAmeM ur3atA ho isa taraha; phar3a-phar3a pharaphara a0 kri0 laharAnA; phar3akanA pharaphariyuM vi0 phar3ake aisA (2) na0 ciTa; purajA [ paravAnA pharamAna na0 faramAna ; hukma ( 2 ) sanada ; pharamAva sa0kri0 faramAnA, hukma karanA pharamAza (sa) strI0 faramAiza ; AjJA (2) sipurdagI sauMpA huA pharamAsI (su) vi0 faramAiza, ArDara se banAyA huA; hukmake anusAra taiyAra kiyA huA ( 2 ) uttama; bar3hiyA pharaM a0 kri0 idhara-udhara phiranA; ; ghUmanA; cakkara khAnA ( 2 ) saira karanA; TahalanA (3) gati karanA; phiranA (4) lauTanA; palaTanA; badalanA / [ pharI jayaM = Upara hokara jAnA; cakkara khAnA (2) mukara jAnA; jhUTha bolanA (3) badala jaanaa| pharI besa = vacanabhaMga karanA; mukaranA ( 2 ) pakSa badalanA . ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phasAeM pharazI strI0 rukhAnI (bar3haIkA eka aujAra) (2) parazu pharasa strI0 pattharakI paTiyA; takhtI pharasabaMdhI strI0 gaca; farza; farzabaMda pharasANa na0 tarAvaTa lAnevAlI khAdya cIja; cATa pharasI strI0 dekhiye pharazo ' pharaMtu vi0 harahA (pazu) ; AvArA (2) ghAgha; catura; jo kisIse na chalA jAya pharAka na0 fAka (vastra) pharAsa puM0 farrAza; pharAsa; jhAr3U denevAlA [ khurAka pharALa na0 phalAhAra; upavAsakI khAsa phariyAda strI0 arjI (2) anyAya, julmakI zikAyata ; fariyAda (3) nAliza; dAvA; fariyAda phariyAdI puM0 fariyAdI ; vAdI ( 2 ) strI0 fariyAda; z2ulmakI zikAyata pharI, pharIthI, pharIne a0 phira; dobArA; phirase; punaH 1 pharIpArchu a0 aura dobArA; aura phira pharIpharIne a0 bAra - bAra ; phira-phira pharela (-laM) vi0 palaTA huA (2) anubhavI (3) avicArI ; miz2AjI phala na0 dekhiye phaLa phalaMga strI0 phalA~ga; caukar3I phalAnuM vi0 faloM; amuka; phalAnA phasa strI0 nasa;raga [ AvAja; phaTa phasa strI0 phaTane, darakane, masakanekI phasakavaM a0 kri0 chaTakanA; himmata pasta honA; phisalanA (2) TUTa, par3anA; Uparase nIce giranA ( 3 ) darakanA; masakanA; phasakanA phaDA - a0 kri0 dha~sanA; nIcekI ora baiTha jAnA; TUTa par3anA; phasakanA For Private and Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org phasala phasala strI0 mausama (2) paidAvAra fasala phasalI vi0 fasalI; mausamI ; fasalakA phasavu a0 kri0 dekhiye 'phasAvu' phasAmaNa ( - NI) strI0 pha~sanA ; pha~sAva phasAva sa0 kri0 ' phasAvuM ' kA preraNArthaka; pha~sAnA phasA a0 kri0 pha~sanA ( 2 ) ThagA jAnA phaLa na0 ( vanaspatikA) phala ( 2 ) pariNAma; natIjA ; phala (3) nafA; fAyadA; phala ( 4 ) phala ( hathiyAra yA aujArakA agrabhAga ) / [ -bhAvanuM = phala AnA; phalanA; phala laganA (2) phala pAnA ; natIjA milanA / - kADhabuM = prApti - fAyadA milanA; phala pAnA. ] phaLajhADa na0 phaladAra vRkSa; phalavRkSa phaLabu ( - vU ) pa vi0 upajAU ; phalada phaLavaM a0 kri0 phalanA; phala laganA (2) lAbhadAyaka honA; siddha honA phaLAu vi0 phaladAra; phala detA huA phaLiyuM na0 muhallA; TolA phaLI strI0 choTA muhallA; TolI phaLIbhUta vi0 sArthaka; saphala phaLaM na0 ( hathiyAra, aujArakA agrabhAga ) kinArA; phala phaMgoLavaM sa0 kri0 pheMkanA jhir3akanA (2) ghumAnA; cakkara denA phaMTAbu a0 kri0 dizA badalanA; mur3anA (2) zAkhAe~ honA; vibhakta honA phaMDa na0 phaMDa; caMdA phaMda puM0 phaMdA ; phA~sa; sAz2iza (2) mAyAjAla; mohakA phaMdA (3) daMbha; kapaTa; DhoMga (4) burI lata; durvyasana [lA. ] phaMphosabuM sa0 kri0 TaTolanA; DhUMr3hanA phAkaDo puM0 phaMkA; phA~kA gu. hiM- 21 321 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phATale phAka sa0 kri0 phakinA; phaMkA mAranA phAkA puM0 ba0 va0 taMgI hairAnI; muzkila (2) fAqA anazana [ phaMkI phAkI strI0 choTA phaMkA (2) (davAkI) phAko puM0 phaMkA; phA~kA phAga puM0 bahAra; vasaMta ( 2 ) phAga; phaguA ( gIta ) / [ khelavo = holI khelanA; phAga khelanA. ] phAgaNa puM0 phAguna; phAlguna phAcara strI0 pancar3a; paccara; phA~sa (2) T; bAdhA; rukAvaTa [lA.] / [-mAravI : paccar3a lagAnA, ThoMkanA ( 2 ) paccara ar3AnA;bAdhA DAlanA; paccara mAranA. ] phAcaro puM0 ( lakar3IkA ) cailA; phaTThA phAjala vi0 bacA huA; AvazyakatAse adhika; fAz2ila (2) fAlatU; nikammA phATa strI0 phaTanA (2) darAra; phATa (3) deha TUTanA; TUTanA ( 4 ) [lA. ] bheda; phUTa ( 5 ) garva ; roba / [ - paDavIdarAra honA; phaTanA ( 2 ) dala yA tar3a ho jAnA; pRthaka honA; vibhakta honA. ] phATaka puM0 ; strI0 bar3A daravAz2A; phATaka phATakavALI puM0 relave phATaka para tainAta naukara; phATakadAra phATaphUTa strI0 phUTa; bheda phATa a0 kri0 phaTanA; TUTanA; darAra par3a jAnA; darakanA (2) badamasta honA; chakanA (3) (deha) khUba dukhanA; TUTanA / [ phATI javuM = phaTanA (2) bahakanA; hAtha se jAnA / phATI nIkaLabuM = (roga) yakAyaka prakaTa honA aura phailanA (2) phaTa par3anA. ] phATuM vi0 TUTA-phUTA phATela ( - ) vi0 phaTA huA; phaTahA (2) asabhya (3) uddhata For Private and Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cIra phAsAvaTa 322 phAMsalo phATatUbaj vi.0 dekhiye 'phATuMtUI phALa strI0 chalA~ga; caukar3I (2)dhakaphADa strI0 cIra-phAr3a (2.) phA~ka ; Tukar3A paka; khaTakA ghar3aka |-pddvii-dil phADavaM sakri0 phAr3anA; cIranA;tor3anA dhar3akanA; khaTakA honaa| -bharavI phADiyuM na0 choTA patalA Tukar3A; phAMka = caukar3I bharanA(2) sAhasa karanA.] phAtaDo puM0 khojA; hijar3A; hIjar3A :- phALa puM0 kapar3ekA laMbA Tukar3A; dhajjI; phAnasa na dIyA; battI; lAlaTena / [carakhI phAyadAkAraka vi0 fAyademaMda; mufIda phALakI strI0 (sUta lapeTanekI)phirakI; phAyado puM0 fAyadA; lAbha ; prApti (2) phALako puM0 phirakI; paretA guNa ; acchA asara; phaaydaa| -paDavo / phALavaNI strI0. ba~TavArA; vibhAjana = (davAkA) acchA asara honA.) phALavaduM sakri0 bA~TanA; hissA karanA phAraka(-1)vi0 chuTTA; mukta; kAryase phALiyuM na0 sAfA ; muMDAsA nivRtta ; fAriga phALo puM0 hissA; bhAga (2)ba~TavArA; phAragatI strI0 chuTakArA; mukti; fA- vibhAjana (3) phaMDa; cNdaa| [phALe rakhatI (2)talAka; vivAha-viccheda; paDatuM = jitanA jisake hisse meM Ave; 'DAyavorsa' [katA;pracuratA [lA.] hisseke anusAra.] phAla puM0 fasala (2)atizayatA; adhi- phAMkaDu(0) vi0 dekhiye 'phakkar3a' (2) phAlatu vi0 phuTakara; phuTakala (2) chailA; sajIlA; rasika fAz2ila; phAlatU phAMko (0) puM0 abhimAna; mijAja : phAlavU a0 kri0 khilanA; phailanA (2) phAMTa (0) strI0 kapar3ekA chora. yA puSTa honA; muTAnA; moTA honA usakI kAmacalAU banAI huI jholI phAlasuM na0 fAlasA jaisI cIz2a phAla na0 eka prakArakA gIdar3a; lomar3I phAMTo(0) puM0 zAkhA; bhAga (2) kInA phAva strI0 kisI kAmameM hAtha baiThanA; (3)taraMga; jhoMka ; manakI lahara rAsa AnA - [honA phAMda (0) strI0 toMda (2) eka bela; phAvaTa strI0 dekhiye 'phAva'; gavArA phAMjI; kAlA vidhArA / phAvavaM a0 kri0 hAtha jamanA; anukUla phAMdo(0) puM0 phaMdA; prapaMca; mAyAjAla honA; gavArA honA(2)saphala honA; phAMphAM(0) na0 ba0va0 khAlI idharamauqA milanA; pAsA pdd'naa| [phAvatuM udhara dekhanA; jhA~kanA; TApanA (2) - Avaq=rAsa AnA; anukUla AnA. mithyA prayatna; bekAra koziza phAsaphUsa strI0 nikammA, raddI mAla; phAMsa (0) strI0 phA~sa; paccar3a; kirica . kUr3A-karakaTa (2)ar3acana; rukAvaTa ; bhA~jI mAranA phAsaphUsiyuM vi0 phusaphusA; kamajora [laa.]| [-kADhavI-bAdhA dUra karanA; (cIz2a); nikammA; jo kucha upayoga phA~sa nikaalnaa| -nAkhavI, mAravI .. kA na ho [farka ; fAsalA paccar3a mAranA; paccara ar3AnA.] phAsalo puM0 (samaya, aMtara AdikA) phAMsalo(0) puM0 phaMdA; jAla For Private and Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org phAMsa phAMsa (0) sa0kri0 phaMde meM pha~sAnA; phA~sanA ( 2 ) phaMdemeM kasamA (rassImeM Dola, ghar3A Adi ) ; phA~sanA (3) tor3anA ( DAlI ) [ vAlA; jallAda phA~siyo (0) puM0 phaMdA kasakara mAranephAMsI (0) strI0 phA~sI [ kA phaMdA phAMso (0) puM0 phaMdA ; phA~sa ( 2 ) rassIphikara strI0 fikra; fikara phikkAza strI0 kAMtihInatA; phIkApana kikkuM vi0 pIlA; phIkA; kAMtihIna (2) sIThA; bemajA; phIkA [ phIkA-phaka phikkuMphaca ( sa ) vi0 bilakula phIkA; phiTakAra puM0 phiTakAra; lAnata phiTADa ( -va) vuM sa0kri0 'phITavuM ' kA preraNArthaka; miTAnA; haTAnA ; duHkha dUra karanA [ ( 3 ) zarArata ; futUra phitUra na0 DhoMga (2) vidroha; futUra ; daMgA phitUrI vi0 futUriyA ; futUrI ( 2 ) DhoMgI [ fidA phidA vi0 bahuta khuza ( 2 ) ati Asakta ; phirasto puM0 fariztA ; firiztA ; devadUta ( 2 ) paigaMbara [ piyana phiraMgI puM0 purtagAlI (2) firaMgI ; yUrophilasUpha puM0 filAsafara ; dArzanika philasUphI strI 0 filAsafI; tattvajJAna phiziyArI strI0 bar3AI; zekhI phisAda strI0 Udhama; tUfAna (2) fasAda; hullar3a phisoTo puM0 jhAgakA samUha; phena kI strI0 fIsa zikSA zulka ( 2 ) mehanatAnA fIsa ( vakIla, DAkTara AdikI) phIkAza strI0 phIkApana; pIlApana; kAMtihInatA (2) phIkApana; siThAI phIkuM vi0 dekhie 'phikku ' 323 phuleva 574 kIphuMpheca ( sa ) vi0 dekhiye 'phikkuMphaca' phITavuM a0 kri0 TalanA miTanA; duHkha dUra honA ( 2 ) nibaTanA; avA honA; faisala honA phINa na0 phena; jhAga phoNavaM sa 0 kri0 pheMTanA; milAnA (pIThI - Adi) (2) fAyadA; lAbha, prApti honA; milanA [lA. ] phIla strI0 phItA [ choTA paretA phIrakI strI0 phirakI; cakaI (2) phosuM vi0 bemajA; sIThA; phIkA (2) DhIlA ; kama majabUta; jo jhaTa phaTa jAya phukko puM0 mUtrAzaya; phukanA (2) budabudA (3) (rabar3akA ) phuggA phugAvo puM0 naqadake badale chapI noToM ke calanakA khUba bar3ha jAnA; mudrAvistAra; 'iMphlezana' [ nikammA; bekAra phuTakaLa vi0 phuTakala ; phuTakara ( 2 ) phuvIno puM0 pudInA; podInA phuddI strI0 guDDI ; choTI pataMga phuphavATo ( - Do) puM0 phU~ka; phuphakAra (2) gussekA joza [lA. ] phuraco puM0 Tukar3A; puraz2A phurajo puM0 baMdaragAha parakA cuMgIghara; phurjA (2) DaoNka; Daka phurasada strI0 furasata; fursata phulAro puM0 bar3AI; zekhI [ phulAnA phulAva sa0kri0 'phUlavu' kA preraNArthaka; phulAvaM a0kri0 ' phUlabuM ' kA bhAve rUpa; phulAnA (a0 kri0 ) [ vara-yAtrA phulekuM na0 ghur3a-car3hI; varakA julUsa; phulela na0 khuzabUdAra tela; phulela phulejara vi0 bela-bUToMvAlA (2) na0 -aisA kapar3A (3) ( tAzakA raMga ) cir3I; cir3iyA (4) phUlagobhI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 324 . phullI strI0 tAzake cAra raMgoMmeMse phUle badhAvaj pAMva pUjanA; devakI eka; cir3I [(2) sotA taraha bhAvamaya Avabhagata karanA.] phulAro puM0 favvArA; phuhArA; fauArA phUlakobI (ja) strI0 phUlagobhI kuMgarAva sa0 kri0 bar3hAvA denA; phUlapaeNcaNI strI0 phUla gUMthanA (2)phUloMbahakAnA; bhar3akAnA kI sajAvaTakI taraha vastuoMkA upaphugarAvaM a0 ki0 muMha phulAnA; rUThanA yukta saMkalana [vRkSa; phUla-paudhA phUa0 phuphakAra jaisI AvAja / -karavaM phUlajhAra na0 phUla denevAlA paudhA yA = phUMka mAranA (2) phuphakAranA (3) phUlaDola puM0 eka utsava; phUlaDola . gabana karanA (4)kharca kara DAlanA.] phUlaNajI (-zI) vi0 (2)puM0 bakhAnase phUga strI0 phaphUMdI; bhukar3I phUla jAye aisA; phUlakara kuppA honephUTa strI0 phUTa; phUTanA (2) darAra; vAlA [(2)nAjuka; kAmacalAU 'phATa (3) phUTa; virodha phUlaphaTAka (-ki) vi0 sajIlA;chailA phUTa na0 AriyA; phUTa phUlavaDI strI0 eka prakArakI bar3I; namakIna bUMdI phUTaI vi0 suMdara; rUpavAna; salonA phUlavADI strI0 phulavArI; phulavAr3I phUTapAtha puM0 paTarI; 'phUTapAtha' phUlabuM a0 ki0 phUlanA; ubharanA (2) phUTa a0kri0 phUTanA; khilanA; uganA; khilanA; phUlanA; phUla AnA (3) khuA nikalanA (2)TUTanA; phUTanA; harSita honA; prasanna honA; phUlanA(4) jorase phaTanA; bhagna honA (3) khulA garvase itarAnA; bar3AI hA~kanA (5) ho jAnA; bhaMDA phUTanA; jAhira ho bahakanA; uttejita honA / [phalIne jAnA (4) mukaranA; dhokhA denA; phALako thay = phUlakara kuppA honA; vipakSase jA milanA; phuuttnaa| [phUTI phUlanA; zekhI baghAranA.] badAma na hobI = pAsameM kAnI kaur3I phUlabuMphAlavU a0 kri0 phUlanA-phalanA na honaa| phUTI badAmarnu = TakekA; phUlu na0 A~khakA eka roga; phUlI mUlyarahita.] phUDa vi0 phUhar3a (2)gaMdA; bhaddA / phUbaDI strI0 caugirdA ghumAva; gola-gola phUsa strI0 parAjaya (2)vi0 nikammA; ghUmanA (2)tArA yA phUla jaisA cihna raddI (3) na0 phUsa ; ghAsa tAraka-cihna; phullI [titalI phUMka strI0 phUMka; dama ; sA~sa (2)prANa / phavaM na0 paradAra kIr3A; pataMga (2) [-nIkaLI javI = phUMka nikala jAnA; phUmatuMna0 phudanA; gucchA; kalagI; turrA prANa nikala jAnA; mara jaanaa| phUrtilaM vi0 phuratIlA -mAravI=phUMkanA(2)aprakaTa cetAvanI phUla na0 phUla; gula; phUlakI zakalakI denA (3) kAna bharanA (4)bharamAnA.] vastu(2)A~khakA eka roga; phUlI; phUMkamI strI0 phukanI; phukanI (nalI) phUlA (3) eka gahanA (4) phUlagobhI phUMka sa0ki0 phUMka mAranA; phUMkanA (5) garva; bar3AI; garvase itraanaa| (2)phUMkakara bajAnA (3) divAlA For Private and Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org phUMkAra nikAlanA (4) sahalAnA / [ phUMkI devaM, phUMkI mUkavuM = phUMka DAlanA; jalA DAlanA (2) sastemeM beca DAlanA; girakara saudA karanA / phUMkIphUMkIne = phUMka-phUMkakara; sAvadhAnatAse:] phUMkAra puM0 phUMka (2) phuphakAra ; phuMkAra phUMkAra sa0 kri0 mu~hameM pAnI bharakara phU~kase chir3akanA (2) phuphakAranA; phuMkAranA phUMkAro puM0 dekhiye 'phuMkAra' phUkAbuM a0kri0 'phUMkavuM 'kA karmaNi phUMphavATo ( - Do), phUMphATo (-Do) puM0 phuphakAra; phuMkAra pheja puM0 kharAbI; durdazA ( 2 ) sajA pheDa sa0kri0 TAlanA; miTAnA; dUra kara denA (2) cukAnA; adA karanA pheNa (phaeN) strI0 phana (sA~pakA ) pheNa (phaeN) na0 phena; jhAga phephara strI0 mu~hakI sujana ; mukha-zotha phepharI strI0, phepharUM na 0 miragI; apasmAra phephasuM na0 phephar3A phebruArI puM0 pharavarI phera puM0 phera; farqa aMtara ( 2 ) sirakA ghumAva; cakkara (3) lapeTa; pherA; cUr3I (4) gherA ( 5 ) dAmana; kapar3ekA pallA (6) bAra-bAra AnA-jAnA; cakkara; pherA (7) ghumAnekI kIla; peca (8) a0 phira ; puna: / [ - caDavA = sira ghUmanA; cakkara | - paDavo = farqa honA ( 2 ) sudhAra honA / -mAM AvabuM = phera khAnA; ghumAvake rAste jAnA. ] pheraNI strI0 pherI (2) bekAra ghUmanA pherabadalI strI0, pherabadalo puM0 ApasameM hera-phera ; adalA-badalA pheravabuM sa 0 kri0 phirAnA; pheranA 325 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phoIbA pheriyo puM0 pherI karanevAlA; pherIvAlA pherI strI0 cakkara; gazta ( 2 ) dafA ; bAra (3) pherI ( pherIvAlekI) phero puM0 pherA; bhAMvara (2) bArI; pArI (3) cakkara; gazta / [ pherA pharavA = agnikI parikramA karanA ( vivAha ke samaya) ; bhA~vara bharanA / khAvo = ho AnA; cakkara lagAnA ( 2 ) vyartha cakkara kaattnaa| -paDavo = jAnekA phala na milanA ; pherameM par3anA / -phaLavo = jAnekA artha siddha honA; jAnese lAbha honA. ] phela (phaeN) puM0 fela; DhoMga [vRddhi; pragati phelAva (phaeN) puM0 phailAva ; vistAra (2) phelAvavaM (phaeN) sa0kri0 phailAnA; pasAranA; vistAra karanA [ bar3hanA phelA (phaeN) a0 kri0 phailanA; pasaranA; phelAvo (phaeN) puM0 dekhiye ' phelAva ' phelaM na0 rezA ; tAgekI lar3a (2) phA~sa ; ar3acana ; bAdhA ( 3 ) muzkila ; ulajhana phezana strI0 faizanaphesalo (phaeN) puM0 faisalA ; nirNaya; nibaTArA; samApti; khAtamA pheMkaj (phaeN0) sa0kri0 pheMkanA ; DAlanA (2) gapa hA~kanA [ thappar3a ; dhappA pheMTa (phaeN0) strI0 pheMTa; kamarabaMda (2) phaeNTo (phaeN0) puM0 muMDAsA; sAfA ; mureThA pheMda (phaeN0) sa0kri0 titara-bitara karanA; bigAr3anA; gIMjanA (2) bikheranA phaeNsalo (phaeN0) puM0 dekhiye 'phesalo ' phoiyAta vi0 phupherA koI strI0 phUphI; bUA phoIjI strI0 ( mAnArtha) phUphI; bUA (2) phupherI sAsa phoIbA strI0 phUphI; bUA For Private and Personal Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org phoka vi0 phokaTa; nikammA; radda phokaTa vi0 (2) a0 phokaTa; vyartha ; nikammA; kharAba 2 phokaTiyuM vi0 muphtakA; phokaTakA (-2) nikammA [' phokaTiyuM ' phogaTa ( - Tiyu) vi0 dekhiye 'phokaTa ', phoja (phaoN) strI0 phauja; senA phojadAra (phaoN) puM0 faujadAra; kotavAla phojadArI (phaoN) vi0 faujadArI ( 2 ) - strI0 faujadArakA kAma yA pada (3) faujadArI adAlata . phoDa puM0; strI0 spaSTIkaraNa; vivaraNa; byorA (2) nibaTArA; faisalA ( 3 ) ba~TavArA 1. phoDalI strI0 choTI phur3iyA phuMsI phoDalo puM0 phor3A; bar3I phuMsI phoDa sa0 kri0 phor3anA ( 2 ) - kA nibaTArA karanA; faisala karanA (3) na0 tarakArIkA kATA huA Tukar3A; Tukar3A (4) dahIkA loMdA ; thakkA photarI strI0 khuraMDa; papar3I photaraM na0 chilakA (2) kAg2ajakA Tukar3A; purajA [ AdikA) phoTo puM0 loMdA; thakkA (dahI, dUdha ba puM0 'pa' vargakA - tIsarA oSThya vyaMjana baDiyaM na0 do kar3oM vAlA eka baratana bakanaLI strI0 bakayaMtra; 'sAIphana' aras strI0, bakabakATa puM0 bakabaka; bakavAsa bakarI strI0 bakarI 1 326 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phophaLa na0 supArI; puMgIphala phophAM na0 ba0 va0 mUMgaphalIphoddhuM na0 sthUlakAya; moTemala ( 2 ) mUMgaphalIkA chilakA phorana ( phaoN) a0 faurana phorama (phaoNra,) strI0 khuzabU ; mahaka ( 2 ) AbarU [lA. ] [ mahaka uThanA phora (phora) a0 kri0 khuzabU phailanA; phoraM ( phaoN) vi0 cAlAka; custa ; phuratIlA ( 2 ) jarA bar3A; jhAMgalA; DhIlA-DhAlA ( 3 ) halakA; kamavajanI phoThaM na0 chIMTA; bUMda phola puM0 chilake nikAlakara sAfa kI huI cIja (2) bIja nikAlI huI imalI pholavaM saM0 kri0 chilake Adi nikAla kara sAfa karanA phollI strI0 phuMsI phollo puM0 bar3I phuMsI; phor3A ( 2 ) phapholA; chAlA phosalAmaNa ( - NI) strI0 phusalAnA; phusalAvA (2) ThagAI phosalAva sa0kri0 phusalAnA; ThaganA phosalAbuM a0 kri0 dhokhA khA jAnA; ThagA jAnA bakaruM na0 bakarA bakaro puM0 bakarA bakala na0 bakalasa; bakasuA bakavATa, bakavAda puM0 bakavAsa ; bakavAda anj sa0 kri0 bekAra bAta karanA; bakanA (2) bolanA (tucchakArameM) (3) zarta lagAnA; badanA For Private and Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bakAta bakAta vi0 bacA huA; bAqI ( 2 ) L A kATA, chA~TA huA; radda / [ - rAkha = chA~TanA; radda karanA; kATanA. ] bakArI strI0 vamanakA ucchvAsa ; matalI bakAla puM0 kAchI; bakkAla ( 2 ) baniyA (tucchakAra meM); bakkAla [ kA pezA kAluM na0 sAgapAta, sabjI (2) bakkAlabakora puM0 zora; kolAhala [ denA bavaM sa0kri0 bheMTameM denA; baqhzanA (2) bakSiza ( sa ) strI0 bheMTa ; upahAra ; naz2ara baDiyaM na0 dekhiye 'bakaDiyaM ' bakhatara na0 bahutara; kavaca bakhatariyo puM0 kavacadhArI yoddhA; bastarapoza sainika bakhAro puM0 kolAhala ; zora / [ bakhArA kADhavA = dilake phaphole phor3anA; bhar3Asa nikAlanA. ] bakhALiyuM vi0 zora macAnevAlA balAko puM0 dekhiye bakhAro' baliyo puM0 bakhiyA bakhIla vi0 bakhIla; kaMjUsa ( 2 ) kaMgAla babuM na0 cheda; sUrAkha bakheDo puM0 bakheDA; fasAda; daMgA bakhola strI0 khokhalI jagaha; khokhalA; ( guphA, koTara Adi) ballaDa vi0 gAr3hA ; jo patalA na ho bastara ( - riyo) dekhiye ' bakhatara' Adi ans to kri0 bigar3anA; naSTa honA; kharAba honA ( 2 ) bhraSTa honA bagaDo puM0 dokA aMka bagado puM0 kacarA; kUr3A-karakaTa bagabhagata puM0 bagalAbhagata bagarI strI0, bagadaM na0 ghI tapAnese Upara AnevAlA maila; ghRtamaMDa (2) ghI-tela AdikI talachaTa ; kATa 327 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bagala strI0 bag2ala; kA~kha |[-mAM ghAlava =dekhiye 'bagalamAM levu / - mAM mAra = bag2ala meM dabAnA, dAbanA / - mAM rAkhayaM = qabz2e meM rakhanA (2) Azraya denA / -mAM lebuM = bag2alameM rakhanA; bag2alameM dabAnA ( 2 ) Azraya denA / - mAM hovu = kabje meM honA ( 2 ) apanI nigarAnI - dekhabhAla meM honA / bagalo kUTayA~ = bagaleM bajAnA / bagalo dekhADI = divAlA nikaalnaa| baMgalo vagADavI = bag2aleM bajAnA. ] bagalathelI strI 0 kaMdhe para laTakAnese bag2alake nIce rahe aisI thailI ; bagalI bagalI strI0 mAdA bagalA; bagalI bagaluM na0 eka pakSI; bagalA bagalo puM0 nara bagalA ; bagalA ; baka bagavA puM0 kAnakA maila; khUMTa bagavAvaM a0 kri0 sagabagAnA; ghabar3AyA huA honA bagAI strI0 bagaI; kukuramAchI bagADa puM0 bigAr3a; hAni ( 2 ) vikRti ; kharAbI (3) anabana ; bigAr3a (4) bhraSTatA aisi sa0 kri0 bigAr3anA bagADo puM0 dekhiye 'baMgADa bagAsuM na0 jaMbhAI; jamhAI ; ubAsI bagI strI0 bagghI ; jor3I bamIco puM0 bag2IcA; bAg2a [ cheda baguM na0 cheda; sUrAkha (2) dIvArameM huA bacakAra sa0 kri0 pucakAranA bacakAro puM0 caTakhArA; cabhar3a-cabhar3a bacakI strI0 bakucI; choTI gaTharI bacakuM na0 bakucA; gaTharI bacakuM na0 dA~tase kI huI coTa; kATa; batIsA (2) dA~toMse kATanemeM samA sake itanA Tukar3A / [-bharayuM = dAMtoMse kATanA; kATa khAnA. ] For Private and Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bacako bacako puM0 bakucA; bar3I gaTharI baca vi0 bacA huA ( 2 ) strI0 vAqI bacI huI cIja; baqAyA (3) bacAI huI raqama ; bacata bacapana na0 bacapana bacaravALa vi0 baccekaccevAlA baca a0 kri0 bacanA ( 2 ) bAqI rahanA ; kharca se bAqI bacanA; bacanA bacAva puM0 bacAva; rakSA ( 2 ) bacI huI raqama; bacata / [ -karavI = nirdoSatA siddha karaneke lie safAI denA. ] bacAvapakSa puM0 bacAva karanevAlA pakSa; abhiyukta pakSa bacAvaj saM0 kri0 bacAnA bacI strI0 baccI ; beTI baccI strI0 cuMbana; bosA bacoLiyU~ na0 choTA bAlaka; baccA baccAMkaccAM na0 ba0 va0 bacce - kacce baccI strI0 cuMbana baccuM na0 baccA (prAya: pazukA); zAvaka baca puM0 lar3akA (2) manuSya, insAna, mAIkA lAla - aise artha meM; udA0 bacco hoya te have Ave' bajara puM0; strI0 suMghanI; nAsa bajariyuM na0 suMghanIkI DibiyA ; nAsadAna bajavaNI strI0 (AjJA, hukma AdikA ) amala karanA - karAnA; tAmIla bajavaM a0 kri0 amala honA; kAryameM pariNata honA ( 2 ) bajanA (vAdya,' , ghaMTA - Adi) bajavaiyo puM0 bajavaiyA bajANiyo puM0 DholakiyA (2) rassI para nAcanevAlA; naTa bajAra puM0; strI0; na0 bAjAra; hATa; maMDI ( 2 ) sAptAhika bAz2Ara ; gujarI 328 kyo (3) bhAva; dara; bAz2Ara (4) khapata : mAlakI bikrI / [ -karavuM = bAjAra karanA; kharIdanA / besI javuM = bAz2Ara maMdA honA; bAz2Ara giranA / - vadhI jayaM = bAz2Ara teja honA. ] bajArabhAva puM0 bAjArabhAva atre vi0 bAjArU; mAmUlI ; bAjA kA halakA (2) bAz2Ara meM phailanevAlI ( afavAha ) ; avizvasanIya bAz2ArI (3) strI0 bAz2ArI aurata; vezyA bajAvaNI strI0 dekhiye 'bajavaNI ' bajAvaj sa0 kri0 ' bajabuM' kA preraNArthaka rUpa; bajAnA; bajA lAnA bajhADa sa0 kri0 ' bAjhavuM ' kA preraNArthaka rUpa; lipaTAnA; saTAnA (2) gale mar3hanA; sira thopanA [lA. ] baTaka vi0 jaldI TUTa jAye aisA; kanakanA baTakaNa ( - guM) vi0 jaldI TUTa jAye aisA ; kanakanA (2) kaTakhanA; kaTahA ; kATa khAnevAlA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baTakaboluM vi0 maz2AqapasaMda ha~sor3a (2) mu~ha para do-TUka javAba denevAlA baTaka a0 kri0 TUTanA; darakanA (2) jhar3a jAnA baTakA a0 kri0 vidIrNa honA; darakanA (2) carrAnA; masakanA phaTanA ( kapar3A) baTakI strI0 ThiMganI aura paTThI strI (2) naukarAnI; lauMDI ( 3 ) rakhelI; vezyA [ (2) Tukar3A baTakuM na0 ( dA~toMkI) kATa; batIsA baTakuM vi0 baunA; nATA [ svica ) baTana na0 baTana (2) baTana ( bijalIkA baTamogaro puM0 mogarA baTavo puM0 baTuA For Private and Personal Use Only
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mahAra baTAu vi0 ur3AU baTAko (-To) puM0 AlU maTA a0 kri0 jyAdA dera taka par3A rahane se bAsa mAranA, utara jAnA ( anAja yA rasoI) baTu puM0 baTu vaTu; bAlaka baTuka puM0 vaha lar3akA jo yajJopavItadhArI na ho ( 2 ) botA AdamI baTeraM na0 sakorA, kasorA [ dAg2a, baTTA baTTo puM0 mithyA Aropa; tohamata ( 2 ) bagha puM0 paTThA; saMDa-musaMDa; pAThA ases strI0 (2) a0 bar3abar3a, bakavAsa baDabaDa a0 kri0 bar3abar3AnA ( 2 ) nArAjI ke kAraNa manameM gunagunAnA (3) DA sers puM0 bar3abar3AhaTa; bakavAsa baDamUDiyo, baDamUcho vi0 puM0 binA 329 mUMchakA AdamI; makunA baDa na0 vaha purajA jisase kivAr3a Adi caukhaTa se jor3ane para ghUmate haiM; qabjA baDavo vi0; puM0 siramuMDA; virUpa (2) puM0 vaha lar3akA jisakA yajJopavIta ho rahA ho; baruA (3) chIlI huI gaeNDerI baDAI strI0 bar3AI; mahattA (2) mag2arUrI asia ro titara-bitara; avyavasthita bAza strI0 ghamaMDa ; zekhI bahuM vi0 bar3A; bhArI baDUko puM0 kar3I cIz2a tor3ate yA cabAte samaya honevAlI AvAz2a baDhatI strI0 khuzahAlI ; vRddhi; samRddhi (2) (tanakhvAha meM ) vRddhi; bar3hatI baNaguM na0 narasiMghA; raNasiMghA ( 2 ) hullar3a, daMgA-phasAda (3) DIMga ; zekhI ; korI gapa [lA. ] vaNavaNa a0 (2) na0 bhina-bhina Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aranj a0 kri0 bhinabhinAnA batADa (ba) buMsa0kri0 batAnA, dikhAnA basI strI0 ( dIyekI) basI (2) dIyA; battI (3) bar3hAvA; uttejanA [lA. ] / [ -ApavI = ubhAr3anA; ukasAnA / -karavI = cirAg2a- battI karanA / -phATavI bolanA / . - mUkavI = ghAvameM battI bharanA ( 2 ) Aga lagAnA; ubhAr3anA. ] = jabAna khulanA; baso puM0 ( sIla AdikA) baTTA; dastA ( kharala AdikA ) = batrIza (sa) vi0 battIsa; 32 / [-koThe cAroM orase; dasoM dizAoMmeM.] batrIza ( sa ) lakSa ( kha ) NuM vi0 pUrNa mAnavake battIsa lakSaNoMvAlA (2) dhUrta ; kAiyA~ ; caMTa batrIzI ( -sI) strI0 battIsoM dA~ta; batIsI (2) battIsa cIjoMkA samUha; battIsI ( 3 ) svAdiSTha bhojana / [ -e = janasamUhameM ( kisIkI) carcA - niMdA honA; badanAma honA / batAvavI = ha~sanA; battIsI dikhAnA (2) ha~sakara bAta ur3AnA (3) dhamakI denA ( 4 ) amaryAda bananA. ] vatrIsuM na0 battIsa davAoM aura mevoMkA cUrNa jo prasUtAko diyA jAtA hai; batIsA batha strI0 dekhiye 'bAtha bathavo puM0 bathuA , O yathAvabuM sa0kri0 thakA denA; harAnA (2) haz2ama kara jAnA; pacAnA / [ bayAvI pADaM = ayogya rItise le lenA; haz2ama kara jAnA; mAla mAranA. ] aribacyA strI0 gutthamagutthA; bhir3aMta baba strI0 mada; gilaTI (roga) badacalana na0 badacalanI; durAcaraNa For Private and Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org caracAla badacAla strI0 badacalanI (2) vi0 badacalana; duzcaritra bacadAnata strI0 badadayAnata; badanIyatI badaduA (vA) strI0 badaduA; zApa badana na0 badana; zarIra ( 2 ) kuratA badanakSI strI0 badanAmI ; hatakaijjatI badanAma vi0 badanAma; kalaMkita ( 2 ) na0 badanAmI badanAmI strI0 badanAmI; lAMchana ; kalaMka badatuM na0, (to) puM0 pAnIkA kuMDA yA kulhar3a; tAmaloTa (rAjake kAma AnevAlA) (2) DabalA (pAkhAne meM kAma AnevAlA) badaphela bi0 badaphela, durAcArI [ sar3anA badabadavaM a0kri0 jaMtuoMse bajabajAnA; badabo (0I) strI0 badabU (2) badanAmI badala a0 badalemeM; evaz2ameM babala sa0 kri0 badalanA ( 2 ) - ke bAdalemeM dUsarI cIz2a lenA-denA; badalanA badalAvu a0 kri0 ' badalabuM' kA karmaNirUpa; badalanA ( 2 ) dUsarA ho jAnA; palaTa jAnA; badala jAnA badalI strI0 badalI; badalanA; badala jAnA; pheraphAra ( 2 ) naukarI yA kAmake sthAna yA prakArakA tabAdalA honA; tabadIlI / -mAM hovuM ke badalemeM yA - ke sthAna para honA. ] badale a0 badale; bajAya badalo puM0 badalA; muAvajA ; evaja (2) pheraphAra; adala-badala ; badalA ( 3 ) baira; badalA [ mAnanA; badanA badabuM sa0kri0 ginanA ; samajhanA ; AjJA badazikala vi0 badazakala; bhoMr3A badAma strI0 bAdAma ; badAma (2) hisAbameM eka nagaNya calana - sikkA I - 330 po = badAmI vi0 bAdAmI; bAdAmake chilake se milate hue raMgakA ( 2 ) bAdAma kA banA huA; bAdAma se saMbaMdhita; bAdAmI babI strI0 durAcaraNa; anIti; burAI; badI (2) kuTeva ( 3 ) niMdA badhuM vi0 saba; sArA; sarva; pUrA baghe a0 saba jagaha; sarvatra banaDI strI0 banI; navor3hA [zAdiyAnA banaDo puM0 banA; dulhA (2) zAdIkA gIta; banavuM a0 kri0 bananA; honA; nirmita, racita, siddha honA (2) mela honA; paTanA; bananA (3) rUpa, veza bharanA ( 4 ) [lA. ] bevakUfa bananA (5) banAva - siMgAra karanA; bananA ( 6 ) naze meM honA; nazA chAnA; raMga car3hanA / [ banavA kALa = bhAvI; honahAra / banavA joga - saMbhavita; bana par3ane yogya. ] banavuMThana sa0 kri0 bananA-ThananA banAta strI0 banAta [ mela banAva puM0 ghaTanA; prasaMga ( 2 ) banAva; banAvaTa strI 0 banAnekI rIti; banAvaTa; racanA ( 2 ) SaDyaMtra (3) fajIhata ; banAvaTa banAvaTI vi0 banAvaTI; nakalI banAva sa0kri0 banAnA; racanA; nirmita karanA (2) haMsI maz2Aqa ur3AnA; banU ( - bhU) sana0 UnakA moTA kaMbala;dhussA banevI (ne' ) puM0 bahanoI bane vi0 donoM; ubhaya barpayo puM0 papIhA; cAtaka bapora puM0 dopahara ; dupaharI; madhyAhna baporA puM0 ba0 va0 dopaharakA bhojana baporiyuM vi0 dopaharakA; madhyAhnakA (2) na0 dopaharako khilanevAlA eka phUla; dupahariyA (3) doparahako karanekA kAma (4) dopahara taka * banAnA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baporI kAma karanevAlA majadUra yA kArIgara (5) eka tarahakI AtizabAjI baporI vi0 dopaharakA (2) strI0 duphrii| [-karavI = dopaharImeM ArAma krnaa| -gALavI%dopaharakI belA gujAranA, kATanA.] baphAro puM0 Umasa baphAya~ a0 kri0 'bAphavU' kA karmaNi rUpa (2)Umasase jI ghbdd'aanaa| [vaphAI : jaq= kuchakA kucha kaha denese bAta bigar3anA.] babaDavU a0 kri0 bar3abar3AnA babaDATa puM0 dekhiye 'baDabaDATa' babaracI puM0 bAvaracI [[lA.] babaracIkhAnuMna0bAvaracIkhAnA(2)gaMdagI babUcaka vi0 mUrkha; baur3ama babbe vi0 do-do bamaNavU a.kivabhinabhinAnA; bhinakanA (2) bhinabhinAte hue maMDarAnA bamaNATa puM0 bhinabhinAhaTa; bhina-bhina bamaNuM vi0 dogunA; dugunA; dUnA . bara puM0 arz2a; panahA (2) kisma (3) mAla (4)a0-ke anusAra; kI taraha .. (5) vi0 saphala ; bara(AnA); pUrA (6) jaisA cAhie aisA; yogya / [-Ava_= saphala honA; bara aanaa| - na hovU = kisma yA panahekA honA (kapar3A).] barakata strI0 barakata; lAbha (2)fataha; siddhi (3)barakata; bahutAyata; samRddhi barako puM0 cillAhaTa; cIkha barakhAsta vi0 barakhAsta; visjit| [-kara-(jalasA)barakhAsta krnaa| -yavaMbarakhAsta honA.] . barachaTa vi0jisakI sataha cikanI na ho; khuradarA (2) moTA; paTiyA (anAja) barachI strI0 baschI baraDa vi0 jaldI TUTa jAnevAlA; kanakanA baravU na dekhiye 'baDavU'; qabjA baraso puM0 piitth| [- thAbaDavopITha tthoNknaa| bevaDa vaLI javo sakhta mAra par3anA (2) (ha~sane ke kAraNa) loTa-poTa honA.] baraNI strI0 eka pAtra-vizeSa baradAza(-sa, ta) strI0 dekhabhAla; tiimaardaarii| [ -karavI - dekhabhAla karanA; tImAradArI karanA (2)sahanA; baradAzta karanA; udA0 bhUlanI baradAza krvii'| -rAkhavI, levI dekhabhAla karanA (2) mehamAnadArI karanA.] barapha puM0; na0. barfa; barafa baraphI strI0 barafI baraphIbUramuM na0 eka miSTAnna barabAda vi0 radda; nikammA; kharAba (2)naSTa; barabAda . barabAdI strI0 barabAdI barAgaLa strI0 halakA bukhAra; harArata barADa, a0 kri0 cIkhanA; cillAnA barADo puM0 cillAhaTa; cIkha .. barAbara vi0(2) a0 barAbara; samAna; tulya (3)kharA; ucita; vAjiba (4) jaisA cAhie aisA; sahI; ThIka barAbariyaM vi0 barAbarakA; samakakSa barAbariyo puM0 barAbarakA vyakti; pratispardhI barAbarI strI0 barAbarI; mukaablaa| [-karavI muqAbalA, spardhA karanA.] barAsa na0 barAsa-kapUra barAsa na0 sau ghanaphuTa For Private and Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org -barI barI strI0 khIsa ; peusI; peyUSa baru puM0; na0 narakaTa; nez2A baro puM0 miz2Aja; mag2arUrI (2) nakharA (3) zekhI (4) ati jvarake kAraNa hoTake koneke pAsa honevAlI choTI phuMsiyA~: [' barAbara' Adi barobara ( - riyuM, - riyo, -rI) dekhiye baroLa strI0 tillI ; plIhA balake a0 balki; kiMtu pratyuta balA strI0 kaSTa denevAlI vastu yA vyakti; balA (2) Afata; balA / [-javI, TaLavI balA TalanA |-levii = balAyeM 'lenA / - bahoravI = balA mola lenA / -jANe !, -rAta jANe ! = (merI) balA jAne ; maiM nahIM jAnatA. ] balihArI strI0 khUbI ( 2 ) vAhavAhI balUca (bI) puM0 balUcistAnakA nivAsI bahUcI ( 2 ) vi0 balUcistAnakA balUna na0 bailUna; vimAna; vAyuyAna bale (-lo, -llaM) yuM na0 cUr3I / [balaiyAM kahe ravAM = strIkA byAha karanA yA kisIke ghara baiThanA; cUr3iyA~ pahananA (2) nAmarda bananA; cUr3iyA~ pahananA (vyaMgameM).] basa a0 basa; kAfI (2) nizcaya yA dabAva batAnevAlA zabda ; basa / [ -kara = baMda karanA; basa krnaa| -thabuM kAfI ho jAnA.] basa strI0 moTarabasa basI strI0 raqAbI; taztarI sUrya vi0 dekhiye 'besUru ' baseM ( - so ) ( saeN0 ) puM0 do sau; 200 baharaM vi0 doharA bahalAva sa0 kri0 maz2abUta karanA; vikAsa karanA (2) phailAnA (3) praphullita karanA; bahalAnA [lA.] 332 baheka bahAdura bi0 bahAdura; zUravIra bahAdurI strI0 bahAdurI; parAkrama / [- mAravI = bahAdurIkA dama bharanA yA zekhI baghAranA. ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = prakaTa bahAnuM na0 bahAnA; misa / [ -Apa kisI bahAnekA nimitta honA . ] bahAra puM0; strI0 bahAra; zobhA ; jJAna (2) AnaMda ; bahAra ( 3 ) vasaMta Rtu; bahAra; vasaMtakA AnaMdabharA unmAdaka samA~ / [ - AvabI = lutfa, majA AnA.] bahAra a0 bAhara / [-AvabuM = honA / --eTalaM aMdara = bar3A ghAgha; bAharase sarala para bhItarase cAlAka / -paDabuM : = khulanA; jAhira honA ( 2 ) (pustaka) zAyA hotA. ] bahAravaTiyo puM0 bAg2I; vidrohI (2) luTerA [ bagAvata bahAravayuM na0 DAkAz2anI; DakaitI (2) bahAravAsiyo puM0 bAharaMvAlA; bhaMgI bahAla vi0 bahAla; maMjUra; kAyama bahAlI strI0 bahAlI; svIkRti bahirgola vi0 jisakI sataha bAharako uThI ho; unnatodara For Private and Personal Use Only = bahu vi0 (2) a0 bahu; bahuta khUba / [ -karI = kamAla kiyA / yayuM = aba basa karo; ruka jAo ( 2 ) hada ho gaI / - sAraM = bhale; acchA; ThIka. ] bahumatI strI0 bahumata; kasaratarAya ( 2 ) eka pakSase dUsare pakSa ke matoMkI adhikatA bahurUpI vi0 aneka rUpoMvAlA; bahurUpa (2) puM0 aneka rUpa dharanevAlA; bahurupiyA bahuvacana na0 bahubacana baheka strI0 mahaka; khuzabU baheka a0 kri0 mahakanA (2) chakanA; AvArA honA; bahakanA
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahekAvavaM bahekAva, sa0 kri0 bahakAnA;vararAlAnA baheDuna0 baher3A (phala) baheDo puM0 baher3A (per3a) (2)kIcar3a bahetara vi0 acchA; ThIka; behatara bahena strI0 bahana ; bahina (2)koI bhI strI (3) strIke nAmake aMtameM AdarasUcaka anuga bahenapaNAM na0 ba0 va0 bahanApA bahera strI0 baharApana (2) sunna honekI sthiti; jaDatA baherATa puM0, baherAza strI0 baharApana baheraM vi0 baharA (2)ThIka na bajanevAlA (rupayA) (3)jhUThA ; sunna ; jaDa; udA0 'cAmaDI baherI thaI gaI che' bahoravaM sa0 ki0 buhAranA bahoLaM vi0 bar3A; vistAravAlA; vishaal| [bahoLe hAthe = udAratAse; dariyAdilIse.] baLa na0 bala ; jora |[-aavvN, pakaDa, = bala milanA; jora pakar3anA; balavAna bnnaa| -bhAgaq=z2ora calA jAnA; zakti naSTa honA. baLakho puM0 balag2ama baLajabarI, baLajorI strI0 jabaradastI baLataNa na0 jalAvana; iMdhana baLatarA strI0 jalanekI pIr3A; jalana; dAha (2)jalana; manastApa; kur3hana baLatuM vi0 jalatA huA (2)na0 jalatI cIz2a (3) jalana; dAha (4) alAva baLada (-diyo) puM0 baila (2) gAvadI; baila [lA.] baLavAlora vi0 balavAI; bAgI maLavU a0 ki0 balanA; jalanA (2) jalanA; jalana honA (3)DAha karanA; baMdiyo __ jlnaa| [baLa' ='jAne do; TAla do' isa matalabakA udgAra.] baLavo puM0 balavA; g2adara; viplava / [-UThavo, jAgavo bag2Avata honA.] baLApo puM0 kur3hana; saMtApa |[-kaaddhyodilke phaphole. phor3anA; dilakA bukhAra nikAlanA.] baLiyA (kAkA),(bApajI) puM0 ba0 va0 bar3I mAtA; cecaka (2) usakA deva / [-kADhavA, TAMkavA=zItalAkA TIkA lagAnA.] baLiyu vi0 balI; jorAvara baLiyela vi0 adekhI; IrSyAla baLI strI0 khIsameM se banAyA jAne vAlA eka khAdya ; innara baLeva strI0zrAvaNI; rAkhI pUno; salUno baLotiyuM na0 dekhiye 'bALotiyuM' baLapuMjaLaghu vi0 kruddha ; jalA-bhunA (2) pIr3ita; saMtapta (3) IrSyAlu; DAhI baMko vi0 puM0 chailA; bA~kA; sajIlA baMgaDI strI0 cuudd'ii| [-paheravI = nAmarda bananA; cUr3iyA~ pahananA.] baMga puM0 rIti; taraha; prakAra (2) tarka; manakI taraMga (3) namUnA; DhaMga; jAti (4)vi0 nirlajja; bezarama baMgalI strI0 choTA baMgalA [baMgalA baMgalo puM0 eka khAsa prakArakA makAna; baMgALa (-LA) puM0 baMgAla baMgALI vi0 baMgAlakA; baMgalA (2) strI0 baMgAlI bhASA; baMgalA (3) puM0 baMgAlakA rahanevAlA; bNgaalii| [-sola = 80 toleke serakI eka taula; pakkI taula.] baMTa(-Tiyo) puM0 dhAnake sAtha uganevAlA eka ghaTiyA anAja For Private and Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org baMDI baMTI strI0 sA~vA~kI jAtikA anAja baMDa na0 daMgA-phasAda; hullar3a; balavA baMDakhora vi0 balavAI; bAg2I baMDI strI0 baMDI; phatuhI baMdara na0 baMdara; baMdaragAha ( 2 ) baMdara para basA huA nagara ; baMdaragAha; 'porTa' / [ - karavuM = jahAjakA baMdaragAha para laMgara DAlanA. ] baMdarI vi0 baMdaragAha saMbaMdhI baMdI puM0 baMdI; qaidI (2) strI0 manAhI ; baMdI ( 3 ) g2ulAma strI; bA~dI; dAsI baMdIjana puM0 cAraNa; baMdI baMdUka strI0 baMdUqa 1 [-tAkavI = baMdUka chatiyAnA; baMdUka kA nizAnA bA~dhanA / -mAravI = baMdUqa dAganA. ] baMdo puM0 sevaka; dAsa (2) khuda (bar3AI sUcita karanemeM vyavahRta ) baMdobasta puM0 baMdobasta iMtaz2Ama ; vyavasthA (2) niyaMtraNa; qAbU baMdha puM0 bA~dhanA; bA~dhanekA sAdhana; baMdha (2) usakI pakar3a yA gA~Tha; baMdha ( 3 ) baMdhana; qaida ( 4 ) racanA; vastusaMkalanA (5) bA~dha; baMdha ( 6 ) pratibaMdha; roka baMdha vi0 jo khulA na ho; bhir3A huA; baMda ( 2 ) rukA huA; Thapa; baMda baMdhaka vi0 baMdhanakArI; bA~dhanevAlA baMdhakoza ( - ) puM0 qabz2a; malAvarodha . baMdhaNI strI0 qarAra ; ThaharAva besatuM vi0 apanI jagahapara ThIka AnevAlA; ThIka baiThanevAlA (2) yogya; anukUla baMghabesa a0 kri0 apanI jagahapara ThIka A jAnA; a~TanA (2) istemAla honA; kAma AnA 334. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lata baMghANa na 0 ( peTa para bA~dhanekI) auSakI moTI TikiyA - lepa (2) bA~dhanekI cIz2a; usakI gA~Tha ; baMdha ( 3 ) roka; pratibaMdha ( 4 ) vyasana; baMdhANI vi0 vyasanI; AdI baMdhAmaNa na0, ( - NI) strI0 bA~dhanekI majadUrI (2) bA~dhanekI rIti baMdhAraNa na0 racanA; nirmANa; tAmIra (2) vyasana; burI Adata ( 3 ) (peTa para rakhanekI) auSadhakI moTI TikiyAlepa (4) saMvidhAna ; ' konsTITyUzana' baMdhAraNasabhA strI0 saMvidhAna sabhA baMdhAraNIya vi0 saMvidhAnakA; sAMvidhAnika baMdhAro puM0 kapar3ekA raMganekA hissA alaga-alaga bA~dhakara raMga banAnevAlA (2) rezamI kapar3e dhokara kuMdI karanevAlA (3) bA~dha; baMda baMghAva sa0 kri0 ' bAMdhavaM' kriyAkA preraNArthaka rUpa; ba~dhAnA ( 2 ) sAtha le " jAneke liye kucha denA; udA0 'rastA mATe nAsto baMdhAvyo che' baMdhiyAra vi0 havA - prakAzarahita; baMda (sthAna) ( 2 ) rukA huA yA baMdhA huA (pAnI) baMdhI strI0 baMdI; roka; niSedha ( 2 ) parahez2a (3) har3atAla (4) qarAra ; ThaharAva baMdhUka strI0 baMdUka bane vi0 donoM; ubhaya baMba vi0 bar3A; kaddAvara baMbAkhAnuM na0 Aga bujhAnekA damakala rakhanekA sthAna [ nevAlA baMbAvALo puM0 damakalase Aga bujhAbaMbo puM0 pAnI nikAlanekI kala; baMbA ( 2 ) Aga bujhAne ke lie pAnI pheMka For Private and Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baMjarI 335 nekA damakala (3)pAnI garama karanekA bAkhaDa a0kri0bakher3A karanA; jhagar3anA eka prakArakA baratana (4) pAnIkI bAkhaDI vi0 (mavezI)jise byAye jyAdA bar3I kala; bar3A nala __ samaya ho gayA ho; bakena (gAya, bhaiMsa) baMsarI strI0 baMsarI; baMsI / bAkhaM na0 cheda; sUrAkha baMsI strI0 baMsI; bAMsurI ... bAgAyata strI0bagIcemeM honevAlI khetI; bA strI0 mA~; mAtA (2)bujurga strIke sAga-sabjI (2) vi0 kuMeke pAnIse nAmake pIche lagAyA jAnevAlA zabda; honevAlI (khetI) udA0 'kastUrabA' (3)a0 pyArakA bAgAyatI vi0 phalaphUlake per3a-paudhe eka udgAra lagAne lAyaka (jamIna); bAg2AtI, bAivala na0 bAibila ; iMjIla bAghaDa (-iM.) vi0 dekhiye 'bAghu'(2) bAisikala strI0bAisikila ; sAikila DarAvanA [lAhaTa bAI strI0 koI bhI strI; bAI (2) bAbAI strI0 buddhapanA ; mUr3hatA; baukhastrIke nAmake pIche lagAyA jAnevAlA bAyAM na0 ba0 va. bekAra idhara-udhara mAnasUcaka zabda (3)sAsa(4)naukarAnI dekhanA (2)vyartha koziza bAIjI strI0 sAsa bAdhU vi0 buddha; baukhala bAIDI strI0 koI bhI strI; strI bAcako puM0 muTThI; paMjA yA usameM (2)ptnii| [-karavI = byaahnaa| Aye utanI cIz2a; bakoTA (2) -rAkhavI = rakhelI rakhanA.] bakoTA; paMje yA nAkhUnoMse nocanA bAImANasa na0 strI bAja puM0 eka zikArI pakSI; bAz2a: bAuluM na0 khIrI; thana bAja strI0; na0 pattala bAkarI strI0 haThapUrvaka jhgdd'naa|[-baaN- bAjaTha puM0 cAra pAyoMvAlA caukora ghavI= pUrvagrahake kAraNa kisIse baira Asana; caukI (baiThanekI) rakhanA.] bAjaDu na0 pattala bAkaLA puM0 ba0 va0 sAbUta ubAlA huA bAjariyaM na0 bAjarekI bAla; siTTA dlhn| [-ApavA, nAkhavA = ubAle bAjarI strI0 bAjarA hue dalahanakI bali denA.(2)ghUsa denA.] bAjaro puM0 bar3e dAnoMkA bAjarA bAkAta vi0 dekhiye 'bakAta' bAjI strI0 vaha takhtA yA kapar3A jisa bAkI vi0 bAqI; ghaTatA yA kama hotA para bAz2I khelI jAya; bisAta (2) huA (2) bacA huA; avaziSTa'; bAqI causara yA tAzakA khela (3) (tAzakA) (3) zeSa ; bAqI (4) strI0 jamA- dAve; bAjI; hAtha (4) yukti; dAva~kharcakA hisAba karaneke bAda jamA rahI peca; prapaMca |[-bgddvii = khela bigahuI rakama ; zeSa ; 'belensa' (5) na r3anA; yojanA niSphala honaa| -racavI cukAI huI rakama ; bakAyA (6) a0 = bAjI lagAnA;yukti rcnaa|-rmvii nahIM to; bAqI =khela khelanA;cAla clnaa|-haaththii bAkuM(-kora) na0 cheda; sUrAkha javI = khela bigar3anA; bAjI hAthase For Private and Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAjIgarI jaanaa| - hAravI = bAjI hAranA (2) yuktikA saphala na honA. ] bAjIgarI strI0 bAz2IgarakA kAma; bAjIgarI (2) khela-tamAzA (3) yukti; prapaMca; bAz2IgarI 336 bAju (-jU) strI0 chora; aMta (2) dizA; ora; karavaTa ; pahalU; bala (3) pakSa; tarafadArI / [ - e besarbu = strIkA rajasvalA honA ( 2 ) kAmameM se nikala jAnA; kinArA karanA; udAsIna rahanA. ] bAzabuM sa0 kri0 laganA; saTanA; lipaTanA ( 2 ) a0 kri0 jhagar3anA; lar3anA bAsaMbAzA ( -sI), bAjhAbAjha (zrI) strI0 lar3AI; TaMTA-fasAda; jhagar3A bATa na0 bATa, vajanakA seTa areej a0 kri0 saTa jAnA; lipaTanA (2) jhagar3anA; lar3anA bATalI strI0 zIzI ; botala ( 2 ) zarAba [lA. ] / [ - pIvI = zarAba pInA. ] bATalo puM0 bar3I botala ; zIzA / [ bATalA bharavA = zIzemeM ur3elanA ( 2 ) roz2a davA lAnA; sadA rogI bane rahanA. ] bAhuM vi0 bheMgA; aiMcAtAnA / [ bADI AMkhe jovuM = tirachI naz2arase corIse dekhanA ( 2 ) upekSita dRSTise dekhanA; dekhA anadekhA karanA. ] bANa na0 bANa; tIra (2) aMDAkAra patthara (zivaliMga) (3) khAr3IkI z2amIna jahA~ jvArakA pAnI AtA ho (4) khetakA sImAsUcaka patthara yA koI nizAna DholA (khetakA ) ( 5 ) padacihna pA~vakA nizAna (6) bANAsura / [ kADha = pA~vake nizAnase corakA patA lagAnA. 1 ; Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bApA bANAvaLI puM0 bApa calAnemeM kuzala yoddhA; hoziyAra tIraMdAja; bAnaita; dhanurdhara [ qabUliyata bANI strI0 ThaharAI huI muddata ( 2 ) zarta ; bANu, bANuM vi0 bAnave; bAnabe ; 92 bAtamI strI0 samAcAra; khabara ( 2 ) patA; Toha [ vAlA; TohiyA; saMvAdadAtA bAtamIdAra vi0 (2) puM0 qhabara lAnebAtala vi0 radda ; nikammA; bAtila (2) nikAla diyA huA; baratarafa bAtha strI0 donoM hAtha phailAkara pakar3anA yA AliMgana denA; ghapacI; kolI (2) Takkara; muqAbalA; muThabher3a / [- bharavI, bhIDavI, levI = AliMgana denA; bheMTanA ( 2 ) bIr3A uThAnA ; bar3A bhArI kAma himmatase apane z2imme lenA (3) muqAbalA karanA; - se bhir3anA. ] bAthoDi na0 bekAra koziza karanA bAda vi0 kama; radda (2) a0 bAda; pIche ; bAdameM bAbAkI strI0 ghaTAnekI rIti; vAqI; tafarIka; vyapakalana[ ga. ] ( 2 ) ghaTAnese nikalanevAlI rakama ; zeSa ; bAqI bAdaluM vi0 naqalI; mulammA car3hAyA huA (2) jo TikAU na ho ( 3 ) na0 bAdalA (4) z2arakaza sAr3I bAvI strI0 ajIrNa ; badahaz2amI ( 2 ) peTameM honevAlI vAyu; bAdI bAgha puM0 bAdhA; ar3acana ; pratibandha (2) virodha; etarAja ( 3 ) doSa; pApa ( 4 ) pIr3A; bAdhA / [ - AvavI = haraja, Apatti honA; bAghA khar3I honA. ] bAdhA strI0 mAnatA; manautI ( 2 ) pIr3A kaSTa ; bAghA (3) vighna; bAdhA / For Private and Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAna [- rAjavI, lebI = manautI mAnanA; vrata rakhanA. ] bAna vi0 jamAnatake rUpameM; evajakA (2) na0 pezagI; bayAnA (3) jAmina bAmAkhata na0 pezagIkI dastAveja; bayAnAkhata bAnu strI0 sannArI bAnuM na0 bayAnA; pezagI bAnU strI0 sannArI bApa puM0 bApa / [ -nA kUvAmAM bUDI marayuM = nuqasAnadeha hone para bhI purAnI kulamaryAdAko nibAhe rakhanA; bApake kueNmeM giranA / nA bApa bolAvavA = bApare bApa pukAranA.] bApakarmI vi0 bApakI kamAI khAnevAlA bApajanmArAmAM, bApajanmAre a0 sArI jiMdagImeM; kabhI; janamabhara bApajI puM0 dekhiye 'bApu' naM. (2) bApaDuM vi0 bApurA; g2arIba; becArA bApadAdA puM0 ba0 va0 bApadAdA ; purakhe bApA puM0 (AdarArtha ba 0 va 0 ) dekhie 'bApu' " vApIkuM vi0 bApakA; maurUsI ; paitRka bApu puM0 bApa; bApU (2) bar3oMke prati AdarasUcaka aura choToMke prati pyArasUcaka zabda; tAta bApUkuM vi0 dekhiye 'bApIkuM ' bApo puM0 dekhiye 'bApa' bApha puM0; strI0 Umasa (2) pasInA (3) bhApa ; bApha / [ Apavo = bhApa denA / -yavo, mAravo = [= Umasa honA. ] bAphaNuM na0 bhApa meM pakAnekI kriyA; ubAlanA (2) ubAlI huI cIja (3) 'ubAlA huA mavezIkA khAnA, bhUsA (4) gu. hiM-22 337 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAtra AmakA zAka (5) [kA] svAdarahita khAnA (6) gar3abar3a ghoTAlA bAphalo puM0 ubAle hue bAmakA panA bAphabuM sa0 kri0 pAnImeM ubAlakara RidhanA (2) ( kAma Adi ) bigAr3a DAlanA; gar3abar3a karanA [lA. ] bAbata strI0 viSaya; bAbata; mAmalA (2) byorA; vivaraNa (3) mAjarA ; haqIqata ( 4 ) a0 - ke viSayameM, bAremeM; kI bAbata bAbarAM na0 ba0 va0 sirake bikhare hue bAla; jhoMTe [ bAbarI bAbarI strI0 sirapara bAloMkA gucchA; bAbaruM vi0 jhabarA bAbAgADI strI0 choTe baccoMkI gAr3I; gaDalanA; gar3olanA bAbAzAhI, bAbAzI vi0 halakA; nikammA (2) vi0 puM0 bar3audA riyAsata meM pahale pracalita (sikkA) bAbe a0 ke bAremeM; - ke viSayameM bAbopuM0 roTI (bAlakakI bhASAmeM) (2) choTA lar3akA ; bAbA (3) dUdhamuMhA lar3akA bAmaNa (ma' ) puM0 brAhmaNa bAmaNI (ma') strI0 brAhmaNI bAmaNI strI0 chipakalI jaisA eka choTA kIr3A; brAhmaNI; babhanI bAmalAI, bAmalI strI0 bag2ala meM honevAlA phor3A; kaivArI bAyaDI strI0 strI; mahilA ( 2 ) patnI bAyatuM vi0 nAmarda; Darapoka, kAyara (2) strIvaza; janamurIda bAyuM na0 bAyeM hAthase bajAyA jAnevAlA tabalA; bAya bAra puM0 baMdUqa AdikI AvAja ; dhar3AkA bAra na0 dvAra ( 2 ) A~gana ( 3 ) Dyor3hI For Private and Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAra bAra vi0 bAraha; 12 / [-1 poSa ( karatAM) AvaDa = kucha bhI AnA; abhyAsa honA | bhaiyA ne tera cokA = jAtibheda yA chuAchUtakI atizayatA / - barase = bahuta laMbe araseke 338 bAda / vAgavA = para A par3anA / bAre daravAjA khullA = kahIM bhI jAnekI ijAjata honA / bAre me cAre = sadAkAla | bAre meha varasavA = mehakI A~kha na khulanA ( 2 ) khuzahAla honA; saba prakArase sukhI honA / bAre vATa khullI hovI = dekhiye ' bAre daravAjA khullA ' . ] bArakasa na0 mAla le jAnevAlA jahAja bAramuM na0 daravAjA; dvAra / [ bAraNAM ughADAM rahevAM = kivAr3a khule rahanA (2) vaMza jArI rahanA / bAraNAM ThokavAM, toDI pADavAM = bArabAra ghara Akara taqAz2A krnaa| bAraNe tALAM devAyAM = ghara becirAg2a honA; ghara ujar3anA / bAraNe besavuM = dharanA [denA; taqAz2A karanA. ] bAradAna na0 vaha khAlI borA, ba~dhanA yA pAtra jisameM mAla bharA jAya; bAradAna (2) bAradAnakA vajana bAramAsI vi0 bAraha mAsakA; bArahamAsI (2) strI0 bArahamAsI paudhA. bAramuM vi0 bArahavA~ ; bArahA~ (2) na0 bArahoM yA usa roja honevAlA zrAddha yA bhoja; dvAdazAha; bAravA bAramo caMdramA hovo = anabana honA bAraza ( sa ) strI0 bArahavIM tithi dvAdazI bArazI (sI) guM na0 bArahasiMgA bArasAla strI0 daravAjekI caukhaTa; caukhaTA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bArAkSarI, bArAkhaDI strI0 bArahakhar3I bArI strI0 khir3akI (2) chaTakanekA upAya; bahAnA [lA. ] bArIka vi0 bArIka; jhInA; sUkSma (2) patalA; mahIna; bArIka (sUta, kapar3A Adi) (3) qadameM choTA (supArI, dAnA Adi ) ; sUkSma ( 4 ) z2arUratakA ; ar3IkA ( vaqta ) [ lA. ] / [ -kAma = sUkSma kArIgarIkA kAma / -najara = sUkSma dRSTi / bakhata, samaya = jarUratakA bakta; ar3I.] [ sUkSmatA bArIkAI, bArIkI strI0 bArIkI; bAraM na0 baMdaragAhameM paiThanekA mArga (2) daravAz2A; rAstA (3) chaTakanekA upAya ; bahAnA bArobAra a0 sIdhe; binA pUche yA ruke bAla vi0 choTI unakA ; kamasina ; bAlA (2) nAdAna; bAla; kamaakla (3) puM0 lar3akA (4) na0 bAlaka; bAla bAlagIra puM0 utsAhI, bahAdura bAlaka bAlaTI (bI) strI0 bAlaTI [sa~bhAla bAlAza ( -zI) strI0 dekhabhAla ; sArabAlAM na0 ba0 va0 hakkA-bakkA hokara idhara-udhara dekhanA (2) bahAne bAvacI strI0 eka vanaspati; banatulasI bATo puM0 eka moTA anna; nAMcanI; nAgalI [ bhAga; bAhu; bA~ha bAvaDuM na0 kaMdhe aura kohanIke bIcakA bAvana vi0 bAvana; 52 bAvaraM (bA) vi0 bAvalA; ghabar3AyA huA; baukhalAyA huA bAvalaM (bA') na0 thana; khIrI ( 2 ) pratimA bAvaLa (-Liyo) puM0 babUla, kIkara bAvaLI strI0 aneka babUlavAlI jagaha yA babUlakA choTA jaMgala For Private and Personal Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAcI strI0 sAdhunI; bAbI [pa.] bAvIza (-sa) vi0 bAIsa; bAisa, 22 bA, na0 makar3IkA jAlA; jAlA gAvo puM0 sAdhu; baabaa|[baavaa Adama = ati vRddha puruSa (2)bAbA Adama; Adi maanv| bAvA bhAvamano bakhata - bahuta purAnA samaya / bAbA ke bAlo tharbu = saMnyAsI bananA (2) jaMjAla chor3akara nizcita bnnaa| -mAcyo eTale bodalI nAcI = dekhAdekhI karanA; bher3acAla calanA.] bAsaTha vi0 bAsaTha; 62 bAstu (-)bI strI0 rabar3I bAhaka puM0 bAhuka; baMdara (2) baunA, rAvanA, kurUpa manuSya (3) bAhuka; nalakA eka nAma (4)hakkA-bakkA yA baukhalAyA huA AdamI;bAvalA [lA.] bAhoza vi0 cAlAka; hoziyAra bAhozI strI0 cAlAkI; hoziyArI bALa vi0 (2)puM0 na0 dekhiye 'bAla'; bAlaka bALauchera puM0 zizupAlana; zizusaMvardhana bALaka puM0 na0 bAlaka bALakabuddhi strI0 bAlabuddhi; nAsamajhI; kamaakalI; chokarApana bALakI strI0 choTI lar3akI; bAlikA bALakeLavaNI strI0 bAlazikSA bALagopALa na0 ba0va0 bAla-bacce; bAlagopAla bALapaNa na0 bAlapana ; bacapana bALapoyI strI0 bAlakoMko par3hanA sikhAnekI pahalI pustaka; bAlapothI (2)kisI bhI viSayakA prAthamika zAna denevAlI pustaka; bAlapothI [lA.] bALabodha vi0 jobAlakoMko saTa samAmeM A jAya; bAlabodha; mAsAna (2) strI0 devanAgarI lipi / bALamaMdira na0 bAlakoMko tAlIma denekI zAlA; bAlamaMdira bALabuMsa0 ki. jalAnA; bAlanA bALubhoLu vi0 bAlaka jaisA nAsamajha aura bholA; bholAbhAlA . bALotiyaM na0 potar3A; gar3atarA(2) bilakula gaMdA kapar3A [lA.] bAMka(o ) (0) puM0 (baiThanekI) beMca bAMkuM(0)vi0 chailA; sajIlA bAMkA (2) vicitra prakRtikA; TevA (3)sAhasI; bAMkA (4)nAjuka; gaMbhIra (kAma) bAMga strI0 bAMga; ajAna bAMgara (0) vi0 dhUrta; kAiyA~ (2) sAhasI; bAMkA; dhRSTa [tiletI bAMgara(0)na0 telahanakA sUkhA DaMThala; bAMgIpuM0 ajA denevAlA; muajjina bAMdha (-ghe),(0)ma0kri0 galA phAr3akara jorase bolanA; ukarAnA (caupAyoM AdikA)(2)bhadde prakArase gAnA; reMkanA bAMTa (0)na0 striyoMkA eka rezamI vastra (2)bATa, vajanakA seTa (3) (khetakI) khUTI ; khutpI, kAMTe Adi(4)puM0 eka mIThI bAnagI [sa0ki0 bAMTanA bAMTaq(0) na0 jhAr3a; choTA per3a (2) bAMDiyaM (0) vi0 dekhiye 'bAMDu (2)na0 choTI AstInakA kuratA; baMDI; fatUhI bAI (0) vi. binA pUMchakA (pazu); bAr3A (2)kurUpa; mahA; bhoMDA(kucha mapUrNatAke kAraNa) (3) khulA; naMgA . (talavAra) [bAMdhabaMdha bAMSa(.) puM0 puztA; bar3I meMDa(2) For Private and Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bAMdhakAma aAMdhakAma (0) na0 cunane-jor3anekA kAma; cunAI; tAmIra; cinAI aichoDa (0) strI0 nibaTArA; cukatA karaneke lie kucha chor3a denA [lA. ] ator (0) na0 bA~dhanekA kapar3A; baMdhanA (2) gAMTha; baMdhana bAMdhaNI (0) strI0 bA~dhanekI rIti; sthApatya (2) bAMdhanekI majadUrI (3) ibArata ; racanA ( 4 ) jagaha-jagaha para kara kapar3e ko raMganekI rIti ; bA~dhanU (5) isa taraha raMgA huA kapar3A; bA~dhanU tej (0) sa0 kri0 bAMdhanA ( 2 ) kisI tant sameTakara usa para baMdhana kasanA; gA~Tha denA; bA~dhanA (gaTharI; bistara ) (3) kAyadA, niyama, vacana Adise baMdhana meM DAlanA; bA~dhanA ; pAbaMda karanA; usakI maryAdAmeM rakhanA ( 4 ) racanA; nirmANa karanA; banAnA (makAna, pula, dIvAra Adi) (5) lapeTanA; after (pagar3I; sAfA ) (6) socanA ; bAMdhanA (AzA; kalpanA; maMsUbA; khayAla) (7) niyata karanA; ThaharAnA; lagAnA; bA~dhanA; udA0 'emane tyAM mahinAnuM kAma bAMdhyuM che; vArA bAMdhavA' (8) jor3anA; baToranA; bA~dhanA; udA0 ' sau potapotAnAM pApapuNya bAMghaze' / [ bAMdhI Abaru = vaha AbarU jo khoyI na gaI ho| bAMghI javaM = baMdhanameM kasakara calA jAnA ( 2 ) bAMdhakara sAtha le jAnA / bAMdhI mUThI = banI huI, na bigar3I huI ijjata yA pratiSThA / bAMSI lebuM = pratyuttara dete samaya ghabar3A jAya yA apane Apa apane javAboMse baMdha jAya aisA karanA ( 2 ) qarAra yA prastAva para qAyama rahe 140 .. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aisA karanA (3) basameM karanA; vazIkaraNa karanA / bAMdhyo paga = eka sthAna para jyAdA samaya rahanA, basanA; pA~va tor3akara baiThanA.] bAMdhI vaDI (0) vi0 dohare badanakA (2) gaThIlA aura majabUta bAMbI (0) puM0 gaThana; aMgaleTa (2) baMdhana bAMya (bA' 0 ) strI0 bA~ha ; AstIna ( 2 ) hAtha; bA~ha (3) [lA. ] mdd| [-sAlavI, paDavI = bA~ha denA; sahAyatA karanA. ] bAMdharI (bA' 0 ) strI0 jamAnata bicAraM vi0 becArA; duHkhI; bApurA bichAnuM na 0 bichAnekI cIja; bichAvana; bichaunA ( 2 ) bistara bichaunA bichAvaj sa0 kri0 bichAnA bijorI strI0 eka per3a bijaurA bijoraM na0 eka phala; bijaurA fasij a0 kri0 'bIDavu 'kA karmaNi; baMda honA bina puM0 beTA (kisakA beTA hai yaha batAneke lie prayukta hotA hai ) ; udA0 " mahamada bina kAsima ' bina a0 binA; bag2aira; chor3akara bimaanubhavI vi0 anubhavahIna [bhAva binaAvaData strI0 ajJAna; na AnekA binajarUriyAta strI0 anAvazyakatA binajarUrI vi0 g2airajarUrI; anAvazyaka binapAyA ( - ) vAra vi0 bebuniyAda; managaDhaMta binavAkepha vi0 nAvAqifa; anabhijJa binazaratI vi0 binA zartakA binasalAmata vi0 bag2aira salAmatIkA binA strI0 bayAna; haqIqata ; hAla (2) ghaTanA; mAjarA; vAqayA For Private and Personal Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir biyA biyA(-) na0 aneka bIjoMkA samUha (2)boAIke bIja biyuM na0 bIja; turuma; bIyA / biyo puM0 phalakA kar3A bIja; guThalI birada na0 pratijJA; Teka (2)nAma; yaza; birada (3) gabapadyamaya rAjastuti biradAvali (-lI, -Li, -LI) strI0 viradAvalI . birAjamAna vi0 virAjamAna ; baiThA huA birAjavaM a0 kri0 baiThanA; birAjanA (2) zobhita honA; birAjanA; virAjanA [mitra birAdara puM0 birAdara; bhAI (2)sAthI; birAbarI strI0 bhAIcArA;birAdarI(2) jAti; birAdarI [vidheyaka; bila bila na0 bila (mAla AdikA)(2) bilakula a0 jarA bhI (niSedhavAcaka vAkyameM) (2)bilakula ; nipaTa; qataI bilADI strI0 billI(2)kueM meM girI cIjeM nikAlanekA lohekA kAMTA; bilAI; kA~TA (3) jahAjakA laMgara |[aaddii UtaravI= billIkA rAstA kaattnaa| -nA peTamA khIra na TakavI - peTakA pAnI na pacanA; bAta na pcnaa| bIkaNa bilAsI nipaTa Darapoka; bhIgI billI.] bilADIno Topa puM0 kukuramuttA; chatraka bilAIna0 bilAva; biDAla / [bilAgaM cItaravAM,tANavA= asta-vyasta likhAvaTa likhanA yA lakIreM khIMcanA (2) binA dekhe-bhAle dastakhata karanA / bilADA bolavAM (paTamA)= (peTameM) cUhe kUdanA yA daudd'naa|-kaaddhvN (kothaLAmAMthI)=bIcameM bAta yakAyaka palaTanA jisase raMgameM bhaMga ho.] bilAge punara billI; bilAva; billA bilorI kAca puM0 eka prakArakA pAse dAra moTA kA~ca; billaura billaM na0 eka iMTakI caur3AIkI dIvAra billo puM0 padaka; billA (2) upAdhi, padavI [lA.] bivaDA(-rA)vaI (bi') sa0 kri0 'bI. yU~ kriyAkA preraNArthaka; ddraanaa| bisamAra vi0 bhulAyA huA; bisArA huA; vismRta bistaro, bistro puM0 bistara; bichaunA bismillA karah='bismillAha' kaha__ kara katla karanA(2)khAnA;bhakSaNa karanA bihAmaNuM vi0 bhayAnaka; DarAvanA biMdI strI biMdI; gola TIkA (2) anusvArasUcaka biMdI; nukatA; biMdI -biMdu na0 biMdu; bUMda (2)zUnya; sifara (3)nATakakA biMdu (4)puM0 saMgItakA eka alaMkAra bI na0 bIja; turUma (2) jar3a; mUlakAraNa; biij|[-ropq=biij bonA; nIvaM DAlanA.] bIka(bI') strI0 Darapoka, kaayr| bIkaNa (bI) vi0 bhaya; Dara [-bilADIbhIgI billI.] bIcA vi0 dekhiye 'bicAra' bINa strI0 dUja; dvitIyA (2)zukla pakSakI dUjakA cAMda ; nayA cAMda bIja na0 bIja; tulma (2) vIryakI bUMda; zukra; bIja (3) aulAda [lA.] (4)varNa; akSara (5) bIjamaMtra; gura (6)samIkaraNakA bIja; 'rUTa' [ga.] (7) nATaka yA kathAvastukA mUla; bIja bIjaka na0 bila; bIjaka(2) kabIrakA eka tattvagraMtha; bIjaka For Private and Personal Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bIjagaNita bIjamaNita na0 bIjagaNita javara puM0 dUsarI zAdI karanevAlA; dUjavara; duhejU bIjuM vi0 dUsarA ; aura (2) alaga prakArakA; mina; dUsarA ( 3 ) a0 phira; aura; dUsare ['bITa'; cukaMdara bIDa na0 gobara ( 2 ) bITa (3) eka kaMda; bIDa na0 ghAsakI jamIna; carAgAha (2) DhAlA huA khAnakA kaccA lohA bIDa sa0 kri0 baMda karanA (2) lifAfemeM rakhakara use baMda karanA arat strI0 pAnakI gilorI; bIr3I (2) (taMbAkUkI) bIr3I = bIDaM na0 pAnakI gilorI; biidd'aa| [Da, jhaDapa = bIr3A utthaanaa| pherava = bIr3A DAlanA, rakhanA. ] [ rakhe hoM bITI puM0 bar3A lifAfA jisameM kAg2az2a bInabuM (bI) a0 kri0 DaranA bImA strI0 dekhiye 'binA ' bIbI strI0 musalamAnakI strI (2) bhale gharakI musalamAna strI bI na0 sA~cA (2) koI AkRti chApakA sA~cA; ThappA (3) chApanekA sIsekA akSara; 'TAipa' (4) namUnA; pratikRti [lA. ] bIla na0 dekhiye 'bila' [ pattA, belapatra bIlI strI0 eka per3a ; bela (2) usakA bIlIpatra na0 belakA pattA; belapatra bIvraM (bI) a0 kri0 DaranA (2) cauMkanA;ghabarAnA;bhar3akanA [ phAMkanA bukA sa0kri0 muTThI bhara bhara khAnA yA bukAlI strI0 kapar3A sira para isa prakAra bAMdhanA jo dAr3hI baura gAla para Ave bukko puM0 phaMkA; phA~kA -The 342 buddhi bujaraga vi0 bujurga; vRddha ( 2 ) anubhavI bujhAeM na0 pAnIkI maTakIkA DhaMkanA bujhAva sa0 kri0 bujhAnA bujhAyuM a0 kri0 bujhanA buz2urga vi0 dekhiye 'bujaraga ' buTTAbAra vi0 bela-bUTedAra butI strI0 ( kAnakI) lI; lolakI (2) usameM pahananekA gahanA buDDI strI0 choTA bela-bUTA; bUTI buTThI strI0 jar3I bUTI; camatkArika vanauSadhi (2) [lA.] akasIra, acUka upAya (3) catura aura pravINa AdamI / [ - sUMghADavI : = samajhAnA; yuktise apane matakA kara lenA (2) ukasAnA; ubhAr3anA. ] buDDo puM0 gulakArI yA bunAImeM phUla jaisA AkAra; bUTA; phUla-pattI (2) manakI taraMga; khayAla [lA. ] / [ -UThayo, vI : manameM khayAla uThanA.] = bu vi0 kuMda; bhotharA (dhAra) (2) [lA.] moTI avalakA ; kuMdajehana; maMdabuddhi (3) bhAvahIna; bhAvarahita bujayaka vi0 bevaqUfa; mUrkha; baur3ama buDAu ( - ) vaM sa0kri0 ' bUDavuM ' kriyAkA preraNArthaka rUpa; bAnA budayuM vi0 buDDhA ; vRddha; bUr3hA [ butAma butAna na0 buhatAna; kalaMka (2) baTana ; butAnuM na0 mahIna- phaTI pagar3IkA Tukar3A (2) [lA. ] mailI-phaTI pagar3I; batAnA ) buhatAna; kalaMka Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir butAno puM0 phaTI-purAnI pagar3I; batAnA butAro puM0 bar3I jhADU; buhArA buddhi strI0 buddhi; akla ; samajha ( 2 ) vastuko jAnane, samajhane aura vicAra karanekI cittakI zakti; samajha-zakti; For Private and Personal Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viveka; zAna; sayAnApana (3)vicaar| pUrva vi. cipaTI nAkavAlA; cipaTa [-solavI-buddhikA vikAsa honaa| (2)bAra kAnakA (3)binA gahanekA, -bAlabI- alakA kAma karanA; alaMkArarahita (kAna, nAka)[lA.] samajhameM aanaa| -boDAvavI- akla bUja strI0 bUza ; samajha; kadra kharca karanA; anala daudd'aanaa| -no bUja, sa0 ki0 samajhanA; kadra karanA bhaMDAra, sAgara bahuta samajhadAra vyakti bujhavasa0 kri0 bujhAnA / (2) mUrkha; aklamaMdakI duma / -karavI, bUTa strI0 (kAnakI) lau; lolakI / pharI javI akala saThiyAnA.] [-pakaravI=aparAdha yA bhUla svIkAra dunibala (-La) na0 buddhibala; samajha- karanA. [nanekA gahanA; bAlI zakti;buddhizakti (2)zataraMjakA khela bUTiyu na0 (kAnakI) lolakI para pahavRSa vi0 sayAnA; jJAnI; budha (2)puM0 bUDhuM vi0 dekhiye 'burcha' budha graha (3) budhavAra (4)paMDita; vidvAna bUrakI strI0 DubakI; gotA bumarANa strI0 kolAhala ; hallA-gullA a0 kri0 DUbanA(2) barabAda honA; bumATa strI0 na0, (-To) puM0 kiMvadaMtI; divAlA nikAlanA;ghATA sahanA;DUbanA afavAha (2)pukAra; cIkha mUDa, bUDiyo puM0 bar3A baMdara .. purakho puM0 muMha DhakanekA jAlIdAra kapar3A; bUI vi0 bUr3hA; vRddhabuDDhA . naqAba (2)burakA (zarIra DhakanekA) bRSa na0 moTA DaMDA; soMTA(2)talA; paidA puraNa puM0 burja; garagaja (kile parakA)(2) (A~case baratanakA honevAlA kAlA paidA) puratA;dIvArakI majabUtIke lie banAyA bUma strI0 cIsa; pukAra; hA~ka (2) huA bAMdha [paTAnA; paTavAnA afavAha kiMvadaMtI-UThavI% cIkhapurAvasa0kri0 bUra' kA preraNArthaka; pukAra yA hallA-gullA honA (2)aphrapurAvaM a0 kri0 'bUra' kriyAkA vAha phailanA; gapa udd'naa| -pArakhI, karmaNi rUpa; paTanA; pATA jAnA mAravI-bulAnA(2)fariyAda karanA.] bulaMda vi0 bhavya (2)bar3I yogyatAvAlA; bUmalana0 sukhAI huI machalI bulaMda maratabA (3) jorakI; bulaMda dhUmAvUma strI0 cIkha-pukAra; zoragula (AvAja) duraI sa0 kri0 pATanA; bharanA mura na0 bUMda; katarA pUrAI (-) strI0 duSTatA; burAI (2) buMda puM0, dubadANA puM0 ba0va0 vaha bIja anabana [bUrA "jisakI kAfI banatI hai; kahavA bUra na0 sAfa kI huI pIsI huI cInI; cUka (0Do) puM0 kaura; nivAlA bUra vi0 burA; kharAba cUphasakri0 phAMkanA(2)zaTajhaTa khaanaa| bUho puM0 Ar3A jar3A huA lakar3IkA kuMdA yUko puM0 bar3A kaura (2) phaMkA (2)mUrkha; buddha cUca puM0 kAga; DATa be(beM) vi0 do;2|[-aaNkhnii zarama - ciyaM vi0 cipaTI nAkavAlA; cipaTa kisIkI maujUdagIkA asr|-aapk "(2)bagaira kAnakA baDe tevu-bar3hakara; svaayaa|-caure For Private and Personal Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bemAnI caDa = eka sAtha bana na sake aise do kAma zurU karanA / - taraphanI ( bAjunI) DholakI bagADavI = do nAvoM para paira rakhanA / - dANA = z2arA bhI (akla na honA / ( ekaM ) - buM = apanI bAta para qAyama rahanA; bAta na DAlanA / -khAparnu = chinAlake peTakA ( aulAda ) / bola = choTI prastAvanA; kucha zabda yA vacana | -moDhA hovAM = mukara jAnevAlA [lA. ].] bemAnI strI0 duanI beDa vi0 donoM; ubhaya bekArI (beM) strI0 bekArI; berojagArI bekI strI0 dose bhAga kI jAya aisI saMkhyA; samasaMkhyA; jufta (2) dokI jor3I (3) do u~galiyoMke izArese jatAI jAnevAlI TaTTIkI hAjata / [ -karavA januM, jaM = = pAkhAnA jaanaa| -thavI, lAgavI = TaTTIkI hAjata honA.] S parAdha begaraja ( - Au-ju) (baeN) vi0 beg2araz2a; 'bematalaba ; niHsvArthaM [ ( 2 ) majadUra begArI puM0 begAra karanevAlA; begArI begunA (0ha) (baeN) vi0 begunAha ; nira[ asvastha becena (beM, caeN) vi0 becaina; beqarAra; becenI (baeN, caeN) strI0 becainI; beqarArI bejIvavALI, bejIvasotI (baeN, sA~) vi0 strI0 garbhavatI; hAmilA; dojIvA beTa puM0 dvIpa; TApU baeNTarI strI0 TArca (2) baiTarI beTIjI strI0 gosvAmIjIkI beTI beTIvahevAra puM0 beTI-vyavahAra beTI puM0 beTA; putra baiThaka (baeN) strI0 baiThanA (2) baiThanekI jagaha; baiThaka (3) baiThanekA kamarA; Br Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bei 1 baiThaka; caupAla (4) bahuta se AdamiyoMkA ikaTThA hokara baiThanA ; baiThaka; jamAva; ijalAsa (5) paidA; baiThaka (6) eka kasarata ; baiThaka; baiThakI (7) adhivezana; jalasA ; baiThaka / [ hovI = -ke yahA~ roja baiThane jAnA.] beThAsAu (baeN) vi0 binA mehanata kiye khAnevAlA; muphtakhora; nirudyamI; AlasI beThAgalaM, beThADu (baeN) vi0 bekAra baiThA rahane vAlA; akarmaNya ; baiThA-ThAlA beThATha (baeN) strI0 binA rojagAra baiThA M rahanA; bekArI; ThAlA ( 2 ) vaha sthiti jisameM naphA-nukasAna na ho ( 3 ) a0 baiThA hI rahA ho isa taraha be (baeN) vi0 baiThA huA ( 2 ) nIcA; nATA (qadameM ) ( 3 ) zAntise yA ThaMDe kaleje honevAlA; ThaMDA ; zAnta; udA0 'beThaM kAma; beTho baLavo' / [beThA thabuM= leTe huekA baiThanA ( 2 ) rogamukta honA; taMdurusta honA (3) dubArA unnati karanA; uThanA / beThI baDIM = gaThIlA aura choTe kadakA / - ghaDa = kisI cIjakA Aga para rakhane ke bAda apane Apa paka jAnA; udA0 'beTho bhAta' / beThelo popaDo ullADavo = gar3e murde ukhAr3anA / beTho baLavo = zAnta, ahiMsaka balavA | beTho bhAta = baiThA bhAta. ] beThela ( - laM) vi0 baiThA-ThAlA ; akarmaNya (2) nIcA; nATA (3) dabA huA; dabaila ( kapar3A) (4) par3A rahane se bigar3A huA beTho pagAra puM0 kAma kiye binA milanevAlA vetana; baiThI roTI beDiyuM na0 Ama utAranekA aMkusIjAlIdAra laggA ; laggA For Private and Personal Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir berajo beriyaM na0 do bailoMkA gAr3A (2) battIsa manakI nApa (kaccI) beDI strI0 ber3I; jaMjIra (2)baMdhana; jaMjAla pratibaMdha;ber3I [lA.] (3)pAvakA rUpekA gahanA; kar3A; ber3A (4) do| u~galiyoMmeM pahananekI jar3I huI aMgUThI beI (be') na0 ghar3A aura haMDA beDo puM0 ber3A; jahAz2a / [-pAra karayo, yavo = ber3A pAra honA.] beDoLa (baeN) vi0 beDaula ; bhaddA beDhaba vi0 bhaddA; beDaula (2)beadaba ; asabhya (3) beDhaMgA; avyavasthita ; binA paddhatikA (4) prAptirahita beDhaMga(-) (ba) vi0 beDhaMgA; kuDhaMgA; besilasilA beta (baeN) puM0 yukti; tarakIba; yojanA; cAla (2) irAdA; manasUbA (3) beta; beNt|[-rcvo=yukti racanA; cAla / calanA.] betamA () vi0 beparavAha betaraphI (beM) vi0 donoM orakA; dutarafA betALA (baeN) na0 ba0va0 bayAlIsa sAlakI umra meM A~kha meM dhuMdhalI AnA yA usa samaya pahanI jAnevAlI ainaka betAlIsa vi0 bayAlIsa; 42 bedarakAra (baeN) vi0 beparavAha; befikra bedarakArI (baeN)strI0 beparavAhI;befikrI bedastUra (baeN) vi0 dastUra yA rivAjase ulaTA [bedAnA bedANA (baeN) puM0 ba0va0 eka auSadhi; bedila (veM) vi0 bedila ; nAkhuza; udAsa bedilI strI0 nAkhuzI (2) anabana beI (baeN) na0 aMDA; baijA beparaka (baeN) a0 bedhar3aka; nirbhaya hokara bebAra() vi0 donoM ora dhAravAlA; dodhArA (2) gola-gola; aspaSTa; dviarthaka bepArI taravAra(baeN) pratidvaMdvI aura istemAla karanevAle donoMko nukasAna pahu~cAnevAlI cIz2a : bedhyAna (beM) vi0 jisakA dhyAna na ho; g2Afila; vyagra; asAvadhAna benamUna (baeN) vi0 ajor3a; sarvottama; vejor3a [vipada bepaguM(-gALaM) (baeN) vi0 do pairavAlA; bephAka(-Ta) (baeN) vi0 khulA; nirlajja; behada ; behisAba (2) a. khule Ama; sare bAjAra (3) betahAzA; sarapaTa bephAma (baeN) vi0 bekhabara; asAvadhAna; gAfila (2) jisakA dhyAna na ho bephikara (-) (beM)vi0befikra; beparavA bephikarAI (beM) strI0befikrI; beparavAI bebAka (baeN) vi0 bebAqa ; cukatA (2) niDara; bebAka bebAkaLU (baeN) vi0 vyAkula; hakkA bakkA; ghabar3AyA huA bebola (baeN) puM0 ba0 va0 kucha kahanA, nivedana krnaa| [-kahevA = kucha kahanA (2)nasIhata denA; sIkha denA.] bebolu (baiM) vi0 jhUThA; mukara jAnevAlA bebhattuM(-) () vi0 do tarahakA; dvividha (2)milAvaTavAlA / bebharabhu () vi0 besvAda bebhAna (3) vi0 aceta; besudha ; behoza bemAlUma (beM) vi0 bemAlUma; ajJAta (2)a0 gupta rUpase [mAlA beraso (baeN) puM0 rudrAkSake bar3e manakoMkI berajo puM0 gaMvAbiroz2A . For Private and Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir perata vi. dhUrta, Thagar3A (2) ukta tunakamijAja (3) bagaira mausimakA (4) strI0 asamaya; kusamaya beraMga(-gI) (ba) vi. jisakA raMga ur3a gayA ho yA bigar3a gayA ho; badaraMga (2) [lA.] DAMvAgela manavAlA; asthiracita bairomITara na0 baromITara bela strI0 jor3I; jor3A; jor3emeM se koI eka; sAthI bela(ba) puM0 baila belagArI(baeN) strI0 bailagAr3I belagAma (ba) vi. belagAma; niraMkuza belasI strI0 do AdamiyoMkA jor3A yugala; jor3A [tela belatela na0 lakar3I para lagAnekA eka belAzaka(baiM) a0 bilAzaka; bekhaTake pelipha puM0 adAlatake hukmoMkI tAmIla karanevAlA sipAhI; majakUrI; lIfa belI puM0 belI; murabbI; sahAyaka bela na0 pUnIkA jor3A(2)jor3A; yugala (3)safeda retIlA patthara avacanI(3) vi0 bolakara haTa jAne vAlA; mukaranevAlA bebara vi. dopartA; doharA (2)strI. doharI parata / [-baLavaM, baLI ja7 % doharA ho isa taraha jhuka jAnA.] bevaDAvaM a0ki. doharA yA duganA honA; doharanA devagyiM vi0 do paratoMkA; doharA (2) doharI gaThanakA [dogunA bevaI vi0 doharA; dopartA (2) duganA; bezuTa (beM) vi0 aceta;behoza; mUcchita bezumAra(beM) vi. bezumAra; agaNita besALa (baeN) strI0 baiThanA-uThanA; uTha baiTha (2) maitrI; melajola; uThanAbaiThanA [lA.] [majadUrI; jar3AI besaDAmaNa na0, (-bI) strI0 jar3anekI bekhanI(beM) strI0peMdI; (kisI cIjakI) baiThaka (2) baiThaka; Asana / besa (3) na0 vA; baiThaka (2) baiThane kA DhaMga (3) mAtamapurasIke liye jAnA besatI (ba) strI0 gaharI dostI; dAMta kATI roTI besatuM (baiM) vi. apanI jagaha para ThIka baiThatA huA (2)maitrI, mela honA (3) nayA zurU hotA huA; jisakA AraMbha hAlameM huA ho; nayA (varSa, mAsa Adi) (4) jo ucita ho; ThIka (5) aTatA huA; ThIka aanevaalaa| [-Avaq= apanI jagaha para ThIka AnA, baiThanA; aNttnaa| -paq= upayogameM A jAnA; kAmameM A jAnA; pUrA par3anA (2)ThIka nApakA honA; aeNTanA(kapar3A, jUtA aadi)|= nayA sAla.] besa (baeN) a0 kri0 AsIna honA; baiThanA(2)nIce AnA; ghaTanA; giranA (bhAva; dAma); nIce baiThanA (talachaTa)tahameM jamanA; baiThanA (kacarA) (3) apanI jagaha para ThIka AnA; choTA bar3A na honA; aMTanA; baiThanA (koTa, TopI) (4) zurU honA (varSa; Rtu) (5) phala-phUla laganA; AnA (6) kImata yA dAma laganA (7) dAna laganA; asara honA (raMga, bAsa AdikA)(8) ghasanA; baiThanA; cubhanA; kaTa jAnA; laganA (chuTI yA cAkU) (9)sthApita honA; ijalAsa karanA; zurU honA; jArI honA; khulanA; For Private and Personal Use Only
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 247 pelAvaM (koraTa, dazA, kurkI Adi) (10) varSa samajhA jAnA;sulajhanA (hisAba; vAkya; prazna) (11)sapanA; maeNjanA; (hAtha) baiThanA; udA. 'cItaravAmAM teno hAtha beTho che' (12) bekAra rahanA; baiThA-ThAlA honA; baiThanA; udA. 'bhAI zaMkare che ?...beThA che'(13) galA baiThanA; AvAja mArI honA(14) bATa johanA; agoranA; udA0 'besIne hUM to thAkyo '(15)kasa yA painApana dUra honA; bigar3anA (kapar3A, dhAra Adi) (16) DUbanA; ujar3anA; baiThanA; AzrayahIna honA; udA. 'ghara beThaM- mAla vinAnu-chokarAMchaiyAM vinAnuM thayuM'(17) (dhAka) jmnaa| [besavA UvAnI jagAdIvAnakhAnA; baiThaka (2)vaha manuSya jisake sAtha uThanAbaiThanA ho| besavAnI gaLa =AzrayasthAna; maadhaar| besI gaq= burI dazA AnA (2)ghasanA; dabanA (bhUkhase peTa yA gAla) (3) kAmakAja baMda honA (saMsthA); DhahanA; giranA (ghara) (4)(dukAna) na jamanA(5)dizAlA nikAlanA (6) nivaMza honA; tabAha honA (7) dabanA; bigar3anA; kasa kama honA (kapar3A, sUta Adi)(8) thaka jAnA; hAra jAnA; baiThanA; udA. 'mArI to chAtI besI gii| sUNe besa(patikI mRtyuke kAraNa svIkA)soga mnaanaa| ghera besa = baratarafa honA / bAraNe besavaM dharanA denA.] besAra(beM) sa0 kri0 baiThAnA; biThAnA (2)jamAnA; apanI jagaha para sthita karanA; baiganA; jar3anA; udA0 'naMga vIMTImAM besADaghu (3)baMdhanameM gala denA; kaida karanA; udA. 'jelamA besADI dIdho'(4) lagAnA; DAlanA; matthe mar3hanA(kara)(5) (dhAka, roba) jmaanaa| (ghara besA = baratarafa krnaa| ThAma besAra= (strIko) gharameM DAlanA; baiThAnA.] besAra, (ba) sa0 ki0 dekhiye 'besAubuM' besAvaM ()a0 ki0 baiga jAnA besumAra (beM) vi0 dekhiye 'bezumAra' besUra (3)vi0 khoTe yA kharAba surakA; besurA besvAda (beM) vi0 besvAda; bemajA behaka(ka) (baeN) vi0 binA hakka adhikArakA (2)anAhakaakAraNa behaka a0 phirase na uThA jAya isa taraha (pazukA baiThanA) behAla (baeN) vi0 jisakA hAla burA ho; behAla (2)puM0ba0va0 durda zA;bure hAla behAlI (baeN) strI0 durdazA; burI hAlata behUdagI, behUvI (beM) strI0 behUdagI; ___ behUdApana; anaucitya bahUI (beM) vi0 behUdA; bhaddA; asaMgata beLe beLe (baeN;) a0 muzkilase ; atyaMta kaThinAIse; balapUrvaka baiM(3) (baeN0) a0 meM-meM baiMka strI0 baiMka ; baMka bairI strI. aurata; strI (2) patnI; joruu| [-karavI = patnI banAnA yA gharameM baiThAnA.] baraM na0 dekhiye 'bairI' bo(borI)strI0 puliMdA Adi bAMdhane kI eka prakArakI DorI; 'TvAina' dostrI0 bU; gaMdha (2)[lA. abhimAna bokaDI strI0 bakarI For Private and Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bIka bokaDaM na0 bakarA bokaDo puM0 bakarA; bokarA / [ bokaDAne mote marabuM = burI taraha se turaMta mArA jAnA / --banAvavo = (balike liyemAra sahana ke lie kisI ko Age karanA (2) makhIla - majAkakA pAtra banAnA. ] bokI strI0 cuMbana; bosA bola strI0 bar3A gaDDhA; bahuta bar3I darAra ; khokhalA ( 2 ) pAnI nikAlanekA camar3ekA Dola [ hoM; popalA bokhalaM, bokhuM vi0 jisake dA~ta gira gaye atri na0 bar3I laMbI darAra yA cheda; khokhalA (2) suraMga ; 'Tanela ' (relakI ) bodharaNuM na0 caur3e mu~hakI baTaloI; baTulA bodhalaM, bodhuM vi0 bholA-bhAlA; gAvadI; mUrkha bocalo puM0 bAloMkI kinArIvAlI bAkI TopI (2) pITha taka AnevAlI lar3akiyoMkI TopI (3) jUr3A; coTI bociyuM na0 bA~sakI halakI TokarI ; TokanI; chabar3A bocI strI0 garadana / [ -para kAMkaro mUkabo : = kar3A niyamana rakhanA ( 2 ) satata khUba parizrama karanA. ] bocuM na0 garadana (tucchakArameM) boja puM0 bojha;bhAra;bojhA ( 2 ) pratiSThA bojo puM0 bojha; bhAra; vaz2ana ( 2 ) javAbadArI; jokhima; bojha voTa na0 dekhiye 'aboTa' ( 2 ) strI0 nAva; DoMgI ( 3 ) sTImara; 'boTa ' boTa sa0 kri0 jUThA kara denA; juThA nA; chUkara apavitra karanA ( 2 ) pahale se ghera-rokakara qabz2A karanA / [ boTI rAkhabuM, lebuM ( jagA) = pahalese gherakara qabz2A jamAnA ; rokanA; chekanA.] 348 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 boTiyuM na0 dekhiye 'aboTiyuM' boDa (baoNDa) strI0 mA~da, guphA (pazukI) boDa sa0 kri0 mUMr3anA (bAla) boDi vi0 dekhiye 'boDuM ' / [boDiyA akSara = mAtrA, pAI, ziro-rekhAdike binA likhe jAnevAle akSara . ] boDiyo kalAra puM0 eka vanaspati boDI strI0 muMDI; bevA; vidhavA boDuM vi0 jisake sira para bAla na hoM gaMjA; muMDA ; muMDita (2) khulA ; sAfa ; saphAcaTa, muMDA (kheta, sira, akSara Adi) / [ boDA akSara = dekhiye 'boDiyA akSara ' / - karavuM = khulA - sAfa karanA ( bAla, pattiyA~ Adise) (2) lUTakara akiMcana banAnA; mUMr3anA; ThaganA. ] boNI (baoN) strI0 bohanI (2) naye sAlake nimitta diyA jAnevAlA nega (3) ulahanA ; gAlI | [ -karAvabI = sabase pahale kharIdakara zakuna karAnA. ] bota (baoN) puM0 baur3ama; mUrkha; jaDa botaDuM na0 U~TakA baccA ; botA botAna ( - ) na0 ( pagar3IkA ) batAnA; tahapeca ( 2 ) bohatAna; kalaMka bote (-te ) ra ( baoN' ) vi0 bahattara; 72 boyaDa vi0 jaDa; ThoTa ( 2 ) susta ; maMda bodalaM vi0 dekhiye 'boduM ' bobA a0 kri0 pAnI pIkara tara honA ( 2 ) pAnI se sar3akara bigar3a jAnA boM vi0 pAnIse sar3A huA ( 2 ) ThIka nahIM bajane vAlA (3) DhIlA ; kamajora; dabbU; bodA bodha puM0 sIkha ; upadeza ( 2 ) jJAna; bodha | [ - thavo : = jJAna honA; hoza AnA; samajha aanaa| -levo = sabaqa sIkhanA sIkha lenA. ] For Private and Personal Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org doSapatra boSapatra na0 vivaraNapatra; 'prospekTasa ' boSapATha puM0 pratyakSa padArthake dvArA bodha; padArthapATha (2) namUne ke rUpameM diyA huA pATha; pratyakSa pATha (3) nasIhata ; sIkha boSavacana na0 sikhAvanake bacana atrj sa0kri0 zikSA denA; upadeza denA bobaDaM vi0 totalA atekoTa puM0 bahiSkAra; bAyakATa bora na0 eka phala; bera boraDI strI0 eka per3a ; bera; bar3aberI / [-khaMkheravI, jhUDabI = khUba marammata karanA (2) mArakara saba kucha har3apa lenA. ] bakula borasallI (LI) strI0 maulasirI ; boriyuM na0 ghuMDI; baTana ( 2 ) eka gahanA borI strI0borI; gonI ( 2 ) gA~Tha ; gaTharI boro puM0 bhArI kaMbala ; dhussA bola puM0 bola; zabda; vacana ( 2 ) ( kavitAkI) kar3I ; padyAMza ( 3 ) tAnA; bolI; bola / [ -Apako = qaula denA; vacana denA / - kADhavo z2arA bhI bolanA; harfa nikAlanA / - ye evaM z2arUrata ke vakta kAma AnevAlA / - devo: = javAba denA; hu~kArI bharanA (2) kAmameM AnA / - bolavA = bola kahanA ( 2 ) gusse ke lahajemeM kaTu vacana kahanA / -mAravo = bolI mAranA, kasanA ; tAne denA. ] [ bAtUnI bolaNaM, bolakuM vi0 bolatA; vAcAla; bolacAla strI0 bAtacItakA saMbaMdha; mela; bolacAla (2) takarAra; TaMTA (3) qaula-qarAra bolachA strI0 bolanekA DhaMga bolatI strI0 jIbha / [-baMbha karAvI = cupa kara denA; bolatI baMda karanA. ] 349 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir byUgala " bAlA bolapaTa na0 bolatA huA calacitra; 'TaoNkIz2a ' bolabAlA strI0 bar3hatI car3hatI; bola[ krikeTa baoNlabeTa na0 ba0 va0 krikeTakA khela; bolavaM sa0 kri0 bolanA; zabda, AvAja nikAlanA ( 2 ) kahanA; bAta karanA (3) jhir3akanA; DapaTanA; gussA yA nAkhuzI batAne ke lie kahanA [lA. ] / [ bolatuM cAlataM = jiMdA ; bolatA huA / -ghAlavu : = bolacAla honA; bAtacIta karanA / bolI nAkhavuM = binA chupAye yA binA saMkoca ke kaha denA (2) qabUla kara lenA; jatAnA; jAhira karanA / bolI batAvaj = kaha denA; jatAnA. ] bolaMbolA strI0 takarAra; hujjata bolAcAlI strI0 takarAra; jhagar3A; cakhacakha; kahA-sunI (2) bolacAla / [ -thavI = takarAra honaa| hovI = bolacAla yA mela honA. ] bolI strI0 bolI; bolacAlakI bhASA (2) tAnA; bola ( 3 ) qabUlata karanA / [ -karavI = zarta karanA;karAra karanA. ] boLa puM0 eka prakArakA goMda boLavaM sa0 kri0 DubAnA; boranA [pa] (2) ga~vAnA; nAza karanA [lA. ] boLAvADo puM0 bhraSTAcAra; azucitA; chuAchUta bA~ba ( 0goLI) puM0 bama bamagolA baoNbamArI puM0 bamavarSA; bamabArI byAna na0 bayAna; varNana vyAzI (sI) vi0 bayAsI; 82 myUgala na0 eka vilAyatI raNavAdya; bigula For Private and Personal Use Only
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 350 bha puM0 'pa' vargakA-oSThaya cauthA vyaMjana bhakabhaka a0 bhaka-bhaka ; jorase (2)raharahakara vegase nikalanevAle dhueMkA zabda; bhaka-bhaka bhakkAboluM vi0 spaSTavaktA(2)kaTubhASI bhakta vi. vibhakta; alaga banA huA yA kiyA huA (2)vibhAjita; ba~TA huA (3) anuyAyI; bhakta; -para Azika (4) bhakti karanevAlA; bhajanevAlA (5)puM0 upAsaka; bhakta [strI bhaktANI strI0 bhagatina (2) bhaktakI bhakti strI0 bhajanA; bhajana; upAsya devatAkA nAma japanA(2)prema ; zraddhA; bhakti (3)navakI saMjJA bhata puM0 bhakSya ; AhAra (2)a0 bhaka' AvAjake sAtha (3) turata . [gavAra bhalsADa vi0 moTA; gAr3hA(2)niDara; (3) bhagata vi0 puM0 bhajana karanevAlA; bhagata bhagavALuna0 bar3A sUrAkha [(2)jorase bhagabhaga a0 'bhagabhaga' AvAjake sAtha bhagavU vi0 geruA; kASAya bhagAra, sa0 kri0 bhagAnA (2) Thagakara yA bahakAkara le jAnA yA asala sthAna chur3AnA bhagIratha puM0 rAjA bhagIratha (2) vi0 duSkara; bahuta muzkila / [-prayatna = mahAprayAsa; bhagIratha prayatna.] bhacakAvabuM sakri0gacase bhItara ghusAnA; dhaMsAnA (2)TakarAnA - bhavakA ma0ki0 bhacakavu'kA bhAve rUpa (2) bhaTakanA; vyatha ghUmanA bhara sakri0 kisI bhArI cIjase jorase dabAnA;kucalanA(2)daradarAnA; ___ dalanA [pada yA gIta; bhajana bhajana na0 bhajana nAmasmaraNa(2)bhaktikA bhajanamaMDaLI strI0 bhajanamaMDalI .. bhajanika vi0 bhajana karanevAlA yA gAnevAlA; bhajanI; bhajanIka bhajaniyAM na0 ba0 va0 bhajana (2) karatAla (3) gAliyAM [lA.] bhajava, sa0 ki0 nATaka khelanA; rUpa bharanA; abhinaya karanA bhaja, sa0 kri0 bhajana karanA; bhajanA; nAmasmaraNa karanA (2) japanA; japa karanA(3)sevA karanA; bhajanA (4) ghUsa denA; udA. 'tene kAMI bhajyaM ke zuM?' [khAdya cIz2a; pakor3I bhajiyuM na0 talakara banAI huI eka bhaTakaNa (-j) vi0 bhaTakanevAlA; AvArAgarda; vyartha ghUmanevAlA bhaTaka, a0 ki0 bhaTakanA; vyartha ghUmanA bhaTakAvUma0ki.(do vyakti yA cIjoMkA ApasameM) TakarAnA (2) bIcameM AnA; bAdhaka honA; Ar3e AnA (3) bhaTakanA; vyartha ghUmanA (4) [lA.]akasmAt mila jAnA yA hatthe car3hanA (5) lar3AI yA kajiyA honA; bhir3anA bhaTako na00 va0 vyartha koziza (2) cakkara; phere| [-mAravAM = lAlasAse vyartha koziza karanA (2)bhaTakanA.] bhaTUri, bhaToLiyuM na0 kuttekA baccA; pillA For Private and Personal Use Only
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org maTTI bhaTTo puM0 gola baiMgana; bhaTA; bhaMTA bhaTha a0 dhik (2) jhaTa; phaTase bhaThiyArakhAnuM na0 bhaThiyArakhAnA (2) rasoIkA kAmakAja [ lA. ] bhaThiyAraNa, bhaThiyArI strI0 bhaThiyArekA pezA karanevAlI strI ( 2 ) bhaThiyArekI strI; bhaThiyArana; bhaThiyArina; bhaThiyArI bhaThiyAraM na0 bhaThiyArekA kAma; bhaThiyArapana (2) rasoIghara; bhaThiyArakhAnA [lA.] [ pakAnevAlA; bhaThiyArA bhaThiyAro puM0 bhar3abhUMjA (2) khAnA bhaTThI strI0 bhaTThI; bhAr3a; bharasAI (2) bhaTThA; pajAvA (3) zarAba banAnekA sthAna; bhaTThI (4) bhaTThI para rakhA huA baratana yA usameMkI cIz2a / [-gALavI: = zarAba banAnA. ] bhaTTho puM0 bar3I bhaTThI; bhaTThA bhaDa vi0 zaktizAlI; balavAna (2) samRddhizAlI ( 3 ) puM0 yoddhA; bhaTa (4) zrImaMta bhaDa na0 ku~ese pAnI khIMcanekI sahUli - yatake lie kI huI cunAI yA ku~e para rakhI huA capaTI lakar3I; pATa bhaDaka strI0 bhar3aka; coMka ; Dara bhaDakaNa ( - NuM ) vi0 Darapoka ; bhar3akIlA bhaDaka a0 kri0 cauMkanA; bhar3akanA; yakAyaka Dara jAnA bhaDakI strI0 phIkI rAba yA kAMjI jaisI eka khAdya cIja bhaDakuM na0 ubAlI huaI gAr3hI cIja yA eka bAnagI; maherI bhaDakuM na0, ( ko ) puM0 AgakI dhadhaka (2) jvAlA; zolA; lapaTa / [ bhaDake baLavaM= = dhadhakanA; ghAyeM - dhAyeM jalanA / 351 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAnUDa maMDako UThabo = bar3A duHkha honA; jI jalanA; Aga laganA (2) bekAra jAnA; vyartha jAnA / yabo = dhadhakanA ( 2 ) kalaha honA. ] bhavata na0 bharatA (baiMganakA ) ; bhuratA bhaDaviyuM bhaDabhuM na0 bhUbhalameM pakAyA, sijhAyA huA padArtha jala bhaDa na0 rezA par3A huA kaccA Ama nees a0 ghAyeM ghAya~; 'bhar3a-bhar3a' AvAjake sAtha (2) bhaka-bhaka; jorase bhaDabhaDa a0 kri0 binA soce bolanA; bakavAsa karanA ( 2 ) dhAyeM - dhAyeM karake jalanA; bhar3akanA; acAnaka uThanA; jorase jalanA (3) khAnekI tIvra icchA honA bhaDabhaDATa puM0 dhAyeM ghAya~ jalanA (2) bhar3a-bhar3akI AvAz2a; bhar3a-bhar3a (3) a0 aisI AvAz2ake sAtha; dhAyeM - dhAyeM bhaDabhaDa vi0 manameM jo ho vaha kaha DAlanevAlA; jo kucha bhI gupta na rakha sake bhaDavIra puM0 bahAdura yoddhA; yuddhavIra bhaDavo puM0 apanI strIke vyabhicAra para jIvikA calAnevAlA; stryAjIva (2) bhar3aA ; saparadAI (3) strIvaza pati; jorU kA gulAma bhaDasALa strI0 cUlhe yA aMgIThIkA garama rAkhavAlA bhAga [ turaMta; dhar3Akese bhaDAka a0 dhar3Akeke sAtha; dhAyase (2) mAko puM0 dhar3AkA; jorakI AvAja (2) baMdUqake daganekI AvAz2a; dhAyeM (3) gapor3A bhaDAbhaDa a0 bhaDAbhaDa' AvAjake sAtha (2) ekadama ; dhar3Adhar3a bhavAmUTa strI0; na0 vila USama (2) titara-bitara par3I huI cIjeM For Private and Personal Use Only "
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhaDuM na0 gharake Age daravAjeke agalabagalakI dIvAra; korA (2) Ar3ake lie kI jAnevAlI patalI dIvAra; paradA / [ bhaDe besavuM = TUTa jAnA; banda honA; bigar3anA (2) divAlA nikAlanA (3) niHsaMtAna honA (4) rojI yA kamAI na calanA. ] bhobhaDa a0 dekhiye 'bhaDAbhaDa ' bhaNakAra (-ro), bhaNako puM0 kisI 'cIjakI AvAjakI gUMja yA AgAhI; bhanaka bhaNatara na0 zikSA; par3hAI bhaNavaM sa0 kri0 sIkhanA par3hanA ( 2 ) kahanA ; kavitA racanA; udA0 'bhaNe narasaiyo' (3) par3hanA; bA~canA / [ - gaNavaM = par3hanA aura usa jJAnakA upayoga karanA; par3hanA-likhanA ; sIkhanA; anubhava prApta karanA / bhaNIgaNIne = par3ha-likhakara; zikSA grahaNa karake; hoziyAra banakara / ( agiyArA ) bhaNI javA = nau do gyAraha ho jAnA; ( lekara ) caMpata honA. ] bhaNAva sa0kri0 sikhAnA; par3hAnA (2) pATha par3hAnA yA uccAraNa karAnA; sikhAnA ; par3hAnA / [ bhaNAvI mUkabuM = par3hA denA; sikhAye rakhanA. ] bhaNI. a0 tarafa; ora bhatuM na0 musAfirImeM khAneke liye sAtha lenekA bhojana; kalevA ; pAtheya; tozA (2) usake evaja meM diye jAnevAle paise; bhattA (3) khAsa kAmake lie tanake atirikta dI jAnevAlI baMdhI rakama yA asala kharca; bhattA ; adhideya bhatrIjI strI0 bhAIkI beTI ; pati yA patnIke bhAIkI beTI; bhatIjI ke 352 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhayara bhatrIja puM0 bhAIkA yA pati yA patnIke bhAIkA beTA; bhatIjA [jAnevAlI bhayavArI strI0 khetameM chAka - kalevA le bhacyaM na0 dekhiye 'bhattuM ' bhavatuM na0 miTTIkA ghar3A bhapakAdAra vi0 camaka-damakavAlA; zAnadAra; ThATa-bATavAlA bhapakAbaMgha vi0 bhar3akIlA; bhar3akadAra (2) a0 zAnake sAtha ; dabadabe ne bhapako puM0 zAna; sajadhaja ; ThATa-bATa; ADaMbara ( 2 ) dhamakI bhabhaka strI0 camaka; bhar3aka bhabhakavaM a0kri0 bhar3akanA; bhabhakanA (2) zobhA denA; phabanA ( 3 ) bhar3akanA; gussA honA [lA.] bhabhakAdAra vi0 dekhiye ' bhapakAdAra bhabhakAbaMdha vi0 dekhiye ' bhapakAbaMdha ' bhabhako puM0 dekhiye ' bhapako ' bhabhaDaM a0 kri0 khAnekI icchA honA; jIbha calanA; khAneko jI karanA DATa puM0 khAnekI tIvra icchA bhamarAva sa0kri0 bhUkA yA cUrNa chir3akanA; bhurabhurAnA; bhurakAnA [ bana jAya bhabharaM vi0 bhurabhurA;jo jhaTa TUTakara cUrNarUpa bhabhUkavaM a0 kri0 bhabhakanA; bhar3akanA / . [bhabhUkI UThavuM = jala uThanA ; bhabhakanA (2) camaka uThanA; prakAzita honA. ] bhabhUko puM0 bhabhUkA; zolA ( 2 ) prakAza bhabhUta (tI) strI0 bhabhUta; babhUta; bhasma / [-coLavI, lagAvavI = bhabhUta ramAnA; sAdhu ho jAnA. ] bhamara strI0 bhauM bhauMha; bhrU bhamara strI0 bha~vara; jalAvarta (2) a0 gola-gola ; cakkarake rUpameM (3) puM0 bhauMrA; bhramara For Private and Personal Use Only
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAmarI strI0 choTA laTTa (2)cakapherI; parikramA (3) cakaI; phirakI / bhamaro puM0 laTTa, guTakA (2) [lA.] sifara; zUnya; kucha nahIM; udA0 'bhamaraDo AvaDe che'| bhimaraga jevU = mUrkha; ghanacakkara (2) asthira.] bhamarALU vi0 suMdara bhIvAlA; suprU(2) durbhAgI; amaMgala (3) bhISaNa bhamarI strI0 koTanevAlI eka makkhI; bhaurI; bhir3a (2) bhaMvara; jalAvarta; maurI (3) moha .. . bhamaro pu0 bhaMvara; jalAvatagiba (2) cakrAkArameM uge hue bAla ; bhauMrI (3) bhauMrA; bhramara; bar3I madhumakkhI; bhvraa| [-bhUsAI javo = kismata phUTanA (strIkA vidhavA bananA).] bhamavaM a0kri0 golAImaiM ghUmanA; cakkara kATanA; ghUmanA (2) bekAra ghUmanA; bharTakanA (3) g2aza yA cakkara aanaa| namatuM bhUta = sArA samaya bhaTakatA rahanevAlA;uThallUkA cUlhA AvArAgarda.] bhamADa(ba)vaM sa0 kri0 'bhamavaM' kA preraNArthaka ; ghumAnA (2)bhramameM DAlanA: bharamAnA; ThaganA bhammara strI0 bhauM ; bhauMha / [-cAvI = bhauha car3hAnA, tAnanA] ..... bhayo a0 kRtArthatAkA saMtoSa humA ho isa taraha; saMtuSTa / -yaka kAfI honA;kRtakRtya, saMtuSTa ho itanA honA.] bhara vi0 bhara; pUrNa ; bharapUra; udA0 'bharajuvAnI, bharaUMgha' bharapUca(bA. . strI0 phuTakala nikammI cIjoM, baccoM yA manuSyoMkA samUha; bhAnamatIkA kunabA gu. hiM-23 sakAra bharama sa0 ki0 bhakSaNa karanA, khAnA (2) saMta ghasAnAsaMtoMse kATanA bharASi0 bahuta; puSkala; khUba (2) khacAkhaca; Thasa bharama sa0 ki.. anAjako moTA pIsamA dalanA; daradarAnA (2) aMDabaMDa bakanA; bar3abar3AnA [lA.] bharaDo puM0 dalA huA anna, daliyA (2) vaha lapeTa jisase koI cIka cUra-cUra ho jAya (ajagarakI lapeTa),... bharaNa na bharaNa; gujArA; nirvAha (2) mAMkhameM sapariyAH bharanA [basara bharamasomana-na0 pAlana-poSaNa; gujarabharana0 bharamA vRddhi (2)cukAye, diye hue paise (3)sNgrh| pAravaM, bhara= sarakArI TrejarImeM rakama rakhanA, denA.] bharatama0 mApa; mApa; mikadAra; pramANa (2) kapar3e para belabUTI, phUlapattI kAr3hanA, nikAlanA; kAracobI, gulA kArI, kazIdA (3) sA~ce meM rata DAlakara DhAlanA; bharata; DhalAI (4) masAlA 'bharakara banAyA humA zAka; bhrtaa| bharatakAma na0 kAracobI, kazIdekA kAma; kar3hAva kAma bharatagUMthaNana0 kAracobI aura gUthanekA bharatarA-la) vi0 DAlA huA,bharatakA (dhAtukI cIja) bharatiyuM na0 bila; bIjaka karatI strI0 bharanA; bAr3ha; vRzi (2) jkAra; juAra, bhATAkA ulaTA (3) bahutAyata Amada; bAr3ha / [bhAvanA jvAra baanaa| -karaNI bharanA (2) (phaujameM) bharatI karanA bharaNAra puMmAra pati For Private and Personal Use Only
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharanIMgaLAja. bharA jAnA aura sti| honA (2) phor3ekA eka roga bharapar3e a0 cAhiye utanA; khUbA jI bharakara; bharapeTa bharapAI strI0 bharapAI; bebAkI bharapUra vi. bahuta; puSkala (2)pUrItaraha bharA huA; bharapUra (3) a0 pUrI tarahase; bharapUra bharabhara vi0 korA; jo cupar3A huA na ho(2)dAnedAra; bhurabhurA bharamAkhaLu na0 prabhAta; tar3akA; bhora marama puM0 bharama, bhrama; brAMti; vahama (2)bhedabharama; rahasya / [-solayo% rahasya kholanA; chipI huI bAta prakaTa krnaa| -bamaDayo besvAda ho jAnA (2)majA kirkiraahonaa| -bhAgabo -bharama khulanA yA bharama kholanA] bharamAra strI0 bharamAra; adhikatA - bharamA ma0ki. ThagA jAnA; bolA khAnA (2) bhramameM par3anA; vahama karanA bharaba sa0 kri0 TAMganA; laTakAnA (2) jor3anA; sAthameM kara denA (3) kAna bharanA; ukasAnA [lA.] bharabArapuM0 mavezI pAlakara gujara karane bAlI eka jAtikA AdamI; ahIra bharapAraNa strI0bahIrastrI yA ahIrakI strI; ahIrina . bharaghu sa0 kri0 bharanA; khAlI cIvameM rakhanA, DAlanA, ur3elanA; sAlI jagahameM likhanA (2) jamA karanA; 1. saMbaha karamA (anAja) (3) (nukasAnakI) pUrti karanA; bharanA (4) phalake mameM milanA; bhara pAnA; udA0 karato tevUmarazo' (5) SamA karanA; pAvanA cukAnA; cukAnA; denA (kara; bImA; kirAyA; dola; paise Adi) (6) caMdA denA yA likhAnA (7)karanA; lagAnA; ekatrita karanA (sabhA; pradarzanI; bAjAra; bhIr3a; pariSada Adi)(8)gUthanA (phUloMkI cAdara); bunanA; khAlI jagaha.bharatA (khaTapATI) (9) bela-bUTe banAnA; kAr3hanA(10)nApanA(11)raMga pUranA; bharanA; dehameM potanA; udA. citramA raMga bharyA ; DAmarathI moM bharI dIrgha' (12) samRddha yA khuzahAla banAnA; udA. 'bAparnu ghara bhare che' (13) lAdanA; bojhA rakhanA; udA. 'bhAra bharavo; sAmAna bharavo'(14) pada para niyukti karanA; bharanA; udA0 jagAo. bharavI' (15) alaga-alaga zabdoMke sAtha prayukta honese alagaalaga artha hote haiN| [mAMsa bharavI% A~khameM AMsU bhrnaa| agalaM bhara qadama bar3hAnA; Daga bhrnaa| doro bharavo sInA; sAMdhanA / bacakuMbhara = buhakA bharanA; dAMtose kaattnaa| moM bhara ghUsa denaa| bharatAmA bhara = jahA~ adhika ho vahA~ vRddhi karanA; bddh'aanaa| bharI Apaq= nukasAnakI pUrti karanA; bharanA (2) caMdemeM likha denA (3) nApa denaa| bharIpII= mUlya,mahatvakA na ginanA; na badanA.] bharasAra strI0 dekhiye 'bhaDasALa' bharAva puM0 bharA jAnA; jamA honA; bharAva; jamAva; saMgraha (2) pUrNatA; paripUrNatA bharAvadAra vijogarAhunAho; basa. For Private and Personal Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharAba sakri0 'bharavU', 'bharavaq' kriyAkA preraNArthaka; bharavAnA bharA a0 ki0 'bharavU' kA karmaNi; bharanA (2) dabakanA; chipanA (3) jvarAkrAnta honA; tapanA; udA. 'mAje zarIra bharAyuM che' (4) thakAnase deha akar3a jAnA; phUlanA; udA0 ' vAlI cAlIne paga bharAI mayA' (5) sanA; ulajhanA; lipaTanA(6)vyApta honA; bhara jAnA; pUrNa honA; bharanA; udA0 'moM phollAthI bharAI gayu (7) ghAvakA bhara jAnA; bharanA (8) puSTa, moTA honA; bharanA; udA0 'gAla bharAtA jAya che' (9) pUrNa honA; bharA jAnA; udA. 'tenA divaso bharAI cUkyA che'(10)laganA; ikaTThA honA (melA ; bhiidd')| [bharAI bhAvava~- (jvarase) aMga TUTanA (2) (dila) pasIjanA, bhara AnA (3) A~kha bhara aanaa| bharAI gaIM phaisa jAnA (2)dabakanA (3) (thakAnase deha) akar3anA, TUTanA (4)pUrNa honA; bharA jAnA(naukarI,candA,lona aadi)| bharAI para phaisanA; uljhnaa| marAI besaq= dakkanA; chipanA. bharAvo puM0 dekhiye 'marAva' yo= piTa, malakA)jamAva honA (2) (tAva, cakAvaTa Adise) dehakA akar3anA.] bharasAdAra, bhasaMsApAtra vi0 bharosekA; vizvasanIya [mInAna; bharosA masso puM0 etabAra; vizvAsa; itabharosAdAra, bharosApAna, bharosAdAra, bharosApAtra, bharoso, bharoso dekhiye 'marasAdAra' bAdi bhaInAva vi0 bharApUrA; mAbAda malamalaM vi0. kucha-kucha bhalAI. yA bar3appana yA mahattvavAlA; bar3A aura pratiSThita [manasI; bhalamanasAI bhalamanasAI strI0 bhalamanasAhata; bhalabhalAI strI0 malAI; acchAI; sujanatA (2)nekI; bhalAI(3)bhale AdamIkI haisiyatale prazaMsA honA malAnaga strI0 siphAriza bhalAmaNapatra puna: siphArizanAmA; siphArizI ciTThI bhalAmaNI strI0 dekhiye 'bhalAmaNa' bhalAza strI0 dekhiye 'bhalAI-sevI bhalA hai aisA yaza prApta karanA, lenA. bhalImUMga strI0 kharI yA khoTI bAta bhalI-burI.. bhalIvAra puM0; strI0 sattva; sAra (2.) barakata-fAyadA(3)hoziyArI;jJAna bhalaM vi0 bhalA; acchA (2)snehI (3) sabhya, sujana (4) prAmANika; nek| [-haze to-saMbhavataH; prAyaH.] bhale a0 bhale; acchA; ThIka bhale panAryA= bacchA huvA bApa Aye; khuza bAmadIda bhale bhale a. bhale; bahuta acchA bhava puM0 bhava; saMsAra (2) janma; ava . (3) jiMdagI; jIvana (4) mahAdeva bhavaH / [-bagarakho, baLavo jiMdagI barabAda honA; jIvana dhUlameM milnaa| muvArako jIvana sudhAranA jIvanameM kucha upayogI yA mahattvakA kAma krnaa| eka bhavamA bhava karavA patike prati bevafA bananA (2) SarmAntarase yA mAnItise kulamaryAdAkA lopa karanA (3) (strIkA) dUsarI zAdI karanA... For Private and Personal Use Only
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mabAI mabAI strI0 halake prakArake nATakakA eka bhedasvAMga (2) phajIhata; bhadda [lA. ] bhavAet puM0 bhadda; fajIhata bhavAtyo puM0 bhA~Da; bhAMDa ( 2 ) vaha vyakti jo badanAma kare; mA~r3a bhaviSya vi AnevAle kAlakA; bhaviSya; bhaviSyat (2) na0 masIba; bhAgya (3) mRta vyaktikI chor3I huI daulata; varAsata (4) bhaviSyakAla; bhaviSya / [sA = varAsatakA - mRta vyaktikI saMpattikA upabhoga karanA / baMdhAvanuM = uttarAvikArIko daulata de denA.]-2 bhaviSyakALa puM0 AnevAlA kAla; * bhaviSya (2) kriyAkA eka kAla; bhaviSyakAla; bhaviSya ; bhaviSyatkAla bhaviSyavANI strI0 bhaviSyavANI bhaviSyavetA puM0 bhaviSya jAnanevAlA; jyotiSI bhavu ma0 moha; bhU; bhIM / [ bhavA caDhAvayAM = kruddha honA; bhauMha car3hAnA.]:. bharvayo puM0 dekhiye 'bhavAyo ' ratna to pratyeka janmameM; janama-janama bhaza ( sa ) ko puM0 icchA; tIvra lAlasA bhasa a0 kri0 bhaukamA; bhUkanA (2) vyartha bakanA; bhU~kanA bhatuM vi0 jo hilamila jAye ; milanasAra (2) kasA bhI binA ThikAnekA (3) belukA asaMgata mana0 dekhiye 'bhasma' bhaLavaM na0 ki0 vizrita hotA; milanA (vitA-gurutA honA; samAna "honA milanA [(2) sapanA 0kri0 sifAriza karanA maMga puM0 maMga; TUTanA; khaMDita honA ( 2 ) tor3anA; bhaMga ( 3 ) yAMsa nA (4) 356 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaMDArI vighna bAdhA; bhaMga (5) vacatA Ter3hApana, kuTilatA; bhNg| [ - peDavo = bAdhA khar3I honA; TUTanA; bigar3a jAnA; bhaMga honA ( AnaMda, harSa Adi) / - pADavI = bAdhA khar3I karanA; ror3e aTakAnA; (raMgameM) bhaMga karanA; tor3anA. ]: bhaMgaTI strI0 dekhiye 'bhaMgiyaNa bhaMgAna na0 bhaMga; vighaTana; khaMDita honA (2) anavara virodha bhaMgAra puM0 TUTe-phUTe baratana vA dUsarI raddI cIjeM bhaMgar3a - khaMgar3a bhaMgiyaNa strI0 bhaMgI jAtikI yA bhaMgIkI strI; bhaMgina; mehatarAnI bhaMgiyo puM0 bhaMgI; mehatara bhaMgI puM0. dekhiye 'bhaMgiyo' bhaMDaka na0 bhauMharA; tahakhAnA; bhui~harA [pa] (2) sTImara meM tIsare darje ke musAphiroMke baiThane sthAnake irdagirvakI jagaha bhaMDAra puM0 ( annakA ) bhaMDAra; koThAra (2) khajAnA : koza (3) jahAjake Dekake nIcekI, jamaha ( 4 ) dukAna; udA0 'khAdI bhaMDAra ' bhaMDakiyuM na0 choTA bhauMharA mA tahakhAnA bhaMDArapuM sa0 kri0 bhaMDArameM rakhanA (2) chipAnA; gAr3anA 5 bhaMDAriyuM na0 dIvArameM banI huI choTI ..AlamArI yA kivAr3adAra tAkhA bhaMDariyA (2) gADeke jIke hissemeM phreTInumA racanA (3) gharameM pIchekI choTI koTharI, bhaMDArI:: For Private and Personal Use Only by * bhaMDArI puM0 bhaMDArI khajAnacI (2)bhaMDArakA adhyakSa bhaMDArI; koThArI (3) eka alla (4) tAr3I aura zarAba banAnekA, pezA karanevAlI jAtikA ti
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMtaro maMgaropuM0 pUre gAMva yA pUrI birAdarIko diyA jAnevAlA bhoja (2)sAdhunoMkA bhoja; bhaMDArA [baTorA huvA dhana bhaMDoLa na0 pUMjI; saMcita dhana; jor3A, bhaMbheraNI strI0 jhUTha-saca (jor3anA); jhUThA bar3hAvA yA uttejana (denA) bhaMbhera, sa0 kri0 jhUThA bar3hAvA denA; bahakAnevAlI bAtoMse kAna bharanA; paTTI par3hAnA; mUTha-saca jor3anA bhAI puM0 bhAI; sahodara (2) cAcA, mAmA,mausI AdikA beTA(3)kisI bhI vyaktike lie vivekayukta saMbodhana;bhAI bhAIcAro puM0 bhAIkAsA nAtA yA bartAva; bhAIcArA; dostI; birAdarI bhAIbaMdha puM0 mitra; dosta; yAra bhAIbaMdhI strI0 mitrAcArI; dostI bhAIbApA puM0 ba0va0 minnata-samAjatasUcaka zabda / [-pharavAgir3agir3AnA; minnata-samAjata karanA (2)naramIse yA samajhA-bujhAkara (kisIse) kAma lenA.] bhAIbIja strI0 bhaiyAdUja bacce bhAIbhAMDu na0 ba0va0 eka hI mAMbApake bhAkharI strI0 eka prakArakI salta roTI bhAkharo puM0 moTI bar3I roTI; roTa bhAkha, sa0 kri0 bolanA; bhAkhanA [pa.] (2) bhaviSya kahanA bhAga puM0 bhAga; aMza; hissA (2)pustakakA hissA; khaMDa (3)bhAga; taqasIma [g.]| [-paDayobaeNTanA; hissA honA / - rAkhavo%3D hissedAra, bhAgI banAnA; kisI kAma, pezA AdimeM hissA rakhanA.] bhAgalaM vi0 khaMDita; TUTA huA; bhagna (2) khokhalA; darAravAlA (miTTIkA brtn)| [bhAgalA pApastAhikAtA nirAzA mAgalA hAkA mArutIpana; sustI; kaahilii| zapaNatuM bhAgalaM = AlasI; kAmacora.] ... bhAgalo puM0 ,baMTavArA; hissA; bhAga (2) devIke naivedyakA pAla-prasAda / [bhAgalA pAravA%DbaMTavArA karanA; hisse karanA; bAMTanA.]. bhAgavU a0 ki0 TUTanA; Tukar3e honA; naSTa honA; bhagna honA (2)dUra honA (bhaya) (3) divAlA nikAlanA; udA. 'peDhI bhAgI' (4) palAyana karanA; bhAganA(5) sa0 ki0 Tukar3e karanA; tor3anA (6) lUTakara tabAha karanA (gA~va); DAkA DAlanA (7) adA na karanA; na lauTAnA (karja; sUda) (8) bhAga karanA; bhAga denA [ga.] (9) baTanA; aiMThanA (rssii)| [bhAgI jaq=bhAga jAnA (2) TUTanA; Tukar3e honaa.| bhAgI rAta-bhIgI rAta; AdhI rAtake bAdakI rAta.] bhAgAkAra puM0 [ga.] bhAga karanA; bhAga denA;bhAga;taqasIma(2)bhAgaphala; labdhi bhAgAbhAga(-pI) strI0 bhAgadaur3a, bhagadar3a - [dArina bhAgiyaNa strI0 hissedAra strI; hissebhAgiyu vi0 bhAgI; hissedAra . bhAgiyo puM0 bhAgI; hissedAra; sAkSI bhAgIdAra puM0 bhAgI; hissedAra; sAjhI (2)sAthI; mitra . [pattIvArI bhAgIdArI strI0 hissedArI; sAjhA; bhAgeDu puM0 bhagor3A; farArI bhAgoLa strI0 zaharake kilekA daravAjA (2) gAMvakA sImAnta; sivAna (3) bAjAra; cauka For Private and Personal Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 358 bhAna mAnya viTUTA-phUTA(2)jo lagA- bhASiyo puM0 dekhiye 'bhANeja '(2)vaha tAra na cale;kucha banda, kucha rukA hunA cIz2a-saugrAta jo kaThinAI zelakara bhI mAmye ja. kadAcit; zAyada / sAthameM lAI jAya [lA. bhAjI strI. bhAjI; sAga - bhANI strI0 bhAnajI bhAjIkhAu vi0 sAga khAnevAlA (2) bhANu na0 parosI huI thaalii| [bhANAmAM [lA.] bedama; zaktihIna; mUMgakI dhULa nAkhavI= khAnA kharAba karanA; dAla khAnevAlA lagI rojI bigaadd'naa| mAMg= khAnA bhAjIpAlo puM0 sAgapAta; tarakArI parosanA (2) khAnA khAne baiThanA.] bhAjImULApuM050 20 mUlI aura usakI bhANeja puM0 bhAnajA tarakArI (2) gAjara-mUlI; nagaNya cIz2a bhANejI strI0 bhAnajI [lA.] [(2)[lA. cApalUsa; bhATa bhANo puM0 bhAnajA bhATa puM0 bhATa jAtikA AdamI; bhATa bhAta (ta,) strI0 bela-bUTedAra cihna, bhATAI strI bhATakA kAma yA pada(2) nizAna; chApa(2)taraha; prakAra; bhAMti / bhATapana; cApalUsI; bhttii| [-pADavI = kisI vastukI chApa, bhATha strI0,(-3) na0 camar3I chilanese cihna, AkRti Adi utAranA; chApanA hujA choTA jakhma; ragar3a (2) alaga vyaktitva honA; prabhAva, mA na0 nadIke kinArekI baluI-retIlI sikkA jamAnA (3) ulahanA, tAnA, bhUmi; bhATha (2) nadI AdimeM chichale niMdA Adise apamAnita karanA yA pAnIvAlI jagaha ikjata bigAr3anA.] bhAI na0 (camar3IkI) ragar3a (2) kapar3e bhAta puM0 pakAye hue cAvala;bhAta (2) para par3A huA cikaTA dAg2a; ghabbA kalevA; chAka (kAma karanekI jagaha bhADa strI0 bhAr3a(2) bhar3abhUjekA bhUnanekA para le jAnekI) (3)puM0 ; na0 dhAna bartana bhAtabhAta vi0 bhA~ti-bhA~tikA; tarahabhAra jo puM0 bhar3abhUjA tarahakA bhAvAta puM0 dekhiye 'bhADUta' bhAtIgara(-La), bhAtIla vi0 raMgabibhADAkhata na0, bhAAciThThI strI kirA- raMgA; bhA~ti-bhAMtikA; tarahadAra yAnAmA; sarakhata bhAtuM na0 musAfirImeM sAtha liyA jAnebhAI na0 kirAyA; bhaadd'aa| [bhADAnI vAlA bhojya padArtha pAtheya;saMbala;tozA "bahela = bhADekA TaTTa.] bhASUna0 dekhiye 'bhAtuM' bhAjUta puM0 kirAyedAra bhAyuM na0,(-gho) puM0 bhAthA; tarakaza bhArUtI vi0 kirAyakA; bhADekA(2) (2) bhAthI; camar3ekI dhauMkanI paisekI khAtira kAma karanevAlA; bhAvaravo puM0 bhAdoMkA mahInA; bhAdoM bhADekA TaTTa ... " bhAna na0 cetanA; hoza (2)smaraNa;smRti bhANAvahevAra puM0 eka paMktimeM sAtha baiTha- (3)samajha ; akla ; buddhi (4)khayAla; kara bhojana karanekA saMbaMdha roTIvyavahAra bhAsa (5) sa~bhAla ; dekhabhAla [-Ava, For Private and Personal Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org varSa hozameM AnA; cetanAyukta honA (2) yAda AnA; khayAla AmA (3) hoza AnA; samajha AnA / -karAva = hoza meM Ave, samajhadAra bane aisI yukti karanA.] bhAnabhUluM vi0 jisakA hoza ThikAne na ho; besudha; Atma-vismRta; sudha-budha khoyA huA [ bhAvaja ; bhaujAI bhAbhI strI0 bhAIkI patnI; bhAbhI; bhAbhu strI0 bApakI mA~ ; dAdI ( 2 ) bhAbhI ( 3 ) tAI; tAUkI strI [ gIrA bhAmaTo puM0 AvArA; ucakkA; uThAIbhADo puM0 puruSa; marda ( 2 ) pati / [ Ubhe O chate bhAyaDe = patike jiMdA hote hue bhI ( patnIkA kisIke ghara baiThanA ) . ] bhAyAta puM0 pitRvya - cAcAke beTA-beTI ; (2) rAjAke cacere bhAI-bahina bhAra puM0 bhAra; vajana; bojha (2) caubIsa manakA eka vajana (kaccA) ( 3 ) bIsa tole yA eka tolekA vajana (4) amuka taula jitanA vajana; bhara; udA0 ' ratIbhAra; rUpiyAbhAra' (5) bUtA; sAmarthya; haisiyata udA0 'tArA te bolavAnA zA bhAra ? ' (6) graha, dazA yA maMtara jaMtarakA asara ( 7 ) rAzi; Dhera; jatthA ( 8 ) apaca; ajIrNa (9) jimmedArI; bhAra [lA. ] (10) pratiSThA; vajana, mahatva; vaqaata ( 11 ) ahasAna; AbhAra / [ - Avavo = bojha laganA (2) takalIfa honA; parezAnI honA / - upADavI = bhAra, z2immedArI, bojha uThAnA; bhAra utthaanaa| - khovo, gumAvavo = pratiSThA ga~vAnA / --javo = mAnahAni honA; pratiSThA jaanaa| -tANavo = bhAra 359 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - utthaanaa| mAM rahe = apanI pratiSThA banI rahe isa taraha baratanA / mUkavo = bojha bharanA, lAdanA; bojha DAlanA; bhAra denA (2) z2immedArI, bhAra yA bojhA lAdanA ( 3 ) ehasAna karanA ( 4 ) mahattva denA; kucha mahattvakA sama jhanA, ginanA ( 5 ) Agraha rakhanA / - rahevo = ajIrNase peTa bhArI honA (2) mAna, ijjata vacanA / -rAkhayo = mAna rakhanA.] bhArakhAnuM na0 bhAra bharanekA vAhana (bailagAr3A, U~Ta, lArI Adi); bhAravAhana (2) mAlagAr3I bhArajA strI0 bhAryA; patnI bhAraNa na0 dabAva; vajana ( 2 ) bhUbhalameM dabAnA, rakhanA (3) vazIkaraNa; jAdU bhAraboja puM0 vajana; bojha (2) [lA. ] jimmedArI; bhAra ( 3 ) pratiSThA; vajana bhAravakkara puM0 vajana; vaqaata; mahatva bhAravaTa ( - Tiyo ) puM0 gharana; ba~Dera bhArakhaM sa0kri0 garama rAkhameM dabA rakhanA (agni) (2) moha lenA; jAdU karanA bhArI vi0 bhArI (2) strI0 ghAsa, lakar3I AdikI gaTharI; choTA bojhA bhAre vi0 bhArI; vajanI (2) muzkile; bhArI; kaThina ( 3 ) qImatI ; mUlyavAna (4) bhArI; saqIla; jo pacanemeM muzkila ho ( khurAka, pAnI Adi ) ( 5 ) a0 ati; khUba | [ -karI = kamAla kiyA / I = kamAla huaa| -thavaM : = AdarakI icchA rakhanA; bar3A bananA; bhArI bananA (2) vajanameM bar3hanA (3) muzkila honA / - dile = khinna hRdayase ; g2amagIna ke sAtha / -paDaM = bojha sA laganA; sahA na jAnA For Private and Personal Use Only
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhArejama (2) bhArI honA; maha~gA par3anA / - kAgabuM = (zarIra ) susta laganA; a~gar3AI lenA dehakA TUTanA . ] bhArekhama vi0 AbarUdAra; vajranadAra AdamI (2) gaMbhIra (3) bar3appanakA ADaMbara rakhanevAlA 360 bhAravAI strI0 sagarbhA; hAmilA bhAro puM0 ghAsa, lakar3I AdikA bojha ; gaTThara ; gaTThA [ choTA gaTThara bhAroTI strI0 lakar3IkA choTA bojha; bhArobhAra a0 -ke vajana barAbara; kisI cIz2ake vajranake samAna (2) pUrNa ; bharapUra bhAluM na0, (lo) puM0 bhAlA bhAloDuM na0 tIra ( 2 ) usakA phala ; gA~sI bhAva puM0 bhAva; qImata; dara bhAva puM0 bhAva; astitva; honA (2) prakRti; svabhAva ( 3 ) irAdA; Azaya; icchA; bhAva ( 4 ) manovRtti ; manobhAva (5) tAtparya; abhiprAya; maMzA ( 6 ) ceSTA; abhinaya; bhAva; bhaMgI ( 7 ) rAga prIti; bhAva (8) zraddhA (9) Arya ! pUjya ! ( nATakameM saMbodhana ) / [-Avavo, Upajabo = acche dAma milanA / -khAbo = minnata samAjata yA AjijIkI apekSA rakhanA ( 2 ) naphA mile isa taraha becanA / - choDavo = mara jAnA / --thavo = cAha, aramAna honA; (2) ( kisIke prati ) prIti honA, bhAvanA honA / --tuM bhUkhyuM = bhAvakA bhUkhA ; prema cAhanevAlA / paDavo : qImata taya honA (2) bhAva nIce jAnA; dAma kama honaa| -pUchavo: = mUlya - mahattvakA ginanA; kadra karanA; pUchanA ( 2 ) qImata yA dAma pUchanA | -bhajavavo = apane svabhAvake anusAra - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAMga baratanA; apane para AnA / -rAjavI = prIti rakhanA / bhAve kabhAve = icchA yA anicchAse. ] bhAvavuM a0 kri0 bhAnA ; rucanA bhAsavuM a0 kri0 dikhAI denA; dIkhanA; dikhanA ( 2 ) pratIta honA; laganA (3) prakAzita honA; bhAsanA [ pa . ] bhALa strI0 patA ; khabara; khoja; surAg2a (2) sa~bhAla; dekhabhAla / [-ApakI, devI = ThikAnA, patA batAnA / --kADhavI = Toha lagAnA.] = bhALavaNa (-NI) strI0 sipurdagI; sauMpanA bhALavabuM sa0 kri0 dekhabhAlake liye sapanA sahejanA (2) sifAriza karanA bhALavaM sa0kri0 dekhanA; avalokana karanA bhAMga (0ga, ) strI0 bhaMga; bhA~ga ( 2 ) usase banAyA huA peya; bhA~ga; bhaMga bhAMgatoDa, bhAMgaphoDa (0) strI0 tor3anA* phor3anA; tor3a-phor3a; vighaTana bhAMgare (0) puM0 eka vanaspati ; bha~garA; bhRMgarAja / [ - vATavo = chipI huI bAtako prakaTa kara denA; bhaMDA phor3anA. ] bhAMgavaM (0) a0 kri0 Tukar3e honA; bhagna honA; TUTanA (2) sa0 kri0 Tukar3e karanA; tor3anA ( 3 ) ( gA~vako ) lUTamArakara tabAha karanA; ( gA~va para ) DAkA DAlanA / [ bhAMgyAno bheda = ar3Ike samaya madada karanevAlA / bhAMgI paDavu = TUTa jAnA. ] bhAMgjtaj (0) vi0 TUTA-phUTA bhAMjaga ( -gha) Da (0) strI0 takarAra; jhagar3A (2) jhaMjhaTa, jhamelA; pacar3A bhAMjA ( -gha) DiyaM (0) vi0 ulajhanavAlA yA jhaMjhaTI (kAma) (2) jhamelA karanevAlA; jhameliyA For Private and Personal Use Only
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhAMjanI bhAMjanI (0) strI0 baMTavArA; vibhAjana (2) bhAga; hissA bhAMDa (0) puM0 bhA~Da ; masakharA (2) ha~sImajAkakI naqaleM Adi karanevAlI jAtikA vyakti; bhA~Da; bhaMDa (3) vi0 asabhya; bezarma bhAMDa (0) sa0 kri0 gAlI denA (2) badagoI karanA; bhA~r3anA (3) upAlaMbha, ulAhanA denA bhAMDu na0 bhAI-bahana Adi svajana; bAMdhava [ mAnA bhAMbharaj (0) a0 kri0 gAyakA bolanA; bhAMbharuM ( - ) ( 0 ) vi0 jarA khArA (2) svAdarahita; badajAyakA bhikhAracoTa vi0 bhikhArI jaisA ; faqI rAnA ( 2 ) bhukkhar3a; Tukar3agadA bhikhAraNa strI0 bhikhArina; bhikhArinI bhikhAraveDA dekhiye 'bhikhArIveDA ' bhikhArI vi0 (2) puM0 bhikhamaMgA; bhikhArI bhikhArIveDA puM0 ba0 va0 bhikhArIke jaisA bartAva ; bhikSAvRtti [ bhIganA bhijAvaM aM0 kri0 'bhIjabuM' kA karmaNi; bhiDAvabuM sa0kri0 ' bhIDavu ' kriyAkA 4 preraNArthaka (2) lagAnA; kasanA ; udA0 'baTana bhiDAvyAM nathI' (3) dabAnA; gale lagAnA (4) ulajhanameM DAlanA; ghabarAnA (5) baira karAnA; lar3AnA (6) dhamakAnA; DA~TanA bhiDAvaM a0 kri0 ' bhIDavaM' kriyAkA karmaNi (2) jakar3A jAnA; pakar3ameM AnA; saMkaTameM A par3anA (3) bhAra yA dAbake nIce AnA; dabanA bhilAmuM na0, ( mo ) puM0 bhilAvA~ bhilla puM0 khelakA sAthI; piTThU bhistI puM0 bhiztI; sakkA 361 bhIMDo bhima na0 chAla yA camar3IkA kar3A chilakA; khuraMDa; papar3I bhIjavaj sa0 kri0 bhigonA bhIjavaM a0 kri0 pAnIse tara honA; bhIganA; gIlA honA = bhIDa strI0 bhIr3a ; majamA (2) kaThinAI; taMgI, bhIr3a; saMkaTa (3) puM0 lakar3Iko pakar3ameM rakhanekA bar3haIkA eka aujAra; zikaMjA / [-TALavI, bhAMgavI muzkila ke samaya madada karanA / - paDavI = bhIr3a, saMkaTa par3anA. ] bhIDa sa0 kri0 baMda karanA; bhir3AnA (daravAjA) (2) lagAnA; kasanA ( baTana Adi ) (3) dabAnA; bheMTanA (4) a0 kri0 jUjhanA; lar3anA bhItara na0 aMdarakA hissA ; bhItara ( 2 ) dila; bhItara ( 3 ) a0 aMdara; bhItara bhInAza strI0 tarI; namI bhInuM vi0 tara; gIlA ; bhIgA huA; Ardra (2) zyAma; sA~valA; udA0 'bhIne vaan'| [ -saMkelavaM = kisI bAta, jA~ca, ghaTanA yA mAmaleko Age bar3hanese roka denA; bAta mAranA. ] bhIra puM0 khelakA sAthI; piTThU bhIlaDI strI 0 bhIla jAtikI yA bhIlakI strI; bhIlanI bhIMgaDuM na0 dekhiye 'bhiMgaDuM ' bhIMjavaj sa0 kri0 bhigonA bhIMjavaM a0 kri0 gIlA honA; bhIganA bhIMjAvavaM sa0 kri0 bhigonA bhajAvaM a0 kri0 gIlA honA; bhIganA bhIMDI strI0 moiyA (2) usakI chAlake nikAle hue reze jinakI rassI baTate haiM bhIMDo puM0 eka paudhA ; bhiMDI ( 2 ) usakA phala; bhiMDI (3) bAdhA; rukAvaTa (4) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhIMta gapa [lA.] / [ - ghAlavo, mAravo, melavoM = gapa hA~kanA; beparakI ur3AnA (2) paccara ar3AnA; bAghA DAlanA. ] bhIMta strI0 bhIta; dIvAra / [ ne kAna hovA = dIvArake bhI kAna honA / - bhUlavI = rAstA bilakula bhUlanA; bhaTakanA; ulaTI rAha calanA. ] bhItapatra na0 vijJApanake liye samAcAra Adi dIvAra para likhanA; bhittipatra bhItiyuM na0 choTI bhIta - dIvAra bhIMsa strI0 dabAva; cApa; zikaMjA / [-mAM levaM = dabAnA; dabAvake nIce lAnA.] bhIMsa sa0 kri0 dabAnA; kucalanA; cA~panA; dabAvake nIce lAnA (2) gale [ karmaNi; dabanA bhIMsAvaM a0 kri0 'bhIMsavuM ' kriyAkA bhukhALavaM vi0 bhukkhar3a ; peTU bhuTTo (-ThTho) puM0 makkekI harI bAla; bhuTTA ( 2 ) gola baiMgana ; bhaMTA; bhaTA bhulakaNuM vi0 bhUlanekA AdI; bhulakkar3a bhulabhulAmaNI strI0 bhUlabhulaiyA; bhUlabhulaiyA~ lagAnA DA bhulavaNa (-NI) strI0 bhulAvA; bhrama bhulAmaNuM vi0 bhulakkar3a ( 2 ) jo bhulAve meM [bhulAnA bhulavAnA bhulAva sa0kri0 bhUlavu' kA preraNArthaka; bhulAvaM a0 kri0 'bhUlavu ' kA karmaNi; bhUlanA ; yAda na rahanA bhulAvI puM0 bhulAvA; bhrama; ghokhA / [bhulAvAmAM paDavaM = bhulAvemeM par3anA; dhokhA khAnA. ] bhusAvaM a0kri0 ' bhUsa ' kA karmaNi bhusko puM0 kudAna; chalA~ga / [ -mAravo = kUdanA (2) sAhasa karanA; kUda par3anA.] bhuMgaLa ( -LI, -LaM) dekhiye 'mUMgaLa' Adi 362 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir muMDa na0 dekhiye ' mUMDa ' 4 bhU na0 ( bAlabhASA ) pAnI / [-pItuM karavaM = navajAta zizuko pAnImeM DubAkara mAra DAlanA / pItuM anuM = mara jAnA (2) arthasiddhi hue binA lauTa jAnA; khAlI hAtha lauTanA / pIto karavo: zaktihIna karanA. ] bhUkarI strI0 cUrA; burAdA bhUkI strI0 bukanI; bhurakA ; cUrNa bhUkebhUkA puM0 ba0 va0 cUra-cUra / [ UDI javA = cUra-cUra nA; naSTa honA (2) khAnese sAfa jAnA; udA0 'pAMca sera cavANAnA bhUkebhUkA UDI gayA .] bhUko puM0 cUrA; burAdA / [ bhUkA kADhI nAkhavA = tahasa-nahasa kara denA ( 2 ) cATa-poMchakara khA jAnA. ] bhUkha strI0 bhUkha (2) icchA; bhUkha ! [- UDI javI = bhUkha mara jaanaa| -kADhavI = ThUMsakara khAnA; bharapeTa khAnA ( 2 ) bahuta dinoMkI icchA pUrI karanA; aramAna nikAlanA | bhUkhe marabuM = khAnA na milanA ( 2 ) nirAhAra rahanA; bhUkhoM maranA . ] [ (2) kaMgAla bhUkhaDIbAraza ( sa ) vi0 bhukkhar3a; bhukkar3a bhUkhaDuM vi0 bhUkhA ( 2 ) kaMgAla ; taMgadasta bhUkhamaro puM0 bhukhase maranA; bhukhamarI bhUkhyaM vi0 bhUkhA ( 2 ) [lA.] icchuka ; lAlacI (3) g2arIba ; bhukkhar3a ; bhukkar3a / [ - DAMsa, baMgALI: = bahuta bhUkhA . ] bhUkhyupAkhyaM vi0 bhUkhA ; bilakula bhUkhA bhUgoLa puM0 pRthvIkA golA ; bhUgola ( 2 ) bhUgolazAstra ; bhUgola bhUta vi0 bhUta; bItA huA; atIta (2) banA huA; ghaTita; rUpa yA avasthAvizeSako prApta ; bhUta; udA0 'aMgabhUta; For Private and Personal Use Only
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir natapalIta ghanIbhUta' Adi (3) na0 paMca mahAbhUtoMmeMse koI eka tattva; bhUta (4) prANI; bhUta (5) preta; pizAca; bhUta (6) bhUtakI taraha pIche ghUmanevAlA; bhUta banakara pIche laganevAlA (TohiyA; khufiyA) (7) g2alata khayAla; vahama'; Aveza; dhun| [- Avaq= bhUtakA Aveza honA; bhUta laganA (2) bhUtAveza jaisI z2ida yA dhuna laganA; kisI bAtakA bhUta savAra honaa| kADhaq=pretabAdhA haTAnA (3) savAra huI dhuna, jida yA g2alata khayAla dUra krnaa| -gayuM ne palita jAgyaM = cUlhese nikalakara bhaTThI meM pdd'naa| - bharA = vahama, dhuna AdikA bhUta savAra honaa| -vaLagaq= bhUtAveza honA.] bhUtapalIta na0 bhUta; palIta; preta (2) beDaula AdamI; bhoMDI zakalavAlA bhUtAvaLa (-LI) strI0 bhUtoMkA samUha bhUmadhyarekhA (-pA) strI. viSuvarekhA bhUmaMDala (-La) na0 bhUmaMDala; dharatI bhUmi (-mI) strI0 bhUmi; dharatI; pRthvI (2) jamIna; bhUmi (3) deza; pradeza (bhAratabhUmi) bhUmikA strI0 bhUmikA; z2amIna; dharatI (2) sthAna; bhUmi (3) ohadA; padavI (4) mUla; utpattisthAna (5) naTakI vezabhUSA; abhinetAkA pArTa; nATakakA pAtra; bhUmikA (6) graMthAdikI prastAvanA; bhUmikA bhUmidAha puM0 (zavako) dafana karanA bhUrakI strI0 maMtrita bhasma (2) jAdUmaMtra (3) mohakAraka prabhAva; jAdU; mohinii| [- nAlavI, bhamarAvavI bharamAnA (2) vazIkaraNa karanA; jAdU DAlanA.] bhUrAkoLU na0 dekhiye 'bhUrukoLu' bhUriyaM vi0 nIlA; AsamAnI (2)gorA bhUraMkoLaM na0 bhUrA kumhar3A; peThA bhUvi0 dekhiye 'bhUriyuM' : bhUla strI0 bhUla; cUka; khatA; g2alatI; khAmI; azuddhi; doSa; gafalata (2) ThagA jAnA (3) vismRti (4) g'ltph'hmii|[-aavvii- cUka honaa| -khAbI = bhUla, galatI karanA; cuuknaa| -paDavI = bhUlanA; cUka honA-mAM rahe = g2afalatameM rahanA.] bhUlacUka strI0 bhUlacUka / [-levI devI bhUlacUka lenI denI.] bhUlathApa strI0 bhUla; bekhabarI; gafalata bhUlavarnu sakri0 bhulAvA denA; bhulAnA bhUlavU a0kri0 galatI karanA; yAda na rahanA; bhUlanA; bhUla jaanaa| [bhUlyA tyAMthI pharI gaNa = kI huI g2alatI para duHkha na karake kAma phirase zurU karanA.] bhUlaM vi0 rAstA bhUlA huA; bhaTakA huA; bhUlA (2) bhUlA-bhaTakA (3) vismaraNazIla; bhuulnaa| [-paDavU = bhUlA par3anA; rAstA bhUla jAnA; bhaTakanA.] / bhUbo puM0 pAnIse banA huA gaharA gaDDhA --(2) eka kIr3A; gubarailA bhUvo puM0 jhAr3a-phUMka karanevAlA; ojhA bhUzira strI0 aMtarIpa; rAsa bhasako puM0 U~cAIse nIce kUdanA; kudAna bhUsaMvaM sakri0 sAfa karanA; poMchanA bhUsuM na0 cokara (2) cabenA; cnaacvenaa| [-bharavaM =(mag2az2ameM) nikammI For Private and Personal Use Only
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAnakArI bhrnaa| -bharA-dimAga AsamAna para honA; itarAnA; garbase / aiMThanA (2) vahamakA bhUta savAra honA.] mUMka a0kri0 gadhekA bolanA; reMkanA bhaMgaLa strI0 kivAr3oMko banda rakhanekA eka laMbA Ar3A DaMDA;beMvar3A; aragala bhaMgaLa strI0 eka vAdya muMgaLI strI0 polI nalI (2) phukanI; phukanI (3) lohe yA dhAtukA khola(4) marIjako jA~canekA DAkTarakA sAdhana; 'sTetheskopa' [bhopA(2)cimanI / bhUgaLaM na0 nalAkAra AkRti; bhoMpA; mUMjara strI0 sUaranI aura usake bacce bhaMga na0 sUara; suukr| [-nIbUMjara = strIke bahuta (choTe choTe) bacce; sUaranIke bacce.] muMDaNa strI0 mAdA sUara; sUaranI bhUgaI strI0 kharAbI;burAI (2) anabana mUMgapo puM0 burAI (2) burAIkA kalaMka bhaMgA strI0 dekhiye 'bhaMDAI' bhUI vi0 kharAba ; burA; duSTa (2)dveSI (3) biibhts| [-bolavU = niMdAbadagoI karanA (2) gAlI denA.] bhaMsavaM sa0 kri0 poMchanA; dhUla, dAg2a Adi sAfa karanA bhUsAvaM a0 kri0 'bhUsa'kA karmaNi bhekha puM0; strI0 dekhiye 'veSa';bhesa; pahanAvA (2)saMnyAsIkA bhesa; saMnyAsIkI diikssaa| [-utAravo= saMnyAsIkA bhesa badala denA; phirase saMsArI bnnaa| -barabosaMnyAsI bnnaa| -levo= dekhiye 'bhekha dharavo' (2) kisI dhyeyake pIche sarvasva tyAgakara laga jAnA.] [kinArA; karArA mera strI0 DhelA (2) kagAra; UMcA mevArI vi0 saMnyAsa grahaNa karanevAlA bhelavaTo puM0 saMnyAsa bhega puM0 milAvaTa; mizraNa bhegAbheguM a0 sAtha-sAtha [milAjulA bheguM ikaTThA; ekatra (2)mizra ;saMyukta; bheSo puM0 dekhiye 'bheMco' bheja puM0 namI; trii| [-Avavo, lAgavo = sIla yA havAkI namIkA phailanA, laganA.] bhejAgeva (geM) vi0 sanakI; pAgala bhecaM na0 bhejA; maraz2a; dimAg2a / [bhejAnuM vahIM thaQ = sakhta mehanatase dimAgakA thaka jAnA; dimAga khAlI honA / -mAM uttara= samajhanA; khayAlameM aanaa| -savAI jaq= dimAga caTa ho jaanaa| -khasaq= pAgala honA (2) vicArazakti naSTa honA / -khAI jaq= maraja khA lenA; maraja cATa jaanaa| -sakaLapAgala honaa;snknaa|-tthekaanne na ho%3Dviveka-maryAdAkA khayAla na rahanA; dimAga ThikAne na honA (2) dimAga sAtaveM AsamAna para honA.. bheTa svI0 bheMTa ; mulAqAta; milana (2) bheMTa; najara(3) kamarabaMda; pheMTA bheTavU sa0 kri0 AliMgana denA; gale lagAnA; bheMTanA [pa.] (2) mulAqAta honA; milanA; bheMTa honA (3) lar3aneke lie ikaTThA honA bheTo puM0 bheMTa; milana (2)AliMgana bheva puM0 bheda; bilagAva; aMtara(2) prakAra; bheda; vibhAga (3) chipI huI bAta; rahasya; bheda (4) rAjanItike cAra upAyoMmeMse eka; bheda (5) phUTa; bheda (6) chedana; caurA; bhed| -Apayorahasya yA chipI huI For Private and Personal Use Only
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yA peTakI bAta btaanaa| -upArI pArabI, solabo-bheda kholanA, prakaTa karanA; bhaMDA phodd'naa| -jANavo, pAmavo = bheda jaannaa| -rAsadojudAI, bhedabhAva rakhanA; aMtara rakhanA (2)rahasya yA chipI huI bAtako prakaTa na hone denA.] bherI vi0 kUTa; rahasyamaya bhedu pu. bheda yA rahasya jAnanevAlA; bhediyA (2) jAsUsa; bhediyA; mevI (3)phUTa DAlanevAlA. .. bhera strI0 bhera; merI (2)madarda, kumaka bhera () a0 (samAsAntameM) ke sAtha uta. 'hoMzabhera' (2) kevala usake bala; bhara; udA0 'potiyAbhera' : bherava sakri0 TA~ganA; laTakAnA (2) kAna bharanA; bharamAnA; paTTI par3hAnA bheravAI a0 kri0 'bheravadhU' kA karmaNi (2)ulajhanA; phaisanA bherI strI0 bherI; namAr3A; naubata; bhera bhera puM0 khelakA sAthI piThU bhelADa puM0 bigAr3a; nukasAna bhelAmsa kri0 bigAr3anA; naSTa karanA bheLa (0 milAvaTa ; mizraNa (2)bigAr3a; nukasAna (3) vighaTana bhaMga (4)strI0 eka prakArakA cabenA bheLavA sakri0 mizrita karanA; milAnA (2) zarIka karanA; zAmila karanA; milAnA . bheLa sa0 kri0 zarIka karanA; milA lenA (2) mizrita karanA; milAnA (3) dekhie. bheLabaLa'. bheLaseLa vi0 ikaTThA; milA huA; mizrita (2)strI0 milAvaTa; mizraNa bheLaseLiyaM vi0 milAvaTavAlA bhogiyI meM(meM) na0 (2)a0 ronekI AvAja bhekaDI(meM)puM0 laMbe svarameM jorase ronA; cillAhaTa meMkA (2)usakI AvAz2a bhaMkAra (.0) vi0 bhayAnaka bheMco (maeN0)puM0 kuTA huA loMdA; loya DA(2)kucalI huI cIja (3) dama ; ks| [-Urayo, kasarI joM, naukaLavo : kucala jAnA; kuMcalanase loMdA bananA (2)atizaya thaka jAnA; ragar3a pdd'naa| -kADhavo= kUTa DAlanA; kucalakara loMdA banAnA (2)bahuta thakA DAlanA: ragar3a denA.] bheMza(-)(0)strI0 bhaisa AvAja bhesAsUra (bha0) puM0 bhaisake jaisI moTI bheMso (meM) puM0 davAva; dhakkA bhoM puM0 maya; Dara bhoI puM0 kahAra; maharA [cubhAnA bhokavaM sakri0 bhoMkanA; sAnA; bhoga puM0 bhoganA; bhoga (2) bhogekI sAmagrI (3) naivedya ; bhoga(4)lA.] burA hAla; zAmata;durdazA (5)balidAna; kurbaanii| [-Apavo bali denA; tyAga karanA; bali cddh'aanaa| -thaI paDa, yavaM = (kisIkA) zikAra honA; kisIke roSAdikI bali honA; kurabAna honaa| -maLavA, lAgavA= A par3anA; kamabakhtIkI mAra par3anA (2) Afata AnA.... bhogajoge a0 ittafAqase; saMyogavaza; (2) zAyada bhogavaTo puM0 (bhUmi, ghara AdikA) phala bhoganA; bhoga; bhukti; kabjA : bhogava, sa0 kri0 upabhoga karanA; bhoganA (2) sahanA; bhugatanA bhogiyo puM0 bhoga karanevAlA; bhogI For Private and Personal Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhogI vi0 bhoga karanevAlA; bhogI (2) puM0 bhoga karanevAlA; bhomI (3)Azika ; prItama ; bhogI; viSayA sakta (4) bhauMrA (5) sAMpa; bhogI bhojaka puM0 upabhoga karanevAlA; bhogI [pa.] (2) jaina maMdirakA gavaiyA bhojalaM na0 baMdara; markaTa , bhojAI strI0 bhaujAI; bhAbhI bhoTa vi0 (2) puM0 bevakUfa; buddha; mUr3ha bhoTavo puM0 miTTIkI surAhI; kuMjA; kUjA bhoTaMgarI strI0 eka vanaspati; bhaTakaTaiyA bhoTIluM na0 pillA moThapa, bholu dekhiye 'bhoMThama', 'bhoMTu' bhoDa. vi0 gadarAyA huA bhobo puM0 peTa; gar3hA(tucchakArameM) bhopALu na0 pola; niHsAratA (2) ddhoNg| [-kArapola kholnaa| -nIkaLaq=pola khulanA.] bhomiyaNa strI0 jAnakAra strI bhomiyuM vi0 jAnakAra bhomiyo puM0 jAnakAra(2) rAstA batA nevAlA; 'gAiDa' bhora (bhoM) puM0 ghAsake pUloMse bharA haA chakar3A (2) gAr3e meM lAdI jAya utanI rAzi moriMga puM0 bar3A nAga moriMgaDI strI0 eka vanaspati; bhaTakaTaiyA; kaMTakArI / bhola vi0 polA; phUlA huA; bahuta moTA; udA0 'jADu bhola' bhoLapaNa na0 bholApana [bharamAnA bhoLava sa0 kri0 bhramameM DAlanA; bhoLiyaM vi0 sIdhA; niSkapaTa; bholA bhoyatIta bhoLa vi0 bholA; sIdhA bhoMkavaM sakri0 dekhiye 'bhokavaM bhopa (bhaoN0) strI0, bhoThAmaNa (bhaoN0) na. zarma; jheMpa .: . bhoM (bhA) vi0 zamidA; jheMpU bhoMya (bhaoN0) strI0 jamIna; bhuumi| [-AvavI% nayI camar3I AnA,ghAvakA bhara jAnA; khuraMDa aanaa| -sAvI, khotaravI-jamIna dekhanA; zarmase jamIna kuredanA; lajjita honA (2) AlasIpanake lakSaNa jtaanaa| khAvaM = maraNAsanna honA (2) bahuta bhUkha. lgnaa| nAsa = maraNAsanna vyaktiko khATase utAranA / -para panena mUkavo pAMva dharatI para na rakhanA; ghamaMDase cUra rhnaa|-braabr karavaM; bho kara = bhurakusa nikAlanA; pITakara bharatA banA denA (2) jamIMdoja kara denaa| -bhAre paDavI (nAsatAM) = isa taraha ghira jAnA ki bhAgate na bnnaa|-maaNjgvN, hovU choTI umra honA(choTI umravAle cAlAka yA yuktibAja manuSyake lie prayukta hotA hai)| -mAM pesaq=lajjita honA; jamInameM gar3a jaanaa| -sUkvI = mRtyuzayyA para honaa| bhoMye utAra, nAkha, le khATase utAranA.] bhoMvataLiyu (bhaoN0) na0 makAnakA bila kula nIcekA bhAga bhoyara (bhA0) na0 bhauMrA; tahakhAnA; bhuiMharA [strI0 mUMgaphalI bhozi (-zI,-si, sI) ga (maoN0) For Private and Personal Use Only
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma puM0 'pa' vargakA anunAsika hovaM = akla ThikAne na honA; akla makadUra strI0 dekhiye 'magadUra' jAtI rahanA (2)pAgala honaa| -tuM makabaro puM0 qabristAna (2) makabarA aselaM, casakelaM = paagl|-nuN pharelaM, makarakUdI strI0 uchala-kUda; Udhama phATelu ucchRkhala; ghamaMDI; mijaajii| makalA a0kri0 musakarAnA; mulakanA -pAkI jaq= bakavAsase khopar3I [pa.] (2) khUba khuza honA khAlI ho jAnA; dimAga thaka jaanaa| makAI strI0; puM0 makkA; makaI -phara, pharI jaq=krodha, dhUpa makAIDo(-do)meM puM0 makkekI bAla; Adise mAthe para bala par3anA; sira bhuTTA ['maMkoDI' Adi cakarAnA, ghuumnaa| -bahera mArI arbu makoDI strI0, (-o) puM0 dekhiye = akla kAma na karanA; akla mArI makkama vi0 pakkA; aTala; dRr3ha jaanaa| - bhamI jay = vyagracitta ho makhamala na0; strI0 makhamala (kapar3A) jAnA; akla jAtI rahanA; akla mallIcUsa vi0 makkhIcUsa; kaMjUsa ThikAne na rhnaa| -mAM Ava, maga puM0 muuNg| [-nuM nAma marI (na devaM, Utara, khayAlameM AnA; samajhAma pAra) =jabAna na kholanA; kucha na aanaa| -mAMcI khAsa bhUlanA; bolanA (yuktise yA kisI rhsyse)| nikala jAnA;bisaranA / -mAM pavana (moM mAM) maga oravA, bharavA= bharAko dimAga sAtaveM AsamAna javAna para tAlA lagAnA; maunAva- para honA. . . [paccI laMbana karanA.] magajamArI strI0 mag2ajapaccI; mAthAmaga puM0 mArga; maga [pa.] (2)strI0 maganI strI0 dekhiye 'mugajI' ora; tarafa (3)a0 ora; dizAmeM mamata na0macchara; DAMsa [bhagatarAmamagaja puM0 besanakI eka miThAI tuccha; nAcIja.] magaja na0 maz2a; bhejA (2) puM0 phalakI magatuM vi0 kuzAdA; caur3A; laMbA-caur3A girI; gUdA; maraja [-kahapuM karatuMnaSI magavaLa puM0 mUMgake laDDU; magadala =dimAga kAma nahIM karatA; akla kAma mapadaLa na0 mugadara; mudgara nahIM karatI hai (2) dimAga cakkara magaLiyo puM0 mugadara [himmata kATatA hai (3)pittA kholatA hai ; gussA magara strI0 maqadUra; zakti; basa; A jAtA hai|-ssii jaI-pAgala ho magana vi0 magana; rAjI; ati prasanna jaanaa| -jAI jaI, sAIM marakha khA manana puM0 jagaha; avakAza jAnA; khopar3I cATa jaanaa|-bspii magaLI strI0 mUMgaphalI -pAgala honaa| kAna mAra puM0 magara; ghar3iyAla For Private and Personal Use Only
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org magaramaccha puM0 magaramaccha ; bar3A matsya ; bar3I machalI magaramasta vi0 haTTA-kaTTA; hRSTapuSTa magarI strI0 mAdA magara magarUba vi0 mag2arUra; abhimAnI magarUbI ( - rI) strI0 mag2arUrI; ghamaMDa magA strI0 jagaha; sthAna magAvavu sa0kri0 'mAgavu' kriyAkA prera (2) ma~gAnA [ mA~gA jAnA magAvu a0 kri0 ' mAgavu' kA karmaNi; magiyo puM0 eka prakArakA patthara maghamaghavUM a0 kri0 khuzabU phailAnA; mahamahInA [ pa ]; mahakanA maghamaghATa puM0 mahaka macaka strI0 pIche haTanA; DiganA / [-ApanI = hAra svIkAra karanA; jhukanA (2) pIche haTa jAnA. ] cakAra sa0kri0 dekhiye 'mIMcakArabu' macakArI puM0 ( palakeM micakAnA; jhapaka Reet puM0 adA; nAja-nakharA; leTakA aunte puM0 ThelA ; dhakkA (2) tiraskAra (3) strI0 moca | |-sAvI = moca AnA. ] 1 masalanA:. macakoDa sa0 kri0 maror3anA; aiMThanA remier a0 kri0 'macakoDabuM' kA karmaNi; haDDIkA apanI jagahase haTa jAnA saca sa0 kri0 aiMThanA; maror3anA (2) [ maror3A jAnaka * macaDAvaM a0 kri0 'macaDavu'kA karmaNi, saca a0 kri0 samAnA; a~TanA (2) lIja ho jAnA; lagA rahanA, zurU hokara jArI rahanA; laganA (3) phailanA; macanA halacala honA; udA0 'tyAM sona macyuM che' [mAnasumAna macchara puM0 macchara ; macchar3a (2.) abhi 368 mayoM maccharadAnI strI0 maccharadAnI ; masaharI macchI strI0 macchI; machalI macchIbajAra na0 macchIbAjAra ( 2 ) atizaya zoragulakA sthAna [lA. ] machadaM na0 macchara DA~sa mahavo puM0 nAva: machavA majakUra vi0 majakUra ( 2 ) puM0 ahavAla; haqIqata; vRttAMta Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir majabUta vi0 majabUta; dRr3ha; jo Diga sake; pakkA ( 2 ) sabala; baliSTha; majjabUta (3) kasakara baMdhA huA; majabUta (4) Thosa; por3hA majama vi0 sAjhekA; saMyukta majamudAra puM0 paraganekA mAla-karmacArI; majamUAdAra; hisAbakI jAMca karanevAlA adhikArI ( 2 ) pattIvAra; hissedAra.. majamU, majamUdAra dekhiye 'majamu' Adi majare a0 mujarA ; hisAbameM mujarA yA . minahA kiyA huA; badale meM / [ -mApa hisAba meM mujarA kara denaa| -levuM = hisAbameM kATa lenA; minahA karanA. ] majase puM0 muz2arA; adabase kiyA huA : salAma | [ -karavo = jhukakara salAma karanA. ] (2) kaTautI; mujarA / [-Apako = mujarA karanA; minahA karatA.] maMgala strI0 maMjila; eka dinakA safara - (aMtara) (2) par3Ava muqAma; maMjila (3) safara ; TappA ; paryaTana / [ -karavI, kApavI, khaMDavI, khaMcavI, mAravI= - safara karanA ] majalo puM0 makAnakA darjA; maMjila majA strI0 majA; AnaMda; lutfa / [-karavI mAnavI, ravI For Private and Personal Use Only
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = moja mAranA; lutpha utthaanaa| -paravI = sukha bhoganA; AnaMda milanA; majA AnA.] majAka strI0 majAka ; haMsI; dillagI majAgana0 (kivAr3akA)kamjA; kulAbA majArnu vi0 maz2edAra; manohara; jisameM AnaMda Aye ; majekA majAla strI0 majAla; sAmarthya majiyA vi0 saMyukta ; sAjhekA (2)na. bhAgIdArI; pattIdArI; sAjhA manITha strI0 eka vanaspati; majITha majIThiyu vi. majIThake raMgakA; gahare sukhaM raMgakA; majIThI majUra puM0 majadUra; majUra;zramajIvI majUraNa strI0 majadUranI; majadUrana majUra mahAjana na0, majUra saMgha puM0 maja dUra saMgha majUrI strI0 majadUrI: zrama; mehanata (2) ujjata; mehanatAnA; majadUrI; majUrI [maMjUSA majUsa strI0 lakar3IkA bar3A piTArA; mAcAra strI0 majhadhAra; maMjhadhAra maMjhalaM vi0 majhalA; bIcakA; majhalA majhA, majhA- dekhiye 'majA' Adi maTaka strI0 nakharA; maTaka maTakAva sa0 kri0 (bAta karate hue) A~kheM maTakAnA, camakAnA maTakuM na0 palakakA giranA; jhapaka maTako puM0 maTaka ; nAz2a-nakharA; laTakA maTamaTAva sakri0 A~kheM maTakAnA, camakAnA maTavU a0kri0 miTanA; dUra honA; naSTa honA(2)rogamukta honA;svastha honA maToTI strI0 miTTI; maTTI [malabA maToI na0 miTTI, kacarA Adi kUr3A; gu.hi-24 mamIko maTha puM0 eka dalahana; moTha maTha puM0 sAdhuoMkA Azrama; maTha (2) vidyAdhAma maThAravaM sa0 kri0 masalanA; gUMdhanA(2) maTharanese yAradese ThIka karanA;maThAranA (3) bananA unanA; sajanA-saMvaranA (4) mAranA; pITanA; marammata karanA (5)chakakara, majA le-lekara khAnA maThiyuM na0 moThake ATekA pApar3a maThiyo puM0 kapAsakI eka jAta maThera, sa0 kri0 dekhiye 'maThAraduM' maTho puM0 dahI mathakara banAI huI chAcha; lassI; mathita (2) (dahIkI) eka khAdya cIja madAla vi0 dekhiye 'muDadAla' mAI na0 muradA; murdA; zava maDama strI0 yUropIya gorI strI; mema mAgAMTha strI0 kholane para bhI na khulane vAlI gA~Tha [kasakara (lipaTanA).] marDana0 murdaa|[mddaanii peThe-majabUtIse; maDhavaM sakri0 mar3hanA (cIja) [maIyA maDhI, madalI strI0 kuTI; mar3aI; mar3hI; maNa puM0 cAlIsa serakA vajana; mana (kccaa)| [pAMcazera kara khUba pITanA; pITakara bharatA banA denA.] maNako puM0 manakA; guriyA maNA strI0 kamI; truTi; khAmI maNiyAra puM0 cUr3iyAM banAnevAlI eka jAtikA AdamI; cur3ihArA; manihAra maNiyuM vi0 jisameM eka mana vajana cIja samA sake (baratana, TokarA, borA Adi); manakA maNiyo puM0 mana vajanakA bATa; mana manIkuM na0, (ko) puM0 mana vajanakA bATa yA mApa For Private and Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mata puM0 na0 mata; rAya (2)saMpradAya; paMya; dharmamata (3) durAgraha; haTha (4) voTa; mata / [-Apavo = rAya denA (2)voTa denaa| -bAMdhavo-mata sthira karanA; rAya kAyama krnaa| -levo rAya pUchanA. matadAra puM0 matAdhikArI; matadAtA matadAramaMDaLa na0 cunAvakA halakA; nirvAcana-kSetra matapatra puM0; na0 matapatra matapeTI strI0 matapeTikA; 'belaTa baoNksa' matavAlaM vi0 masta; matavAlA; unmatta (2) naze meM cUra; matavAlA matA strI0 mAla-mattA; daulata mati strI0 mati; bddhi|[-bgddbiimti mArI jAnA; akla stthiyaanaa| -mamabI vicAra AnA.] mati vi. jo apanA mata na chor3e; haThI; jiddI; durAgrahI matIla vi0 haThI; z2iddI matuM na gavAha aura kabUlata karanevAle ke dstkht| -karavaM, mAravU = sahI, .. hastAkSara karanA. mathaka na0 mukhya sthAna; kendrasthAna maSavaM sa0 kri0 bilaunA; mathanA (2) a0 kri0 mehanata karanA; atyadhika parizrama karanA [parizrama; ragar3a mabAmaNa strI0 mathanA; mathana (2)kar3A mavALU na0 zIrSaka; heDiMga' (2) coTI; zikhara ; kisI vastukA sirA, sabase UparI hissA mapoTI strI0 maveziyoMke sIMgoMkA mUlavAlA hissA; mAthA; pezAnI (2) vaha dhabbA jo sAr3Ike sira parake hissemeM par3atA hai mana mayoI na0 vaha nApa jo manuSyakI U~cAI jitanI ho;puruSa(2)utanI gaharAI;puruSa madadanIza vi0 madadagAra; sahAyaka madaniyaM na0 hAthIkA baccA; makunA madarasA strI0 madarasA; zAlA madAra puMstrI0 madAra;AdhAra; bharosA madArI puM0 bhAlU, baMdara, sA~pa Adi sadhAkara nacAnevAlA; madArI maSa na0 zahada; madhu (2) zahada jaisI miThAsa; udA0 'madhavALI jIbha' maSa a0 madhyameM; bIcameM maSapUge puM0 zahadakA chattA; mohAra; [zahadakI makkhI maSamAkha (-khI) strI0 madhumakkhI; magharAta strI0 AdhIrAta; madhyarAtri madhuraM vi0 madhura; mIThA madhyama vi0 madhyama; bIcakA; majhalA (2) majholA; na bar3A, na choTA madhyamasara a0 madhyama rItise; maryAdita mAtrAmeM [bhUmadhyarekhA madhyarekhA(-pA) strI0 viSuvarekhA; madhyavartI, madhyastha vi0 madhyavartI; bIcameM sthita ; madhyastha (2) taTastha; udAsIna; madhyastha (3) madhyastha; bicavaI [sthatA; bicavaI madhyasthI strI0 madhyasya honA; madhyamadhyAna(-hna) puM0 madhyAhna ; dopahara madhye a0 madhyameM bIca meM (2)bhItara;aMdara mana na0 mana ; citta (2)dila ; aMtaHkaraNa (3)icchA; jI; mana / [-uparathI kADhI nAkhaq= manase dUra karanA; bhulA denaa| - upara levaM dhyAna denA; khayAla krnaa| -U, Utara, osaravU= dilase utaranA; manase utaranA; manameM anAdara ho jaanaa| For Private and Personal Use Only
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 371 manohara -kaha karatuM navI mana nahIM -vALavU = mana manA lenA; mana mAnatA; mana saMtuSTa nahIM hotA hai| zAnta karanA.] . kAcu, cupacu mana =DA~vADola, manasAdeha puM0; strI0 manuSyakI deha asthira mana / -ghAlavUmana lagAnA; manakhopuM0 manuSyocita jIvana |[-bgaamn denA; jI lgaanaa| -caka- vo jIvana vyartha gaMvAnA.] DoLe caDavU = mana vicalita, DAMvADola managamatuM vi0 manabhAyA; priya; manahonA; manakA anizcayakI dazAmeM pasanda [manacAhA honaa| -cora_=manakI bAta na manapasaMda vi. manapasanda; dilapasaMda; kahanA (2)dhyAna na denA(3)anyakA manaphera vi. jisameM thor3AsA farka ho mana haranA; mana moha lenaa| -coMTavaM (2) Ube, thake hue manako dUsarI = mana laganA;jI laganA(2)bhAnA; ora lagAnA; manabahalAva : rupnaa|-thq= jI karanA; mana honA; manabhAvatuM vi0 manabhAtA; dilapasaMda icchA honaa| -thI UtarI ja_=manase 'manamAnatuM, manamAnyaM vi0 manamAnA; utaranA; manameM tiraskAra ho jaanaa| jitanA jI cAhe; yatheccha -muM manamA rahI jaq= icchA pUrNa na manamojI vi0manamaujI; svacchaMda; maujI honA; manakI manameM rhnaa| -nuM melaM manavara strI0 atithi satkAra; pAhunI; = manakA mailA; khottaa| -no mela = pahunAI . aMtarakI gupta bAta (2)kapaTa ; buraaii| manava, sa0 kri0..manAnA... .. -parovaq=jI lagAnA; dattacitta manavAra strI0 jaMgI jahAz2a; yuddha-potA honA; mana lgaanaa| -besa = rucanA; manasUbo puM0 manasUbA ; irAdA; vicAra jI laganA; mana bhaanaa| - mAravaM%3 manasvI vi0 manamaujI; svacchanda (2) icchAoMko dabAnA; mana maarnaa| acche, U~ce manavAlA;manasvI(3)sthira-mI UgavU = khayAla uThanA; manameM citta; manasvI(4)mAnI; svAbhimAnI aanaa|-maaN UtaravaM = samajhameM aanaa| manA(I) strI0 matA; manAhI; niSedha -mAM gAMTha vALavI= gA~Tha bA~dhanA; manAI-hukama puM0 manAhI karanevAlA yA yAda rakhanA (2) nizcaya karanA; _jatAnevAlA hukma; niSedhAjJA gaaNtthnaa| -mAM ghoLAvU = bAra-bAra manAma(-4)j na0 manuhAra; manAvana manameM utthnaa| -mAM phUlavU, phulAvU= manAva_ sa0 kri0 manAnA harakhanA; mana hI mana phUlakara kuppA manAeM a0 ki0 'mAna' kA karmaNi; ho jAnA; itraanaa| - mUkIne, mAna jAnA; rAjI honA.. melIne = tahe dilase; jI kholakara; maniyAra puM0 dekhiye 'maNiyAra'.. mana mailA kiye binA / moTA mana-= manIoNrDara puM0 manIArDara . . udAra; dariyAdila / -vartavU = manameM manuhAra puM0 manuhAra; manAvana kyA hai yaha jaannaa-prkhnaa| -paLavU manohara vi. manohara; suMdara (2) = saMtoSa honA; mana maannaa| na0 sirakA pahanAvA; AbhUSaNarUpa For Private and Personal Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mapAva 372 ziroveSTana; udA. 'mAthA karatAM maragho puM0. muragA; murga; kukkuTakukkara manohara moTu maracI strI0 lAla mircakA paudhA(2) mapAva, sa0 ki0 'mApavu'kA preraNArthaka __ kAnakA eka gahanA; murakI (3) eka mapA a0 ki. 'mApavU'kA karmaNi AtizabAjI maphata a0 muphtameM ; binadAmoM; muphta maracuM na0 lAla mirca; mirca; miracA maphatana, maphatiyuM vi0 muphtakA; saMtakA; (2) mirca jaisA choTA magara tIkhA vyarthakA (2) muphtakhora manuSya [lA. [-mIThaM bhabharAvamaphalara na0 gulabanda; 'mafalara' namaka-mirca milAnA / maracA kaThayAM, mabalaka (-1) vi. atizaya; puSkala lAgA=burA laganA; mirca laganA.] mama puM0 ba0 va0 cabenA marajAda strI0 adaba; tamIja (2)puSTimamamama puM0 khAnA; khurAka; udA0 mArgakI AcArapraNAlI 'mamamamanI paDI che; TapaTapanI nahIM' marajAdI vi0 puSTimArgake viziSTa mamata puM0; na0 haTha; durAgraha (2) AcArake anusAra calanevAlA (2) hor3a; cddh'aa-uuprii| [-mUkavo haTha strI0 puSTimArgakI AcArapraNAlI chodd'naa| mamate caraj-haTha karanA; marajiyAta vi0 apanI marajI para avajida para AnA.] laMbita; aicchika; istiyArI. mamatAstrI0 mamatA; apanApana; ahaM marajI strI0 marajI; marjI; icchA bhAva (2)sneha, mamatA khushii| -rAkhavI, sAcavavI=marajIke mamatAku vi0 mamatAyukta; snehI anusAra baratanA.] mamatI(laM) vi0 haThI; AgrahI mamarI strI0 muramure jaise choTe dAne marajIvo puM0 samudra se motI nikAlanemamaro puM0 muramurA (2) battIkA jalA vAlA; panaDubbA; marajiyA (2) huA hissA; gula (3) ukasAnA; mautakI paravAha nahIM karanevAlA; jAna para khelanevAlA; marajiyA [lA.] ttupknaa| [-mUkabo = jhagar3A lagA denevAlI bAta dhIrese kahanA; TupakanA.] marara puM0; strI0 kaMkar3a (cUnA banAmamaLAva, sa0 kri0 kisI cIjako nekA) (2)sar3aka banAne meM kAma AnegalAneke lie muMhameM rakhakara cUsanA; vAlA ror3A; kaMkar3a; giTTI .cubhalAnA; TughalAnA marara puM0; strI0 dekhiye 'maraDATa' mamI strI0 na0 rakSita zava ; momiyA marakhag sa0 ki0 mor3anA; Ter3hA karanA maraka maraka a0 musakAte hue (2) aiMThanA; maror3anA maraka, a0 kri0 dekhiye 'malakavU' marATa puM0 ; strI0 mur3anA; Ter3hAI; aiMThana marakI strI0 mahAmArI; marI; vabA (2) Ter3hApana; vakratA; rIsa (3)garva; (haijA, plega Adi) ghamaMDa (4) nAja; laTakA maradhI strI. muragI; murgI marA, a0 ki. 'maraDavU' kriyAkA maradhU na0 muragA karmaNi; mur3anA (2) cir3hanA; koSa For Private and Personal Use Only
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maraNaziMga karanA;rIsa karanA (3)nakhare karanA; maTakanA [maror3aphalI marAzi (-zI,-si,-sI,)ga strI0 marariyo puM0 eka prakArakA ror3A jise jalAkara cUnA banAte haiM; kaMkar3a; marage puM0 maror3A; peciza; AmAtisAra maraNa na0 maraNa; mauta; mRtyu (2) nAza; tabAhI / [-bagaDaq=maraNonmukha vyaktiko sukha na milanA; duHkhI hokara maranA(2) uttarakriyA DhaMgase na honA.] maraNatola vi0 mara jAya aisA yA utanA (mAra) maraNapacArI strI0 mRtyuzayyA [jiyA maraNiyuM vi0 jAnapara khelanevAlA;mara. mara, na0 maraNa; marana; mauta maratabo puM0 maratabA; darajA; rutabA marada puM0 marada; puruSa; marda (2)vIra puruSa; marda (3)vi0 bahAdura; vIra; marda maravAI, maradAnagI strI0 mardAnagI; puruSatva (2) bahAdurI; mardAnagI maravAnA(-nI) vi0 maradAnA; mardAnA; puruSa-saMbaMdhI; mardokA (2)puruSocita; mardAnA mara a0 kri0 maranA; naSTa honA; maraNa honA (2)tabAha honA; ghATA sahanA; DUbanA; vasUla na honA; maranA (sayA; pAvanA) (3) (dhAtu AdikI) bhasma, kuztA ho jAnA; maranA (4) bhItara jAnA; sokhanA;pacanA; kisI cIz2ameM mila jAnA; maranA (5)TalanA; dUra haTanA (tucchakArameM) (6) piTanA; mArA jAnA; maranA; udA. 'sogaTI marI gii| [maratA jIvatA = (bhaviSyameM) kisI bhI dina / maravA ?=kyoM;akAraNa;khAlI; udA. 'tyAM maravA gayo hato?' | marI jaq= maranA; daba jAnA; naSTa ho jAnA (bhUkha, pyAsa, pAkhAnekI hAjata Adi) (2) murajhAnA; sUkhanA (3) piTanA;mArA jAnA (goTa; mohraa)| marI paDaq=jAna tor3akara koziza karanA; mara miTanA; mara pacanA(2) bali, nichAvara jAnA; mohita honA; maranA (kisI pr)| marI paravAra = (sabakA) mara jAnA; tabAha ho jAnA; mara mittnaa| marI phITaq= dekhiye 'marI pddvuu'| marI mathIne =marapiTakara; marate-jIte;jyoM-tyoM karake.] maravo puM0 aeNbiyA; TikorA; aMbI marasiyo puM0 marasiyA;syApA (kahanA) marahUma vi0 marahUma; svargastha marAmata strI0 marammata; durustI mariyuM na0 gola mirca; mirca (2)mircasA tIkhA-krodhI manuSya [lA.] marI na0 kAlo yA safeda gola mirca mirca marImasAlo puM0 garama masAlA (2) [lA. atizayokti; namaka-mirca / mareThaNa strI0 marAThA strI [strI mareThI strI0 mareThI vanaspati(2)marAThA mareTho puM0 mahArASTrakA nivAsI; marAThA maro puM0 mauta (2) mautakAsA duHkha mauta; zAmata; musIbata maroDa puM0 ghumAva; mor3a; (akSarakA) AkAra (2) dekhiye 'maraDATa' maroDavU sa0 kri0 dekhiye 'maraDavU' marda, maI, mardAnagI, mardAnA(-nI) dekhiye 'marada' Adi mala puM0 malla ; pahalavAna For Private and Personal Use Only
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org malakabuM malakavaM a0kri0 musakAnA; musakarAnA; muskarAnA; mulakanA [ pa . ] " 374 malakATa puM0 musakarAhaTa; muskarAhaTa (2) harSa; AnaMda malakA a0 kri0 dekhiye 'malakavuM ' malakhama, malakhaMbha puM0 malakhaMbha ; malakhama malama puM0 marahama malamapaTI (-DI) strI0, malamapaTo (ho) puM0 marahamapaTTI [ masalanA malabuM sa0 kri0 milanA ( 2 ) malanA; malAI strI0 malAI; bAlAI (2) 'krIma' malAjo puM0 adaba; lihAja ; mulAhajA (2) lihAja ke kAraNa striyoMkA paradA rakhanA yA karanA; paradA malAvaDai (lA') na0 ba0 va0 mIThe bola bolakara khuza karanA malIvo puM0 malIdA ; cUramA (2) sattvayukta khurAka ( 3 ) mAra; marammata [lA. ] vaDAvaM, mavADavaM sa0kri0 bhItara samA sake aisA karanA; a~TAnA; samAnA; bharanA [ na ho; ' moDareTa' mavAla vi0 narama; dhImA; jo jozIlA mavAlI puM0 kaMgAla; bhikhArI (2) guMDA mavALa vi0 dekhiye ' mavAla ' mazAlacI, mazAlI puM0 mazAlacI maziyAI vi0 mausIkA; mauserA mazI strI0 masi ; kAjala (2) dA~ta sAfa yA kAlA karanekA cUrNa; maMjana; missI mazI strI0 maccharakI taraha kATane vAlA choTA jaMtu; maza; macchara mazkarI strI0 masakharI; majAqa; ThaTThA makaro puM0 masakharA ( 2 ) vidUSaka ( rAjAkA ) masa vi0 jyAdA; puSkala masa na0 misa; bahAnA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir masUriyaM masako puM0 masakA; makkhana ( 2 ) zrIkhaMDa banAnekA pAnI nikAlA huA dahIkA loMdA, thakkA (3) cApalUsI; khuzAmada [lA. ] masalata strI0 sAtha milakara kI jAnevAlI vicAraNA ; masalahata ; parAmarza masalatasamiti strI0 viSayavicAriNI samiti [ gUMdhanA masaLavaM sa0 kri0 masalanA; malanA; masANa na0 masAna; maraghaTa masANiyuM vi0 masAnakA (2) zmazAna kara AyA huA ( 3 ) kaMgAla; manahUsa - asaguniyA~ [lA. ] masANiyo puM0 zavake sAtha zmazAna gayA huA vyakti ( 2 ) masAnakA bhaMgI; masAniyA masAlo puM0 garama masAlA (2) koI cIja banAnekI juTAI huI sAmagrI; masAlA (3) jor3AIke lie reta, cUnA Adi milAyA huA sAmAna; gArA; masAlA / [ - bhabha rAvavo = namaka-mirca DAlanA; rucikara banAnA; bar3hAkara kahanA ( bAta Adi ) . ] masAledAra vi0 masAledAra masiyAI vi0 dekhiye ' maziyAI ' masI strI0 dekhiye 'mazI ' ( 2 ) IkhakA eka roga masIda strI0 masajida; masjida / [-koTe vaLagavI = nekI karate karate balA pIche laganA. ] masura strI0 eka dalahana; masUra masUdo puM0 masavidA; masaudA masUra strI0 dekhiye ' masura ' masUriyuM na0 gola takiyA; masUraka; udA0 'gAlamasUriyaM' For Private and Personal Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maso maso puM0 massA; masA(2)arza; masA masorDa na0 masUr3A; masUr3hA masotuM na0 cUlhese garama baratanako pakar3akara utAranekA kapar3A; sAfI masta, mastAnA, mastAna vi0 mastAnA; masta; naze meM cUra; unmatta / mastI strI0 tUfAna; USama; udhama (2) mastI; matavAlApana; nazA mastIkhora vi0 zarAratI; UdhamI mahA puM0 mAgha mAsa; mAha mahAmArI strI0 mahAmArI; haijA mahAra puM0 bhaMgI; mehatara mahArAja puM0 mahArAja; bAdazAha (2) vaiSNavoMke AcArya (3) brAhmaNa, saMta, rAjA Adike lie saMbodhana mahArAja (4) brAhmaNa rasoiyA mahArANI strI0 bar3I rAnI; mahArAnI mahArUpaka na0 rUpaka kAvya; 'elegarI' mahArekhA strI0 (-)aisA virAmacihna nirdezaka; 'Deza' [vyA.] mahAla puM0 jilekA eka bhAga; tahasIla mahAlaka(-kA)rI puM0 tahasIladAra (sarakArI afasara) mahAlavaM a0 ki0 ThATabATase khuzImeM idhara-udhara TahalanA mahAvata puM0 mahAvata; pIlavAna mahAvaro puM0 muhAvarA; abhyAsa mahAvidyAlaya na0 mahAvidyAlaya; kAlija' mahAvirAma na0 mahAvirAmakA (:)aisA cihna; 'kolana'; visargacihna [vyA.] mahinA puM0 ba0 va0 garbha rahanA [lA.] mahino puM0 mahInA; mAsa (2)mAsika vetana; drmaahaa| [-Avavo, thavo (strIkA) mahInese honA; RtumatI honA (2)mAsika vetana milanA.] mahiyara na0 naihara; mAyakA mahiyArI strI0 ahIrina; gvAlina mahI na0 dahI mahIM a0 meM; bhItara mahuDI strI0 mahuekA choTA per3a (2) taulA; mahuekI zarAba / [-caDavI% zarAbake nazemeM cUra honA; zarAbakA nazA chAnA.] [gulaMdA; koinA mahuI na0 mahuekA phala; kolaMdA; mahuDo puM0 mahuekA per3a; mahuA . mahurata na0 dekhiye 'maharta' mahuvara strI0 madArIkA bAjA; mahabara maheka (ha) strI0 mahaka; khuzabU maheka (he) a0ki0 bAsa AnA;mahakanA mahekATa (he) puM0 mahaka; gaMdha maheNAMTU(-To)NAM (he; TaoN)na0 ba050 tAne; marmavacana mahej (he) na0 tAnA; mrmvcn|[-- ra= tAnA mAranA; phabatI kasanA.] mahetara (he) puM0 harijanoMkA mukhiyA (2) bhaMgI; mehatara mahetarANI (he)strI0 mehatarAnI; maMgina mahetala (he) strI0 muhalata; muddata; samaya mahetAgIrI (he) strI0 gumAztAgirI; kAriMdagI mahetAjI (he) puM0 dekhiye 'maheto' mahetI (he) strI0 zikSikA (2) zikSakakI strI [kAriMdA;gumAztA maheto (he) puM0 zikSaka (2)kArakuna; mahenata (he) strI0 mihanata; mehanata mahenatAj (he) na0 mehanatakA badalA; majadUrI; pArizramika; mehanatAnA mahenatu vi0 mehanatI; parizramI mahaphila (ha) strI0 mahafila; jalasA (2) vanabhojana; goTa For Private and Personal Use Only
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mahemAna ' mahemAna ( haiM ) puM0 mehamAna atithi mahemAnagata ( -ti), mahemAnagIrI, mahemAnI strI0 Atithya; mehamAnadArI; mehamAnI mahera ( haeN) strI0 mehara; kRpA; dayA maherabAna vi0 meharabAna; kRpAlu maherabAnI (haeN) strI0 meharabAnI; kRpA maherAmaNa (haeN) puM0 samudra [ kahAra mahero ( haiM ) puM0 pAlakI DhonevAlA; maharA; mahela (haeN) puM0, mahelAta (haeN) strI0 mahala mahello (haeN) puM0 mahallA; mohallA; TolA mahasUla (haeN) strI0 ; na0 mahasUla; bhUmikara; lagAna ( 2 ) jakAta ; cuMgI (3) rAjyakI kula Aya mahasUlI vi0 mahasUla -saMbaMdhI; mahasUlI mahobata (haoN) strI0 muhabbata mitratA; sneha (2) prema; muhabbata; prIti mahobatI (haoN) vi0 muhabbatI ; snehI; premI mahora (hA~) strI0 sonekA eka aMgrejI sikkA ginI; muhara (2) chApa; sikkA; muhara; mohara / [ - mAravI, lagAvavI: muhara karanA; muhara lagAnA ( 2 ) qadra karanA yA prAmANikatAkI sanada de denA; muhara lagAnA. ] = mahoyaM (haoN) na0 zataraMjakI goTI; moharA mahola ( - lAta) (haoN) dekhiye ' mahela' mahollo (haoN) puM0 dekhiye ' mahello' maLa puM0 mala; mailA; viSThA maLatara na0 nafA; kamAI; lAbha maLatAbaDuM vi0 milanasAra ; melI maLatiyuM vi0 sAthameM kAma karanevAlA; svAthI; melI - mulAqAtI ( 2 ) amuka pakSase milA huA; pakSakAra buM a0 kri0 milanA ; jur3anA; saTanA; pakSameM ho jAnA; mizrita honA (2) 376 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMjIrA eka honA; mela karanA; milanA (3) ikaTThA honA; bheMTa honA; bheMTanA; milanA ( 4 ) ekasA honA; samAna honA ( 5 ) mela honA; milanA ( 6 ) pAnA; milanA (7) lAbha honA; hAtha laganA / [maLataM AvabuM = samAna honA; ekasA honA; milanA ( 2 ) apanI jagaha para ThIka baiThatA huA honA; Thoka AnA; a~TanA / maLI javuM = eka ho jAnA; pakSameM ho jAnA; milanA | maLyA bhAInI prota = kahanebharakI, nAmakI prIti. ] maLalakuM na0 bhora; tar3akA ; prabhAta maLI strI0 gAr3Ike pahiye meM oMge hue tela aura cIthar3oMse bananevAlI kAlisa; kAlikha (2) hanumAnakI pratimA parake tela aura siMdUrakA maila. maMkoDI strI0 choTA cIMTA; choTA makor3A maMkoDo puM0 cIMTA ; ciuMTA; makor3A maMgala ( - La ) vi0 maMgala ; zubha ; kalyANa kArI (2) puM0 maMgala graha; maMgala (3) maMgalavAra (4) na0 maMgala; kalyANa; sukha (5) zubha avasara ( 6 ) maMgalagIta (7) graMtha prAraMbha kI jAnevAlI iSTadevakI stuti; maMgalAcaraNa / [ -gAvAM = lagnake samayake gIta - maMgala gIta gAnA;sohale gAnA.] [[-pharavA= byAha karanA.] maMgaLapherA puM0 ba0 va0 phere; bhA~vara / maMgaLasUtra na0 maMgalasUtra ( sadhavA striyAM galemeM pahanatI haiM) (2) striyoMke galekA eka gahanA maMgaLAvaraNa na0 maMgalAcaraNa (graMthAraMbha meM yA zubha kAryameM) (2) [lA.] AraMbha maMgAvaj sa0kri0 ma~gavAnA; ma~gAnA maMDA strI0 manazA ; icchA; vicAra maMjIrA puM0 ba0 ba0 majIre; maMjIre For Private and Personal Use Only
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMjUra 377 mAtI maMjUra vi0 maMjUra; svIkRta; sammata sAvadhAna karanA(2)abhimaMtrita karanA; maMjUrI strI0 maMjUrI; svIkRti ; sammati maMtraprayoga karake zakti denaa|-maarvo maMDala na0 maMDala; gola gherA; halakA; maMtrase vazameM karanA; maMtramugdha krnaa| kuMDalI(2)samUha; maMDalI; maMDala; jamAta -mUkavo, melabo=gupta maMtraNA, salAha (3)jilA; pradeza; maMDala (4) bAraha denA. rAjyoMkA samUha; maMDala maMtrI puM0 maMtrI; salAhakAra; saciva(2) maMDali(-lI)kapuM0 kara denevAlA, karada mukhya kAryakartA; saMsthAkA saMcAlaka rAjA; maMDalIka maMtrI; 'sekreTarI' maMDalI strI0 choTA maMDala;maMDalI;TolI; maMbavADa puM0 mAMdagI; bImArI; roga choTA samudAya; jamAta maMdira na0 maMdira; devAlaya (2)ghara; maMDaleza (-zvara) puM0 maMDalezvara maMdira (3)vidyAkA dhAma [sastI maMgvaM sakri0 mustaidIse lgnaa;juttnaa| maMdI strI. maMdatA; kamI (2) maMdI; miDayA rahevaM = kisI kAmameM mustaidIse maMI vi0 maMda; dhImA; susta (2)bojha lage rahanA; juTanA.] mA (niSedhArthaka)a0 mA; mata; na / maMgaLa,maMgaLa (-LI)ka, maMDaLI, maMDaLeza mA strI0 mA; mAtA; maa| [-tuM pay (svara) dekhiye maMDala' Adi = mAMjAyA; mAMjAyI; sagA; sahodara.] maMDANa na0 AraMbha; nIva (2) kueMkI mAIkAMgalaM vi0 mAtAkA kahA karaneghiranI aura usake sAthakI lakar3iyA~ / vAlA (2)nAmarda; Darapoka; nirbala [-kara, mAM AraMbha karanA; kisI mAIla puM0 mIla kAmakI buniyAda DAlanA.] mAkaDa (-) puM0 khaTamala maMgava, sa0 kri0 'mAMDavu' kriyAkA preraNArthaka; zurU karAnA mAkha strI0 mkkhii| [-bI javI maMDagaI ma0kri0 'mAMDarbu'kA karmaNi ( telamA ) = kamajora banakara cupa maMtara puM0 dekhiye 'mNtr'| [-mAravA= ho rahanA; khisiyaanaa| -mArIne maMtrase prabhAvita karanA; jAdU karanA.] nIcovavI= bahuta kaMjUsIse brtnaa| maMtaravu sakri0maMtra dvArA vazameM karanA; mAkho mAravI = makkhI mAranA; kucha maMtrakA asara DAlanA (2) bharamAnA; na karanA; bekAra baiThA rahanA; jUtI sikhA denA[lA.][maMtarI jaq=ghokhA, caTakhAte phiranA.] cakamA dekara le jAnA; udA. 'mArA mAkhaNa na0 makkhana (2)[lA.] khuzArUpiyA maMtarI gayo'. mada; caapluusii| [-copaDavaM, lagAva, maMtra puM* maMtra (zabda yA zabdasamUha) (2) = cApalUsI, khuzAmada karanA.] kAnameM kahI jAnevAlI bAta; maMtraNA; mAkhaNacora puM0 mAkhanacora; zrIkRSNa salAha; maMtra |-aapvodiikssaa denA; mAkhaNiyuM vi0 makkhana jaisA mulAyama maMtra denA (2) samajhA, sisA denaa| (2) khuzAmadI [lA.] -phUMkabo = kAna phUMkanA; citAnA; mAkhI strI0 dekhiye 'mAkha'; makkhI For Private and Personal Use Only
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAga 378 mAga puM0 mArga; rAstA (2) jagaha; mAjavyaM vi0 mAMjAyA; sagA; sahodara baiThaka (3)sthAna ; avakAza; guNjaaish| mAjAI strI0 mAMjAI; bahana [-Apavo, devo= kisIko baiThane mAjAyuM vi0 mAMjAyA; eka mAMkA Adike lie jagaha denA(2)satkAra mAjAyo puM0 mAMjAyA; bhAI krnaa| -karavo = rAstA kara denA; mAjI vi0 mAjI; pahalekA; AgekA , mArgameMse haTa jAnA (2)avakAza yA (2) marahUma; svargavAsI (3) strI0 dAdI jagaha kara denaa| -mUkavo (nI (4) aMbA mAtA (5) mAI AgaLa) = kisIse ghaTiyA, nikRSTa mAjhama vi0 bIcakA; majhalA; maMjhalA honaa| -mukAvavo(-nI pAse)-zreSThatA mAmA strI0 maryAdA; hada / [-choravI, kabUla karAnA; lohA manavAnA.] __ mUkavI = maryAdAkA tyAga krnaa| mAga (ga,) strI0 mAMga; khapata (2) -sAcavavI maryAdAkA pAlana karanA.] taqAjA; pAvanA mAMganA mATalI strI0 maTakI; choTA maTakA mAgaNa puM0 bhikhArI; maMgavA; maMgana mATalaM na0 miTTIkA eka baratana; maTakA (2)na0 mAMganA; yAcanA mATI strI0 miTTI(2)mAMsa / [-DokavI = mAgaNiyAta vi0 bhikhamaMgA; maMgana; aiba para paradA DAlanA; miTTI ddaalnaa| Tukar3agadA [(2)khapata; mAMga . -yaq=bigar3a jAnA; miTTI honaa| mAgaNI strI0 mAMga; savAla ; prArthanA -mAM maLI jaq = miTTImeM milanA; mAga- na0 mAMga; mA~ganA (2) lenA; naSTa honA.] [mada; puruSa pAvanA (3)bandI-pratyarpaNa; 'eksTre- mATI vi. jorAvara (2) puM0 pati (3) ddishn'| [-karavU = mAMganA.] mATe (0karI ne) a0 lie; vAste; mAgatuM vi0 mAMga karatA huA(2)na. -ke kAraNa (2) isalie; isa kAraNa lenA; pAvanA mArcha vi0 azubha ; burA; anisstt|[maag, sa0 kri0 mA~ganA; yAcanA karanA; lAgavaM burA laganA; dila dukhI honA.] kucha denekI prArthanA karanA (2)vApisa mArI strI0 mA(2)durgA; AdyA zakti; deneke lie kahanA |[maagii khAvU Tukar3e mAtA [himmatavAlA mAMgakara jInA / mAgyA meha =mAMga yA mADIjAyo puM0 vIra puruSa; mAIkA lAla; jarUratake anusAra meMha (barasanA).] mADha puM0mahala; maMjilavAlI suMdara imAmAgazara puM0 mArgazIrSa mAsa; agahana; rata, AlIzAna imArata (2) mahallA, . maMgasira [viSayaka) TolA (3) eka rAga mAguM na0 mAMga; maeNganI (prAyaH lagna mANa (Na,) strI. panacorA; gAgara mAchaNa strI0 macchImArakI yA macchI mANavU sa0 kri0 anubhava karanA; bhoganA mAranevAlI strI; mallAhina; machuina a0kri0 khuza honA; majA lUTanA mAchalI strI0,(-la) na0 machalI mANasa puM0 na0 manuSya'; iMsAna / [-nI mAchI puM0 machuA; macchImAra (2)mAjhI; varNamAMthI UThI javU, nIkaLI javaM, mallAha; mAMjhI mANasamAMthI nIkaLI jaq=iMsAniyata For Private and Personal Use Only
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mANasAI 379 mA gaeNvAnA (2) napuMsakatA prApta karanA; mAthu na0 sira;khopar3I(2)ghar3ake UparapuruSatva gavAnA.] kA bhAga; sira (3)kisI cIjakA mana mANasAI strI0 manuSyatA; iMsAniyata bhAga;mAthA; sir| [mAthA upara(hovaM) mANiyo puM0 ghiyAMDA =murabbI, saraparasta honA (2) siranANI strI0 bAraha manakI taula (kaccI) mAMkhoM para honA; sammAnya honA;udA0 mANeka na0 mANika ; mAnika 'mAvyA to mAthA upr'| mAyAnA vALa mANekaThArI strI0zaratpUrNimA; kojAgara ghasAI javA=bahuta duHkha sahana karanA mAtabara vi0 khuzahAla ; tAlevara (2) adhika parizrama uThAnA par3anA; mAtuM (0tAtuM) vi0 hRSTa-puSTa (2)matta sira khapAnA |maayaanu pharela, phATela = mAtrA strI0 bArahakhar3ImeM varNake Upara kisIkA kahA na mAnanevAlA; sarakarA / lagAyA jAnevAlA () yaha cihna mAthAno maNi, mugaTa = saradAra; siramAtrA(2)kAvya yA saMgItameM eka svarake tAja (2) pati; siratAja / mAyAmA uccAraNameM laganevAlA kAla; mAtrA gajaghAlyA hovA=kisIse na dbnaa| (3) dhAtukI bhasma; rasAyana (4) mAyAmAMTapalA vAgavA%3DThokara uThAnA, kisI cIjakA yogya parimANa; mAtrA; duHkhakA anubhava karanA / mAyAmA dhULa pramANa [vRtta ghAlavI% ijjata para pAnI phernaa| mAtrAmeLa chaMda puM0 mAtrika chaMda; mAtrA- mAyAmAM pavana bharAvo ghamaMDameM pUra mAyAkUTa strI0 mAthApaccI; jhaMjhaTa; hokara akar3akara calanA; itarAnA pacar3A(2)bekAra zrama, balA; carakhA, (2) sira cakarAnA; cakkara aanaa| jhaMjhaTavAlA kAma mAyAmAM bhUsaM bharAvaM = galatafahamI yA mAyAkUTiyu vi0 jhaMjhaTavAlA; jhaMjhaTI vahamakA bhUta savAra honaa| mAyA mAgAsIka strI0 mAthApaccI; jhaMjhaTa vagaranu = niDara; jAna para khelanemAyAdITha a0 prati manuSya ; fI AdamI vaalaa| -Apaq=sira denA; prANa mAyApharela(-lu) vi0 siraphirA; nichAvara krnaa| -uThAva dekhiye miz2AjavAlA; krodhI 'mAyuM uuNckvuu'| -UMcakaQ=sira mAyAphoDa strI0 sirapaccI; mag2ajapaccI uThAnA; viroSa, mukAbalA krnaa| mAyAphoDiyuM vi0 jhaMjhaTI (kAma); -UMcu rAkhaq = sira UMcA karanA; bakher3iyA (manuSya) AtmasammAnapUrvaka rahanA; mag2arUrI mAyAbhAre vi0 miz2AjI; sarakaza rakhanA; sira uksaanaa| -kApaq= mAthAvaTI strI. vaha kapar3A jo sAr3ImeM bahuta nukasAna pahuMcAnA (2)dagA denaa| sirake nIceke hisse meM siyA jAtA hai -kUTaq= mag2az2a caTa kara jAnA (2) (2) sira parake kapar3e para par3e hue sira dhunanA; sira para khAka ur3AnA; telake dhabbe(3)sirakA bhAga; pezAnI; zoka krnaa| -khabavALavaM, khaNaq= mAthA(4)AbarU [lA. [vAlA kara vicArameM par3a jAnA; socameM par3anA mAmAvero puM0 phI AdamI liyA jAne- (2) zaramiMdA honA; khisiyA jaanaa| For Private and Personal Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAthe 380 -bAlag= dekhiye 'mAyuM maarvu'| -yUma tha, ghaDavU = sira ghUmanA, cakarAnA; sirameM darda honaa|-cddaav_% sira khaanaa| -mIkavU =mAthApaccI krnaa| -namavU = Adara yA bhakti honA, vaMdanA krnaa|-jmaav-sir navAnA, tAbedAra bnnaa| -pakAvavaM = sira khaanaa| -pAka, pAkI jaq= magrajapaccIse Uba jAnA (2)sira dukhane baanaa| -kara = cakkara AnA; sira ghUmanA (2)kruddha honaa|-phaattq=dhuup, darda yA badabUse sirameM darda honA; sira ghUmanA:(2)gussA AnA, honaa| -phoDaq=mAthApaccI karanA; sira khpaanaa| -bhAMgaq= ghamaMDa cUra karanA (2) nukasAna phuNcaanaa| -bhAre pay= garva yA mijAja bar3ha jAnA; dimArA car3hanA (2) sira bhArI honA, sirameM darda honaa| -bhoMyamAM ghAlavaM 3 sira jhukAnA; lajjita honA; jamInameM gar3a jaanaa| -mAravaM = kisI bAtameM mana lagAnA, jI lagAnA (2) sira mAranA; bIca-bacAva karanA; TAMga bhar3AnA; dakhala denA / -raMgag=sira tor3anA, phodd'naa| -sopavU =zaraNameM jAnA (2) jAna denA; sira denA.] mAye a0 Upara; udA0 'ghA mAthe pATo bAMdhyo'(2)sirake Upara / [-Avaq= (strIkA)RtumatI honA (2) jimme par3anA; sira par3anA (3) U~cAI para mAnA, U~ce AnA (sUrya, pataMga aadi)| -oDhaq= sAr3I ThIka mAthe para or3hanA (2) jimme lenA; sira para lenA (3) divAlA nikaalnaa| -orAvaM =javAbadArI yA jokhama dUsare para DAlanA; sira DAlanA; matthe mar3hanA (2) dhokhA dekara mAla becanA; gale mddh'naa| -gALa caDavI =aiba lgnaa| -gALa mUkavI =aiba lgaanaa|-baav = svIkAra karanA; sira-A~khoM para honA (2) sira car3hAnA; bahakAnA; gustAkha bnaanaa| -caDI besabuM, gharI vAgavU- hukma na mAnanA; muMhalagA honA (2) kisIkI sattA hathiyAnA (3) bar3hiyA yA bar3hakara honaa| -chogI mUkavI=bigAr3a DAlanA; naSTa karanA (2) nukasAna karanA; hAni phuNcaanaa|-jhaadd UgavAM bahuta kaSTa par3anA; sira para pahAr3a girnaa| -TAla paDavI = javAbadArI yA bhAra vahana karate karate yA anubhavakI ThokareM khAte khAte bUr3hA honaa| -thI utArI nAkhaq=sirase bojha utAranA; kisI bhAra, dAyitvase mukti prApta karanA; pIchA chudd'aanaa|-dhuul ghAlavI= kalaha khar3A karanA (2) apane Upara doSa yA kalaMka le lenA (3) apane Apako kalaMkita karanA;khudaM apamAnita honaa| -paDa-z2imme A par3anA; sira para mA par3anA (2) - ke kAraNa ghATA sahanA par3e aisI hAlatameM A par3anA; udA0 'amuka mAla mAthe pddyo'| -pADavU = sira mddh'naa| -mAra_= jisameM ghATA sahanA par3e aisI cIja kisIke gale mddh'naa| -mota bhamag= sira para mautakA khelnaa| -rAkhay = jimme lenA; sira lenaa| -levU = jimme lenA (2) apane Upara le lenA (jhagar3A, ghATA aadi)|-bhorkuN% dekhiye 'mAthe levN'|-haath pheravavo, For Private and Personal Use Only
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mAporTa mUkavI : = apanA guNa-svabhAva dUsareko denA (2) AzIrvAda denA / - hovUM = RtumatI honA ( 2 ) jimmedArI honA; sira honA; jimme honA (3) siraA~khoM para honA. ] mApoDaM na0 sira DUba jAya utanI gaharAI; puruSa ; U~cAI, gaharAIkI eka mApa mAvaLiyaM na0 gaMDA yA tAvIz2a rakhanekA sone-cAMdIkA khAsa AkArakA AbhUpaNa; caukI; tAvIja mAdhukarI strI0 ghara-ghara jAkara bhikSA mA~ganA; madhukarI (bhikSA) mAdhyamika vi0 mAdhyamika; madhyakA (2) prAraMbhika se AgekA; ' sekaMDarI ' mAdhyamika zALA strI0 'hAIskUla '; mAdhyamika zAlA mAla na0 mAna; pratiSThA (2) Adara; sadbhAva (3) abhimAna ; mAna ( 4 ) taula; tola ; nApa; mAna (5) 'logerI ' [ga] / [ - Apa bebuM = satkAra karanA; mAna rakhanA; mAna denA / - bhAgavuM = vizeSa Ajiz2IkI apekSA rakhanA; mAnakI icchA karanA / - - mAM rahebuM = ghamaMDa yA bar3appanameM rahanA / - mUkabuM = abhimAnakA tyAga karanA / -rAkhayaM = mAna rakhanA; bAta rakhanA ( 2 ) mAnabhaMga na ho aisA karanA; pratiSThA banAye rakhanA. ] [ lIfa-mepa' mAnacitra na0 mAnacitra; nakzA ; 'rimAnata (-tA) strI0 manautI; mAnatA mAnava vi0 mAna denevAlA; mAnaprada (2) avaitanika; 'oNnararI' mAnapAna na0 mAna; Adara ( 2 ) pratiSThA mAnabhaMga puM0 mAnabhaMga; apamAna (2) vi0 apamAnita 381 mAphI mAnamaratavo puM0 mataMbA; pratiSThA mAnamaryAdA strI0 adaba; lihAja mAnavaMtuM vi0 mAnanIya; pratiSThita mAnavI vi0 mAnava; manuSya saMbaMdhI; manuSyocita ( 2 ) puM0 manuSya; mAnava mAnavaM sa0kri0 mAnanA; svIkAra karanA; qabUla karanA (2) mAna karanA; ginanA; kucha mUlya - mahattvakA samajhanA (3) manautI mAnanA [ lAr3alA mAnItuM vi0 khAsa premapAtra;ati pyArA; mApa na0 mApa; parimANa; nApa; mikadAra; vajana (2) [lA.] pratiSThA; vaqaata ( 3 ) hada; hisAba / [kADhavu, jobuM = mApanA; nApanA ( 2 ) aTakala bA~dhakara aMdAz2a lagAnA ( 3 ) tAqata dekhanA; bala parakhanA / - khoM= ijz2ata gaMvAnA; vaqaata na rahanA / - rAkhavu : = mAna rakhanA (2) hada yA mAtrA yA pramANa rakhanA. ] mApaNI strI0 napAI; paimAiza mApaluM na0 nApanekA pAtra ; napuA mApavaM sa0kri0 nApanA; mApanA; pai Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAiza karanA ( 2 ) paidala jAnA [lA. ] mApiyuM, mApuM na0 nApanekA baratana yA sAdhana; napuA mAphaka vio anukUla; rucikara; muAfiqa (2) a0 - ke anusAra; mutAbiqa mAphakasara a0 pramANake anusAra; pramANataH; hisAba se mAphI strI0 mAfI ; kSamA (2) jAne denA; mukti; mAfI / [ - ApavI, bakSavI - mAfa karanA (2) kSamA bakhzakara chor3a denA / - maLavI = mAfI milanA (2) mukti milanA ( fIsa kara Adise). ] , For Private and Personal Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAphIpatra 382 mAraphatiyo mAphIpatra puM0; na0 mAfI mAMganevAlI mAyA strI0 mAyA; prakRti; avidyA yA denevAlI ciTThI yA patra (2) kapaTa; mAyA; dhokhA; iMdrajAla mApho puM0 ratha; muhAfA (3) [lA.] mamatA; mAyA; sneha (4) mAbApa na0 ba0va0 mAtApitA; mAMbApa mamatAkA koI bhI viSaya (5) dhanayA mAtR-pitRtulya vyakti (2) kisI dault;maayaa| [kAcI mAyA = dhokhA bAtakA AdhAra, utpattisthAna yA mUla- khA jAya aisA manuSya / pahoMcelI mAyA kAraNa [lA.]; udA. 'A kharcanAM = pakkA; kisIse chalA na jAya aisA mAbApa batAvo' manuSya / -karavI=sneha karanA;prIti mAma strI0 mAyA; mamatA (2)Azcarya; jodd'naa| -thavIrAga, sneha honaa| tAjjuba (3). dhairya ; dRr3hatA (4) Teka ; -rAkhavI=mamatA, rAga rakhanA.] mamattva [ladAra mAyAmamatA strI0 dayA; mAyA ; snaha mAmalatadAra puM0 mAmalatadAra; tahasI mAra puM0 mAra;tAr3ana;coTa (2) mauta;mAra mAmalo puM0 mAmalA ; paristhiti ; bAta (3) mArAmAra; vipUlatA; adhikatA (2) nAjuka samaya ; ar3I; saMkaTakA [laa.)| [-khAvo = mAra khAnA (2) samaya / [-kAbUmAM Avavo mAmalA ghATA sahanA / -paDavo = mAra milanA --paristhiti kAbUmeM aanaa|-viiphrvo (2) nuqasAna pahu~canA / kAmano mAra =mAmalA bipharanA, kisIke qAbUke cAlavo = mArAmAra kAma clnaa| bAhara honA; bAta hAthase jAtA.] mUDha mAra, mUMgo mAra = mIThI mAra.] mAmA puM0 ba0 va0 mA~kA bhAI; mAmA mAraka' vi0 marakahA;hathachuTa; marakhanA (2)zatru; cora [lA. 1 [-maLavA = mArakUTa strI0 mArakuTAI; mArapITa cora milanA] mArakeTa na0 mArkeTa ; maMDI mAmAmAtInuM karavaM = sage-saMbaMdhiyoMkA mArako puM0 mArakA; nizAna ; chApa (2) pakSa lenA yA tarafadArI karanA ifarAta; vipulatA mAmAjI, mAmAsasarA puM0 ba0 va0 pati mArakhAu vi0 jo sadA mAra khAye ; piTTa yA patnIkA mAmA; mamiyA sasura mAraga puM0 dekhiye 'mArga' mAmI strI0 mAmAkI patnI; mAmI mArajhUDa strI0 eka dUsareko mAranA aura mAmIjI, mAmIsAsu strI0 pati yA ThokanA; mArakuTAI patnIkI mAmI; mamiyA sAsa mAradaDI strI0 geMdase khelanekA eka khela; mAmUla na0 mAmUla, rivAja geMdatar3I [pITanA; mArapITa mAmUlI vi0 mAmUlI ; sAdhAraNa mArapITa strI0 eka dUsarekA mAranA aura mAmeraM na0 dekhiye 'mosALaM' mAraphata a0 dvArA; z2ariye; mArafata mAmo puM0 mAkA bhAI; mAmA (2) zatru; (2)strI0 Ar3hatiyA yA dalAlake dvArA cora [lA.] kAma karanekI rIta (3) dalAlI; Ar3hata mAyakAMka (-ga)luM vi0 nAmarda; kAyara mAraphatiyo puM0 dalAla; Ar3hatiyA; mAyano puM0 mAnI; artha (2) hetu; irAdA ar3hatiyA. For Private and Personal Use Only
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 383 mAlatuM mAraphADa strI0 mArapITa cIjakI kamI honA; na milanA (2) mAra, sakri0 mAranA; coTa pahuMcAnA; kI kamI na honA; milanA.] AghAta karanA; ThoMkanA; pITanA (2) mAraMmArA strI0 mArapITa; lar3AI mAra DAlanA; jAna lenA (3)pIche rela mArAmAra(-rI) strI0 lar3AI; vAradenA; mAra haTAnA; bhagAnA; khader3anA dAta (2) taMgI; kamI (4) viziSTa guNa-dharmakA nAza karanA; mArItArI (mA', tA') strI0 gAlIbaravAda karanA(camar3I);phor3anA(gavAha) galauja; tU-tU, maiM-maiM (2)niMdA / (5) lUTanA; dhAvA bolakara lUTa lenA mAtAraM kara = bhedabhAva rakhanA (gA~va; nafA ; khajAnA);jozase koI mAro puM0 jallAda;vadhika(2)mArAmAra, kAma karanA; vyartha koziza karanA; vAra para vAra (karanA)(3) [lA.] ifa(phaMkA) mAranA (6) asara ho aisA rAta; vipultaa|[-claavvo = mArAprayoga karanA; mAranA (tAnA, mAra, lagAtAra prahAra karanA (2)[lA.] vacana, A~kha, gapa Adi) (7) prahAra bacchA bhojana milane para khUba khAnA; karaneke lie pheMkanA; calAnA (tIra, hAtha mAranA.] talavAra Adi) (8)rokanA; sahanA; mArka puM0 mArakA (TreDamArka) (2) aMka; mAranA (bhUkha ; mana) (9) dhAtukI bhasma, naMbara(parIkSA Adike phalameM) ... kuztA karanA; mAranA (10)coranA; mArga puM0 mArga; rAstA (2)rUr3hi; prathA; har3apanA;mAla mAranA [lA.](11)lagA- cAla (3) dharmamata; paMtha; saMpradAya / nA; ThoMkanA ; gAr3anA; cubhAnA, mAranA; [-kADhavo= nibaTArA karanA; hala jabAna baMda karanA (tAlA, thigalI, karanA; rAstA nikaalnaa| -levo= kAga, loMdA, kIla Adi) (12)paTa- mArga grahaNa karanA (2)prathA grahaNa kanA; de mAranA; udA. 'mAthAmAM karanA (3) rAstA lenA; upAya lenA.] mAravu' (13) -kA asara, jhA~kI yA mAla puM0 mAla; sAmAna; asabAba (2) vedanA dikhAI denA (camaka, bhApa, dhuMdha dhana-daulata; mAla (3) [lA.] sattva lApana,phIkApana Adi)(14)jabaradastI haqIqata ; hastI; mAla (4)miSTAnna; yA dhokhA dekara gale mddh'naa|[maarii khAvU miThAI;mAla (5)gaaNjaa|[-maarvo%D =mAla mAranA; hdd'pnaa| mArI nAkhavU rizvata, khayAnata Adise paisA paidA =jAnase mAra DAlanA (2)ghUsa dekara karanA; mAla mAranA.] apanA bnaanaa| bhArI pADavU = mAra mAlakAMka (-gaNI strI0 mAlakaMganI DAlanA (2)eka sAtha har3apanA yA prApta mAlako strI0 mAlikI; svAmitva karanA; rupayA maarnaa| mArI mUkavU mAlakIhaka (kka) puM0 mAlikAnA haka; = sarapaTa daudd'naa| mA jaq= mArA svAmitva; mAlikI jAnA (yuddha meM) (2) cATA yA hAnimeM mAlakhaM na0 dhAtuke tAra yA DoremeM piroA par3anA / mAyuM mAyuM pharavU % mArA- kara rakhA huA kAgraja yA ciTThiyoMkA mArA phirnaa| mAyuM pharavU =kisI __ Dhera(2) bar3I maalaa| [hADakAMnamAlakhaM For Private and Personal Use Only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAlagArI = sUkhakara sirpha haDDiyAM raha gaI hoM aisA (zarIra); kaMkAla'; asthipaMjara.] mAlagArI strI0 mAlagAr3I mAlaNa strI0 mAlIkI strI; mAlIkA pezA karanevAlI strI; mAlina (2) nAkameM honevAlI phusI mAlavaNI puM0 mAlika [jAti mAlapArI puM0 saurASTrameM ahIrakI eka mAlapANI na0 ba050 miSTAnna ; susvAdu bhojana; mAla / [-karavA = tara mAla khAnA;mAla ur3AnA (2)mAla mArakara nihAla honA.] mAlapUno(-Do)puM0 mAlapUmA, mAlapUr3A mAlama puM0 jahAjameM rakhe mAlakA hisAba rakhanevAlA (2)karNadhAra; mAMjhI mAlamatA strI0 sthAvara aura jaMgama milakiyata; mAlamattA mAlamalIdo puM0 mAla-malIdA mAlamasAlo puM0 miSTAnna; tara mAla(2) / upayogI mAla asabAba; sAmagrI mAlamilakata strI0 dekhiye 'mAlamatA' mAlika-puM0 mAlika; svAmI (2)paramezvara;mAlika [Adi mAliko,mAliko haka dekhiye 'mAlakI' mAliza (-sa) strI0 mAliza mAletujA(-jjA)ra na0 bar3A vyApArI (2)vi0 bar3A mAladAra mAvajata (mA')strI0 tImAra; sevATahala; rakhavAlI [mahAvaTa (mAgha mAsameM) mAvaLaM na0 bagaira mausimakI bAriza; mAvariyaM vi0 mAMkI godameM yA mauke ' kahane meM rahanevAlA (2)Darapoka, kAyara mAva(-bI)tara na0 ba0va0 mAMbApa mA a0 kri0 samAnA; baeNTanA; apanI jagaha ThIka A jAnA; mAnA [pa.] mAvo puM0 mAvA; khoyA (2) phala bAdikA gUdA; mag2aja (3)satta;mAvA mAzI strI. mosI; mAsI; khAlA mAzUka strI0 mAzUkA; premikA mAsika vi0 mAsa-saMbaMdhI; mAhavAra; mAsika (2)na0 mAsika-patra;mAsika (3) (striyoMkA) mAsika dharma (4) ba0 pratimAsa; mAhavAra mAsiyo puM0 mRtakakA eka sAla taka hara mAsa kiyA jAnevAlA zrAva; mAsika (2)eka -pretabhojana mAso puM0 tolekA bArahavA~ bhAga;mAzA mAso puM0 mausIkA pati; mausA; lAlU mAstara puM0 mAsTara;zikSaka(2)karmacArI: __ amaladAra(DAka, rela, mila AdikA) mAha puM0 mAghakA mahInA; mASa; mAha mAhita vi0 vAqifa;jAnakAra; mAhira mAhitagAra vi0 vAqifakAra; jAnakAra mAhitI strI0 jAnakArI; vAqifakArI (2)patA; khabara ['mAhe phAgaNa' mAhe a0 amuka mahInA-isa arthameM;udA0 mAhyaruM na0 lagnamaMDapa [mAla mALa strI0 mAlA (2)carakhekI mAlA; mALa puM0 nirjana, vIrAna ghAsakA pradeza (2)maMjila ; khaMDa; makAnakA darajA mALakhaM na0 dekhiye 'mAlakhaM' mALaNa strI0 dekhiye 'mAlapa' mALaNa na0 chAjana; ataravana mALa, sa0 kri0 chAnA (chappara) mALA strI0 mAlA; manake, puSpa Adi pirokara banAyA huA hAra(2)japamAlA (3) kisI bhI cIjakI mAlA-sI saMkalanA, mAlA; zreNo; AvalI; udA. 'graMthamAlA' [-apavI=mAlA pheranA, bhagavadbhajana karanA (2) kI bATa For Private and Personal Use Only
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAchi 385. mAn, johanA; bAra-bAra yAda karanA; pratIkSA baiThaka U~cI caukI; tasta (2)gADIkI karanA (3) akiMcana bananA; kAmakAja- dhurIke UparakA takhtA; macAna rahita honA,khAlo baitthnaa|-maalvii% mAMcI (0) strI0 khATa (2)maciyA; virakta bananA, sAdhu bnnaa| -pheravabI caukI jaisA Asana = dekhiye 'mALA jpvii'| -lebI= mAMco(0) puM0 dekhiye 'mAMcaDo'(2) dekhiye 'mALA jhAlavI'.] caarpaaii| [-bhUkavo= palaMgako lAta mALiyuM na0 maMjila ; makAnakA darajA mArakara khar3A honA; bImArIse svastha (2)asabAba rakhaneke lie chapparake nIce honA.] banAyA huA choTA macAna; TA~r3a; pATA mAMjara(0) strI0 tulasI AdikI sIMkoM mALI puM0 mAlI; bAg2abAna (2)phUla para lage hue choTe ghane phUla ; maMjarI becanevAlA (2) sukhatalA (jUtekA) (3)murge ke sira parakI coTI; kalagI mALo puM0 ghoMsalA; nIDa (2) bahuta mAMjaraM (0)vi0 kaMjI A~khoMvAlA; kaMjA kuTuMba raha sakeM aisA cAra-pAMca maMjilA mAMjavaM(0)sakri0 mAMjanA [mAMjhA makAna (3)khetakA macAna; maMca mAMjo (0)puM0 pataMgakI mAMjhA do huI Dora; mAkaDa (0) puM0 khaTamala mAMDa(0) a0 jyoM-tyoM karake; muzkilase mAMkaDI(0) strI0 vAnarI;baMdarI;markaTo mAMDagI (0) strI0 chata yA maMjilakI (2)cakkIke UparavAle pATameM pahanAI UMcAI (2)sajAvaTa huI lakar3I; mAnI (3) mathAnIke DaMDemeM mAMDa mAMDa (0) a0 jyoM-tyoM; kisI lagI kaTAvadAra khoriyA jo mayanI para taraha; bahuta muzkilase; marate-jIte jamakara baiTha jAtI hai(4)mavezIke garAMva mAMDavALa (0)strI0 nirNaya ; samajhautA ke phaMdemeM pahanAI jAnevAlI lakar3IkI phaisalA; nibaTArA . gullI (5) halake UparakI vaha Ar3I mAMDavI strI0 gharake sAmanekI UMcI baikhUTI jise pakar3akara halavAhA jora detA Thaka (2)osArA;sAyabAna; barAmadA hai (6) nIle raMgakI bhaiMsa (7) camar3IkA (3)navarAtrameM bahuta diye rakhaneke lie eka roga (8) ghor3IkI eka jAti banAI gaI bar3I dIvaTa jaisI racanA (4) (9)makar3I; lUtA jakAta lenekI jagaha; cuMgIghara (5) mAMkaDokUkaDI (0) strI0 eka jaMtu; bAjAra; cauka (6)mUMgaphalI . . lUtA (isake pezAbase phaphole uThate haiM) mAravaM(0) sa0 ki0 zUrU karanA (2) mAMka (0) na0 lAla muMhakA baMdara; markaTa likhanA; noTa karanA (3) sajAnA; mAko(0)puM0 lAla muMhakA baMdara; markaTa taratIbase rakhanA (4) yojanA karanA; mAMkaNa (0) puM0 khaTamala sthApita krnaa| [mAMgI. vALavaM = mAMsa (0) strI0 dekhiye 'mAkhI' phaisala karanA; nivaTArA karanA (2) mAMgavaM(0) sa0 kri0 dekhiye 'mAgavaM' pAvanA chor3a denA, jAne denA (3)baMdra mAMvaDo(0) puM0 macAna (2)maMca; U~cI rakhanA; multavI rakhanA. gu. hiM-25 For Private and Personal Use Only
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mAMDavo mAMDavI (0) puM0 maMDapa maMca-maMDapa ; ma~r3avA (2) [lA.] kanyA; beTI / [ -Avavo = beTI janmanA / - Ubho vo = beTI byAhake yogya honA. ] mAMDavAmaharata, mAMDavAmurata (0) na0 kanyAke ghara lagna maMDapa sthApita karanekI vidhi yA muhUrta mAMdagI (0) strI0 mAMdagI; bImArI mAMdalaM (0) vi0 sadA bImAra rahanevAlA; mA~dA (isase ) durbala; DhIlA; susta mAM (0) vi0 mA~dA; bImAra; rogI mAMsAjuM (0) vi0 (2) na0kabhI bImAra, kabhI svastha yA taMdurusta mAMsa (0) na0 mAMsa; gozta ; AmiSa mAMsamATI (0) na0 ba0 va0 mAMsa mAhI ( hai ) a0 aMdara; meM; bhItara mAhelaM (0) vi0 bhItarakA mAMho mAMhe (0) a0 ApasameM mAluM vi0 aMdarUnI ; bhItarakA freere sa0 kri0 mIcanA ; mUMdanA freere puM0 micakAnA; jhapaka micAmaNAM na0ba0va0 A~khoMko bAra-bAra kholanA aura baMda karanA; A~khamuMdAI (2) A~khase izArA karanA; izArebAz2I micAbuM a0 kri0 'mIcabuM ' kA karmaNi; (A~khoMkA) micanA; mu~danA mijabAna puM0 mez2abAna; mehamAnadAra mijabAnI strI0 jiyAfata ; dAvata (2) mehamAnanavAjI; mejabAnI / [-uDAbabI, karavI = dAvatakA majA lUTanA. ] mijalasa strI0 nAca - raMgakI mahafila ; jalasA (2) majalisa; sabhA fruits ro ( kivAr3akA) kabjA, kulAbA mijAja puM0 gussA (2) abhimAna; ghamaMDa; miz2Aja (3) tabIata; miz2Aja / 386 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir citrI [-karavI = kruddha honA; gussA karanA (2) mijAja, ghamaMDa karanA; itarAnA / -savo khovo, javo = kruddha honA / - ThekANe na hovo = gussA karanA; Apese bAhara honA. ] [ mijAjI; ghamaMDI mijAjI vi0 gussaila; krodhI (2) miTAva sa0 kri0 miTAnA miNAyeM a0 kri0 nazA chAnA ( 2 ) (mavezIkA) dUSa car3hAnA;dUdha curA rakhanA mitrAcArI strI0 mitratA; maMtrI; dostI minAra ( -ro) puM0 mInAra miniTa strI0 minaTa miyAuM na0 billIkI bolI; myA~va miyAna na0 miyAna miyAM puM0 musalamAna sajjana (2) sammAnita musalamAnakA saMbodhana; miyA~ mirAta strI0 daulata ; pUMjI mila strI0 mila ( prAya: kapar3ekI) milakata strI0 dhana-saMpatti ; jAyadAda; milkiyata milana na0 milana; mulAqAta ; bheMTa milanasAra vi0 milanasAra milakAmadAra, milamajUra puM0 milamajadUra milApa puM0 milApa ; mela; bheMTa milAvaTa strI0 milAvaTa; mizraNa milAva sa0kri0 milAnA; mizrita karanA miva na0 misa; miSa; bahAnA / [ ne miSe: = -kA bahAnA banAkara; - ke miSa. ] misara na0 misra (deza) misarI strI0 sAfa karake jamAI huI cInI ; misarI misAla strI0 udAharaNa ; misAla ( 2 ) va0 kI taraha; ke anusAra mistrI puM0 hoziyAra kArIgara; mistarI For Private and Personal Use Only
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mISa 387 mIca, sa0 kri0 (mAsa) mIcanA; vyaktike abhAvameM) mUlyarahita mora baMda karanA bhIMgI; mirI balahIna cIjeM aura vyakti.] mIja strI0 bIjake bhItarakA gUdA; mIDhaLa na0 mainaphala; madanaphala mojAna na0 aTakala; aMdAz2A; nApa; mIDhI(AvaLa) strI0 sonAmukhI; bhuI ucita mAtrA [sAra; hisAbase khakhasA mojAnasara a0 pramANa yA mAtrAke anu- mINa na* moma moTa strI0 najara; ekaTaka dRSTi; Taka- mINakappara, mINakApaDa na0 momavAmA ttkii;ttikttikii| [-mAMravI TakaTakI mINabattI strI. momabattI lagAkara dekhanA; pratIkSA karanA (2) mINiyuM vi. momavAlA (2)na0 moma(-ke pAsa) AzA rakhanA;-se icchA jAmA [huvA karanA.] [miTanA(2)rogamukta honaa| mISiyaM, mIcaM vi0 nazIlA; nazA car3hA mITaIma0kri0 lapta honA; naSTa honA; mINo puM0 nazA; kaifa(2)mAdaka dravya moThaDA na0 ba0va0 pyArakA AliMgana nazIlI cIja; nazA (2)vaarne| -levA balAyeM lenA.] mInaDI strI0 billI moI vi0 miThAsavAlA; mIThA (2) mIna9 na0 billI miThabolA; miLU (3) na0 dekhiye mInamekha (-ba) strI0 etarAjabirodha; 'mIThaDAM' zaMkAzIlatA (2) ghaTA-bar3hI karanekA mIThAbola vi0 miThabolA; madhurabhASI bhAva (3) 10 kamobeza mIThAza strI0 miSTAnna; miThAI (2) mInAkArI vi0 bela-bUTedAra (2)strI0 miThAsa; mAdhurya mInAkArI; mInA mIThI strI0 cuMbana; miTThI(2 snehAliMgana monA a0 hAra svIkAra karanekA saMketamIThaM vi0 madhura; mIThA (2) jisameM zabda / [-kahe = hAra svIkAra miThAsa ho; madhura rasavAlA; mIThA karanA; cI bolanA.] (3)na0 namaka / [mIThA jhADanAM mULa mInI strI0 billI kApavAM- neka AdamIse itanA fAyadA mIno puM0 sone-cAMdI para banAyA uThAnA ki nekI karanevAlekI hI hAni jAnevAlA raMgIna kAma; mInA ho| mIThI jIbha = khuzAmadI-priya lage mIra puM0 mIra; amIra; saradAra aisI jvaan| -bharacaM bhamarAva = mIrAsa strI0 mIrAsa; varAsata namaka-mirca milAnA.] mIMca, sa0 kri0 dekhiye 'mIca mIThaM lIMbu na0 mIThA nIbU; cakotarA mIMcAmaNAM dekhiye 'micAmaNAM' mITho lImaDo puM0 mIThA nIma mIMcA va0kri0 dekhiye 'micAvU' moI na0 zUnya; biMdu; siph'r| [-caLavU mIja strI0 dekhiye 'mIja' = radda honA (2) khatma honA (3) mIra svI0 mIr3a (saMgItameM) nivaMza honA; para becirAg2a honaa| mI na0 dekhiye 'mIDu' ekA vagaranA mI = (pradhAna moDaLa na0 dekhiye 'mIDhaLa' For Private and Personal Use Only
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir muSTI mozI(AvaLa) 388 mIDI (AvaLa.) strI0 dekhiye 'mIThI' mukhapatra na kisI maMDalakA patra:mukhapatra mIMdu vi. jo manameM samajhe magara bAhara mukhapATha puM0 z2abAnI yAda karanA;pokhanA vyakta na hone de;macalA(2)makkAra;dhUrta / muliyo puM0 pramukha vyakti ; mukhiyA (2) mIbaDI strI0 billI ThAkurajIkI sevA-pUjA karanevAloMkA mauMbaI na0 billI aguA; mukhiyA mukaTo puM0 dekhiye 'mugaTo' mulI puM0 agresara; nAyaka ; aguA (2) mukadamo puM0 mukadamA; muqaddamA; dAvA gAMvakA caudharI; mukhiyA mukaravama puM0 dekhiye 'mukAdama' . mulyatve, mukhyatve karIne a0 mukhyatayA; mukaravamo puM0 dekhiye 'mukaddamo'. akasara; prAyaH mukarara vi0 ta kiyA huA; niyata; mukhya pradhAna puM0 mukhya maMtrI mukarara [inakAra karanA; mukaranA mugajI strI0 kapar3eke kinAre para lagAI mukaraj, mukarI javaM a0 kri0 kahakara jAnevAlI raMgIna mahIna paTTI; goTa; mukAdama puM0 mukaddama; nAyaka; mukhiyA; . mag2ajI; saMjAfa TaMDala (majadUroMkA) girI mugaTa puM0 pagar3I para lagAnekA eka mukAdamI strImuqaddamakA kAma; nAyaka AbhUSaNa (2) rAjAkA tAja; mukuTa mukAbale a0 mukAbalemeM mugaTI strI0 choTA muTakA mukAbalo puM0 barAbarI; tulanA; mukA mugaTo puM0 eka rezamI vastra ; muTakA balA (2)AmanA-sAmanA ; mukAbalA mubarako puM0 (gunahagArakA) jamAnatamukAma puM0 rahanekA sthAna; vAsa; nAmA; mucalakA mukAma (2) par3Ava; mukAma muchALo vi0 puM0 mUMchoMvAlA marda; muchaMbara mukAva, sakri0 'mUkavU'kA preraNA mujaba a0 mujiba; -ke anusAra paMka; rakhavAnA [rakhA jAnA mujaro puM0 mujarA; salAma mukAvU a0 kri0 'mUkavU' kA karmaNi; - mumavaNa strI0 duvidhA; ghabarAhaTa;ulajhana mukkI strI0 mukkA; cUMsA mumArI strI0,(-ro) puM0 tridoSa;sannimulko puM0 mukkA; bUMsA pAta (2) ghabarAhaTa; becainI muktakaMThe a0 khulakara; bagaira saMkoca mujhAvaM a0 kri0 dama ghuTanA ; sAMsa rukanA rakhe; muktakaMThase (2) duvidhAmeM par3anA; ghabar3AnA mukha na0 mukha; muMha (2) ceharA; mukha- muLI strI0 muTThI; muzta (2)muTThIbhara maMDala (3)AgekA yA UparakA hissA ATA yA anna jo dAnake lie nikAlA (4) muhAnA; nadImukha jAya) muTThI; cuttkii| [-cAMpavI, mukhatyAra vi0 jise apanI marjIke anu- bAbavI - muTThI garama karanA; ghUsa sAra kArya karanekI sattA dI gaI ho; denaa| -mAM rAkhay = apane hAthameMmukhatAra (2) elacI; pratinidhi kabjemeM rakhanA; muTThI meM rkhnaa| mukhatAra bALavI = hathelI bAMdhanA (2)denese mukhatyAranAmuM na0 mukhatAranAmA inakAra karanA.] For Private and Personal Use Only
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org muTThIbhara muThThIbhara vi0 muTThIbhara (2) thor3A muTTho puM0 bar3I muTThI muDadAla vi0 muradA jaisA ; mRtavat ( 2 ) muradAra; bedama; durbala (3) muradekA (mAMsa) muDa na0 muradA; murdA; zava mutaraDI strI0 pezAbakhAnA mutarAva sa0kri0 'mUtara'kA preraNArthaka mutsaddI puM0 hisAba likhanevAlA; mutasaddI (2) rAjakArya meM kuzala vyakti; rAjanItijJa ( 3 ) [lA.] dAva peca jAnanevAlA; yuktibAz2a mudata strI0 muddata; samaya ( 2 ) avadhi; muddata / [ - thavI = samaya honA (2) mIAda yA avadhi pUrI honA / - bAMdhavI = samaya niyata karanA; muddata bA~dhanA; avadhi denaa| -paDavI = muqadamekI sunavAI kisI anya dina para rakhanA : muqadamekI tArIkha par3anA / : - pAkavI = mIAdakA pUrNa honA / -mAravI = avadhi denA; muddata bA~dhanA.] mutiyuM vi0 muddatI ; mIAdI ; mIyAdI mudatiyo tAja puM0 mIAdI bukhAra; , 389 TAyaphAiDa muddata strI0 dekhiye ' mudata ' muddala na0 mUlaghana; pUMjI ( 2 ) a0 bilakula nirA; ekadama niHsaMdeha; bezaka muddAma a0 vizeSataH ; khAsakara ( 2 ) muddAmAla puM0 khAsa mahatvakA yA Avazyaka mAla ( 2 ) vaha mAla jisase gunAhakA pramANa - sabUta mile muddo puM0 pramANa; sabUta ( 2 ) mahatvapUrNa kAma, viSaya yA bAbata (3) mUlakAraNa; jar3a; AraMbha; muddaA munakkA strI0 munakkA munazI puM0 muMzI; lekhaka; graMthakAra (2) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mulAkAtI likhanevAlA; feateaa kAma karanevAlA; muharrira; muMzI (3) urdU-phArasI yA arabI par3hAnevAlA; muMzI munasapha puM0 dIvAnI adAlatakA nyAyAdhIza; muMsifa munasaphI strI0 muMsifakA kAma; muMsifI (2) adhikAra; sattA ( 3 ) viveka karanekI buddhi munAsa ( - si) ba vi0 munAsiba ; vAjiba munIma puM0 koThIkA pradhAna gumAztA; munIma muphalisa vi0 mufalisa; g2arIba mubAraka vi0 mubAraka; saubhAgyazAlI; zubha; dhanya / [ ne mubAraka ho, raho = : - ko mubAraka ho ; hameM nahIM cAhie. ] mubArakabAdI strI0 mubArakabAdI; mubArakabAda; badhAI; abhinaMdana muradhI strI0 murgI; murag2I muragho puM0 muragA; mug2a murata na0 muhUrta ; zubha kAla muratiyA puM0 dUlhA ; kanyAke lie prastAvita athavA nizcita kiyA huA vara murabbI vi0 (2) puM0 ( kunabe meM ) pUjya ; bar3A; bujarga ; gurujana ( 3 ) qadradAna; saraparasta; murabbI; 'peTrana' murabbI puM0 murabbA mulaka puM0 mulka; deza; pradeza mulakI vi0 mulkI; mulka-saMbaMdhI; mulkakA (2) dIvAnI; mahasUlI mulatavI vi0 mulatavI; multavI ; sthagita mulavaNI strI0 mUlya nizcita karanA; mUlyAMkana mulAkAta strI0 mulAqAta ; bheMTa mulAkAtI vi0 mulAqAta saMbaMdhI (2) puM0 mulAqAta karanevAlA; mulAkAtI For Private and Personal Use Only
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mulAma vi* suMdara; zobhana : mulAma(-mo) puM0 mulammA; gilaTa mullo puM0 pUMjI; mUladhana mubAI na0 choTA gA~va, kher3A; puravA mubALo puM0 bAla; keza muzaLa na0 mUsala; musala musaLadhAra vi0 musalAdhAra muzAyaro puM0 muzAyarA huA muskeTATa vi0 pITha pIche muzke bAMdhA muzkela vi0 muzkila kaThina [nAI muzkelI strI0 muzkila ; musIbata; kaThimusahI vi0 (2) puM0 dekhiye 'mutsaddI' musaddoM puM0 kharrA ; masaudA (2) arthadhana zailIvAlA lekha musala(-La) na0 mUsala ; musala musaLadhAra vi0 dekhiye 'muzaLedhAra' musAphara puM0 musAfira; yAtrI musAphirakhAnuM na0 musAphirakhAnA, sarAya musApharI strI0 safara, pravAsa, musAfirI musApharI baMgalo puM0 DAkabaMgalA mustAka vi0 Atura ; muztAka (2)dRr3ha aTala / [-rahe =jamA rahanA; aTala rahanA.] muhUrta na0 muhUrta ; do ghar3IkA samaya; 48 minaTa (2)koI kArya AraMbha karanekA zubha samaya; muhUrta; sAita; sAta muMja na0 eka ghAsa; muMja muMga vi0 muMr3e hue siravAlA; muMDI ' (2 puM0 nAI; muMga(3)saMnyAsI; muMDI mUI vi0 strI0 marI huI; muI mUuM vi0 marA huA; muA (2) kroSa yA pyArameM diyA jAnevAlA eka vizeSaNa-udgAra; muA. : mUevaM vi0 marA huvA; mRta mUo vi.puM0 mRta; muaa|[muuaa nahIM pAchA yayA, mUA nahIM ne mAMdA pAyA = koI khAsa farka na par3A; eka-sA; jahA~kA tahA~ rhnaa|-vr ne baLI jAna =jAne do chor3a do vaha bAta;mujhe kyA.] mUka, sa0 ki0 chor3anA; tajanA; rihA karanA; mukta karanA (2) (amuka spAna para) niyukta karanA; lagAnA; kAyama karanA; (cIz2a) sajAnA; silasilese rakhanA; rakhanA (3) dhAraNa karanA; pahananA (TopI; pagar3I) (4) pakaneke lie cUlhe para rakhanA(sAga, bhAta Adi) (5) rehana rakhanA; sauMpanA;sipurda karanA; rakhanA; udA. 'tene tyAM so rUpiyA mUkyA che' (6)sIkhaneke lie niyata sthAna para pahu~cAnA; lagAnA; udA0 'zarAphanI dUkAne-nizALe mUkyo' (7) kucha jagaha chor3anA; udA0 'cAra lITI mUkI dIdhI' (8)-ke jimme DAlanA; rakhanA; thopanA / [kaMcaM mUMkavaM khatma karanA; pUrA karanA; nibaTAnA (2) rahane denaa(kaam)| pANImUkavU hAyameM pAnI lekara saMkalpa karanA, pratijJA krnaa| bAta bhUkavI-bAta cher3anA; jikra karanA (2)bAta peza karanA.] mUgu vi0 gUMgA; mUka (2)zAnta; capa; mauna / [mUMgo mAra = mIThI mAra; gupta mAra.] mUcha strI0 muuNch| [-AvavI, UgavI% mUMchoMkA uganA; maseM bhIMganA (2) lar3akekA javAnImeM aanaa| -UMcI rAkhavI pratijJA yA ijjata nivAhanA;Ana rakhanA; apanI bAta rkhnaa| -nIcI thaI jabI-mUMcha nIcI honA; ijyata khonaa| -no AMkaDo namavA For Private and Personal Use Only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mUbI para na bebo = gavaM rakhanA; mUMcha nIcI na hone denA / -mo boro phUTavo = maseM bhIMganA; mUMcha uganA / - no vALa = mUMchakA bAla / - para tAba, tAla devo = mUMchoM para tAva denA; mUMcha maror3anA / labu TharAvayAM, nacAvayAM, rAkhayAM = marva karanA / - mAM hasavaM = smita karanA; musakarAnA. ] [ hausalA ; susta mUjI vi0 kaMjUsa (2) beakla yA pastamUTha strI0 muTThI mUTha (2) qabz2A; dastA; mUTha (3) tAMtrika prayoga; mUTha / [-mAravI = maMtra par3hakara tAMtrika prayoga karanA; mUTha mAranA. ] mUThI strI0 dekhiye 'muThThI / [ - o . bharAvI = bekAra koziza karAnA; vyartha mAthApaccI kraanaa| -vALIne ( nAsavu, doDavaM) = duma dabAkara / bAMdhI mUThI = gupta yA rahasyamaya bAta ( 2 ) ijjata qAyama rahanA. ] mUTho puM0 bar3I muTThI mUDakuM na0 mu~r3a; sira; kapAla mUDI strI0 muMha yA kapAlakA bhAga; muMDa / [ - tIcI karavI = Teka yA ijjata chor3a denA, jAne denA / nIcI mUDIe = sira navAkara; lajjita hokara; sira nIcA karake. ] mUDI strI0 pU~jI; dhana ( 2 ) vyApAra - udyogameM lagAyA huA dhana; mUlaghA [ -hAthamAM hovI = muTThImeM honA; qabz2e meM honA. ] [ pU~jIpati mUDIdAra vi0 (2) puM0 dhanI vyakti; mUDIvAda puM0 pU~jIvAda; saramAyAdArI; 'kepiTAlijhama' [ saramAyAdArI mUDIbAbI vi0 (2) puM0 pU~jIvAdI; mUDI puM0 mUr3hA; moMr3hA 391 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUtara na0 mUtra; mUta; pezAba mUtarakhaM a0 kri0 mUtanA / [ mUtarI paM = Dara jAnA; ghabarAnA. ] mUmatI strI0 kapar3ekI paTTI jo jaina yati mu~ha para bAMdhate haiM; mukhapatrI mUrakha vi0 (2) puM0 mUrkha mUrakhAI, mUrakhAmI strI0 mUrkhatA mUrakhaM vi0 mUrkha mUrakSAbuM a0 kri0 murajhAnA mUrkhAI strI0 mUrkhatA; nAsamajhI mUla na0 qImata; mUlya; dAma mUlavabuM sa0 kri0 mUlya ThaharAnA ( 2 ) kharIdanA (3) kadra karanA; guNakI pahacAna karanA mUlya na0 mUlya; qImata; dAma mUlyavAna vi0 mUlyavAna; qImatI mUsaLI strI0 mUsalI mUsaLI strI0 baTTA; dastA mULa vi0 mUla; asala; pahalekA; Adya (2) na0 per3a-paudhekI jar3a; mUla (3) AdhAra; nIva; buniyAda ( 4 ) nadIkA udgamasthAna; mUlasrota (5) AdikAraNa [ lA. ] 1 [ - mAM, mULe = asalameM (2) zurUmeM; AdimeM; mUlataH . ] mULakAraNa na0 mukhya kAraNa mULagata vi0 mUlagata - mULaguM vi0 (2) a0 asala; Adya; mUla (3) tamAma; sArA; kula mULabhUta vi0 mUlabhUta; buniyAdI ; A[ kakaharA ; varNamAlA mULAkSara puM0 varNamAlAke mUla akSara; mULAriyuM, mULADuM na0 jar3a ; mUla mULiyaM na0 jar3a; mUla mULI strI0 mUlakI choTI zAkhAeM mULo puM0 mUlI dhArarUpa For Private and Personal Use Only
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUMgu vi0 dekhiye 'mUguM' mUMbI vi0 dekhiye 'mUlI'. mUMsavama(-go)strI0AkulatA ; becainI; vyagratA; ulajhana; ghabarAhaTa muMzava, sa0 kri0 Akula banAnA; ulajhanameM DAlanA; becaina banAnA / muMsArI(-ro) dekhiye 'mujhArI' muMjhAI a0 ki0 dekhiye 'mujhAvU'... mUMDahuM na0 mUMDa; muMDa; sira; khopar3I mUMgvaM sa0 kri0 sirake bAla usturese banAnA; mUMDanA (2) [lA.] ThaganA; mUMDanA (3)celA mUMr3anA mUMganavaM sa0 ki0 'mUDavU' kA preraNA ryaka; muMr3AnA; mur3AnA mUMga a0 ki0 'mUDaq 'kA karmaNi; mUMDA jAnA; muMDanA riyo puM0 mur3iyA; saMnyAsI vDI strI0 vaha strI jisakA sira muMr3A humA ho; muMDI (2)mUMDI; mUMDa; sira muMI vi0 muMDita; muMr3A huA; muMDA muMge puM0 muMDA huA sira; muMDa (2) muMDita siravAlA vyakti; mur3iyA mRgajala (-La) na0 mRgajala magalI strI0 hiranI; mRgI mRgalaM na0 hirana; mRga mRgalo puM0 hirana; mRga mRtyudaMDa pu0 mautakI sajA; dehAMta-daMDa mRtyupatra na0, mRtyulekha puM0 varAsatanAmA mRtyuvero puM0 mRtyukara me puM0 maI (mAsa) mekha strI0 mekha ; khUTI; kIla (2) paccara / [-mAravI = kIla ThoMkanA; mekha mAranA (2) rukAvaTa DAlanA; paccara mAranA; mekha mAranA (3) majabUta yA aTala banA denA; khUTA gAr3anA / sonAnI pALImA loDhAnI mela ijjatameM kalaMkakA TIkA (laganA).] meSa puM0 meMha; bAriza (2) bAdala; megha (3) megha rAga (4) eka chaMda meghavanuSa (-vya) na0 iMdradhanuSa megharAjA puM0 indra (2) barasAta; meMha meghala (-lI) vi0 strI0 bAdalose DhakA huA; meghAcchanna __ meghADaMbara puM0; na0 ghanaghaTA; badalI (2)bAdaloMkA garajanA; meghADaMbara .. (3) chatarIdAra hodA / meja strI0 na0 mez2a; Tebula mejabAna puM0, mejabAnI strI0 dekhiye 'mijabAna; mijabAnI' [maMjila meDI strI0 choTe makAnakI UparakI mero puM0 UparakI maMjila ; chata mete (meM) a0 khuda; svayaM mepiyuM na0 methIyukta masAlA bharakara banAyA huA acAra methI strI0 eka prakArake dAne yA usake patte; methii|[-naa= methIke laDDU (2) bahuta bhArI lAbha (3) miSTAnna ; udA. 'methInA karI mUkyA che'.] methIpAka puM0 methIke laDDU(2)[lA. mAra mevanI strI0 dharatI; duniyA; medinI (2)bhIr3a; majamA medAna (meM) na0 maidAna medAnI (meM) vi0 maidAnI (khela) mevI (meM) strI0 eka vanaspati ; mehaMdI mebo (meM) puM0 maidA (gehU~kA) menA (meM) strI0 mainA; sArikA meno (meM)puM0 dekhiye myAno' mera puM0 japamAlAmeM sabase Upara rahanevAlA pradhAna manakA; meru (2)ziromaNi; mukuTa (3)nacekA vaha bhAga jisa For Private and Personal Use Only
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mera para cilama rahatI hai; cilamacI (4) saurASTrameM basanevAlI eka jAti (5) meru parvata 393 mera strI0 ora; dizA merAI puM0 darajI; darjI mela puM0; strI0 DAkagAr3I ; melaTrena; mela mela (maeN) puM0 maila; kacarA; gaMdagI / [-kApavo = maila kATanA, dUra karanA / [-mUkavo = dilameM maila na rahane denA; kapaTa na rakhakara sAfa-sAfa kahanA. ] mekhAu (maeN) vi0 mailakhorA ; gardakhorA melagADI strI0 DAkagAr3I; melaTrena melaDI (maeN) strI0 cAMDAla strIpreta; bhUtanI (2) eka devI; cAMDAlinI melana (me') na0 chuTakArA; rihAI melaM (me') sa0kri0 rakhanA; dharanA melANa (me) na0 milana; milApa (2) chuTakArA; mukti (3) Daga; qadama / [ - = ( grahaNa meM se chUTanA, mukta honA: ] Amraj (me') sa0kri0 'mela' kA preraNArthaka; rakhavAnA | rakhA jAnA melA (me') a0kri0 'melavu'kA karmaNi; melI (ma~) strI0 vaha jhillI jisameM garbhastha zizu lipaTA rahatA hai; A~vala; kher3I; jarAyu melI vidyA ( maeN) strI0 mAraNa- jAraNa yA bhUtapretAdiko vaza meM karanekI vidyA; maMtra-taMtravidyA / meluM (maeN) vi0 gaMdA ; mailA ( 2 ) kapaTI (3) na0 malamUtrAdi; mailA (4) bhUtapretAdi / [ - vaLagabuM bhUta laganA. ] meba puM0 tAje yA sukhAye hue phala; mevA meza (maeN) strI0 kAjala; masI / [ - ghasavI (moThe) = apayaza lenA / -no cAhalo = kalaMkakA TIkA. ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only meLA mezI vi0 kaMjUsa mesa (maeN) strI0 dekhiye ' merA ' meha puM0 ha; bAriza / [ mAgyA meha varasavA = jarUrata ke anusAra meha barasanA; rAma-rAjya honA. ] mehulo puM0 meha; varSA meLa puM0 rojakA Aya-vyayakA hisAba; byorA; lekhA (2) hisAba; samajha ; mahattva; hetu; udA0 'atyAre tyAM javAno zo meLa che ? ' (3) ekasApana; sAdRzya; samAnatA (4) banata; mela (5) ikaTThA honA; milana; mela ( 6 ) mela (saMgItameM); suroMkA milanA (7) saMyoga; anukUlatA; mela; udA0 'hamaNAM mane tyAM AvAno meLa nathI / [ - Avavo = ekadila honA; mela khAnA ( 2 ) apanI jagaha para ThIka baiThanA (3) mauqA milanA / - kATo, besADavo, meLavabo = jamAkharca karanA; hisAba milAnA ( 2 ) rokar3a nikAlanA (3) anukUla karanA; mela milaanaa| - bAyo, besavo = mela khAnA mela baiThanA (2) anukUlatA honA; saMyoga honA (3) saMgatike upayukta honaa| -besavo, maLavo = hisAba milanA (2) paTanA ; mela baiThanA / - rahebo : = banata honA; mela rahanA. ] meLavaNa na0 mizraNa ( 2 ) jAmana / [ - kara = mizraNa, milAvaTa karanA; milAnA. ] meLavaNI strI0 milAnA-bar3hAnA; milAI (2) milAnekI cIz2a ( 3 ) tulanA meLavatuM sa0 kri0 ikaTThA karanA; mizrita karanA; milAnA ( 2 ) prApta karanA; pAnA (3) tulanA karanA; milAkara dekhanA; milAnA (4) dUdhameM jAmana
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir galanA; jamAnA(5)bAjeke svaroMkA mela karanA; milAnA meLApa puM0 milApa; milana; samAgama (2)mela; sadbhAva; banata [lA.] meLApI puM0 mitra meLAvage puM0 jamAva; majamA; samUha (2)sabhA;jalasA; majalisa; sammelana meLe (meM) a0 khuda; svayaM (2) apanI icchAse; khuzI-khuzI meLo puM0 meMTa; milApa; mulAkAta (2) melaa|-bhraavo melA laganA.] maMDI(ma0) strI0 bher3a maI(ma0) na0 bher3A; mer3hA maMTo (ma0) puM0 bher3A; mer3hA meMsI (ma0) strI0 meha~dI; hinA meMdo(ma.) puM0 dekhiye 'medo' bhayata strI0 mRtyu(2)mAtama manAneke lie ikaTThA honA (3) vi0 marA humA; mRta [ciMtA nahIM moI vi0 dekhiye 'mUI ' (2) bhale; moI strI0 gullI-DaMDeke khelameM choTA kAThakA Tukar3A; gullI; gillI moIdA puM0 ba0va0 gullI-DaMDA mokalabuM sa0 kri0 ravAnA karanA; bhejanA; jAneko kahanA (2) pahu~cAnA mokalAva_ sa0 ki. 'mokalavU' kA preraNArthaka; bhijavAnA; bhejavAnA mokaLANa (-za) (maoN) strI0 (jagahakI) kuzAdagI; vistAra; phailAva mokaLa (mA~) vi0 khulA huA; vistRta; kuzAdA (2) [lA.] sAfadila; pAkadila (3)dariyAdila; udAra; kuzAdAdasta / [-mUka- galA phAr3akara ronA.] mokANa (maoN) strI0 mautakI khabara(2) mAtama manAne ke lie ikaTThA honA; mogale mAtama purasI (3) musIbata; zAmata / [-jA samAcAra mautakI khabara azubha samAcAra.] [huA; maukA mokUpha vi0 baMda kiyA huA; chor3A mokUphI strI0 mauqfI moko puM0 maukA; avasara; tAka; dAvaM mola puM0 mauqA; tAka (2) AgekA hissA jo kucha mahattva rakhatA ho; viziSTa sthAna; mauqA; udA. 'ghara, dukAna sArA mokhamAM AvyAM che'(3) mauqA; anukUlatA; upayukta kAla; udA0 mokha Avaze tyAre paisA ApIza' |-aavvo maukA milanA; subhItA yA suyoga prApta honaa| -mAM pharavaM% tAkameM ghUmanA; ghAtameM phiranA.] mokharo (moM) puM0 AgekA hissA; agIThA; maukA (mkaankaa)| [mokhare kara = khatare Adike samaya kisIko sAmane kara denA; Age karanA (2) aguA banAnA; Age krnaa| mokhare ghara dekhiye 'mokhare karavu naM0 1 / mokhare jaq = Age jAnA, calanA; bhaguAnA(2)aguA honaa| -sAbabavo = vIroMkI taraha Age bar3hakara maidAnameM AnA aura yuddha-saMcAlana karanA.] mogara vi0 chilake nikAlI huI (dAla) mogarI strI0 eka sAga mogarI strI0 muMgarI . mogarela na0 mogarekA tela mogaro puM0 mogarA; bar3hiyA belA (2) muMgarA-hathaur3I (3) choTe guMbada yA zikhara jaisA AkAra; kaMgUrA (4) battIkA sirA jo bilakula jala gayA ho; gula; phUla (5)DaTTA; 'naoNba'; hATa (6) eka gahanA For Private and Personal Use Only
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mocana moghama (maoN) vi0 (2) a0 aspaSTa; anizcita; muggama moSavArI (mA~) strI0 mahaMgI (2)maha gIkA bhattA; mahaMgAI moghAI, moSArata (maoN) strI0 mahaMgA honA; mahaMgI; girAnI moghu (maoN) vi0 mahaMgA; kImatI; adhika dAmavAlA; tez2a (2)[lA. ati priya; dulArA (3)durlabha ; duSprApya (4)AdaraNIya; sammAnya (5) viziSTa mAna yA lAr3a yA premakA icchuka ; jisakA manuhAra karanA pdd'e| -soMdhU pa= mAna icchanA; AdarakI apekSA karanA.] mocana strI0 mocIkI strI; mocina mocI puM0 mocI moja (mA~) strI0 mauja; Ananda (2) marajI; taraMga; mauj| -mAM Ave tema -%DicchAke anusAra.] mojatI strI0 makhamala yA camar3ekI sundara, nAjuka jUtI; salImazAhI jUtI mojaNI strI0 paimAiza (jamIna) mojaNIvAra puM0 (jamInakI) paimAiza karanevAlA mojamajA (maoN) strI0 mauja-majA mojazokha (mA~) puM0 bhoga-vilAsa . mojI(la) (maoN) vi. AnaMdI; maujI (2) vilAsI (3) manameM Aye so karanevAlA; taraMgI; maujI mo na0 mauja; pAnIkI lahara; taraMga moj na0 mojA yA dastAnA taiyAra mojUna vi0 maujUda; hAjira; vidyamAna; moje (mA~) a0 (amuka)mukAma para,gAMva para; mauje para; udA. 'moje rAmola mojo puM0 dekhiye 'moju' mojhAra 10 meM; bIcameM; majhAra [pa.] moTapa strI0 bar3appana, pratiSThA vAvara moTapaNu na0 bar3AI (2) bar3I una moTama strI0 dekhiye 'moTapa' moTAI (mo') strI0 dekhiye 'moTapa' moTAmA(mo') puM0ba0va0 pada, prati SThAvAlA vyakti; aguA; mukhiyA moTAza (moM') strI0 dekhiye 'moTAI' moTuM(mo') vi0 bar3A(2)[lA.] udAra; sakhI (3)pratiSThAvAlA; AvasvAra (4)mukhya;mahattvavAlA; bar3A; jarUrI; udA. 'moTI moTI bAvata' [moTA loka= bar3e loga; bar3e aadmii| moTA joTA-bAliga; vayaHprApta; syaanaa| kapALa-bhAgyazAlIkA-bar3abhAgIkA llaatt| -karavU = bar3A karanA; pAlanA-posanA (2)mAna, mahattA denA; bar3A bnaanaa| -peTa =kSamAzIla yA sahanazIla svabhAva(2)peTakI bAta pacAnevAlI prakRti (3) lAlacI svabhAva / -mana= udAratA; driyaadilii|-moN = lAlacI, peTU yA ghUsakhora svabhAva / moTe pATale besADajUMce Asana para biThAnA; jyAdA mAna denA; basAna, karanA.] moTecI (mo') U~cI bAvAjase;jorase moraM vi0 bar3A; bujarga mora(moM) puM0 zAdI jaise maMgala bhavasara para strIke sira para pahanAyA pAmevAlA eka prakArakA mukuTa mAra(2) jimmA; bhAra [laa.]| [-bhUkadodAyitva prahaNa karanA; bhAra uganA.] mora puM0 mor3a ghumAva (rAste bAdikA) (2)akar3a; garva; aiMTha (3)lida; Teka (4) hAvabhAva; nakhare (5) likhanekA Daba; zailI; ibArata For Private and Personal Use Only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . moI morabaMdho (mA) vi0mIra-seharA pahanane vAlA; bahAdura (2) puM0 vara; dUlhA moDe(mA~) vi. nizcita samayake bAdakA; jisameM dera huI ho; derameM (2)na0samaya bIta jAnA; dera honA (3)dera; vilaMba moTAmoTa (mA~) a0 muMha dara muMhArUbarU; samakSa; muMha para (2)eka muMhase dUsare muMha moDiyaM (maoN) na0 sabase UparakA hissA; mohar3A; moharA (2) lAlaTenakA vaha bhAga jisameM battI rahatI hai; kallA; 'barnara' (3)carakhekA vaha hissA jisameM takuA rahatA hai; mor3hiyA (4)pazuoMke muMha para bA~dhI jAnevAlI jAlI;moharA moDhuM (mA~) na0muMha ; mukha / [moTA je% jo ThIka yA acchA na ho;bhaddA; bhoNdd'aa| moThAnI mIThAza =dilameM miThAsa nahIM, magara muMhameM miThAsa; muMhakI miThAsa / moDhAnI vAta maukhika kahI huI bAta, likhita nhiiN| moDhAnIbAto jabAnI jamA-kharca; vaha bAta jo kahI jAya, para amalameM na lAI jAya / moDhA, chUTTa = vAcAla; muMhajora (2) do-TUka javAba denevAlA;sAfajavAba / moDhA para Ava, =jabAna para AnA; muMhameM aanaa| moDhA para kahe % binA zaramAye muMha para kahanA; sIdhI-sIdhI sunaanaa| moDhA para bUMkabU = muMha para thUkanA;tuccha smjhnaa| moDhA parathI mAla paNa na UDabI = jisase kucha bana na sake aisA honA; durbala, bedama honA / moDhA para mAravU = muMhapara sIdhI-sIdhI sunaanaa| moDA para zAhI boLAvI, reDAvI= muMhameM kAlikha laganA;muMha kAlA honaa| moDhAmAM mAve tema = binA soce-samajhe; muMhaphaTakI taraha; jo manameM aaye| moDhAmAM AMgaLI ghAlavI = dAMta tale u~galI dabAnA; daMga ho jAnA (2) bolaneke lie vivaza karanA / moDhAmAM jIbha ghAlavI = muMha baMda kara lenA; cupa honA / moDhAmA jIbha na hovI = muMhameM jabAna na honA; cupa hokara baiTha rhnaa| moDAmAM bUMke evaM paravAha na karanevAlA (2) dUsarese Age nikala jAnevAlA: bar3hakara; svaayaa| moDhAmA dAMta nayI ? = dama, jora, tAqata nahIM hai ? moThAmA maga oravA= muMhameM ghunaghuniyA bhara lenA; javAba diye binA cupa rahanA; muMha para tAlA lagA lenaa| moDAmA mAra= muMha para sIdhI-sIdhI sunAnA |motthaamaa lIlaM tarajghAlabuM - muMhameM tinakA lenA; ati dInatA prakaTa karanA / moDhAmA sAkara = muMhameM gur3a-dhI yA dhI-zakkara / -avaLaM karI nAkhaq= muMha capar3A kara denA; huliyA bigAr3a denaa| -AvaDaM thaI jarbu = . (apanAsA) muMha lekara raha jAnA; khisiyAkara raha jaanaa|-aavq = muMha AnA; muMhameM chAle pdd'naa| -UtarI jaq= khisiyAkara raha jAnA; muMha utaranA (2) dilagIra ho jaanaa| kara = cheda karanA; phor3ekA phUTanA, muMha krnaa|-kaaddh=sNsaarmeN AtmasammAnapUrvaka rahanA;sira U~cA krnaa| -ghaDavU = muMha laTakAnA, phulAnA; ruutthnaa| -balAva = muMha laganA; hujjata karanA;DhiThAIse javAba denA (2) gAliyAM denA(3)khAnA; muMha claanaa| -cAlavU = bAra-bAra khAye jAnA (2) bolate rahanA; muMha claanaa| -choDavaM = bar3oMkI bAta na rakhanA; kahA na For Private and Personal Use Only
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir moI mAnanA (2)A~kha bacAnA; milanekA ttaalnaa| -joIne lapaDAka mAravIkisIse jaisA cAhiye vaisA baratAva krnaa| -DAMphavaM = zaramiMdA honA; paradA karanA (2) ronA; siyApA (striyoMkA mRtakake pIche ronaa)| -nIcuM ghAlavU = muMha chipAnA; sira nIcA krnaa|-pdd, paDIja=muMha utaranA; (apanAsA) muMha lekara raha jaanaa| -pahoLu karavaMdaMga raha jAnA; muMha bonA, phalAnA (2)muMha . pasAranA; AturatApUrvaka rAha dekhnaa| -pahoLa thaI jaq = daMga raha jAnA (2)mara jAnA; Tana ho jAnA |-pherv, = muMha phera lenA; nArAjI dikhAnA; muMha lttkaanaa| -batAva = sAmane AnA; muMha dikhaanaa| -batAvAya evaM = muMha dikhAne yogya / -bahAra kAThavU = duniyAko muMha dikhAnA; sabake sAmane aanaa|-bNdh karavU = cupa kara denA; muMha baMda krnaa| -bALaq = muMha para pheMka denA yA muMha para pheMka mAranA (2) dUra honA; muMha kAlA krnaa| -bhaDabhaDavU, bhabhaDaq=khAnekI tIvra icchA honA;jIbha calanA;haukA honaa| -bhara = muMhameM kaura DAlanA; muMha bharanA (2) ghUsa denA; muMha bhrnaa| -bharAI jaq=aghAnA; saMtuSTa honaa| -malakAva =maMda-maMda ha~sanA; muskraanaa| -rahI javaM = muMha thknaa| -rAkhaq = mAna rkhnaa|-levaaii jarbu = (apanAsA) muMha lekara raha jAnA; sisiyAkara raha jAnA; muMha phaka par3a jaanaa|-bkaasiine rahe = muMha tAkakara raha jaanaa| -maTALavaM = kucha khAnA; . muMha jutthaarnaa| -saMtAraq=pAramiMdA honA; muMha chipaanaa| -sivAI muMha para muhara laganA; na bolnaa| -sIvI levU = muMha sInA; muMha baMda kara denA (2) cheda yA sUrAkha baMda karanA / - halAvaq = khAnA (2) cabAnA (3)bolanA (4) sira hilAkara svIkRti, asvIkRti AdikI sUcanA denA; sira hilaanaa| moDe kara ghokhanA; kaMThastha karanA / moDe kahevU = rUbarU kahanA; muMha para khnaa| moThe caDavU = yAda ho jAnA; jabAna para honA; kaMThastha honA / moDe pIne = sAmane Akara rUbarU;muMha para / more tALu devU = z2abAna para tAlA lagAnA; muMha para muhara lagAnA / mobaI gaI, thae~ = z2abAnI yAda ho jaanaa| moDe bolaq=sirpha kahanA,kucha karanA nahIM; jabAnI jamA-kharca karanA (2) sAmane kahanA (binA Darake); muMha para khnaa| moDhe mAthe oDhavU =divAlA nikAlanA (2)muMha DhAMpakara ronA (3)nirAza honA; hAra jAnA / moDhe lAgaq= khAnekA casakA laganA; muMha lgnaa| avachaM moDhuM karIne besavaM pITha phera lenA; dhyAna na denA; muMha modd'naa| zuM moDhuM laIne bole? kayA moTe bole? =bolanemeM lajjita honA; kisa muMhase bAta kahanA? jarA jeTaluM moDhuMbaI javU = apanAsA muMha lekara raha jAnA; lajjita honA(2)muMha itanAsA nikala AnA; dubalA ho jaanaa| bALa tAeM moDhuM = apanA muMha kAlA kara; dUra ho jA.] [upayukta tailI padArtha moyana moNa na0 moyana denA yA usake lie For Private and Personal Use Only
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mIta (mA~) na0 mauta; mRtyu motiyo puM0 AMkhakI putalI para laganevAlI jhillI; motiyAbiMda / [ motiyA bharI jayA = pasta himmata ho jAnA; hAtha-pAMva phUlanA . ] motI na0 motI / [-nA coka pUravA = khayAlI pulAva pakAnA; bar3e bar3e manasUbe bAMghanA. ] motIja ( sa ) ro puM0 cecakakA eka prakAra jisameM badana para motI jaise dAne nikala Ate haiM; motIjhirA moda strI0 dekhiye 'modiyuM ' mobiyuM na dUsUtI cAdara yA farza modI puM0 modI ( 2 ) koThArI; bhaMDArI (3) eka alla mobIlAnuM na0 modIkI dUkAna (2) awer koThAra; modIkhAnA (3) lazkarako khurAka aura kapar3e saplAya karanevAlA mahakamA ; 'kamasariyaTa ' mobadalo (maoN) puM0 dekhiye 'moMbadalo' moma puM0 vaha ballA jisapara chapparake ThATakA bojha rahatA hai; bar3era mobhAdAra vi0 vajranadAra; ijjatadAra mobhAriyuM na0 baMDera para DhakanekI bar3I nariyA; moghiyA mobhAro puM0 chapparakA ba~r3eravAlA bhAga mobho puM0 rutabA ; darajA ; AbarU ; martabA moma (mA~) na0 dekhiye 'mAhAraM ' - mora (mA~) puM0 baura; maura; maMjarI mora ( mA~, ra, ) a0 Age ; pUrva; mohare para moracopuM0 lazkarI moharekI byUharacanA; moracA (2) qileke burjakA bhAga jahA~ topa rahatI hai; garagaja [ mayUratulya moracUda na0 nIlA thothA; tUtiyA; moro puM0 dekhiye 'murabbI' 398 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mosA moramora (mA~-mA~) a0 (khAdya) muMhameM DAlate hI cUra-cUra ho jAya isa taraha; khastA moralI strI0 muralI; vaMzI moralo puM0 mora moravaNa na0 jAmana moravavuM sa0 kri0 jamAnA (dahI) morabuM (maoN) a0 kri0 baura laganA; maura AnA; moranA; baunA moravaM (mA~) sa0kri0 kATanA; chIlanA (sabjI Adiko ) morasa strI0 dAnedAra zakkara ; bInI moriyo puM0 sA~vA~ jaisA mAna; timI; nIvAra morI strI0 morI; nAlI (gaMde pAnIkI) moThaM (mA~' ) na0 (zataraMjakA ) muharAmoharA mohaM sa0 merA more ( mA~ ) a0 Age mola (mA~) puM0 fasala; paidAvAra moDI vi0 AgekA; agalA; sAmanekA (2) puM0 aguA; mukhiyA moSaNa na0 dekhiye 'moNa ' mobALo puM0 bAla; keza mobuM sa0 kri0 snehayukta karanA; monA mosama (maoN) strI0 mausima; Rtu mosamI vi0 mausimI; RtukA mosaMbI strI0 nAraMgIkI qismakA eka phala; mosaMbI mosALa (mA~) na0 mA~kA pIhara nanihAla; mamiyaurA [ AdamI mosALiyuM (mA~) na0 mAmAkI tarafakA mosALaM (mA~) na0 vaha nega jo mA~bApakI orase lar3akIko sImaMtake avasara para yA usake beTe-beTIke upavIta yA zAdIke avasara para diyA jAtA hai; cIkaTa; bhArata For Private and Personal Use Only
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mohanaThAra mohanaThAra, mohanathALa puM0 eka prakArakA miSTAna moharama (maoN) puM0 hijarI saMvatkA pahalA mahInA; muharrama mohabuM a0 kri0 mohita honA (2) sa0 kri0 mohita karanA mohAvaM a0 kri0 mohita honA moLa (maoNLa,) strI0 zarIrameM vAtake prakopase muMhase TapakanevAlI lAra (2) maMdI moLapa (maoN) strI0 phIkApana; sIThApana ( 2 ) DhilAI moLaM sa0 kri0 chIlanA (sabjI) moLAI (ta) (maoN) vi0 mAmAkA; mamerA moLAza (mA~) strI0 phIkApana; sIThApana (2) DhIlApana moLiyaM (mA~) na0 a~giyAkI AstIna para lagAyA jAnevAlA (kalAvastUkA ) fItA; ThappA; kalAbattU (2) kalAbatUnI sAfA moLiyaM (mA~) na0 binA namakakI roTI (2) zokameM pahananekI sAr3I moLaM (mA~) vi0 svAdarahita; phIkA; sIThA (2) DhIlA ; susta [lA. ] moLaM maca (maoN) * vi0 bilakula phIkA moM (mo' ) na0 muMha; mukha (2) [lA. ] AbarU ; pratiSThA; hayA / [ -nuM pAna = ati pyArA; A~khakA tArA (2) jisase zAna bddh'e| -ne coka nayI = muMhameM lagAma nahIM hai; jo manameM Aye, baka denA / -paDI jabuM = lajjita honA; khisiyAkara raha jAnA (2) 399 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir myunisipAliTI dilagIra, duHkhI honA / -mAM mAMgaLA ghAlavAM = dA~toM tale uMgaliyA~ dabAnA; daMga raha jAnA / --mAM mUMka = ghUrtatA AdimeM Age bar3ha jaanaa| mAM ke evaM = bar3hA huA; savAyA; Age bar3ha jAnevAlA / - mUkIne = mAna-pratiSThA yA hayA tyAga karake; bezarma hokara (2) muktakaMThase muMha ddhaaNpkr| -saMtADa = mu~ha chipAnA; lajjita honaa| gaLadhuM moM kara, karAva = muMha mIThA karanA; miThAI khAnA, khilAnA.] mokaLA (mo') strI0 ceharekA AkAra, rUpa moMghavArI, moMghAI, moMghArata, moMSuM dekhiye 'moghavArI, moghAI, moghArata, moghuM' mobadalo (mA~) puM0 vaha cIz2a jo kucha kAma karane yA kucha deneke badalemeM mile; badalA; muAvajA (2) jamIna becanevAlekA sarakArI daftarameM kharIdArakA nAma darja karA denekA kAma moMmAgyaM (mA~) vi0 muMhamAMgA; khUba momAyuM (mA~) na0 muMha yA sira; kisI cIz2akA atA-patA yA jAnakArI [lA. ] moMmAra (mA~) vi0 muMhaz2ora aura prabhAvazAlI moMsUjhaNuM (mA~) na0 prabhAta ; bhora myAuM na0 billIkI bolI; myA~va myAna na0 myAna myAno puM0 eka tarahakI pAlakI; miyAnA myunisipAliTI strI0 nagarapAlikA; nagarasabhA ; myunisipailiTI For Private and Personal Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ya puM0 pahalA aMtaHstha varNa ( 2 ) padake aMtameM Anese 'bhI' kA artha sUcita karatA hai; udA0 'tameya' ( 3 ) praznaare sarvanAmake sAtha anizcitArthaka adhikatAkA bhAva sUcita karatA hai; udA0 ' keTalaMya' yajamAna puM0 yajJa karanevAlA; yajamAna (2) dakSiNAdi dekara purohita yA brAhmaNoMse dhArmika kRtya karAnevAlA; yajamAna (3) AzrayadAtA; dAtA yajamAnavRtti strI0 yajamAnake dAnadakSiNAse jIvikA calAnA yaMtra na0 yaMtra ; kala (2) dekhiye 'jaMtara ' ; jaMtara; yaMtra yaMtrodyoga puM0 yaMtrodyoga stargavAda puM0 yaMtrodyogake bar3hanese dezakI AbAdI hai aisA vAda; 'inDasTriyalijama' yA a0 hai; ai ( 2 ) athavA ; vA; yA yAkUtI strI0 bhA~gakI cAzanIkI mAjUna yAca sa0 kri0 yAcanA; mA~ganA yAtrALu puM0 tIrthATana karanevAlA; yAtrI yAtrI vi0 tIrthATana karanevAlA (2) puM0 yAtrI [ sUcI; noMgha; yAdadAzta - yAda strI0 yAda; smaraNa; smRti ( 2 ) yAdagAra vi0 jo kisIkI yAda dilAye (smAraka) (2) yAda raha jAya aisA; smaraNIya " yAdagIrI strI0 smaraNazakti; yAdadAzta (2) smAraka; smRticihna ; yAdagAra yAdadAsta (stI) strI0 yAdadAzta 400 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAvI strI0 sUcI; byorevAra noMSa; pheharista ( 2 ) noMva, byorA likhanakI kitAba ( 3 ) yAda ; smaraNa yAne a0 athavA ; vA; yA yuniTa = yAra puM0 yAra dosta ( 2 ) jAra; yAra yArI strI0 yArI; dostI; maitrI (2) strI-puruSakA anucita prema yA saMbaMdha; yArAnA (3) pAla phailAnekA rassA (4) madada / [ - ApavI, devI (nasIbe ) ( nasIba ) khula jAnA yA camakanA; prayatna saphala honA . ] [ ayAla yAla strI0 siMhakI garadana parake bAla; yAhoma a0 kurabAnI - AtmatyAgakA nArA / [ - kara, karIne jhukAva = maranekI taiyArI karake jUjhanA. ] yALa strI0 dekhiye ' yAla ' yukti strI0 tadabIra; cAla; hikamata; upAya (2) tarka; yukti yuktiprayukti strI0 bhale-bure upAya karanA; vividha cAleM calanA ; yuktiprayukti karanA yuktibAja, yuktimAna vi0 catura; hoziyAra ( 2 ) zodhaka; khojI; karAmAtI yunAna puM0 grIsa deza; yUnAna yunAnI vi0 yUnAnakA; yUnAna -saMbaMdhI; yUnAnI (2) yUnAnI (cikitsA zAstra; hakImI) For Private and Personal Use Only * yuniTa puM0 ikAI ( mAna yA mApa) (2) eka prakArakI cIz2oMkI eka rAzi jo mAnadaMDaka kAma de
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org yojanA yojanA strI0 yojanA; Ayojana; vyavasthA (2) kisI kAryake bAremeM usakI rIti, vastu, uddezya AdikA pahalese kiyA huA vicAra; yojanA ra puM0 dUsarA aMtaHstha varNa rakajhaka strI0 jhakajhaka; khIMcatAna rakama strI0 vastu; cIja (2) gahanA ; z2evara (3) bahuta rupaye-paise; ghana; raqama (4) saMkhyA ; rakama [ga. ] ( 5 ) gaNitakA prazna, savAla / [ - upADavI = paise udhAra lenA; lauTAne kI zarta para paise lAnA (2) koI cIja yA jevara curAnA. ] rakamabaMdha vi0 thoka; phuTakara yA khudarAkA ulaTA (2) a0 eka qalama ; pure taurase; samUce (3) hisAbase; ekake bAda eka; kramase rakA (ke) bI strI0 rakAbI; rakebI rakSabuM sa0 kri0 rakSA karanA rakhaDapaTTI strI0 AvArAgardI; maTaragazta (2) dhakkA; cakkara rakhaDa a0kri0 bhaTakanA ; vyartha cakkara kATanA (2) [lA. ] -kA ThikAnA na laganA; kisI kAmameM na laganA (3) kAma pUrA na honA; bIcameMse vinaSTa honA; laTaka jAnA [ harahA (pazu) rakhaDA vi0 bhaTakatA; AvArA (2) rakhaDAmaNa na0, (-NI) strI0 bekAra ghUmanA yA vyartha cakkara lagAnA; [ AvArA rakhaDa (-Dela) vi0 dekhiye 'rakhaDAu' ; rakhatI strI0 mAna; lihAz2a; murauvata bhaTakanA gu. hi- 26 402 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yojaM sa0kri0 saMbaddha karanA; jor3anA (2) yojanA karanA; racanA; taratIbase rakhanA ( 3 ) niyukta karanA; lagAnA; pravRtta karanA rakharakha na0 tar3apa; chaTapaTI; becanI rakharakhavaM a0 kri0 tar3apanA; chaTapaTAnA (2) jalanA; khUba tapanA rakhavALa puM0 caukIdAra; rakhavAla rakhavALI strI0, (cuM) na0 rakhavAlI; caukI (2) rakhavAlIkI majadUrI; rakhavAnA khAI rakhavAI [huI strI; rakhelI rakhAta strI0 binA vivAha kiye rakhI rAvabuM sa0kri0 'rAkhabu' kA preraNArthaka; [ rakhA jAnA rakhA a0 kri0 'rAkhavu' kA karmaNi; rakhe (0) aM0 zAyada ; kadAcit ; kabhI rakhevALa (LI, chaM) dekhiye 'rasavALa' Adi rakheLavUM sa0kri0 rakhiyAnA; anAjako sar3ane se bacAneke lie usameM rAkha milAnA rakho ( 0 piyo) puM0 gA~va yA khetakI caukI karanevAlA; rakhavAlA; caukIdAra rakhopuM na0 dekhiye 'rakhavALaM ' rakhyA strI0 rAkha; bhasma raga strI0 raga; nasa (2) [lA. ] manakA jhukAva ; manovRtti ( 3 ) haTha; khabta; ghuna / |- oLakhabI, jANavI, tapAsabI, pAralabI = manovRtti jAnanA; raga pahacAnanA / - to bhogiyo = raga-ragase bAqifa ] For Private and Personal Use Only
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ragara strI0 ragar3a; mardana mAliza (2) kar3A parizrama; ragar3a [kaThinAIse ragaDadagaDa a0 jyoM-tyoM karake jaise-taise; ragaDapaTTI strI0 ragar3A; ati parizrama ragaDa sa0 kri0 ragar3anA; ghisanA; ghoMTanA (2)mAliza karanA; malanA; hAthase ragar3anA (3)atyadhika parizrama karAnA; hairAna karanA; ragar3anA ragaDo puM0 gAr3hA drava padArtha (2)talachaTa; kiTTa (3)jhagar3A; ragar3A ragata na0 laha; rakta ragatapItiyuM vi0 kor3hI; kuSTharogI ragataroyaDo puM0 roher3A; raktarohitaka ragaboLavaM sa0 kri0 dhUlameM ragar3anA; gaMdA karanA (gir3agir3AnA ragaraga, a0 kri0 AjijI karanA; ragaragAva, sakri0 'ragaragavaM' kA preraNArthaka(2)bharosA dekara duHkhI karanA (3)AzA baMdhAkara laTakAye rakhanA raMgaziyaM vi0 dhImA;maMda; sust| -gADaM = maMthara gatise aura muzkilase calanevAlA kAmaH] ragi, raMgola vi0 ragIlA; haThI (2) / "amuka prakArakI manovRtivAlA. raghavATa puM0 jaldabAjIse utpanna ghabarA haTa; har3abar3I(2)bAvalApana raghavATiyu, raghavAyuM vi0 har3abar3I macA nevAlA; har3abar3iyA; adhIra raghavAvaM a0 kri0 har3abar3AnA; ghabarAnA raca, sakri0 racanA; banAnA, nirmANa karanA raca, a0 kri0 (dravakA) jamInameM utaranA pacanA (2)Asakta yA anurakta honA; racanA .. . [lagA huA racalupacelaM, racyupacyu vi0 rata; lIna; raja strI0 parI; aNu; kaNa jo sUryaprakAzameM ur3atA dikhAI detA hai (2) garda; raja; kacarA (3)na0 striyoMkA mAsika raktasrAva; raja (4) vi0 thor3A; jraasaa| [-nuM gaja karavU % tilakA tAr3a krnaa| mAthe raja bhabha rAve eq= qadama Age rahanevAlA.] rajakaNa strI0; puM0 rajakaNa; dhUlikaNa rajako puM0 methIkI jAtikI ghAsa rajata vi0 rajata; cA~dIkA banA huA (2) rajata; zubhra ; rUpeke raMgakA (3) na0 rUpA; rajata rajatamahotsava puM0 pacIsa sAla pUre hone para manAyA jAnevAlA utsava; rajatajayaMtI; 'silvara-jyubilI' rajapUta vi0 (2) puM0 rAjapUta ... rajapUtAI strI0 rajapUtI; rAjapUtapana rajapUtANIstrI0rAjapUta strI;rAjapUtAnI rajapUtAnA puM0 rAjapUtAnA rajapUtI strI0 rAjapUtapana; rajapUtI rajavADI vi0 dezI riyAsatakA; riyAsatI rajavAI na0 dezI riyAsata; rajavAr3A rajavADo puM0 dezI riyAsata; rajavAr3A (2)jahA~ rAjapUta rahate hoM vaha prAnta; rAjasthAna (3) rAjagRha; rAjAkA mahala [dekhiye 'raja' rajasa puM0 dekhiye 'rajoguNa' (2) rajA strI0 rajA; paravAnagI; anumati (2) chuTTI; rajA (3) rukhasata; maukUfI; rajA (naukarI,kAma aadise)| [-paravI = chuTTI honA.] [rajAI rajAI strI0 thor3I rUI bharA lihAfa; rajAkajA strI0 bImArI (2)anacItI Afata (3)mauta; kalA For Private and Personal Use Only
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rajAciThThI rajAciTThI strI0 vaha ciTThI yA arjI jisameM rajA dI yA mA~gI gaI ho rajI strI0 reta;bAlU [ kiyA huA rajU vi0 naz2arake sAmane rakhA huA; peza rajUAta strI0 peza karane yA honekA kAma; pezI [ dUsarA; rajoguNa rajoguNa puM0 prakRtike tIna guNoMmeM se rajoguNI vi0 rajoguNavAlA yA usase saMbaMdhita (2) krodhI; tAmasa rajoTI strI0 bArIka garda-raja rajhaLavaM a0 kri0 nikammA yA bekAra ghUmanA-phiranA; bhaTakanA / [ (kAma) ramaLI jayaM = (kAma) khaTAI meM par3anA yA kucha tai na honA. ] raTabuM sa0 kri0 raTanA raDatI sUrata vi0 ronI sUratavAlA; muharramI; rotar3I sUrata raDabuM a0 kri0 ronA; rudana karanA (2) sa0 kri0 ko lakSya karake duHkhI honA; ronA; raMja, zoka, g2ama karanA ( 3 ) duHkha bayAna karanA; ronA / [ raDI UThabuM = nIMdameMse sugabugAkara - har3abar3Akara ronA (2) ghATemeM A jAnA; hAni pahu~canA (3) hAra jAnA; thaka jAnA. ] ravaM a0 kri0 lur3hakanA raDAkUTa strI0, (To) puM0 ronA pITanA, ronI-dhonI (2) qajiyA; TaMTA (3) vyartha zrama [lA. ] raDAroLa strI0 ronA-pITanA ; kuharAma raDapuMkhaDacuM vi0 bhUlA bhaTakA ( 2 ) zAyada koI ikkA-dukkA (3) bikharA huA; titara-bitara [ Agraha raDa strI0 lau; lagana; dhuna (2) haTha; raDiyALaM vi0 suMdara; salInA; mohaka - 403. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raNa na0 bAlUkA maidAna; registAna (2) lar3AIkA maidAna; raNa ( 3 ) yuddha; raNa (4) RNa; qarz2a emej a0 kri0 ranakanA raNakAra (-ro), raNako puM0 dhAtukI cIz2a TakarAne se utpanna dhvani; jhanakAra; jhaMkAra (2) usa AvAja ke khatma honeke bAda havAmeM gUMjatA huA svara ; gUMja raNagADI strI * topa Adise laisa yAMtrika gAr3I jo lar3AI meM kAma AtI hai; TaMka; 'TaiMka' raNagIta na0 lar3AIkA gIta raNajhaNavaM a0 kri0 jhanajhanAnA; ranakanA; [ bhAganevAlA; raNadhIra raNavIra ( - ) vi0 lar3AIke maidAna se na raNabaMko puM0 ranabaMkA; vIra raNavATa strI0 raNakSetrakA rAstA ( 2 ) luTerekA kAma; DAkAz2anI; DakaitI raNavAsa puM0 ranivAsa; ranavAsa; harama; aMta:pura [ raNabherI raNaziMga, raNaziMguM na0 raNasiMghA; raNazUra ( - haM) vi0 ranabaMkA; zUravIra khanakanA hAka strI0 yuddhakA nArA; yuddhaghoSa raNiyaM raNI vi0 RNI; qarz2adAra ratana na0 dekhiye 'ratna' ( 2 ) A~khakI putalI; tArA ratanajota strI auSadhake kAmameM AnevAlA eka paudhA; ratanajota ratala puM0 qarIba sAr3he ar3atIsa tolekA . eka aMgrejI vajana; pAuMDa ratalI vi0 pAuMDa vajranakA (2) saMkhyAke sAtha prayukta hotA hai; udA0 'traNa ratalI '; amuka pAuMDa vajanakA ratavA puM0 camar3IkA eka roga; vAtarakta; raktavAta For Private and Personal Use Only
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ratAza ratA strI0 lalAI; lAlI; surjI ratALuna eka kaMda ratAlU [ratauMdhiyA ratAMdhaLaM vi0rAtake samaya nahIM dekhanevAlA; ratI strI0 guMje jitanA kada yA vajana; rattI 2)eka vajana jo tolekA 32 vA hissA hotA hai ratIpUra, ratIbhara di0 rattIke jitanA; rattIbhara (2)jarAsA; rattIbhara ratuMbaI, ratUmaDaM vi0 ratanArA; lalachU; kiMcit lAla; rAtA ratna na0 ratna (2)apane varga, jAtimeM utkRSTa vastu yA vyakti; ratna;agra (3) samudramaMthanase nikale hue caudaha ratna / raka vi0 radda nikammA;kATA-chA~TA huA rakhabAtala vi. nikammA; radda radiyo puM0 kahI huI bAtako raddanikammI sAbita karanevAlA pratyuttara; khaMDana; radda karanA rahI vi0 raddI; nikammA; bekAra rapATI strI0,(-To) puM0 cakkara; pherA (2) tez2a daur3a; rapaTa (3) thakA DAlanA; ragar3anA rapeTaQ sa0 kri0 khUba teja daur3AnA; khader3anA (2) bahuta zrama karAkara thakA DAlanA; ragar3anA rapeTI strI0, (-ro) puM0 dekhiye 'rpaattii'| [-mAM lebu kAmameM bahuta jotanA; thakA DAlanA; ragar3anA.] raphate raphate a0 raphtA-raphtA; dhIre-dhIre rapha vi0 raphUcakkara; gAyaba raphucakkara vi0 gAyaba; raphUcakkara rapheraphe ba0 astavyasta; titara-bitara rabaDI strI0 rabar3I; basauMdhI rabara na0 rabar3a, rabara rapArI puM0 gvAlA; ahIra rabara(-2) na0 rabara; rabar3a ramakaI na0 khilaunA ramasANa na0 hullar3a; daMgA; mArapITa ramavI(-jI) strI0 hiramajI ramajhaTa strI0 sapATA; tejI; jhar3I ramaNa puM0 ramaNa; kAnta; pati (2)na0 khelanA; vilAsa; ramaNa; kriidd'aa| [ramaNe para = khelake pIche pAgala honA (2) (pAgala bane itanI hada taka) jozameM AnA.] ramaNabujhAru na0 miTTIkA moTA Dhakkana (2) usake jaisI beDhaMgI, bhaddI koI cIja [lA.] [vitara ramaNabhamaNa a0 astavyasta; titararamata strI0 khela; krIr3A; manoraMjana (2) khelanekI rIti, ddhNg| [-karavI =kAmakI taraha kAma na karake sirpha usake sAtha khelnaa| -ramabI = khelanA; krIDA karanA (2) dAvaM DAlanA; khela khelanA; cAla calanA (3) yuktipUrvaka chalanA; dagAbAjI karanA.] [krIr3A; manabahalAva ramatagamata strI0 taraha-tarahake khela; ramata vAta strI. bilakula AsAna cIz2a yA kAma; bAyeM hAthakA khela ramatArAma puM0 eka jagaha sthirarUpase na rahanevAlA;ramatArAma;uThallUkA cUlhA ramatiyALa vi0 khelakUdameM magna rahanevAlA; khelavAr3I; khilaMdarA ramataM vi0 khelatA huA (2) baMdhanarahita; chuTTA; mukta (3) kuzAdA; vistAravAlA; khulA (4) jo custa na ho; ddhiilaa| [-rahevaM = chuTTA yA DIlA rhnaa| -rAla %jhAMgalA rakhanA; taMga na rakhanA.] For Private and Personal Use Only
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 405 ramaramAva sa0 ki. jorase mAranA ramavaM ma0 kri0 khelanA (2) mAnaMda manAnA; caina karanA(3)sadA manameM yA smRtipaTa para rahanA; manameM ghUmanAphiranA; ramanA; udA0 'vAta ramyA karavI' (4) kAma-krIr3A karanA; ramanA (5) karataba yA khela-tamAzA karanA; khelanA (naTa, bhAr3a Adi) (6) koI khAsa khela khelanA (tAza, zataraMja Adi) (7) lAr3a krnaa| [gava ramavo =yukti karanA; dAveM khelanA yA paitarA racanA / rAma ramI javA = mautake muMhameM jAnA; zAmata AnA; saMkaTa A pdd'naa| ramI rahevaM, ramyA kara hamezA vyApta honA; na bhUlanA; ramanA.] ramA sakri0 'ramakA preraNArthaka; / khelAnA (2) nacAnA; ThaganA [lA.] ramUja strI0 manoraMjana; majA; ha~sIvinoda; kautuka (2) haMsI; majAka ramajI vi0 vinodapriya; majAka-pasaMda; hasor3a, majedAra (2) AnaMdI rabaI strI0 raI; choTI mayAnI ravaravaM a0 kri0bhaTakanA / [ravaDI jarbu, ravI paDaq=bekAra ghUmate raha jAnA; kAmayAba na honA; kucha ThikAnA na honA; chUTanA (naukarI Adi).] ravarava a0 characharacharacharAhaTake sAtha (pIr3A honA) ravarava a0kri0 characharAnA (pIr3A) ravaravATa puM0 dhAvameM namaka yA khAra laganese honevAlI pIr3A; characharAhaTa ravAnagI strI. ravAnA honA; bidA; ravAnagI (2) usa vakta dI huI bheMTa; bidAI (3) dUsare gAMva ravAnA karanA, bhejanA ravAla strI0 ghor3e yA bailakI eka prakArakI cAla; dulakI; rahavAla ravI puM0 vasaMta Rtu yA usa RtukI phasala; rabI; caitI / ravIpAka puM0 rabI; caitI (fasala) raveza puM0 vAlAkhAnekA barAmadA bArajA (2)rivAja prathA;raviza [osArA ravezI strI0 makAnakA barAmadA; ravaMyuM na0 bahuta choTA baiMgana (2)Uparase thor3A cIrakara, aMbara masAlA bharakara pakAyA huA zAka .. [raI ravaiyo puM0 dahI mathanekA DaMDA; mathAnI; ravaiyo puM0 ravayA; calana; prathA ravo puM0 ravA; sUjI (2) cAMdI AdikA dAnA; ravA(3)gur3akI bhelI;pArI ThoMkA raziyana vi0 rUsI (2)puM0 rUsanivAsI (3)strI0 rUsI bhASA raziyA puM0 rUsa (deza) rasapuM0 rasa; svAda (2)khAye hue annakA prathama pariNAma;zarIrakI sAta dhAtuoMmeM se pahalI dhAtu; rasa (3) kAvyakA rasa, AnaMda (4)AnaMda;prema; rasa (5) jida; hor3a; mamattva (car3hanA) (6)tarala padArtha;rasa (7) phaloM yA vanaspatiyoMkA jalIya aMza ; rasa (8)sAra;sattva (9) guNa ; phAyadA; nafA; rasa (10)sonA, cA~dI Adi dhAtuko galAkara banAyA huA rasa (11)pArA; rasa (12)dhAtuoMko phUMkakara taiyAra kiyA huA bhasma; rs| [-AvayomajA, rasa aanaa| -utAravo% (hAyase) pITakara gussA ThaMDA karanA;pITaneko icchA pUrI karanA (2)vyartha cakkara kATakara lauTa AnA (3) bahuta dera taka khar3A rahanA (4) javAnadarAjI karanA; javAna For Private and Personal Use Only
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org calAnA - (5) badaduA denA / -utaravo = atizayokti karanA (2) ( pAMva) sUja jAnA ( 3 ) aMDavRddhi honA ; pAnI utaranA (4) adhika calanese yA khar3A rahanese thaka jAnA; pA~va tor3anA / - jAmavo = rasotpAdaka honA; jamanA (kAvya; gAnA) (2) maz2A AnA.] rasakasa puM0 sAra; sattva; kaMsa rasagullaM na0, (lo) puM0 rasagullA rasaksa vi0 rasapUrNa; sarasa rasabhara a0 majese; cAvase; zaukase rasAkazI (-sI) strI0 bhArI kazamakaza; khIMca-tAna; noka-jhoMka rasAtala ( -La ) na0 rasAtala / [-ghAlabuM = rasAtala pahu~cAnA; pUrA barabAda kara denaa| -javaM, baLI javaM = maTiyAmeTa honA ( 2 ) nivaMza honA / pRthvI rasAtala navI = duniyA idharase udhara honA.] rasAvAra vi0 rasAdAra; zorabevAlA rasAyana na0 dhAtu, pArA AdikI bhasmavAlI auSadhi (2) jarAvyAdhi..nAzaka auSadhi; rasAyana (3) rasAyanavidyA; rasAyana vijJAna rasAyanavidyA strI0 dhAtu, pArA Adi mAranekI yA tAMbA Adi halakI dhAtuoMmeM se sonA banAnekI vidyA; rasAyana ( 2 ) rasAyanazAstra rasAmaNazAstra na0 rasAyanazAstra; 'kemisTrI (2) rasAyana - vidyA; rasAyana rasAbaNI vi0 rasAyana-saMbaMdhI ; rAsAyanika (2) puM0 rasAyanazAstrI; rAsAyanika rasAyana ( 0 vidyA, 0zAstra, jI) dekhiye 'rasAyaNa' Adi ratAko puM0 ghur3asavAroMkA dala; risAlA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rakho ( 2 ) afasara yA raIsakA parivAra parijana Adi [(2) upajALa. rasALa (muM. vi0 rasapUrNa; rasIlA; rasAla rasiyuM vi0 rasiyA; rasika ( 2 ) rasa yA AnaMdakA anubhava karanevAlA; rasa lenevAlA (3) ar3adAra; haThI; jiddI rasI strI0 pIba; mavAda; usake jaisA jalIya padArtha; pAnI (2) rogake jaMtuoMse banAI huI davA; lAga; TIkA rasI strI0 rassI; DorI rasIda strI0 rasIda; pAvatI rasIlaM vi0 rasIlA; rasiyA ( 2 ) chabIlA; suMdara; sajIlA (3) rasase bharA huA; rasapUrNa raso puM0 zorabA ; rasA; jhola rasoter strI0 khAnA pakAnevAlI; misarAnI rasoiyo puM0 rasoiyA; babaracI rasoI strI0 khAnA pakAne kI kriyA (2) pakAyA huA khAdya padArtha; rasoI; khAnA rasoIpANI na0 bhojana yA usase saMbaMdhita kAmakAja [ rasoI; bAvaracIkhAnA rasoyuM na0 rasoIghara; rasoIkhAnA; rasoLI strI0 zarIra para ubharI huI gilaTI; rasaulI rasto puM0 rAstA; mArga; rAha ( 2 ) upAya; rAstA / [ rastAmAM paDabuM = rAste meM par3A huA honA; jhaTa mila jAya aisI sthitimeM honA; nikammA yA arakSita | raste caDavuM = rAste para AnA; ucita mArga para AnA (2) rAste jAnA; rAha laganA / raste paDaM - rAha pakar3anA; calA jAnA ( 2 ) naukarI yA kisI kAmameM laga jAnA; ThikAne laganA (3) kAma cala nikalanA / For Private and Personal Use Only
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 407 kArabo = upAya nikAlanA; hala khojanA / -pakaDamocalA jAnA; rAstA pakar3anA (2)mArga grahaNa karanA.] rasso puM0 moTI rassI; rassA rahIza vi0 rahanevAlA; nivAsI; bAsI raheThANa (raheM) na0 rahane kA sthAna; nivAsasthAna; mukAma; rahAiza rahegI (heM) strI0 rahanekA DhaMga; rahana-sahana; bartAva raheNIkaraNI (raheM) strI0 rahana-sahana; AcaraNa [meharabAnI rahema (0ta) (raheM)strI0 rahama; kRpA; rahemadila (raheM) vi. rahamadila . rahemanajara (ra.) strI0 kRpAdRSTi; meharabAnIkI nigAha rahevA, (3) a0 kri0 rahA jAnA (2) caina par3anA; kala milanA; udA. 'dukhe rahevAtuM nathI' rahevAsa (raheM) puM0 rahanA; basanA; bAsa karanA (2)nivAsa; rahanekA sthAna rahevAsI (heM) vi0 rahanevAlA; nivAsI rahe(ra.) a0kri0 rahanA; basanA (2) rAha dekhanA; rukanA; ThaharanA; rahanA (3) samAnA; bhItara AnA; a~TanA (4) thama jAnA; rukanA; rahanA (5) bacanA; chUTanA; bAkI rahanA (6) jIvita rahanA; jiMdA rahanA; rahanA (7)zAnta-cupa honA; svastha honA (8)naukarI para laganA; rahanA (9) peTa rahanA (10) rahanA (dUsare zabdoMke sAtha Ane para); udA. 'DhIlA rahe,' (11) dUsarI kriyAke bhUtakRdaMtake sAtha 'vaha kriyA pUrNa karanA' isa arthameM; udA. 'te bolI rahyo' (12) bhUtakRdaMtake sAtha 'vaha kriyA jArI hai| isa arthameM; udA. 'huM vicArI rahyochu ke have mAre zuM karavU' (13) vartamAna kRdaMtake sAtha 'vaha kriyA hotI rahatI hai' isa arthameM; udA. 'te ghera kAgaLa lakhato rahe che'| [rahI jaq= (aMgakA) saMjJAhIna ho jAnA; kATha honA; gaThiyA rogase jakar3a jAmA (2) mara jAnA (3)baca jAnA (4) rukanA; Thahara jAnA;na jAnA (5) muqAma para DaTA rahanA (6) bAkI rahanA; bacanA; chUTanA (7) (grAmya) peTa rhnaa| rahI rahIne = ruka-rukakara; raha-rahakara / rahevA devaM roka denA; baMda kara denA (2) tyAga karanA; chor3anA (3) muqAma karane denA.] raheMTa (ra:0) puM0 raha~Ta; rahaTa raheMsa (raheM0) sa0 kri0 phAr3a DAlanA; qatla karanA rahaghusaha vi0 rahA-sahA; bacA-khucA raLatara na0 kamAI; upArjana . raLasa0 ki0 kamAnA; paisA paidA karanA raLAu vi0 kamAU raLiyAmaNuM vi0 ramaNIya ; suMdara raMga puM0 lAla, pIlA Adi raMga yA usakI bukanI yA drava; raMga (2)[lA. asara; prabhAva; raMga (3)AnaMda; manakI taraMga; mauja; raMga (4) nazA; mastI; mada; kaifa (5) prIti; sneha; raMga (6) pratiSThA; zAna (7) raMgabhUmi; raMgamaMca (8)rnnbhuumi;yuddhkssetr| [-Avayo AnaMda mAnA; raMga jmnaa|-uussddyo = bhalIbhAMti raMga laganA; raMga car3hanA; raMga khulnaa| -UtI abo = raMga udd'naa| UtaravoraMgakA halakA For Private and Personal Use Only
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 408 par3anA; raMga utaranA, ur3a jAnA (2) raMga saki0 raMga car3hAnA (meSa, dIvAra dhote samaya raMgautaranese dUsare kapar3eko Adi para); raMgameM DubonA (kapA); raMga lgnaa| -karaporaMga denA; rNgnaa| [raMgI nAkhag = mArapITakara raMganA (2) vijayI honA (3) yaza lahU-luhAna karanA.] yA khyAti prApta krnaa| -mAMsabo raMgazAlA(-LA) strI0 raMgazAlA; = raMga khelanA, DAlanA, pheNknaa| nATayazAlA (2) raMganekA kArakhAnA -pharavo, badalAvo raMga phIkA par3a raMgAI strI0 raMganekI majadUrI; raMgAI jAnA; raMga utrnaa| -macAvavo raMga (2) raMganekI kalA yA caturAI; raMgAI macAnA;raMga rcaanaa| mAravo, lagAra- raMgATa puM0 raMganekA kAma aura kalA; (-) vorNgnaa|-maaN Avaq=raMgameM raMgAI raMganA; raMgameM aanaa| -rAmavozAna raMgATI strI. raMganekA kAma yA kalA rakhanA; kamAla krnaa| -lAgavo%D (2) raMgareja (3) raMganekA kArakhAnA raMgI huI cIjake sparzase raMga laganA raMgAmaNa na0, (-jI) strI. raMganekI (2)-ke asarameM AnA; -ke raMgameM ___ majadUrI; raMgAI dalanA (3)-kA casakA laganA.] raMgAro puM0 raMgareja; raMgasAja raMgata vi0 reMgA huA; raMgIna (2) raMgI vi0 raMgI; raMgIna; raMgakA zaukIna * suzobhita (3)strI0 ronaka khabasUratI; (2) raMgayukta; raMgavAlA; udA. udA. 'A kapaDAnI raMgata sArI nayI' 'vividharaMgI' (3)strI0 eka prakArako (4) AnaMda; majA; raMgata lAla miTTI; hiramajI raMgadveSa pu0 jAtidveSa; anya raMgake raMgIna vi0 raMgA huA; raMgIna logoMke prati bhedabhAva raMgIlaM vi0 raMgIlA; AnaMdI; rasika raMgapaMcamI strI. vasaMtapaMcamI (2) suMdara; khUbasUrata; raMgIlA raMgapANI na0 mAdaka peya; nazA; amala raMgoLI strI. jamIna para raMga dekara raMgaberaMgI vi. raMgabiraMga banAye hue bela-bUTe; caukameM ATe raMgabheva puM0 alaga raMgake logoMke prati AdikI lakIroMse banAyA huA. citra bhedabhAva; jAtibheda raMca vi0 raMca; thor3A raMgabhera a0 harSake sAya; AnaMdase raMjADa puM0;strI0bigAr3a; nukasAna (2) raMgarasiyuM vi0 raMgarasiyA; vilAsI Udhama; tUfAna; zarArata (3) hairAnI; raMgarUTa puM0 raMgasTa; nayA sipAhI duHkha ; kleza; saMtApa raMgarUpa na0 AkAra; sUrata-zakla; raMga raMjAra sa0 kri0 saMtAnA; duHkha denA rUpa; dekhAva raMgapo puM0 raMDApA; vaidhavya raMgareja puM0 kapar3A raMganevAlA; raMgareja raMgavaM a0 kri0 'rAMDavu'kA karmaNi raMgarogAna na0 raMga aura rogana (mAvikI raMDI strI. nAcane-gAnekA vyavasAya ronaka) [meM); masakharA;mAMDa karanevAlI strI; raMDI (2) vezyA; raMgalo puM0 vidUSaka (nATaka yA bhavAI' raMga (3) tAzakA eka pattA; begama For Private and Personal Use Only
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 409 - raMdo puM0 raMdA misarAnI raMpavArI strI0 khAnA pakAnevAlI; raMpavAro puM0;strI0 rasoiyA; bAvaracI raMpA, a0 kri0 'rAMgharbu'kA karmaNi (2) kArya siddha honA; lAbha honAlA.] raMdho puM0 raMdA rAI strI0 rAI / [-carabI, lAganI = rAIke jaisA asara honA (2) gussA honA; uttejita honA / -hovI(magaja ke mAthAmAM) mijAja honA; gumAna honA.] rAItuM na0 raaytaa| [-kara = [lA.] kucala DAlanA (2) apane pAsa khAlI par3A rahane denA.] [galanA;vAranA rAImIThaM na0 rAI-nona utArakara AgameM rAmasI vi0 rAkSasakA (2) ati vizAla; bhImakAya; bhayAmaka; krUra (3) strI0 rAkSasI; dAnavI (4) kutteke jaisA laMbA nukIlA dAMta rAkha strI0 rAkha; bhasma / [-coLavI = bhabhUta ramAnA(2)divAliyA bananA (3) bhIkha mAMganA (4)pAyamAla honA.] rAkhaDI strI0 rAkhI; rakhAr3I; rakhar3I rAkhayuM sakri0 rakSA karanA; bacAnA; rakhanA (cIja); nirvAha, pAlana karanA (bAta; vacana); mAna rakhanA; naSTa na hone denA (ijjata) (2) jor3ajor3akara rakhanA; ekatra karanA; saMcaya karanA (dhana Adi) (3) (AzA; ummIda; ciMtA) karanA; rakhanA(4) dhAraNa karanA; dikhalAnA (dayA; meharavAnI; bhAva; jora); rakhanA(5) apane hAthameM,adhikArameM karanA; rakhanA (aMkuza; kAbU; dAva; dhyAna; nigarAnI; kabjA; haka; AnA-jAnA (1)Agraha chor3anA; rahane denA; sthApita, sthita rakhanA; maMjUra karanA; svIkRta karanA; udA0 'kAyama rAkhavU; bahAla rAkha; chUTa rAkhavI; DhIlaM rAkhavU'(7) rehana, baMdhaka karanA; jamA rakhanA; svIkAra karanA; udA. 'gIro rAkhaq; jame rAkhaq'(8)kharIdanA; kabje meM lenA (9)vyavahArake lie apane adhikArameM lenA; tainAta karanA; rakhanA(ghor3A, pahalavAna Adi) (10)strI-puruSase saMbaMdha karanA; rakhanA (parastrI yA parapuruSako) (11)par3A rahane denA; chor3anA (12) rokanA; Age calane na denA (13) roka rakhanA; ThaharAnA; jAne na denaa| [rAkhI jovU = AjamAiza, jA~cake lie rakha lenA / rAkhI mUkaq=samhAlakara rakhanA; hifAjatase rakhanA(2)bAqI rkhnaa| rAkhI rahe = kamjemeM rakhe rahanA (2)jArI rakhane denaa| rAkhI levaM = kharIda kara rakha chor3anA; le rakhanA (2) roka rakhanA; ThaharAnA; rakhanA.] rAkhalI vi0 strI0 (2) strI0 rakhelI rAkhoDiyuM vi0 rAkhake raMgakA rAboDI strI0,(-o)puM0 rAkha; bhasma rAga puM0rAga ; AkarSaNa; moha; Asakti (2) prIti; rAga; mela; banata (3) kroSa (4)lAla raMga; rAga(5)gAnekI tAla-layayukta paddhati jisase raMjana ho; rAga / -ASavo = paTanA; mela honaa| -kADhavo gAnA; tAna lagAnA; alApanA (2) laMbI AvAjameM ronA (vyaMgyameM); bheMkar3A puurnaa| -khAvobananA;paTanA; mela khaanaa| -gAvo=kisI rAgameM gAnA (2)-ke For Private and Personal Use Only
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samaDo 410 rAjasatA kahe anusAra calanA; ke raMgameM rAjAravArI vi0 rAjakIya ddhlnaa|-buuNttvo svara bharanA, sAdha- rAjahArI vi. rAjA yA rAjyase nA(2)tAna lgaanaa| -pavo = mela, saMbaMdha rakhanevAlA; rAjakIya ekA honaa| rAge paDa = DhaMgase cala rAjadhAnI strI0. rAjadhAnI; pATanagara nikalanA; saphalatAkI ora bar3hanA rAjana puM0 rAla per3akA niryAsa; rAla; .(2) laganA; naukarI, kAma karanA; 'rejhIna' ThikAne laganA.] [yA ronekI) rAjapATa na0 rAjapATa; rAjasiMhAsana rAgaDo puM0 laMbI AvAja; tAna (gAnekI rAjaprakaraNa na0 rAjanIti : . rAca na0 rAcha; aujAra (2) gharakI rAjabaMdhAraNa na0 rAjyakA vidhAna; cIja-vastu; gharabAra (3)baratana (4) saMvidhAna puM0 julAhoMkA aujAra;rAcha [bAra rAjabIja virAjAke vaMzameM paidA huA; rAvaracIla na0 gharakI cIja-vastu ghara- rAjavaMzya (2) na0 aisA AdamI rAcavaM a0 kri0 khuza honA; prasanna / rAjabhoga puM0 vaiSNava maMdiroMmeM dopaharakA honA; rAcanA [pa.] (2)phabanA; zobhA eka bhoga aura darzana denA; rAcanA pa.] rAjamahela puM0 rAjamahala rAja a0 (dIpaka) gula, ThaMDA (honA, rAjamAna (rAjezarI) (saMkSepameM rA0 krnaa)|-krvo(diivo)=(diiyaa) rA0) vi0 jisake nAma ciTThI likhI ThaMDA krnaa| -bo (dIvo) = jAya usakA eka saMbodhana (dIpaka) gula, ThaMDA honA.] | rAjaramata strI0 rAjanItika dAva peca, rAja puM0 rAjA; rAja (2)na0 rAja; yukti-prayukti raajy| [-Avaq rAjAkI taraha rAjarANI strI0 paTarAnI baiThe-biThAye khAnA prApta honA, mila- rAjavI puM0 rAjA(2) rAjAke jaisA bhAnA; kAmakAjase mukti milanA (2) gyavAna puruSa (3)vi0 rAjAke yogya; kula sattA prApta honA.] rAjasI rAjakAja puM0 rAjakAja; rAjyavyavasthA rAja, a0 kri0 zobhita honA; rozana, (2) rAjanIti [Tiksa' prakAzita honA; rAjanA [pa.] rAjakAraNa na rAjanIti; 'paoNli- rAjazAsana na0 rAjAjJA; zAsana (2) rAjakAraNI vi0 rAjanIti-saMbaMdhI; rAjakAja; rAjyaprabaMdha (3) rAjAke rAjanItika (2) puM0 paoNliTiksameM mArafata calanevAlA rAjakAja; rAjahissA lenevAlA vyakti; rAjanItijJa taMtra; 'monArkI' rAjagaro puM0 phalAhArake kAma AnevAlA rAjazAhI strI0 rAjAkI marjIke mutAeka prakArakA dhAna, rajagIra; kUTU. biqa calanevAlA rAjyaprabaMdha; rAjataMtra; rAjapAdI strI0 rAjagaddI; rAjasiMhAsana 'monArkI' rAjadarabAra puM0. rAjAke rahanekA aura .. rAjasattA strI. rAjAkI sattA (2) darabAra karanekA sthAna;rAjagRha darabAra rAjya calAnevAlI sattA; rAjasattA For Private and Personal Use Only
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAsattAka vi0 jisameM rAjAkI sattA >>AlatI ho; rAjasattAvAlA rAjasabhA strI0 rAjasabhA; darabAra (2) rAjAoMkI sabhA; rAjasabhA (3) khAsa vargake logoMke pratinidhiyoMkI pariSad; rAjyasabhA; rAjyapariSada, 'kAuMsila oNva sTeTa rAjasthAna na0 dezI riyAsata; rajavAr3A (2) rAjasthAna; rAjapUtAnA .. rAjA puM0 rAjA; rAjya karanevAlA (2) tAzakA eka pattA; bAdazAha (3) bholA aura udAra prakRtikA aadmii| [-moja= bhoja rAjA; rAjA bhoja (2)lA.] udAra aura dAtA aadmii| - mANasa = rAjA jaise vaibhava aura AcAravAlA AdamI; bAdazAha (2) bholA aura dariyAdila manuSya (3) avizvasanIya aura AlasI vyakti.j rAjiyo puM0 rAjA (2) mRtakako lakSya karake chAtI pITate samaya gAyA jAnevAlA gIta; marasiyA; siyApA rAjI vi0 rAjI; khuza (2) sammata; sahamata [svecchA; umaMga; hosa rAjIkhusI strI0 kuzala ; khairiyata (2) rAjInAmuM na tyAgapatra ; istIphA (2) vAdI-prativAdIkA paraspara melavAlA lekha; rAjInAmA; samajhautA rAjyabaMdhAraNa na0 saMvidhAna rAma(Da,) strI0 cIkha pukAra;Tera (2) kajiyA; rAra; rAr3ha; rAr3a (3)zikAyata (4)lo; dhuna ; Asakti / [-karavI% zikAyata karanA (2)kajiyA karanA; rAra macAnA (3) haTha karanA.] rAeM na0 jvAra, bAjarA yA sarakaMDe AdikA tanA; DaMThala (2) tIra (3) narakaTa (4) rAjakI kannI, karanI. rANI strI0 rAnI (2) tAzakA eka pattA; begama rANIjAyuM na0 rAnIkA baccA rAnIvAsa puM0 dekhiye 'raNavAsa' rANu vi0 bujhA huA (diipk)| [(dIvo) rANo karayo =(dIyA) bujhAnA, ThaMDA karanA.] [rahita; a~gharAghuppa rANudhaba vi0 bilakula a~dherA, prakAzarANo puM0 rAjapUta rAjA;rANA (2) [lA.] eka hiMdU jAtikA AdamI; 'golo' (3) eka alla rAta puM0 nAI (mAnavAcaka saMbodhana) rAta strI. rAta; raatri|[-kaaddhviiraat kATanA, guj'aarnaa| -dahADAnI khabara na hovI = saMsArake kAmoMkA kucha jJAna yA samajha na honaa| -mo rAjA-cora (2) ullU; rAta-rAjA (3) rAtako kAma karake dinameM nIMda lenevaalaa| -mAthe levI% A~khameM rAta kATanA; sArI rAta jAgakara kAma krnaa| -rAta paDavI-rAtakA samaya honA; rAta honA.] rAtariyo puM0 lAla jvAra rAtabahADo, rAtadivasa a0 rAtadina; hamezA . [pArI; nAiTa ziphTa' rAtapALI strI0 rAtakI pArI; rAtarAtavAso puM0 rAtako kahIM par3Ava DAlanA par3Ava (2)khetameM caukIke lie rahanA . [Asakta; anurakta rata rAtuM vi0 lAla raMgakA; surkha; rAtA (2) rAtuMbaTaka, rAtuMboLa vi0 bahuta lAla;' "lAla aMgArA rAtuMpILa vi0 gussaila; nIlAmIlA For Private and Personal Use Only
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAtorAta 412 rAtorAta a0 rAtoMrAta (4) sattvahIna ho jaanaa|-raam rAtri(zrI) strI0 rAtri; rAta karo=yaha bAta aba chor3a do; kucha rAje 0 rAtako; rAtameM bananekA nahIM ; allAhakA nAma lo| rAna na0 vIrAnA; jaMgala (2) vIrAnA; -zaraNa thaq=mara jAnA.] ujAr3a pradeza rAmakI strI0 sASukI strI; rAmakI rAnavI (-) vi. jaMgalakA; jaMgalI rAmaDola puM0 bar3A Dhola (2) asabhya; ujaDDa (3) ga~vAra (4) rAmadavAro puM0 rAmakA maMdira (2)dharmaAvArA; bhaTakanevAlA zAlA; sarAya rAnI vi0 jaMgalI; vanya [(gujarAta) rAmabuvAI strI. rAmaduhAI rAnIparaja strI0 eka Adima jAti rAmapagalaM na0 rAmakI caraNapAdukAvAlA rAphame puM0 (sAMpa yA cUhekA) bila; mInAkArIkA jevara kasorA bAMbI (2) (dImaka, cIMTI AdikA) rAmapAtara, rAmapAtra na0 sakorA; bamIThA; boNbii| [-phATavo bar3I rAmaphaLa na0 eka phala / tAdAdameM bAhara AnA.] rAmabANa na kabhI niSphala na jAya aisA rAba(1) strI0 maherI; kAMjI (2) rAmakA bANa; rAmabANa (2) vi. ubAlakara gAr3hA banAyA humA IkhakA / niSphala na jAya aisA; amoSa; rasa; rAba hukmI (davA); rAmabANa rAbato puM0 cAla; prathA; rivAja rAmabharoso puM0 bhagavAnakA bharosA rA, vi0 gaMvAra; anagar3ha; ujaDDa rAmaroTI strI0 pakAye hue annakI bhikSA rAma puM0 dazaratha putra rAma; viSNukA - (2)puA;mAlapUA [koTikA nATaka eka avatAra; rAma (2) parazurAma; rAmalIlA strI0 rAmake jIvanakA halakI rAma (3) balarAma; rAma (4) IzvarakA rAmAyaNa na0 rAmakI caritrakathA (2) eka nAma; rAma (5) jAna; dama; lA. bItI; rAmakahAnI (3) laMbI tAkata (6) AnA (sUda) (7) 'usa bAta; anAvazyaka yA bar3AIkI bAta varga-jAtameM bar3A' yaha artha batAneke (4) strI0 muzkila kAma ; Ter3hI khiir| lie nAmake Age 'rAma' lagAyA [-ukelavaM% bar3hAkara bAta khnaa| jAtA hai; udA0'rAmakuMDALU' aadi| -thavI= Afata AnA; pIr3A honA.] [-nAma japo cupacApa baiThe raho; cupa- rAmI puM0 mAlI cApa dekhA kiijiye| -- nAma lo= rAmayaM na0 sakorA . [moTa; carasA bhagavAnakA nAma lIjie; kucha acchA rAmayo vi0 puM0(2)puM0 binA sUDakA kAma kIjie (2) dekhiye 'rAma rAmo puM0 gharakA kAma karanevAlA rAma kro'| -rAmAyaNa bAtakA naukara; rAmA (baMbaI) btNgdd'| -bolavA=mara jaanaa|-rmii rAyaNa strI0 khiranI (per3a aura phala) javA=mara jAnA (2) TUTakara ghUra rAya na0 khiranIkA phala; khiranI ho jAnA (3) tabAha ho jAnA rAyatuM na0 dekhiye 'rAItuM' For Private and Personal Use Only
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 413 rAta strI0 dekhiye ' rALa '; rAla rAva strI0 anyAya-atyAcAra se bacAneko fariyAda; zikAyata ( 2 ) sahAyatAke lie kI huI Ajiz2I; guhAra; rakSAke lie pukAra (3) cug2alI / [ - karavI, lAvI = fariyAda karanA. ] rAiTI (-ThI) strI0 golAkAra chajjA, barAmadA, chata ( 2 ) rAvaTI ; choTA khemA; choladArI [ loMkA eka taMtuvAdya rAvaNahamyo puM0 gAkara bhIkha mAMganevA- . rANiyo puM0 gAMvakA caukIdAra; caukIdAra; gA~vakI caupAlakA caparAsI rAjaguM na0 rAjapUta kSatriyoMkI majalisa; darabAra (2) gA~va paMcoMkA ikaTThA honA (3) sipAhiyoMke rahanekA sthAna rAza strI0 bhAgIdArI; pattI; sAjhA ( 2 ) sUdake sAtha mUladhana ( 3) ausata (4) eka rAzimeM utpanna honese samAna jAti, guNa, svabhAva Adi; rAzi milanA ( 5 ) Dhera; rAzi / [ banatI rAza AvavI = bananA; paTanA; mela khAnA; rAsa AnA. ] rAza (za) strI0 rassI ( 16 hAthakI) (2) lagAma, rAsa; bAgaDora (3) pagahA ; Dhora bA~dhanekI rassI [ ( 16 hAtha ) rAzavA vi0 bailAdikI rassIke jitanA rAzI vi0 kharAba; hIna; duSTa rAsa puM0 ( 2 ) strI0 dekhiye 'rAza' rAsa puM0 vRttAkArameM gAte hue ghUmate-ghUmate kiyA jAnevAlA eka nAca yA usameM gAyA jAya aisA gIta; (gujarAtI) rAsa Test puM0 eka prakArakA garabA ( ghaTita ghaTanAoMkA varNana karanevAlA) rAha puM0 rAha; rAstA ( 2 ) rIti; prathA; rAha (3) pratIkSA; bATa / [ - jobI = bATa dekhanA; pratIkSA karanA.] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAhadArI puM0 pathika; musAfira; rAhagIra (2) kisI rAstese le jAye jAnevAle mAla para liyA jAnevAlA kara; usakA AjJApatra ; rAhadArI; rAhakA paravAnA (3) mArgapradarzana; rAhabarI rAhabara puM0 rAhabara; mArgapradarzaka rahabarI strI0 rAhabarI; rahanumAI rALa strI0 rALa vRkSameMse nikalanevAlA goMda; rAla; sAlarasa [ Ajija; dIna zaMka (-kuM) (0) vi0 narama svabhAvakA; rAMga (0) strI0 koTakI dIvArake pAsakA hissA (2) savArI [ roga kSaNa (-jI) (Na) strI0 pA~vakA eka rAMta (0) strI0 Ter3hApana; vakratA; bA~ka (2) anabana ; virodha rAMDaM (0) vi0 Ter3hA; vakra; bA~kA ; kuTila rAMDa (0) strI0 vidhavA; bevA; raoNDa; (2) vezyA; raMDI (0) a0 kri0 vidhavA yA viSura bananA ( 2 ) vi0 nAmarda / [rAMDIne besabu = = rA~r3akI taraha hatAza yA lAcAra hokara baiThanA ; sira para hAtha dharakara baiThanA. ] rAMDo (0) puM0 nAmarda ; Darapoka rAMDIchAMDI (0) strI0 vidhavA yA patise tyAgI huI strI [zrita vidhavA rAMDIrAMDa (0) strI0 vidhavA (2) nirArAMDelI (0) vi0 strI0 vidhavA rAMDaM (0) na0 moTI rassI; rassA rASaNa (0) na0 rA~ghanekA kAma; rAMdhanA rAmaji (0) na0 rasoIghara aj (0) na0 rA~dhanekI kriyA ; cinA tej (0) sa0kri0 bhojana pakAnA; ghanA (2) phala prApta karanA; lAbha honA; milanA [ aujAra) ropa (0) puM0 bar3I gahanI (setIkA For Private and Personal Use Only
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piDI 414 samApa saMpatI svIkhetakI bekAra ghAsa nikA- -rAkhavI rivAjake anusAra baratanA lAnekA khetIkA eka aujAra; gahanI (2) saMsArakA vyavahAra nibAhanA; rApa, sa0 kri0 khetakI ghAsa nikAlaneke lena-denameM ImAnadAra rahanA.] lie gahanI calAnA [rApI;rApI rItabhAta strI0 rahana-sahana; vyavahAra; rApI(0) strI0 mocIkA eka auz2Ara; cAla-DhAla rikSAva sa0 kri0 dekhiye "rIjhava' rItarivAja puM0 ba0 va0 rIti-rivAja rijhA, a0 kri0 dekhiye rIjha' rItasara a0 rItike anusAra riporTa puM0 riporTa rIte a0 taraha; prakAra (2) kI rivAmaNa (-jI) strI0 yAtanA; pIr3A haisiyatase(3)rivAja yA prathAke anusAra ribAvaq sakri0 'rIbavu'kA preraNArthaka; rIbavaM sa0 kri0 satAnA; khUba duHkha denA dAruNa yAtanA pahuMcAnA; khUba duHkha denA rIma na0 bIsa dastA (kAg2az2a); rIma ribAbu atri 'rIba'kA karmaNi khUba rIla strI0 na0 Dore lapeTI huI garAr3I; satAyA jAnA; ati pIr3ita honA rIla (2) sinemAke citroMkI laMbI paTTI riveTa puM0 dhAtukI caddara yA Tukar3oMko rIsa strI0 risa; rIsa; krodha; rUThana jor3anevAlI kIla jo eka sire para roMgaNa na0 baiMgana; bhaMTA mAthedAra hotI hai; TA~kA / roMgaNI strI0 baiganakA paudhA; baiMgana ritAmaNuM vi0 bAta-bAta para rUThanevAlA; risahA (2) na0 rIsa; risa / roMgaNuM na0 baiMgana ; bhaMTA [risAmaNAM manAmaNAM karavA = z2arA rIcha na0 rIcha; bhAlU jarAmeM rUThanA aura jarA-jarAmeM manAnA.] ruAba puM0 rUAba; dabadabA (2)teja; risAvU a0 kri0 risAnA; rUThanA pratApa; robdaab| [-karavo roba risALa (0) vi0 risahA . jmaanaa| -paDavo = roba jamanA; robameM aanaa| -rAkhavo = ThATabATase rIjha strI0 AnaMda; rIjha rIzavavaM sa0 kri0 rijhAnA rahanA yA baratanA. .. rIjhavU a0 kri0 rIjhanA; prasanna honA ramAbadAra vi0 robadAra; prabhAvazAlI rIDhaM vi0 upayogameM Akara majabUta banA rukAvaTa strI0 rukAvaTa ; avarodha huA (miTTIkA pAtra); pakkA (2) ruko puM0 rukkA; choTI ciTThI; purjA duHkha sahakara dhIra banA huA; dRr3ha rukha puM0 rukha ; gAla (2)ceharA; mukha; (3) jo na sudhare; cikanA ghar3A zakala (3)pakSapAta; manakA jhukAva rIta (ta,) strI0 rIta; rIti; prakAra; dakhasata (-)strI0 rukhasata; baratarafI DhaMga; tarIkA (2) rivAja; calana; va a0kri0 rucanA; pasaMda AnA paripATI; rIti; paddhati (3) daheja ruci strI0 ruci; icchA (2) bhUkha; Adike lena-denakI pratijJA; tthhronii|| khAnekI icchA; ruci [-mArahe = rUDhike mutAbiqa calanA; / haSimaMga puM0 surucibhaMga lokAcArake anusAra clnaa| samAva sakri0 rUjhavu' kA preraNArthaka For Private and Personal Use Only
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mA0ki. 'ma'kA bhAve rUpa pAvakA bharanA ravi na0 hRdaya; hiradA [pa] . svAyata strI0 cAra misaroMkA eka chaMda (arabI, fArasI yA urdU); rubAI ruvAMTI strI0 mulAyama bArIka roMgaTe ruvATuM na0 roMgaTA; roma ruyela (-lu) vi0 ruIdAra ruzanAI strI rozanAI; syAhI; masi ruzavata strI0 rizvata; ghUsa ruzavatakhora vi0 rizvatakhora ena0 ruI; rUI rUe a0 -ke anusAra; -ke AdhAra para yA kramase yA ke sababa rUkha strI0 dekhiye 'rukha' (2)aTakala; aMdAjA (3) rukha ; vicAra;abhiprAya (4) bAjArakA bhAva; rukha; bhAvatAva / -jovI = mauqA yA avasara dekhanA.] rUkhar3A bala (I) na0 choTA per3a-paudhA; choTA rUjha strI0 ghAvakA bharanA rUmavaM a0 kri0 ghAvakA bharanA rUubuM sa0 kri0 rUThanA; nArAja honA vi0 acchA; uttama ruuraa;suNdr;bhlaa|| khaDA vAnAM thavA - zubha-maMgala honA.] rUDhi strI0 rUDhi; pracalita rIti yA rivAja;cAla(2)rUDhike kAraNa zabdakA amuka arthabodha karAnekI zakti; rUDhi rUDhiprayoga puM0 bhASAmeM jisakA rUDhise vizeSa artha hotA hai aisA zabda prayoga; rUDhi-prayoga rUpa na0rUpa; AkAra; zakala'; svarUpa (2)saundarya ; rUpa (3)veza; rUpa (4) rUpaka; nATaka; dRzyakAvya (5)vibhaktike pratyayake yogase banA zabdakA rUpAMtara jo vAkyameM prayukta hotA hai| rUpa [dhyA. [-pano avatAra, aMbAra = khUba suMdara honA; rUpakI saMpatti / -nI maNi = suMdarI; rUpavatI strI zorekI putalI.] rUpaka na0 rUpaka; dRzyakAvya; nATaka (2) eka arthAlaMkAra; rUpaka (3) sAta mAtrAkA eka dotAlA tAla; rUpaka (saMgIta) (4) gAnA; gIta (saMgIta) (5) puM0 rUpa bharanevAlA naTa; abhinetA rUparekhA strI0 kiso cIz2akA sirpha AkAra batAnevAlI rekhA; khAkA; rekhAcitra (2)saMkSipta bayAna;rUparekhA rUpAlyAna na0 dhAtukA rUpAMtara karanA; rUpa; dhAturUpAvalI [vyA.] rUpALU vi0 rUpavAna; hasIna; suMdara rUpiyAbhAra vi0 (2)puM0 eka rupaye yA tole bharakI taula ; bharI rUpiyo puM0 rupyaa| [rUpiyA khAvA% rupayoMkA kharca honA; rupaye laganA; udA. 'A makAne baha rUpiyA khAdhA' (2) ghUsa lenA; rupaye khAnA.] rU' na0 rUpA;cA~dI [jaisA;pahalA rUperI vi0 rUpaikA banA huA; rUpA rUpaiDI strI0 rupallI;rupayA(tucchakArameM) rUbarU a0 rUbarU; sAmane ; samakSa rUma strI0 kamarA; rUma / rUmajhUma a0 pAjebakI maMda dhvani runajhuna kamalAdu (rU') a0 kri0 jorase vakrAkArameM ghUmanA; pAgalapanase ghUmanA (mavezIkA) samah () a0 ki0 jorase cakrAkArameM ghUmanA; jUjhanA (yubameM) (2)paTakanA; phiranA / For Private and Personal Use Only
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 416 buM na0 roya; roMgaTA / [havAM UbhAM thava romAMca honA; royeM khar3e honA / - na pharakabuM - kucha bhI asara na honA; royA~ na pasIjanA / rUve rUve jIva rAkhayo = bahuta dekhabhAla rakhanA. ] rUsa na0 rUThana; rUsanA khaMDa, chu na0 choTA bAla yA taMtu ba sa0 kri0 rokanA ; gheranA (2) dama ghoMTanA [ ghuTana saMgrAmaNa strI0 dama ghuTanA; akulAnA; dhAnuM a0 kri0 ' rUghavaM ' kA karmaNi; rukanA; ghoMTA jAnA; ghuTanA vAyuM huM na0 dekhiye 'rUvaM ' rekarDa na0 noMSa; TippaNI; abhilekha (2) misila; daftara; fAila ( 3 ) strI0 grAmophonakI pleTa; rekArDa ; cUr3I (4) puM0; na0 parAkASThA; AkhirI hada / [- soDavo = jo hada aMkita ho gaI hai usa hadase bhI Age bar3hanA. ] rela strI0 rekhA; lakIra (2) dA~tameM jar3I huI sonekI kIla; khumI ( 3 ) bahuta choTI kIla ( 4 ) a0 jarA bhI rekhAcitra na0 rekhAoMse banAyA huA citra ; rekhAcitra ( 2 ) kisIke jIvanakA saMkSipta nirUpaNa; rekhAcitra reca puM0 virecana; julAba / [ - Apabo = dasta lAne vAlI davA denA ( 2 ) dhamakI denA / -lAgavo = virecanakA asara honA (2) dhamakIkA asara honA. ] recaka puM0 recaka; dastAvara rejagI strI0 rejagI; rejagArI; khurdA rejo puM0 a~giyAmeM kAma Ane vAlA sUtI yA rezamI kapar3ekA Tukar3A; rejA (2) dhAtu galAnekI kulhiyA ; ghar3iyA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir reDa (raeN) vi0 gAr3hA; talakaTa jaisA (2) strI0 pIchA ( pakar3anA; chor3anA) reDabuM sa0 kri0 jala Adiko dhArAke rUpameM girAnA; ur3elanA (2) tarala padArthako eka se dUsare baratanameM DhAlanA; ur3elanA reDiyALa (Rs) vi0 bhaTakatA; binA mAlikA; harahA (pazu) (2) nikamA; binA damakA (kAma) retuM (raoN) vi0 bhaTakatA; binA nigarAnIkA; binA dekhabhAlakA jhAlanA reNa (raeN) na0 dhAtuko jor3anekA TA~kA ; [ jhAlanA; pA~janA reNavaM (Rs) sa0 kri0 dhAtuko jor3anA; reta strI0 bAlU; reta retALa vi0 retIlA; baluA retI strI0 bAlU; reta repha puM0 repha rebaco (raeN') puM0 rabadA ; kIcar3a (varSA) rebazeba a0 pasIne se tarabatara, sarAbora rela strI0 bAr3ha; jalapralaya (2) bahutAyata; relapela rela strI0 relakI paTarI relagAr3I strI0 relagAr3I ; rela relachala, relamachela strI0 pUrA bharanepara chalaka jAnA ( 2 ) bharamAra ; relapela relavaM a0kri0 bAr3ha AnA; jorase bahanA (2) jAnA (3) sa0kri0 z2orase ur3elanA (4) dravakI dhArA girAnA; DholanA (5) bAr3hakA bahA le jAnA; dUra karanA relasaMkaTa na0 bAr3ha se utpanna saMkaTa relAvuM a0kri0 relA calanA; DhalanA; ur3elA jAnA relo puM0 choTA bahAva ; relA For Private and Personal Use Only
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir re strI0 revar3I (2)phajIhata; mdd| -ugavI, karavI phajIhata, badanAmI krnaa|-bii = badanAmI honaa| cANAdANa karavI% hakkAbakkA banA denA (2) bhadda ur3AnA.] revaMcI strI0 revaMdakA goMda; revaMdacInI revaMcIno goLa puM0 virecana aura raMgake lie upayogameM AnevAlA revaMdakA goMda revA(jI) strI. revA; narmadA nadI resAdAra vi0 rezAdAra; rezevAlA reso puM. rezA; sutar3A; taMtu reLa strI. rehala; rihala rakaDI (re0) strI0,(-) puM0 choTI bailagAr3I (2) bojha DhonekI choTI hAthagAr3I [tAnakara AvAja nikAlanA reka(re0) a0ki. gAya-bhaisakA gale mese reMjIbI (re0;0) vi0 bezaUra; besa lokA (2)pastahosalA; utsAhahIna reTa (0) puM0 raha~Ta; rahaTa raDivAbAraza (-sa) (20) strI0 zrAddhapakI dvAdazI (2) carakhA-jayaMtI (mahAtmA gAMdhIkI janmatithi) reTiyo (0) puM0 carakhA reMsa (ra0) sa0 kri0 dekhiye 'raheMsa' rayatavArI vi0 (2) strI. kisAnake pAsase sIdhA lagAna vasUla karanekI paddhati; raiyatavArI roka vi0 (2)strI0 roka; manAhI; pratibaMdha pITanA; kuharAma rokakaLa strI0, (-LATa) puM0 ronArokaToka strI0 roka-Toka ; roka-thAma rokara vi0 nakada; rokara (2) strI0 nakada rakama; nakadI; rokar3a rophari vi0 rokaise lena-dena kara. nevAlA (2)hAjirajavAba rokaDI strI0 divasake pracalita samayaka uparAMta subahameM manuSyakA kAma para jyAdA samaya lagA rahanA yA usakI nakada majadUrI rokaDaM vi0 udhAra nahIM para turata paise dekara; nakada; rokar3a (2) nakada rakama (noTa nahIM) (3) [lA. kucha bhI chipAye binA turata kahA huA; sAfa-sAfa (kathana) (4) doTUka (javAba) seka, sa0 kri0 rokanA; aTakAnA jAne, calane yA hone na denA; gati yA cAla baMda karanA; rAstA rokanA (2) kAma yA naukarI para niyukta karanA; lagAnA(3)vyApAra-dhaMdhe meM lagAnA(paisA) rokANa na0 roka; rokanA yA rukanA; (kisIke pAsa) rukA huA honA (2) avarodha; rukAvaTa rokTa strI. ronA-pITanA; ropITa rogacALo puM0 rogakA phailAva rogAna puM0; na tela, moma, lAsabAdikA eka prakArakA mizraNa rogana; vAniza rogiyu, rogiSTa, rogI, rogIlaM vi. rogI; rogiyA; bImAra roja puM0 roja; dina (2) eka dinakI majadUrI; rojInA (3) a0 roSa hamezA pratidina; rojAnA; roj-ross| -uThIne =roja-roja; hararoja.] rojagAra puM0 jIvikAkA sAdhana; upama; rojagAra [kAmapaMcA rojagArI strI. rojagAra; upama; rojanIzI strI. DAyarI; rojanAmacA rogabaroja 10 roja-ba-roga pratidina rojameLa puM0 hara roSakA hisAba-lekhA (2)use likhanekI bahI; rojanAmacA nu. hiM-27 For Private and Personal Use Only
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dainika rogiI 418 roji vi0 pratidinakA; rojamarrAkA; ronaka strI0 raunaka ; camaka; teja .. ronakadAra vi. raunaqadAra; bhar3akIlA rojI strI0 kAmadhaMdhA; rojagAra (2) ropa puM0 ropa; paudhA gujarAna; jIvikA; rojI (3) rojakI ropaNI strI ropAI; ropanI; boAI Aya%; paidAiza ropavaM sakri0 ropanA; botA; jamInameM rojo pu* bar3e aura dhArmika musala- gAr3akara khar3A karanA; udA0 'vAMsa mAmakI kana; daragAha (2) musala- ropavo' -mAnoMkA rojA .. .. ropITa svI0 ronA-pITanA; kuharAma; rojha na0 ghor3ese milatA-julatA eka ropITa jaMgalI jAnavara; nIlagAya, ropha(-) (raoN) puM0 roba; rumAba; romiyo,romI vi0 eka prakArako kapAsa dabadabA(pratApa;teja(3)dAbarobadAba rodalI strI0 gehUMkI roTI; phulakA; robaDa vi0 jaDa; mUrkha; arasika capAtI.. romAMcaka vi0 romAMca ho aisA; roMgaTe roTalo puM0 hAthakI roTI; roTa (2) khar3e karanevAlA; romaharSaNa .... : jIvikA; rojI [lA.] 4 [roTalA bhegA romaM vi0 mubhAmarA (striyoMkI gAlI) ag = bhojana milanA (2) jIvikA rovarAva sa0ki0 rovu'kA preraNArthaka; prApta honaa| -karavo roTI banAnA rulAnA (2) mArakara capar3A banA denA (3) / rovAvaM a0 kri0 'ro' kA bhAve rUpa; kucala DAlanA.] royA jAnA roTI strI0 dekhiye 'roTalI' (2) rovaM a0 kri0 ronA; A~sU bahAnA (2) DabalaroTI; pAvaroTI.. sa0 kri0 -kI ronA; kA duHkha ronA roTIvahevAra puM0 sAthameM jImane-jimA- (3)na0 rudana; ronekI kriyA .. nekA saMbaMdha; roTIkA saMbaMdha; roTI- rozanAI, rozanI strI0 rozanI (2) vyavahAra . syAhI; rozanAI horakhavaM a0 kri0 lur3hakAnA ... roLa puM0 kai-dasta; haijA; marI (2) roIna0 iMTakA Tukar3A; ror3A..... kahara devakopa; g2az2aba; pAyamAlI roga strI. saMtakI caukI rauMda; gazta / roLa, sa0 kri0 masalanA;gIMjanA (2) (sipAhIkA) ... dhUlameM ragar3anA; mailA karanA (3) . ..jo na0 rudana; ronA.. kucalakara mAra DAlanA [lA.]... rotA(-I,-la) vi0 jo jhada ro de; roMcu(raoN0) vi0 gaeNvAra; asabhya vajaha ronI sUratavAlA roMco (raoN0) puM0 buddha; ujaDDa; gAvadI rotaM vi0 rotA huA; rotA rahanevAlA roM(raoNna tIsarA padara: sAMprakA . rodaj(-) na0 bItIkI kahAnI; samaya: .. ronA (2) rudana , ... yada; gazta roMTo (raoN0) tIsare paharakA bhojana rona strI. rAtameM caukI ke lie ghUmanA; (2) vyAlU (3) tIsarA pahara; sA~jha For Private and Personal Use Only
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org la puM0 tIsarA aMtaHstha varNa laIne a0 lekara ( 2 ) - ke kAraNa ; ko lekara; udA0 ' ene laIne ' lakaDaghakaDa a0 ghar3Akese; dhar3Adhar3a; joroMse lakaDiyaM vi0 lakar3IkA ( 2 ) sakhta; kar3A; kaThina (3) per3ako bhI jhulasa de aisA (pAlA) (4) na0 masAle rakhanekI lakar3IkI khAnedAra choTI peTI; caughar3A lavo puM0 lakavA ; pakSAghAta: lakuM (kaM) bopuM0 lukamA; kaura ( 2 ) kAma; prayojanakI siddhi; fAyadA ( vyaMgyameM) 419 lakkaDa na0 lakar3I [IkA kAma lakkaDakAma na0 lakar3IkA kAma; bar3halakkaDakhoda puM0 kaThaphor3A; hudahuda (pakSI) dekhiye 'lakaDadhakaDa " a0 strI0 lakar3IkI dukAna; TAla; ar3Ara lakkaDaphoDo puM0 lakar3ahArA [laDDU lakkaDazI lADa puM0. eka tarahake cInIke lakkaDiyaM vi0 (2) na0 dekhie 'lakaDiyaM' lakSa puM0 lakSa; lAkhakI saMkhyA (2) kisI viSayameM citakI ekAgratA; dhyAna (3) uddezya; lakSya (4) nizAnA ; lakSya / [ -ApavuM devaM = dhyAna denA; khayAla karanA / - kheca, borabuM = dhyAna AkarSita karanA; dhyAna para laanaa| - para lebuM = dhyAna denA khayAla karanA / - rAkhabuM = dhyAna rakhanA; nigAha rakhanA 1 - sAdhavaM = prayojana, uddezya siddha karanA ( 2 ) ThIka, lakSyavedha karanA. ].-. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lakSaNaM lakSaNa na0 lakSaNa; cihna (2) anya vastuoMse alaga karanevAlA khAsa guNa; khAsIyata (3) vyAkhyA; paribhASA; lakSaNa (4) cAla-DhAla; AcaraNa; lakSaNa lakSaNavaMtuM vi0 zubha lakSaNoMvAlA; su-lakSaNa (2) (vyaMgdhameM) azubha -bure lakSapoMvAlA lakSavaM sa0kri0 sthita dRSTise dikhanA ; tAkanA ( 2 ) nizAnA bAMdhanA ; sAdhanA (3) tAka meM rahanA, takanA (pa.) (4) aTakala karanA (5) khoja nikAlanA; - dekha jAnA lASipati puM0 lakSarpati; lakhapatI lakSI vi0 lakSyavAlA; lakSya ( sAmAnyataH samAsake aMtameM AtA hai| udA0 'ekalakSI ' lakSmIpUjana na0, lakSmIpUjA strI0 penaterasake dina kI jAnevAlI lakSmIkI pUjA For Private and Personal Use Only lakSya ki0 dhyAna dene yogya, lakSya (2) jisa para nizAnA lagAyA jAya; jisakA nizAnA bA~dhA jAya (3) jo dekhA yA jAnA jA sake; darzanIya; dRzya ( 4 ) na0 dhyeya; uddezya, lakSya (5) hetu maqasada ( 6 ) nizAnA ; lakSya(7) lakSyArtha lakSyabindu na0 lakSya; dhyeya lakhacorAzI strI0 caurAsI lAkha yoni - janmakA cakra; caurAsI lakhaNI na0 sUcI; pheharista (dAna thA caMdekI) F lakSNuM na0 lekhanI (2) (devI) sUcI
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na. likhita; lekha; karAra sabhApati puM0 lakhapatI lalalala vi0 camakIlA; camakadAra; sApha-svaccha (2) a0 pIr3AkA uThanA yA aMgoMkA TUTanA salala a.kri0 pIr3A honA; aMgoMkA TUTanA(2)camakanA; salakanA(3)camar3apamar3AvAba honA(4)bakabaka karanA; bar3abar3AnA [(2)tarasanA; lalacanA salala ba0 kri0 porakI bhUkha laganA lalalalATa puM0 jagamagAhaTa (2)bakavAsa (3)TIsa; kasaka masalUTa vi0 bezumAra, puSkala lAI sakri0 likhnaa| [lasI mAravaM = jo likhanA ho usake badale kucha aura likha DAlanA (utAvalImeM yA bhuulse)| lasI bALag%3D hisAbameM baTTekhAtemeM likhanA] dUrI samAI strI0 likhAI; likhanekI majasasANa na0 likhAI; likhAvaTa (2) likhI bAta; likhita; lekha samApaTTI(-pI) strI0 likhA-par3hI. lasAro puM0 bakavAsa rUSitaMga vi0 (khata) likhanevAlA losarI vi0 dhanI; tAlevara (2) puM. lakhapatI [lAkha car3hAnA samoTavaM sakri0 (miTTIke baratana para) laboTI strI. kAMca yA pattharakI * (khelanekI) choTI golI; golI lasoTo puM0 kAMca yA pattharakI (khelanekI) bar3I molI; golI (2)mahattvapUrNa yA sarakArI kAgajoMkA sIla kiyA humA puliMdA, lifAfA sarasana na0 dekhiye 'lakSaNa' likha saravA lekha puM0 ba0va0 brahmalekha; bhAgya- gaTa vi0 (2)balsagAtArAsI sagarI strI. sone yA cA~dIkI gullI; iMTa [kAThI (2) lAvI; gosa lagaDaM na0 gadhe para lAdanekI baratIyA lagana a0 taka; paryaMta; laga ki.] lagata vi0 saMbaMdhI; viSayaka(2)strI. __ lagAva; saMbaMdha (3) a0 pAsa; sAva; lagatI strI0 lagAva; pahuMca; prabhAva lAgatuM vi0 saMbaMdhI viSayaka najadIkalA, pAsakA lagana ko lagana na0 dekhiye 'lagna' (2) smI. laganagALo vivAhake dina; sahAna laganasarA strI0 zAdIke dina; sahana laganI strI. lagana; dhuna vadAvana lagabhaga 20 pAsa karIba (2)lagamana lagAvaM sa0 ki0 lagAnA(2)pokanA; cupar3anA; cipakAnA; lagAnA (3) saMlagna karanA; jor3anA; saTAnA lagAnA (4)kisIko sAtha lagA legA, sAya kara denA lagAra sa0 kri0 sulagAnA lagAma strI0 (lohekI) lagAma (2) bAgaDora; rAsa; lagAma (3) aMkuza niyaMtraNa [lA.] lagAra(-reka) vi0 jarA; thor3A-sA (2) ba. thor3I derake lie; jarA; tanika lagAvavaM sa0 ki0 dekhiye 'lagAvU' naM. 1; lagAnA (2) mAranA lagI a0 taka; paryaMta; lagi [pa.] lagIra (-reka) vi0 dekhiye 'lagAra' lagolaga ba. bilakula karIba; saTakara (2) lagabhaga; pAsameM; nikaTa lana vi. lagna lagA humA (2)lIna; mAsakta (3)na0 pRthvI eka rAzi For Private and Personal Use Only
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 421 - jyA samava; lagna (4) kitI zuma kAryako karanekA mahataM; lagna (5) vivAhakA mahataM yA zubhakAla (6) bAbI lagna bharapara vi* phaTehAla vi. sa; choTA (2) halakA; laghu (3) AsAna (4) hasva; eka mAtrApAlA; laghu [phona mona puM090 se choTA koSamyUnamana vi0satama; sabase choTA (2) pusatama samApavayaM [ga] wnet strI0 balpamata (2)alpamatagAloga yA pakSa; alpamata (3)por3e paravInA yA rasanA strI. saMkSiptalipi; 'zArTahai?' vana strI. laghuzaMkA (2) moca sastrI0 ruTakatI cAla; lacakana sAIba.kri. lacakanA; dabAva bArise bIpakA jhukanA (2) moca bAnA(3)iThalAte hue calanese kamarakA mummA lapakanA pakAI huI bAla so puM0 koMdA; piMDa (2)loMdA jaisI sapanA ba. tarabatara; cakAcaka labaI ba0 ki. lacakanA; jhukanA so puM0 mAMjhA car3hAye hue gerakI baMTI; mAMjhA- [karanA; lajAnA lagAI sakri0 lajjita karanA;zamidA vA, sa0ki. 'sAma'kA preraNArthaka; sajjita karanA; labAnA; lakhavAnA mAnavI svI. lAjavaMtI; chuImuI; lAlU [lAyaka; zarmanAka samAlavi. lajjAjanaka; lajAnemA0ki. lajAnA; zaramAnA ra strI0Ta; buka(2)bar3akI para (3)(sUtake) bamakatAra mA garekI baMTI; laTiyA (4) motiyoMkI sar3I laTaka strI0 laTaka; nakharA(2)chaTA; khUbI; zailI; laTakA; ba. (3) moca laTakama(-Ni) vi0 laTakatA, jhUlatA huvA (2)na0 mumakA (kAnakA gahanA) laTakaI a0 ki0 laTakanA; mUlanA TaeNganA (2) AdhArarahita honA; kAma adhUrA raha jAnA; laTakanA [lA.] aTakAvasa.kri. 'laTaka'kA preraNA rthaka; laTakAnA [yukta (2) nakharevAra laTakALU vi0 laTakIlA; hAva-bhAvanaI na0 nakharA; adA; cocalA laDako puM0 badA; aMga-bhaMgI; hAva-bAra konaTako puM0 maTaka; nAja-badA. sapaTa vi. premAsakta; eka bacate lipaTA humA (2)strI khaTapaTa;prAcA [-karavI = anyako bharamAneke lie cAlAkI, khaTapaTa yA dhamAla krnaa| -panapremAsakta honA.] laTapaTiyaM na0 camoTA (hajjAmakA) saha, a.kri. jhukanA; nata honA laTAra strI. cakkara; maTaragazta saTiyuM na0 sirakA bAla saTTa vi0 bahuta DIlA; sustaziSita (2) paravaza; parAdhIna (3) stamba bar3IbhUta (4) puM0 laTU (khilaunA) laTha vi. paTThA; mustaMDA(2)puM0 laThi(-)gaM vi0 mustaMDA (2) pUrta lakha vi0 (2) puM0 dekhiye 'laTha' lako puM0 gAr3Ike pahiyekA lohekA raMga; akSa; dhurA (2) mustaMDA AdamI paTThA larakana(-) (la') vi. sadAkA; jhagar3AlU sasta(la') strI0 lar3AI For Private and Personal Use Only
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 422 laradhuM vi. mustaMDA paTTA (2)na0 hRSTa- labAvu a0 ki0 'lAdavU' kA karmaNi; puSTa baccA : [kaz2iyA ladanA . lasavADa (la') strI0 jhagar3A; lar3AI; lapa strI0 balA; Afata . laDah (la') sa0 ki0 ulAhanA denA; lapa a0 lapase; jhaTase doSa denA (2)a0 kri0 lar3anA; jhaga- lapaka lapaka a0 lapase ; caTase; gaTagaTa r3anA; bahasa karanA; yuddha-lar3AI karanA (2) ghAva AdimeM TIsa mArate hue, (3)mAmalA adAlatameM le jAnA;lar3anA; lahara mArate hue dAyara karanA(4)anabana honA [lA.] lapakAro puM0 jIbhako lapalapAnA; lagyo puM0 (la') yoddhA; sainika jIbhakI lapalapAhaTa (2) vedanA yA laDAI (la') strI0 lar3AI; yuddha; jaMga bhayase kisI aMgakA phar3akanA; dhar3akana (2) jhagar3A; TaMTA; lar3AI / (kalejA) kA-ku)(la') vi0 lar3AkA; jhagar3AlU lapako puM0 gaMdI cIjakA loMdA (2) laDAyakAla') vi0 jo lar3a sake(2)yuddho .. garama lohese dAganekA nizAna, carakA payogI; jaMgI (3) jhagar3AlU; lar3AkA lapachapa strI0 prapaMca; jhamelA; jhaMjhaTa; laDAva, (la') sa0 ki0 'laDavu'kA preraka; jaMjAla laDAva akri0 dulAra karanA; lar3AnA lapaTa strI0 lapaka; lapakanA; jhapaTa sasI strI0 lar3I (2) DorekI laTiyA (2)Takkara; dhakkA ; capeTa (3)peca; lAga strI0 lata; Teva (2) paddhati; Dhaba lapeTa; phaMdA (4)vi0 tallIna; mazalamaNI strI0 lunAI; lonI gUla ; lipta lama sa0 kri0 lunanA; fasala kATanA lapaTamapaTa strI0 lapaka; jhapaTTA; jhapaTa lata strI0 lagana; dhuna (2)lata ; vyasana lapaTavaM a0 kri0 sarakanA lattAM na0 ba0 va0 latte; kapar3e lapaTAva_ sa0 ki. 'lapaTavU', 'lapalatto puM0 mahallA; zaharakA hissA TAvu' kA preraNArthaka; lipaTAnA lapampayaDa a0 lathapatha; sarAbora(2) lapaTAvaM a0 kri0 lipaTanA ; cikaTanA; dekhiye 'latharapathara' cikanI cIjase gaMdA honA(2)lAlacameM lathaDavU a0 kri0 lar3akhar3AnA(2)haka phaMsanA; lalacanA [paTA; DhIlA lAnA (3) dubalA ho jAnA (bImArIse) lapaTuM vi. jo kasA huA na ho; laTalapaDiyaM na0 laTApaTI; lar3akhar3I / lapalaMga vi0 laMbataDaMga lathavatha a. eka-dUsarese balapUrvaka bhir3e, lapaDAka strI0 tamAcA; lappar3a (2) lipaTe hue; lathapatha lathAr3a khAnA; nukasAna pahu~canA, pahu~laparapavara a0 DhIlA-DhAlA; jhAMgalA cAnA lA.] ladabada a0 tara aura lauMdA jaisA (2) lariMga vi0 dekhiye 'lapaDaMga' kisI tarala padArthase sarAbora huA; laparage puM0 gAr3hA lepa lathapatha (3) cUra; lIna lapalapa strI0 bakavAsa, bakabaka (2) For Private and Personal Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lapalapATa 423 balapase; tvarAse (3) ghAva mAdimeM labaDavaM a0 ki0 dekhiye 'laTakavU' lahara mArate hue labadAvaM a0kri0 tarala padArthase sananA; lapalapATa puM0;strI0 bakavAsa, bakavaka lathapatha honA (2) phaMsanA; ulajhanA (2)utAvalI; jaldabAjI labalaba a0 'laba-laba' AvAz2a karate lapalapiyaM vi0 jaldabAz2a; har3abar3iyA hue; cabhar3a-cabhar3a (2)lapase; gaTagaTa lapasa vi0 phisalanavAlA; rapaTIlA (3) tharathara . .. (2)na0 phisalana (jagaha) labAco puM0 maile, phaTe-purAne kapar3oMkA. lapasa, a0 kri0 phisalanA; sarakanA Dhera; lugarA (2) gharake TUTe-phUTe mAla (2) patana honA; giranA; phisalanA asabAbakA ra (3) kAThakabAr3a; gharakI lapA, a0 kri0 dabakanA; chipanA(2) rahI cIjeM taMga jagahameM saTakara baiTha jAnA labAra(-DI) vi. labAra; labAr3a lapeTavU sa0 kri0 lapeTanA (2)phaMsAnA; labAsI strI0 labArI; jhUThA; labAr3I lapeTanA [lA.] cupar3anA labuTA, lAlabu, labUphalabUka a0. paralaperaI sa0 kri0 lepanA; gIlI cIja thara; dhakadhaka (kalejA) sApege puM0 gAr3hA lepa lamaNA(-NA)mIka strI0 mAyApalI sappaTa vi0 sakhta cipakA huA, lipaTA lamaj na0,(-jo) puM0 kanapaTI: * huA; lapaTooM . layAnata strI0 zarma; sAja (2)lAnatA lappara strI0 lappaDa; tamAcA dhikkAra svarameM gAyA huA gAna lappanachappana strI0;na0 pacar3A; jhaMjhaTa; lalakAra puM0 alApanA; tAna (2)UMce prapaMca; jaMjAla (2) z2arUratase jyAdA lalakAra, sa0 kri0 alApanA; "tAna akla baghAranA; zekhI lagAnA (2) hA~ka lagAnA (3) TiTalappo puM0 kalAbatUkA gola lapeTA huA kAranA (4) lalakAranA; lar3anekI fItA; ThappA (2) moTA, beDhaMgA paivaMda cunautI denA [NArthaka; lalacAnA laphara(-ra)phaphaDa(-ra) a0 jhUlatA lalacAbasa0 ki0 lalacAvu' kA prera ho isa taraha DhIlA-DhAlA; avyavasthita lalacA a0 kri0 lalacanA; lAlapameM lapharka na0 reTakA loMdA yA reTa (2) par3anA (2)lubhAnA;mohita honA(3) kisI vastu, vyakti yA kAryake saMbaMdhase lAlasA karanA; lalacanA honevAlA nukasAna; Afata; blaa| lava vi0 thor3A(2)puM0 aMza; lava (3) [-vaLagaq = balA pIche laganA; pIr3A nimeSakA chaThA bhAga (4) tabalekA laganA. kinAravAlA hissA(5)bakabaka , lapharnu vi. dhUtaM; dagAbAz2a (2) laphaMgA; lavacIka vi0 lacIlA; lacakIlA vyabhicArI (3) bezarama ; nirlajja lavarI strI0 bakavAsa; pralApa labaka labaka a0 dekhiye 'lapaka lapaka' / lavalava strI0 bar3abar3a; vyartha bakanA laklAro puM0 dekhiye 'lapakAro' (2) a0 vyartha bakabaka (karanA) lasI puM0 dekhiye "lapako' lavalava a0 ki0 bar3abar3AnA; bakanA For Private and Personal Use Only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org WAR sabalabATa (-ro) puM0 bakavAsa labalIna vi0 lavalIna; tallIna; mazagUla vapuM a0 kri0 bar3abar3AnA; bakanA lavaMga na0 lauMga; lavaMga sarvaNi vi0 lauMgakI zakalakA yA lauMgake jitanA ( 2 ) na0 kAnakA eka gahanA; lauMga [ patrikA AdikA ) samAjamana0 caMdA (sadasyatA, patrasAda puM0 paMca (2) paMcAyatakA sadasya paMca savAbI vi0 paMca-saMbaMdhI ; paMcAyatI (2) strI0 paMcoMkA kAma; paMcAyata savAra ( vA ') puM0 luhAra; lohAra savAriyAM (vA') na0 ba0 va0 lohArakA kAma karanevAlI khAnAbadoza jAti; bAr3iyA lohAra pAI na0 bakarIkA baccA kamAro puM0 bakavAsa; pralApa viMga na0 dekhiye 'lavaMga ' (2) loMgake AkArakA ( baMdUka, sTava AdikA ) mAgekA choTA hissA ; TopI lAgi vi0 (2) na0 dekhiye 'lavaMgiyu' sambUriyaM (vu') na0, labUro puM0 nAkhUnase kI huI kharoMca ; nakhakSata; nahaTTA sacco puM0 jIbhakA agra; jihvAgra kara na0 lazakara; senA; lazkara (2) bhIr3a; majamA; fauja ; udA0 'AsuM lazkara laIne na jatA' [lA. ] sahakarI vi0 lazkarI; senA-saMbaMdhI 424 rAja na0 lahasuna; lasuna saniyaM vi0 lahasunavAlA (2) lahasuna jaisA tIkhA (mUlI Adi ) [ patthara sasaniyo puM0 lahasuniyA ; eka qImatI kasaraka saraka a0 marrATese; tejIse sarako puM0 begase sIMcanA yA ragar3anA (2) ghissA ; ragar3a Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lasoTa sa0 kri0 ghoTanA; bATanA lassI strI0 lassI (dUdha aura pAnIkI) lahara ( - rA ) buM a0 kri0 laharAnA lahANa (l) na0 lAbha; nafA lahANI (l) strI0 khuzIke avasara para nega bA~TanA CMT; lahANuM (l) na0 zubhAzubha avasaroM para birAdarIvAloM aura negiyoMko diyA jAnevAlA upahAra kAtiba; lahAva (-yo) (l) puM0 AnaMdakA sukha lenA (2) aramAna; cAva lahiyo puM0 likhanevAlA; lahe (lhe) strI0 lagana; lo; dhuna laheka (lahaeN) a0 kri0 lahakanA; cauka khAnA ( 2 ) aMga-bhaMgake sAtha bA bolanA Adi; jhUmanA (3) lahAnA laheko (lhe) puM0 hAva-bhAva ; aMga-bhaMgI; adA (2) UMce svarameM yA galA phAr3akara bolanA; lahajA lahejata (lhaeN) strI0 maz2A; AnaMda; lajjata (2) lajjata; svAda; majA lahejatadAra (lhaeN) vi0 lajjatadAra; svAdu; jAyakedAra For Private and Personal Use Only lahera (lheM) strI0 ( pAnIkI) lahara taraMga (havAkA ) jhoMkA; (manakI) mauja; lahara ( 2 ) nIMda yA nazeke asarakA anubhava karanA; lahara (3) sukha-caina; aiza (4) AnaMda; caina; majA / [ - uDhAvabI, karavI, mAravI = moja mAranA; majA lUTanA / -paDavI = maz2A AnA.] [ laharAnA saheraM (lheM) a0 kri0 taraMgeM uThanA; laherI (lhaeN) vi0 AnaMdI (2) taraMgI
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org manamaujI; laharI (3) izqabAja (4) ur3AU (5) strI0 lahara; taraMga; laharI laheSu (lhe) sa0kri0 g2aurase sunanA (2) ginanA; samajhanA ; mAnanA; pahacAnanA (3) dekhanA (4) pAnA; lahanA [ pa ] laLakabuM a0 kri0 camaka mAranA; jhalakanA (2) umaMgase jhUmate hue AnA (3) lAlasA karanA; lalakanA phaLaM a0 kri0 zukanA; nata honA (2) khuzI meM jhUmanA (3) dekhie 'laLakabuM' / [ laLI paDavuM = jhuka jAnA / rULI laLIne = nIce jhuka-jhukakara. ] laMgaDa vi0 laMgar3a; laMgar3A laMgaDA a0 kri0 la~gar3AnA laMgaDI (0 ghoDI) strI0 eka khela saMga vi0 laMgar3A paDo puM0 laMgar3A (Ama yA per3a ) laMgara na0 laMgara (nAva yA jahAjakA ) (2) laMgara; laMgarakhAnA; sadAvarta ( 3 ) striyoMkA pairakA eka gahanA; laMgara (4) eka sire para vaz2ana bA~dhI huI DorI; laMgara (5) [lA. ] laMbI qatAra; paMgata / [ -upAya, UMcaka = laMgara uThAnA / --nAkhabuM phAMsa = laMgara DAlanA, karanA. ] laMgarakhAnuM na0 laMgarakhAnA; laMgara laMgaravaM sa0 kri0 laMgara karanA; laMgara DAlakara jahAjako khar3A karanA ( 2 ) ekameM dUsarI cIja lagAkara yA jor3akara vajIra yA qatAra yA mAlA karanA (3) phaMde meM pha~sAnA; phAMsanA [laMgara laMgAra strI0 laMbI qatAra (2) jaMjIra; laMgAra sa0 kri0 dekhie 'laMgaravuM' laMgAbuM a0 kri0 laMgar3AnA 2 425 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laMgIsa na0 pataMgake dinoMmeM Dorese ThIkarA afakara khelA jAnevAlA laMgara laMgoTa puM0 laMgoTa; laMgoTA / [ -mAravI = la~goTa pahananA (2) sAghu yA jogI bananA; la~goTI bA~dha lenA (3) la~goTI bAMdha lenA; sArA dhana ur3Akara daridra ho jAnA. ] laMgoTabaMdha vi0 la~goTabaMda; laMgoTa bAMdha kama umra nevAlA (2) brahmacArI; laMgoTabaMda laMgoTiyuM vi0 laMgoTI bAMdhanevAlA; [(2) sAdhu bAbA laMgoTiyo puM0 laMgoTiyAyAra; bAlamitra laMgoTI strI0 laMgoTI / [ -mAravI, bALabI = laMgoTI bAMdhakara tana DhaMkanA (2) dhana-daulata ur3Akara misArI bananA; laMgoTI bA~dha lenA (3) sAdhusaMnyAsI bananA; la~goTI bA~dha lenA. ] laMgoTo puM0 la~goTA (2) dekhie 'laMgoTiyo' [laMghana karanA laMghaM sa0 kri0 dekhie 'ullaMghavuM (2) laMbAvaM a0 kri0 laMgar3AnA laMba vi0 (2) puM0 laMba; 'parpenDikyulara' (3) vi0 laMbA ; laMba (4) puM0 sAhula laMbagoLa vi0 (2) puM0 aMDAkAra ; artha vRttAkAra laMbacorasa vi0 ( 2 ) puM0 samakoNa caturbhuja; 'rekTeMgala ' ; Ayata [ ga. ] laMbAI strI0 laMbAI laMbANa na0 laMbApana; laMbAna; laMbAI (2) laMbAnA [rthaka; laMbAnA laMbAvayuM sa0 kri0 'laMbAvu' kA preraNAlaMbAvuM a0 kri0 laMbA honA (2) kisI bAtakA adhika samaya taka jArI rahanA laMbUsa (sa) vi0 laMbU (AdamI) (2) puM0 aisA vyakti For Private and Personal Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org lAkaDakAma lAkaDakAmaM na0 lakar3IkA kAma lAkaDazI vi0 lakar3I - sA sakhta ( 2 ) puM0 ba0 va0 dekhiye ' lAkaDazI lADu ' lAkaDazI lADa puM0 eka tarahakA cInIkA sakhta laDDu lAkaDI strI0 lakar3I; lAThI / [ -o UDavI = lakar3I, lAThI calanA; mArapITa honA / eka lAkaDIe hAMka = eka lAThIse sabako hA~kanA. ] lAkaDaM na0 (per3akI) lakar3I (2) [lA.] vighna; ar3acana ; avarodha; bAghA (3) IMdhana; lakar3I / [ lAkaDAnI talavAre Da = pUre sAdhanoMke binA lar3anA (2) isa taraha dikhAvA karake apanA vyabahAra, saMsAra calAnA; la~goTI para phAga khelanA / lAkaDAM laDAvavAM = jhUTha-saca jor3akara jhagar3A lagAnA / lAkaDAM saMkoravAM = ukasAnA; bhar3akAnA; AgameM ghI DAlanA / -ghAlavaM, ghusADavaM, ghusADI devaM = nega, kara, lAga yA aisA rivAja lAdanA (2) apane svArthakI bAta bIcameM dAkhila kara denA (3) rukAvaTa, vighna DAlanA (4) kamara jakar3a jAnA / --pesavaM, pesI javuM = dekhie ' lAkaDaM ghAlavu ' naM. 1, 3 / lAkaDe mAMkaDaM vaLagADaM = yogyatA dekhe binA saMbaMdha karanA; anamela saMbaMdha jor3anA (2) do AdamiyoMmeM jhagar3A lagAnA. ] lAsa strI0 lAkha (pIpala AdikI) lAsa puM0 lAkha ; sau hajAra / [TakAnaM = bahuta qImatI yA upayogI; lAkha TakekA ; patekA ; mArakekA / rUpiyAnuM = lAkha TakekA; hIrA AdamI; bar3A ImAnadAra aura bhalA (manuSya) / vAtanI 426 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lAga eka bAta = saMkSepa meM; thor3emeM; sau bAta kI eka bAta / lAkhe lekhAM levAM = lAkhoMkA lena-dena karanA (2) bar3I-bar3I bAteM karanA; DIMga mAranA; dUnakI lenA. ] lAkhabuM sa0kri0 lAkha car3hAnA ( 2 ) lAkhanA [ pa . ] lAkhiyaM vi0 lAkhakA banA huA yA lAkha car3hAyA huA (2) na0 lAkhakA kaMgana lAkhuM na0 zarIra para janmase par3A huA dAg2a; lacchana; lakSaNa lAkheNuM vi0 pratiSThita; ijjatadAra; sulakSaNa (2) lAkha TakekA ; kImatI lAkhoTavuM sa0kri0 dekhiye 'lAkhavuM ' lAga puM0 ghAta; mauqA ( 2 ) AdhAra; lAga; TekAna (3) yukti; lAga; tarakIba (4) bIca; daramiyAna ( jagaha) / [-khAvo = = mauqA milanA ( 2 ) ThIka qabz2e meM AnA; pakar3ameM aanaa| tAkavI : ghAtameM rahanA ; maukA DhUMr3hanA. ] lAgaTa a0 lagAtAra ; binA ruke lAgaNI strI0 bhAva; manobhAva (2) dayA lAgaNIpradhAna vi0 bhAvapradhAna; bhAvuka lAgata strI 0 lAgata ( 2 ) jakAta lAgataM vaLaMgatuM vi0 lagAvaTavAlA; saMbaMdhI lAgabhAga puM0 saMbaMdhIkI haisiyatase milanevAlA hissA lAgalAgaTa a0 lagAtAra; binA ruke lAgalaM a0 turata hI; faurana lAgavaga strI0 bar3e AdamiyoMse jAnapahacAna; rasAI; pahu~ca lAgavaM sa0 kri0 saMbaMdha yA sparza honA; laganA; jur3anA; saTanA ( 2 ) saMbaMdha, riztA honA; laganA ( 3 ) manobhAva anubhava karanA; dilapara asara karanA; --ke lie manameM bhAva paidA honA; laganA For Private and Personal Use Only
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org lAgaM laganA; TakarAnA; ragar3a khAnA; (4) jAna par3anA; anubhava honA; samajhameM AnA laganA (5) dikhAI denA; pratIta honA; jJAta honA ( 6 ) icchA - hAjata honA; laganA ( bhUkha-pyAsa ) ( 7 ) ( kisI kAmameM) mustaidIse, manoyogapUrvaka laga jAnA; juTanA; lipaTa jAnA;lagA rahanA (8) jArI honA; zurU kara denA; ThikAnA laganA; udA0 ' te nokarIe - kAme-dhaMdhe lAgyo che' (9) ThIka baiThanA ;laganA (kuMjI); asara - prabhAva karanA ( davA ); lAgU honA (qAnUnakI dhArA) (10) hAnikara prabhAva honA; laganA; udA0 'pANI lAgavuM, ujAgaro lAgavo' (11) dhakkA coTa laganA (12) A~kha mUMdanA, laganA; udA0 'hamaNAM ja AMkha lAgI che' (13) kharca honA; dAma laganA (14) kisI strI yA puruSakA anya puruSa yA strIse avaidha saMbaMdha jor3anA / [ kAme lAgavuM = naukarIdhaMdhe meM laga jAnA (2) kAma AnA; istemAla honA / pUThe lAgavuM = hAtha dhokara ( kisIke ) pIche par3anA ( 2 ) pIche laganA; kisI AzAse pIchA pakar3anA / hAtha lAgavuM - milanA; hAtha laganA ; hAtha AnA | lAmabuM a0 kri0 sulaganA; jalane laganA lAgu vi0 lAgU; lagA huA; saTA huA ( 2 ) ThIka baiThatA huA; anukUla AnevAlA (3) a0 jArI / [ -karavuM = apanI jagaha para ThIka baiThe aisA karanA; caritArtha ho aisA karanA (2) jor3anA; lagAnA / --thayuM, paDavuM = pIche-pIche jAnA; sAtha ho lenA (2) ThIka baiThanA; lAgU honA ( 3 ) avaidha saMbaMdha jor3anA ( strI-puruSa) (4) (roga) 427 lADo laganA (5) davAkA asara honA / - rahevaM: = lagA rahanA (2) pIche-pIche jAnA; sAtha dharanA. ] lAgo puM0 lAga; nega; haqa; dastUrI (2) kara ; mahasUla ( 3 ) lagAva; riztA; lAga (4) pIchA lAja strI 0 lAja; zarma ( 2 ) paradA ( rakhanA) (3) pratiSThA; lAja / [ kADhavI = paradA karanA; ghUMghaTa karanA, kAr3hanA, nikAlanA / --mUkavI = paradekI prathAkA tyAga karanA (2) hayA - zarmakA tyAga karanA / - rAkhavI = AbarU bacAnA ; lAja rakhanA.] lAjama vi0 dekhie 'lAjima ' lAjavaM a0 kri0 lajAnA; zaramAnA lAjima vi0 lAz2ima; ucita lATa (Ta) strI 0 lATa; jATha ( ghAnIkI) (2) dhurA ( gAr3Ike pahiye yA carakhekI ) lATa puM0 lahara; taraMga lATa puM0 laoNTa; Dhera lATasAheba puM0 bar3A hAkima; lATa lATI strI0 lakar3IkI bakhAra; TAla lATo puM0 lahara; mauja; taraMga lATo puM0 sAbUna yA kisI dhAtukA laMbA Tukar3A / [ lATA kADhavA = fAyadA honA; prApti karanA. ] lAThI strI0 bA~sakA laMbA DaMDA ; lAThI | [ - calAvavI = lAThI calAnA.] lADa na0 lAr3a; dulAra lADakaNuM vi0 lAr3alA; pyArA ersevAyuM vi0 dekhie 'lADavAyuM ' lAkuM vi0 dekhie 'lADavAyuM ' lADavAyuM vi0 lAr3alA ; dulArA ; pyArA lADavo puM0 dekhie 'lADa' / lADavA khAvAnuM kAma nayI = AsAna kAma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 428 nahIM hai| sela nahIM hai| -bAbo, janayo saporina na0 relie 'lApa]i =prApti karanA; lahu baTanA,milanA.) sAko puM0 tamAcA (2)ugAhamati lADI strI0 sukumAra kanyA(2)dulahana; (3) bargalA;var3A dulahina; lAr3I [beTA; dulaheTA va vi0 sukumAra; nAjuka komala lAgalaM vi0 lAr3alA (2) na0 lAr3alA sAbI strI0 dekhie 'lApI' ..... lArapuM0 lar3a; modaka (2)piMDA; golaa| sAI na. pIkumArakA paTTAmbAlA -bhAvAnuM kAma AsAna kAma; khela.] kAma puM0 lAma; prApti; phAktalAge puM0 lAr3A (2) lAr3alA bettaa| sApo lAbha milanA; phAyadA hogA.] lAta strI0 lAta; pAda-prahAra (2) hAni; lAbhapAMcama strI0 kArtika zuklA paMcamI lapAr3a [lA. [-sAvI, vAgavI = sAbha, sa0 kri0 lAbha honA; baTanA; lAta khAnA; lAtakA prahAra sahanA (2) kamAnA hAni honaa| -mAravI, lagAvavI pAya (lAha.) strI0 Aga; agni(2) lAta calAnA; lAtase mAranA (2) jalana; vAha / [-pavI, lAgI . nukasAna karanA.] cIjako Aga lgnaa| meramA jApa lAtATavaM sa0 kri0 lAtase mAranA; lAgI = jorakI bhUkha laganA meM latAr3anA koThI cUhe daur3anA (2) jalana, dAha hogA.] hAtI strI0 baMdaragAhake pAsakA godAma; lAyaka vi0 lAyaka; yogya (2)vadhikAra(da,) strI0 lIda kArI; lAyaka (3) anukUla; sAba sa0 kri0 lAdanA munAsiba; upayukta [lAyatrI lAdI strI0 pattharakI patalI aura choTI lAyakAta, lAyakI strI0 liyA tastI; paTiyA (2) farza; gaca lAyarI (lA') strI0 bahuta bolanA lApa, sa0 ki0 pAnA; lApanA [pa.] bakabaka (2)zekhI; khudakI bar3AI;auMga (2) a0 ki. jahAjakA jamInase cipaka jAnA lAra(lA') strI0 laMbI katAra; lohar3A lApaTa strI0 lappar3a; tamAcA lArI (lA') strI0 relakI paTarI para lApaTiyuM na0 galasuA; kanapher3a Thelakara calAI jAnevAlI gAr3I (2) lAparabA vi0 lAparavA; lAparavAha mAla Dhoneke kAma AnevAlI gAr3I lAparavAI strI0 lAparavAI; befikrI (hAthakI yA moTara-laoNrI) lApazI (-sI) strI0 gehUMke daradare lAla puM0 chailA; raMgIlA puruSa ; bA~kA ATekA eka prakArakA halavA; jyAdA (2)putra; lAla (3)strI0 mANika; ghI DAlakara banAI huI lapasI lAla (4) eka cir3iyA; lAla lApI strI0 kivAr3a, meja, kurasI Adi lAla vi0 lAla ; surkh| [-ghoDIe cAvaM lakar3IkI cIjoMke cheda Adi bharaneke = zarAba yA afImakA nazA karanA; kAmakA eka prakArakA masAlA; puTIna lAla pAnI piinaa|-thii jaq= lAlasApoTa strI0 lappar3A pola; tamAcA pIlA ho jAnA; kroSa krnaa| - For Private and Personal Use Only
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir modI karavA pAna khAnA (2) yaza milanA.] lAla aMgArA savUna, lAlapaTaka vi0 bahuta lAla manyu vi. lAlacI; lobhI pAcoLa vi0 dekhie 'lAlaghUma' / pAnI puM0 kRSNakI nAlasvarUpakI mUrti (2) gosvAmIjIkA beTA sAtavANI strI0 lAlapAnI; zarAba sAvana vi0 bahuta lAla; lAlabhabhUkA kalyAI strI0 Aga; agni sAsanalAla vi0 lAlasutra ; bahuta lAla sAla puM0 chailA; raMgIlA puruSa bAMkA kA strI0 lAlI; surjI; lalAI kAlI strI0 lAlI; sukhI (2)ghaMTekA kaTakana; lolaka kAlo puM0 chailA; bAMkA; mojI (2) paThAna eka tAla sAvanI strI0 lAvanI (2) saMgItakA sAbarI strI0 eka pakSI; lavA; lAvA sApa (lA') na0 kuttakA kATanA (2) kuttekA bhuuknaa| [-mAla, bhara= kuttakA kATanA (2)gussemeM bolanA; phaTakAranA.] lAvalazkara na0 lAva-lazkara mAvaLa sa0 ki0 lAnA; le AnA lA(lA') na0 kuttekA kATanA lAma(sa) vi0 barabAda; naSTa (2) strI0 lAza / [-avaMtabAha honA.] sAsara strI0 vyarthakI dera; DhIla lAsariyApa" na0, lAsariyAvega puM0 ba0 va0 vyarthakI dera; DhIla sAsariyaM vi0 jo kahe magara kare nahIM; vyaryakI dera karanevAlA; DhIlA lAhI strI0 gehU ke ATekI mADI; leI kALa strI0 sAra; rAla lAThiyaM vi0 adhika lAra TapakatI ho aisA (baccA) (2)na0 vaha kapar3A jo bacceke galemeM isalie bAMdhate haiM ki rAla Tapakanese usakA zarIra bhIge nahIM; sInAbaMda (3) dUdhabharI bAla, khozA lALI strI0 rajasrAva (pazukA) lALI strI0 kAnakA nicalA bhAga; lolakI; loMDI (2) ghaMTekA laTakana; lolaka (3) bolanA; AvAja; huoM (pazupakSIkI- khAsakara syArakI) lALo (lA') puM0 aMgArA lAMga puM0 maTara jaisA eka dalahana lAMgara,(0) sakri0 dekhie laMgara laMgara DAlakara jahAjako ThaharAnA lAMgha (01)(0) na0; strI0 laMghana; upavAsa lAMpa,(0) na0 dharanA (denA) lAMgha (0) a0 kri0 laMghana karanA(2) kisIke yahA~ dharanA denA lAMgho(0) puM0 laMghana; upavAsa (2) dharanA (3) bar3A Daga, phAla lAMca() strI0 rizvata; lAMca; dhUsa lacilAu, lAMcasora(0)vi0 ghUsakhora lAMciyaM (0) vi ghUsakhora;rizvatakhora lATha(0) vi0 dhUrta ; zaTha (2) akkhar3A kisIke vazameM na rahanevAlA; sarakaza; . tUfAnI lApI(0) strI0 dekhiye 'lApI' lAMbarI(0) strI0 eka pAtasAga, bhASI lAMbI (0) strI0 smRti; yAdadAzta (2) dekhiye 'lApI' . lAMbIDhUMko (0) strI. baMDa-baMTavI caur3I (2) takarAra; hujjata lAI(0) vi0 laMbA; adhika vistAravAlA; duur| lAMbIca, nijAmA For Private and Personal Use Only
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lIlavo dIrgha nidrA; laMbA safara / lAMbI liMbu na0 nIbU (phala) saMcavI = laMbI tAnanA; jhuramuTa mArakara / liMburI, liMboI strI0 nIbU (per3a). so jAnA (2) mara jaanaa| lAMbI phALa liboLI strI0 caur3e muMhakA eka bar3A bharavI bhArI himmata karanA; sAhasa baratana (2) nibaulI; nimakaur3I . karanA (2) apane bUtese bAhara kAma loka strI0 lIka; rekhA (2)hada; lIka karanA / -karavaM% laMbA karanA; tUla lokha strI0 jUkA aMDA; lIkha denA; piSTa-peSaNa krnaa| -kAha, lIkhiyaM na0 lIkheM nikAlanekI bArIka = adhika jiinaa| -saMcavaM - bahuta daMdAnoMvAlI kaMdhI jInA (2) DhIla karanA; samaya vyartha lITI strI0 rekhA; lakIra; lAina (2) bitaanaa| -pa, yaI agkisI paMkti; katAra(3) kAvyapaMkti; caraNa; kAmameM adhika samaya laganA; tUla pAda (4)maryAdA; lIkahada / [-mAravI pakar3anA (2) (ArAmake lie) laMbI =lakIra khIMcakara radda karanA, kATanA.) tAnakara sonA (3) bahuta ghATA sahanA lITo puM0 moTI lakIra (2) cheka; akSara (4) mara jAnA / lAMge hAtha karavo%3 kaattnaa| [loTA tANavAUTapaTAMga madada karanA yA mAMganA; hAtha dharanA lakIreM khIMcanA (2) betukA citra yA pasAranA (2) bhIkha mA~ganA; hAtha khIMcanA yA likhnaa| -mAravopasAranA (3) ghUsa lenA (4) bAdhA chekanA; akSara kATanA.] DAlanA. lIye 0 -ke kAraNa; ko lekara / lAMbuchaTa (0) vi0 cita; paTa lIpaNa na0 gobara-miTTIkA lepa; lipAI lAMbulaca (ka)(1) vi. bahuta laMbA; lIpavaM sakri0 lIpanA (gobara-miTTIsa) laMbA-caur3A lomaDI strI0 choTA nIma (2)nImakI lAMbhavaM, lAM (0) na0 vibhAga; hissA jAtikA koI choTA per3a; udA0 'mIThI (2) vaha ciTThI jo hissedAroM ke lImaDI' hissekI baoNTake lie DAlI jAtI hai| lomaDo puM0 nIma [paTTI; lIra paM.] likhita vi0likhita likhA huA (2) lIro pukapar3ekA laMbA Tukar3A; dhajjI na0 bhAgyalipi; bhAgyarekhA . lIla strI0 kAI; sivAra(2)jIbhakA likhitaMga vi0 "likhanevAlA' isa arthameM mail| [-utAravI = jIbhakA mala khata likhate samaya istemAla karate hai sAfa karanA. 'liphApho puM0 liphAfA : lIlachoyaM vi0 harA (2)harI chAlakA lilAma) meM nIlAma lIlajhAmaM na0 coTase banA huA harA lisoTI strI0 choTI rekhA yA kharoMca; dAg2a; nIlA; nIla (par3anA) pisanekA cinha ; ragar3a lIlama ma0 hare raMgakA eka ratna; lisoTo puM0 bar3I rekhA yA kharoMca: pannA; marakata . kArI; sabjI lakIralIka lIlavaNa na0,(-jI) strI0 harI taralikA strIka nIbUSA per3a; nIbU ... lIlavo puM0 dalahanakI phalIkA harA dAnA For Private and Personal Use Only
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org lIlAgara lIlAvara strI0 bhA~ga lIlAmuM na0 dekhie 'lIlajhAmuM ' lIlAlahera strI0 AnaMda; aiza (2) khuzahAlI lIlAza strI0 harApana lIlA pANI na0 ba0 va0 ghoTI huI bhA~gakA peya; bhA~ga lIlI ghoDI strI0 bhA~ga ( 2 ) bhAMgakA nazA / [ - e caDavaM = bhaMga pInA ; bhaMgakA nazA chAnA.] lIlIsukI strI0 sukha-duHkha ; nIca U~ca lIlaM vi0 harA; sabz2a (2) gIlA ; bhIgA (3) rasavAlA; tarotAjA ( 4 ) tara; mAladAra; dhanI / [ lIlA jhADa taLe bhUkhe maratuM = khUba hayAdAra - lajjAzIla honA ( 2 ) bahuta AlasI ; kAmacora / lIlI vADI = bharI javAnI; car3hatI, khilatI javAnI (2) bAlabaccoMvAlA bar3A privaar| -karavuM = fAyadA pahu~cAnA ; saMpatti prApta karanA / toraNe = kucha bhI hAsila kiye bag2aira / laulo bukALa = ativRSTise honevAlA akAla; panakAla; paniyA kAla.] lIluMchama vi0 bahuta harA; harA hIM harA lolupILaM vi0 nIlA-pIlA ; ati kruddha; lAla-pIlA lIlotarI strI0 harI vanaspati ; hariyAlI (2) sAgapAta; sabz2I; bhAjI lIsuM vi0jo khuradarA na ho; cikanA (2) phisalanavAlA; cikanA (3) DhIlA; vyarthakI dera karanevAlA lIpuMsa vi0 bilakula cikanA loMDa na0; strI0 reMTa; sinaka - koMDI strI0 leMDI; maMgatI: meganI: 431 lUbuMpAsuM laDIpIpara strI0 pIpalakI kalI; pIpara; pIpala [huA mala; bar3I leMr3I DuMna0 (U~Ta, gadhe AdikA ) gola ba~dhA lIpana (0gUMpaNa) na0 dekhie 'lIpaNa * lapavaM (0pavaM) sa0kri0 dekhie 'lIpavu' loMbaDI ( - Do) dekhie 'lImaDI ' Adi loMbaNa strI0 dekhie 'liMbaNa' lIMM, lIMbuDI, loMboI dekhie 'liMbU' Adi loMboLI strI0 dekhiye 'liMboLI ' : luccAI strI0 kapaTa; dhUrtatA luccuM vi0 dhUrta; kapaTI ( 2 ) kAiya ghAgha; caMTa (3) luccA; badamAsa; vyabhicArI [kapar3A Adi; poMchanA lachaNiyaM na0 poMchaneke kAma AnevAlA luchAva sa0 kri0 'luchavaM' kA preraNArthaka; poMchavAnA [poMchA jAnA luchAvaM a0 ki0 luchvaM ' kA karmaNi: suNiyaM vi0 lUTanevAlA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir luTAru ( - ro) puM0 luTerA ; DAkU luTAvabuM sa0kri0 'lUTavaM' kA preraNArthaka; luTAnA [ luTanA luTAvaM a0 kri0' lUTabuM' kA karmaNi; luhAra puM0- luhAra; lohAra: luhAriyAM na0ba0va0 dekhie 'lavAriyAM' lU strI0 lU (2) lUse honevAlA sema / [ -lAgabI = lU laganA, mAranA / - bAbI = lU calanA. ] lUo puM0 loI ; per3A (gUMdhe hue ATekA) lUka ( kha ) strI0 dekhie 'lU' lUkhasa strI0 khujalI (roga) lUbuM vi0 jisameM cikanApana na ho; 1 rUkhA ( 2 ) rasahIna; sUkhA ; rUkhA ( 3 ) nirdhana; khAlI hAtha || hasavaM = kRtrima DhaMgase ha~sanA-] lUbuMgA (pU) suM ki0 rUkhA-sUkhA For Private and Personal Use Only
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gaDaka gatAM na0 ba0 va0 kapar3A-lattA gahuM na0 kapar3A; vastra ( 2 ) sAr3I / [ lUgaDAM utArIne vAMcajo = mautakI khabara deneke lie ( patrake AraMbha meM) likhA jAnevAlA sAMketika vAkya | sugaDAM utArI levAM = saba kucha chIna lenA; kapar3e utAra lenA / lUgaDA levAvAM = DAkuoM Adi dvArA lUTA jAnA / lUgaDAM levAM = lUTanA.] lUgabI strI0 lugadI (2) mAMjhA (pataMgakA) sUnuM na0 dekhie 'luchaNiyaM ' sa0 kri0 poMchanA (2) kisIke koI gIlI cIja malanA, lagAnA, cipakAnA [mAla; lUTa sUra strI0 0 lUTa, DakaitI ( 2 ) lUTA huA kUDaphATa strI0 lUTamAra; lUTapATa buM sa 0 kri0 lUTanA; jabaradastI chInanA lUTAlUTa strI0 bAra-bAra yA aneka "jagahoM para lUTamAra macanA kUja na0 lavaNa; nmk| [-utAra = bAdhA dUra karane ke lie namaka nichAvara karanA; vAranA / - bAbuM - = kA namaka khAnA ( 2 ) - kA namaka khAnese usakA ehasAnamaMda honA yA vafAdAra rahanA.] maharAma vi0 namakaharAma bahalAla vi0 namakahalAla lUnI strI0 eka bhAjI ; lonI ; noniyA lUjo puM0 lonA; khAra; nonA lUma strI0 phaloMkA gucchA; ghoda ; ghaurI lUmalaM na0 (-kho) puM0 phaloMkA bar3A gucchA; caurA 432 sUma a0 kri0 laTakanA lUmanA [ pa . ] (2) jhukanA; nata honA kUlI ( 0 bAI) strI0 jIbha; lolA / [halAvavI, halAvyA karavI = sirfa mu~ha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir se kahanA ; jIbha hilAnA (kucha kiye bag2aira ) (2) hu~-hIM karanA. ] " luM vi0 laMgar3A (2) azakta ; nirbala; asahAya (3) pramANarahita; bebuniyAda; AdhArahIna; amUla lUMTa strI0 dekhie 'lUTa' lUTaNi vi0 dekhie 'luTaNiyuM ' lUMTaphATa, lUTa dekhiye 'lUTaphATa', 'lUTa' lUMTAra (-ro) puM0 dekhie 'luTAru' lUMTAlUMTa strI0 dekhie 'lUTAlUTa' lUMTAvabuMlUMTAbuM dekhie 'luTAvanuM', 'luTAvu' MDANuM na0 dAsatA; gulAmI lUMDI strI0 loMDI; dAsI lUMDo puM0 dAsa; gulAma lUMba strI0 dekhie 'lUma ' lUMba a0 kri0 dekhiye ' lUmabuM ' lela puM0 likhI bAta; lekha; udA0 'zilAlekha, vidhinA lekha ' (2, karAranAmA; dastAveja; likhita; lekhapatra (3) choTA nibaMdha; lekha | [-karavI = likhApar3hI-likhita karanA / --kotarAvavo, lakhAvavo = zilA yA tA~be Adike patra para lekha likhavAnA.] lekhana (-jI) strI0 lekhanI ; kalama lekhapatra puM0; na0 lekhapatra ; dastAveja lekhava, lekhabuM sa0 kri0 ginanA; kucha mUlya - mahattva rakhanevAlA mAnanA; samajhanA [lekhita lekhita vi0 likhA huA; likhita; lekhitavAra, lekhI vi0 likhA huA; lekhita; likhita (2) a0 likhakara lesuM na0 gaNitakA choTA, AsAna prazna jo jabAnI kiyA jAya (2) mahattva ginatI (3) zakti; haisiyata bisAta For Private and Personal Use Only
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lekhe a0 - ke hisAbase ; anusAra(2) prItyartha; vAste;-ke nAma pr| [-lAga, = istemAla honA; kAma karanA; kAragara honA.] lenadAra (laeN') puM0 lenadAra legaveNa (leM') strI0lena-dena; lene-denekA saMbaMdha; lenA-denA (2)pUrvajanmakA karja lene-denekA saMbaMdha ; RNa-saMbaMdha leNAveNI (le') strI0 dekhie 'leNadeNa' naM0 2 (2) lena-denakA saMbaMdha leNu (leM') na0 lahanA; lenA; pAvanA (2) RNAnubaMdha jaisA acchA saMbaMdha lepa puM0 lepa(2)ubaTana, marahama yA lepakA gIlA masAlA; lepa (3) Asakti; lagAva; lepa lepaDI strI0 darda Adi para lagAnekA yA rakhanekA lepa;miTTI AdikI paTTI;pralepa lepa vi0 gale par3anevAlA lepaDo puM0 papar3I; parata [laganA lepavaM sa0 kri0 lepanA (2) lipaTanA; lepAvaM a.kri0 lepavu'kA karmaNi (2) anurakta, Asakta, lipta honA lebala na0 lebula; lebala lebAsa puM0 libAsa ; pozAka lebhAgu(laeN) vi0 ucakkA (2) kahIMse kisIkA mAla har3apakara apanA batAnevAlA lemUka (le) strI0 ApasameM nibaTArA; kucha rakama chor3akara cukatA karanA (2) ghabarAhaTa; har3abar3I; vyAkulatA lemela (laeN) strI0 bAra-bAra uThAnA aura dharanA (utAvalIke kAraNa) (2) maraNAsanna avasthA; mautakI ghar3I (3) isa tarahakI ghabarAhaTa yA har3abar3I; adhIratA lempa puM0;na0 lapa; laMpa; cirAga lerakheM (le) na0 dekhie 'lUmakhu' lelaM (le) na0 rAjakA aujAra; karanI; kanI (2) eka pakSI; satamaiyA lelara (le) vi0 unIMdA; UMghatA huA lailara (le) vi. atizaya; bahuta . levara strI0 udhArakA vyavahAra levadevaDa strI0 udhAra lene-denekA saMbaMdha; udhAra, maeNganIkA vyavahAra levarAva sa0 kri0 'levaM' kA preraNA theka; livAnA (2) DaoNTanA; dhamakAnA lavAdevA puM0; strI0lene-denekA yA anya kisI prakArakA saMbaMdha; lenA-denA levAla na0 kharIdanevAlA; levAla vAlI strI0 kharIda; levAlI levAvaM a0 kri0 levu' kA kamaNi; liyA jAnA (2) ceharA pIlA par3anA; dubalA honA; sUkhanA (3)khisiyAnA; lajjita honA / lavAI jaq=khisiyAnA (2) sUkhakara kAMTA ho jAnA.] levaM sa0 ki0 lenA; kisIko svIkAra, dhAraNa karanA (2) thAmanA; pakar3anA; lenA (3) le lenA; zAmila karanA; udA0 'A kAmamAM ene na lezo'(4) khAnA yA pInA; udA. 'atyAre dUdha lezo ke cA' ? (5) mAnya rakhanA; samarthana karanA; lenA (pakSa; tarafadArI) (6) kharIdanA; lenA; udA. 'ghoDo kyAre lIdhI' ? (7) mUlya, kImata lenA udA0 'A zAla- zuM lIdhuM'? (8) dhAraNa karanA; rUpa bharanA (9) anumAna, dhAraNA karanA; rakhanA; udA. 'zaka levo'(10)agavAnI karanA; sAtha le calanA; le jAnA; udA. 'chokarAne sAthe lIyo '(11)har3apanA; chInanA; ga. hiM-28. For Private and Personal Use Only
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 434 loco lUTanA; kabje meM karanA; lenA (ijjata, khabara lenA (2) vaira lenaa| manamA samaya, jIva, rizvata Adi) (12) levaM = burA lagAnA; mana para asara khabara lenA; DAMTanA; phaTakAranA; hone denA (2)mana para dharanA; dhyAna Ar3e hAthoM lenA; udA0 te Avyo denA / mAthe levU = apane z2imme lenA; ke tene lIgho' (13) uThAkara sira para lenaa| hAthamA leQ= bhAgate rakhanA; sthAnAMtarita karanA; udA0 hueko pakar3anA; mAranA; lenA (2) 'Tebala pAse lo' (14) pukAranA; basameM karanA; lenA (3) apane kAbU - bolanA; lenA; udA. 'tenuM nAma niyaMtraNameM krnaa| letA paDavaM = na lezo'(15) ikaTThA karanA; apane dekhiye 'laI paDavaM'.] sira para lenA; udA. 'nisAsA levA; levadevaM na0 dekhiye 'leNadeNa' hAya levI' (16)darja karanA; likhanA; leMghI (laeN.) strI0 baccoMkA suthanA noTa kara lenA; udA. 'temanuM ThekANuM leM (laeN.) vi0 thor3A pAgala-sA; baur3ama laI lo'(17) kATanA (nAkhUna, bAla leMgho (laeN0) puM0 pAyajAmA; suthanA Adi) (18)kAma lenA yA karAnA; loI strI0 loI (UnI) udA0 'kAma levU'(19)khoja karake lokavAyakA strI0 lokavacana; afavAha jAnanA; samajhanA; lenA (nApa, thAha, lokazAsana na0, lokazAhI strI0 khabara, sudhabudha Adi)(20)lenA; lokataMtra; prajAtaMtra mAMganA; udA0 'meM rajA lIdhI che' lokazALA strI0 janatAko zikSA dene(21) virodha, etarAja, Apatti vAlI eka prakArakI zAlA krnaa| laI nAkhavU = khabara lenA; laoNkiTa, laoNkeTa na0 striyoMkA galekA dhamakAnA; Ar3e hAthoM lenA (2) eka gahanA; laoNkeTa ulAhanA denA (3) anicchAse yA lokhaMDa na0 eka dhAtu; lohA barabasa lenA, grahaNa krnaa| laI lokhaMDI vi0 lohekA banA huA; loha; paDavaM = samajha baiThanA; mAnanA; apane loha (2)bahuta maz2abUta; phaulAdI (3) Upara lenA (2) gale mar3hanA; gale pdd'naa| dRr3ha nizcayavAlA; aDiga [lA. laI besavUAraMbha karanA (2)mAnanA; locavAvaM a0kri0 ulajhanA; pha~sa jAnA; samajhanA; apane Upara lenA (3) haz2ama khaTAImeM pdd'naa| [locavAI javaM, paDavU kara jaanaa| laI mUkaq=pahalese le __= ulajhanA (2) ghATemeM A jAnA.] rakhanA; kharIdakara rakha chodd'naa| laI locAvaM a0 kri0 kisI cIz2akA eka levaM pakar3anA; thAmanA; le lenA (2) ora daba jAnA; picakanA (2) chInanA; jhar3apanA; jhapaTanA (3) apane dekhiye 'locavAvu' (3) ghabar3AnA (4) adhikAra-kabz2ameM karanA; lenA (4) AMkhoMmeM pIr3A honA; A~kheM car3hanA apane pAsa le rakhanA; saMgraha karanA loco puM0 loMdA; piMDa (2)raddI kAg2az2a (5) vApasa lenA (6) uThA lenA; yA kapar3ekA piMDA(3) gar3abar3a; ghapalA uThAnA / sabara lebIhAla pUchanA; (4) takarAra; etarAja; Apatti / For Private and Personal Use Only
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir loTa [locA paDatI vAta = vaha bAta jisameM safAI na ho| locA vALavA = sAfa na bolanA; khulakara, spaSTarUpameM na kahanA; bolate samaya bIca meM rukanA (2) sahI bAta na kahakara hIle-havAle krnaa| -karavo-gola piMDA banAnA (2)bigAr3anA; kAmake lAyaka na rahane denA; goNjnaa| -paDavo= takarAra yA Apatti khar3I honaa|-paaddvo bakher3A yA Apatti khar3I krnaa| -vALavo = dekhie 'loco karavo'.] loTa puM0 ATA; cUna / [-cATatuM karavaM = kaMgAla yA pAyamAla karanA ; khAkameM milaanaa| -phAkavo pAgalakI taraha bakanA (2) dhUla cATanA; vyAkulatA yA kAyaratA dikhAnA (3) sAdhanarahita ho jAnA.] loTakU na0 miTTIkI luTiyA loTapoTa vi0 bahuta thakA huA;lothapotha (2)jhuramuTa mArakara leTanA; loTapoTa loTavU a0 kri0 loTanA; karavaTeM badalanA (2) leTanA; sonA (3) lur3hakanA; loTanA loTiyuM vi0 saphAcaTa (2) bilakula mUMDA huA; saphAcaTa / [-karAva= sira muMDAnA.) [jAtikA AdamI loTiyo puM0 zIA musalamAnoMkI eka loTI strI0 loTI; luTiyA loTuM na0 miTTIkA loTA;miTTIkA loTekI zakalakA baratana (2)sira ; muMDa [lA.] loTo puM0 loTA (pAtra)(2) dasta; patalA pAkhAnA [lA. / [loTA bharavA=bArabAra pAkhAnA jAnA (2) (bhojanakI taiyArIke lie) loTe pAnIse bhrnaa| -Utaravo dasta honA; TaTTI honaa| loba -thavo = dastakI bImArI honaa|liine jaq = pAkhAne jAnA.] loDha puM0 pAnIkI uttAla taraMga; bAr3hakI U~cI lahara (2) miTTIkA piMDA jo A~cameM galakara lohe jaisA banA ho; loSTa ; lohekA DhelA (3) Apatti; etarAz2a; bAdhA [laa.| [-nAkhavo, paDavo = bAdhA khar3I honA, karanA; ar3acana DAlanA yA khar3I honA.] loDhavaM sa0 kri0 lor3hanA; oTanA loDhAM na0 ba0va0 loheke auz2Ara; lokhara (nAI, bar3haI Adike) loDhI strI0 lohekA tavA (roTIkA) loDhuM na0 lohA (dhAtu) lotha (tha,) strI0 lotha; lAza (2) Afata;balA [lA.] (3)vi0 bahuta thakA huA; loth-poth| [-thae~ = thakakara cUra honaa| -paDavI= lotha giranA; mArA jaanaa| -vahoravI=balA mola lenaa| -vaLavI = barabAda honaa|vaalvii = barabAda karanA (2)balA dUra karanA(3)lAza girAnA;lotha DAlanA.) lothapoya vi0 thakA huA; lotha-potha lothavaM a0 kri0 loTanA; chaTapaTAnA lothiyu (laoN) na0 kuttekA kATanA lopaDacopaDa na0 ghI, tela Adi snehayukta padArtha (2) [lA.] atizayokti (3) khuzAmada loparI strI0 loMdeko hAthase thopakara banAyA huA moTI pUrI jaisA AkAra lopavaM sakri0 tor3anA;ullaMghana karanA; na mAnanA lophara vi0puM0 laphaMgA;badamAza AvArA loba (laoN) strI0 yAdadAzta; smaraNazakti (2) Adata; bAna For Private and Personal Use Only
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lIvAna lobAna puM0 lobAna (dhUpa aura auSadhi) lobhAmaNu vi0 lubhAnevAlA; manohara lobhAva, sakri0 'lobhAvu' kA preraNA rthaka; lubhAnA lobhAI a0 kri0 lAlacameM par3anA; lubhAnA lobhiyu, lobhI vi0 lobhI; lAlacI lola vi0 lola ; caMcala (2)suMdara (3) utsuka ; lola (4)na0 garabeke caraNake aMtameM AnevAlA zabda lolaka na0 laTakanevAlI cIz2a; lolaka (ghaMTekA laTakana; ghar3IkA laMgara) lohacuMbaka na0 lohakAMta; cuMbaka; makanAtIsa [lphNgaa| lohara puM0 jaDa;mUrkha vyakti(2)AvArA; lohavaM sa0 kri0 poMchanA / tara lohiyALa (-chaM) vi0 lahUvAlA; khUnase lohI na0 lahU; khUna ; rakta / [-ukaalo| = jalana ; kur3hana; gussA; klesh| - UkaLay gussA AnA; lahU ublnaa| -UDI jah = lahU na rahanese ceharA polA par3anA; khUna sUkhanA (2)Dara yA khedase ceharA vivarNa honA;ceharA safeda ho jAnA (3)zarmiMdA honaa| -caDa, dhakIlAtamA = taMdurustI acchI honA; zarIrameM khUnakA daurA honA (2)AnaMda honA; bAche khilanA |-dpaannii karatuM sakhta parizrama karanA;laha-pAnI eka krnaa| -nuM pANI thaq = lahU bigar3anA (2) khUba parizrama honaa| -pI = takalIfa denA; lahU pInA (2) cUsakara pAyamAla krnaa| -reDavU = (apanA yA anyakA) khUna bahAnA; anyako qatla karanA yA apanA balidAna denaa| zera lohI caDaq = bAche khilanA; ati prasanna honA. lohIcUtuM vi0 lahU-luhAna ; kSata-vikSata lohItarasyuM vi0 lahUkA pyAsA lohIla(-lo)hANa vi0 lahU-luhAna loLiyuM na0 striyoMkA lolakIkA eka gahanA ; jhumakA (2) dhAnakI bAla;bAlI loLo puM0 jIbha; lolA (2) jihvAna lokaDI (laoN0) strI0 lomar3I loMTha (laoN0) vi0 dekhie 'lAMTha' lodo (laoN0) puM0 lauMdA; loMdA laukika vi0 laukika; sAMsArika (2) isa lokakA; ihalaukika (3) na0 lokAcAra; calana (4) mAtamapurasI va puM0 cauthA aMtaHstha varNa bakaravaM a0 kri0 kruddha honA; bigar3anA (2) bahakanA; hAthase jAnA; kabje meM na rahanA(3)mukaranA; beImAnI krnaa| bakarI strI0, (-ro) puM0 bikrI; vikraya (2)bikrI ; vikrIkI AmadanI; gallA (3) bikA huA mAla vakAsavaM sa0 kri0 (muMha) bAnA, phailAnA vakIla puM0 vakAlata karanekA adhikArI; sanadayAphtA vakIla (2)rAjapratinidhi; vakIla(3)kisIkI orase mAmalekI pairavI karanevAlA; vakIla vakIlAta strI0 vakAlata vakIlAtanAnu na0 vakAlatanAmA For Private and Personal Use Only
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bakkara vakkara puM0 vakra ; mAna; pada; vajana ( 2 ) DhaMga;calana;pAtratA / [-khovo, gumAvavo = mAna, pratiSThA ga~vAnA; vakra khonA. ] vakrIbhavana na0 (kiraNoMkA) vakra honA vala na0 viSa; z2ahara 437 vakhata puM0 vaqta samaya ( 2 ) vaqta ; mauqA (3) burI dazA; musIbatakA samaya; muzkila ( 4 ) furasata; avakAza; vaqta (5) bAra; dafA ; udA0 'ene keTalI vakhata kahe ?' | [ - kADhavo, gALavo, gujAravo = vaqta guz2AranA; samaya naSTa karanA / - sAcavavo samaya para kAma karanA; vaqtakA pAbaMda honA. ] vakhatabevakhata a0 kisI bhI samaya; vakta bevaqta = vakhatasara a0 vaqta para; samayase vakhate a0 zAyada; saMbhavataH; kadAcit bakhatovakhata a0 bAra-bAra vaqtanafavaqtana; samaya-samaya para vakhallo puM0 bAneke doSake kAraNa kapar3emeM honevAlA nuqasAna vakhANa na0 bakhAna; prazaMsA vakhAvuM sa0 kri0 bakhAnanA; sarAhanA vakhAra (ra) strI0 bakhAra; koThAra vastuM na0 pakSa; tarafadArI (2) Ar3a; Azraya; zaraNa ( 3 ) dekhiye 'vagavasIlo' (4) vi0 nAmake aMtameM Akara ' -ke pakSakA ' aisA artha sUcita karatA hai; udA0 ' bApavakhuM' vaTaM vi0 bichur3A huA; bichohI vo puM0 bhukhamarIkA saMkaTa (2) saMkaTa / [ vakhAnuM mAyuM = bhukhamarI yA saMkaTakA mArA huA / khAvAnA vakhA paDavA, hovA = khAnekA na honA; roTIke lAle par3anA; dAne-dAneko tarasanA.] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vagovaM arts sa0kri0 badagoI karanA; niMdA karanA; doSa nikAlanA = vaga puM0; strI0 dekhie ' vagavasIlo ' (2) pakSa; tarafadArI ( 3 ) jagaha; samAI; guMjAiza (4) mauqA ; avasara | [ - karavo ( - vI ) = pakSa karanA ( 2 ) vyavasthA, prabaMdha, Ayojana kara denA / - cAlavI, pahoMcavI, lAgavI = bar3oMke sAthake saMbaMdhakA yA inake Azraya yA madadakA asara honA / vage karayuM, pADavu = ucita sthAna para sajAkara rakhanA; ThikAne para rakhanA / vage paDatuM - anukUlatA ke anusAra; yathAvasara (2) taratIba se sajAyA huA . ] vagaDAu vi0 vanya; jaMgalI vagaDo puM0 jaMgala; vIrAnA vagadAM na0 ba0 va0 mithyA prayatna are a0 bag2aira; binA sivA vagavasIlo puM0 bar3oMke sAthakA saMbaMdha aura unakA Azraya yA madada; vasIlA bagasaga strI0 dekhiye 'vagavasIlo ' (2) samA sake aisI jagaha; guMjAiza;avakAza vagaDAvavuM sa0 kri0 'vagADavu', 'vagaDabuM' kA preraNArthaka 1 vagAvaM sa0 kri0 bajAnA (2) coTa, prahAra lage aisA karanA; coTa pahu~cAnA afri, vagIluM vi0 jAna-pahacAnavAlA; jisakI kucha calatI ho ; prabhAvazAlI (2) pakSapAtI (3) na0 pakSapAta vagere a0 vag2airaha; ityAdi mo puM0 muhallA; TolA vagoNuM na0, ( - vaNI) strI0, ( -vaNuM) na0 niMdA ; badagoI [ karanA vagovabuM sa0 kri0 niMdA karanA; badagoI For Private and Personal Use Only 6
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaTa vaghara9 438 vagharaDaM na0 sAThI jaisA lAla dhAna (2) vacha strI0 vastu; cIja cokara; kacarA; banAvana vachanAga puM0 bachanAga vagharaj na0 vighna; bAdhA vachUTavU a0 ki0 chUTanA; saTI, cipakI vagharo puM0 TaMTA; anabana (2) vighna / cIz2akA alA honA (2)saTI cIjase (3) bigar3anA yA sar3ane laganA / alaga hokara ur3anA, vegase pheMkA jAnA; vaghAra puM0 baghAra; chauMka (2)TupakanA; chUTanA [huA; viyukta ubhAr3anA;ukasAnA; cuTIlI bAtalA. vachaTuM vi0 bichur3A huA; alaga kiyA vaghAraNI strI0 hIMga vacherI strI0 bacher3I; bacherI vaghAra, sa0 kri0 baghAranA; chauMkanA vacheruM na0 ghor3IkA baccA;bacher3A;bachegna vaca strI0 bIca; madhyasthatA vachero puM0 ghor3IkA nara baccA; bacher3A; vacakalaM na0haraja; Apatti ; burA laganA bacherA (2) bachar3A (turatakA khasI vacaka (-kA), a0 ki0 burA laganA; kiyA huA) nArAja honA; rUThanA (2) bIcamese vacho puM0 bichoha; viyoga (2) bheda ; phUTa khisaka jAnA vachoDavU sa0 kri0 saTI, cipakI cIjako vacakuM na0 vighna; bAdhA alaga karanA; pakar3ase nikAlanA; vacako puM0 burA laganA (2) haraja; chor3anA Apatti (3) vahama vaja strI0; na0 baca;vacA (eka vanaspati) bacagAlo puM0 bIcakA hissA; bIca / vajana na0 vaz2ana ; bhAra (2) taula ; vaz2ana vacana na0 vacana; kathana; vAkya ; bAta (3)/lA. mahattva; dabAva ; vajana (4) (2) pratijJA; qaula'; vacana (3) mAna; pratiSThA; vj'n| [-pauvaM = vacana; udA0 ekavacana' [vyA.] / prabhAva, asara par3anA. -kADhavaM%DkahanA; bolanA; bAta maMha vajarabaTuM(-TuTuM) na0 bajarabaTU para lAnA (2)pratijJA krnaa|-todd. vajADavU sa0 kri0 bajAnA q= vacanabhaMga krnaa| -mAravu = tAne vajIko pu0 inAmameM milI z2amIna;mAfI mAranA; kaTu vacana khnaa| -leg = jamIna; inAma [(zataraMjakA) pratijJA karanA; vacana lenA.] | vajIra puM0 vaz2Ira; maMtrI (2) vaz2Ira vacanI vi0 vacana pAlanevAlA;satyavAdI / vajIrAI (-ta), vajIrI strI0 vajArata vacamAM a0 bIcameM; daramiyAna vajUda na0 kharApana; sacAI vacalaM vi0 bIcakA; majhalA vajjara na0 iMdrakA astra; vajra / [-jevU bacALa strI0, (-chaM)na0 bIcakI khAlI __ = bahuta kaThora; vaja.] jagaha; bIca (2) cheda; sUrAkha vaTa vi0 mukhya ; sabakA bacALo pu0 kAma na AnevAlA konA vaTa strI0 Teka ; saMkalpa; pratijJA (2) vaceTa vi0 majhalA; bIcakA AbarU (3) mahAjanI; sAhUkArI (4) bacce a0 bIcameM vaha sthAna jahA~ lena-denakA kAma calatA baccovaca a0 bIcoMbIca ; ThIka madhyameM ho; sAhUkArA; udA0 'nANAvaTa' (5) For Private and Personal Use Only
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baTaka honekA bhAva batAnevAlA pratyaya; udA0 'gharavaTa'(6)paM0 roba:prabhAva; zAna / [-paDavo roba, dhAka jmnaa| -mAM rahe = robameM rahanA. vaTaka strI0; puM0 mUlyakA vaha aMtara jo do cIz2oMke adala-badalameM rahe; farka (2)kSati-pUrti; nukasAnakA muAvaz2A (3) badalA; vaira vaTakavU a0 kri0 rUThakara bhAga khar3A honA; risAnA; nArAja honA vaTala(-lA) a0 kri0 halakI mAnI jAnevAlI jAti yA dharmameM jAnA; jAti yA dharmabhraSTa honA . vaTaloI strI0 baTaloI vaTavRM sakri0 lA~ghanA;pAra karanA (2) a0 kri0 (samaya) bItanA, guz2aranA (3) (pAnIkA) pIche haTanA ; utaranA (4) bhAga jAnA vaTahukama puM0 mukhya hukma yA saba para lAgU honevAlA hukma(2)ArDineMsa;adhyAdeza vaTANo puM0 maTara (dAnA) vaTAva puM0RNa, mUladhana, kImata AdikI kucha mAfI; chUTa (2)baTTA; jAI;bhunAI (3) bikrI para milanevAlI dalAlI vaTAva, sakri0 bhunAnA; aMjAnA (si kkA) (2) huMDI, noTa Adiko sikkoMmeM badalavAnA; bhunAnA (3) lA~ghanA; pAra karanA; -se bar3ha jAnA (4) vaTavU', 'vATavU' kA prernnaarthk| [(-ne)vaTAve evaM = se behatara; -se bddh'kr| vaTAvI khAvaM = dhokhA de jAnA (2) basameM na rahanA; na badanA (3) -kA durupayoga karanA;udA0 'bApanI AbarU vaTAvI khAdhI'.] [kA karmaNi baTAvaM a0 kri0 vaTavu' aura 'vATavu'- vaTALa puM0 jAtibhraSTa yA dharmabhraSTa honekA bhAva; bhraSTatA [karanA vaTALavaM sa0 ki0 jAti yA dharmabhraSTa vaTALo puM0 dekhiye 'vaTALa' vaTamArga puM0 baTohI; pathika; musAfira vaTezarI strI0 rAhakharca; mArgavyaya (2) pAtheya; saMbala baDa puM0 bar3a; baragada (2)vi0 bar3A vaDagbo puM0 eka per3a; lasor3A; lahasuA vaDapaNa (-guM) na0 bar3appana vaDavAI strI0 baroha; DAr3ha (bar3akI) baMDavAgaLa strI0, vaDavAgaLaM na0, vara vAgoLa strI0. camagAdar3a; gAdaru vaDavo puM0 purakhA; pUrvaja (2) bApa yA mA~kA bApa; dAdA (pitAkA pitA); nAnA (mAtAkA pitA) vaDasasaro puM0 sAsa yA sasurakA bApa; dadiyAsasura (sasurakA pitA); nani- . yAsasura (sAsakA pitA) vaDasAsu strI0 sAsa yA sasurakI mau; dadiyAsAsa (sasurakI mAtA); naniyAsAsa (pati yA patnIkI nAnI) baDAI strI0 bar3AI;kIti(2)zekhI;ghamaMDa vaDAgaraM vi0 (samudrake kinAre gaDDhoMmeM pAnI sukhAkara banAyA huA) DaledAra (namaka); pA~gA; sA~bharakA (nona) baDAraNa strI0 rAnIkI dAsI; khavAsa strI; lauMDI [yA nAnI paDiyAI strI0 bApa yA mAMkI mA~; dAdI baDI strI0 bar3I; barI (caulekI) -vaDIla vi0 bujurga; bar3A; pUjya (2)puM0 gurujana; pUjya puruSa (3)pUrvaja; purakhA vaDIlopAjita vi0 paitRka; maurUsI; __ bApa-dAdAkA [AdimeM adhika baI vi0 bar3A; umra, pada, adhikAra For Private and Personal Use Only
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 440 badAra bahuM na0 bar3A (uradakA) (2) 'parata ke vaNasADa sa0 kri0 'vaNasavU' kA preraarthameM saMkhyAvAcaka zabdake sAtha AtA NArthaka ; vinAza karanA; binasAnA [pa.] hai; udA0 'ekavaDu; bevaDuM' vaNAI strI0 bunanekI majadUrI; bunAI bar3e a0 se (2) bunanekA DhaMga; bunAvaTa; bunAI baDe vi0 bujurga ; bar3A [lar3AkA vaNATa puM0 bunAI ; bunAvaTa / baDhakaNa (-j), vaDhakAlaM vi0 jhagar3AlU; vaNATakAma na0 bunanekA kAma ; bunAI vaDhavADa strI0 qaz2iyA; TaMTA; lar3AI vaNiya(-ye) ra (va') na0 eka choTA vaDhavADiyuM vi0 dekhie 'vaDhakaNuM' caupAyA jaMtu; bijjU [phAr3a DAlanA baDhavaM a0kri0 takarAra karanA ; jhagar3anA; vataDavU sa0 kri0 nAkhUnase khujalAnA yA lar3anA (2) mArapITa karanA; lar3anA vatana na0 vatana ; mUla vAsasthAna ; janma(3) sakri0 DA~TanA; phaTakAranA bhUmi (2) sarakArakI orase inAmameM vaDhA a0 kri0 'vaDhavU', 'vADhavU' kA milI z2amIna; mAfI z2amIna ; jAgIra karmaNi [preraNArthaka (3) z2amIna-jAgIrakI upaja baDhAvayu sakri0 'vaDhavU', 'vADhavU 'kA vatanadAra vi0 (2) puM0 jAgIradAra vaNa (Na,) a0 binA; bagaira bataraDavaM sa0 kri0 dekhie 'vataDavU' vaNa (Na,) na0 kapAsa (2) kapAsakA vataraNuM na0 kalama (lakar3IkA libanekheta yA paudhA kA Tukar3A) vaNakara puM0 bunakara; julAhA batADavaM sa0 kri0 dekhie 'vitADavaM' vaNakarI strI0 bunanekI maz2adUrI; bunAI vatAvaq sa0 kri0 satAnA; parezAna vaNacho puM0 per3akI chAyA (nIceke paudhe karanA (2) cher3anA (3) batAnA para par3anevAlI) vatI a0 se (2)vAste;-ke sthAna para; vaNaja puM0 banija; vyApAra ; dhaMdhA (2) -ke badale strI0 mAla; saudA; vyApArakI cIz2a vatuM na0 hajAmata vaNajAra strI0 banajAreke bailoMkA jhuMDa; yate a0 se TA~r3A (2)banajArekA qAfilA; kAravA~ vatesara vi0 vistAravAlA; laMbA-caur3A vaNajArI strI0 banajArana; banajArI (2) na0 bataMgar3a; laMbI-caur3I (haoNkanA) vaNajAro pu0 banajArA [bunAI vattuM vi0 vizeSa; adhika ; jyAdA vaNatara na0 bunanA (2) bunAvaTa; sAfa vada (da,) a0 vadi ; kRSNapakSameM (2) vaNavaM sa0 kri0 baTanA (rassI) (2) strI0 a~dherA pAkha; badI bunanA (kapar3A) (3) belanA (roTI vadavU sa0 kri0 bolanA (2) a0 ki0 Adi) (4) seMvaI baTanA (5)bInanA maMjUra, svIkRta honA (6) kAmakAjameM lagAkara anubhavI vadADa puM0 dekhiye 'vAyado' banAnA; sadhAnA [lA.] badAya vi0 (2) strI0 dekhiye vidAya' vaNasavaM a0 kri0 bigar3anA; kharAba badAyagIrI strI0 dekhiye 'vidAyagIrI' honA (2) naSTa honA; binasanA [pa.] ____ vadAra puM0 dekhiye 'vAyado' For Private and Personal Use Only
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org yadi yadi a0 vadi; vadI; kRSNapakSameM bar3I strI0 vRddhi; hAsila [ ga.] baca a0 (2) strI0 dekhiye 'vada ' bacA strI0 dekhie 'vaddI' ar (gha) strI0 vRddhi, bAr3ha, vikAsa; nafA vaSaghaTa strI0 ghaTa-bar3ha; kamI-bezI babarAvaLa strI0 aMDakozakA eka roga bagha a0 kri0 saMkhyA, DIla, AkAra, mAtrA, guNa, phailAva AdikA adhika honA; vRddhi honA; laMbA, U~cA honA; bar3hanA ( 2 ) bAqI rahanA ; bacanA ( 3 ) dUsarese Age nikala jAnA; pragati karanA; bar3hanA / [ vAta badhI jabI, paDavI : yA jhagar3ekA rUpa le lenA. ] = bAta bar3hanA; bAtakA bahasa badhAI ( - maNI) strI0 badhAI; badhAvA; khuzakhabarI (2) khuzakhabarI lAnevAleko diyA jAnevAlA upahAra; badhAI dhAmaNuM na0 maMgala kArya ke nimitta kiyA jAnevAlA devIkA pUjana (2) baghAvA; badhAI vadhAvuM sa0 kri0 vRddhi karanA; kisI cIz2a AdimeM aura rakhanA; bar3hAnA (2) pahale se adhika laMbA-caur3A, U~cA karanA; bar3hAnA; phailAnA; vistAra karanA (3) bacata karanA; bAqI rakhanA; bacAnA; kharca na hone denA vadhAre vi0 adhika; jyAdA; vizeSa vadhArepaDatuM vi0 cAhiye usase adhika ( mAtrA, qada, maryAdA Adise) vaSAro puM0 vRddhi; bar3hatI; adhikatA (2) nafA; lAbha; vRddhi (3) bAqI; zeSa bacata ( raqama ) ( 4 ) pUraNa; pUrti; 'saplimeMTa' (5) samAcArapatrakI pUrti; pariziSTa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * Wu amraj H0 kri0 ( AzIrvAda dete hue yA bhaktipUrvaka akSata - phUla Adise ) satkAra karanA; pUjanA (2) harSapUrvaka Avabhagata karanA baghA puM0 pUjana -AvabhagatakI sAmagrI (2) vara yA kanyAko bhejA jAnevAlA upahAra; badhAvA vaSu vi0 adhika; jyAdA; bahuta baSupaDatuM vi0 dekhie ' vadhArepaDatuM' vadhUkuM vi0 cAhiye usase adhika ; ucitase adhika ( 2 ) bAqIkA vadhera sa0 kri0 bali car3hAnA; bali denA (2) phor3anA; tor3anA ( 3 ) kATanA vana na0 bana; jaMgala; vana / [ -karaM = binA gharabArakA kara denA; kahIMkA na rakhanA.] [ valkala vanakULa na0 per3akI chAlakA kapar3A; vanabhojana na0 vanabhojana; goTa; 'pikanika > vanamALA strI0 vanamAlA ; banamAlA vanamALI puM0 banamAlI; vanamAlI; zrIkRSNa vanarAI ( - ji, - jI) strI0 vanarAji; vanarAjI; vana; vRkSoM kI laMbI katAreM (2) laMbA-caur3A jaMgalakA pradeza; jaMgala; vana; vanarAjI (3) jaMgalakI pagaDaMDI; vanarAji vanavelI strI0 jaMgalI bela (2) gadyakAvyakI eka naI racanA, kavitA vanavAgaLaM na0, banavA goLa strI0 dekhiye ' vaDavAgaLa ' banA strI0 vanitA (2) a0 binA; sivA banera vi0 bhaTakatA; AvArA ; asabhya; jaMgalI vapata strI0 vipatti; Afata; musIbata For Private and Personal Use Only
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaparAvaM vaparA, a0 kri0 vAparatuM' kA karmaNi; istemAla honA; kAmameM AnA vaparAza strI0 upayoga; istemAla vaphA strI0 vafA; vacanakA pAlana; prAmANikatA(2)bhakti;zraddhA; vizvAsa vaphAI strI0 vafAdArI vaphAdAra vi0 vafAdAra,vacana-pAlaka(2) vizvasanIya (3)svAmibhakta, vafAdAra vaphAdArI strI0 vacanakA pAlana karanA; vafAdArI (2)svAmibhakti; vafAdArI (3)niSThA (4) rAjabhakti; vafAdArI vabhopuM0 vaibhava ; sAhabI ThATha (2) adaba; lihAz2a; murIvata (3)pratiSThA; vajana bamaLa na0 bhaMvara; cakkara; jalAvarta / vara vi0 vara; zreSTa (2)puM0 dUlhA; vara (3)pati (4)vara; devatA yA gurujanoMse icchA-pUrtike lie kI jAnevAlI prArthanA varaka(-kha) puM0 varaka ; sone, cA~dIkA pattara [vRSabha rAzi barakha puM0 varaqa (2) varSa (3) strI0 varakhaDI strI0, (-Do) puM0 pIlUkI jAtikA eka vRkSa [patikAmA varaghelI vi0 strI0 patipremameM Asakta; varaghoDiyAM na0 ba0va0 navadaMpatI varaghoDo puM0 varayAtrA (2) fajIhata [lA.] / [varaghoDe cAvU = badanAma honaa| -kADhavo = varayAtrA nikAlanA (2) badanAma karanA. varacaDAvo puM0 ghur3acar3hI (varakI) varajavaM sakri0 tajanA; varjita karanA; chor3anA 1 [varayogya barajoga vi0 strI0 vivAhake yogya; parajoLo puM0 ucATa ; fika(2)badanAmI varaDa (va') na0 bivAI varaI (va')na0 aMkura nikalA huA canA __ Adi; aMkurI [strI0 varNa; jAti varaNa puM0 varNa; akSara (2)raMga; varNa(3) varaNAgiyuM vi0 banAva-siMgAra karane vAlA; zauqIna; chailA ; sajIlA varaNAgI strI0 banAva-siMgAra; sajadhaja varaNAvaM a0 kri0 pakane para honA; gadarAnA [(2)cunAva; pasaMda; varaNa varaNI strI0 varaNI, purohitakA sammAna varaNo puM0 varuNa vRkSa varata pu0; strI0 carasa khIMcanekI rassI; barata (2)Dhora carAnekI ujarata;carAI varataNiyo puM0 gA~vakA caukIdAra (2) gAMvake caupAlakA caparAsI (3) pA~vake nizAna parase corakA patA lagAnevAlA; caukIdAra (4) mArgadarzaka; 'gAiDa' (5)mArgameM rakSA karanevAlA paratavaM a0 kri0 bartAva karanA; baratanA; AcaraNa karanA (2) bananA; honA (3)sa0 kri0 parakhanA; jAna lenA; vicAranA (4)prApta honA (5) nega yA lAga denA; udA0 'bahenane kaI varatyA nahIM' [(2)jyotiSI ; najUmI varatAro puM0 bhaviSyavANI; pezInagoI varavI strI0 khabara; saMvAda ; saMdezA (2) hukma / [-ApabI = sUcanA yA hukma denA; AjJApAlanako khabara denaa| - karavI, pahoMcADavI= khabara pahu~cAnA; jatAnA; vidita karAnA.] varama puM0 varama; sUjana varamALa (-LA) strI0 jayamAlA (svayaMvarameM)(2)vivAhake samaya vara-kanyAke galemeM DAlI jAnevAlI sUtakI mAlA; maMgalasUtra vararAjA puM0 dUlhA; vara; nauzAha For Private and Personal Use Only
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vara varavaM vi0 beDaula ; virUpa; badazakala; bhaddA (2) kharAba ; gaMdA baravU sakri0 pasaMda karanA; cunanA (2) varake rUpa meM pasaMda karanA; byAhanA [pa.] varavaM a0 kri0 kharca honA; istemAla honA; khapanA varazI strI0 brsii| [(vivAhanI) -thavI = zubhake badale azubha honA.] varasa na0 varSa ; barasa; sAla / [-thavAM = bur3hApA AnA; Ayu DhalanA.] varasagAMTha strI0 barasagA~Tha; sAlagiraha varasadahADo pu0, varasavaMToLa na0 karIba eka sAlakA samaya; ekAdha barasa varasavaM a0 kri0 varSA honA; barasanA / (2) bUMdoMkI taraha giranA; jhar3anA; barasanA (3) sa0 kri0 bar3I mAtrAmeM denA, pheMkanA, bakheranA; barasAnA varasAva puM0 varSA; bAriza (2) bar3I mAtrAmeM barasanA (phUla, rupaye aadi)| [-caDavobAdala car3hanA;ghaTA ghirnaa| - nI peThe vATa jovI = varSAkI taraha rAha dekhanA; ati AturatAse pratIkSA krnaa| varasI jaq = de denA; prasanna hokara khUba de denA.] varasI strI0 dekhie 'varazI' varasUda strI0 prativarSa milanevAlI ba~dhI rakama; sAliyAnA varasovarasa a0 hara sAla ; sAlAnA varasoLI strI0 dekhie 'rasoLI' varaMDa (-Do) puM0 barAmadA; dAlAna; osArA parAgaDaM vi0 dekhie 'vddaagruuN'| varADa puM0 ; strI hissA; bhaag| [varADe paDataM = hisseke anusAra; jitanA jisake hisse meM Ave.] varcasva varADu(va') na0 rassI; DorI varAdha (dha,) strI0 baccoMko honevAlA eka roga (2) eka vanaspati barApa strI0 utkaTa icchA;tIvra lAlasA; talaba (2)z2amInakI vaha sthiti jisameM varSAke bAda bAdala phaTane para pAnI sUkha jAtA hai aura vaha jotane yogya hotI hai (3) phurasata varALa strI0 bhApa; bhApha; bASpa (2) [lA.] bhar3Asa ; dilakA bukhAra, gubaar| [UnI varALe na kADhavI= z2arA bhI muMha na laganA; cUM na karanA; viruddha na bolanA(2)dilakA gubAra na nikAlanA.] barALayaMtra na0 bhApase calanevAlI mazIna varAMso (0) puM0 bharosA (2) pachatAvA variyALI (va') strI0 sauMfa varI stro0 eka anna; kA~ganI; kaiMganI vara puM0; na0 bher3iyA; vRka varuNI strI0 dekhie 'varaNI' vare9(re') na0 rassI; DorI varo puM0 birAdarIko bhoja denA (2) upayoga; kharca varga puM0 kiso bar3e samUhakA eka vibhAga; varga (2) jAtike anusAra kiye gaye samUhomeM se pratyeka samUha; varga (3) zreNI; kakSA; darjA (4) zAlAmeM vidyArthiyoMkI par3hAI ke lie nirdhArita kiyA gayA zreNIvAra kamarA; darjA (5) varga; 'skvera' [ ga.] / [-karavo= do samAna saMkhyAoMkA guNA karanA; varga karanA (2) darjA yA zreNI banAnA.] vargamUla (-La) na0 vargamala varcasa na0 varcas; kAMti; teja (2) zakti; parAkrama; varcas (3)vIrya varcasva na0 dekhiye 'varcasa' For Private and Personal Use Only
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 444 valaMbo [[pa] varNa varNa puM0 varNa; raMga(2)varNa; akSara (3) bAhya rUpa; varNa (4)prakAra; bheda; varNa (5)puM0; strI0 jAti ; varNa (brAhmaNa, kSatriya, Adi) (6)jJAti; birAdarI; udA0 'aDhAra vrnn'| [-mAthI jatuM rahe, nIkaLI jaq= jAticyuta honA (2) inasAniyata khonaa| -vinAnuM = beThikAnA; bhaddA; beDhaMgA; kharAba.] varNabheda pu0 jAtibheda (2)varNabheda varNamAlA(-LA) strI0 varNamAlA; akSaramAlA varNavaq sa0 kri0 varNana karanA; barananA varNavaM sa0 kri0 dekhie 'varNava' varNasagAI strI0 varNAnuprAsa (2)prAsa baiThanA yA biThAnA; tukAMta varNasaMkara vi0 varNasaMkara; dog2alA (2) vyabhicArase utpanna; harAmI (3)puM0 aisA AdamI; varNasaMkara varNa vi0 -ke raMgakA ; udA0 'ghauMvaNu' vartaNUka strI0 baratanekA DhaMga; baratAva; vyavahAra vartana na0 vartana; AcaraNa ; bartAva vartamAna vi0 vartamAna; cAlU (2) Adhunika; hAlakA; vartamAna (3)puM0 ba0 va0 samAcAra; vartamAna (4)puM0 vartamAnakAla; vartamAna vartamAnakALa puM0 vartamAna samaya (2) vartamAnakAla; vartamAna [vyA.] vartamAnakRvaMta na0 vartamAnakRdaMta vartamAnapatra na0 samAcArapatra; akhabAra vartavaM a0 kri0 AcaraNa karanA; baratanA; calanA (2)honA; bananA (3) sa0 kri0 parakhanA; pahacAnanA; dekhanA (4)pracalita rUr3hike anusAra denA (nega Adi) vartAva puM0 bartAva; vyavahAra; AcaraNa vartula (-La) na0 gola ; vartula ; kuMDalI; vRtta (2)vartula ; vRtta; 'sarkala' [ga.] varSaphaLa na0 varSaphala varSa_ a0 kri0 (2) sa0 kri0 dekhie [vRSTi ; varSA varSA strI0 varSAkAla; barasAta (2) varSAsana na0 (rAjyakI orase) nirvAhArtha milanevAlI vArSika vRtti; sAliyAnA va varSa a0 prativarSa valakhavU a0 ki0 mithyA prayatna karanA valakhAM na0 ba0 va0 mithyA prayatna; bekAra koziza valaNa na0 rukha ; bhAva ; manakA jhukAva; vRtti (2)(rAste yA nadIkA) mor3a (3) kavitAmeM chaMdakA palaTA sUcita karanevAlA pada (4) kisI saudemeM honevAle lAbha-hAnikA farka lenA yA denA (5)akSaroMkA modd'| [- akhatyAra karavU,pakaDavU,levU = abhiprAya yA vRtti dhAraNa karanA / - cUkavaq, patAva, vaheM = saude meM honevAle lAbhahAnikI rakama cukA denA.] valavala strI0 AvazyakatAse adhika caMcalapana ; culabulApana (2)binA pUche bakanA; bar3abar3a valavalavaM a0 kri0 bar3abar3AnA; bakanA (2)rote rote bolanA;vilApa karanA; billAnA (3)vyartha prayatna karanA valavalATa pu0 bilabilAhaTa AkraMda (2)hilanA-DolanA; kulabulAnA valavaliyuM vi0 AkraMdI; rone-cillAne vAlA (2)bakavAdI [Daca valaMdo puM0 hAlaiMDakA nivAsI ; valaMdeja; For Private and Personal Use Only
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir balara (va') strI0 khujalAhaTa; cula; surasurAhaTa [khUnase kharoMcamA balarava(va') sa0 kri0 khujalAnA; nAbalUriyaM na0, valUro puM0 paMje yA nAkhUna se banI kharoMca; bakoTA [hAla vale (le) strI0 hAla ; dazA (2) bure baloNAvAra (va') puM0 bilonekA dina baloNAvAre (va') a0 bAra-bAra; hara ghar3I [lA.] baloNI (va') strI0 mathAnI; raI valoj(va') na0 bilonA;mathanA (2) dahI mathanekA maTakA; mathanI (3)dahI mathanekA DaMDA; raI; mathAnI balopAta puM0 adhairyase paidA honevAlI ghabarAhaTa; besabrI (2)vilApa; AnaMda valovavaM (va')sakri0 bilonA; mathanA (2) [lA.] bahasa karanA; kisI bAtakI bAra-bAra carcA karanA.] vavaDA(-rA)va sa0 kri0 'vAvaq 'kA preraNArthaka; boAnA vavaLavU a0 kri0 khujalAnA; tvacAmeM surasurI anubhava honA vavaLATa puM0 khujalI; surasurAhaTa (2) kulabulAnA; hilanA-DolanA vasati strI0 basanA ; bastI (2)bAsa; nivAsa (3) AbAdI; bastI (4) baccoM-kaccoMkI adhikatA (5)AbAda jagaha; bastI vasatI strI0 dekhiye 'vasati' vasatIgaNatarI strI0 janagaNanA'; mardamazumArI [rekarDa basatIpatraka na0 janagaNanAkA patra yA basa, vi0 viSama; kaThina; muzkila (2) vikaTa; jaTila; viSama (3) burA; azubha basavaso puM0 dag2adazA; aMdezA; vahama vasavATa puM0 basanA; bAsa; vAsasthAna basavAyuM na0,(-yI) puM0 paunI; negI basavaM a0 kri0 basanA; sthAyI rUpase rahanA (2) mana meM baiThanA; jamanA vasaMta puM0; strI0 vasaMta; vasaMta;bahAra (2) vasaMta (rAga) vasaMta strI0;na0 varakI orase kanyAko diyA jAnevAlA vastrAdikA upahAra; DAla;barI (rasama) [basAnA basAIM sakri0 'vasarbu'kA preraNArthaka; vasA na auSadhiyA~ DAlakara banAyA humA pAka (2)paMsArIkI cIjeM vasAta strI0 bisAta; pUMjI; mAla (2) haisiyata; bisAta; ginatI vasAvaq saki. 'vasarbu'kA preraNArthaka; basAnA (2) 'vAsavu'kA preraNArthaka basAvaM a0 ki0 'vasa' kA bhAve (2) 'vAsa'kA karmaNi (3) na0 rasavAI (rakhavAlI aura majadUrI) vasAvo puM0 rakhavAlA; rakSaka vasAhata strI0 mUla vAsasthAnase dUsarI jagaha para kiyA jAnevAlA nivAsa yA usakA sthAna(2)upaniveza; 'kaoNlonI' vasAhatI vi0 upaniveza-saMbaMdhI (2) dUsare deza meM basa jAnevAlA;upanivezI vasiyata strI0 virasA; varAsata; mIrAsa (2) vasIyatanAmA vasiyatanAmuM na0 vasIyatanAmA basIlo puM0 bar3oMke sAtha lagAva, saMbaMdha yA rasAI; unakA vasIlA, sahAyatA yA prabhAva [(gAya, bhaisakA) vasUka, a0 kri0 dUdha tor3anA; sUkhanA basUla na0 pAvanemeM se adA huI rAma; vasUla (2) nAmadanI prApti; vasUla For Private and Personal Use Only
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vasuladAra (3) lagAna (4) a0 cukatA ; bebAka / [ - Apa = minahA karanA; kaTautI karanA / --kara, thavuM, lebuM = bebAqa honA; cukatA honA. ] vasUladAra vi0 (2) puM0 Aya yA lagAna vasUla karanevAlA vasUlAta strI0 vaha lagAna jo vasUla karanA ho ( 2 ) vasUla karanA yA lenA; vasUlI vaso puM0 bIghekA bIsavA~ bhAga; bisvA (2) savA pA~ca hAtha (mAna) ( 3 ) sau yA bIsakA anukramameM sauvA~ yA bIsavA~ bhAga (4) AbarU [ kunabA vastAra puM0 vistAra; phailAva ( 2 ) bar3A vastArI vi0 bar3e kunabevAlA. vastI strI0 dekhiye 'vasatI' vastIgaNatarI, vastIpatraka dekhiye ' vasatIgaNatarI', 'vasatIpatraka ' vastu strI0 vastu; cIz2a; padArtha ( 2 ) satya vastu (3) na0 nATakakI kahAnI; ghaTanA; kathAvastu; vastu / [ gUMthavaM = nATaka yA kahAnI ke viSayakI racanA karanA; plATa racanA. ] vastutA strI0 kharApana; satya; yathArthatA vastupaNuM na0 satyatA; sacAI ; yathArthatA vastusaMkalanA strI0 vasturacanA; vastusaMkalana vaha sa0kri0 vahana karanA; DhonA (2) a0kri0 dhArAke rUpameM pravAhita honA; bahanA (3) bItanA; guz2aranA / [ vahI javuM = = bahaka jAnA; hAthase jAnA. ] bahANa na0 bar3I nAva ; jahAja / [ - kamAvuM = khUba daulata kamAnA . ] vahANavaTI puM0 nAvika; khalAsI ( 2 ) samudrI vyApArI (3) jahAjakA mAlika 446 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vahI co vahANavaTuM na0 sAgarameM jahAz2a calAnekA kAma ( 2 ) jahAz2oM se vyApAra karanA (3) samudrayAtrA vahANuM na0 prabhAta ; bhora / [ vahANAM vahI javAM = bahuta dina guz2ara jAnA / - vAvuM = saberA honA. ] bahAra (v ) strI0 sahAyatA; kumaka / [vahAre caDavaM, dhAvuM = madadako daur3anA. ] vahAla (v ) na0 prIti; pyAra vahAlapaNa ( - NuM ) ( v) na0 pyAra; prema vahAlama (v ) puM0 bAlama ; pati ; priyatama vahAlasoyuM (v) vi0 lAr3alA, lAr3alar3aitA vahAlI ( v) strI0 priyA; cahetI vahAluM (v ) vi0 pyArA; priya vahAlezarI (v ) vi0 hitaiSI ; hitecchu vahAlo (v ) puM0 priyatama ; prItama ; premI; cahetA vahI strI0 vahI; khudAkA saMdeza ( 2 ) [lA. ] dhuna; manakI taraMga; sanaka / [- AvavI: = g2aza AnA yA nasoMkA tana jAnA (2) [lA.] sanaka savAra honA. ] vahI strI0 bahI; hisAbabahI ( 2 ) vaMzavRkSakI kitAba, puztanAmA, zijarAnaba ( 3 ) kitAba ( korI yA likhI huI) / [ vAMcavI puztanAmA par3hanA ( 2 ) purAnI ghaTanAoMkA varNana karanA ( 3 ) niMdA karanA, gar3e murde ukhAr3anA. ] vahIvaTa puM0 saMcAlana; kArabAra; prabaMdha ( 2 ) prathA ; paripATI; paddhati; rIti-rivAja ( 3 ) lena-dena ; saMbaMdha antacare puM0 prabaMdhakartA; 'mainejara'; saMcAlaka (2) tahasIladAra vahIvaTI vi0 kArabAra - saMbaMdhI vahIvaMco puM0 puztanAmA rakhanevAlA bhATa; bhATa For Private and Personal Use Only -
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahu strI0 patnI; bahU (2)putravadhU; bahU bahuvara strI0 navor3hA; navavivAhitA (2) na0 zAdIkA julUsa (3) na0 ba0 va0 pati-patnI; navadaMpatI bahuvAra strI0 yuvA priyatamA vaheNa (-1) (v) na0 pravAha; bahAva vahema (v) puM0 vahama ; zaka; saMdeha (2) bhrama; g2alata khayAla; vahama / [-nuM jALaM, DALa = vahamakA putlaa| -mAM paDavaM = vahama karanA. [karanA bahemArbu (v) a0 kri0 vahama, zubahA vahemI (luM)(va,vi0 vahamI; zaMkAzIla vahera (va) puM0 burAdA; kunAI (lakar3I kI) (2) darAra vaheraNiyo (v) puM0 ArAkaza; karA~tI vahera(v) sa0 kri0 Arese cIranA vahela (vhaeNla,) strI0 ratha ; bahalI vahela (va) strI0 'vhela' machalI vahelaM (vhaeN) vi0 jalda; jaldI vahelaMmoDu (vheM) vi0 jo samaya para na ho; jalda yA derase (2) a0 jalda yA derameM. (3) cAhe jaba; kisI samaya; anukUlatAse; mauqA-bemauqA vahevaDA(-rA)vaq (va) sa0 kri0 'vahevU' kA preraNArthaka ; bahAnA bahevAra (v) puM0 gharopA; saMbaMdha (2) mahAjanI; sAhUkArA (3) bartAva; vyavahAra (4)AcaraNa; vyavahAra (5) saMsArake kAmakAja ; duniyAdArI (6) prathA; rivAja; paripATI bahevAriyo (va) puM0 lena-denameM saccA; ImAnadAra (2) vyavahAra-prathAke anusAra calanevAlA (3)sAhUkAra bahevArIkuM(va) vi0 vyavahArya; kAmacalAU(2)na bar3hiyA, na ghaTiyA, madhyama vahoro vahevAha (va) vi0 na ghaTiyA, na bar3hiyA;madhyama; sAdhAraNa (2)kAmameM lAne yogya; vyavahArya; jisa para AcaraNa kiyA jA sake vahe (vhaeN) sa0 kri0 vahana karanA; DhonA; uThAnA (2) sahanA; jhelanA (3) a0 kri0 dhArAke rUpameM pravAhita honA; bahanA (4) dhArA yA bahAvake sAtha Age jAnA; baha jAnA (5) guz2aranA; bItanA (6)bahakanA; patha-bhraSTa honaa| [vahI jaq= hAthase jAnA; bhknaa| bahetI gaMgA, sera = cAlU aamdnii| vahetuM mUka-dUra haTA denA (2) dhyAna na denA; par3A rahane denA; chor3a denA (3) bahakane denA; hAthase jAne denA. vaheLiyu (vheM) na0 choTA nAlA vahelo (vheM) puM0 choTA pravAha; nAlA yA sotA (2) bahAvase banA huA gaDDhA; khAI vaheMcaNa (-NI) (vhaeN0) strI0 bA~TanA; hisse karanA; baTavArA (2) hissA (3) choTA hissA; 'DiviDaMDa' vaheMcaq (vhaeN.) sa0 kri0 bA~TanA (2) pratyekako apane hisseke anusAra denA vahoj(ba) vi0 vihIna; rahita vahorarbu (vahA~) sa0 kri0 mola lenA; kharIdanA (2)ikaTThA karanA; baToranA; hifAz2atase rakha 'chor3anA (3) mAMga lAnA (4)jokhima uThAnA, lenA vahoravAra (vhaoN) strI0 zIA musala mAnoMkA mahallA-bastI vahoro(vhaoN) puM0 zIA musalamAnoMkI eka jAtikA AdamI(2)musalamAnoMkI eka jamAatakA vyakti(3)eka balla For Private and Personal Use Only
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaLa puM0 rassI AdikI aiMThama; baTa (2) lagAva; saMbaMdha; vasIlA (3) yukti; karAmAta (4) ghAta; dAveM (5) kInA; baira; AMTa (6) haTha; jida; Agraha (7) gA~Tha; gilaTI / [-paDAvavI = baTanA; aiMThanA (2) ukasAnA; ubhaadd'naa| -rAlayo- baira rkhnaa| vaLe kavaLe = yuktipUrvaka; kuzalatAse.] baLakavaLa puM0; strI0 ; na0 anukUlatA aura pratikUlatA; suyoga-kuyoga (2) ghAta aura dAvapeca baLagaNa na0 (bhUtakA) laganA; bhUtAveza; pretabAdhA (2) nisbata; lagAva; vAstA; sarokAra (3) bhUtapreta (4) sAtha lagA huA kAma yA vyakti (5) avaidha saMbaMdha baLamaNI strI0 alaganI; bilaMga, vaLagaI a0kri0 laganA ; saTanA; jur3anA, lipaTanA; cimaTanA (2) lagA rahanA; laganA (3)jhagar3A karanA; uljhnaa| baLagATa (-3) puM0 bhUtapreta yA kisIkA laganA; chUta (2) bhUtapreta vaLagADavaM sa0 kri0 'vaLagavU' kA preraNArthaka (2) sira mar3hanA, DAlanA vaLaNa na0 dekhiye 'valaNa' (2) jA~dhakA mUla; vATI; urumUla paLatara na0 muAvaz2A; badalA baLatA, vaLatA, vaLatI a0 bAdameM pIche; phira (2) aura; adhika vaLataM vi0 prati; viruddha (2) vApasI; javAbI (kArDa); loTatA; udA. 'vaLato javAba; vaLatI TapAla' caLavAra vi0 baTavAlA; aiMThanadAra vaLavaM a0 ki0 Ter3hA honA; mur3anA; jhukanA (2) loTanA; vApasa AnA (3) manakA jhukAva honA (4) besvAda honA; kasailA honA; bigar3anA (5) sudharanA; sudhAra para AnA (6) baMdhanA; bA~dhA jAnA (jUr3A; lar3a) (7) jArI honA; laganA; udA. 'vAte vaLayA' (8) honA; bananA; laganA; udA. 'zevALa vaLavI, ToLe vaLa,' (9) palaTanA; badala jAnA; acchI dazAko prApta honA; udA. 'vaLato dahADo, vaLatI veLA' (10) kAma saranA; prApti honaa| [vaLatA pANI yA = mATA zurU honA(2)joza kama honA (javAnI, roga aadikaa)| vaLatI vahAge= male dina; bhAgyodaya / hagalo vaLI jaq = (thakAna yA nirAzAse) niDhAla hokara baiTha jAnA (2) adhika mAtrAmeM ikaTThA honA -A jaanaa| pAI vaLavU = lauTanA; vApasa AnA (2) kai honA (3) besvAda honA; bigar3anA.] vaLAmaj na0 vidA karanA; bidA (2) vi0 pIche haTatA huA; kama hotA huA udA0 'pANI vaLAmaNAM thaI gayAM' vaLAvavaM sa0 ki0 vaLavU', 'vALavU' kA preraNAryaka (2) bidA karanA vaLAviyo puM0 pathapradarzaka; 'gAiDa' (2) rAstemeM khoja-khabara lenevAlA; mArgarakSaka vaLAvaM na0 pathapradarzakakA kAma (2) usakI majadUrI (3)a.kri0'vALavu'kA karmaNi vaLAvo puM0 dekhiye 'vaLAviyoM vaLAka (0) puM0 (rAstekA) mor3a, dhumAva (2) lipikA mor3a For Private and Personal Use Only
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bale bAlI strI0 choTA ballA ; ballI ( 2 ) lAThIke sira para jar3A huA dhAtukA khola; zAmI [ isase adhika ; ora baLI a0 - ke alAvA, atirikta, sivA, baLaM na0 bhUmikI parata ; stara ( 2 ) jamIna ke aMdara bahanevAlA pAnIkA pravAha (3) manakI lahara; dhuna; sanaka (4) maMDala samudAya ; pakSa ( 5 ) astara (6) zAmI ( 7 ) pasInekA dAg2a / [ - AvabuM = sanaka savAra honA.] vaLa puM0 moTI, bar3I ballI; ballA; laTThA valoka puM0 rUpa; AkAra (2) cAla-DhAla, vinaya; AcaraNa [ bhAva; Ter3hA rukha ba~ka vi0 Ter3hA; vakra ( 2 ) pu0 virodhI vaMkAI strI0 Ter3hApana; vakratA ( 2 ) khuTAI; virodha; haTha kA a0kri0 rUThanA, macalanA (2) Ter3hA honA, mur3anA [ preraNArthaka par3havAnA juraj sa0 kri0 'vaMcavuM', 'vAcavuM' kA vaMcA a0 kri0 'vAcavuM' kA karmaNi; par3hA jAnA ( 2 ) niMdA honA vaMjJA strI0 bA~jha strI; vaMdhyA strI baMToLa (-Liyo) puM0 bavaMDara; bagUlA vaMTha a0 kri0 bahakanA ; hAthase jAnA; maryAdAkA ullaMghana karanA ( 2 ) na badanA; kisIke qAbUmeM na rahanA (3) bigar3anA; cAla-DhAla kharAba honA / | vaMThI jabuM = hAtha se jAnA; bigar3anA; pathabhraSTa honA. ] thaMDI strI0 cahAradIvArI; Da~DavArA / | - paranuM khasaluM = tuccha vastu.] khaMDo puM0 bar3I cahAradIvArI U~cA parakoTA ( 2 ) cahAradIvArIse gherI huI jagaha; ahAtA (3) gI vaMDhI, vaMDho dekhiye 'vaMDI', 'bhaMje ' gu. hiM-29 449 -vaMta vi0 'vAlA' ke arthameM saMjJAke aMta meM AtA hai; yukta; udA0 'mAnavaMta' vaMtara na0 bhUta; preta vaMtarI strI0 bhUtanI; strI-preta vaMtAka na0 baiMgana; bhaMTA vaMtAkaDI strI0 baiMgana (paudhA) - tuM vi0 dekhiye 'vaMta' vaMda sa0 kri0 vaMdana - namaskAra karanA vaMdo puM0 eka jaMtu; capar3A vaMza puM0 vaMza; kula ( 2 ) saMtAna; vaMza (3) bA~sa (4) bA~surI -1 [-kADhabo = kulakA uccheda-nAza krnaa| jo velo, -velo = vaMzaparaMparA. ] vaMzAvaLa ( -LI) strI0 vaMzAvalI; kurasInAmA; vaMzavRkSa [ vaMzI vaMzI vi0 vaMzakA ( 2 ) strI0 bA~surI; yA a0 vA; athavA ; yA; ki vA puM0 pavana; vAyu; havA (2) kalpanA ; manakI taraMga, upaja ( 3 ) vAtaroga (gilaTI, gaThiyA, phor3e-phuMsI Adi ) (4) jIva; prANa (5) roga yA vicArakA vega; lahara [lA. ] (6) 'itane fAsale para yA itanA dUra' aise artha meM saMjJAke aMtameM AtA hai; udA0 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 'khetaravA, rAzavA' / [ - Avavo = havA calanA (2) saMdhivAtakA hamalA honA; zarIra ke jor3oM meM darda honA ( 3 ) khayAloMkI lahara uThanA; lahara uThanA / - e UDavaM = havAkI taraha prasArita honA; phaila jAnA; havA udd'naa| -e rahI jabuM = gaThiyAse jor3oMkA akar3a jAnA; havA laganA / --e vAta javI : prakaTa ho jAnA; kucha gupta na rahanA / - kADhavo, kADhI nAkhavo = bilakula thakA DAlanA (2) prabhAvahIna kara For Private and Personal Use Only
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 450 bAI denA; ghamaMDa cUra karanA; DhIlA, vAgaLU na0 dekhiye 'vAgola' narama banA denA (3)dhamakAnA; DA~TanA bAhola strI0 ; na0 gAdura; camagAdar3a (4) pITanA; maarnaa| -khAvo = (2)jugAlIse banA huA rasa berojagAra rahanA; makkhiyA~ mAranA vAgolavaM sa0 kri0 jugAlI karanA; pagu(2)kAma na nibaTanese dera honA; rAnA (2)[lA.] cabA-cabAkara khAnese kAma khaTAImeM par3anA(3) khAlI, nira- dera lagAnA rthaka par3A rahanA; bekAra baiThe rhnaa|| bAgoLa strI0; na0 dekhiye 'vAgola' -chUTavo, saravo = apAnavAyukA nika- bAgoLavU sa0 kri0 dekhiye 'vAgolavU' lanA; havA chUTanA (2)[lA.] ghabarAnA; vAgye a0 baje chakkA chUTanA; pasInA chuuttnaa| vAgha puM0 bAgha ; zera; vyaaghr| [-nI -nI sAye vaDhe evaM = havAse lar3ane- boDamAM hAtha ghAlavo = jAna para vaalaa,jhgdd'aaluu|-niiklii javo= thaka khelanA; zerake muMhameM jaanaa| -nI jAnA (2) mara jAnA; dama niklnaa| mAzI = zerakI khAlA; billii| -vAvo = asara honA, vicAra yA bhA- -nuM mAthu lAvaq = bar3e sAhasakA vanAoMkA vegase phailanA, havA calanA.] kAma karanA; jAna para khelnaa| vAI strI0 mUrchA roga, hisTIriyA';bAI -mAravo = bar3A parAkrama karanA.] vAu strI0 bivAI (2)vi0 taraMgI; vAghanakha puM0 baghanakhA; bAghanakha (eka asthira [upadeza; vAz2a hathiyAra; baccoMkA gahanA) (2)eka vAeja puM0 upadezaka ; vAiz2a (2)strI0 gaMdhadravya [dvAdazI vAka puM0 kasa; sattva (2) ATekI vAghabAraza (-sa) strI0 kArtika kRSNA cikanAI [kAra(2) pravINa vAdharaNa strI0 'vAgharI' jAtikI yA vAkepha (gAra) vi. vAqifa; vAqifa __'vAgharI' kI strI (2) gaMdI, phUhar3a vAkharo puM0 gharakI cIz2a-vastu; gharabAra __ strI [lA.] vAkho puM0 dekhiye 'vakho' (2) mahAmArI vAgharI puM0 'vAgharI' jAtikA AdamI vAgalaM na0 dekhiye 'vAgola' (2) mailA, gaMdA, asabhya nIca vyakti vAgavaM a0 kri0 bAjese AvAz2a nika- vAghAMbara na0 bAghakI khAla ; bAghaMbara lanA; bajanA(2)coTa laganA; laganA vAghopuM0 bAnA; bAgA,pahanAvA(2)gaTharI (3) (amuka ghaMToMkA) samaya honA; vAcana na0 vAcana; pATha; par3hAI (2) bjnaa| [vAgate Dhole jaq= DaMkekI par3hanekA tarz2a ; par3hAI (3)vidhAnasabhAmeM coTa jAnA (2) badanAma honA / vAgato bilakA carcA ke lie peza honA;vAcana; ghaMTa = bAtUnI yA zekhIkhora aadmii| pagalAM vAgavAM = kisIke AnekI vAcanamALA strI0 pAThazAlAke darajoMmeM AhaTa sunAI denA; pAsa AnemeM honaa| par3hAne ke lie taiyAra kI huI kitAboMkI zamba bAgavA = akharanevAlI- lagatI mAlA; pAThAvalI |buuNdeN; bauchAra bAtakA asara honA; bola akharanA.] vAchaTa strI0 havAse ur3I huI bArizakI rIDiMga' For Private and Personal Use Only
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vArI vAchaTiyu vAchaTiyuM na0 sAyabAna; par3achatI vATa strI0 (dIyekI)battI (2) pahiye para vAchI strI0 bachar3I; bachiyA car3hAyA jAnevAlA lohekA paTTA;hAla / vAchaeM na0 bachar3A [-cAvavI= hAla car3hAnA (2) battI vAGage puM0 gAyakA nara baccA ; bachar3A ukasAnA.] vAcharI strI0 bachar3I vATakI strI0 kaTorI; pyAlI vAkaraI na0 dekhiye 'vAchaDUM' vATako puM0 kaTorA; pyAlA vArage puM0 dekhiye 'vAchaDo' vATakharaca puM0,(-cI)strI0 rAha-kharca; vAchana gAyakA baccA bacharUpa.];bachar3A mArgavyaya (2) safara-kharca / / vAchaMTa, bAchaMTiyaM dekhiye 'vAchaTa', vATaNiyo, vATaNo puM0 baTTA; lor3hA 'vAchaTiyu' [pAdanA; goja karanA vATapADa, vATamAra(-6) puM0 baTamAra; vAchUTa strI0 apAna vAyukA nikalanA, ___ rAhajana [ghoMTanA bATanA(2)bA~TanA vAja vi0 ukatAyA huA (2) hArA huaa| vATavaM sa0 kri0 pIsanA; kucalanA; (3) strI0 tobA; pIr3A; Uba (4) vATavo puM0 baTuA [parAmarza upadezavAja |[-aav-uktaa jAnA bATAghATa strI0 bAtacIta; carcA; (2)duHkhameM A par3anA; pIr3AmeM phaMsanA. vATo puM0 gola laMbA bIr3A (2) (peTa bAjabI vi0 vAjiba; ucita; vaajibii| para par3anevAlI bar3I) jhurrA (3)cUnese [pAjatuMgAjatuM, vAjate gAjate = bAje- dIvAra para banAI huI gola kinArI gAjeke sAtha; dhUmadhAmase (2) khule- vADa (Da,)strI0 bAr3a; jhAr3abaMdI / [bAre Ama; DaMkekI coTa.] cIbhaDAM gaLavAM = rakSakakA hI bhakSaka vAjApeTI strI0 hAramoniyama bananA; bAr3akA hI khetako khAnA.] vAjita na0 bAjA; vAdya ; vAditra / vAra(Da,) strI0 mohallA; TolA vAjiyA vi0 (2)puM0 ba0 va0 siMcA- vArakI (ko)dekhiye 'vATakI','vATako' Ise taiyAra kiyA huA (gehU~) vADAbaMdhI strI0 firaqAbaMdI; dalabaMdI vAjiMtra na0 dekhiye 'vAjina' (2) vi. jo dalabaMdImeM zAmila ho vANu na0 bAjA; vAdya (2) (ekase vAriyuM na0 khajUra bharanekA yA khajUra svabhAvavAle logoMkI) maMDalI [lA.] bharA huA khajUrakI caTAIkA banA huA vATa (Ta,)strI0 bATa ; mArga (2)pratIkSA; thailA; boriyA rAha; bATa (dekhnaa)| [-jovI= vADI strI0 bAga; phulavArI; bAr3I iMtajAra karanA; bATa johanA; rAha (2) phUloMkI cAdara yA unakI sajAdekhanA / -pAravI lUTanA; bATa vaTa (3) birAdarIke bhoja Adike pAranA (2) bAr3ameMse rAstA karanA lie birAdarIkI orase banAyA huA (3)chaTakanekA upAya krnaa| vATe caukavAlA makAna; bAr3I (4) choTA ne ghATe = jahAM-tahA~; sabhI jghoNmeN| muhallA yA paadd'aa| [-o vUmavI = vATethI patavAra levI = akAraNa acchI AmadanI honA / -lUTAI jabI jhagar3A mola lenA; havAse lar3anA.] = khAkameM milanA.] . For Private and Personal Use Only
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAgIvajIpho vADIvajIpho puM0 jAgIra, jamIna Adi (2) [lA.] samRddhi vADo puM0 gharakA ghirA huA pichavAr3A; ahAtA; bAr3A (2)bAr3A; pazuzAlA (3)pAr3A; mohallA (4) saMDAsa (5) . [lA.] dala; tar3a; pakSa / [vADAmA javaM, bADe jaq=pAkhAne jaanaa| -bAMdhavo, vALavo bAr3A banAnA (2) guTabaMdI yA tar3a banAnA.] vADa puM0 IkhakA kheta yA IkhakI khetI vADha puM0 kATa; ghAva (2) hathiyArakI dhAra; bAr3ha (3) maror3A; peTakI aiMThana (4) (fasalakI) kaTAI; lunAI vADhakApa strI0 phor3e AdimeM cIrA lagAnA; cIra-phAr3a vADakUTiyo puM0 cIra-phAr3a karanevAlA (DaoNkTara) (2) paMcAyata karanevAlA; dUsaroMke mAmalemeM apane Apa bIcameM par3anevAlA bAda sa0 kri0 kATanA; cIranA . pAThiyuM na0 dekhiye 'vADiyu' vADhiyo puM0 utkaTa icchA; casakA (2) lata; casakA (laganA; par3anA) vADhI strI0 ghI parosanekA prAyaH miTTIkA ToMTIdAra baratana; karavA [banenI vANiyaNa strI0 baniyAina,baniyekI strI, vANiyAgata, vANiyAvidyA strI0, bANiyAveDA puM0 ba0 va0 baniyekA . DhaMga yA vyavahAra; baniyApana vANiyo puM0 baniyA (2) eka kIr3A; a~khaphor3avA [vANiyA thaI jaq=samaya samajhakara narama ho jAnA; dIna-hIna bana jAnA.] vAgIzUraM vi0 bolanemeM zura vANo puM0 bAnA (sUtakA) vANotara puM0 gumAztA; kAriMdA vANotANo puM0 bAnA aura tAnA; tAnA-bAnA vAta puM0 vAta; pavana (2)vAta (dhAtu) vAta strI0 kathA; AkhyAyikA; kahAnI (2) ghaTanA ; vRttAnta ; vArtA; haqIqata; saca bAta (3) afavAha; gapa (4) kathana; kahanA; vacana; bAta; udA0 'tamArI vAta huM samajyo' (5)bAtacIta; saMbhASaNa; vArtAlApa (6) bar3I Avazyaka yA kaThina bAta, mAmalA yA viSaya, bisAta; haisiyata; udA0 'emAM te zI vAta che ?' (7) kAma; viSaya; mAmalA; bAta; udA0 'pArakI vAtamA mAthu na mAro', 'e mArA hAthanI vAta nathI' (8) bAta; ravaiyA ; taura-tarIqA; vyavahAra; AcaraNa; udA0 paisAdAranI vAta judI che' (9) barAbarI; mukAbalA; udA0 'enI zI vAta karavI' (10) varNana; khUbI ; prazaMsAkI bAda udA0 enI zI vAta thAya' (11) kahanA yA karanA; bAta A par3anA; udA0 'vakhata Ave tyAre vAta' (12) yojanA; koI kAma karanekA vicAra; 'skIma'; udA0 'mArI badhI vAta mArI gaI '(13) rahasya; bheda; bAta; udA0 'tenI vAta bahAra paDI gii'| [-ApavI= bheda yA rahasya khola denA; peTa denaa| --ukelabI= dekhiye 'vAta kaaddhvii'| -uDADavI = bAta ur3AnA, TAlanA (2) gapa ur3AnA; carcA claanaa|-upaaddvii% kisI viSayakI carcA cher3anA; bAta uThAnA (2) bAta gar3hanA; jhUThI bAta kahanA / -UravI% For Private and Personal Use Only
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 453 bAta ur3anA, phailnaa| - UDI javI= bAta kaTakara usakA viSayAntara honA; bAta na calanA; bAta ttlnaa| -UbhI karavI jhUThI bAta banAnA; bAta gar3hanA (2)bAta zurU karanA, chedd'naa| -karavI = carcA karanA (2) haqIqata, hAla kahanA yA sunAnA (3)niMdA karanA; badagoI krnaa| -karAvavI = bAtoMmeM lgaanaa| -kAlavIbAta kahanA (2) bAtacIta yA carcAkA viSaya bnaanaa| -khAI javI, gaLI javI = bAta pI jAnA;bAta cUMTa jaanaa|-caalvii= gapa ur3anA (2)carcA phailanA; bAta ur3anA (3) niMdA honaa| -cUMthAvI = bAta bigar3anA / -coLavI = bAta laMbAnA; eka hI bAtakA piSTapeSaNa krnaa| -chaNavI= bAtakI chAnabIna krnaa| - joDavI = kahAnI racanA (2) jhUThI bAta banAnA; bAta gddh'naa| -thavI% bAta uThanA;bAta AnA;carcA clnaa| haqIqata yA hAla peza kiyA jAnA (2) niMdA honaa| - nahIM, vAtano pAyo nahIM = nApAyedAra bAta; bAtakA sira, na pair| -nA taDAkA, phaDAkA = gapa-zapa; laMbI-caur3I (hA~kanA) (2) yuddhakI baateN| -nuM vatesara ke vatIgaNa kara = bAtakA bataMgar3a krnaa| - pAmavI = bAta pAnA; asala matalaba samajhanA;bheda jaannaa|-phuuttvii= bAta khulanA; bhaMDAphor3a honaa| -banavI= ghaTanA bnnaa| -banAvavI = bahAnA banAnA; bAta banAnA, gddh'naa| - bhAre thavI = Teka, Agraha bar3hanA; garva honA; bAta bar3hanA; sAkha, mAna bar3hanA (2) bAta bigdd'naa| -bhAre paDI javI= kiye hue kAmakA pariNAma sahA na jAya aisI sthiti paidA honaa|-maanvii __ = bAta rakhanA; kahA mAna lenA; salAha mAna lenaa| -mArI javI = kAma na bananA(2)khela bigdd'naa|-maaN nAkhaq= bAtoMmeM lgaanaa| -vaSavI, vaMThavI= bAta bar3hanA; mAmalekA tUla khiiNcnaa| - vAtamAMjarA-sI bAtameM; baatbaatmeN| eka javAta = pakkA nizcaya sI bAtakI eka baat|(-nii)shiivaat karavI = inakI barAbarI kyA karanA; inakI kyA bAta / ThIka cha, vAta che tArI= AgeterI zAmata AyegI; tujhe bAdameM majA ckhaauuNgaa| vAe bAta cAlavI= cAroM ora carcA honA; bAta phailanA; havA udd'naa| vAte lAgavaM,vAte vaLagavaM-bAtoMmeM lgnaa| vAte vaLa. gADa = bAtoMmeM lgaanaa| vAtonAM vahAM karavA = bAteM baghAranA; nirarthaka bAteM kiyA karanA.] bAtacIta strI0 bAtacIta; vArtAlApa (2)gapa-zapa [bAtUnI vAtUDiyuM, vAtUIM, vAloDiyuM, vAtoI vi0 vAda puM0 vAda; bahasa ; zAstrArtha (2) takarAra; jhagar3A;vAdavivAda (3) hor3a; lAga-DaoNTa(4)siddhAnta;vAda; thiyarI'; udA0 'vikaasvaad'| [karavo= zAstrArtha karanA (2) hor3a lagAnA; spardhA krnaa| -paDavo= takarAra, bahasa honaa| -mAM paDavU, vAde caDavU = spardhA karanA; hor3a lagAnA.] vAdaNa strI0 vAdI-muddaI strI vAdaLa na0 bAdala; megha / [-tUTI paDavaM = joroMkI varSA honA;varSAkI bharamAra honA (2)[lA.] (Afatake bAdala)eka For Private and Personal Use Only
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAvaLI 454 vAyadAsara sAtha TUTa pdd'naa|-biikhraavN, verAvaM 3 bAno puM0 eka khuzabUdAra padArtha (2) ghaTAkA bikharanA; bAdala chaMTanA; haladI-tela (car3hAnA); cikkasa bAdala phaTanA.] vApara puM0 dekhiye 'vaparAza' vAvaLI vi0 bAdalake raMgakA; AsamAnI, vApara, sa0 kri0 istemAla karanA; halake nIle raMgakA (2) bAdalameMse baratanA (2)kharca karanA; kharacanA hokara AnevAlA (kar3I dhUpa) (3) vAma puM0;strI0 laMbAIkI eka nApa jo strI0 choTA bAdala; badalI (4) do hAtha phailAkara chAtI sameta hotI hai ispaMja; murdA bAdala; isapaMja vAma vi0 suMdara;vAma ; bAma (2)bAyA~; vAbaLU na0 bAdala vAma (3) viruddha pratikUla; vAma (4) vAdI vi0 vAdI; bolanevAlA; udA0 adhama, nIca; vAma 'satyavAdI'(2)vAdameM mAnanevAlA; vAmaNuM vi0 bonA; ThiMganA; vAmana udA0 'vedAMtavAdI' (3) puM0 rAgakA vAmana vi0 vAmana; baunA (2) puM0 mukhya svara; vAdI (4) muddaI; vAdI viSNukA eka avatAra; vAmana (3) (5) mahuara Adi bajAkara (sA~pa baunA AdamI; vAmana (4) dhUrta Adiko) nacAnevAlA; madArI (6) manuSya [lA.] vAda, bahasa karanevAlA vAma, sa0 kri0 (bojha kama karaneke bAdIgara puM0 madArI lie) pheMka denA; kucha kama karanA bAbIlaM vi* AgrahI; haThI (2) ghaTAnA; dUra karanA; kamIkI vAdovAda a0 hor3Ahor3I; spardhAse ora lAnA (3) dilakI bAta kaha vASaNa (-NI) strI0 hicakI ... denA; dila kholanA (4) kai karama%B vAghara(-rI)strI0 camar3ekI saMkarI paTTI vamana karanA (5) tyAga denA 'yA DorI; camar3ekI baddhI; vadhI (6) a0 kri0 ghaTanA; kama honA vAna puM0 varNa;raMga(2)strI0sardIse phaTI vAmATAmA puM0 ba0 va0, vAmATAmA huI camar3I (3) na0 zarIrakI gaThana; na0ba0 va0 AnAkAnI; TAlamaTola , kAThI [acarajabharI cIz2a vAyaka na0 vacana; vAkya vAnagI strI0 bAnagI; namUnA (2) vAyakA strI0 bAta; gapa; afavAha vAnI strI0 eka prakArakI mIThI jvAra bAyaja puM0(2) strI0 dekhiye 'vAeja' vAnI strI0 cIz2a; vyaMjana (bhojanakA) vAyaDAIstrIgapa yA zekhI mAranekA bhAva (2) bhasma ; citAkI rAkha / [-vALavI vAyaDu vi0 vAtakAraka ; bAdI; vAtaja = murdekI rAkhako ThaMDI karanA.] (2) gapa yA zekhI mAranekA AdI vAnuM na0 vastu; cIja;jisa / [ghaNAM vAnAM (3) [lA. vicitra prakRtikA; haThI karavA = bahuta prakArase samajhAnA, vAyadAciTThI strI0 vAdeke mutAbika manAnA (2)ulahanA denaa| sau sArAM paise deneke lie likhI huI qabUlata; vAnAM yA = sArA kAma nirvighna rukkA [mIvAdase pAra utaranA.. vAyadAsara, a0. vAdeke mutAbika, For Private and Personal Use Only
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vAyado vAyado puM0 muddata; avadhi (2) mIAdase karanekA kAma; vAdA / [ vAyadAno sobo = vAdekA saudA ; saTTekA vyApAra / vAyade caDavuM = multavI rahA karanA; khaTAImeM par3anA; ( kisI kAmakA) Tille khAte jAnA / agastya RSinA vAyadA = azakya muddata; vAdA pUrA na karaneke lie dI huI avadhi. ] vAyaro puM0 vAyu; havA ( 2 ) faizana; jamAnekI havA [lA.] / [ vAyarA vAI cUkavA = sukha-duHkhakA anubhava ho jAnA; sukha-duHkha dekhe honA / vAyare caDavaM = raMgameM AnA (2) phUlakara kuppA ho jAnA; garvase itarAnA; phUlanA ( 3 ) khayAlI pulAva pakAnA (4) khaTAImeM par3anA (5) ApameM na rahanA uttejita honA / - - kADhavo, kADhI nAkhavo = bahuta jhAr3anA (2) khUba thakA denA (3) pITakara bhUrakasa nikAlanA; aghamarA kara DAlanA / -nIkaLavo, nokaLI javo = thakakara cUra honA ( 2 ) bhurakasa nikalanA / vAvI = havA calanA. ] vAyala ( - lI) vi0taraMgI; asthiracitta vAyavaDaMga strI0 ; na0 bAyabiDaMga vAyavaraNo puM0 dekhie ' varaNo ' vAyavI vi0strI0 vAyu-saMbaMdhI ; vAyavya (2) vAyavya (koNa) dhamakAnA; vAyu puM0 vAyu; havA (2) puM0; na0 vAtavikAra; bAdI ; vAyu ( 3 ) bAI; miragI; apasmAra / [ -AvabuM = vAtakopa honA; bAI car3hanA.] vAyugoLA puM0 golA (roga) ; bAyagolA ; vAyugulma [ phAroMko jAnanevAlA vAyuzAstrI puM0 havAmAnameM honevAle phera 455 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only vArApherA bAyaja dekhiye 'vAeja' vAra (vA') puM0 36 iMcakI nApa ; gaja bAra puM0 vAra; dina (2) strI0 samaya; kAla (3) bAra; bera; dafA; pherA; udA0 ' pAMca vAra' ( 4 ) [lA. ] dera; vilaMba ; DhIla / [-lagADavI, lAgavI = dera lagAnA; dera laganA ] 4 vAra a0 - ke anusAra' ke artha meM saMjJAke aMtameM AtA hai; udA0 ' kramavAra, gotravAra' (2) 'vAlA' ke artha meM saMjJAko laganevAlA pratyaya; udA0 'umedavAra' vArakavAra puM0 zubhAzubha dina vAraNuM na0 vAranA (2) vAraNa; pratirodha / [- vALavaM = kisIke sira AnevAle doSa AdimeM se use ubAra lenA; kisIkA doSAdimeM se bacAva karanA. ] vAratahevAra puM0, vAraparaba ( - ba ) na0 utsavakA dina; parva tIja-tyauhAra vAra sa0 kri0 rokanA; aTakAnA; manA karanA (2) bali jAnA; vAranA (3) (AratI) utAranA / [vArI ja -- : balAyeM lenA ( 2 ) nichAvara honA; phidA honA / vArI nAlabuM = rAI, nona utArakara pheMka denA; vAranA / vAyuM karayuM = salAha mAnanA.] vArasa puM0 vArisa; uttarAdhikArI vArasAI strI0 virasA; mIrAsa vArasAgata vi0. virasemeM prApta; maurUsI; paitRka [ varAsata; virAsata vArasAhaka (- puM0 uttarAdhikAra; bAraso puM0 virasA; - mIrAsa vAraMvAra a0 bAra -bAra; bAraMbAra vArApharatI a0 bArI-bArIse; ekake. bAda dUsarA vArApherA puM0 ba0 va0 bAra-bAra jAnA
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 456 vAste jAnA; gazta ; pherA (2)badalanA, pari- vAvAsoI na0 AMdhI; aMdhar3a; tUfAna vartana, phera (dazAkA) vAvaM a0 kri0 havAkA calanA, bahanA vArI strI0 bArIpArI(2)badalA lenekA (2) (zarIra para ThaMDakA) asara honA; mauqA - avasara laganA (3)sakri0 bajAnA bAra a0 acchA; khaira; astu (2)vi0 bAe~ sa0 kri0 byAnA; biyAnA acchA; suMdara; ThIka bAvetara na0 boAI; khetI (2)boyI bAreghaDIe a0 bAra-bAra; phira-phira huI cIz2a (3) boyI huI z2amIna bAro puM0 bArI; pArI (2) tAtIla'; vAza (za,) strI0 (zrAddha AdimeM)kAkabali chuTTI; kAma baMda rahanekA dina (3) vAsa puM0 basanA; bAsa; nivAsa (2) "ghar3A; klsaa|[-baaNdhvo=koii cIz2a vAsasthAna; ghara; bAsa ; muqAma (3) niyamita rUpase denekA qarAra krnaa| mohallA (4) strI0 bAsa ; gaMdha (5) -makavo = garama pAnIkA kalasA peTa- badabU; durgadha [sadarI; fatUhI para rakhakara seMkanA.] vAsakoTa puM0; na0 vAskaTa ; phatuhI; pArobAriyuM vi0 vArake hisAbase dina vAsaNa na0 baratana ; pAtra / [-khabarayAM - ginakara lagAyA jAnevAlA (sUda) = gharameM (prAyaH pati-patnIke bIca) pAla puM0 tIna rattIke barAbarakI eka jhagar3A honA.] tola, parimANa vAsaNakUsaNa na0 baratana-bhaur3A bAla puM0 ba0 va0 eka dvidala ; sema bAsarI strI0 DAyarI; rojanAmacA bAla puM0 kapATI; 'vAlva' vAsala vi0 dekhiye 'vAsela' vAlapApaDI strI0 semakI phalI vAsabuM sa0 kri0 baMda karanA kAlI puM0 saMrakSaka; valI; abhibhAvaka; vAsI vi0 bAsI (khAnA, phala Adi) gArjiyana bAsIyU~ na0 maveziyoMkA gobara, mUtra bAlIvArasa puM0 balI yA vArisa Adi kUr3A; gobara pAloLa (lo') strI0 eka prakArake bAsela vi0 paratI (kheta) sAgakI phalI; sema vAso puM0 baserA karanA; basanA; TikanA bAva strI0 bAvalI; bAvar3I (2)mukAma; baserA(3)dina; vAsara bAvaTo puM0 jhaMDA; patAkA vAsotI (-pI) puM0 rakhavAlIke lie vAvara puM0 khabara; patA; samAcAra (2) khetameM rAta rahanevAlA; agoriyA kisI bImArI-rogakA phailnaa| vAstava na0 dekhiye 'vAstavikatA' vAvariMga na0 bAyabiDaMga (auSadhi) vAstavadarzI vi0 yathArthadarzI; riyalisTa' bAvaNiyo puM0 bIja bonekA sAdhana;bA~sA vAstavika vi. vAstavika; yathArtha; vAvaNI strI0 bonekA kAma; boAI satya (2) ucita; vAjiba pAvara puM0 dekhiye 'vAvaDa'. vAstavikatA strI0 saccI haqIqata; bAva, sa0 kri0 bonA ....... / vAstava (2) aucitya; munAsabata bAvaMToLa puM0 bavaMDarakA tUfAna; AMdhI vAste a0 vAste; lie; hetu For Private and Personal Use Only
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAha a0 vAha; sASu; zAbAza vAhana na0 vAhana; savArI (gAr3I, pazu mAdi) (2)vicAra, bhAva yA kAryavizeSako prakaTa karanevAlI vastu; mAdhyama; jariyA; sAdhana / vAhavAha strI0 vAhavAhI; prazaMsA (2) a0 dekhiye 'vAha vAhiyAta vi0 vAhiyAta; behUdA; nikammI(bAteM) (2)kharAba, vAhiyAta; nIca [ho; saMdigdha manavAlA bAhela(-khaM) vi. jo bhramita huA bALa puM0 bAla; kesh|[-utaarvaa% (vidhavAkA) sira muNddaanaa| -UbhA babA=royeM khar3e honA; romAMca honaa| tUTavo, -bAMko na thayo = bAla bAMkA na honaa| -levA = kisI khAsa aMgake bAla mUMDanA(2)vidhavAkA sira muMDanA; sira muMDavA denA.] pALacho pu0 bAla ; keza (tucchakArameM) bALaNa na0 utAra; kisI cIjakA prabhAva dUra karanekI davA, yukti Adi vALa, sa0 kri0 Ter3hA karanA; jhukAnA; navAnA (2) cUrNa, cAzanI Adiko bA~dhakara kisI tarahakA rUpa yA AkAra denA; bAMdhanA (laDDa); banAnA (bIr3I); DAlanA (zikana); mAranA (pAlathI); bAMdhanA (jUr3A Adi) (3) adA karanA; cukAnA (RNa); phirAnA; pheranA; ghumAnA; dizA badalanA; mor3anA (gAr3I); lauTAnA; vApasa karanA (javAba, mUTha Adi); manAnA (mana); badalA denA; pheranA (upakAra, badalA Adi) (4)jhAr3anA; buhAranA; udA0 'pUMjo vALavo, ghara vALavU' (5) DhakanA; AcchAdana karanA; lagAnA; udA. 'tenA upara dhULa vALa, cheDo vALavo'(6)pAnIke lie rAstA banAnA; pAnI barAnA (siNcaaiimeN)| [kalama vALavI - (per3a para) qalama lagAnA / keTa vALavI-khUba kAma karanA / cheDo vALavo = muMha DhAMpakara ronaa| paMga vALavA = dama lenA; sustaanaa| mana vALavaM = mana manAnA; mana maarnaa| vALI lAva = baToranA; jhAr3abaTorakara ikaTThA karanA (2)ghumAnA; lauttaanaa| vALI levaM jhAr3a-baTorakara ikaTThA karanA (2) minahA karanA; kATa lenA.] vALaMda puM0 nAI; hajjAma bALaMdaNa strI0 nAIkI strI; nAina vALI strI0 natha (2)bAlI (kAnakI) vALU strI0 bAlU; reta vALu na0; strI0 rAtakA bhojana ; byAlU bALU vi0 nAmake aMtameM AnevAlA eka pratyaya; -vAlA; nyukta; -saMbaMdhI; -kI mAlikIkA Adike arthameM;udA. 'gharavALo' vALo puM0 dhAtukA laMbA tAra; tAra (2) eka roga; nArU; naharuA vAMka (0) puM0 aparAdha; gunAha; doSa; khAmI (2) vakratA; Ter3hApana ; baaNk| [-kADhavo = doSa nikAlanA yA dekhnaa| -nIkaLavo, paDavo, mAM AvavaM =doSa nikale aisA kArya karanA; gunAha, aparAdha honA.] vAMkaDiyuM (0)vi0 Ter3hA (2) dhuMdharAlA bAMkaDo (0) puM0 daheja; dAyajA / vAMkAI(0) strI0 Ter3hApana; vakratA (2) khuTAI; durAgraha For Private and Personal Use Only
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kAbola yAMkAboluM (0) vi0 kahaneke bAda inakAra karanevAlA; mukara jAnevAlA vAMkij (0) na0 nala Adiko jor3anevAlA Ter3hA Tukar3A 458 vAMkuM (0) vi0 jo sIdhA na ho; Ter3hA; va; jhukA huA ( 2 ) [lA.] jo sarala na ho; kuTila; cAlabAja ( 3 ) Ar3A; jhUThA; ulaTA (4) viruddha ; virodhI (5) na0 haraja; anabana; g2alatafahamI ; virodha (6) vakratA; Ter3hApana / [ vAMkI najare jo buM = corI-corI dekhanA (2) gussA honA ( 3 ) kAmAtura dRSTise dekhanA; A~kha seMkanA (4) kudRSTi karanA / vAMkI pAghaDI mUkavI = banAva"siMgAra karanA; bA~kapana karanA ( 2 ) divAlA nikAlanA / - cAlabuM = anItikI rAha calanA (2) ulaTA, Ter3hA jaanaa| -paDavuM = burA laganA; gussA honA ( 2 ) ulaTA, viruddha, pratikUla laganA / - bolavu = mukara jAnA; jhUTha bolanA (2) niMdA karanA (3) gusse yArIsameM bolanA / - vaLabuM - Ter3hA honA (2) parizrama karanA ( 3 ) mur3anA; dizA badalanA / - vaLI jabuM = jhuka jAnA / vAMko bahADo= zAmata AnA; satyAnAsakA samaya / vAMko vALa thavo - = bAla kA honA; z2arA bhI bAdhA honA yA ar3acana par3anA. ] vAMkuMkuM (0) vi0 Ter3hA-mer3hA vAMkuMTeDa (0) vi0 bilakula Ter3hA vadhuM (0) na0 nAlA ( nadIkA) vacana (0) na0 vAcana; par3hanA ( 2 ) par3hanekA tarz2a par3hAI (3) abhyAsa; adhyayana ; par3hAI , ['vAcanamALA' dekhiye vacanamALA (0) strI0 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAMdaro vAMcaj (0) sa0 kri0 par3hanA; bA~canA ( 2 ) [lA. ] bhaviSya kahanA ; jyotiSakA phala batAnA ( 3 ) cAha karanA; icchA karanA / [ yAMcI kADhavaM, yAMcI jayaM= pUrA par3ha DAlanA (2) jaldI-jaldI par3ha DAlanA / vAMco jobuM = dhyAnase par3hanA (2) par3hanekA prayatna karanA. ] airi (0) sa0 kri0 icchA karanA; cAhanA . vAMjha (0NI) (0) strI0 bA~jha (strI); vaMdhyA vAMjhaNuM (0) vi0 dekhiye 'vAMjhiyuM' vAMziyAbAeM vi0 bA~jhakA ; lAvArisa ( 2 ) na0 ikalautA beTA vAMzij ( o ) vi0 jisase saMtAna utpanna na ho; bA~jha (2) jisase phalaprApti na hotI ho; aphala ; bA~jha vAMzI (0) puM0 bunakara, julAhA vAMTa (0) puM0 hissA; bA~Ta; bhAga vAMTaNI (0) strI0 baMTavArA; Ta aij (0) sa0kri0bA~TanA; hisse karanA vAMTo (0) puM0 hissA ; bA~TA (2) inAma yA nirvAhakI jamInakA Tukar3A vAMDho (0) vi0 puM0 kanyA na milane se avivAhita rahA puruSa; vaMTa; vaMTha vAMtarI (0) strI0 kapar3e yA kitAba meM laganevAlA eka kIr3A; ghuna vAMdara (0) puM0 vAnara, baMdara / [vAMdarAne nisaraNI ApavI = mUrkhako aura bhar3akAtA; pAgalako bhaMga pilAkara ukasAnA. ] vAMdara ( - rA ) veDA (0) puM0 ba0 va0 baMdara jaisI ceSTAe~ karanA [ vAnarI bAMdarI (0) strI0 ba~darI; ba~dariyA; bAMda (0) baMdara; vAnara bAMdarI (0) puM0 nara vAnara; baMdara For Private and Personal Use Only
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAMdo 459 vikAsa (2) cA~pa ; ghor3A; khaTakA; kala vAMsaLI (0) strI0 bAMsurI; baMsI; (3) tAlekA khaTakA; jhar3I (4) baMsarI; bA~salI (2)dekhiye 'vAMsaNI' eka AtizabAz2I; chachUdara (5) bojha vAMsiyA cokhA (0)puM0ba0va0sAgUdAnA uThAnekI eka kala'; bAlAkuppI; vAMsiyuM (0) vi0 bA~sa-saMbaMdhI (2) 'krena' eka paudhA; bA~dA bA~sa barAbara; bA~sa jitanA laMbA vAMdo (0) puM0 eka jaMtu; capar3A (2) vAMsI (0) strI0 laMbA bA~sa jisake vAMSAkhoriyu (0) vi0 doSa nikA- sire para ha~siyA jaisI cIz2a jar3I hotI lanevAlA; nukatAcI; chidrAnveSI hai (2)eka tarahakA dhAna; bA~sI / bAMdho (0) puM0 bAdhA; ar3acana (2) vAMse (0) a0 pIThakI ora ; pIche haraja; virodha; takarAra; etarAja; vaaNso(0)puN0piitth;pRsstth|[-thaabddvoaaptti |-aavvo, UThabo, nokaLavo pITha tthoNknaa|-bhaare thavo=mAra khAne = etarAz2a, virodha, haraja honA;jhagar3A yogya kAma karanA(2)miz2Aja sAtaveM khar3A honA / -uThAvavo, kADavo, AsamAna para honA garva bddh'naa|-hlko levo Apatti uThAnA; takarAra yA karavo pITanA; mAranA.] virodha khar3A krnaa| -paDavo = vikarAla(-La)vi0 vikarAla;bhayAnaka virodha yA etarAz2a honA; jhagar3A honA vikala vi0 vikalA; vyAkula ; vihvala (2) burA laganA; virodha karanekA (2) vikala; apUrNa; khaMDita (3) bahAnA milanA.] asamartha; vikala (4) puM0 vikalA; vAMdhovacako (0) puM0 doSa; khAmI; kalAkA 60vA bhAga khucar3a; bhUla-cUka ; nuksa nikAlanA vikalA strI0 kalAkA 60 vA~ bhAga; vAMsa (0) puM0 bA~sa (2) usakA DaMDA vikalA (2) rajasvalA; vikalA (3) yA soMTA (3) mathAnI; raI (4) eka aMzakA 3600 vA~ bhAga [ga.] sAta-ATha hAtha jitanI eka nApa ; bA~sa / vikasaq a0 ki0 khilanA; vikasanA (5) rAjakA IMTeM chIlanekA auz2Ara / vikasAva sa0 kri0 'vikasa' kA [-pharavo gharameM nirdhanatA honA.] preraNArthaka rUpa ; bikasAnA . vAMsakapUra (0) na0 vaMzakapUra; vaMza- vikaLa vi0 dekhiye 'vikaLa'. locana ; baMsalocana [(gaharA) vikaLA strI0 dekhiye 'vikaLA' vAMsajALa, vAMsapUra (0) a0 bA~sa barAbara vikAzavaM a0 ki0 khilanA; vikasanA vAMsaDo (0) puM0 bA~sakA soMTA-DaMDA (2)sakri0 vikasita karanA;kholanA, vAMsaNI (0) strI0 rupaye rakhane kI laMbI phailAnA; prasArita krnaa| __ thailI; basanA [Adi banAnevAlA vikAsa puM0 vikAsa; khilanA (2) bAMsakoDage (0) puM0 bA~sake Tokare utkrAnti; Rmika unnati yA vikAsa vAMsalaTI (0) strI0 bA~surI; bAMsalI vikAsavAda puM0 vikAsavAda bAMsako (0) puM0 basUlA vikAsa dekhiye 'vikAza' For Private and Personal Use Only
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 460 vitAya viSama puM0 vikrama ; vIratA(2)vikramA- rakhanA; adaba krnaa| lAMbI vicAra% ditya rAjA(3)na0 vikrama ; kadama dUrakI socanA; dUradezIkI bAta. vikhana viSa; jahara vicAraNA strI0 vicAra karanA; vikhavAva puM0 jahara paidA karanevAlI vicAraNA [bicAra karake bolI; jalI-kaTI (kahanA)(2)takarAra; vicArapUrvaka a0 soca-samajhakara; bakher3A [chUTA huA vicAravaMta, vicAravAna vi0 vicAravikharTa vi0 alaga; bichur3A huA; sAtha vAn; vicArazIla; socane-vicAvikherasa0 kri0 bikheranA ranevAlA [pradAna visarA, a0 kri0 "vikhera kA vicAravinimaya puM0 vicAroMkA AdAna karmaNi; bikharanA; phaila jaanaa| vicAravaM sa0 kri0 bicAranA; socanA vigata strI0 viSaya; bAbata; byorA (2) vicArasaraNi(-jI) strI0 vicAra samajha ; sUjha-bUjha [vistArapUrvaka karanekI paddhati, kramabaddhatA Adi; vigatavAra, vigate a0 byorevAra; vicAradhArA; vicArasaraNI vigraharezAstrI0 (-)aisA virAmacihna, vichaLAvaq sa0 kri0 'vIchaLavaM 'kA preraNArthaka nirdezaka; 'Deza' [vyA. vichoha puM0 viyoga; bichoha; judAI vighoTI strI. pratyeka bIghekA mukarrara vijaya puM0 vijaya'; fataha [duMdubhi kiyA huA yA diyA jAnevAlA vijayauMko puM0 vijayakA DaMkA; vijayalagAna; zaraha-lagAna; lagAna mukarrarI vijayAdazamI strI0 vijayAdazamI yA lagAna vAqaI [udhara ghUmanA dazaharA; dasaharA . [viyoga vicara a0 kri0 vicaranA; idhara vijoga puM0 viyoga ; judAI (2) viraha vicAra puM0 vicAra; bicAra; khayAla vijogaNa (-NI)vi0 strIviyogina; (2) abhiprAya; vicAra; rAya(3)uddeza, _ virahiNI; viyoginI abhiprAya; matalaba (4) kalpanA; viTaMbaNA strI0 kaSTa ; viDaMbanA parezAnI manasUbA; khayAla ; bicAra, dhAraNA(5) viNa a0 binA; sivA; bina (pa.] nirNaya; vicAra(6)vinaya; murovata; viNAmaNa na0, (-NI) strI0 binadUsaroMkA lihAja (7) pariNAmakA nekI kriyA; binAI (2) anAjameM khyaal(8)ciNtaa,khyaal,soc-bicaar| se binakara nikAlI huI cIz2a (kUr3A-Apavo= rAya denA,salAha, parAmarza karakaTa); binana (3) bInanekI denaa|-claavvo socanA, bicAranA majadUrI; binAI (2) parAmarza krnaa| -doDAvavo = viNAeM a0 ki0 vINavU' kA karmaNi kalpanA karanA / -gharAvavo rAya viNAva sakri0 'vINa'kA preraNArthaka rakhanA;uddezya honaa| pUchabo-kisIkA vitAravaM sakri0 duHkha denA; hairAna abhiprAya jAnanA cAhanA / -rAbavo=3 karanA; satAnA [gujAranA bicAra honA,bicAra karanA(2)lihAja vitAra(-)sa0 kri0 bitAnA; For Private and Personal Use Only
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidrAya vivAya vi0 bidA kiyA huA; rukhasata kiyA huA; ravAnA (2) strI0 bidA; jAnekI ijAjata; alaga honA; vidAya [vidAI; rukhasatI vivAyagIrI strI0 bidA karanA ; bidAI; vivAra, sakri0 phAr3anA; Tukar3e karanA; bidAranA [pa.] (2) mAra DAlanA vidyA strI0 vidyA; jJAna (2) usakA zAstra yA kalA; udA0 'samAjavidyA (3) vijJAna; vidyA; sAyansa (4) dekhiye 'vdyaa'| [cauve vidyA = tamAma vidyA; samagra jJAna; hara ph'n| melI vidyA = jAraNa, mAraNa, vazIkaraNa yA bhUtapretAdiko vazameM karanekI vidyA; malina vidyA.] vidyAdhikArI puM0 zikSA-vibhAgakA . adhikArI; lokazikSaNa saMcAlaka; 'TI. pI. AI.'; 'DI. I.' . vicAmyAsa puM0 par3hAI; zikSA; adhyayana vidha strI0 bidha;prakAra; bhA~ti ; taraha viSayA strI0 vidhavA; bevA; raoNDa viSiSa vi0 bhAMti-bhA~tikA; kaI prakArakA; vividha viSAna na0 vidhi; kAma karanekA DhaMga; rIti; vidhAna. (2) zAstrAjJA; vidhi (3) kriyA; vidhi (4) sevA (5) upAya; sAdhana; vidhAna (6)hAyIke lie banAyA huA laDDa; vidhAna vidhi strI0 vidhi; brahmA, vidhAtA (2) taqadIra banAnevAlA, bhAgya vidhAtA(3) bAjA; zAstrAjJA; vidhi (4)vidhi; saMskAra(5)puM0 strI0 kriyA,dhArmika saMskAra; vidhi (6) kriyAkA krama yA paddhati [[vyA.] vidhipUraka vi0 uddezyapUrti yA karmapUrti vimaLa viSura puM0 vidhura; raDuA(2)vi0vikalA, vyAkula ; vidhura (3)viyogI; vidhura viSaya vi0 vidheya; karane yogya (2) adhIna; vazavartI; vidheya (3) na0 vAkyakA vaha aMza jo uddezyake bAremeM kahA gayA ho; vidheya [vyA.] . viSayavarSaka vi0 vidheyake arthameM vRddhi karanevAlA (2) na0 vidheya-vistAraka, vidheyavardhaka [vyA. viSyartha puM0 AjJArtha; vidhyartha vinaya puM0 vinaya ; namratA (2)ziSTatA binayamaMdira na0 mAdhyamika zAlA; hAIskUla vinavaNI strI0 manahAra; vinatI karanA vinaMti strI0 arja; prArthanA; binatI; vinatI vinaMtipatra na0 arjI; prArthanApatra vinaMtI, vinaMtIpatra dekhiye 'vinaMti'; ___ 'vinaMtipatra' vinA a0 binA; bagaira; chor3akara vinAzikA strI0 vidhvaMsa-pota; 'DisTrAyara' vinIta vi0 vinIta; namra ; vinayI (2) suzikSita (3) udAra dalakA; 'libarala' (4) jisane hAIskUla yA "vinayamaMdirakI' zikSA pUrI kI ho; 'maiTrikyuleTa' (5) usa kakSAkA vinItapakSapuM0 udAradala, libarala pArTI' viparItakoNa puM0 'riphleksa aiMgala [ga.] [asaphala viphala(-La) vi. viphala; bekAra; vibhakti strI. saMjJAkA kriyAse saMbaMdha ___ batAnevAlA pratyaya; kAraka-cihna vibhakti [vyA.] [vimala vimala (-2) vi. nirmala; svaccha For Private and Personal Use Only
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vimAna vimAna na0 vimAna; vAyuyAna ; havAI jahAz2a (2) devamaMdira (jaina); vimAna vimAnI vi0 havAI jahAz2a-saMbaMdhI; vimAnakA (2) nirabhimAna; garvarahita (3) puM0 vimAnacAlaka vimAnImathaka na0 havAI aDDA vimAsaNa strI0 pachatAvA; pazcAttApa (2) gaharA soca-vicAra, ciMtana / vimAsavaM a0 kri0 pachatAnA; socanA (2) vicAra karanA; soca meM par3anA viyANa vi. jo byAtA ho;jo baccA detA ho; udA0 'varasaviyANa' (2) na0 biyAnA; pazukI prasUti viyAvaM a0 kri0 byAnA; baccA denA (pazukA) [viraNa viraNa(0vALo) puM0 eka sugaMdhita jar3a; viramavaM a0 kri0 ThaharanA; rukanA; biramanA [pa.] virala(-luM) vi0 durlabha; virala'; (2) jo ghanA na ho; virala (3) thor3A; virala (4) nirjana; vIrAna virAjavaM a0 ki0 zobhita honA; birAjanA; virAjanA; baiThanA virAma puM0 virAma; ThaharAva; rukanA; baMda honA (2) ArAma; vizrAma; virAma (3) aMta; avasAna; virAma virAmacihna na0 virAmacihna virAmavaM a0 kri0 biramanA [pa.]; rukanA; ThaharanA ; baMda honA; aMta AnA vilasavaM a0 kri0 bilasanA [pa.]; camakanA; jhalakanA; zobhita honA (2) mauja, Ananda karanA; vilasanA [pa.] (3)sa0 kri0 bhoganA; bila sAnA [pa.] [vilaMbanA vilaMbavU a0 kri0 dera, vilaMba karanA; vizeSa vilAyata strI0; na0 vatana; svadeza; janmasthAna (2)turkokA asala mulka; vilAyata (3) yUropa ; vilAyata (4) briTena; vilAyata vilAyatI vi0 vilAyatakA; vilAyatI; vilAyatakA banA huA (2) jo svadezakA na ho; videzI; vilAyatI (3) vicitra; cakita karanevAlA; asAdhAraNa [lA. vilAvU a0 kri0 kumhalAnA; murajhAnA (2) pighalanA (3) nAza-vilaya honA vilAsavaM sa0 kri0 vilAsa karanA; vilasanA [pa.] (2) camakanA vilokavU sa0 kri0 dekhanA; bilokanA [pa.](2)talAza karanA; avalokananirIkSaNa karanA [(dUdha) vilo, a.kri0 dUdha car3hAnA; amoranA vivaraNa na0 vivaraNa; spaSTIkaraNa vivAda puM0 vivAda ; bahasa ; carcA (2) jhagar3A; vivAda (3) matabheda (4) mukadamA; dAvA [zAdI ; byAha vivAha puM0 sagAI; ma~ganI (2)vivAha; viveka puM0 dekhiye 'vivekabuddhi' (2) vinaya; sabhyatA; ziSTatA vivekabuddhi strI0 bhale-burekA bheda karane, samajhane kI zakti ; viveka ; tamIz2a vivekI vi0 bhale-burekI pahacAna karanevAlA; vivekI; samajhadAra (2) jJAnI; vicAravAn; vivekI (3) ___ sabhya; ziSTa ; vinayI vizAla (-La, -chaM) vi0 vizAla ; bar3A vize a0 -ke viSayameM; bAremeM vizeSa vi0 vizeSa ; adhika ; jyAdA (2) asAdhAraNa ; asAmAnya ; vizeSa; khAsa (3) puM0 aMtara; bheda karanA; For Private and Personal Use Only
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vizeSaNa vizeSa (4) khAsa dharma yA guNa; vizeSa | [ - vinaMtI ke (saMkSepa meM 'vi0 vi0' ) = qhAsa nivedanake artha meM patra meM likhA jAtA hai / vizeSe karIne = qhAsakara; vizeSataH .] vizeSaNa na0 saMjJAkA guNa yA saMkhyA batAnevAlA zabda; vizeSaNa [ vyA. ] vizeSatA strI0 jyAdApana; adhikatA; jyAdatI ( 2 ) aMtara; vizeSa ( 3 ) zreSThatA, utkRSTatA; khUbI; viziSTatA; vizeSatA [ vyaktivAcaka saMjJA [vyA. | vizeSanAma na0 nAmakA eka prakAra ; vizeSya na0 vizeSaNayukta saMjJA; vizeSya vizvAsa puM0 vizvAsa ; yaqIna; bharosA (2) zraddhA; vizvAsa [ bharosekA vizvAsapAtra vi0 vizvasanIya ; vizvAsI vi0 dekhiye 'vizvAsa' ( 2 ) puM0 IsA masIhameM vizvAsa karane - vAlA; IsAI vizvAsu vi0 vizvAsa karanevAlA; vizvAsI ( 2 ) jisakA etabAra kiyA jA sake; vizvasanIya ; vizvAsI viSa na0 viSa; z2ahara / [ -mArakhaM = jahara mAranA. ] viSakhAparo puM0 eka vanaspati viSaya puM0 iMdriyagrAhya padArtha; viSaya (2) bhogya vastu bhogakA sAdhana (3) kAmavAsanA pUrNa karanA; kAmabhoga; indriyajanya AnaMda ( 4 ) vicAra yA adhyayanakI vastu; viSaya ( 5 ) mAmalA ; bAta; viSaya; prasaMga ( 6 ) lakSya uddezya (7) deza; viSaya; janapada / [ - upADavo = koI bAta yA viSaya cher3anA, AraMbha karanA. ] 463 vihoNaM viSayavicAriNI vi0 strI0 viSayanirvAcanI [ saMbaMdhI viSe a0 meM (2) bAremeM; viSayaka; visavAsI strI0 bisvekA 20vA~ bhAga; bIghekA 400 vA~ bhAga ( 2 ) lakar3I ko Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ; eka nApa visAta strI0 bisAta; mUlya; mahattva (2) bisAta ; zakti sAmarthya; mahattva ( 3 ) gaNanA ; hastI bisAta visAmo puM0 vizrAma; sustAnA ( 2 ) vaha U~cA cabUtarA jahA~ bojhiyA bojha rakhakara sustAye; TekAna visAra puM0 bhUla jAnA; vismaraNa visArakhaM sa0 kri0 bhulA denA; yAda na rakhanA; bisAranA visAro puM0 dekhiye 'visAra' ; vismRti vistara a0 kri0 vistRta honA; phailanA vistAra puM0 vistAra; phailAva ( 2 ) vRddhi (3) vizAlatA; vistAra ( 4 ) [lA. ] bar3A parivAra yA kunabA vistArakhaM sa0 kri0 vistRta karanA; phailAnA; vistAranA [ pa . ] visphoTaka vi0 phUTanevAlA yA phor3anevAlA (padArtha) ; visphoTaka vismaratuM sa0kri0 bhUla jAnA ; bisaranA viharavaM a0 kri0 ghUmanA-phiranA ( 2 ) vihAra karanA; viharanA [ pa . ] bihAra puM0 vihAra; krIr3A (2) ghUmakara manoraMjana karanA; vihAra ( 3 ) bhramaNa; maTaragaztI; bihAra ( 4 ) (bauddha) maTha; vihAra / [ -karavo: krIr3A karanA ( 2 ) jaina sAdhukA pravAsa karanA (3) jaina sAdhukA cala basanA . ] vihoNuM vi0 vihIna; vaMcita; vimukha; rahita, = For Private and Personal Use Only
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bIsaravaM bIsara(-rA), a0 kri0 vikharanA; titara-bitara honA bIgata, bIgatavAra dekhiye 'vigata' Adi vIdhU na0, (-gho) puM0 bIghA .. bIchaLavaM sakri0 kisI baratanameM pAnI DAla, use hilAkara sAfa karanA; saMgAlanA (2) kapar3oMkA maila chA~TanA bIchI (-chu) puM0 eka viSalA jaMtu;bicchU bIchavA puM0 ba0 va0 pAMvake aMgUThekA eka gahanA; bichiyA; bichuA bIna strI0 bijalI; vidyut vIjaNo puM0 paMkhA; vyajana bIjaLI strI0 bijalI; vidyut bIbaLIghara na0 bijalIghara; 'pAvara sTezana gIjANu puM0 vidyutkA aNu; 'ilekTrona' bINa strI0 prasava-vedanA; prasavakI pIr3A bINasa0 kri0 binanA; cunanA (2) chAMTanA; pasanda karanA (3)(anAjameM se kUr3A-karakaTa) nikAla lenA; binanA pItaka na0; strI0 kisIke Upara bItI huI bAta; ghaTita ghaTanA; bItI (2) saMkaTa [duHkha par3anA; bItanA vIta a0 kri0 bItanA ; guz2aranA (2) bInavarbu sakri0 prArthanA-vinaya karanA; manuhAra karanA,ciraurI karanA,binavanA vIphara a.kri0 kruddha honA; bigar3anA bImAkaMpanI strI0 bImAkaMpanI . bImo puM0 bImA (2) usakA karAra, lekha (3) bImekA prImiyama (4) [lA.] jAna-jokhoMke kAma; sAhasa / [-UtarAI ke UtarI javo, -khalAsa thavo= mara jAnA; tabAha honaa| -karavo, soDavo=sAhasa karanA; jAna jokhimameM DAlanA; jAna para khelanA. bItara vIra vi0 vIra; bahAdura; bIra (2) puM0 vIra puruSa; bIra (3) bhAI; bIra(4)eka tarahakA preta; bIra (5) vIra; vIrarasa (6) mahAvIrasvAmI vIrakAvya na0 vIrarasakA kAvya . vIraDo puM0 nadI yA tAlAbake jalavihIna bhAgameM pAnIke lie banAyA huA gaDuDhA vIraNa(vALo) dekhiye 'viraNa' vIrapasalI strI0 zrAvaNI pUrNimAke dina bhAIkI orase bahanako dI jAnevAlI bheMTa [vAlI dharatI vIrabhUmi strI0 vIroMko janma denevIrahAka strI0 yuddhake samaya vIrakI bhayAnaka garjanA vIro puM0 bhAI; bIra vIla na0 vasIyatanAmA; mRtyupatra; 'vIla' vIlu (vI') vi0 zaramiMdA; jheMpA hunA (2) bhaTakatA (pazu); chuTTA; jobaMdhA na ho / [-paDa = bichur3a jAnA (2) jheMpanA; khisiyA jaanaa| -mUka sAthameM na rakhanA; kisIko bekAra ghUmatA chor3a denaa| -moM kara = zarma, kalaMka yA khedase apanA-sA muMha lekara raha jAnA. vIza vi0 bIsa; 20 vIzI strI0 dekhiye 'vIsI' bIzI strI0 DhAbA; bAsA; bhojanAlaya vIzIvALo puM0 hoTalakA mAlika vIsa vi0 bIsa; 20 |[-bsaa = saMpUrNa; solahoM Ane (2) bahuta karake; bIsa bisve. vIsamavaM a0kri0 dUra honA; utaranA; zAnta honA (garamI, joza, thakAna, uphAna Adi) bIsara, sa0 ki0 bisaranA; bhUla jAnA For Private and Personal Use Only
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIsarA, vIsarA, a0 kri0 . 'vIsaravU' kA karmaNi ; yAda na rahanA; bhUlanA vIsI strI0 bIsakA samUha; bIsI (2) bunAImeM tAneke tAroMkI eka prakArakI ginatI; vIzI bILa strI0 jvAra (bhATAkA ulaTA) vIkhavU sa0 ki0 dekhiye 'pIkhavU' vIMcaqsakri0 mUMdanA baMda karanA,mIcanA / vIMchI puM0 bicchU (jaMtu) vIMchIDo puM0 bicchU (2) vRzcika rAzi vIMchu puM0 bicchU (jaMtu) vauMchuDo puM0 dekhiye 'vIMchIDo' vIMchuvA puM0 ba0 va0 dekhiye 'vIchuvA' vIjaNuM na0 bar3haIkA auz2Ara; rukhAnI vauMjaNo puM0 paMkhA; vyajana vIjhaNuM na0 dekhiye vIjaNuM' vIsavaM sa0 kri0 talavAra, lAThI Adi havAmeM jorase ghumAnA vITalI strI0, (-lo) puM0 striyoMkA nAkakA eka gahanA; natha vATalo puM0 dekhiye 'vIMTo' vIMTavaM sa0 kri0 lapeTanA; luMDiyAnA; pIDiyAnA (sUta, rassI Adi) vIMTAvaM a0 kri0 'vIMTavU' kA karmaNi; . lipaTanA; lapeTA jaanaa| vIMTALavaM sa0 kri0 lapeTanA; la~Di yAnA (sUta, rassI Adi) vITI strI0 a~gUThI; muMdarI vITo puM0 lapeTA huA gola piMDA; bIDA (2) bistarakA bIDA vIMDhAraQ sa0 kri0 pAlana karanA; - posanA (2) musIbata jhelakara bhI sAthameM rakhanA, DhonA vIca na0 bedha; cheda (motI AdimeM) vIvaj na0 rukhAnI ga.hiM-30 boMbaI sa0 kri0 bedhanA; cheda karanA; chedanA; bIMdhanA (2) ghAva karanA; bedhanA; gar3AnA; cubhAnA / vIMdhAva, sakri0 'vIMdha'kA preraNArthaka vIMSAvaM a0 kri0 'vIMdhavU' kA karmaNi; biMdhanA; bedhA jAnA cUThavaM sa0 ki0 barasanA; barasa par3anA vRtta na0 vRtta; AcaraNa; cAla-calana (2) chaMda; vRtta (3) vartulAkAra kSetra; vRtta (4) samAcAra; vRtta (5) vRttAMta; ghaTanA; haqIqata; vRtta vRttapatra na0 akhabAra; samAcArapatra vRttavivecaka puM0 patrakAra vRttavivecana na0 patrakArI; akhabAranavIsI; 'jarnAlijma' vRttAMta puM0; na0 vRttAMta; hAla; haqIqata; varNana (2) khabara; samAcAra vRtti strI0 manameM uThanevAlA vicAra; vRtti; citta-manakA vyApAra (2) rukha; manakI avasthA; manobhAva; vRtti (3) svabhAva; prakRti (4)AcaraNa; baratAva (5)vyAkhyA; kArikA; vRtti (6) racanAzailI (kozikI Adi); vRtti(7)vRtti; pezA (8) jIvikA; vRtti (9)zabda-zakti (abhidhA Adi) [vyA.] [(2)bujurga; bar3A; vRddha vRddha vi0 vRddha; bar3I umarakA; bUr3hA veu puM0 eka bela vekaro puM0 kaMkar3a milI huI bar3I reta vekaLo puM0 choTA nAlA yA jharanA vekara strI0 bAlU; reta vekhala(-) vi. jise svamAna na ho; 'khI-khI' AvAz2a karake ha~sa par3anevAlA (2) nirlajja; behayA; (3) khala; aziSTa For Private and Personal Use Only
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vega puM0 vega; gati; tvarA (2) joza; Aveza (3) kasaka; zUla (4) trAsa; AtaMka; ddr| [-mAravA = kasakanA; zUla uThanA.] vegaLu vi0 jo dUra ho; dUra (2) alaga; judA / [-hovaM% rajasvalA honA; kapar3oMse honA.] vegaLe a0 fAsale para; dUra vegI(laM) vi0 vegI; teja ; vegayukta vecavAla vi0 becanevAlA; vecavAla (zeyara AdikA) vecaveM sa0 kri0 becanA / vicIne caNA khAvA = kisIse na dabanA (2) beca khAnA; ur3A DAlanA.] vecAu vi0 bikAu vecANa na0 becanA; bikrI; bai vecANakhata na0 bainAmA; vikraya-lekha decAtuM vi0 mola liyA huA yA diyA huA; dAma dekara liyA huA yA diyA huaa| [kajiyo vecAto levo, laDAI vecAtI levI = jhagar3A mola lenA (2)kisIkA pakSa lekara jhagar3anA.] vecA, a0kri0 'vecaq' kA karmaNi; bikanA [prajA vejA strI0 nizAna (2) vipatti (3) beTha strI0 begAra (kAma) (2) jabadastI karAyA jAnevAlA kAma; begAra (3) [lA.] bojha; balA; Afata; kaSTa denevAlI vastu yA vykti| [-utAravI, kADhavI, bALabI = binA mana lagAye, begArakI taraha kAma karanA; begAra ttaalnaa| beThe kADhavaM, pakaDa = begAra pkdd'naa| beThe navaM = begArake lie jAnA.] peTha, sa0 kri0 sahanA; jhelanA (2) kisI sthiti, saMbaMdha AdikI rakSA kiye jAnA; nibAhanA veThiyo puM0 vaha AdamI jisase binA majadUrI diye kAma karAyA jAya; begArI (2)begArameM pakar3A huA bagaira dAmakA naukara veDaphabuM sakri0 vyartha kharca karanA; ur3A DAlanA; naSTa kara denA; bigAr3anA veDaphA a0 kri0 'veDaphavU' kA karmaNi veDamI (ve') strI0 pUrana bharI huI roTI; pUranapUrI veDalo puM0 dekhiye 'vello' ve sakri0 jAlIdAra laggIse(phala) tor3anA, utAranA veDavo puM0 dekhiye 'vIraDo' besarI strI0 vaha laggI jisake sirepara jAlIdAra thailI rahatI hai (Ama Adi tor3anekI) veDo puM0 laggIse phala utAranevAlA veDha puM0 u~galIkI gA~Tha; pora;poravA (2)challA; poriyA veDhamI strI0 dekhiye 'veDamI' vedo puM0 uMgalIkI gA~Tha; pora;poravA (2) lakar3IkI gaaNtth| [veDhA gaNavA = poreM ginakara hisAba karanA (2) dina ginanA; pratIkSA krnaa| beTe gaNAya eTalaM =alpa saMkhyAmeM;u~galiyoM para ginA jA sake utane; ine-gine.] veNa (vaeNNa,) strI0 kapAsakA paudhA; kapAsa (2) prasavakI vedanA veNa (veM) na0 vacana; bola ; baina [pa.] (2) pratijJA; kol| [-kAvaM = bolnaa| -mAra = bola mAranA; marmabhedI vacana kahanA; tAnA maarnaa| For Private and Personal Use Only
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 467 - rAla = kahA mAna lenA; bAta rakhanA / - sAMbhaLavUM = ulahanA yA tAnA sunanA ; phaTakArA jAnA; sunanA. ] veNi (-NI) strI0 bAloMkI coTI; veNI (2) jUr3emeM khoMsanekA phUloMkA gajarA veNu (0kA) strI0 veNu; bAMsurI veta (vaeN) puM0 upayukta kAla; mauqA (2) vyavasthA; prabaMdha; byoMta vetana na0 vetana; tanakhvAha vetara na0 eka-eka bArakA janana; biyAna / [-AvabuM, vetare AvabuM = pazukI mAdAkA garbhAdhAnakA samaya honA. ] vaitaraNa strI0 (kapar3eko) byoMtanA (2) jarUrI iMtajAma, prabaMdha (3) sajA [lA.] - betara sa0 kri0 kapar3eko silAIke = lie kATanA; byoMtanA ( 2 ) jarUrI iMtajAma karanA (3) [lA.] bigAr3a denA; caupaTa kara denA; guDa gobara kara denA / [oM voDa vetarabuM - kuchakA kucha kara DAlanA; bigAr3a denA; aurakA aura yA ulaTA kara denA. ] betA puM0 ba0 va0 samajha ; sayAnApana; hoziyArI (2) salIqA ; zaUra ; DhaMga veda puM0 veda; jJAna (2) yathArtha jJAna; veda (3) AyakA sabase prAcIna dharmagraMtha; veda ( 4 ) cArakI saMkhyA; veda / [ -bhagavA = vedAdhyayana jaisA bhArI kAma karanA. ] vediyaM vi0 vedajJa; veda par3hA huA ( 2 ) [lA. ] vyavahArazUnya paMDita / [ Dora : pothI paMDita; jo paMDita ho magara vyavahAradakSa na ho; korA paMDita. ] vedha puM0 vedha; chidra; bedha (2) doSa; pApa (3) jakhma ; veghana; vedha (4) beghanA; cheda karanA; veSa ( 5 ) grahoM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vairAgI AdikI gati, samaya AdikA paryavekSaNa, nirIkSaNa (6) sutAra yA rAjake kAma zAstrIya doSa (7) sUryagrahaNake pahaleke cAra aura candragrahaNake pahaleke tIna paharake sUtakakA samaya (8) dveSa ; DAha [lA. ] vedhana na0 vedhana; cheda karanekI kriyA; beghanA (2) cheda karanekA aujAra; vedhanI vedhamI strI0 motI, ratna AdimeM cheda karanekI baramI; veghanI ( 2 ) hAthIkA aMkuza; vedhanI veSavaM sa0 kri0 cheda karanA; chedanA; beghanA (2) bIMdhanA ; beghanA ; cubhAnA vedhazAlA (-LA) strI0 vedhazAlA; jaMtara-maMtara [ jaisA koI vAhana vena (vaeN) na0 bahanA ( 2 ) bailagAr3I vepAra (vaeN' ) puM0 vyApAra; vyopAra / kAmakAja [-mAMDavI = saMsAra-vyavahAra calAnA.] vepArarojagAra (vaeN) puM0 vyApArakA [ dhaMdhA - rojagAra bepAravaNaja (vaeN') puM0 banija-vyopAra; vepArI (vaeN) puM0 vyApArI; byopArI vera (veM) na0 baira; zatrutA ( 2 ) dveSa; bera; burAI / [ -levaM, vALavaM = bera lenA; badalA lenA. ] veraNale (-che ) raNa vi0 titara-bitara; asta-vyasta chinna-bhinna vairabhAva (vaeN) puM0 zatrubhAva; dveSa; baira verI (vaeN) puM0 berI; zatru vera sa0 kri0 cIjoMko titara-bitara karanA; bikheranA (2) phailAnA; chiTakAnA; bikheranA (3) [lA.] khUba paise kharacanA berAga (veM) puM0 vairAgya; bairAga verAmI (vaeN) puM0 bairAgI; bAbA For Private and Personal Use Only * -
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 468 berAna (4) vi0. vIrAna; ujAr3a akasmAt kisI kAmameM bAdhA DAlatA; berAa0ki. 'veravu' kA karmaNi (2) rUThakara bIcameM se khar3A ho jAnA; bikhara jAnA; titara-bitara honA bIcameM TA~ga add'aanaa| -valayo= derI (veM) vi. baira rakhanevAlA; vairI dUsare pakSameM jA milanA. - (2)puM0 duzmana; bairI vezadhArI vi0 rUpa bharanevAlA; svA~gI; dhere (veM) a0 -ke sAtha; se (lagna) vezadhArI (2) DhoMgI; dhUrta (3)puM0 Thaga vero puM0 kara; mahasUla; 'Taiksa bezavALa na0 dekhiye 'vevizALa' / vela strI0 bela; latA veSa, veSadhArI dekhiye 'veza' Adi belaNa na0 belana; belanA . [phUla-pattA vesaNa na0 besana (2) besanakA ghola belabuTThI strI0, (-To) puM0 bela-bUTA; vesara(-rI) strI0 besara (nAkakA belA strI0 dekhiye 'veLA'(2) sImA; gahanA) [(3)bila ;cheda maryAdA; velA (3) samudrataTa; velA veha puM0 bedha; cheda (2) nAkA; cheda (4) vANI . .. veLa strI0 velA; samaya ; belA (2) velI strI0 bela; latA jvAra; bhATAkA ulttaa|[-vlvii = belo puM0 bar3I bela, latA (2) vaMza; dazA sudharanA.] : bela [laa.]| -cAlayo, vaSavo = veLa (veLa,) strI0 nasoMkA tanAva yA vaMza bar3anA; bela bar3hanA. [bAlI aiMThana; maror3a (2) phor3e-phusI yA klopuM0 striyoMkara kAnakA eka gahanA; kisI dhAvakI pIr3Ase zarIrake saMdhiavalaM vi0 besalIqA; jisameM zaUra sthAnameM honevAlI gA~Tha; gilaTI (3) na ho (2) jisake peTameM bAta na.pace manakI taraMga; khabta ; dhuna / [-AvavI (3) vihnala; vyAkula ..... = zarIrakI nasoMkA tana jAnA (2) bAI. (vA') puM0 samadhI : .. dhuna savAra honaa| -ghAlavI= phor3evevANa (vA' ;Na')strI0 samadhIkI strI; phusI yA ghAvake dardake kAraNa gilaTI samadhina; samadhana [tilaka honA.] vevizALa (ve') na0 sagAI; maeNganI; veLA strI0 velA; samaya ; belA (2) bela puM0 bhesa;pozAka;pahanAvA; veza-bhUSA vilaMba; dera (3) [lA.] velA; khAsa (2) badalA huA bhesa; rUpa; veSa; avasara; prasaMgavizeSa (4) AfatakA svaam| [-utAravo, kADhatopozAka samaya; viptkaal| [-baTavI = samaya badalanA (2) viSavAkA keza Adi gujara jaanaa|-blvii=bhaagy phiranA; siMgAra nikAla denA (3) vacanabhaMga dina phirnaa| -veLAnI chAyaDI = karanA; vAdAkhilAfI karanA; mukara jIvanake utAra-car3hAva, astodaya.] jaanaa| pharavo, kAhano, gharabo, levo veLa strI0 bAlU; reta = bhesa banAnA; veza dhAraNa karanA; baMgaNa (0) na0 baiMgana; bhaMTA rUpa bharanA;svAMma banAnA / -kArabo, veMgaNI (0)strI0 baiMganakA pauSA,baiMgana kATIne kamA rahevaM, kADIne sarva baiMga (30) na0 baiMgana; bhaMTA saMgIta For Private and Personal Use Only
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyasanI vyaktike sAtha jAnevAlA pathapradarzaka bata (30) strI0 bAlizta; vittA (2) puM0 yukti; mauqA; ghAta; cAla; peca; udA0 'zA vetamA pharo cho? '(3)a0 'kisI kriyAke honeke sAtha-sAtha turata' aisA artha dikhAtA hai; hI; udA0 'jtaat'| [-jhAbo, besabo =mauqA milanA; ghAta lgnaa| -bhoMya na sUjhavI = koI upAya na sUjhanA; dimAg2ameM yA dhyAnameM na AnA / -mAM pharavU = ghAtameM phiranA; tAkameM ghUmanA; ghAtameM rahanA... vaijJAnika vi. vijJAna-saMbaMdhI; vaijJA nika (2) puM0 vaijJAnika; vijJAnI baiDa puM0 bivAI vaiduM na0 dekhiye 'varaDu' vaitaraM na0 thakA denevAlA yA ukatA denevAlA kAma; ragar3a (2) begAra (kAma) (3) mehanatAnA; bhajadUrI vaitaro puM0 thakA denevAlA kAma karanevAlA; zramajIvI; mehanatakaza; majadUra (2) kar3A parizrama uThAnevAlA; kaSTasAdhya kAma kara sakanevAlA vaMda puM0 vaidya; vaida; baida vaidaka na0 baidakA pezA; baidaI (2) cikitsAzAstra; vaidyaka [vaidyaka vaivakIya vi0 cikitsAzAstra-saMbaMdhI; vai, na0 vaidyakA pezA; baidaI ; cikitsA- vyvsaay| -karava= kisIko pITakara rAha para lAnA; sIdhA karanA.] vaizAkha puM0 vaizAkha; baisAkha / vokaLo puM0 choTA jharanA; nAlA, voTa puM0 voTa; mata [adhipatra boraMTa na0 vAraMTa; vAraMTa-giraptArI; boLAva, (vaoN) sa0 kri0 bidA.karanA voLAviyo (vaoN). puM0 vidA honevAle voMkako (vaoN0) puM0 dekhiye 'vokaLo' vyakti strI0 kisI bhI varga yA samUhakA eka jana; vyakti(2)jana; vyakti (3) vyakta, prakaTa honekI kriyA; vyakti vyaktivAda puM0 vaha bAda jisameM sAmAMjika vicArameM vyakti aura usakA vyaktitva donoM mahattvakI cIjeM haiM vyatIpAta puM0 eka yoga; vyatipAta; vyatIpAta(2)bhArI upadrava yA utpAta; vyatIpAta .. ... vyatIpAtiyuM vi0 upadravI; utpAtI vyavahAra puM0 vyApAra; kArabAra; pezA; vyavahAra (2) bartAva; AcaraNa; vyavahAra (3) lokarIti'; prathA; vyavahAra (4) ApasameM lene-dene, AdAna-pradAnakA saMbaMdha vyavahAragaNita na0 vyavahArameM-duniyAke kAmoMmeM kAma Ave aisA gaNita (2) vyavahAragaNita; 'prekTisa' [ga.] (3) gaNitakA maukhika savAla [ga.] vyavahArasiddha vi0 vyavahArameM pracalita banA huA; pracalita; vyavahArI vyavahArI vi0 vyavahAra-saMbaMdhI; vyAva hArika vyavahAra vi0dekhiye 'vahevAru' ; vyavahArya vyasana na0 vyasana ; burI Adata; lata (2)nazA karanekI Adata (3)duHkha; saMkaTa; vyasana (4) Afata; jokhima (5) nAza; vysn| [-paravu = jyAdA AdI honA; casakA par3anA (2) mAdaka padArthakA AdI honA.] vyasanI vi0.kisI burI cIjakA AdI pasanI; AdI For Private and Personal Use Only
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMDala vyaMDala(-) puM0 napuMsaka; hijar3A vyAja na0 byAja; sUda (2) bahAnA; miSa ; vyAja (3)ThagAI; vyAja; chala / [-kAvaM = byAjakA hisAba krnaa| kApaq=sUda kATa lenA; sUda minahA krnaa| vyANa=[lA.] saMtAnakI saMtAna / kApyu byAja = kaTautI kiyA huA sUda / cakravRddhi vyAja = sUda darasUda; cakravRddhi.] vyAjalAu vi0 byAjakhora; sUdakhora vyAjakhAda(-) strI0 rupayoMkA lena dena na honese yA avadhise pahale cukatA honese honevAlA sUdakA ghATA; byAjakA baTTA vyAjakhora vi0 vyAjakhora; sUdakhora vyAjamuddala na0 vaha rakama jisameM mUla aura sUda zAmila ho sUdake sAthakA mUla vyAjavaTuM na0 byAja aura dalAlIkA pezA; mahAjanI; sAhUkArA vyAva() vi0 sUda para liyA huA yA diyA huA; sUvI myApa sa0 kri0; a0 ki0 vyApta honA; kisI cIjake aMdara phaila jAnA; vyApanA (2)pasaranA; phailanA zakarapAsa vyApAra puM0 vyApAra;prANI yA padArthakI kiyA; kAma (2)kArabAra; pezA; vyApAra; vANijya (3) udyoma; udyama, vyApAra vyApArI puM0 vyApArI; vyopArI vyAsa puM0 vyAsa (muni) (2)brAhmaNoMkA eka alla (3) moTAI; vistAra; vyAsa (4) kendrase hote hue pariSike donoM choroM takakI dUrI; vyAsa'; 'DAyamITara' [ga.] vyAsajI puM0 vyAsa muni (2) [lA.] logoMko(mahAbhAratakI) kathAe~ sunAnevAlA brAhmaNa; kathAvAcaka ; vyAsa vyAsapITha strI0; na0 vaha sthAna jahA~ vaktA yA kathAvAcaka khar3A rahatA hai yA baiThatA hai; maMca vrata na0 vrata; puNyake vicArase karanekA dhArmika kRtya, anuSThAna, niyama Adi (2)amuka karane na karanekA dhArmika nizcaya; vrt| [-ajavavaM = vratakA udyApana-pUrNAhuti krnaa| -levaM = koI dhArmika kArya karanekA saMkalpa karanA;vrata grahaNa karanA.] . za puM0 USmavargakA prathama varNa zaka puM0 zaka; vahama; zaMkA zaka puM0 eka prAcIna jAtike loga; zaka (2) saMvat (3) zakasaMvat zakatuM na0 rezA; sutar3A [saMdigdha zakatAra vi0 jisa para zaka par3atA ho; zakana, zakaniyALa dekhiye 'zukana' Adi zakamaMda vi0 saMdehameM par3A huA; zakavAlA; saMzayagrasta zakarakhora(-ro) puM0 eka pakSI; zakarakhorA (2)mIThI cIjeM khAnekA zauqIna; zakarakhorA zakaraTeTI strI0 eka phala; sarabUjA zakarapAro puM0 zakarapArA, For Private and Personal Use Only
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sakari 471 sAharipuM na0 eka kaMda; zakarakaMda zasasa puM0 zakhsa; vyakti AdamI zakarI strI0 kSikarekI mAdA zallo puM0 dekhiye 'lakhoTI' (2) bhAkarI (bAja) puM0 zikarA (2)lA.] dekhiye 'zakko ' naM. 2, 3 pakkA uThAIgIrA, ucakkA zaga strI0 (dIyekI) lo; dIpazikhA zakavI vi0 jo zaka pravartita kare; zagarI strI0 aNgiitthii| [-mAye tevI, jisakI smRtimeM zaka pravartita ho; yuga- bahoravI = anyakA jhaMjhaTa apane Upara pravartaka; smaraNIya le lenA; parAI AgameM kUdanA.] . zaka, a0kri0 samartha honA; zaktimAna zagarAma puM0; na0 dekhiye 'zigarAma' honA; sakanA (2) saMbhava, mumakina zaNa na0 sanakA paudhA; sana (2) honA; sakanA usakI chAlake reze; sana zakuna na0 zakuna; saguna; zaguna (2) zaNagAra puM0 zarIrakI zobhAke lie pakSI; shkun|[-jovaa-shkun dekhanA, alaMkAra, gahane Adi; siMgAra; zRMgAra nikAlanA, bicAranA / thavA, levA zaNagAra, sa0 kri0 zRMgAra karanA; zubha sagunake rUpameM mAnya karanA; sajAnA;saMvAranA; siMgAranA[pa.] (2) saguna honA.] zake a0 mAno; goyA; jaise gahane pahananA [phUTanA,aMkura uganA zakodaM na sakorA; kasorA zaNagAvaM sa0 kri0 aMkurAnA; akhuA zakkaraTeTI strI0 dekhiye 'zakaraTeTI' zaNago puM0 aMkura; aMkhuA zakkarapAro puM0 dekhiye 'zakarapAro' zaNiyuM na0 sanakA kapar3A; zANa ; saniyA zakpharipuM na0 dekhaye 'zakariyu'. zata puM0 zata; sau zakkala strI0 zakala; zakla'; rUpa / zataka na0 zataka; saukA samAhAra(2) .[-pharI javI, badalAI javI = svarUpa, zatAbdI;zatI; sadI; zataka ceharA, guNa-dharma Adi badala jAnA; zatAbdI strI0 zatAbdI; sadI; zatI sUrata bigar3anA.] (2)sau sAloMkA utsava zakkAdAra vi0 zAnadAra ceharevAlA; zatruvaTa strI0 zatrutA; duzmanI; baira DauladAra (2) mohaka;pratibhAsaMpanna; zani puM0 zani (graha) (2) zanivAra zAnadAra (3) nIlama ; zanipriya / [- nI kzA zako puM0 dekhiye 'zikko' (2) sundara, = durbhAgya sAr3hesAtI;bhArI ApattikA bhavya mukhAkRti; sUrata-zakla (3) samaya.] (gahane AdikI) camaka zaba na0 zava; lAza; muradA zaktimattA strI0 zaktimAna honekA zabda puM0 zabda ; dhvani; AvAja bhAva; zaktimattA; sAmarthya (2)bola; vacana (3) zabda (vAkyameM zakyameva puM0 kriyAkA zakyArthasUcaka AyA huA sArthaka pada) [vyA.] / vAcya[vyA.] [rUpa,saMbhAvamArtha vyA.] karavo= AvAja krnaa|-kaaddhyo zapayArtha puM0zakyatA batAnevAlA kriyAkA bolanA,AvAja nikaalnaa|deshn For Private and Personal Use Only
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zamavU 472 zahenazAhata kahevA, bolavA% siphAriza karanA zaramiDaM vi0 zarmidA; lajjita,zaramiMdA / (2)sIkha denA yA ulahanA denA. zara_ vi. tIkSNa, tejamAnakA zamavU a0 kri0 bujhanA; zAnta honA; zaraso puM0 zirISa; sirIsa'; sirasa ThaMDA honA (2) naSTa honA; miTanA (per3a) zamaLI strI0 eka pakSI; cIla -- zarAdi(-Si)yAM namba0 va0 zrAddha-pakSa zamiyAno puM0 zAmiyAnA; taMbU; khemA zarApa puM0 zApa ; sarApa; badaduA zayatAna puM0 zaitAna; ibalIsa (2) zarApha puM0 sarAfa; mahAjana ; sAhUkAra badamAza; duSTa ; zaitAna [saitAnI zarAphI strI0 sarAfI; mahAjanI; zayatAniyata strI0 badamAzI; duSTatA; sAhUkArA (2)vi0 sarAfa-saMbaMdhI (3) zaraNa na0 zaraNa; sahArA; Azraya; vizvasanIya ; zarIfa [khorI rakSaNa / zaraNe mAk = zaraNameM bAnA, zarAbakhorI, zarAbabAjI strI0 zarAba- zaraNAgata honA.] zarAva (0la)na sakorA; capanI,zarAva zaraNAI strI0 zahanAI [zaraNAgata zarIgata vi0 hissA rakhanevAlA,zarIka; zaraNAgata vi0 zaraNameM AyA huA; sAjhI(2)sAthI, sahAyaka, belI; zarIka zaraNaM na0 zaraNa; Azraya ... [pratijJA zarIpha vi0 zarIfa; kulIna; U~ce zarata strI0 zata;hor3a; bAjI; karAra; - gharAnekA (2)pratiSThita; AbarUdAra; zaratI vi0 zarta-saMbaMdhI; zartI; zarta- zarIfa (3) puM0 (bar3e zaharakA) zerIfa' vAlA (2) kisI zarta yA pratijJApara zarIra na0 zarIra; deha / Azrita; zartI [zaradapUno zarIravidyA strI0 zarIrakI racanA zaravapUnama strI0 zaratpUrNimA,kojAgara; AdikA zAstra; 'phijiyolojI' zaravI strI0 sardI; ThaMDa; jAr3A (2) zara na0 eka per3a; saro; sarva jukAma; sardI siraphokA zarU vi0prAraMbha kiyA huA; cAlU;zurU zarapaMkho puM0 eka vanaspati; zarapuMkhA; zarUAta strI0 zurU; prAraMbha; pahala zarabata puM0; na0 zarabata ; zarbata zalAvaDaM na0 dekhiye 'zarAvalaM' zarabatI vi0 halake, oche raMgakA (2) zalyA strI0 pattharakI paTiyA; sillI, strI0 zarabatI (kapar3A) zilA zarama strI0 zarama; zarma; hayA; lajjA zastrakriyA strI0 zastrakriyA, cIra-phAr3a (2)pratiSThA; lAja; ijjata; zarma (3) zastraprayoga puM0 cIra-phAr3a; 'oNparezana * lAnata; dhikkAra zahALI strI0 phUlakA eka per3a; zephAzaramAvaQ sakri0 'zaramAvu'kA preraNA- likA rthaka (2)zaramAnA; lajjita karanA zahIda vi0 (2) puM0 zahIda zaramA akri0 lajjita honA; zara- zahIdI strI0 zahIda honA; zahAdata mAnA,lajAnA (2) panA, khisiyAnA zahUra na0 zaUra; salIqA; DhaMga zaramALa vi0 lajjAzIla; zarmIlA; zahenazAha (zaha) puM0 zAhaMzAha samrATa zarmAU; zarmAlU zahenazAhata (zaha) strI0 sAmrAjya For Private and Personal Use Only
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pahanazAhI zahenazAhI (zaha) vi. zAhaMzAha-saMbaMdhI (2) strImAmrAjya zahera(zaha) na0 zahara; nagara zaherI (zahaeN) vi0 zaharakA; zaharasaMbaMdhI (2) puM0 zaharameM rahanevAlA; zaharI (3)nAgarika; 'sittiijn'| zaLa puM0 silavaTa; salavaTa; zikana (2) lakar3I AdikI coTakA dAna; sATa; sA~Ta zaLI strI0 salAI; zalAkA zaMkA strI0 zaMkA; saMzaya; vahama (2) kalpita Dara;zaMkA(3)malamUtrakI hAjata zaMkha puM0 zaMkha (2) zaMkhake AkArakA u~galI para banA huA cihna (3) mUrkha;ghoMghA[lA. 1[-phUMkavo = divAlA nikaalnaa(vyNgmeN)|-vaagvo (dharamA) = gharameM khAnApInA kama ho jAnA.] zaMkhajIraM na0 eka tarahakA safeda cikanA patthara yA usakA cUrNa ; saMgejarAhata; 'zaMkhajIrA' zaMkhaNI strI0 karkazA strI; karkazA zaMkhalI strI0 bahuta choTA zaMkha zaMkhalo puM0 choTA zaMkha; zaMkhanakha zaMkhAvaLI strI0eka vanaspati;zaMkhapuSpI; kaur3iyAlI zaMbhumeLo puM0 bhinna-bhinna jAtiyoM yA vastuoMkA avyavasthita samUha (2) sabhI jAtiyoM yA varNokA eka dUsare meM mizraNa; saMkara -zAI vi0 yaha pratyaya nAmake aMtameM AtA hai aura usase saMbaMdhita, usa DhaMgakA yA usake jaisA' aisA artha batAtA hai; udA. 'vANiyAzAI' zAka na0 zAka; tarakArI (2) zakasaMvat ; zAka zApa zAkapAraDuMna0 sAma-pAta; sApa-mAjI zAkabajAra strI0 na0 sabjImaMDI : zAkamAjI strI0 sAga-bhAjI; sabbI tarakArI (2) [lA.] choTA; tuccha; sAga (samajhanA) zAkAhAra puM0 zAkAhAra zAkAhArI vi0 (2) puM0 zAkAhArI; 'vejiTeriyana' zAke a0 zaka-saMvatke anusAra zAkha strI0 sAla; lena-dena-saMbaMdhI etabAra yA pratiSThA; ijjata (2) alla ; upajAti (3)dekhiye 'saakssii'| [-paDavI pratiSThA honA; AbarUkA prabhAva par3anA (2) allakA nAma par3anA / -pUravI% gavAhI, sAkha denA.] zAkhA strI0 zAkhA; DAlI; zAkha (2) bhAga; aMza; zAkhA zAgarita (-da), zAgirda puM0 zAgirda; ziSya (2) sahAyaka; piThU - zANa puM0 zANa; sAna (patthara) (2) na0 cAra mAzekI eka taula ; zANa zANakuM na0 sakorA; kasorA (2) miTTIkA bhikSApAtra; khopar3A; khappara zANapa strI0, (0Na) na0 sayAnApana; caturAI zANu vi0 sayAnA; samajhadAra / zANI ziyALa = bAharase sayAnA aura bhItarase kpttii| zANI sItA -sItA jaisI sayAnI aura vinayI lar3akI yA strI.] zAna strI0 zAna; ThATa; Thasaka (2) rUpa; zAna ; dekhAva; chaTA - zAnadAra vi0 zAnadAra; sugaThita; sundara (2) zAnadAra; bhavya; gauravazAlI zApa puM0 zApa; badaduA For Private and Personal Use Only
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zApavaM zApavaM sakri0 zApa denA; sarApanA [pa] zAbAza a0 zAbAza; dhanya; vAha zAbAzI strI0 zAbAzI; dhanyavAda; sarAhanA [zAmI; sAmI zAma strI0 mUsalakI lohekI sAmI; zAma a0 kri0 zAnta honA zAmaLa (-Liyo) puM0 zrIkRSNa; sAMvaliyA; zyAma zAmaLU vi0 sAMvalA; kAlA; zyAma zAmaLo puM0 zrIkRSNa; sA~valiyA zAmiyAno puM0 dekhiye 'zamiyAno' zAra (zA') puM0 cheda; sUrAkha zAraDI (zA') strI0 cheda karanekA aujAra; baramA zArage (zA') puM0 bar3A baramA (2) bahuta pAnIke lie kueMke talameM cheda karanA yA jamInameM pAipa utArakara kuoM banAnA; 'boriMga' zAravaM(zA') sa0 kri0 cheda karanA; chedanA; bedhanA (2) tAnA mAranA; kosanA [lA.] zAla strI0 zAla; UnI cAdara zAladuzAlA puM0 ba0va0 sammAnArtha diye jAnevAle pagar3I, zAla-duzAle Adi zAsana na0 zAsana ; daMDa; sajA(2)amala, rAjya; hukUmata; zAsana (3) AjJA; hukma (4) upadeza [zAsanataMtra zAsanataMtra na0 rAjyataMtra;zAsanavyavasthA; zAsanapati strI0 zAsanapraNAlI . zAha puM0 musalamAna rAjA; zAha; bAdazAha (2) sarApha (3) prAmANika, pratiSThita vyakti; zarIfa (4) cora (vyaMgyameM) (5) baniyoMkA eka alla.. [jIrA; kAlA jIrA zAhajIraM na0 eka auSadhi; syAha mAhaboga vi0, zAhajogI vi. strI. saccA; ImAnadAra (2)(saMdeha nivAraNa karaneke bAda) sakArane yogya (iMga) zAhamaga na0 eka pakSI; zuturamurga. zAhI vi0 zAha-saMbaMdhI; zAhI (2) sAmrAjyakA; sAmrAjyase saMbaddha zAhI strI0 syAhI; rozanAI zAhIcUsa puM0na0 syAhIcUsa; sokhtA zAhukAra puM0 sAhUkAra; sarAfa; mahAjana (2) saccA, ImAnadAra vyakti (3) (vyaMgyameM) cora; dhUrta.. zAhakArI strI0lena-dena AdimeM sacAI; ImAnadArI; sacAI zAhurI strI0 eka jAnavara; sAhI zAheda puM0 gavAha; zAhida zAhevI strI0 gavAhI; zAhidI; zahAdata puM0 zAhida; gavAha zAhera puM0 zAyara; kavi zAherI strI0 kavitva; kavipana (2) kavitA; zAyarI zALa strI0 zAli; dhAna zALA strI0 makAna; zAlA; gRha (2) pAThazAlA; madarasA / zALopayogI vi. vidyArthiyoMke upa__ yogakA; zAlopayogI zAMti strI0 zAnti; vega, kSobha yA kriyAkA abhAva (2) kleza, kajiyA yA yuddhakA abhAva; zAMti (3) niHzabdatA; khAmozI; sUnApana (4) mAnasika yA zArIrika upadravoMkA zamana; kAma, krodha, roga, pIr3A, tApa AdikA zamana; zAMti (5) dhIratA; manakI sthiratA,svasthatA (6)vizrAma; ArAma; nivRtti; shaanti| [-bhavI = tRpti honA (2) yuddhAdikA na For Private and Personal Use Only
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtipATha honA; zAnti honA; nizcita honaa| -vaLavI = zAMti honA; nizcita honA; yuddhAdikA na homA.] zAMtipAThapuM0 zAMtike lie kiyA jAne vAlA maMtra-pATha; zAMti-vAcana . zikarAmaNa na0 (huMDI) sakAranA (2) huMDI sakAranekA baTTA; sakArA zikarAva, sa0 kri0 'zikAra'kA preraNArthaka zikarAvaM a0kri0 'zikAra'kA karmaNi; svIkAra kiyA jAnA; sakaranA zikala strI0 zakala; zakla'; ceharA zikAkaI strI0 sIkAkAI / zikAra puM0 zikAra; mRgayA; AkheTa (2) mArA huA pazu-pakSI; zikArakA jAnavara; zikAra (3) [lA.] bali; bhoga; bhakSya; shikaar| [-yaq= kisIke phaMdemeM phaMsanA; kisIkA zikAra honA; kisIke roSAdikI bali honA (2)-se mAta honA; se parAjita honA; udA. 'vAsanAno zikAra banyo'.] [sakAranA (huMDI) zikAra, sa0 kri0 svIkAra karanA; zikArI (-1) vi. zikAra-sambandhI (2) zikAra karanevAlA; zikArI (3) puM0 zikArI; pAradhI zikotara(-rI)strI0 pIchA na chor3ane vAlI bhUtanI zikotaraM na0 pIchA na chor3anevAlA bhUta zikkala strI0 dekhiye 'zikala zikke a0 sAtha; sahita; sameta zikSaNa na0 zikSA; par3hAI (2)sIkha; upadeza; zikSA zikSaNapaddhati strI zikSA denekA DhaMga; zikSA paddhati; zikSA-praNAlI ziyAko zikSaNazAstra na. zikSaNazAstra; zikSAzAstra [zikSAzAstrI zikSaNazAstrI puM0 zikSaNazAstrI; zikSA strI0 zikSA; jJAna; boSa; sIkha (2)sajA; daMDa (3)eka vedAMga; zikSA . [paTTI (par3hAnA) zilavanI strI0 bahakAnevAlI sIkha; zikhavAubuM a0 kri0 dekhiye 'zIkhavargA' (2) bahakAnevAlI sIkha denA; kAna bharanA; ubhAr3anA; paTTI par3hAnA [lA.] zikhaMDa puM0 dahI aura zakkarake yogase banAyA jAnevAlA eka khAdya padArtha; zrIkhaMDa zikhA strI0 zikhA; coTI; cuTiyA (2)turrA; zamalA (3) lo; zikhA zikhAu vi0 nausikhuA;nausikhiyA; sIkhatara (2) binA anubhavakA; betajarabekAra zikhAmaNa strI0 sikhAvana; upadeza; zikSA; sbk'| [-mAthe caDAvavI = sIkha lenA; upadeza girahameM bAMdhanA. zigarAma puM0;na0 eka prakArakA vAhana, savArI; zikarama; sikarama ziphArasa strI0 dekhiye 'siphArasa' zivira puM0 taMbU; zivira (2)chAvanI; zivira [zIla ziyaLa na0 strIkI pavitratA; satItva; ziyA vi0 zIA (musalamAna) ziyAviyA vi0 ghabar3AyA huA; hakkA bakkA (2) jheMpA huA; khisiyAnA ziyALa puM0; strI0 (0,-LiyU) na0 siyAra; gIdar3a ziyAla vi0 jAr3emeM honevAlA .. zivALo puM0 sardIkA mausama ; jAr3A For Private and Personal Use Only
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zira na zira;sira(2)kisI cIjakA sarvocca aMza, bhAga; zira; zIrSa zikhara (3) senAkI AgekI paMkti; shir| [-Apay =prANa nichAvara karanA; jAna denA; sira denaa| - upara lep = z2imme lenA; sira lenaa| -kApaq=sira kore usturese mUMDanA; namakaharAma honA; ThaganA.] zirajora vi0 sarajora; sarakaza; udaMDa zirajorI strI0 sarajorI; z2abaradastI ziratAja puM0tAja; rAjAkA mukuTa (2) bujurga; siratAja [lA.] zirapeca puM0 pagar3I yA pheMTekA UparakA zamalA; cillA; sirapeca ziramora puM0 tAja; (sirakA) mukuTa (2)jo sarvazreSTha ho; siramaura zirastedAra puM0 afasarakA mukhya klarka; sariztedAra zirasto puM0 sariztA; rIti rivAja zirAI (rA') strI0 surAhI (baratana) zirAmaNa (rA')na0,(-NI)strI.nAztA zirAva, (rA') sa0 ki0 nAztA karanA ziroI (ro') strI0 dekhiye 'zirAI' zirobidu na0 sarvocca biMdu yA sthAna; ziras; zikhara (2) 'vaTaeNksa [ga.] zilAjita na0 zilAjIta; salAjIta zilAropaNa na0 zilAnyAsa 'zilAlekha puM0 zilAlekha; zilAlipi . ziva vi0 maMgalakArI; zubha; ziva (2) puM0 mahAdeva; ziva (3) na. kalyANa ; maMgala; ziva zivarAta(-tri,-trI) strI zivarAtri zirDI strI0 choTI sITI zizUDo puM0 sITI; bhoMpA; bhoMpU ziSyavRtti strI0 chAtravRtti; bIfA zista vi0 lAyaka; yogya (2) strI0 anuzAsana; 'Disiplina' zistapAlana na0 anuzAsanakA pAlana karanA; niyamapAlana zistabaddha vi0 niyamabaddha ziMga strI0 phalI; chImI; zibI ziMga na0 dekhiye 'ziMgar3a' zigaDI strI0 choTA sIMga (2) bArUda rakhanekA sIMganumA coMgA; sIMgar3A ziMgaDaM na0 sIMga (2)sIMganumA bAjA; sIMga; siiNgii| [ziMgaDA bharAvAM, mAMDavA = lar3aneko taiyAra honA; sAmane honA / -thaI jaq= (zarIra) sIMgakI taraha tana jAnA (2) TaMDase akar3anA; ThiThura jAnA.] ziMgoTI strI0 sIMgakA Ter3hApana, vakratA (2)choTA sIMga (3)vaha bhAga jahA~se sauMga nikalate haiM (4)mulammA car3hAnekA eka aujAra; siMghAr3A(5)eka gahanA; siMgauTI (6) sIMgavAle pazuoM para liyA jAnevAlA kara [vallI zigoDI strI0 siMghAr3ekI bela; jalaziMgoI na0 siMghAr3A; jalaphala (2) eka AtizabAjI; siMghAr3A zIkalI, zIkI strI0 bailake muMhapara bAMdhI jAnevAlI jAlI; moharA; chIkA zIkuM na chIkA; siikaa| [zIke mUkavU = chIkemeM rakhanA (2) koI kAma TAla denA yA dUsare samayake lie rakha chor3anA; abhI hAtha para na lenA (3) gupta rakhanA.] zIke a0 sAtha; sameta zIkha strI0 sIkha; sikhAvana (2)bidA karate samaya diye jAnevAle rupaye Adi; bidAI khasatAnA(3)bidA; For Private and Personal Use Only
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zIkha 477 zukaniyALa rukhst| [-ApakI rukhasatAnA yA pInaLa(-Tho) puM0 eka per3a; semala bidAI denA.] zIrIna vi0 sIrI; mIThA ... zIla puM0 lohekI nokadAra AdhI zI na0 kisI ATekA zIre jaisA khokhalI salAkha ; sIkha (bore se nAja ghola ; gholA (2) jalebI AdikA nikAlanekI) [sikha ; sikkha khamIravAlA ghola [dekhiye 'zIru' zIla puM0 sikkha saMpradAyakA anuyAyI; zIro (zI') puM0 halavA; haluA (2) zIkhavadhaM sakri0 sikhAnA,par3hAnA (2) zIla na0 zIla; svabhAva (2) vyava[lA.]paTTI par3hAnA,kAna bharanA ubhAr3anA hAra; cAla-calana; zIla (3)caritra; zIkhavAvu a0kri0 'zIkhava'kA karmaNi cAritrya; zIla (4)dekhiye 'ziyaLa zIkhavaM sa0 kri0 sIkhanA; par3hanA; (5)vi0 svabhAvavAlA;zIla (samAjJAna prApta karanA sameM); udA0 'dAnazIla' zokhe a0 sameta; sAtha zIzama na0 sIsama (per3a) zIDa sa0 kri0 baMda karanA; zIzI strI0 shiishii;botl|-suNghaaddvii pATanA; pATakara baMda karanA (cheda, = cIra-phAr3ake lie klorofArma denA.] darAra Adi) (2) kucha cIz2a bhItara zIzo puM0 bar3I botala ; shiishaa| zIzArakha kara baMda karanA (lifAfA) (3) mA utAra =dhokhA dekara vazameM kara (karja) adA karanA, cukAnA lenA; zIze meM utAranA.] zItala vi0 zItala; ThaMDA; sarda zILa na0 dekhiye 'zIla' zItalA, zItalAsAtama dekhiye zItaLA'; zILavaMta, zILavaMta, zILavAna vi0 zIla'zItaLAsAtama' vAna; zIlavat nekacalana zItaLa vi0 dekhiye 'zItala' zILavA puM0, zILasa na9, zILI strI0 zItaLA strI0 zItalA; cecaka (roga) eka carmaroga; zItapitta; juDapittI; (2)cecaka rogakI adhiSThAtrI devI; pittI .. [sAtama zItalA (3) vi0 strI0 shiitlaa| zoLIsAtama strI0 dekhiye 'zItaLA[-kAdavA, TAkavAcecakakA TIkA zILa vi0 zItala; ThaMDA lagAnA.] zILo puM0 chA~ha; chAyA zItaLAsAtama strI0 zrAvaNa zuklA yA / zIkalI strI0 dekhiye 'zIkalI' bhAdrapada kRSNA saptamI; eka tyauhAra zIkI strI0 donoM yA pattaloMkI bAMdhI zIcaLo puM0 thUhara, jhAr3a-jhaMkhAr3a Adi huI gaDDI (2) dekhiye 'zIkalI' uThAkara lAnekA lakar3IkA eka sAdhana, zakuM na0 dekhiye 'zIkuM' [Adi kAMTA kAhe [pa.] zIga (rI, I, goTI) dekhiye ziMga zIva (ne) a. kyoM; kisa lie; zIMgorI (-) dekhiye 'ziMgoDI'; zIbI puM0 habazI jAtikA AdamI; __ ziMgoDu' [saguna habazI [sIdhA zukana na0 dekhiye 'zakuna' (2) acche zISU na0 bhojanakI kaccI sAmagrI; zuNAniyA vi0 sagunavAlA For Private and Personal Use Only
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zukara puM0 zukra; zukriyA; upakAra mAnanA (2) saubhAgya; khuzakismatI (3) saphalatA; fataha / [-gujAravo, (-vA) = kRtajJatA prakAza karanA; zukra bajA lAnA; zukra adA karanA.] zukala puM0 dekhiye 'zukla' zukra vAra puM0 dekhiye 'zukravAra'(2) salIqA; DhaMga; zaUra (3)jAna;mAla; barakata zukravArI strI0 zukravArako lagane vAlA bAjAra; gujarI; hATa zukra puM0 zukra (graha) (2) zukravAra (3) na0 vIrya; zukra zukravAra puM0 zukravAra; zukra (2) [lA.] salIqA; jAna; barakata; mAla; shuur| -karavohita, kalyANa, bhalAI karanA; kAryasiddhi karanA; bhAgya pheranA / -thavo, vaLavo=barakata yA jAna AnA; lAbha honA; acche dina AnA; bhAgya palaTanA.] zukla vi0 zukla ; zveta; safeda (2) puM0 brAhmaNoMkA purohita (3) brAhmaNoMkA eka alla [pAkha; sudI zuklapakSa puM0; na0 zuklapakSa ; ujAlA zuddha vi0 zuddha; sAfa; nirmala (2) pavitra; zuddha (3) nirdoSa ; zuddha (4) binA milAvaTakA; khAlisa; asalI; zuddha (5)strI0 dekhiye 'zUSa' zuddhi strI0 zuddhi pavitratA; svacchatA; safAI (2) prAyazcitta karake pavitrazuddha honA; aMtaHzuddhi (3) dharmAtara karanevAleko saMskAra dvArA apane mUla dharmameM lAnA yA usakA apane Apa jAnA; zuddhi(4)ceta; hoza; suSa; jaagRti| [-bhAvavI, upara mAva hoza AnA hozameM aanaa| -karavI = dharmAMtara karanevAleko saMskAra dvArA punaH mUla dharmameM lAnA (2)punaH hiMdUdharmameM lAnA.] [bakA) zuddhipatra (ka) na0 zuddhipatra (kitAzumAra puM0 zumAra; aMdAjA (2) zumAra; ginatI zumAre a0 zumArase; aMdAjana lagabhaga zulka na0 zulka; strIdhana (2)kanyAke mUlyake rUpameM varase liyA jAnevAlA dravya; zulka ; kanyAzulka (3) mUlya; kImata (4) bhAr3A; kirAyA (5)kara; mahasUla; zulka zuM sa0 kyA; praznavAcaka sarvanAma; udA0 'zuM khAdhU? ; zuM lAvyA?' (2) kyA; beparavAI yA tucchakArasUcaka praznavAcaka sarvanAma ; udA0 te mAeM zuM ghoLavAno hato? ; tArAthI zaM thAya tema che?' (3) vi0 konasA; kyA; praznavAcaka sArvanAmika vizeSaNa; udA. 'te zo padArtha che?' (4) kyA; AzcaryasUcaka praznavAcaka vizeSaNa; udA. 'zo ropha!' (5) praznArthasUcaka vizeSaNa; kyA; udA0 'zo vicAra che? ; 'zI vAta che?' (6) kitaneka prayogoMmeM 'kucha' yA 'kyA' jaisA artha sUcita karatA hai; udA. 'zuMnuM zuM thaI gayuM!' (7) kyA-kyA; udA0 'zuM moTA, zuM nAnA' (8) sA; jaisA (nAmake aMtameM AtA hai); udA0 'tobarAzuM moM' (9) a0 praznasUcaka zabda; kyA; udA. 'tame AvavAnA choDaM?' (10)-ke sAya; se; udA. 'rAma nAmazaM tALI lAgI' For Private and Personal Use Only
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zuMDa puM0, (Da) strI0 sUMDa; zuMDa zuMDI puM0 zuMDI; hAthI zuMya vi0 kucha ; kyA ( anizcitArthaM sUcita karatA hai); udA0 'zuMya kahadhuM haze ne zuM samajyo' [ bakkA zUDhamUDha vi0 mUr3ha; jaDavat ; suna; hakkAzUSa strI0 hoza; sudha-budha; ceta / [ - bhAvabI = cetanAyukta honA; hozameM AnA.] [ (2) buddhi; samajha zUbhabUtha strI0 sudha-budha; hoza - havAsa zUna (na) strI0 zUnya; sunnA; sifara / [ - mUkavI = radda karanA; kATanA . ] zUnakAra (na) puM0 nistabdhatA ; sannATA; sunasAna; nirjanatA (2) (cittakI) zUnyatA; zUnya avasthA; citta sanna ho jAnA [ bilakula mauna zUnamUna vi0 sanna; stabdha; jaDavat; zUnya vi0 zUnya; khAlI; rikta (2) asat ; mithyA; jhUTha (3) aceta ; behoza; besudha; saMjJAhIna (4) rahita; zUnya; udA0 'jJAnazUnya' (5) na0 zUnya; sifara (6) abhAva; zUnya / [ -mUka = radda karanA; kATanA.] zUnyahRdaya vi0 hRdayazUnya; krUra; niSThura; hRdayahIna ( 2 ) zUnyamanaska ; bedhyAna; anyamanA zUra vi0 zUra; bahAdura; vIra; parAkramI (2) puM0 zUravIra; zUra (3) joza ; Aveza / [ - AvavuM cabuM, chUTabuM = zUratAke jozameM AnA; zaurya savAra honA (2) joza AnA; sanaka savAra honA. ] [ vIra vyakti; himmatI zUravIra vi0 (2) puM0 zUravIra; zUrAtana na0 zaurya; pauruSa; parAkrama zUdaM vi0 zUra; parAkramI 479 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zeDA zurU na0 eka zastra jo bhAlA, barachA jaisA hotA hai; zUla (2) sUlI; zUlI (3) trizUla; zUla (4) kaMTaka; kAMTA (5) eka vAtaprakopajanya vedanA; zUla zULa na0 dekhiye zUla (2) strI0 kAMTA / [- UpaDavu, phUTabuM = kA~TA cubhanekI jaisI pIr3AkA honA; zUla uThanA / - vAgavI = zarIrameM kAMTA cubhanA. ] zULI strI0 sUlI; zUlI / [ -ApavI, zULIe caDAva, devI = sUlI para car3hAnA.] zRMgAra sa0 kri0 siMgAranA; sajAnA zeka puM0 seMkanekI kriyA; seM zekavuM sa0 kri0 Aga para pakAnA, kar3A yA lAla karanA; seMkanA (2) bhUnanA ( 3 ) zarIrake kisI avayavako garama karanA; seMkanA ( 4 ) [lA. ] jalAnA; satAnA; kaSTa pahu~cAnA zekhaca ( sa ) llI puM0 zekhacillI; havAI kile bA~dhanevAlA vyakti ( 2 ) AlasI aura taraMgI AdamI zekhAI, zekhI strI0 zekhI; ghamaMDa zekhIkhora vi0 zekhIkhora; zekhIbAz2a zeTha puM0 seTha; sAhUkAra; dhanADhya; mahAjana (2) baniyA ( 3 ) ( naukarakA) mAlika; AqA; svAmI ( 4 ) vyApArI AdikA eka saMbodhana (5) eka alla zeThAI strI0 seThagIrI; seThapana zeThANI strI0 seTha yA seThakI strI; seThAnI zeThiyo puM0 seTha sAhUkAra zeDa (ze') strI0 dhArA; dhAra ( 2 ) [lA. ] dhAra jaisA nokadAra bhAga; zaMku zeDa (ze') vi0 turatakA duhA huA; dhAroSNa (dUdha ) zeDA puM0 ba0 va0 reMTa; ser3hA [ pa . ] For Private and Personal Use Only
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 480 choTI strI. khetakA kama caur3A kinArA zerAmaNa na0; strI dekhiye 'cherAmA bheDo puM0 khetakA kinArA jahA~ jutAI zeriyaM na0 sera vajanakI nApa (pAtra) nahIM hotI aura ghAsa ugatI hai; kinArA zeriyo puM0 sera vajanakA bATa; sera zetaraMja puM0 eka khela; zataraMja zerI strI0 galI; kUcA (2) muhallA zetaraMjI strIraMga-biraMgI darI; zataraMjI / zerIko puM0 serakA bATa; sera zetAna puM0 dekhiye 'zayatAna' zero(zaro')puM0arjI Adi para afasarazetAniyata strI0 zaitAnI; duSTatA __kA likhA huA rimArka;TippaNI; TIkA zetAnI vi0 zaitAna; naTakhaTa; zarIra zelaDI strI0 dekhiye 'zeraDI'; gannA strI0 zaitAnI; zarArata; badamAzI zelAyuM na0 dekhiye 'zelo' zetUra na0 zahatUta; tUta(phala aura per3a) zelI strI0 cakamaqase Aga sulagAnekI zera puM0 eka taula-manakA cAlIsA DorI; sokhtA bhAga; sera (2)zera; bAgha ; siMha (3) zelI strI0 rAkha; bhasma cItA |[-pii = zera honA; hAvI / zelaM na0 jarakaza dupaTTA; kazIdedAra honA; saraz2ora honaa| -lohI cara uparanA; selA (2) (amuka jAtikI) saMtoSa, Ananda honA, bAga-bAg2a honA, vidhavAke pahananekI eka khAsa sAr3I bALe khilanA / -sUMTha khAvI =-meM (3) jarakaza aMcalavAlA striyoMkA jora honA;-meM bUtA, sAmarthya honA.] eka kImatI vastra zera (zeM) strI0 zera; kavitA; padyAMza zelo puM0 vaha rassI jisase duhate samaya zara puM0 zeyara; hissA (2) zeyarakI gAyakI TA~geM bA~dhate haiM; noinI noI sanada yA dastAveja zeva strI0 seva (besanakI) (2) zeraTI strI0 Isa; gannA; Ukha (2) seMvaI; sevaI; sivaI (gehU~kI) choTI patalI pagaDaMDI zevamamarA puM0 ba0 va0 vaha cabenA zero puM0 pagaDaMDI; pagarastA (2) jisameM seva aura muramure mile hue hoM (zarma Adike kAraNa) cehare para zevAla(-3) strI0 sivAra; sevAra; lAlI daur3anA (3)A~suoMkI lar3iyoMke kaaii| [-paLavI = kAI jamanA.] sUkhe hue nizAna(4)dhakadhakI; khaTakA; zevALavU sa0 kri0 paisA paidA karanA; haula (5)zItala jala pInese galese peTa kamAnA;khaTanA (2)saphalatApUrvaka pUrA taka honevAlA ThaMDhakakA asara karanA; kArya-siddhi karanA zaravalAla puM0 zeyaradalAla; dalAla zevaM vi0 DhAla DhAlavA~ (2) na0 Ar3A zerabajAra na0 zeyaroMke lena-denakA kUr3a (jotAImeM) bAjAra; zeyarabAjAra zeSa vi0 zeSa ; bacA huA; avaziSTa; zeravANI (-nI) strI0 zeravAnI bAkI (2)puM0 zeSa; zeSanAga (3) zera a0 kri0 dekhiye 'chera' bAkI bacI huI cIz2a ; zeSa (4) strI. zerA na0 eka pakSI prasAda devatAko car3hAI gayI vastu; zerATo puM0 dekhiye 'cheraMTo'; garda zeSa (5) bhAgakI bAqI; zeSa [ga.] : For Private and Personal Use Only
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ha 481 zeha (roM) strI0 harAnA; dabAnA; mAta soca puM0 zodha; zoka (2) birtA [pa.](2)dAba; prabhutva; roba; niyaMtraNa; fika; zoca (3) pachatAvA; soca aMkuza (3) zaMtaraMjameM bAdazAhako zocanA strI0 dekhiye 'zoca'; soca dI gayI kizta; zaha (4) pataMgako zocavaM sa0 kri0 zoca, zoka karanA dhIre-dhIre Dora pilAnekI kriyA; DhIla (2) socanA; bicAranA denA; shh|[-aapvii, devI-zaha denA; zoSa puM0;strI0 zodha; khoja; talAza kizta denA (shtrNjmeN)| -AvavI, __ anveSaNa(2)khojI huI cIja AviSkAra paDavI, lAgavI = dabanA; zahamAta / zoSakhoLa svI0 khojanA; talAza karanA honA; zahakA asara honaa| (2)AviSkAra karanA kA bilakula Dara jAnA; bhIgI zoSavaM sakri0 khojanA;zodhamA talAza billI bnnaa| -choravI, mUkabI karanA (2)parakhanA; jA~ca karanA (3) pataMgako zaha denA; DhIla denA...... zuddha karanA; zodhanA; sAfa karanA (4) zeLI puM0 eka prakArakA jaMtuH kAMTAcUhA nayI bAta khoja nikAlanA; nayI cIz2a zeM (za0) a0 kisa kAraNa; kAhe [5]; banAnA; AviSkAra karanA kyoM (2)kisalie (praznavAcaka zabda) zoSaMzoSA, zodhAzoSa strI0 khoja para zoka (zaoN) puM0 dekhiye 'zokha' .. khoja (karanA) zoka (zaoNka,) strI0 sauta; sapatnI zobha, a0kri0 zobhita honA; sundara zoka puM0 zoka ; dilagIrI; mRtyu laganA; suhAnA; phabanA (2) zomA zoka (2)mRtyuke bAda mAtama manAnekA denA; -ke lAyaka honA; chAjanA; lokAcAra / [-karavo, gharavo = jebA denA g2ama karanA; zoka krnaa| -pALako zobhA strI0 sundara dekhAva; sauMdarya; = zoka karanA; mAtama manAnA.] zokiyaM na0 dekhiye 'sogiyuM' zobhA (2) zAna; pratiSThA lA| zokIna (zaoN) vi0 zauqIna; chailA [-ApavI= zobhA denA; jebA denaa| zokha (zaoN) puM0 zauka ; prabala icchA; -levI = AnandakA sukha bhoganA(2) aramAna; ruci (2) mauja; bhoga yaza prApta karanA; yaza,mAna kamAnA vilAsa; aiza chailA zobhItuM na0 sundara laganevAlA; zobhAyazokhI (0na, laM) (zaoN) vi0 zauqIna; mAna; zobhAyukta; suhAvanA zoga puM0 zoka; mAtama ; soga [pa.] zora puM0 zora; kolAhala zogaTAbAjI strI0 eka khela ; causara; zoravakora puM0 zoragula; kolAhala caupar3a - [(causarakI) zoSa puM0 sUkhane yA jalahIna honekA zogaTI strI0, (I) na0 goTI; goTa bhAva ; sUkhanA; pyAsa'; shoss| [-paDavI zoni vi0 zoka karanevAlA; zoka- = pyAsase galA sUkha jAnA.] pUrNa; zokI(2)zoka-sUcaka; mAtamI zoSaNa na0 sokhanekI kriyA; sukhAnekI (3) na0 mAtamI vastra, sAr3I kriyA; zoSaNa gu. hiM-31 For Private and Personal Use Only
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Titilllifi 482 zora.sa.ki sokhanA; jajba karanA bhIjI puM0 (AdarArtha ba0va0) prabhu zoSA a0 ki0 zoSa'kA-karmaNi; viSNu (2) svAmInArAyaNa saMpradAyake sUkhanA; jalahIna honA pravartaka zrI sahajAnanda svAmI zauca na0 zauca; zuddhiH pavitratA; bIphaLa na0 nAriyala zrIphala |[-baapj svacchatA (2)mala tyAga dvArA parIra- = chuTTI de denA; baratarafa karanA.) zuddhiHpAkhAne jaanaa| [-4g=pAkhAne bhImaMta vi. zrImaMta; dhanI; lakSmIvAna jAnA; mala tyAgake lie jAnA.] .. (2) rAjAoMke nAmake pUrva lagAyA zaucakUpa: puM0 saMDAsa, pAsAnA.. jAnevAlA zabda ... bhAva zmazAna na0 zmazAna; masAna; maraghaTa zrImaMtAI strI0 zrImaMta yA panI honA smazAniyo puM0 muradeko kaMdhe para uThA zrutalekhana na0 sunakara likhanA; bolakara kara masAnameM le jAnekAlA; kaMdhA likhAnA; imalA; 'DikTezana' denevAlA... [takalIfa;zrama zvasana na0 zvasana; sAMsa lenA (2) zrama puM0 zrama; thakAna (2) mehanata; pavana; vAyu; zvasana zramajIvI vi0 zArIrika parizrama kara zvasavaM sa0 kri0 sAMsa lenA; jInA jIvikA calAnevAlA, zramajIvI zvasita vi0 zvAsa dvArA liyA huA (buddhijIvIkA ulaTA); majadUra yA chor3A huA; zvasita (2) hA~phA zramaNa puM0 bora yA jaina saMnyAsI ... huA (3) na0 zvAsa; zvasita aba sa0 kri0 zravaNa karanA; sunanA zvAsa puM0 zvAsa; sA~sa; zvasita bhApa.puM0 dekhiye 'zApa' (2) dama; hAMphA; zvAsa (3) mAvaka vi0 sunanevAlA; zrAvaka (2) varNakA eka bAhya prayatna vyA.] puM0 bauddha bhikSu; jaina saMnyAsI; dhAvaka [-Uparayo = vegapUrvaka zvAsocchvAsa dhAvaNa puM0 zrAvaNa; sAvana (maas)| calanA; sAMsa ukhar3anA; sA~sa car3hanA; [-bhAdaravo bahevo = bahuta vilApa hAMphanA (2) AsanamaraNa honA; karanA; ATha-ATha A~sU ronA.] sAMsa Uparako cddh'naa| -sAyozrI puM0 maMgala-sUcaka zabda jo kisI dama mAranA; sAMsa lenA; sustAnA / likhAvaTake ArambhameM prayukta hotA hai -chUTabo = sAMsa rokanA; vama (2) 'zrImAn, 'zrImatI' kA saMkSepa sAdhanA; sAMsa cddh'aanaa| -gherAvo = (nAmake pUrva AdarArtha jor3A jAtA dama ghuTanA; sAMsa Uparako car3hanA hai);zrI (3) chaH rAgoMmeM se eka rAga; (2) dila laganA; vizvAsa saMpAdita zrI(4)strI lakSmI; zrI (5)zobhA; honaa| -caDavo = sA~sa car3hanA; sAMsa saundarya; zrI (6)trivarga-dharma, artha phUlanA(2)damekA hamalA honaa| pahAra aura kAma ; tIna purussaarth;shrii|[-gnne- kADatAM lagI-AkhirI dama taka . zAya namaH zrI gaNezako namaskAra marate dama tk| -mUkayomArAma (2)puM0 ba0 va0 AraMbha; zrIgaNeza.] karanA; dama mAranA (2) mara jAnA; For Private and Personal Use Only
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zAsanaLI yama phranA hotA / - sevo sAMsa lenA (2) vizrAma karanA, sukhAnA, dama lenA. ] ilAsanaLI strI0 vaha nAlI jisake udA0 sa puM0 USmavargakA tIsarA varNa (2) yaha nAmake AraMbhameM Akara 'saha, sahita, sAtha' yA kahIM-kahIM ' samAna ' Adi artha batAtA hai; 'sakuMTuMba ; sapiMDa; sajAti; sagotra' se eka pUrvaga; yaha zabdake AraMbha meM Akara 'su, acchA' Adi artha batAtA hai; udA0 'sajAta; sapUta saI puM0 darjI; darajI saIsa puM0 sAIsa sakaTama vi0 dekhiye 'sAkaTama'; saparivAra sakavaM sa0 kri0 jakar3anA; kasakara bA~dhanA ; kasanA sakarakaMda na0 sakarakaMdI; zakarakaMda sakaraTeTI strI0 dekhiye 'zakaraTeTI' sakarapAro puM0 dekhiye 'zakarapAro' sakarmaka vi0 sakarmaka (kriyA) [vyA. ] sakarmI vi0 bhAgyazAlI; nasIbadAra sakala ( - ) vi0 sakala; saba; samasta sakaMco ( - jo ) puM0 zikaMjA (yaMtraNA denekA yaMtra ) (2) kasakara pakar3ane, dabAne kA yaMtra ; zikaMjA (3) [lA. ] pakar3a qAbU; zikaMjA sakAma vi0 kAmanAyukta; sakAma (2) phalAkAMkSAse kArya karanevAlA; sakAma; phalAsakta (3) svArthI; khudagarja 483 sa sakko dvArA sAMsa phephar3oMmeM jAtI hai; zvAsapraNAlI [ cchvAsa zvAsocchvAsa, zvAsozvAsa puM0 zvAso Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sakAra puM0 DhaMga; salIqA (2) svAda; jAyakA (3) (kisI padArthakA ) sAra; sata; sattva (4) 'sa' akSara yA usakI dhvani; skaar| [-Avavo = acchA bananA; koI cIja rasotpAdaka bane aisA karanA; jamanA ] sakArI puM0 vaha lakar3I yA phaTTI jo tAneke tAroMko vyavasthita rakhaneke lie sUtameM DAlI jAtI hai; sutArA sakuTuMba vi0 saparivAra; sakula sakkaI vi0 TakasAlI; pramANabhUta; bar3hiyA qismakA ; kharA; jo banAvaTI na ho ( 2 ) sundara; majedAra sakkarakhora puM0 dekhiye 'zakarakhora' sakkaraTeTI strI0 dekhiye 'zakaraTeTI' sakkarapAro puM0 dekhiye 'zakarapAroM' sakkasa vi0 acchI taraha kasA huA; khUba khIMcA huA; jakar3abaMda (2) sakhta; majabUta sakkAI vi0 dekhiye 'sakkaI' sakkAvAra vi0 dekhiye 'zakkAdAra' sakko puM0 dekhiye 'sikko' (2) lena-dena saMbaMdhI itabAra yA pratiSThA; sAkha; chApa; asara; prabhAva ( 3 ) roba; dabadabA ; sikkA ( jamanA) (4) zakla-sUrata ceharA (5) khelanekI pattharakI goTI, molI For Private and Personal Use Only
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sakha 6 sasa strI0; na0 caina; sukha; ArAma; qarAra / [ -paDa = zAMti yA caina honA; qarAra pAnA / vaLavu = caina, qarAra pAnA; zAnti milanA. ] sakhaNuM vi0 narama svabhAvakA ; sIdhA ; sarala (2) jo zarIra, naTakhaTa, upadravI na ho; jo culabulA na ho; acaMcala satata vi0 sakhta; sukhata; kar3A ( 2 ) dRr3ha majabUta; sakhta ( 3 ) nirdaya kaThorahRdaya; kar3A; sakhta ( 4 ) thakA - DAlanevAlA; ghora; kar3A; kaThina (5) hadase jyAdA; bhArI: gajabakA ; udA0 'sakhata bhIDa- (6) teja; tIkhA; ugra ; sakhta (7) joravAra; Agrahayukta; udA0 'sakhata bhalAmaNa' (8) muzkila; bhArI / [ sajA : qaida sakhta ; kar3I qaida / -hAye: kar3hAIke sAtha; sakhtIse.] sakhataLI strI * sukhatalA; pAtAbA sakhatAI, sakhatI-strI0 sakhtI; kar3Apana (2) julma kaThora vyavahAra; sakhtI (3) pratibaMdha; roka / [ -gujAravI, vAparavI = kar3AI karanA; - sakhtI karanA. ] [ ho gayA ho; zithila sakhaLakhaLa vi0 DhIlA-DhAlA ; jo DhIlA sakhAvata strI0 sakhAvata dAna ( 2 ) - = udAratA; sakhAvata sakhAvatI vi0 sakhI; dAnI; udAra (2) sakhAvatakA; khairAtI sakhI vi0 sakhI; dAnazIla; udAra / [ -no lAla - bahuta udAra svabhAvakA AdamI; dariyAdila AdamI. ] sakhI strI0 sakhI; sahelI sakhuna puM0 dekhiye 'sukhana' [ Adi sakhta (- hatAI, khtI) dekhiye 'sakhata ' 44 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saga~ strI0 ( dIyekI) lau; dIpazikhA sagaDa puM0; strI0 samAcAra; laMbara; Toha (2) corakA padacihna (3) pIchA sagaDa vi0 asthira; DA~vADola ; Dagamaga sagaDago puM0 asthiratA; anizcitatA (2) saMdeha; anizcaya sagaDI strI0 dekhiye 'zagaDI' sagaNa puM0 pIchA [ sagAI; ma~ganI sagapaNa va0 sagApana; khUnakA nAtA (2) sagarAma puM0; na0 dekhiye 'zigarAma' sagavaDa strI0 vyavasthA; supAsa;subhItA; anukUlatA / [ - jovI = kisI cIjrakA iMtajAma hogA yA nahIM yaha socanA / - paDatuM = anukUlatAke anusAra; jo rAsa Aye yA anukUla ho; muAfiqa ] sagavaDiyaM vi0 jo rAsa Aye; manonukUla; jaisA cAhiye vaisA sagavADa, sagAI strI0 dekhiye 'sagapaNa' sagAMsAMI na0 ba0 va0 sage-sambandhI; riztedAra sagIra vi0 sagIra; nAbAliga sa vi0 eka hI khUnakA; jisase vivAha Adike kAraNa saMbaMdha ho; sagA; nikaTa saMbaMdhI (2) na0 saMbaMdhI; riztedAra; sagA sagaMbahAluM vi0 sagA ; saMbaMdhI ; riztedAra saguMsaMbaMdhI na0 sage-saMbaMdhI saghaLaM vi0 sakala, saba; sArA sacarAcara vi0 jisameM sthAvara-jaMgama sabhI hoM, sacarAcara ( 2 ) a0 saba jagaha; sarvatra [ ( 2 ) a0 citAke sAtha sacita vi0 citAyukta; sacita; ciMtita sacoTa vi0 acUka; jo coTa pahu~cA sake; khAlI na jAnevAlA; zartiyA ; pura-asara (2) a0 cUka na jAya isa taraha; prabhAvapUrvaka; acUka For Private and Personal Use Only
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org iccAI saccAI strI0 sacAI ; saccApana (2) ImAnadArI; saccAI ; saccuM vi0 saccA ImAnadAra; kharA khaDa vi0 kasA huA; jakar3abaMda; sakhta ; dRr3ha majabUta (2) kaThina; muzkila; bhArI; sakhta : ( 3 ) sakhta cipakA, saTA yA jur3A huA ( 4 ) akar3A huA; jakar3A huA / [paI jarbu mara jAnA; Tana ho jAnA ( 2 ) hakkA-bakkA ho jAnA; stabdha, sanna raha jAnA; sannATe meM banA; jar3avat ho jAnA / bApa bar3I bhArI corii| lebuM = khUba dhamakAnA; phaTakAranA. ] 485 sajAnA sajanI strI0 sajanI; sahelI (2) priyA sajabuM sa0 kri0 dhAraNa karanA; sajanA (2) alaMkRta karanA; sajAnA; sa~vAranA (3) yuddhAdike lie taiyAra karanA; [ azrupUrNa; sajala sajaLa vi0 jalayukta; sajala ( 2 ) sajA strI * sajA, jurmAnA, aparAdhakA daMDa sajAta vi0 sujAta; sujanmA; kulIna sajAti, sajAtIya vi0 sajAtIya; sajAti sajAyo puM0 usturA; kSura sajAvaTa strI0 sajanA; sajAvaTa; sajanekA tarja, paddhati Adi; alaMkaraNa sajAvAra vi0 sajA pAnekA adhikArI; sajAyAba sajIva vi0 sajIva; jIvita; z2indA sajIvana vi0 sajIva; jiMdA / [auSadhi = hamezA bar3hanevAlA aura -kATane para bhI sajIva rahanevAlA vRkSa / pANI : = sadA bahanevAlA pAnI; akhUTa pAnI. ]: sajIvaM vi0 dekhiye 'sajIva' sajoDe a0 pati yA patnIke sAtha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAkhora sajja vi0 sajja; taiyAra; laisa sajjaDa vi0 dekhiye 'sajaDa' sajjA strI0 sajjA; zayyA ( 2 ) zayyA-dAna [ ( 2 ) pozAka; sajjA sajjA strI0 kavaca; bakhtara; sajjA saTa puM0 samAna cIjoMkA samUha; seTa saTa ( 0ka) a0 saTa saTa; jalda ! [-baIne, laIne faurana; turata; sUTa-saTa. ] saTaka a0 kri0 chaTakanA; palAyana karanA; bhAga jAnA ( 2 ) dhIrese khisaka jAnA; saTakanA saTakAvabuM sa0 kri0 char3I Adise mAranA; saTakAnA (2) 'saTakavUM 'kA preraNArthaka saTarapaTara vi0 avyavasthita; titarabitara ( 2 ) idhara-udhara ; titara-bitara; jahA~-tahA~ (3) phuTakala saTara-paTara (4) a0 betaratIba ; avyavasthita rUpa meM saTarapaTariya vi0 saTara-paTara; avyavasthita For Private and Personal Use Only saTavaM a0 kri0 dekhiye ' saTakavu saTAka a0 'saTa-saTa' AvAja karate hue; saTa-saTa; sar3Akase (2) faurana; jalda ; saTa-saTa ( 3 ) strI0 saTAkI (4) saTAkIkI AvAja; saTAka; sar3Aka | [baIne, laIne = tvarAMse; jalda ; saTa-saTa (2) 'saTa-saTa' AvAja karate hue; saTa-saTa. ] [fadise saTAkAbaMdha a0 turata; zrI batAse; saTAko puM0 kor3ekI AvAja ; saTAka ; [ sar3Aka (2) kor3A; saTAkI saToDiyo puM0 saToriyA; saTTebAja saTosaTa a0 lagAtAra sar3Asar3a, binA ruke sadvAkhora vi0 cIjoM kA saTTA saudA karanekA AdI; saTTebAja Q
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saTTAlorI strI0 cIjoMkA saTTA-saudI saha puM0 pAla; bAdabAnamA __ karanekI lata saNako puM0 vaha darda jisameM koTAsA saTTo puM0 saTTebAjakA saudA, saTTI', cubhatA ho; zUla (2) [lA.] manako saDa vi0 saMjJAhIna; jar3a; Thasa (2) taraMga; dhuna / simakA bhAvavA, nAkhavA, 'cakita; vismita; bhaucakkA (3)a0 mAravA = zUla uThanA.] tvarAse; sar3Asar3a saNagArnu a0 kri0 dekhiye 'zaNagAvU' saMraka vi0 (2)ma0 cakita bhaucakkA saNago puM0 dekhiye 'zaNago' (3)sar3Asar3a; tejiise| [-paI jarva = saNasaNa a0 kri0 'sana-sana' zabda "hairAna raha jAnA; bhaucakkA, cakita utpanna honA; sanasanAnA .. "honA. samasapATa puM0 sanasanAhaTa sarapha strI0 sar3aka saNasAra(-ro) puM0 dekhiye 'aNasAra sarako puM0 dekhiye 'sabaDako (2)ghor3e, baila Adiko vegase hAMkanA, saravaM a0 kri0 sar3anA; galanA (2) TiTakAranA; saTakAranA (3) lagAma lA.] bhraSTa honA; sar3anA. Adiko jarA jhakajhoranA, jhaTakA denA sarasaTha (8,) vi0 sar3asaTha; 67 sata vi0 satya; saccA (2) bhalA; sarasagaTa puM0 kholanekI AvAja; sana- neka ; sat (3) jisakA astitva ho; sanAhaTa; 'sar3a-sar3a' AvAja (2) a0 jIvita (4) yathArya; sat; satya (5) pharrATese; tejIse; sdd'aasdd'| ma0 astitva; sattA; sattva (6)satya; sahAka azIghratAse; sar3Akase saTa-saTa sata; saccAI (7) sAra; sattva, sata sagako puM0 cAbukakI AvAja; sar3Aka; (8) satItvakA bala / [-AvavaM, para saTAka (2)bIr3I yA cilamakA kaza; = saccAIkA joza umar3anA (2)satIdama (3) cmdd'-cbhdd'| -tANavo, tvakI zaktikA prAdurbhAva honA, prakaTa mAravo, levo cilama AdikA kaza honA; patikI mauta para maraneko taiyAra khIMcanA.] honA; sata para cddh'naa| -batAvasar3Asara a0 sar3Asar3a; tejIse; lagAtAra apane satyakA paracA-paricaya denA.] sariyAno pAna (Di')na0ba0va0 aravIke satajuga puM0 satajuga; satyayuga * patte satata vi0 avicchinna; jo lagAtAra sariyAlI gAMTha (Di') strI0 aravI ho; satata (2) a0 hamezA; satata sagyio (Di') puM0 aravI; ghuiyA~ (2) satapata strI0, satapatATa puM0 caMcalatA; usakA patA yA DaMDI .. vaha bhAva jisameM sthira na rahA jAya; saDATa ba0 vegapUrvaka; tejIse; sar3a- culabulApana. [culabulA; caMcala sar3a AvAja karate hue; binA vighna- satapatiyaM vi0 jo sthira na raha sake; bAdhAke; nivighna satama puM0; strI0 julma ; sitama sage sar3ana; bigAr3a (2) bhraSTA- satasAI strI0 satasaI cAra; kharAbI; bigAr3a [lA.] satAmaNI strI0 satAnA; hairAnI For Private and Personal Use Only
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 487 savArI satAra puM0; strI0 sitAra nAmAva = sattAdhArI bananA satAro pu0 dekhiye 'sitAroM-sto zAsana-sUtraM hAthameM honA.] hovo sitArA bulaMda honA; saubhAgya- sattAdhArI vi0 sattAdhArI kAla honA acche dina honA / -paziro saMtAdhikArI, sattAdhIza vi. jisake hovo bhAgyakA anukUla honA; nasIba pAsa sattA aura adhikAra ho (2) lar3anA.] puM0 adhikArI; aphasara satAvanI strI0 dekhiye 'satAmaNI' sattAvAna vi0 sattAdhArI satAva_ sakri0satAnA; parezAna karanA sattAvAra vi0 pramANita; vizvasanIya satAvU a0.kri0 samAnA; aTanA pramANabhUta satAsa puM0 samAI; nirvAha; samAnA sattAvAhI vi0 sattAvAlA; adhikArasati vi0 satyavAdI; saccA yukta; jo sattAkA prabhAva jamAye satuM vi0 saccA; sanmArgagAmI (2) sattANu(-) vi0 sattAmabe sattAnave; satavAlA; sattvavAn (3)jiMdA; jIvita sattAmana vi0 sattAvana; 57. (4) calatA huA; vartamAna sattAvIsa vi. sattAisa; 27 sateja vi0 (adhika) prakAzayukta yA satu puM0 sattU; satuA sulagatA huA (2)utsAhayukta; satva satto puM0 sAta bUTiyoMvAlA tAzakA zIla; utsAhI (3)sajaga ; hoziyAra: pattA yA pAsA; sattA sAvadhAna satya vi0 satya; yathArtha; saca; kharA satkAra sa0 kri0 svAgata-satkAra (2)na0 satya; yathArthatA; saccI bAta karanA; satakAranA [pa.] satyAgraha puM0 satya-pAlanakA Agraha satkArasamiti strI0 svAgata-samiti satyAgraha (2) usake dvArA lar3A jAnesattara vi0 satrahAsattaraha; 171-mAnA vAlA ahiMsaka yuddha (3) usake nimitta nepAI cAhiye usase bhI bar3hiyA; kI gaI savinaya avajJA srvottm| -jagAe % aneka sthAnoM satyAgrahI vi0 satyAgraha-saMbaMdhI (2) pr| -jaNa=bahuta manuSya ; sau pacAsa satyAgraha karanevAlA; satyAgrahI(3)puM0 aadmii| -valata, vAra=bahuta dafA; satyAgrahakA sahArA lenevAlA satyAgrahI bAra-bAra (2) avazya; jarUra.] satyAnAza na0 satyAnAsa; sarvanAza; barasattA strI0 mAlikI; svAmitva (2) baadii|-a, vaLavaM =nirvaza rahanA sattA; adhikAra; prabhutva (3)amala; (2) tahasa-nahasa honaa| jI pATI: hukUmata ; zAsana (4)bala; jora (5) pUrI pAmAlI; maliyAmeTa honA.] astitva; sttaa|[-aavviiprbhutv satyAzI(sI) vi0 satAsI;sattAsI;87" prApta honA;hukUmata milanA (2)kUvata sabasa(4)para vi0 avyavasthita prApta honA; bImArIse uThaneke bAda titara-vitara; bikharA huA .. zakti prApta honaa| bAlabI-hukUmata savAro puM0 sAtha; saMga (2) kAfilA calanA; roba jamanA; pAka jmnaa| (3) rAjakI eka jAtikA bAdamI For Private and Personal Use Only
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sATo 488 sAI vi0 gAr3hA; jo adhika patalA na ho sanaMda, sanaMdI dekhiye 'sanada' Adi .. sadara vi0 mukhya; pradhAna; zreSTha; sadara; sanAta na0 sage-saMbaMdhiyoMkI mauta para sarvocca (2) pahale batAyA huA;pUrvokta kiyA jAnevAlA snAna; mRtasnAna / (3)saba;kula (sattA; paravAnagI)(4) [-nA samAcAra = azubha samAcAra na0 pradhAna adhikArIke rahanekA sthAna; (2) Afata; kamabakhtI / -lAgavU uccAdhikArIkI kacaharI; sadara; = kisIkI mRtyuke kAraNa snAna sadaramukAma (5) puM0 sabhApati; sadara karanA par3anA (2) kisI vyaktikI sadaraparavAnagI strI0 sarvAdhikAra; mauta para mRtyusnAnakA saMbaMdha honA.) cAhe so karanekA kula ikhtiyAra sanAnasUtaka na0 snAna-sUtaka (2) sadarahu vi0 pahale batAyA huA; pUrvokta lena-dena; sarokAra; lagAva [lA.]. sadaro puM0 sadarI; fatUhI [-Ava, hovU = mRtyu-snAna yA sUtaka sadabuM a0kri0 rAsa AnA anukUla honA lage aisA saMbaMdha honA; sarokArasavaMtara a0 hamezAke lie; sadAke saMbaMdha honA.] lie (2) pUrNataH; sarvathA; bilakula sane a0 sanke anusAra, sanmeM sadA(0kALa) a0. sadA; hamezA sanapAta, sannipAta puM0 sannipAta; tridoSa sakI strI0 sadI; zatAbdI (2) sanmAna, sa0 kri0 sammAna karanA; sau; saikar3A; sadI sanamAnanA [pa.] [rthaka; phaMsAnA sabehe a0 sadeha; zarIrake sAtha sapaTAva, sakri0 'sapaTAvu'kA preraNAsaSavA vi0 strI0 (2) strI0 saghavA sapaTA, a0 kri0 phaMsanA; ulajhanA; sapA, a0 kri0 'sAdha' kA karmaNi; pakar3ameM AnA; jakar3A jAnA sadhanA; sAdhA jAnA sapaDAva, sa0 kri0 'sapaDAvU' kA saccara vi0 zaktizAlI; sazakta; preraNArthaka; phaMdemeM lAnA; phaMsAnA maz2abUta; moTA (2)dhnii|[-aasaamii sapaDAvaM a0 kri0 phaMdemeM par3anA; = mAladAra vyakti; moTA asAmI; phaisanA; pakar3A jAnA dhanI (2)rupaye-paiseke mAmalemeM saccA; sapanuM na0 dekhiye 'svapna'. ImAnadAra AdamI; kharA asAmI.] saparama vi0 zubha parvavAlA; mAMgalika, sana strI0 sana ; saMvat san (san IsavI; zubha (dina) [tabAha; nestanAbUdra san hijarI) sapATa vi0 sapATa; hamavAra (2) caupaTa, sanaka strI0.sanada; paravAnA sapATa strI0 capATa; salIpara (jUtA) sanadI vi0 sanadI; sanadayAftA sapATAbaMdha a0 turata; sapATese . sanamana a0 tIra yA baMdUkakI golI sapATI strI kisI bhI cIjakA bilachUTate samaya honevAlI AvAja; sanasana kula UparakA sapATa bhAga; sataha.. sanasanATI strI0 sanasanI; sabhATA sapATo puM0 sapATA; tejI; barA (2) khalabalI ||-phlaaii navI = sannATA tamAcA. (3) cAbukakA prahAra (4) chAnA.] . : gapa; mpodd'aa| [sapATAmA mAvaq= For Private and Personal Use Only
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hatthe car3hanA; hAtha AnA; pakar3ameM aanaa|-krto, mArabo, lagAvabo = koI kAma ragar3a alanA; jora mAranA / -kADhI nAbabopoTanA; dhamakAnA; sabaka sikhAnA.] sapADaM nAbhAra; ehasAna(2)vasIlA; siph'aarish| [-banyu= ehasAna honaa| -lAgavaM = ehasAnamaMda honekI bhAvanA honA. .. [munAsiba DhaMgase sapAre a0 ThIka; ucita rItise; sapUvaM vi0 samUcA; pUrA; tamAma sapUta puM0 sapUta; kulakA nAma bar3hAne vAlA (2) acchA putra; sapUta : sapUrata strI0 sipurdagI; sauMpanA sapera () a0 ThIka; ucita rItise sapTeMbara puM0 sitaMbara sappaTa vi0 custa; taMga; cimaTA huA saphara puM0 safara (hijarI sankA dUsarA mahInA) (2)strI pravAsa; safara (3) jahAjakA safara; samudrayAtrA sapharajana na* eka phala; seba; seva sapharI vi0 safarakA; safarI (2) ur3AU; kharcIlA (3) puM0 musAfira; safarI (4) khalAsI; nAvika saphala(-La) vi0 saphala; phalayukta; phalavAlA (2) kAmayAba; kRtakArya; saphala; sArthaka saphA vi0 safA; sAfa; svaccha (2) samApta ; pUrA; jisameM kucha bAkI na ho saphAI strI0 safAI; svacchatA (2) niSkapaTatA; saralatA; safAI(3)[lA.] zekhI; DIMga (4)sutharApana TIpa TApa; tthaatt-baatt|[-maarbii, hAkavI zekhI badhAranA; DIMga maarnaa| -mAMcI hAla na kADhavo apane muMha miyA~ miLU sabarasa bananA (2) apanI nirdoSatA yA saphAI peza kiye jAnA.... saphAIdAra vi0 sAfa; svaccha, sutharA saphAcaTa a0 saphAcaTa; bilakula sAfa saphALa vi0 (apratyAzita ghaTanA Adike kAraNa)ghabarAyA huyA; hakkA-bakkA; bhaucakkA (2) binA socA huA; anacItA saphIla vi0 sAtha-sAtha lagA huA, AyA huA (ghara, jAyadAda Adi) (2) strI0 rakSaNake lie banAyI huI racanA; fasIla; parakoTA saku~ na0 safahA; pRSTha saphedI strI0 safeda bukanI, cUrNa (2) ___ zvetatA; safedI (3) cUnekI putAI; safedI (4) aMDekA safeda maraja; aMDekI safedI saphedo puM0 safeda cUrNa (2) safedA (raMga) sapho puM0 safahA; pRSTha sabaka puM0; na0 sabaka sIkha sabajI strI0 bhaMga; sabjI (2) sAgapAta; sabjI; harI tarakArI sabajo puM0 maruA (paudhA); maravA sabarako puM0 tarala vastu khAte samaya nikalanevAlI AvAja; cabhar3a-cabhar3a saba a0 kri0 bAsI par3A rahanese bigar3a jAnA,utara jAnA (2)niThallA hokara baiThA rahanA; bekAra ghUmanA; sar3anA; burI hAlatameM rahanA [lA.]. sabadhU vi0 sugaThita;majabUta;sakSama;samartha sababa puM0 sababa; kAraNa; hetu (2) a0 kyoMki; kAraNa yaha ki; sababa sabamarIna strI0 sabamerIna :sabara strI0 (2) 10 dekhiye 'sabUra sabarata na0 namaka sarva-rasa For Private and Personal Use Only
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMbala sabala (, ) vi0 sabala ; balavAna; majabUta (2) khUba ; atizaya sabIja vi0 sabIja; bIjavAlA; bIjayukta (2) savikalpa (samAdhikA eka prakAra) saMpUra strI0 sabra ; dhIraja ; sahana-zakti; sabara (2) a0 Thaharo; ruka jAo' isa matalabakA udgAra saburAI, sabarI strI0 sana; dhairyaM / [ - pakaDavI, rAkhavI = sabra karanA; dhIraja dharanA. ] sabasaba a0 tejIse; caTapaTa sabhara vi0 pUrI taraha bharA huA; bharapUra / [-bhara, samare bharavuM = pUrI taraha maranA . ] sabhA strI0 sabhA; pariSad majalisa (2) sabhA; samiti, samAja; maMDalI | [ - bharavI = sabhA karanA; sabhA honA / -maLavI = jalasA honA; sabhA honA. ] sabhAkSobha puM0 sabhAmeM khar3e hokara bolanemeM saMkoca sabhAgI vi0 hissedAra; sabhAga sabhAsada puM0 sabhAsada; sadasya; 'membara' sabhya vi0 samya; ziSTa; bhadra; sammA nita; saMbhAvita ( 2 ) puM0 sabhAsadaH sabhya sama puM0 ba0va0 saugaMdha; qasama / [ApayA lavaDAbavA, ghAlavA, devA: saugandha dilAnA | sAvA, levA : qasama khAnA; zapatha lenA. ] = sama vi0 sama; ekasA; sadRza; samAna (2) tAlakA AraMbha - sthAna; sama ( saMgIta ) (3) saMgItakA eka alaMkAra; sama samacarI strI0 prativarSa AnevAlI mRtyutithi zrAddhadina (2) usa dina kI jAnevAlI kriyA; zrAddhakarma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * samacIrasa vi0 (2) puM0 jAtya samacaturbhuja; murabbA ; varga samarI strI0 dekhiye 'samacarI' samaja (0Na) strI0 samajha; akla, buddhi; jJAna; hoza ; sayAnApana (2) ApasameM kiyA huA samajhautA ; qarAra ; ApasI samajha / [ -nA paramAM AvabuM - hoza saMbhAlanA; vayaska honA; tamIz2a, vyavahAra sIkhanA / -paDavI = samajhA jAnA; jAna par3hanA; mAlUma honA. ]: samajaNuM vi0 samajhadAra; sayAnA - samajadAra vi0 samajhadAra; buddhimAna samajabuM sa0 kri0 samajhanA ; jAnanA (2) artha grahaNa karanA; artha samajhanA (3) khare-khoTekI tulanA karanA; bicAranA; samajhanA (4) a0 kri0 Agraha chor3anA; mAna jAnA / [samagrI lebuM = samajhautA karanA; samajha lenA. ] samajAvaTa strI0 samajhAnA samajAva sa0 kri0 samajhAnA ( 2 ) rUThe hueko prasanna karanA; ThaMDA karanA; manAnA; samajhAnA (3) mIThI bAtoMsa bahalAnA; phusalAnA; bhulAvA denA; chalanA' samaju vi0 samajhadAra; sayAnA samajUta (sI) strI0 samajha jAnA; mAnanA; samajhautA, svIkAra, qabUla karanA (2) samajhAnA; donoM pakSoMmeM mela karAnA; samajhautA (3) sIkha; salAha (4) kisI bAtako sugama karake samajhAnA; spaSTIkaraNa; vivaraNa; khulAsA; vivecana / [-upara Ava samajhautA karanA. ] samagrI svI0 bIlasamaDI strI0 "zamI vRkSa For Private and Personal Use Only
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samatA 491 samaga paM0 eka paMhaH zamI mausama (3) maukA; avasara; upasamanI strI0 bArIka cIjeM pakar3ane, yukta kAla; samaya; saMjIna (4) uThAne yA tAra mor3anekA nAjuka pratijJA; niyama; samaya (5) saMketa cimaTA; cimaTI zata; vAdA; samaya (6)siddhAnta; samaya samarnu na0 sapanA; svapna / [-Avaq= (7)pAThazAlAmeM zikSaNake lie niyata svapna AnA; sapanA par3anA (2)tIvra kiyA huvA samayakA eka bhAga; tAsa; icchA honA; lalacanA; udA. 'tane 'piiriydd'| -oLasavI, bovo, to paisAnAM ja samaNAM Ave , (3) vartavo = anukUla avasara hai yA manameM yakAyaka koI khayAla uThanA; nahIM yaha dekhanA; avasara tAkanA; dhuna savAra honA.] mokA ddhuuNddh'naa| -vo (koI kAma samatala vi0 samatala ; hamavAra(2)na0 karanekA)samaya honaa| -bharAI javo "samatala, samAna sataha (3) samatala = samaya pUrA honA; mIAda gujaranA kSetra, 'plena' [ga.] (2) avakAzaM yA phurasata na rahanA samatola vi0 barAbara vajanakA; sama (3) vakta A jAnA; mautakI ghar3I tola (2) samAna; barAbara; ekasA A jAnA.] [TAimaTebula (3)puM0;na0 samAna vajana / [-UtaraI samayapatraka na0 samayasUcI; samayasAraNI = barAbara, samAna utaranA.] samayasUcaka vi0 samayocita kArya samatolatA strI0, (- - ) na0 karanekI buddhivAlA; pratyutpannamati / samatola honA yA bananA; samatulA; samayasUcakatA strI0 samayocita kArya santulana [sthala; samatala karanekI buddhi; pratyutpanamatikA bhAva samapaLa vi0 samAna satahavAlA; sama samaraNa na smaraNa; sumirana samaSAraNa vi. jo U~cA yA nIcA samara sa0 kri0 smaraNa karanA; sumana ho; samAna (2)madhyama prakArakA; ranA [pa.] ausata darajekA;na ghaTiyA, na bar3hiyA; samarAva sa0 ki. 'samAra' kA sAmAnya [samAnatA; moDarezana' preraNArthaka; marammata karAnA samadhoraNa na0 pramANa, mApa AdimeM samarpa, sa0 ki0 samarpita karanA; samansa puM0 samana; sammana sA~panA; samarpanA pa.] samavAnu(-) vi0 samAna bhujAoM- samazAna na0 smazAna; masAna vAlA; samabhuja (kSetra) [ga.] samasama a0havAkI jorakI AvAja; samabhAva puM0 samatAkI buddhi yA bhAva; sana-sana .. samabhAva (2)AtmIyamAva; apanApana samasamaI a0ki. 'sana-sana' AvAja samabhAvI vi0 samabhAvayukta . honA; sanasanAnA (2) mana hI mana samabhuja (-jIya) vi0 dekhiye 'samabAju duHsa karanA; masosanA samamiti strI0 ausata; samamiti [ga.] samasyA strI0 samasyA; paTila prazna samaya puM0 samaya; kAla; vakta (2) masalA (2) izArA; saMketa; saina (3) For Private and Personal Use Only
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org samalI kahAvata ; pahelI; samasyA; masala | [- pUravI = samasyApUrti karanA. ] samaLI strI0 cIla [ zamI vRkSa samaLI, samaLo dekhiye 'samaDI; samaDo'; samA strI0 jvArake aMta aura bhATake AraMbhake bIcakI sthiti jisameM pAnI bAraha minaTa rukatA hai - samAcAra puM0 samAcAra; khabara samAja samAcArapatra na0 samAcArapatra; akhabAra samAja puM0 samAja; samUha; samudAya (2) sabhA; samiti ; samAja ( 3 ) samAna dharma yA AcAravAlA janasamUha; samAja ( 4 ) kisI khAsa uddezyakI pUrtike lie saMghaTita janasamudAya; [ niyama Adi samAjakAraNa na0 samAjataMtrakI racanA, samAjika puM0 samAjakA sadasya; sAmAjika ( 2 ) prekSaka; sAmAjika samAjI vi0 samAjakA ; sAmAjika; samAja-saMbaMdhI (2) jo kisI samAjameM zAmila huA ho (3) puM0 aisA puruSa; sAmAjika ( sadasya ) samANI strI0 dekhiye 'samaNI' samANuM vi0 samAna; ekasA; sarIkhA - ko lAgU honevAlA (gAlI) 1 383 a0 ; - ke sAtha; sahita samANo puM0 bar3I cimaTI samAdhAna na0 samAdhAna; saMdeha-nivAraNa aura zAMti (2) saMtoSa ; tRpti (3) dhyAna; samAdhi; samAdhAna; indriyanirodha (4) nibaTArA honA; faisalA honA; nibaTAnA; sulajhAnA hala karanA (5) samajhautA ; rAjInAmA / [-upara AvabuM = samajhotA karanA; samajha lenA. ] 492 samAyu samAdhAnI strI0 samAdhAna; niber3A; faisalA (2) cittakI zAnti; kala; caina (3) lar3AI-jhagar3ekA abhAva; sulaha aura zAnti samApi puM0; strI0 manako brahma para kendrita karanA; samAdhi; yogakA aMtima aMga (2) sAdhu-saMnyAsIkA maraNa ( 3 ) samAdhisthala para banAyA huA makAna Adi; samAdhi / [caDavI, thavI, mAM besanuM, lAgaDI = samAdhi laganA ; paramAtma-ciMtanameM tadrUpa honA; samAdhistha honaa| -paDAvavI = samAdhi lgaanaa| -levI = mara jAnA ( sAdhu-saMtoM yA yogIkA ) . ] samApa sa0kri0 pUrNa, samApta karanA samAra puM0 marammata; durustI samAra puM0 jotI huI jamIna barAbara karanekA paTarA ; heMgA; paTelA; mer3A samArakAma na0 marammata karanA samArabuM sa0kri0 banAnA; durusta karanA; sudhAranA ( 2 ) kATanA ( tarakArI ) (3) sa~vAranA; banAnA (bAla) samAraMbha puM0 ThATa-bATake sAtha kiyA . huA AraMbha; samAraMbha (2) dhUmadhAmayukta utsava, jalasA Adi; samAroha samAlabuM sa0kri0 sa~bhAlanA; rakSA karanA samAva puM0 samAI; samAnA samAvaDAva sa0 kri0 'samAva ekA preraNArthaka [ samAnA samAvayaM sa0kri0 'samAvu' kA preraNArthaka; samAyuM bha0 kri0 samAnA; bhItara A jAnA; a~TanA (2) samAviSTa ho jAnA; kisIko anukUla hokara sthAna prApta karanA; kisI saMsthA yA taMtrameM kasA jAnA; baiThanA / [ samAI jayaM = bhItara Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - dAkhila hokara hila-mila jAnA; lupta, vilIna yA gAyaba ho jAnA.] samAveza puM0 samAveza; samAnA samAsa puM0 samAI; samAnA; samAveza .(2) samAsa [vyA.](3)saMkSipta karanA; samAsaH choTA ruup|[-pvosmaavesh honA; kisI taMtra yA saMsthAmeM ghula-mila jAnA.] [huA;samAnAntara; perelala' samAMtara vi0 samAna aMtara para AyA samIkaraNa na0 samIkaraNa; samAna, barAbara karanA (2) samIkaraNa; 'ikvezana' [ga.] [saMdhyA samIsaMdhyA, samIsAMja strI0 sAMza;zAma; samudra puM0 samudra; saagr| [-khegyo = samudrayAtrA krnaa| -mahoLayo, valovavo% samudramaMthana karanA (2) koI kaThina samasyAkI carcA karanA.] samudrakAMTho, samudrakinAro puM0 samudra taTa; samudrakA kinArA [phena samudraphINa, samudrapheNa(--) na0 samudrasameM vi0 ThIka; durusta; vyavasthita; jaisA cAhiye vaisA (2) dekhiye samANu' (3) a0 sameta; -ke sAtha; udA0 'dhaDAkA samuM te nIce pddyu'|[-krj = durusta karanA; sudhAranA (2) taratIbase rakhanA; sajAnA.] samunamuM vi0 ThIka ; durusta ; vyavasthita samUla (-La) vi0 mUla sahita; samUla samULaguM vi0 samUcA; pUrA; samUla . samULa vi0 dekhiye 'samUla' sameTavU sa0 kri0 sameTanA (2) nibaTAnA; samApta karanA (3)baMda karanA sameta vi0 sameta; ekatra; saMyukta (2) a0 sAtha; sameta samayo puM0 agavAnI agavAI (2) kisI saMpradAyake anuyAyiyoMkA saMmelana samo puM0 samaya ; vakta (2) upayukta avasara; maukA (3)muzkilakA vakta; mushkil|[-ktthn ke bArIka hovo =musIbatake dina honA; saMkaTapUrNa yo nAjuka vakta honA; vaqta pdd'naa| - jovo = anukUla avasarakI rAha dekhanA;mauqA dekhanA (2) ghAtameM rahanA; mauqA tknaa| -vaLavo= pUrva sthiti para A jAnA; pahaleke jaisA acchA ho jAnA; jamAnA badalanA.] samola (la,) strI0 jueke sire para lagAyI jAnevAlI khUTI sailA;simala samovaDa vi0 samAna; barAbarakA; samakakSa (2) pratispardhI; barAbarIkA samovaDiyaNa vi0 strI0 hamaumra, samavayaska (strI) (2) barAbarIkI, pratispardhI (strI) samovaDiyuM vi0 hamaumra (2) samAna; jor3akA (3) pratispardhI; harIfa; barAbarIkA samovadhu vi0 dekhiye 'samovaDa' samovaNa ma0 snAnake garama pAnImeM aura pAnI milAnA yA milAnekA pAnI samovaq sa0 kri0 snAnake lie rakhe hue uSNa jalameM ThaMDA jala milAnA; samonA sara strI0 galemeM pahananekI eka lar3IkI motI yA manakoMkI mAlA,kaMThI,sikar3I sara vi0 'bar3A' ke arthameM zabdake AraMbhameM AtA hai; udA. 'sarasUbo' sara puM0 tAzake khelameM kisI eka raMgake pattoMkA prAdhAnyA; turupa; sara (2) zeyara; bhAga For Private and Personal Use Only
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sara jItanA / sara puM0 ba0 va0 (sUda ginanemeM) mUladhana aura muddatake mahInoMkA guNanaphala sara vi0 tAbe ; adhIna : mAta; parAjita hArA huA / [ - kara -pa = mAta honA; adhIna honA. ] sara a0 'anusAra ; mutAbiqa se isa 'artha meM saMjJA yA vizeSaNake sAtha AtA hai; udA0 'kAyadesara, mAphakasara (2) 'ke lie, ke kAraNa' isa artha meM saMjJAke sAtha AtA hai; udA0 'dhaMdhAsara, hetusara' sarakaTa na0 beMta yA narakaTa jaisA eka paudhA ; sarakaMDA sarakaNaM vi0 sarakIlA; phisalanavAlA (2) na0 sarakanekI jagaha; phisalana sarakavUM a0 kri0 sarakanA; khisakanA ; phisalanA (2) cupakese cala denA; khisakanA ; saTakanA sarakasa na0 sarkasa sarakAra puM0; strI0 sarakAra; rAjya; hukUmata (2) bar3oMkA saMbodhana; hujUra; srkaar| [ - darabAre caDavuM = muqadamA kacaharI meM peza karanA; dAvA dAyara karanA. ] sarakAradhAro puM0, sarakArabharaNuM,sarakArabharata na0 lagAna; bhUmikara; pota sarakArI vi0 sarakArakA; sarakArasaMbaMdhI; sarakArI sarakiyuM na0 sarakIlI gA~Tha sarako puM0 sirakA saralAI strI0, sarakhApaNuM na0 samAnatA; barAbarI sarakhAmaNI, sarakhAvaTa strI0 tulanA; samAnatA (2) barAbarI; muqAbalA saralAva sa0 kri0 tulanA karanA; milAkara jA~canA; milAnA 494 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saranuM vi0 samAta; barAbara sadRza (2) sapATa; samatala ; jo Ubar3a-khAbar3a na ho ( 3 ) DhaMgakA ; vyavasthita; ThIka (4) ucita; yogya; lAyaqa ; udA0 'mArA sarakhaM kAma' (5) vAkyameM saMjJAke bAda Ane para 'taka' yA 'bhI' artha sUcita karatA hai; udA0 'AMgaLI sarakhI na upADI / [ saralI najara = niSpakSa dRSTi; samadRSTi; eka A~kha se sabako dekhanekI dRSTi / nahi sarakhaM nahIMvat (2) jarA; tanika; thor3A. ] saralesaratuM vi0 barAbarakA ; jor3akA ; samAna; ekasA = saragavo puM0 sahijana; munagA; sauMjanA saraghasa na0 julUsa (samudAya ) / [ -kADha = julUsa nikAlanA.] sarajanahAra puM0 dekhiye 'sarjanahAra' sarajabuM sa0 kri0 dekhiye 'sarjavaM ' sarajorI strI0 dekhiye 'sirajorI' saraDa a0 sur3akanese honevAlI AvAja saraDako puM0 sur3akanekI kriyA, AvAja; sur3aka (2) cabhar3a-cabhar3a; tarala cIz2a khAnese honevAlI AvAz2a saraDI strI0giragiTa ( 2 ) mAdA giragiTa saraDo puM0 giragiTa saraNi (-NI) strI0 saraNI; saraNi; pagaDaMDI ( 2 ) paddhati; tarIqA; rIti; saraNI (3) sajAvaTa ; vyavasthitatA; saraNI sarata strI0 naz2ara; dRSTi (2) yAdadAzta smaraNazakti ( 3 ) dhyAna; khayAla; surata / [ -pahoMcavI = najara yA dRSTi jAnA (2) akla kAma karanA / - rahevI = dhyAna AnA; kA khayAla rahanA; smaraNa honA; khayAla For Private and Personal Use Only
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org satacUka khaanaa| -rahetuM = yAda rahanA; yAda honaa| rAjavI = khayAla rakhanA; nigAha rakhanA; saMbhAlanA. ] saratacUka strI0 dekhanemeM cUka honA; dRSTidoSa (2) dhyAnase utaranA; bhUla jAnA saratuM vi0 samIpa; nikaTa; pAsa saradAra puM0 saradAra; netA; mukhiyA (2) amIra; saradAra; sAmaMta savArI strI0 saradArakI sattA yA pada; saradArI (2) aguAI ; netRtva (3) vi0 saradArakA; saradAra-saMbaMdhI saradezamukhI strI0 marAThI rAjyakAlakA eka prakArakA kara saranazIna puM0 sabhApati; sadara saranAmuM na0 patA; saranAmA sarapaTa puM0 eka vanaspati; sarapata sarapaNa na0 jalAvana; IMdhana ( lakar3I) sarapaMca puM0 sarapaMca ; paMcoMkA mukhiyA sarapAva puM0 sirapAva; khilaata / [ -Apako = siropAva bakhzanA ; khilaata denA ( 2 ) zAbAzI denA. ] sarapeca puM0 dekhiye 'zirapeca' sarapoza na0 Dhakkana (2) g2ilAfa sarapharozI strI0 sarafarozI; sira denA sarabasara vi0 tamAma ; saMpUrNa ( 2 ) samagra ; sArA (3) a0 pUrNataH; sarabasara; sarAsara sarabAjI strI0 tAzakA eka khela sarabhara vi0 na kama, na jyAdA; ThIka; barAbara ( 2 ) binA naphA-nukasAnakA / [-bAtuM : = vaha khAtA jisameM jamAkharcakI madeM samAna hoM.] sarabharA strI0 Ava-bhagata ; sevATahala ; khAtiradArI; sarabarAhI 495 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saramukhatyAra vi0 kula sattAdhArI (2) puM0 tAnAzAha; adhinAyaka saramukhatyArI strI * mukhatArakulakA kAma yA pezA; tAnAzAhI; adhinAyakatva sarara a0 sana-sana; sara-sara ( golI, tIra AdikI havAmeM calanekI AvAja ). sararara a0 jaldI sarakanekI AvAz2a; saMra-sara; sarasarAhaTa sarala vi0 sarala; sIghA (2) AsAna; sarala; sukara (3) nizchala; sarala sarava puM0 eka per3a; saro; sarva saravaDiyaM, saravasuM na0, saravaDo puM0 raharahakara AnevAlI bArizakI bauchAra saravaNa puM0 pherIvAlA sAdhu (2) kA~vara lekara bhIkha mAMganevAlA ( 3 ) zramaNa; bhikSu saravaNI strI0 terahIMke dina kI jAnevAlI zayyAdAna Adi kriyA saravara, saravariyuM na0 sarovara; jhIla saravANI strI0 sotA; jharanA saravAyuM na0 Aya vyayakA vArSika vivaraNa; ciTThA 20 saravALe a0 kula milAkara ; samagratayA (2) aMtameM; AkhirakAra ; phalata: saravALo puM0 saMkhyAoMko jamA karanA, jor3anA (2) jor3a; mIjAna; jumalA sarakhaM vi0 tIkSNa kAnakA; jo jhaTa suna sake (2) jorase, U~cese bolA huA (3) amuka tarahake svAda yA mahakavAlA (4) capala; teja; udA0 'saravA paga' saravuM a0 kri0 dekhiye 'sarakavUM ' (2) pUrA par3hanA; kAma calanA; saranA; prayojana siddha honA; udA0 'kAma, artha, garaja saranAM For Private and Personal Use Only
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saravayaM saravayaM na0 dekhiye 'saravAyu' saraziyaM na0 sarasoMkA tela; kar3A tela (2) keMcuA; gijAI . sarasa puM0 dekhiye 'sareza' sarasa vi0 acchA; uttama; bar3hiyA (2) rasavAlA; rasIlA; sarasa (3) sundara; mohk| [-tola - taulameM adhika denA. sarasaMdezoM puM0 khabara; samAcAra sarasava puM0 sarasoM sarasAI strI0 hor3a; pratispardhA sarasAmAna puM0 gharagirastIkA sAmAna; sarosAmAna; mAla-asabAba sarasiyuM na0 dekhiye 'saraziyu' . . sarasIdhU na0 rasoIkI kaccI sAmagrI; sIdhA [samIpa; saTakara; pAsa sarasuM vi0 acchA; uttama (2) a0 sarasUbo puM0 bar3A sUbedAra; prAMta yA "pradezakA bar3A adhikArI sarahada strI0 sImA; sarahada (dezakI) sarahavI vi0 sImA-saMbaMdhI sarahadI (2) puM0 sarahada prAMtakA AdamI . saraLa vi0 dekhiye 'sarala' . saraLatA strI0 saralatA; AsAnI saraMjAma puM0 Avazyaka sAmagrI; 'saraMjAma (2)yuddha yA senAkI sAmagrI sarA strI0 dekhiye 'sarAI' (2) pravAha ; dhArA; sarA (3)Rtu;mausima; udA0 'laganasarA' sarA (06)strI0 sarAya ; sarA,dharmazAlA sarAka puM0; strI0 nokadAra salAI; phAMsa, kirica'; zUla sarAkaDo puM0 dekhiye 'sarokhaDo' sarADe a0 sIdhI rAha para tuMgase; ThikAne pr| [-pay = ThIka rAste saresa * para AnA; ThikAne AnA; cala nikalanA; DhaMgase calane lgnaa| -caDhAva, pAuq= rAha para lAnA.] sarANa strI0 sAna (car3hAnA; denA; dharanA) [sikalIgara sarANiyo puM0 sAna dharanevAlA; sarAparA a0 Adise aMta taka sarApha puM0 dekhiye 'zarApha' sarAphI strI0 dekhiye 'shraaphii'|[-bNdho =prAmANika ghaMdhA; ImAnakA saudA (2) mahAjanI; sAhUkArA.] sarAra a0 aMta taka ; sarAsara; sarabasara sarAva (lu) na0 sakorA; sarAva;zarAvaM sarAva sa0 kri0 'sAra' kA preraNA thaMka (2) zrAddhakarma karanA; piMDA denA sarAsara a0,(-rI) strI0 dekhiye _ 'sarerAza sarAThI (0) strI0 arahara AdikA sUkhA DaMThala'; kar3iyA; raha~ThA . sariyAma vi0 pramukha ; mukhya (rAstA) (2) sare-Ama; jAhira; khulA (3) sIdhA; jo TUTA huA na ho; akhaMDa sarIkhaM vi0 sarIkhA; samAna; yogya sarIsuM vi0 dekhiye 'sarIkhaM' (2) a0 samIpa; pAsa saru na0 eka per3a ; saro; sarva sarUpa vi0 sadRza; sarUpa; ekasAM (2) rUpavAlA; sarUpa; sundara / sareDe a0 dekhiye 'sarADe saretIre a0 bAje-gAje ke sAtha (2) sare- Ama; jAhirameM sarerAza strI0 ausata; par3atA ga.] (2) a0 ausatan (3) aMdAjan; lagabhaga; aTakalase sareza(sa) puM0 sareza; saresa (padArtha) For Private and Personal Use Only
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - sarayo 497 salAma tarayo (') puM0 khuzabUdAra cIjeM sarvAnumati strI0 sabakI anumati becanevAlA [miTTI sarvasammati sarolage puM0 cUnAyukta yA cUnA milI sarvAMgI(Na) vi0 saba aMgoMse saMbaddha saro na0 jvAra-bAjarekA sUkhA DaMThala (2) sAre zarIrameM vyApta honevAlA; sarotarI vi0 vAjiba,ucita,nyAyasaMgata sarvAMgINa saroto puM0 sarItA; sarotA sarve sa0 sarva; saba; sArA saroda puM0 eka taMtuvAdya; saroda sarvocca vi0 sarvocca; sabase bar3A sarovo puM0 sarautA (2) saroda (3) sarvoparI vi0 sabase bar3hiyA; sarvosvarodaya; saroSA (vidyA) skRSTa (2) zreSTha; uttama sarovara na0 sarovara; jhIla; sara sarvoparIpaNuM na zreSThatA; uttamatA sarkala (inspekTara) puM0 sakila iMspe salagama na0 salajama; zalagama kTara; girdAvara kAnUnago salajja vi0 hayAdAra; salajja (2) sarjanajUnuM vi0 sRSTike AraMbhase pracalita; a0 lajjAke sAtha; zaramAkara AdikA; roje ajalase jArI salapo(-pho) puM0 damakaza (cilamakA) sarjanazakti strI0 racanA, nirmANa (2)samUha; samudAya salamo puM0 salamA; bAdalA karanekI bauddhika zakti; racanAzakti; sajanazIlatA pa.] sijanahAra[pa.] salavavaM sa0 kri0 dekhiye 'sAlava' salavAmaNa strI0 ulajhana; phaMsAva, sarjanahAra puM0 sraSTA; sirajanahAra; sa, sa0 kri0 utpanna karanA; racanA salavAvaM a0 kri0 koI upAya, hala na milanese ghabarAnA; sakapakAnA; karanA; sirajanA; sRjanA [pa.] sarva vi0 sarva; saba; smst| [-haka har3abar3ImeM par3anA; phaMsanA / (2) svAdhIna = mAlikoke sarva adhikAra 'sAlava', 'salavayU~' kA karmaNi apane kabje meM honA.. salATa puM0 silAvaTa; saMgatarAza sarvapakSI vi0 saba pakSoMkA; saba pakSoMse salATI strI0 dhAra teja karanekA patthara; saMbaddha; sarvapakSIya (2) sabakA ucita sillI [bAMdhanA; gAMThanA, jor3anA pakSa karanevAlA [sarvabhakSa salADa sa0kri0 ekako dUsareke sAtha sarvabhakSI vi0 saba kucha khAnevAlA; salAThI strI0 dekhiye 'salATI' sarvamAnya vi0 sabako mAnya; sarvamAnya salADuMna0 dekhiye 'salATI' (2)cugalI sarvasattAdhIza puM0 sarvAdhikArI; mukha salAme puM0 eka U~Tako dUsarekI dumase tArakula bAMdhanA (2) [lA.] kisIko usakI sarvasaMmata vi0 sarvamAnya; sarvasammata icchAke viruddha kAmameM lagAnA; jotanA sarvasAdhAraNa, sarvasAmAnya vi0 sabako (3)cugalI khAnA idharakI udhara karanA lAgU honevAlA; sarvasAmAnya / salAma strI0 salAma; nmskaar| - sarvAnumata vi0 jisako sabane anumati alakuma, mAlekama= salAma alaikama / dI ho; sarvasammata; ekarAya -karavI namaskAra krnaa|-bhiilvii, gu. hiM-32 For Private and Personal Use Only
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org salAmatI levI = salAmakA javAba denA; salAma lenA / - bharavI = jhuka-jhukakara namaskAra karanA; koraniza bajA lAnA (2) Ajiz2I yA khuzAmada karanA. ] salAmatI strI0 salAmatI; tandurustI; kuzala (2) jiMdagI; salAmatI ( 3 ) rakSA; surakSitatA salAmI strI0 salAmI ; salAmake rUpameM diyA jAnevAlA mAna, bheMTa yA lagAna (2) kisIke sammAnArtha salAmI denA; salAmI salAvaDuM na0 miTTIkA bhikSApAtra ; khappara salAha strI0 salAha; sIkha; sikhAvana (2) rAya; salAha (3) sulaha; mela salAhakAra vi0 (2) puM0 salAha dene vAlA; salAhakAra ( 3 ) sulaha karanevAlA yA karAnevAlA salUka strI0 salUka ; bartAva; vyavahAra (2) sadbhAva; mela; salUka (3) nekI; bhalAI; salUka; sulUka salUkAI strI0 sabhyatA; ziSTa vyavahAra (2) salUka ; mela; muhabbata salUNuM vi0 salonA; sundara; manohara salUna na0 sailUna selUna sapATa puM0 salIpara; silIpaTa (relakA) sallI strI * ustarA tez2a karanekA patthara; sillI, patharI [ kAma AnevAlA) - sallo puM0 barIkA cUnA ( palastara meM savaDa puM0; strI0 dekhiye 'sagavaDa' savaLavaM a0 kri0 dekhiye 'saLavaLavu' sabaLa (-chaM) vi0 sulaTA; sIdhA ( 2 ) ghar3I kI suIkI dizAmeM ghUmanevAlA; bAIse dAhinI orakA; 'klAkavAija' / [ savaLA pAsA paDavA = manameM icchA 498 savAko huA pAra utaranA; fataha honA; pau bAraha par3anA / -- paDavuM - sahI nikalanA; saca honA ( 2 ) saphala honA; pAra utaranA / savaLe hAthe pUjyA haze : vidhipUrvaka yA phala mile isa taraha ArAdhanA kI hogI.] savA puM0 ba0va0 soA (bIja) (2) pApar3a yA acAra meM par3anevAlA eka kIr3A savA vi0 savA 1 / (2) caturthAMzake sAtha koI aMka; kisI aMkase pAva adhika; udA0 'savA cha' (3) sau, haz2Ara jaisI saMkhyAoMke pUrva 'isase savA gunA' artha sUcita karatA hai; udA0 'savAso; savAhajAra' / [ - ATha = manapasaMda ; acchA / -vIsa : = saccA; yathArtha; satya / zera = bahuta; khUba; udA0 'savAzera lohI caDavaM' yAne ati Ananda honA ( 2 ) bar3ha-car3hakara; savAI; udA0 'zerane mAthe savAzera'. ] savAI vi0 strI0 savAI; savAgunA; bar3ha-car3hakara (2) strI0 savAgunekA bhAva; savAI (3) uttamatA, bar3hatI yA umdApanakA bhAva; adhikatA ( 4 ) sipAhIkA sAfA yA pagar3I ( 5 ) niyata samayase atirikta samayameM kiyA huA kAma yA usakA mehanatAnA ( 6 ) sUda nekA eka prakAra jisameM mUladhana apane caturthAMzase yukta hotA hai; savAI / [ciTThI = eka rupayekA sUdake sAtha savA rupayA denekA likhita qarAra ; savAIkA rukkA / -no dhaMdho = savAI para qarz2a denekA dhaMdhA. ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir savAkavA puM0 anukUla yA pratikUla vAyu (2) durghaTanA; Akasmika ghaTanA savAko puM0 eka paisA For Private and Personal Use Only
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org savANa savANa strI0 sAtha, maMtrI yA saMgatakA AnaMda, suhabatase milanevAlA bala (2) ArAma; caina; kala (3) na0 mAdA pazukA garbhAdhAnakA kAla savAdiyuM vi0 svAdiSTa ; jAyakedAra (2) svAdI; caTorA; jibhalA savAyuM vi0 savAyA; savAgunA (2) savAI; bar3ha-car3hakara savAyo puM0 eka paisA savAra ( sa ) strI0 ; na0 saverA; prAta:kAla / [ - thabuM, paDavuM = saverA honA. ] savAra vi0 savAra; savArI para baiThA huA (2) puM0 savArI para car3hA huA AdamI; savAra (3) azvArohI sipAhI; savAra / [ - thavaM = ghor3e para savAra honA ( 2 ) sarakaza honA; uddaMDa honA; sirajorI karanA.] savArI strI0 savAra honekI kriyA; savArI (2) gAr3I, pAlakI yAdi para savAra honevAlA; savAra ; savArI (3) julUsa, savArI (4) adhikArIkA daurA; gazta (5) ( faujakI) kUca; hamalA; car3hAI (6) [lA. ] robadAra, ThATa-bATavAlA AdamI (7) saMgItakA eka tAla savAla puM0 savAla ; prazna ( 2 ) mA~ganA, mA~ga prArthanA; savAla ( 3 ) bola; vacana; savAla / [ - karavo, nAkha vo savAla karanA; mA~ganA; yAcanA karanA. ] savAlajavAba puM0ba0va0 savAla-javAba ; praznottara ( 2 ) kahA-sunI takarAra (3) pUchatAcha; khoja = savA vIsa vi0 [lA. ] sahI ; pramANabhUta ; yathArtha (2) zirodhArya savAsaNa strI0 suhAgina; suvAsinI savAso (saoN) puM0 savAsI; 125 499 sahakArI maMDaLI savistara vi0 vistArayukta; vistRta (2) a0 savistara; byoreke sAtha; tafasIlavAra save (vaeN) a0 ThikAne para ThIka rAste para; vyavasthita ( 2 ) vi0 acchA; rUrA; uttama / [ - karavuM = chipA denA (2) niyata sthAna para rakha denA; ThikAnA lagAnA (3) mAra DAlanA; ThikAne lagAnA / --paDayaM = anukUla homA (2) ThikAnA laganA; prabaMdha honA; naukarIpezemeM laganA (3) niyata sthAna para pahu~canA | lAvavuM = kAmameM lenA; istemAla karanA ( 2 ) ThIka rAste para lAnA; sudhAranA. ] [ pahale; Age saveLA a0 samaya para; niyata samayase savaiyo puM0 eka chaMda; savaiyA savyApasavya vi0 bAyA~ - dAyA~ (2) jhUTha-saca sasaNabuM a0 kri0 dekhiye 'saNasaNavu'sasaNATa puM0 dekhiye 'saNasaNATa' sasaNI strI0 sana - sana; sanasanAhaTa ( 2 ) baccoMkA eka roga; habbA-DabbA sasaro puM0 sasura, zvasura sasalI strI0 kharagoza (mAdA) sasaluM na0 kharagoza; kharahA sasalo puM0 kharagoza (nara).. sastuM vi0 sastA; alpa mUlyakA (2) [lA. ] bevaqaaMta; tuccha / [-paDavaM kImata meM sastA laganA yA AnA / mUka = sastA lagA denA; sastA becanA. ] sahakAra puM0 sahakAra ( 2 ) Ama; sahakAra sahakArI vi0 sahakArayukta (2) sahakAra karanevAlA yA sahakArase calanevAlA; sahakArI (3) puM0 sahAyaka ; sahakArI sahakArI maMDaLa na0, sahakArI maMDaLI "strI0 sahakArI samiti Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only -
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sahaja sahaja vi0 sahaja; sAtha-sAtha janmA huA (2) prAkRtika; kudaratI; sahaja (3) AsAna; sarala (4) a0 akAraNa; vyartha ; yoMhI (5) svAbhAvika DhaMgase; sAmAnyataH (6) AsAnIse sahajabuddhi strI0 svAbhAvika buddhi yA preraNA; sahajajJAna; 'iMsTikTa' sahamata vi0 sahamata; ekarAya sahamatI strI0 ekavAkyatA; ekamata honA sahavAsa puM0 sAtha rahanA ; sahavAsa ( 2 ) suhabata; sAtha- saMbaMdha (3) abhyAsa ; muhAvarA ; mazqa sahabAsI vi0 sAtha basanevAlA; sahavAsI (2) paricita (3) abhyasta ; AdI sahazikSaNa na0 sahazikSA sahAya strI0 sahAya; madada; sahAyatA sahAya puM0 sahAya; sAthI; madadagAra sahAyabhUta vi0 jo madadagAra ho sake; sahAyaka banA huA sahAyavRtti strI0 paraspara sahAyatA karanekI (prANIkI) sahajavRtti sahAro puM0 sahArA; Azraya; AdhAra sahiyara strI0 sakhI; sahelI sahiyAeM vi0 jisameM bhAga, hisse hoM; bhAgI sAjhekA ( kAma, jAyadAda Adi) (2) saMyukta ; muztarakA (3) na0 sAjhedArI; paTTIdArI , sahI strI0 sahI; hastAkSara ; dastakhata (2) vi0 sahI; kharA; saccA ( 3 ) a0 nizcita; pakkA, sahI; maMjUra ; svIkRta / [ -karavI = hastAkSara karanA ( 2 ) svIkRta karanA; maMjUra rakhanA / -kara = pakkA karanA; muhara lagAnA; nizcita karanA / - = siddha honA; saphala 500 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saLaka honA / - hovuM = qabUla-maMjUra honA; svIkRta honA (2) kharA, sahI honA. ] sahI strI0 sakhI; sahI [ pa . ] sahIpaNuM na0 sakhIkA nAtA; bahanApA sahIsalAmata vi0 nirvighna ; sahIsalAmata; surakSita; nirApada (2) a0 salAmata; sahIsalAmata [ salAmatI sahIsalAmatI strI0 surakSitatA; saha vi0 saba; sarva sahUliyata strI0 sahUliyata ; AsAnI sahRdaya vi0 sahRdaya; dUsaroMkI bhAvanA yA manobhAvoM ko samajhanevAlA; komalacitta (2) dayAlu; sahRdaya ( 3 ) rasika; sahRdaya saheja (she) vi0 alpa; thor3A; tanika ( 2 ) a0 dekhiye 'sahaja' [ jarAsA; kucha sahejasAja (she) vi0 (2) a0 thor3AsA; saheje (saha) a0 AsAnIse; saralatA se sahela (s) vi0 sarala; AsAna; sahala (2) strI0 manabahalAva ke lie bhramaNa; saira (3) manakI mauja; AnaMda sahelagAha (shaeN) strI0 saira karanA; mauja ur3AnA yA usakA sthAna; sairagAha; ramaNIya sthAna - sahelAI (shaeN) strI0 AsAnI; sugamatA sahelANI ( sa ) vi0 (2) puM0 sailAnI; AnaMdI; manamaujI sahelaM (s) vi0 AsAna; sahala saheluMsaTa (saha) vi0 bilakula AsAna sahevAyuM (sheM) a0 kri0 'sahevuM' kA karmaNi; sahA jAnA [ bardAzta karanA sahevaM (s) sa0kri0 sahanA; jhelanA ; sahyabheva puM0 karmavAcya [vyA. ] saLa puM0 silavaTa ; zikana; salavaTa ( 2 ) char3IkI coTakA dAg2a; sA~Ta saLaka strI0 zUla (darda) For Private and Personal Use Only
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saLakarI 501 saMkela saLakarI strI0 choTI tIlI; salAI; ubhAranA; uttejita karanA (2) zalAkA (2) [lA. ukasAhaTa;uttejana / cir3hAnA; khijhAnA(3)cir3hAneke lie [-karavI-ubhAranA; uttejita karanA.] u~galI Adise chUnA; cher3anA.] saLakarDa na0 zalAkA; choTI salAI. saLekhama na0 jukAma saLakavaM a0kri0 jarAsA hilanA; kula- saLo puM0 ghunanA; kIr3e laganA bulAnA (2) khAnekI tIvra icchA honA; saMkaDAmaNa (-NI) strI0 jagahakI taMgI; hokA honA (3) zUla uThanA saMkIrNatA; kuzAdagIkA na honA (2) saLako puM0 dekhiye 'saLaka' (2) tIvra muzkila ; saMkaTa [preraNArthaka icchA; lAlasA [jalanA saMkaDAva sa0 kri0 'saMkaDAvu' kA saLagavaM a0kri0 sulaganA; silaganA; saMkaDAvaM a0kri0 simaTanA; sikur3anA; saLavaLavU a0 kri0 jarA-jarA hilanA; taMga jagahameM dabanA(2)jagahakI saMkIrNatA aMgar3AI lenA;kulabulAnA(2)zarIra para sahana karanA (3)saMkaTa, bhIr3a par3anA; kIr3A reMganekAsA bhAva utpanna honA(3) saMkaTameM phaMsanA [lA.] kucha karaneke lie AmAdA, tatpara ho saMkaDAza strI0 taMgI; saMkIrNatA;jagahakI jAnA [bulAhaTa taMgI (2) saMkaTa; muzkila taLavaLATa puM0 hilanA-DulanA; kula saMkalpa puM0 saMkalpa; irAdA; icchA; prayo jana (2) nizcaya; saMkalpa (3) koI saLavaM a0kri0 dhuna dvArA khAyA jAnA; ghunanA; ghuna laganA dhArmika kRtya karanekI pratijJA; saMkalpa saLaMga vi0 jisameM jor3a na ho; jo (4) kalpanA; vicAra; saMkalpa; trk| bIcamase jur3A humA na ho; akhaMDa; [-UThavo=kalpanA uThanA;jImeM AnA; aTUTa; avicchinna (2) a0 lagAtAra; dhuna bNdhnaa| -karavo-nizcaya karanA; barAbara; binA ruke ThAnanA (2) pratijJA karanA; niyama saLaMgasUtra vikramabaddha; silasilevAra; bnaanaa| mUkavo pratijJA lenA(2) avicchinna ; eka sUtra meM jor3A huA nizcaya karanA (3)AzA chor3a denA.] saLiyo puM0 char3a (dhAtukA); sIkhacA; saMkaLAvaM a0kri0 'sAMkaLavU'kA karmaNi, lohekI tIlI saMkalita honA; saMlagna honA; (jaMjIrasaLI strI0 shlaakaa;slaaii|[-aapvii ke AMkar3oMkI taraha)jur3A huA honA = ubhAranA; uksaanaa| -karavI% saMketa puM. pahalese kI huI gupta yojanA naTakhaTI karanA; cher3anA.] (2) izArA; iMgita; cihna; saMketa (3) saLIsaMco puM0 [lA.] bhale-bure upAya; saMketa sthAna; saMketa (4) zarta ; saMketa yukti-prayukti (2)ukasAhaTa uttejanA (5)saMketavAkya ; sAMketika zabda [vyA.] saLekaDI strI0, (-1) na0 dekhiye saMkela, sakri0 sameTanA; baToranA; 'saLakaDI Adi taha karake rakhanA (jAjima Adi); saLekhI strI0 dekhiye 'saLakaDI' sakelanA [pa.] (2)baMda karanA; sakesaLelaI na0 dekhiye 'saLakaDu' |[-krvN ranA [pa.] For Private and Personal Use Only
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMkoca 502 saMgharavaM saMkoca puM0 saMkoca; taMgI; kamI; saMkI- saMgaThana na0 saMghaTana; saMgaThana rNatA (jagaha, cIz2a AdikI) (2) saMgati strI. saMgati; saMyogaH milana hicakicAhaTa; jhijhaka ; saMkoca (3) (2) mela; saMgata (3) sAtha; sohalajjA; zarma; saMkoca (4) muMdanA; bata; saMgati (4) pUrvApara saMbaMdha (5) baMda honA (netrakA);saMkoca (5) bhaya 'simeTrI'; saMgati saMkocavU sakri0 mUMdanA; sikor3anA saMgatidoSa puM0 suhabatakA burA asara (2) maryAdita karanA, saMkucita karanA; saMgAtha puM0 saMga; sAtha; mArgakA sAtha sikor3anA saMgAthI vi0 (2) puM0 sAthI; saMgI; saMkodhAvaM a0kri0 'saMkoca'kA karmaNi, hamarAha [puM0 sAthI, suhabatI, saMgI saMkucita honA; muMdanA; sakucAnA [pa.] saMgI vi0 sAtha karanevAlA; saMgI(2) (2)jhijhakanA hicakanA sakucAnA[pa.] saMgIna vi0 saMgIna; pattharakA banA saMkoDa, sa0 kri0 saMkucita karanA; huA(2)majabUta; saMgIna (3)strI0 sikor3anA; (2) baToranA saMgIna; 'beyoneTa' saMkoraNI strI0 ukasAnekI kriyA saMgamaramara puM0 saMgamaramara [[pa.] saMkora, sa0 kri0 ghusAnA; Age sara saMgraha sakri0 saMgraha karanA; saMgrahanA kAnA; ukasAnA; jyAdA ghuser3anA saMgrahasthAna, saMgrahAlaya na0 ajAyabaghara; .(2)prajvalita karanA; bhar3akAnA (3) ukasAnA; uttejita karanA (4)dekhiye saMgrahasthAna; 'myUjiyama' 'saMkeladhuM' saMgha puM0 saMgha; samUha; dala (2) tIrthasaMkhyAbala (-)na0 saMkhyAoMse milane yAtriyoMkA samUha (3) saMghaTita aura vAlI yA paidA honevAlI sammilita vyavasthita samUha; saMgha; udA0 'yuvakazakti; saMkhyAbala sNgh'| [-kADhavo = tIrtha-yAtriyoMkA saMkhyAvAcaka vi0 saMkhyAvAcaka [vyA.] samUha lekara calanA (2) (vyaMgyameM) saMkhyAvRttivAcaka vi0 AvRttivAcaka (kisIke) pAsa kucha nahIM hai yaha saMkhyAvAcaka (vizeSaNa); udA. 'bevaDu' jatAnA; pola khula jAya aisA karanA saMkhyAsamUhavAcaka vi0 samUhavAcaka (3) DhoMga rcnaa| -kAzIe javo, saMkhyAvAcaka (vizeSaNa); udA0 'paMcaka, pahoMcavo= icchita prayojanakA siddha saikuM vyA.] honA; kAma honA.] saMkhyAMzavAcaka vi0 apUrNAkabodhaka saMghabaLa na0 saMghazakti * saMkhyAvAcaka (vizeSaNa); udA0 adhu' saMgharaNI strI0 saMgrahaNI saMga puM0 saMga; saMyoga; milana (2) saMgharavaM a0 kri0 jamA karanA; ekatra saMparka; saMbaMdha; saMga (3) suhabata; karanA; saMgraha karanA ; saMgrahanA [pa.] saMgati; sAtha; saMga (4) Asakti; (2) hifAjatase rakha chor3anA (3) saMga (5) maithuna ; saMgati kisIko apane aMdara samAviSTa karanA; saMgaTo puM0 mizraNa; saMyoga; milAvaTa apanAnA; milAnA; rakhanA For Private and Personal Use Only
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMdarbha saMgharAkhora 503 saMgharAkhora vi0 z2arUratase jyAdA saMgraha saMco puM0 yaMtra; kala (2) dekhiye 'saMca' karanekI vRttivAlA; saMgrAhaka ; parigrahI (3) sTava saMgharAkhorI strI0 saMgrAhaka-vRtti saMcoro puM0 pApar3AkhAra saMgharo puM0 saMgraha; saMcaya; parigraha saMjApa(-ba) puM0 saMjAfa; goTa; kinArA saMghADiyo puM0 kharAdI saMjIvana na0 punarjIvita karanA;saMjIvana saMghADo puM0 kharAda saMjIvanI strI0 saMjIvanI (auSadhi) saMghAta puM0 sAtha; saMga (2) jamAva; bhIr3a; (2) saMjIvanI-vidyA jatthA; samUha; saMgha (3) AdhAta; saMjoga puM0 saMyoga; saMjoga; milana pITanA; saMghAta (4) a0 sAtha ; saMga; (2) daivayoga; saMyoga; ittafAqa (3) sahita ; udA0 'konI saMghAta gayo?' paristhiti saMghAtI vi0 (2) puM0 sAthI; saMgI saMjogavazAt a0 daivayogase ; ittafAqan saMghAte a0 sAtha; saMga. saMDAsa puM0.; na0 saMDAsa; pAkhAnA saMgheDo puM0 dekhiye 'saMghADo'; kharAda saMDova, sakri0 zarIka karanA; phaMdemeM saMca puM0 gupta pecadAra racanA yA banAvaTa lAnA; ghasITanA; phA~sanA (2) dIvAra yA piTArI AdimeM banAyA saMDovAvaM a0kri0 saMDova' kA karmaNi huA gupta khAnA yA AlamArI saMta vi0 sAdhu; pavitra (2)puM0saMta;sAdhu saMcaravU a0 kri0 calanA; calatA bananA; saMtati strI0 saMtati; bAla-bacce; saMcaranA [pa.](2)bhItara ghusanA;vyApta aulAda (2) phailAva; vistAra; saMtati honA;phailanA(3)sakri0 saMcaya karanA; (3)paraMparA; avicchinnatA; saMtati saMcanA [pa.] (4) khaparailoMkI pheravaTa saMtatiniyamana na0 saMtati-nirodha karanA [mehanatAnA saMtaraM na0 saMtarA saMcarAmaNa na0,(-NI) strI0 pheravaTakA saMtalasa strI0 gupta maMtraNA; masalahata saMcarAva, sakri0 'saMcara' kA preraNA- saMtAkukaDI strI0 eka . khela; A~kharthaka (2) pheravaTa karAnA micaunI karanA saMcaveM sakri0 ikaTThA karanA; jamA, saMtADavU sa0 kri0 chipAnA; Ar3ameM saMcaya karanA;saMcanA[pa.](2)gaDDa banAnA saMtApavaM sa0 kri0 pIr3A, kaSTa denA; saMcaLa puM0 saMcala ; soMcara namaka; kAlA satAnA; saMtApanA [pa.] namaka saMtAeM a0 kri0 chipanA; chupanA saMcAra puM0 phailanA;prasAra; saMcAra (2) saMtokhaq sa0 kri0 saMtuSTa karanA; rAjI calAnA ; Age bar3hAnA;preraNA karanA; karanA vajana saMcAra (3)gamana; saMcAra; bhramaNa (4) saMtolo puM0 bAradAnake sAthakA kula sUryakA dUsarI rAzimeM praveza; saMcAra saMtrI puM0 saMtarI; paharedAra; sNtrii| saMcAravaM sa0 kri0 khaparailoMkI pheravaTa, saMdarbha puM0 saMdarbha ; manakA Adi pironA; pherorI karanA (2) DAlanA; sIMcanA vyavasthita karanA (2) ekatra karanA; saMcAro puM0 pheravaTa karanevAlA saMkalana karanA; saMdarbha (3)Age-pIcheke For Private and Personal Use Only
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMdarbhagraMtha arthakA saMbaMdha; saMbaMdha-nirvAha; saMdarbha (4) racanA (5)prabaMdha, nibaMdha Adi graMtha; saMdarbha [repharansa' saMdarbhagraMtha puM0 Akara graMtha ; 'buka oNva saMdeza puM0 saMdeza; khabara; saMvAda. saMdezaro puM0 punnAga per3a; siddhezvara / saMdezo puM0 dekhiye 'saMdeza'; khabara saMdeha puM0 saMdeha; zaMkA; vahama (2) eka aryAlaMkAra; saMdeha / [-ANavo, 1 lAvavo = saMdeha krnaa| -paDavo, mAM paDavaMzaka par3anA; zaMkA honA.] saMghADavaM sa0 kri0 do cIz2oM, Tukar3oMko eka dUsareke sAtha cipakAnA, milAnA, sInA Adi; jor3anA; TAMkanA saMdhi puM0; strI0 saMdhi; saMyoga; mela (2) vaha jagaha jahAM do cIjeM yA do Tukar3e jur3eM; saMdhisthAna; jor3a (3) sulaha; saMdhi; mela; samajhautA (4) z2arUratakA vakta; ar3I; parivartanakAla (5) yugAMta-kAla; saMdhi (6) saMdhi [vyA. (7) nATakakI eka saMdhi (8) seMdha; saMdhi saMdhikALa puM0 do yugoM yA viziSTa kAloM ke bIcakA samaya,yugAMta-kAla,saMdhivelA saMdhivA puM0 gaThiyA; saMdhivAta saMdhU vi0 saba; sArA saMghe a0 sarvatra; saba jagaha saMpa puM0 aikya; mela saMpavU a.kri0 mela karanA; ekA karanA - saMpADavU sa0 kri0 prApta karanA; pAnA saMpI (laM) vi0 mela-jolavAlA; milanasAra; melI saMpeTavU sa0 kri0 dekhiye 'sameTavU' saMpataraM na kisIko pahu~cAneke lie sauMpI gaI cIz2a saMbhALa saMbaMdha puM0 saMbaMdha; yoga; mela; saMparka saMyoga; saMga ; saMsarga (2)ma~ganI; sagAI (3)maitrI; paricaya; saMbaMdha; pahacAna; riztA (4)chaThA kAraka; saMbaMdha[vyA.] / [-joDavo, bAMdhavo = nAtA jor3anA.] saMbaMdhI vi0 saMbaMdhI; se saMbaddha ; saMbaMdha rakhanevAlA (2) riztedAra; 'sagA; saMbaMdhI (3)a0ke bAremeM, viSayameM saMbo puM0 samUha; samudAya; samavAya saMboSavaM sa0 kri0 saMbodhana karanA; ko lakSya karake bolanA (2) samajhAnA; saMbodhanA [pa.] saMbhava puM0 saMbhava; zakyatA; mumakina honA; saMbhAvanA (2) mUla; kAraNa; hetu; saMbhava (3) utpatti; janma; saMbhava / [-yavo paidA honA; utpanna honaa| -hovo %= mumakina honA; zakya honA.] saMbhava a0kri0 utpanna honA; bananA; saMbhavanA pa.] (2) ho sakanA; saMbhava honA; saMbhavanA [pa.] saMbhaLAva, sa0 kri0 'sAMbhaLavU' kA preraNArthaka ; sunAnA(2)pratyuttara denA; kharI-khoTI sunAnA yA gAlI denA; sunAnA [sunA jAnA saMbhaLAvU a0kri0 'sAMbhaLavU' kA karmaNi, saMbhAra puM0 saMbhAra; sAja-sAmAna; upakaraNa (2) sarakArI yA acArameM bharanekA masAlA saMbhAraNuM na yAdagAra; nizAnI saMbhAra sa0 kri0 yAda karanA; smaraNa karanA; sa~bhAranA [pa.] saMbhAriyuM vi0 masAlA bharA huA (2) na0 masAlAbharI tarakArI saMbhALa strI0 saMbhAla ; dekha-rekha; khabara (2) poSaNAdikA bhAra; pAlana; For Private and Personal Use Only
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMbhALavaM rakSI sAra-saMbhAla / [ nIce = -kI dekharekha meM ( 2 ) - ke AzrayameM, zaraNameM / - rAkhavI, levI = saMbhAlanA; rakSA, 'pAlana karanA; khabara lenA; roka-thAma karanA. ] saMbhALavaM sa0 kri0 sa~bhAlanA; rakSA karanA; hifAz2atase rakhanA; jatana karanA; dekha-bhAla karanA (2) (kisI kAmakA) bhAra uThAnA; z2imme lenA; calAnA; nibAhanA (3) apaneko z2abta karanA; saMyata karanA; sa~bhAlanA (4) a0 kri0 sa~bhalanA; sAvadhAna yA hoziyAra rahanA; bekhabara na rahanA; coTa Adise bacAva karanA saMmata vi0 sammata; sahamata ( 2 ) mAnA huA; svIkRta; pasanda; sammata saMmati strI0 sammati; sahamati; svIkRti; anumati saMmAna na0 sammAna; Adara-satkAra ( 2 ) pratiSThA; gaurava saMmAnakAriNI vi0 strI0, saMmAnakArI vi0 sammAna karanevAlA; AdarasatkAra karanevAlA saMmAnita vi0 sammata; mAnA huA (2) sammAnI; jisameM sammAnakA bhAva ho saMmAnya vi0 sammAnya; AdaraNIya saMmizraNa naM0 sammizraNa; milAvaTa saMmukha vi0 sammukha; jo sAmane ho ( 2 ) - kI ora pravRtta; abhimukha; sammukha ( 3 ) a0 sAmane; samakSa ; sammukha saMyukta vi0 saMyukta ; jur3A huA; milA huA; saMbaddha (2) anekoMne milakara kiyA huA saMyuktakriyApada na0 saMyukta kriyA 505 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMsAra saMyoga puM0 saMyoga ; milana; mela (2) saMbaMdha; saMyoga (3) samAgama; sAtha; saMgati ( 4 ) mizraNa; saMyoga ( 5 ) paristhiti [ bhUDamarUmadhya saMyogI bhUmi (mI) strI0 saMyogabhUmi; saMvata puM0 saMvat; vikrama saMvat ( 2 ) usakA koI bhI varSa ; saMvat saMvanana na0 saMvanana; vazameM karanekI kriyA ( 2 ) prema karanA; prema karake vazameM karanekA yatna saMvara sa0kri0 DhakanA; vyApta karanA; chipAnA (2) sameTanA; baToranA (3) rokanA ; nigraha karanA savAla saMvAda puM0 saMvAda; vArtAlApa ; javAba; bAtacIta (2) carcA; saMvAda; bahasa ( 3 ) mela honA; ekatA ( 4 ) sahamati; saMvAda ekarAya honA saMzaya puM0 saMzaya; saMdeha; zaka ( 2 ) dahazata; bhaya Zui saMzodhaka puM0 AviSkAraka; nayI khoja karanevAlA ( 2 ) zuddha-sAfa karanevAlA; saMzodhaka saMzodhana na0 saMzodhana; zuddhi ( 2 ) khoja; zodha; anveSaNa; AviSkAra saMzodhavaM sa0 kri0 saMzodhana karanA saMsAra puM0 saMsAra; jagat; duniyA; sRSTi ( 2 ) mAyAjAla ; laukika prapaMca; saMsAra ( 3 ) AvAgamana; janma-maraNa; saMsAra (4) gRhasthI ; saMsAra / [ -taravI - duniyAdArIke vyavahArameM se pAra utara jAnA ( 2 ) pAra utaranA; bhavabaMdhana se chuTakArA pAnA; taranA / no vA vAvI = saMsArake dUsare logoM kI taraha AcaraNa karane laganA; duniyAke taura-tarIke apanA lenA; duniyA For Private and Personal Use Only hai
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMsAravyavahAra 506 sAgamaTuM dArIkI havA lgnaa| -mAMDavo, mAM sAkaTI(-ThI)strI0,(-)na0,(-To) paDavU = zAdI karanA; ghara basAnA.] puM0 sAgaunakA laMbA moTA ballA saMsAravyavahAra puM0 duniyAdArI sAkara strI0 misrii| [-porasavI, saMsArasudhAro puM0 sAmAjika sudhAra; vATavI, nA ravA pIrasavA, vALI jIbha samAja-sudhAra karavI = cApalUsI, khuzAmada karanA.] saMsArI vi0 saMsAra-vyavahAra-saMbaMdhI; sAkariyo puM0 phUlake madhukA TapakanA; sAMsArika, duniyAdArI-saMbaMdhI; saMsAra parAgakA cUnA (2) cInI car3hAyA kA (2) duniyAdAra; lokavyavahArameM huA canA cinA kuzala ; saMsArI (3) saMsArameM pha~sA sAkariyo caNo puM0 cInI car3hAyA huA huA; duniyAdAra; saMsArI sAkSara vi0 (2) puM0 sAkSara; par3hAsaMskAra puM0 saMskAra; zuddha-sAfa likhA; zikSita (3) zikSita; vidvAna karanA (2) sudhAranA; saMskAra (3) (4) lekhaka; sAhityakAra sajAnA; saMskAra(4)vAsanAoM, karmoM sAkSarI vi0 sAhityakAra-saMbaMdhI (2) AdikI manapara par3I huI chApa ; saMskAra kaThina zabdArthavAlI (racanA) (5) zikSA, upadeza, saMgati AdikA sAkSI puM0 (apanI) A~khoM dekhanevAlA; mana para par3A huA prabhAva ; saMskAra(6) sAkSI (2) gavAha; sAkSI pUrvajanmake kRtyoMkA phala; saMskAra sAkSI strI0 sAkSI; sAkSya'; gavAhI; (7) aMtyeSTi kriyA; mRtaka-karma; gavAhakA bayAna / [-ApabI, pUrabI = saMskAra(8)dvijAtiyoMke zAstravihita gavAhI denA (2) samarthana karanA.] 16 kRtya ; saMskAra (9)par3hAI; shikssaa| sAkSIdAra puM0 gavAha; sAkSI [-karavo-zuddha karanA (2) sajAnA; sAkSIbhUta vi0 sAkSIbhUta; jisane svayaM vyavasthita karanA / mAthe saMskAra vItavA dekhA ho = sirapara Afata AnA; saMkaTa AnA.] sAkha strI0 sAkha; gavAhI; sAkSI saMsthAna na0 choTA rAjya; riyAsata sAkha strI0 DAlakA pakA huA phala; (2) upaniveza; 'kolonI' TapakA (Ama) saMsthAnavAsI vi0(2)puM0 upanivezameM sAkha strI0 caukhaTake AdhAra para basanevAlA, upanivezavAsI, upanivezI laganevAlI do khar3I lakar3iyA~; sAha saMharavU sa0 kri0 ekatra karanA; saMgraha (2) [lA.] A~gana; cauka karanA; saMharaNa (2)loTA lenA (maMtrase sAkhapa(-pA)DozI puM0 hamasAyA,par3osI bANa Adi); saMharaNa (3)nAza, saMhAra sAkhI strI0 do caraNoMkA eka prakArakA karanA; saMhAranA [pa.] dohA yA pada, sAkhI (2) gaz2ala, lAvanI sAikala strI0 sAikila'; bAisikila yA garabImeM AnevAlI svara AlApakara sAIsa puM0 sAIsa gAyI jAnevAlI choTI paMktiyA~ sAkaTama vi0 sAre kunabeko-saparivAra sAga puM0 sAgauna; sAgavana diyA huA (nyotA) sAgamaTuM vi0 dekhiye 'sAkaTama For Private and Personal Use Only
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAgarIta sAgarIta (-ba) puM0 puThavAla; sAthI (khAsakara bure kAmoMmeM sahAyaka ) sAgavAna na0 sAgaunakI lakar3I sAgucokhA, sAgudANA puM0 ba0 va0 sAgUdAnA, sAbUdAnA [ barIkA cUnA sAgameLa puM0 chAnA huA bArIka cUnA; sAca na0 satya sAcakaluM vi0 sA~calA; satyavAdI; ImAnadAra, saccA, niSkapaTa sAcamAca vi0 saccA yathArtha; ThIka (2) a0 sacamuca vastutaH sAvaNa (pI) strI0, ( - jaM) na0 sa~bhAla; dekhabhAla ; rakSA; pAlana-poSaNa sAcava sa0 kri0 sa~bhAlanA; rakSA karanA; pAlana karanA; vyavasthA karanA sAcAI strI0 sacAI ; satyatA, saccApana sAcAboluM vi0 saca bolanevAlA; saccA sAdhuM vi0 satya; saca ; kharA; jaisA ho vaisA (2) saccA vizuddha; kharA; asalI; jo naqalI na ho; udA0 'sAdhuM motI' (3) saca bolanevAlA; saccA ( 4 ) vacana pAlanevAlA, satyavAdI sAcaMjaThaM vi0 jhUTha-saca saca - jhUTha (2) na0ukasAnA; ubhAranA / [sAcAM jUThAM karavAM = jhUTha-saca jor3anA; ubhAranA . ] sAce a0 sacamuca vAqaI; nissaMdeha (2) ucita rItise; yathArthataH sAcesAcuM vi0bilakula saca; yathArtha sAja puM0 sAz2a;sAmAna; Avazyaka sAmagrI (2) siMgAra; vastrAbhUSaNa; sajAvaTakI sAmagrI ; sAz2a (3) ghor3eko sajAnekA sAmAna; sAja / [ -mAMDavI = ghor3eko savArIke lie taiyAra karanA. ] sAjana ( 0 mahAjana) na0, sAjaniyA puM0 507 sATe ba0va0 varayAtrAmeM zAmila honevAle loga; barAtI sAjasaraMjAma, sAjasAmAna puM0 sAjasAmAna; Avazyaka cIz2a - vastu sAjido puM0 sAja bajAnevAlA,sAjidA; saparadAI (tabalacI yA sAraMgiyA ) sAjIkhAra puM0 sajjIkhAra; sajjI sAjuM vi0 taMdurusta ; svastha ; caMgA ( 2 ) jo TUTA huA na ho; sAbita; sAbUta; akhaMDa [ bhalA-caMgA sAjuMtAguM vi0 tAz2A aura nirogI; sAjuMsama, sAjUMsamuM vi0 taMdurusta; nirogI (2) bilakula sAbita; jo jarA bhI TUTA huA na ho; akhaMDa sATako puM0 camar3e kI paTTI bA~dhakara banAyA huA cAbuka yA kor3A; saTAkI sATamArI strI0 dekhiye 'sAThamArI' sATavabuM sa0kri0 mUlya ThaharAnA; lagAnA (dAma) (2) kharIdanA (3) zarta, iqarAra, pratijJA karanA [ lenA sATavaM sa0kri0 mUlya ThaharAnA (2) mola sATAkhata na0 pratijJApatra ; iqarAranAmA sATatikhaDAM na0 ba0 va0 kanyAke badalemeM kanyA denekA vyavahAra yA birAdarI ke tIna vyaktiyoMkA Apasa meM kanyAkA lena-dena karanekA vyavahAra sATI strI0 zarta : pratijJA; vAdA; udA0 'teM ramatamAM dAna ApavAnI sATI karI hatI' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sATuM na0 pratijJA; qaula ; zarta ; qarAra ( 2 ) mUlya ThaharAnA (3) pezagI ; bayAnA (4) mAlake badale meM mAla yA kanyAke badalemeM kanyA denA (5) badalA; muAvajA sAtekhaDuM na0 dekhiye 'sATAMtekhaDAM' sATe a0 badalemeM; evaz2ameM For Private and Personal Use Only
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAToga 508 sAyavo sAToDI strI0 punarnavA; gadahapUranA; pIq = khUba soca-samajhakara kadama sATI (vanaspati) utthaanaa| pAMca thavI, vItavIpeTameM sAToDImULa na0 punarnavAkA mUla har3abar3I par3anA; bahuta ghabarAnA (2) sAToDo puM0 eka vanaspati musIbata A par3anA; AsamAna ttuuttnaa| sATha (8,) vi0 sATha; 60 -peDhI uthalAvavI, -peDhInA copaDA sAThamArI strI0 jaMgalI pazuoMko ukelavA=bItI huI bAteM nikAlakara ukasAkara lar3AnekA tamAzA (2) gAliyA~ denA; gar3e murde ukhAr3anA; bahuta lar3AI; TaMTA lA.] niMdA karanA; pAnI pI-pIkara kosanA / sAThI strI0 sATha sAlakI Ayu; -pherA garaja hovI = koI cArA na bur3hApA (2) sATha varSakA aMtara, samaya honA; atyaMta garajamaMda honaa| -maNa ne yA avadhi / [sAThe hAtha ghAlavA = khUba savAzera- kALaju = pattharakI chAtI; bUr3hA ho jAnA; saThiyAnA.] ghora saMkaTa meM bhI na DiganevAlA dila: sAThI strI0sATha dinameM pakanevAlA eka maz2abUta dila (2)khUba sAvadhAna / sAte dhAna yA jvAra; sAThI (dhAna) avatAra = janmajanmAntarameM / sAte sADanIza (-sa) vi0 saiMtIsa; 37 ghoDe sAthe caDaq=eka sAtha aneka farz2a sADalo puM0 striyoMkI dhotI; sAr3I adA karanekA jimmA lenA.] [khela sADA (Da') vi0 Adheke sAtha; saaddh'e| sAtatALI strI0 daur3akara khelanekA eka [-traNa ghaDInuM rAja = kSaNika sukha yA sAtabhAI puM0 sAtabhAI;satabhaiyA (pakSI) sattA; cAra dinakI caaNdnii| -sAta sAtama strI0 saptamI (tithi) vAra paravaDavU = ThIka pusAtA honA.] sAtamuM vi0 sAtavA~ / [sAtame AsamAne sADAbAra (DA')strI0 [lA.g2araz2a; paravA javU, caDavU, pahoMcavU = mijAja sAtaveM sADI (DI') vi0 dekhiye 'sADA' / AsamAna para honA; bahuta ghamaMDa bar3ha sADI strI striyoMkI kImatI dhotI (2) jAnA.] striyoMkI dhotI; sAr3I sAtavo puM0 sattU; satuA sADIbAra (DI')strI0dekhiye 'sADAbAra' sAtaLo puM0 eka per3a; chativana; saptaparNa sADIsAtI (DI') vi0 sAr3hesAtI sAtoDiyuM na0 eka khela sADu(bhAI) (Du') puM0 sAr3ha sAtha puM0 sAtha ; saMga ; suhabata (2) sahasADha(bhAI) (Dhu') puM0 sAr3ha kAra (3) a0 sAtha sANakuM na0 bar3A sakorA (2) bhikSApAtra sAtharo puM0 ghAsakA bichaunA; payAlakA sANazI (-sI) strI0 sa~r3asI bichaunA; sAtharI [pa.] (2) kuzakI sANaso puM0 sa~r3asA (2)pakar3a; pha~sAva; caTAI; sAtharI (3)maraNAsanna vyaktike kAbU (3) saMkaTa; muzkila [lA.] lie gobarase lIpakara banAyA huA sAta vi0 sAta; 7 / [-gaLaNe gALavaM = caukaa| [sAthare suvADaq=maraNAsanna khUba socanA; khUba vicAra karanA;chAna- vyaktiko cauke para sulAnA. bIna krnaa|-glnne gALIne pANI sAthavo puM0 dekhiye 'sAtavo'; sattU For Private and Personal Use Only
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAvaLa 509 sASu sApaLa strI0 jAMgha; rAna; Uru sAdhanA karanevAlA; tapasvI ; sAdhaka / sApiyo puM0 svstik;sthiyaa[p.][]| [-bAdhaka kAraNo-pakSakI aura usake [sAthiyA pUravA = A~ganameM svastika vipakSakI dalIleM.] AdimeM raMga bharanA; cauka pUranA.] sAdhana na0 siddha karanA; pUrA karanA; sAthI puM0 sAthI; sahAyaka; madadagAra sAdhanA; sAdhana (2)sAdhana; aujAra; (2) khetIke lie rakhA huA naukara sAmagrI; upakaraNa (3) upAya; sAdhana; sAye a0 sAtha; sahita; saha jariyA; yukti (4)tapa,saMyama,upAsanA sAthelAguMa0 sAtha-sAtha ; ekasAtha (2) Adi Izvara-prAptike sAdhana (5)hetu; bilakula; tamAma; samUcA sAdhana sAda puM0 AvAja; pukAra; svara (2) sAdhanabhUta vi0 sAdhanarUpa banA huA cIkha; cillaahtt| [-UghaDavo % sAdhanasamRddhi strI0 sAdhanoMkI vipulatA AvAja khulanA; galA khulanA / -karavo sApanI strI0 samatala jAnanekA rAja= hAMka denA; jorakI AvAjase bar3haIkA eka aujAra; sAdhanI bulAnA; AvAz2a denaa|-devo javAba sASavaM sakri0 sAdhanA; siddha karanA; denaa| nIkaLavoAvAz2a niklnaa| pUrA karanA(2)pramANita karanA;sAbita -pADavo= DhiMDhorA pITanA; munAdI karanA; sAdhanA (3)(dava, maMtra Adiko krnaa| -besavo= galA baiTha jAnA.] vazameM karaneke lie) sAdhanA karanA(4) sAdara vi0 phuTakara (2) sArvajanika; apane anukUla karanA; vazameM karanA; sabake lie khulA huA ['sAdaDo' sAdhanA (5) zabdakA siddha rUpa kina sAdara strI0, (-Diyo) puM0 dekhiye pheraphAroMse huA yaha batAnA (6) sAvarI strI0 caTAI (avasara yA mokrese) lAbha uThAnA; sAdaDo puM0 arjunakA per3a; kakubha prApti karanA; kAma nikAlanA sAdAI strI0 sAdagI; sAdApana sAdhAraNa vi0 sAdhAraNa; mAmUlI; Ama; sAIM vi0jisameM tar3aka-bhar3aka, dikhAvA, sAmAnya (2) madhyama; na bahuta, na fajUlakharcI, jaTilatA, milAvaTa, daMbha kama; ausata darajekA; sAmAnya; na yA kRtrimatA na ho; sAdA (2) jisa bar3hiyA, na ghaTiyA (3) samAna; jo para raMga, chApa, sTAMpa, TikaTa yA likhAI saba para lAgU ho; sAdhAraNa na ho; korA; sAdA (kAg2aja) (3) sAdhAraNa avayava puM0 samApavartaka; sAdhAraNa (qada); AsAna; srl| 'kaoNmana phekTara' ga.] [mAvI keva = sAdI kaida; kaida mahaja.] sAghu vi0 sAdhu; bar3hiyA; uttama (2) sAvaka vi0 sAdhaka; kAryakI siddhimeM dhAnika; dharmaparAyaNa; sadAcArI; sAdhu upayogI (2)sAdhaka; siddha karanevAlA (3) [vyA.] ziSTa; sAdhu (zabda; (3) siddha karanekA prayatna karanevAlA bhASA)(4)(samAsake aMtameM) siddha (4) maMtrabalase bhUta-pretAdiko siddha karanevAlA; sAdhaka; udA. 'svArthakaranevAlA;sAdhaka (5)puM0 (mokSakI) sAdhu; takasAdhu' (5)puM0 sAdhu-puruSa; For Private and Personal Use Only
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAna sAdhu ( 6 ) tyAgI ; muni; saMta ; vairAgI ( 7 ) a0 zAbAza; dhanya; sAdhu-sAdhu sAna strI0 zAna; chaTA sAna strI0 izArA; saMketa; saina; A~khakA saMketa (2) samajha ; akla ( 3 ) svamAna zAna (4) na0 rehana; giravI / [ -karavI = izAre karanA; A~khase saMketa karanA / mAM kahevuM = izArese kahanA ; sainase kahanA / -mAM mUkavaM: giravI rakhanA; rehana rakhanA / -mAM samajAvavuM = izArese samajhA denA; thor3e samajhA denA. ] sAnI strI0 talate samaya tAImeM bacA huA cUrA (2) pere yA kUTe hue tilakA telayukta cUrA; tilakuTa ( 3 ) rAkha; bhasma sAnukUla (-) vi. anukUla; sahAyaka sApa puM0 sA~pa, sarpa / [ - utAravo = sA~pa utAranA | kADhavo = ( sa~perekA ) sA~pa - ko tamAzeke lie bAhara nikAlanA (2) kAmakI dhUma meM dUsarA kAma le AnA yA bAdhA khar3I karanA / -che ke gho che = kyA hai, yaha nizcita nahIM kiyA jA sakatA / -nA ke ghonA bhaNAvavA = bahuta tarIqoMse samajhAnA / -no bhAro = jokhima; balA; hAnikara, kaSTakara cIz2a; sA~poMkA sirapara liyA huA piTArA (2) khUba DAhI, IrSAlu vyakti; sA~pakA baccA / sApe chachUMdara gaLavaM = sAMpa-chachUMdarakI gati yA dazA honA; dvividhAmeM honA . ] sApaNa (-NI) strI0 sA~pina; sAMpakI [ sa~polA sApoliyUM na0 choTA sA~pa (2) poA; sApha vi0 sAfa ; svaccha, nirmala (2) jisameM maila na ho; jisameM kA~Te - kaMkar3a mAdA 510 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAbU na hoM; ma~jA huA; sAfa ( 3 ) samatala ; barAbara; sAfa (4) jisameM maila, burAI, kapaTa na ho; nirdoSa; sAfa; niSkapaTa; sAfadila (5) spaSTa; doTUka; sAfa (6) a0 sAfa, khule taurase; spaSTa rUpase / [ -kara, karI devUM = ur3A denA; kharca kara DAlanA; kucha bAqI na chor3anA; sAfa karanA; saba khA-pI DAlanA (2) mAra DAlanA; sabako qhatama kara denA; kisIko jIvita na chor3anA; sAfa karanA. ] sApha sApha vi0 bilakula sAfa (2) a0 sAfa-sAfa ; spaSTataH ( 3 ) sAfa dilase sAphasUpha vi0 sAfa nirmala; svaccha ; sAfa-sutharA ( 2 ) strI0 safAI; jhAr3apoMcha (3) kAmakAjameM safAI; phuratI; caturAI, safAI (4) puM0 DaMDakI kasaratakA eka prakAra sAphasUphI strI0 safAI; jhAr3a-poMcha sAphI strI0 cilama pInekA kapar3A, sAphI. sAphI strI0 zekhI; bar3AI (2) vi0 binA kamIzanakA ; jisameM baTTA, dalAlI na milI ho; kevala ; khAlisa sApho puM0 sAfA; mureThA sAbaduM vi0 sArA; pUrA ; tamAma ( 2 ) sajja ; laisa ; taiyAra (3.) svastha ; tanakara sAbara na0 sAbara; sA~bhara hirana sAbarrAzagaDuM, sAbarrAzaguM, sAbarazIMgaDuM, sAbarazIMguM na0 sAbarakA sIMga sAbAza (-zI) dekhiye 'zAbAza' Adi sAbita vi0 sAbita; siddha; pramANita sAbitI strI0 sabUta; pramANa; subUta sAbu puM0 sAbuna; sAbUna sAbucokhA, sAbudANA dekhiye 'sAgucokhA' sAbU puM0 dekhiye 'sAbu' For Private and Personal Use Only
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAbUta sAbUta vi0 sAbita; akhaMDa ; sAbata ; jyoMkA tyoM; durusta; jisameM koI khAmI na ho; pUrA-pUrA jIvita ( 2 ) saMgIna; majabUta; sAbUta sAbUtI strI0 majabUtI; saMgInI ( 2 ) surakSitatA [a0 AbhArake sAtha sAbhAra vi0 ehasAna- AbhArasahita (2) sAma puM0 svAmI; pati ( 2 ) strI0 ( mUsalakA lohekA ) zaMba sAtha sAma puM0 sAmaveda; sAma (2) sAma (upAya ) sAmaTuM vi0 ikaTThA; ekasAtha; ekatra ; sammilita ( 2 ) a0 sAtha- sAtha; eka[ virodha; muThabher3a sAmano (sA') puM0 sAmanA ; muqAbalA ; sAmara na0 semala ; zAlmalI vRkSa sAmasAmuM (sA') vi0 jo ThIka sAmane ho; sammukha samakSa ( 2 ) viruddha ; pratikUla; virodhI ( 3 ) spardhAvAlA ; harIfa, pratispardhI (4) a0 Amane-sAmane ; muqAbale meM (5) pratiyogitAmeM / [ -AvI javaM = ( lar3aneke lie) taiyAra honA; sAmane honA. ] sAmasAme (sA') a0 Amane-sAmane ( 2 ) spardhA, pratiyogitAmeM 511 sAmaLa (-Liyo) puM0 zrIkRSNa, sA~valiyA sAmaLaM vi0 sA~valA; zyAma sAmaLo puM0 sA~valiyA; zrIkRSNa sAmAna puM0 sAmAna; asabAba ; cIz2avastu (2) sAz2a (jIna, lagAma Adi) / [ - nAkhavo, bhIDavo = z2Ina kasanA . ] sAmAnya vi0 sAmAnya; sAdhAraNa; Ama; mAmUlI ( 2 ) sabameM pAyA jAnevAlA guNa yA cihna samAna; sAmAnya ( 3 ) na0 sAmAnya lakSaNa sAmAnyanAma na0 jAtivAcaka saMjJA [vyA. ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAma sAmApAMcama strI0 RSipaMcamI ; bhAdoM sudI paMcamI sAmAvALiyuM, sAmAvALaM (sA') vi0 vipakSI; zatruke pakSakA ; pratipakSI sAmAvALiyo (sA') puM0 pratipakSI; zatru sAmAsAmI (sA', sA') a0 eka dUsareke viruddha; Amane-sAmane sAmane ( 2 ) spardhA meM; pratiyogitAmeM / [ -AvavuM = mArapITa honA; muThabher3a honA; lar3AI honA ( 2 ) spardhA honA. ] sAmiyAno puM0 zAmiyAnA sAmudradhunI strI0 do samudroMko jor3anevAlI khAr3I; jalaDamarUmadhya sAmuM (sA') vi0 sAmane AyA huA; sammukha maujUda (2) viruddha ; pratikUla / [ sAmAM zigaDAM mAMDavAM = lar3aneko taiyAra honA; sAmane honA; muqAbale para AnA / - AvabuM, javuM = Age bar3hakara lenA yA svAgata karanA; agavAnI karanA / - jobuM = qhabara lenA; dekhabhAla karanA (2) kA khayAla karanA; khayAlameM lAnA; lihAja karanA; udA0 'mArA dhoLA vALa sAmuM to jo' (3) naz2ara DAlanA; dekhanA; icchA karanA, udA0 ' tenA sAmuM to joI jo ' / - yavuM = sAmane honA; dhRSTatApUrvaka javAba denA ( 2 ) mAraneko daur3anA / - paDavuM = viruddha pakSa meM jAnA / --bolabuM = dhRSTatApUrvaka javAba denA; viruddha bolanA; mu~ha laganA. ] sAme (sA') a0 sAmane; rUbarU ; maujUdagI meM (2) A~khoMke sAmane; sAmane; samakSa (3) virodhameM; viruddha / [-AMgaLI karavI = niMdA karanA / - bAraNe = najadIkameM; pAsameM / moDhe For Private and Personal Use Only
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmela 512 sAmATuM = sAmane Akara; rUbarU; muMha para.] sAravAna puM0 sArabAna; U~TavAna sAmela vi0 zAmila ; zarIka sAravAra strI0 sa~bhAla; sevA-Tahala sAmaiyuM na0 agavAnI; Age bar3hakara (2) tImAradArI lenA yA svAgata krnaa| sAra, sakri0 zrAddhakarma karanA; piMDa sAmo puM0 eka kadanna; sA~vA denA (2) pironA (3) jhAr3anA; sAyata strI0 sAyata ; DhAI ghar3I; ghaMTA girAnA (4)A~janA; A~khameM lagAnA sAyara puM0 sAgara; sAyara [pa.](2)na0 (5) pAra lagAnA; pUrA karanA (6) zarAba, tAr3I Adi para laganevAlI suMdara banAnA; sajAnA; pahananA (7) jakAta khisakAnA; dUra karanA; sarakAnA (8) sAyaMkAla (-La) puM0 sAyaMkAla .. TA~kanA; naqala kara lenA sAyo puM0 sAyA; chAyA; chA~ha (2)[lA.] sArasa puM0; na0 sArasa; lakalaka madada ; Azraya; sAyA (3) faqIrakA sArasI strI0 sArasakI mAdA; sArasI kuratA; colA sAraMga puM0 jahAjakA kaptAna; nAkhudA sAra vi0 acchA; bar3hiyA; uttama (2) (2) usakA sAthI; khalAsI / puM0 na0 sAra; sata; kasa (3) sAraMgI strI0 eka taMtuvAdya; sAraMgI bhAvArtha ; tAtparya ; mathitArtha (4) [lA.] sArAI (-za) strI0acchAI; sajjanatA; lAbha; fAyadA(5) umaMga; AnaMda (6) bhalamanasI acchA bhAva (7) sajjanatA; acchAI sArAsArI strI0 acchA mela yA saMbaMdha sAraNa vi0 sAraNa ; calAnevAlA (2) sArAMza puM0 sArAMza; tAtparya ; mathitArtha puM0 bAvalI yA kuMemeM se nikAlI huI sArIgama strI0saMgItake sAta svara yA nahara (3)na0 aMtravRddhi unakI lipi; (saMgItakA) saptaka; sAraNagAMTha strI0 aMtravRddhi; 'hAniyA' svaralipi (2) kisI rAga yA gItake sAraNi(-NI) strI0 sAraNI; nahara; svara; saragama jala-praNAlI (2)tAlikA; sAraNI sArI peTha(-3) a0 khUba; acchI taraha sAraNI strI0 bunAIke lie phannImese sAra a0 -ke lie; vAste tAnA pironA; kaMghI bharanA sAraM vi0 (2)na0 acchA; maMgalamaya%; sArapa strI0bhalAI; sajjanatA; acchAI zubha; bhalA (3) suMdara;acchA;majedAra; sArabhAga puM0 acchA bhAga (2)sArAMza bhalA (4)sArA; samasta; sarva (5)a0 sArabhUta vi0 niSkarSa yA nicor3ake (javAbameM) bhale; acchA; khair| [(strIne) rUpameM prApta; sArabhUta; sArarUpa (2) sArA vahAga hovA garbha rahanA; peTa sarvottama; sArabhUta; sArarUpa rhnaa| sArA pagalAnuM = nekaqadama; sAramANasAI strI0 sajjanatA jisake padhAranese zubha ho| sAro sAravaq sakri0 sAra nikAlanA bahADobhale dina; sukhake dina.] sAravA strI0 sAravAn jamIna ; upajAU sAraMnarasaM, sAraMmA vi0 bhlaa-buraa| jamIna [-karavaM= yaha acchA hai, yaha kharAba hai For Private and Personal Use Only
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAsaha sAreSaDaM isa prakAra nuksa nikAlanA; jaldI pasaMda na krnaa| -kahe = ulahanA denA; dhamakAnA (2) niMdA karanA; burA kahanA.] sAreSaI na0 cAvalake ATekA pApar3a sArvajanika, ' sArvajanIna vi0 sArva janika; sArvajanIna sAla na0 kisI chedameM ThIka baiThanevAlA sirA; lakar3I AdikA patalA sirA jo sAlameM jamakara baiThe; cUla (2)vaha jo duHkha detA ho; sAla / [-kAralakar3Ike chedameM ThIka baiThanevAlA sirA banAnA (2). bAdhA dUra karanA (3) khatama karanA; mAra DAlanA; ThikAne lgaanaa| -cAlavU = bAdhA khar3I karanA; rukAvaTa DAlanA.] sAla strI0 sAla; varSa (2) fasala; pAkakA mausima (3) sAliyAnA sAlagareha, sAlagIrI strI0 sAlagiraha; barasagA~Tha sAlapola (-liyu) vi. jo joDamaise DhIlA par3a gayA ho; DhIlA (2)jisakI cUleM ThIka baiThI na hoM; DhIlI cUlavAlA (3)[lA.]DhIlA; bodA; susta sAlama puM0 sAlama misrI; sudhAmUlI sAlamapAka puM0 sAlama misrI DAlakara banAyA jAnevAlA eka pAka (2) mAra [lA. sAlava, sakri0 lakar3IkA sirA anya lakar3Ike chedameM baiThAnA; sAlanA sAlavAra a0 sAlavAra; varSAnukramameM sAlavArI strI0 varSAnukrama (2)ghaTanA oMko sAlavAra kramameM rakhanA; unakI - sUcI yA noMdha 'sAlavaM a0 kri0 sAlanA; cubhanA; khaTakanA (2) dilameM duHkha honA; khalanA; akharanA sarala sAlasa vi0 sIdhe svabhAvakA; sImA sAlAtUla vi0 besamajha; beDhaMgA (2) beDhaMgA (3)bholA-bhAlA; sarala, alhar3a sAliyAna sAliyAnA sAlo puM0 dekhiye 'sALo' sAlonI puM0 DhoseMkA DAkTara; pazucikitsaka ; salotarI sAllo puM0 striyoMkI dhotI; sAr3I sAba (sA') a0 bilakula; ekadama nipaTa sAvakuM vi0 sautelA sAvaceta vi0 sAvadhAna; sAvaceta sAvacetI strI0 sAvacetI; sAvadhAnI; sajagatA (2) cetAvanI; taMbIha / sAvaja puM0 vAdya (2) siMha sAvaSa(-pAna) vi0 sAvadhAna; satarka sAvaraNI strI0 jhAr3a; buhArI / sAvaraNo puM0 bar3I jhAr3a sAvalaM na0 sakorA; zakorA; zarAba sAsa puM0 zvAsa; sAMsa (2) lA.] prANa; jIva; sA~sa (3) dama; jAna; sttv| [-Avavo = durusta honA; doSa yA vikRtikA dUra honaa;sudhrnaa| -Uparayo, thavo = sA~sa Uparako car3hanA; AsannamRtyu honaa| -kADhI nAkhavo = khUba thakA DAlanA (2) bhurakusa nikAlanA; kacUmara nikaalnaa| -cAlavo jiMdA honA; sA~sa calanA.] sAsarabAso puM0 bidAke samaya beTIko diye jAnevAle kapar3e, gahane Adi sAsariyuMna0 sasurake pakSakA; sasurAla vAlA (2) sasurAla sAsarI strI0,(-) na0 sasurAla ga. hiM-33 For Private and Personal Use Only
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAsu strI sAsamati yA patnIkI mAtA sAtunI strI0 sAsa (mAlavAcaka sAhasakinA pakar3anA thAlanA sAhasa nasAhasa jokhimakA kAma (2) anitArapUrNa, bauddhatyapUrNa kAma; sAhasa (3) kisI-asAdhAraNa kAma pravRtta honekI vRtti; sAhasa; jIvaTa; ...himmt| [-begama sAhasa karanA; jokhima uThAnA.] sahakayA strI0 sAhasa yA sAhasapUrNa kAmoMkA varNana karanevAlI kahAnI; vIroMkI kathA vAdamI; sAhasika sAhasabIra puM0 himmatavara, dilera sAhasikatAhatI vi0 sAhasa karanevAlA; sAhasika; sAhasI sAhI, sAhasa dekhiye 'zAhI'vAdi sahakAra, samArI dekhike zAhukAra'; 'zAhukArI' . . sAhurI strI0 dekhiye 'zAhuDI'.. .. sAheba puM0sAhiba mAlikasvAmI (2) saradAra; hAkima; AdaraNIya vyakti; sAhiba (3) TopIvAlA; yUropiyana; sAhaba (4)Izvara sAhiba . sAhebameka.puM0 gore loga (khAsakara ..aMgareja) .. . [SThita strI sAhebA strI0 sAhibA; seThAnI;pratisAhebI strI0 sAhabI ThATa; vaibhava (2) mAlikapana; sAhibI sAhebo puM0 svAmI; vara sAhelo strI0 sahelI; sakhI maka strI0 karaghA sALavI puM0 bunakara samAvelI strI0 sAlekI patnI samhala sALI strI patnIkI bahana; sAlI sam puM0 raMgIna mahIna sAr3I ko puM0 patnIkA bhAI; sAlA.. sakina(0) strI0 saMkIrNatA; taMgI(2) kaThinAI; musIbata muzkila ... sAMkaDaM(0) vi0 kama caur3A; sakarA; taMga (2) musta; saMkIrNa ; kasA halsa (3) saMkucir3ha:- anudAra; sNkiirnnhRdy| [-paraLa = vistArameM kama par3anA; saMkIrNatA anubhava karanA, kuzAdagIkA na honA.] sAMkara mAMkare (-) (0,0) ma. sikur3a-sukur3akara; simaTakara; bakucI mArakara 'sAMkaLa (0) strI0 zRMkhalA; jaMjIra; saMkala; sAMkala; sikar3I (2) daravAjekI sA~kala; kuMDI (3) jamIna nApanekI 100 phuTakI eka nApa sAMkaLavaM(0) sa0 ki0 (jaMjIrakI taraha)jor3anA; milAnA; eka dUsarese lagAnA (2) a0 kri0 sAMkalakI taraha jur3anA; saMkalita honA tAMkaLiyaM(0) na0 anukramaNikA; viSayasUcI sAMkaLI (0) strI0 choTI kar3iyA~,challe Adi jor3akara banAI huI lar3I yA jaMjIra; 'ceina' (2) jaMjIra jaisA galekA eka gahanA; sikar3I sAMka (0) na0 parakA eka gahanA; [aMdAjA sAko (0) puM0 kisI cIjakI mApakA sAMsa (0) sakri0 sahanA; jhelanA (2) kSamA karanA (3) nApanA (4) tulanA karanA; milAkara dekhanA sAtu(0)na0 nApa (2)jotakara khAlI chor3A huvA kheta [(vyApArI) sA~co (0) puM* ekakI saMsthAkA saMketa For Private and Personal Use Only
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . CS sagarI)(strI.zamIkI phalI saMgara [sAtha; samasta;pUrAsamUcA sAMgopAMga vi0 (2)0. aMga-prAMgoMke sAgara (0) a0ki. calanA,saMcanA [pa.] (2) jAnA; vidA honA sAMca, (0) sakri0 saMcaya karanA; ikaTThA karanA; saMcita krnaa| sAdhAkAma (0) na0 yaMtra; kala; mazIna (2)kalakA kAma; yaMtrakAma (3)yaMtrakI banAvaTa, kala,'purale Adi [ThappA sAMco (0)puM0yaMtra; mazIna (2)sAMcA; sAMja (0)strI0saMdhyA; zAma, sazipa.] / [-yavI, paDavI-sAMyakAla honA,zoma honA (2) bahuta dera karanA lA.] / -pAravI-vilaMba karanAkAma khaTAImeM DAlanA;zAma-subaha krnaa| savAra= roja; niraMtara; lagAtAra.] sAMbare(0) a0 zAmako sAMjI (0)strI0 zAmako gAnekA lagna gIta (2) AratI tAMje (0) dekhiye 'sAMbare' sAMsa, sAMbare, sAMsI, sA~jha dekhiye 'sAMja Adi [sUkhA DaMThala ; rahA sAMThI(0) strI0 arahara,kapAsa AdikA sAMge (0) puM0 jvAra, Ikha bAdikA gAMThadAra harA tanA; sAMTha (IkhakA) sAMzI, sAMsI, sAraso (.) dekhiye 'sANazI' mAdi AdamI,sADalA.] sAha (0) puM0 sAMr3a (2) matapefika sAMDa (,) strI0 sAMr3anI; U~TanI sAMdanI (0) strI0 sAr3anI sAMThiyo (0) puM0 dekhiye 'sAMDa' puM0 sAMDage (0) puM0 eka jaMtu; sAMDA.." sAMsa (.)sa.kri. pI yA telameM talanA yA seMkanA sAMtI(.)strI0eka halase jotI mAya utanI umIna; jota (2) na0 dekhiye 'sAMtIhUM' sAMtISu (0) na0 hala; sIra sAMtalaM (.) na lako jotane meM prayukta eka prakArakA jugAsAMca(tha,) strI mInake mAlikako lagAnake rUpameM ThaharAI huI zarta para anAja yA rupayoMmeM milanevAlA upajakA bhAga; baTAI; gllii| sAMye ApAImUka = jamIna jotane ke lie denA jisameM mAlikako lagAnake rUpa meM upajakA niyata hissA mile. sAyaq (0) sakri0 baTAI para kheta jotaneko denA sAthiyo, sAMyI, sAyoge puM0 paTTe para jamIna jotanevAlA kAztakAra:asAmI sAMya (0dha;) strI0 dekhiye 'sAMdhoM(2) katAI,bunAI bAdimeM tAra jor3anA sAMpa sApana(0)na0 jor3anekI kriyA;jor3a; saMghi(2)AgekI vastuke sAtha jor3anA saMdhAna(3) pariziSTa; kisI kIlakA pUraka baMza .. sAMdhaNI (0) strI0 jor3anekI kriyA; jor3a(2)jor3anekI kuzalatA yA rIti sAMdhavaM (0) a0kri0 sInA (2) do cIjoM, Tukar3oMko cipakAnA, milAnA Adi; jor3anA (3) TAkanA; jor3anA (4) (baratanako) jhAlanA; TAMkA lagAnA; cakatI layAnA sAMpo (0) puM0 vaha jagaha jahA~ do cIjeM jur3eM; jor3a; saMdhisthAna (2) phaTA yA TUTA huA durusta karaneke lie lagAvI huI vimalI yA cktii| losaphalatA milanA (2) mela sAma For Private and Personal Use Only
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sAMpaDa ThIka jur3anA; mAravI = paTanA / besavo, maLavo TIkA ThIka laganA / jor3anA, milAnA, sInA Adi . ] sAMpaDa (0) a0kri0 milanA; prApta honA, saMpanna honA ( 2 ) janamanA, paidA honA sAMbeluM (0) na0 mUsala sAMjara (0) strI0, (0) na0 smaraNa; yAda sAMbhara (0) sa0kri0 ikaTThA karanA; baToranA (2) a0 kri0 yAda AnA; smaraNa honA [ dhyAna denA; sunanA sAMbhaLa (0) sa0kri0 sunanA (2) [lA. ] sAMsatA (0) strI0 dhIraja; sabra ( 2 ) sattA bala (3) taMgI ; muzkila; bhIr3a ( par3anA) sAMsataM (0) vi0 sabUra; dhairyayukta ( 2 ) krodhAdise nivRtta; zAMta sAMtA (0) puM0 ba0 va0 kamI; bar3A saMkaTa; sA~sata; parezAnI ; muzkila sAMso (0) puM0 sA~sA ; saMzaya; anizcaya sAMsoTa (0) a0 sIdhA; Ara-pAra sika (ka) la strI0 zakla; ceharA sikkAI vi0 dekhiye 'sakkaI' sikkAdAra vi0 chApavAlA; mudrAMkita ; muhara lagA huA (2) suMdara, zakIla sikkAbaMdha vi0 mudrAMkita; muharavAlA (2) jyoMkA tyoM; jo khulA na ho; baMda sikke a0 sAtha; sameta sikko puM0 sikkA; chApa; muhara ( 2 ) calanasAra sikkA; rupayA; sikkA / [- karavo, Thokavo, mAravau, lagAvabo = muhara karanA; sikkA lagAnA (2) saphalatApUrvaka kAma pUrA karanA; *pAra lagAnA.] sigarAma puM0; na0 dekhiye 'zigarAma' sigAra (-reTa) strI0 sigareTa, sigAra 516 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir siphata sijhAyuM a0 kri0 'sIjhavu ' kA bhAve; sijhanA siDAvanuM sa0kri0 'sIDavaM' kA preraNArthaka siTAvaM a0kri0 'sIDavu ' kA karmaNi; sIjhanA (RNa) sitAra puM0; strI0 sitAra sitAro puM0 sitArA ; tArA (2) [lA. 1 dazA; bhAgya, sitArA / [ -ghaDato hovo= abhyudaya honA; sitArA bulaMda honA / - pAMzaro hobo = bhAgya anukUla honA; qismata lar3anA. ] sittara vi0 sattara; 70 sitotera vi0 satahattara; 77 [ 87 sityAzI ( -sI) vi0 satAsI ; sattAsI; sityotera vi0 dekhiye 'sittotera' siddha vi0 siddha; acchI taraha taiyAra yA pUrA kiyA huA; saphala ; prApta; labdha (2) nizcita; pramANita ; siddha (3) niSNAta; dakSa; vizeSajJa ( 4 ) jisane siddhi prApta kI ho (5) mukta; siddha (6) puM0 saMta yA yogI jise siddhi prApta ho gaI ho; siddha ( 7 ) muktapuruSa; siddha sidhAra ( - ba ) vuM a0 kri0 sidhAranA; jAnA; ravAnA honA sinemA puM0 sinemA calacitra ( 2 ) sinemAghara; sinemA For Private and Personal Use Only 1 sipAI puM0 sipAhI; sainika (2) caparAsI; sipAhI (3) pulisa; sipAhI sipAIgirI strI0 sipAhIkA kAma yA naukarI ; sipahagarI; sainikavRtti sipAIsaparAM na0ba0va0 sipAhI - pulisa aura unake sAthake vyakti siphata strI0 sifata; guNa; vizeSatA (2) tArIfa; prazaMsA (3) cAlAkI; hoziyArI; safAI
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vikAsasI siphAriza sira na0-sira; zira . kArakhorI strI sarajorI; jabaradastI (2) uiMDatA; sarakazI; srjorii| siratAja puM0 mukuTa; tAja (2) [lA.] murambI; bujurga (3)siratAja; saradAra siranAmuM na0 patA; siranAmA sirasAva puM0 dekhiye 'sarasAda' sirapeca puM0 pagar3I para bAMdhanekA eka gahanA; sirapeca; sarapeca sirastevAra puM0 dekhiye 'zirastedAra' tirasto puM0 dekhiye 'zirasto';rIta silaka strI0 kharca meM se bacI huI rakama; bacata (2) hAtha parakI rokar3a; zrI rokar3a bAkI (3) vi0 hAtha para bacA huA rupayA, noTa Adi; baak'ii|kaaddhvii kharca meM se bacI huI rakamakA hisAba krnaa| -meLavabI = AyavyayakA hisAba lagAkara rakamake ghaTanebar3hanekA patA lagAnA;rokar3a milaanaa| -rahevaM bAkI bacanA; bacata honA.] silasilAbaMdha vi. silasilevAra; kramayukta (2)jo lagAtAra ho;akhaMDa(3) a0anukramase; ekake bAda eka silasilo puM0 silasilA; zRMkhalA; kar3I (2)krama;prathA;paraMparA;silasilA (3) kulaparaMparA; kurasInAmA; silasilA; zijarA-nasva silAI strI0 sInekA DhaMga; silAI (2) sInekI majadUrI; silAI . sivaDAmaNa na0,(-pI) strI0 sInekI majadUrI; silAI sibAvasakri0 sIva'kA preraNA rthaka silAnA; silavAnA . sivAya ma0-ke sivA, binA, alAvA sImA sikA, a0ki. 'sIva'kA karmaNi; siyA jAnA sisakAra sa0ki sisakAranA; Akra maNa karaneke lie ubhAranA sisakAro puM0 sisakArI; sisakAranA (AvAja)[-karabo-sisakAranA; usakAnA; ubhAranA; lhkaarnaa| -bharakho, mAravo, levosisakAranA; muMhase sITIkI-sI AvAja nikAlanA.] sisoTI strI0 dekhiye 'sITI' / sisoLiyaM na0 sAhIkA koTA siMga strI0 dekhiye "ziMga'; phalI siMca, sa0 kri0 sIMcanA; chir3akanA; DAlanA (2) (per3ako) pAnI denA; sIMcanA (3) eka para eka cIjeM taratIvase rakhanA; lAdanA; gaDa banAnA (4) lAdanA; kisI para jimmedArI, bhAra DAlanA (5) (pAnI nikAlaneke lie rassI yA ghar3A) kuemeM DAlanA siMdUra na0 siMdUra; saMdUra [pa.] siMdUri vi. siMdUrake raMgakA; siMdUriyA; siMdUrI; saMdUrI [siMghava siMghava puM0; na0 seMdhA namaka; saiMdhava siMghAlUNa na0 seMdhA namaka siMha puM0 siMha; zera(2)pAMcavIM rAzi; siNh| -keziyALa ?= fatahakI khabara yA mautkii?| -muMbandhuM = vIra; bahAdura; zerakA baccA. siMhaNa strI0 siMhanI; zeranI sIkara-sa) strI0 lohekI salAkha yA char3a; sIkha sIgaro puM0 bar3haIkA eka auz2Ara; bAMka sImAva sa0 ki0 'sIsa'kA preraNAyaMka; simAnA For Private and Personal Use Only
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sIsa akrimAMca para paka jAnA sIIna0 bhojanakI kaccI sAmagrI sIpI sijhanA; sIjhanA (2) pAra paDalA; sIdhuMdora vi0 sIdhA tIra-sA matalaba pUrA homA; sapanA)li.] sIpAnI na bhojanakI kaccI sAmagrI zAnta honA; ThaMDA par3anA (4) duHkhI yA usakA sAmAna, sIdhA [tIra-sA honA; kaSTa pAnA; sImamA ---- sIpuMsaTa vi0 bilakula sIdhA sIdhA sITI strI0 sITI (vAvAja) sIpuMsAmagrI strI0, sIvusAmAna namba0 sII sakri0 gArese baMda karanA; DATa va0 sIdhA; rasada; paracUna . sAfa lagAnA; 'bar3AnA (2) (RNa) adA / sIsIdhuM vi0 bilakula sIdhA; sAfa karanA; cukAnA ... sIno puM. sInA; chAtIkA phailAva sIrI strI0 sIr3hI: nisenI .. sIpa strI0 sIpa; zukti (kar3A khola) sItAphala(-3). sItAphala zarIfA sIpamAchalI strI0 sIpa; zukti; sIpI sItAphaLI strI. sItAphalakA per3a (motI banAnevAlA jIva) [ur3elanA zarIfA sIpa, sakri0 chir3akanA; girAnA; sItkAra(-ro).puM0 sisakI; sItkAra / sIma strI0 kheta yA gAMvakI sImA; usa sIbI puM0 dekhiye 'bIdI' / vibhAgakI jamIna; sivAna; sIMva [pa.] sIva strI0 khabara:sudha; samAcAra(2) sImaLo puM0 semala; zAlmalI vRkSa sIpa; sISA honekA bhAva sImaMta na0 sImaMta:strIke sirameM nikAlI sISa a.kri. matalaba pUrA honA;kAma huI mAMga (2) sImaMtonnayana saMskAra; bananA; kAma honA; sadhanA sImaMta sISavo puM0 ularuA (gAr3IkA) sImaMtinI strI0 saubhAgyavatI strI(2) sopAI strI0sidhAI; saralatA;sIdhApana vaha strI jise sImaMta AyA ho sIdhU vi0 jisameM Ter3hApana yA ghumAva na sImAge puM0 gAMvakI sImA, hada; sivAna ho;jo eka hI dizAmeM ho; sIdhA (2) sIrama vi. binA siMcAIkA; udA0 jisameM aiThe, akar3a na ho; jo zarIra, __ 'sIramA ghara' : lar3AkA yA fasAdI na ho; sarala; sIla strI0 sIla; muhara; tthmpaa|| sIrdhA (3) subodha; sarala'; jo jhaTa [-karavaM,mArasIla-muhara lagAnA.] samajhA jAya (4) niSkapaTa; bholA- sIlabaMdha vi0 sIla kiyA huA; muhrbhaalaa| sIdhI rIte = zarArata yA baMda (2) jisakA sIla TUTA na ho; Udhama kiye binA (2)sarala vyavahArase; jo kholA na gayA ho; jyoMkA tyoM nrmiise| karavU[lA.ThoMka-pITakara sIvaNa na0 sInA yA usakA DhaMga; ThIka karanA sIdhA krnaa| -saMmaLAvI silAI; sIvana (2) vaha jagaha jahA~ de muMha para, rUbarU kahanA;sAfa-sAfa siyA ho; silAIkA jor3a; sIvana jabAba denaa| sIbojavAba-binAaiMca- sAvaNakAma na0 sInekA kAma yA usakA peMcakA, sIdhA javAba / sovo savAla kauzala; silAI; sIvana khulA, sAfa prazna; sIdhA prazna.] saupanI strI0 silAI (kAma; DaMga) For Private and Personal Use Only
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAcana sa0 kri0 sInA; TAka lagAkara jor3anA; silAI karanA / sAsako puM0 dekhiye 'sisakAroM' sIsapena strI0 peMsila sIsama strI0 na0 sIsama (per3a,lakar3I) sIsApena strI0 peMsila sIsI strI0 zIzI; botala sItuM na0 sIsA (dhAtu) sIso puM0 zIzA; bar3I botala sIMga strI0 dekhiye "ziMga'; phalI.. sIMcaNiyuM na0 pAnI sIMcanekA pAtra yA sAdhana (2) kueM meM se pAnI nikAlanekI rassI; lejurA; neju; ubahana sIMcA sa0 kri0 dekhiye 'siNbvuu'| khIMcAmo puM0 bAja (pakSI) . sIvarI strI0 nAriyalakI rassI suma0 sundara; uttama udA0 'sukelI; suvAsa' (2)bhalIbhAMti;khUba pUre taura para; udA0 'surakSita; susevita' (3) sahaja, anAyAsa ; udA0 sukara sulabha' sukatAna na0 dekhiye 'sUkagaLu' sukalakasI vi0 sUkhakara kAMTe-sA banA huA; sukhaMDI;kSINakAya [sUkhA sukavanI strI0 sukhAI huI cIja(2) sukavacaM na0 kAfI bAriza na honese khetI AdikA sUkha jAnA; sUkhA sukAna na0 patavAra; sukkAna; karNa sukAnI puM0 patavAra pakar3anevAlA; karNadhAra [cIjako sukhAnA sukAva sa0 kri0 sukhAnA; gIlI sukAvaM a0 kri0 zuSka honA; sUlanA (2) (zarIra) dubalA honA; sUkhanA sukALa puM0 sukAla; sumina (dubhikSakA ulaTA) (2)bharamAra, adhikatAlA.] sutara strI. caMdana (vRkSa, lakar3AyA lepa); saMdala [halavAI sukhariyo pu0 miThAI banAnevAlA; sulaga strI0 pI aura gur3ameM gehako ATA seMkakara banAyI huI eka khAca cIz2a; jamI paMjIrI jisameM dhaniyA, soMTha AdikA yoga nahIM rahatA (2) miThAI (3) dastUrI; haka; balziza / [-ApakI = bheMTa * yA dastUrI denaa| -kApavI=bece hue mAlakI kImatameM se dastUrIke spameM kucha rakama kATanA; dastUrI kaattnaa| -jamAvI = mAra mAranA; halavA nikAla denA. . . . . . sula vi0 sukhI; sukhameM magna sukhataLI strI0 sukhatalA; pAtAyA sukhaka, sukhAyI, sukhadeva vi0 sukhadAyaka; sukha denevAlA .... sukhadhAma vi0 sukhake dhAmarUpa; sukhada (2) jo svayaM sukhamaya ho; subarSama (3) na0 sukhakA dhAma; sukhadhAma, sukhana puM0 sukhana; sukhuna; vacana; ukti / [ba sulana kahevA = sifAriza karanA(2)sIkha denA(3)ulainA denA. sukhapAla strI0 eka prakArakI pAlakI; sukhapAla [cainase; sahIsalAmata sukharUpa vi0 (2)akuzala-kSemapUrvaka sukhareca puM0 maMda reghana yA julAba sukhavela strI0 eka tarahakA bar3hiyA dhAna sukhapUrva vi0 sukhopabhogameM zUra sukhasagevara strI0; namba0va0 ArAma aura anukUlatA; aizoArAma; sukha aura subhItA sukhAMkArI svI0 sulI hAlata, sA (2) taMdurustI; sukha-svAsthya For Private and Personal Use Only
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 520 sudhAro susAsana na0 sukhada Asana; sukhAsana sutArakAma na0 lakar3I ghar3anekA kAma; (2) pAlakI; sukhAsana bar3haIgirI; sutArI sukhiyAI, suliyaM vi0 sukhI; sukhiyA sutArI vi0 bar3haIkA; bar3haI-saMbaMdhI sugarI strI0 eka cir3iyA; bayA (2) strI0 sutArI; bar3haIgirI sugaMdha puM0;strI0, (-bI) strI0 sugaMdha; sucAra(kAma, -rI) dekhiye 'sutAra' Adi [sudI; ujelA pAkha sugaMdhIvAra vi0 sugaMdhI; khuzabUdAra suba a0 zukla pakSameM (2)strI0 sudi; sugAI a0 kri0 ghinAnA; nafarata sudAmA puM0 sudAmA; zrIkRSNakA eka karanA; kisI cIja Adise bhAganA sahapAThI (2) kaMgAla manuSya [lA.] / sugALa vi0 khUba sastA; alpa mUlyakA [nA tAMdula = garIbakA upahAra.] supALa (05-5) vi0 jalda ghina yA sudAmApurI strI0 saurASTrakA eka nafarata karanevAlA; kisI cIjase nagara;porabandara(2)[lA.] kaMgAlakA nivAsasthAna bhAganevAlA : sudi a0 dekhiye 'suda sughara vi0 sAfa; svaccha (2) catura; sudharatuM a0 kri0 sudharanA; acchA honA kuzala; sughar3a (3) vivekI; jJAnI; suparAI strI0 sudhAra; sudharAI (2) samajhadAra nagarapAlikA; myunisipailiTI subaratA, suSagaI strI svacchatA (2) subarAbavaMsa0ki. 'sudharatuM' kA preraNAsughar3atA; sughar3AI; kuzalatA rthaka; sudharavAnA; galatI durusta karAnA suparI strI0 dekhiye 'sugarI'; byaa| suSAra puM0 sudhAra; isalAha saMskAra sujANa vi0 sujAna;jJAnI; samajhadAra sudhAraka vi0 sudhAraka; sudhAra karanesujAta vi0 sujAta; kulIna (2) sundara; vAlA (2)puM0 aisA vyakti; sudhAraka sujAta; sugaThita sumAraNa na0,(mA) strI0 sudhAranA; sumAra, sa0 ki0 'sUma' kA preraNA sudhAra; saMskAra; isalAha rthaka; sujhAnA; dikhAnA; sUcita karanA sudhAra, sa0 kri0 acchA karanA; suDatALIsa vi0 saMtAlIsa; 47 bigar3e hueko banAnA; sudhAranA (2) muMgela vi0 suDaula; suMdara; sugaThita chIlanA (tarakArI); marammata karanA; sugavaM sa0 kri0 sunanA durusta karanA (makAna, yaMtra Adi)(3) sugAva, sa0 kri0 'suNatuM' kA preraNA- g2alatI dUra karake sahI karanA yA rthaka sunAnA [sugama; subodha likhanA; suSAranA; saMskAra karanA sutara vi0 (2) a0 sarala; yAsAna; subArAba, sa0 kri0 dekhiye 'suSarAva,' sutarAu vi0 sUtakA banA huA; sUtI suSAro puM0 sudhAra; sudharanA; doSa yA sutaraM vi0 dekhiye 'sutara vikRtikA dUra honA; acchI sthiti sutarela vi0 dekhiye 'sutarAu'; sUtI (2) saMskRti; sudhAra; samyatA (3) sutAra puM0 bar3haI; sutAra . nayI prayA yA rivAja (4) prastAva For Private and Personal Use Only
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 521 para saMzodhana; taramIma / [-mUkabo% murAvaTa strI sura milAnA; svaramela prastAva para saMzodhana rakhanA.] (2)surIlI AvAja; susvara supI a0 taka; paryaMta surIlaM vi0 surIlA; madhura svaravAlA sumyA (01)a0 sAtha;sahita sameta suddhA / surekha vi0 suDaula ;sundara; gaThIlA sunAvaNI strI0 sunavAI; sunAI; peshii| surela vi0 madhura svaravAlA; surIlA [-vI, nIkaLavI - mukadamekI suna sulakSaNa(-) vi0 sundara yA zubha vAI honA.] lakSaNoMvAlA; sulakSaNa [karanA suparata strI0 sipurdagI,havAlA (2)vi0 sulaTAva, sakri0 sulaTA karanA; sIdhA sipurda,sauMpA huaa|[-krvN sauMpanA.] sulatAnI vi0 sulatAnakA; sulatAnI; suphiyA vi0 Upara-Uparase sundara zAhI (2)strI0 sulatAnakI hukUmata; laganevAlA; bAharI saphAIvAlA rAjya; sulatAnI (3) [lA.] rAjAkA sumAra puM0 zumAra; aTakala; aMdAjA svecchAcAra yA julma sumAre a0 aMdAjana; lagabhaga sulAla strI0 sUrAkha; cheda sumeLa puM0 acchA mela; manakA acchA suleha strI0 sulaha; lar3AI-jhagar3ekA milana; banata (2)suMdara milana; uttama prakArakA mizraNa [dAI abhAva; mela (2) samajhautA; sulaha suyANI strI0 baccA janAnevAlI strI; sulehazAMti strI0 sulaha aura amana surata vi0 surkha, lAla [[lA.] asara suvA (-rA)va, sa0 ki. 'sU' kA surakhI strI0 surjI; lAlI; surakhI (2) preraNArthaka; sulAnA suratA strI0 lagana; lau (2) dhyAna; suvA puM0 soA; sovA (bIja) hoza; surata [pa.](3)yAda; sudha; suratA suvADavU sakri0 sUryu' kA preraNArthaka; suratI vi: surata zaharakA yA usa orakA sulAnA (2) strI0 suratakI orakI bolI suvANa strI0 dekhiye 'savANa' (3) puM0 suratakA yA usa tarafakA suvAroga puM0 jaccAko honevAlA eka rhnevaalaa|[-laalaa- chailA phakkar3a.] roga; sUtikAroga suramo puM0 suramA [pAyajAmA suvAvara strI0 prasavakAla aura usake suravAla(-3) puM0;strI0 suravAla; bAdakA bImArIkA samaya [saurI suraMga strI0 jamInameM khodakara banAyA suvAvarakhAna na0 prasavagRha jaccAkhAnA; huA gupta mArga; suraMga (2) bArUdake suvAvarI strI0 jaccA;prasUtA; sUtikA golekI eka yukti yA banAvaTa (dIvAra subAI a0kri0 'sUrbu' kA bhAve ; soyA yA caTTAna Adi ur3Aneke lie); jAnA [saubhAgyavatI; suvAsinI surNg| [-kAravI% pahAr3ake nIcese suvAsana(-pI)strI0 suhAgana ; sadhavA; khodakara rAstA banAnA.] suvAsiNI(-nI strI0 dekhiye 'suvAsaNa' surAI strI0 surAhI suzobhana na0 zobhAke lie kI huI surAta strI0 sUrAkha; cheda sajAvaTa; suMdara sajAvaTa . For Private and Personal Use Only
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 522 susabATa (TI) puM0 teja havA calaneko ko 10 tambAkakA carA:jaradA:suratI AvAja'; sarasarAhaTa; zarAMTA sUga strI0 ghina; nafarata susta vi0 susta; mAlaso (2) bImA; sUcana na0 sUcana; sujhAva maMda; susta sUcava, sakri0 sUcita karanA;jatAnA; sustI strI0 sustI; mAlasya; nIMdakA dhyAna para lAnA; sujhAnA .. khumAra(2)maMdatA; sustI-utAvI sUcavAI a0kri0 'sUcava'kA karmaNi; devI, kaa| nAlavI-Thoka-pITakara sujhAyA jAnA sIdhA karanA / -karavI : aMgar3AI sUja strI0 sUjana;zotha [phUla jAnA lenA; bedAra honaa| -karavI, rAjavI sUjavaM a0kri0 sUjanA, kisI aMgakA AlasI honA. . sUna strI0 sUjha ; samajha; pahu~ca suhAga puM0 suhAga; saubhAgya sUmatuM naM0 jo apanI pasaMda yA sUjhake suhAgaNa vi0 strI. suhAgina ; suhAgana; anurUpa ho; udA0 tame tamAraM sUjhatuM saubhAgyavatI (2) patikI cahetI . karo cho e cAle?' suhAna strI zAnti; saMdehanivAramA sama, a0 ki0 dikhAI denA; sUjhanA samAdhAna [suMdara laganA (2)khayAla yA dhyAnameM AnA; sUjhanA suhA, ba0 kri0 suhAnA; zobhita honA; sUTa vi0 ikaTThA sAdA (byAja) (2) suMbALA (0) puM0va0va0 dazAhakI kriyA puM0; na0 mUla ; jar3a (3) na0 jotanesa saMvALI (0)strI0.pUrI jaisI nAztekI pahale khetameMse khUTI, DaMThala, jhAr3a cIja; suhArI AdikI saphAI karanA saMvALU (0) vi. cikanA aura mulA- sUcalo puM0 eka prakArakA totA; sUmA yama; sukumAra (2)narama svabhAvakA; sUrI strI0 choTA sarItA (2) sUekI narmadila; mRdu (3) na0 bAlakake mAdA [totA; sUbA janmakA sUtaka; sUtakAzIca sUge puM0 sarautA (2) eka tarahakA sUkagaLaM na0 bAlakako honevAlA eka sUpaa0 kri0 sUjanA [sUtaka roga; sUkhA roga; sukhaMDI; 'rikeTsa sUtaka na0 jananAzIca yA maraNAzIca; sakavacaM sa0 ki0 dekhiye 'sukAva' / sUtakI vi0 sUtakI (janma yA maraNakA) sarcha vi. jisameM gIlApana na ho; sUkhA; sUtara na0 sUta kaccA dhaagaa|[-taaNtne khuzka ; zuSka (2) dubalA; sukhNddii| baMdhAyala = premake dhAgese baMdhA huA.] [-rahI navaM kucha asara na honA; sUtaraphegI (1) strI0 eka tarahakI korA raha jAnA / sUko kALa =bAriza miThAI, phenI; suSAphenI na honese par3anevAlA akAla; suukhaa| sUtarazALa strI0 eka prakArakA dhAna sUko dama-khAlI dhmkii;bNdrghudd'kii| sUtaLI strI0 sutalI ko praveza= vaha vibhAga jahA~ nazA- sUtra na0 sUtra; taMtu; sUta; dhAgA (2) baMdI ho; 'DrAya eriyA'.] sUta; ruIkA dhAgA (3)sUtra vyavasthA; sUkuMbha(-sa)Ta vi0 bilakula sUkhA niyama (4) sUtra-aMya (kalpasUtra, FEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE For Private and Personal Use Only
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra - sUtra Adi) (5) dhyeyake rUpameM ! svIkRta kiyA huA koI choTA, arthagarbha vAkya ; sUtra (6) sUtra; 'phAramUlA' [ga] (7) sAdhya ; 'propojIzana' [ga.] suSa strI0 0 sugha; hoza; ceta- khabara (2) patA ; qhabara / [ - AvavI, vaLavI hoza AnA; cetanAyukta honA.] sarvadUSa strI0 sudha-budha; hoza- havAsa ; akla / [ - UDI javI = hoza ThikAne na rahanA. ] ( 2 ) ba0 va0 gaNezakI do payA~ zuddhi aura buddhi sUna vi0 zUnya; zUna; khAlI; rahita sUnakAra puM0 dekhiye 'zUnakAra' sUnamUna (-naM) vi0 dekhiye 'zUnamUna ' sUnuM vi0 sUnA; janahIna; ujAr3a (2) jisakI dekha-rekha karanevAlA koI na ho; sUnA [paM = khAlI yA . nirjana par3anA ( 2 ) binA sAtha-sahavAsake rahanA / --mUka = akelA, sAthIsaMgIke binA chor3a denA. ] sUnuMsaTa vi0 bilakula sUnA supaDI strI0 choTA sUpa yA chAja sUpar3e na0 sUpa; chAja sUpha na0 bakarIke bAla (2) usakA kapar3A (3) UnakA bastra ; sUfa sUbo puM0 sUbA; pradeza; prAMta (2) sUbedAra; sUbekA zAsaka - www.kobatirth.org * sUma vi0 (2) puM0 sUma; kaMjUsa tuma vi0 zUnya ( 2 ) pasta hausalA; jar3a; susta / [ -jeM = = kAThakA ullU; buta jaisA ; buddhU jaisA / -mArI aryu = (sira, dimAg2a ) cakkara kATane laganA.] sumayuM vi0 sUmar3A; kaMjUsa sumasAma vi0 AvAja yA gatise zUnya; 523 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sunasAna; sanna (2) na0 dekhiye zUna"kora'; sunasAna; sabhATA sUra pu0 sura; AvAja; kaMTha; svara / [-opathI = gAyakako cAhiye aisA svara bAjemeM nikAlanA; svara milaanaa| - pUrabo = svara bharanA; svara milAnA ( 2 ) [lA. ] samarthana karanA. ] sUraja puM0 sUraja; sUrya / [-vaDatI kaLAe hovo : = abhyudayakA samaya honA; nasIba camakanA ; sitArA bulaMda honA / -tapato hovI = unnati, tarakkI para honA / --mAye Avava = dopaharakA samaya honA (2)pUrNa samRddhi honA. ] sUrajamukhI na0 sUrajamukhI sUraNa na0 jamIkaMda; sUraNa; sUrana sUrata (sI) strI0 dekhiye 'suratA' sUrapeTI strI0 svara bharanekA peTInumA eka vAdya sUrovAra puM0 eka kSAra; zorA sUryavaMzI puM0 sUryavaMzI (2) sUryodayaka bAda derase uThanevAlA sUla na0 hisAba yA jhagar3ekA nibaTArA; faisalA; samAdhAna; samajhautA (2) vi0 sIdhA ; sarala sulaTuM vi0 sulaTA; 'ulaTA' kA ulaTA (2) anukUla; suvidhAjanaka 3 sUvara puM0; na0 sUara; sUkara subuM a0 kri0 leTanA; kisI AdhArapara par3e rahanA (2) sonA; nIMda lenA / [ sUI januM = zAnta honA; baMda par3anA; vetr (2) kharca atirekase kharAba sthiti honA; nasIba so jAnA; sonekA ghara miTTI ho jAnA (3) himmata pasta honA; durbala honA / sUta jAga : = acAnaka bAdhA A par3anA / For Private and Personal Use Only
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sava sUtuM sUphabuM = avajJA karanA; kucha na ginanA / sUtelo siMha jagADavo = vikarAla yA parAkramI puruSako cher3anA. ] [ karanA; sanasanAnA sUsavabuM a0kri0 sana-sana sULa, sULI dekhiye 'zULa'; 'zULI' saMbaLaM na0 jau, gehUM, dhAna AdikI bAlake UparakA sUI jaisA nukIlA rezA; TUDa AvAja 524 saMghaNI strI0 suMghanI; hulAsa; nAsa sUMgha sa0 kri0 sUMghanA; bAsa lenA (2) nAkake zvAsase aMdara khIMcanA ( suMghanI ) [rthaka; suMghAnA saMghADavaM sa0 kri0 'saMgha' kA preraNAsUMTha strI0 soMTha; zuMThI sUMDalI strI0 DaliyA; TokarI ; sikolI sUMDalo puM0 DalA; TokarA, chabar3A sUMDo puM0 DalA; TokarA sUMDha strI sUMDa; sUMDha sUMDala (la) strI0 ( baila yA zramakI) kisAnoMkI ApasakI sahAyatA ; hU~r3a; DaMgavArA [ karanA sUMDhADa sa0 kri0 sajja karanA; taiyAra sUMDhALaM vi0 sUMDavAlA sUMDhiyaM vi0 sUMDavAlA; sUMDAkAra (moTa) (2) na0 eka prakArakI halakI jvAra; su~dhiyo (3) U~Ta yA ghor3eke palAnake nIce DAlA jAnevAlA kapar3A suMthaNI strI0 choTA suthanA, pAjAmA sUpaNuM na0 suthanA; pAjAmA sUMbiyaM na0 cIthar3e, rassI, payAla AdikI bar3I IMDurI; gaMDurI; bIr3A; bIDa (2) [lA.] beDhaMgI yA purAnI pagar3I yA TopI sRjavaM sa0 kri0 racanA; sirajanA [ pa . ] banAnA; Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sero se (saeN') strI0 madada; sahAya / [ -puravI = sahArA, bala denA; madadagAra siddha honA.] sekaTo puM0 dekhiye 'saragavo' sekaMDa strI0 sekaMDa; sekeMDa segaro puM0 dekhiye 'sIgaroM' seja (seM) strI0 seja; zayyA sejala na0 nadIkA pAnI ; saritjala (2) vi0 bArizake pAnIse honevAlA (gehU~) seDa (Da) strI0 dekhiye 'zeDa' seDaka (Da) vi0 dekhiye 'zeDakaDhuM' setAna ( - niyata, nI) dekhiye 'zetAna' Adi setUra na0 zahatUta seno puM0 eka prakArakA kapar3A; laTThA sepa na0 seba sepaTa na 0 ba 0 0 camar3ekI patalI paTTiyA~ jo paineke sire para bA~dhI jAtI haiM; vadhiyAM / [kADhI nAlavAM = ( pITapITakara ) khAla udher3anA; camar3I ur3a jAya itanA pITanA . ] [paTTI, saTAkI sepaTI strI0 camar3eke cAbukakI patalI seba na0 seba [ bhramaNa sera (saeN) strI0 saMra; havAkhorIke lie sera (saeN) strI0 vaha DorA jisameM mautI, manake Adi piroye hoM; lar3I; isa tarahakI mAlA ( 2 ) ghAsakI cipaTI pasI, tinakA yA zalAkA ( 3 ) pravAha; drava padArthakI dhAra (4) zirA; nasa / [ - AvabI = dhArA yA pravAha nikalanA; jharanA bahanA / --chUTabI = phavvArekI taraha dhArA baha nikalanA. ] seraDo puM0 dekhiye 'zeraDo' seravavuM sa0 kri0 sarakAnA ; Ahiste se khisakAnA seravo puM0 zorabA; zorabA For Private and Personal Use Only
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 525 sari (sa) na0 sanakI jAtake eka seta(-1)lo (seM0) puM0 jhAr3a-jhaMkhAr3a pAdhakA bIja uThAnekA lakar3IkA eka sAdhana; kA~TA selAI (-5) na0 ghIkuArakA phUla seyI (saM0) strI0 mAMga (bAloMkI) selI strI0 rAkha; bhasma (2) galemeM seMco (seM0) puM0 dekhiye 'seMthI' (2) DAlanekI kAle dhAgoMkI aMTI; selI . sirakA eka gahanA; mA~ga-TIkA , sirakA selaM na0 dekhiye 'zela' .. . saikuM na0, (-ko) puM0 saikar3A; saukA selo puM0 dekhiye 'zelo' samUha (2) sau sAlakA kAla; sadI seva dekhiye 'zeva' saiDakAgAMTha strI0 rassI AdikA eka sevatI strI0 jaina sAdhvI sirA khIMcanese chUTa jAnevAlI gA~Tha; sevage puM0 sevar3A; jaina sAdhu muddhI; Der3ha gA~Tha [baccoMko eka khela sevamamarA dekhiye 'zevamamarA' saiDakiyu na0 dekhiye 'saiDakAgAMTha' (2) sevarSana(-nI) vi0 isa nAmakI eka saiukuM na0 dekhiye 'saiDakAgAMTha' (2) prakArakI (supArI) . - sur3aka (AvAja) sevaIM sa0 kri0 sevA, bhakti karanA; saMrako puM0sur3aka (AvAja) (2)sAr3Ike bhajanA (2) bahuta saMga karanA (3) A~calakA konA jo khIMcakara kokhameM kAmameM lAnA; vyavahArameM lenA (4) khosA jAtA hai; koMcha (aMDA) senA saiDaNa na chAjanameM khaparailoMke nIce DAlI sevaM vi0 dekhiye 'sevardhana' ... jAnevAlI phaTTiyA~, ataravana Adi; sevA strI0 sevA; khidamata, cAkarI tirapAla (2)unako bA~dhanekI DorI (2) pUjA; ArAdhanA; sevA (3) saiyaDa(-3) puM0ba0va0 cecaka; zItalA sevA-Tahala; tImAradArI (4)niSkAma __so (saoN)puM0sau; 100|-glnne gALIne bhAvase anyakA kAma karanA; sevAkArya = bahuta sAvadhAnIke sAtha ; khUba socasevAcAkarI strI0 sevA-Tahala ; tImAra- vicArake baad| -Tacanu sonuM = dArI uttamottama sonA; sau TaMcakA sonaa| sevApUjA strI0 sevA-pUjA; ArAdhanA -nA sATha karavA = ghATA sahanA; sevALa, sevALavU dekhiye 'zevALa' Adi ghATekA dhaMdhA krnaa| -maNa rUnI sevo strI0 ba0va0 seva yA sivaiyA~ taLAIe sUvaM = sukhacaina honA; ghor3e seLabheLa vi0 dekhiye 'bheLaseLa' becakara sonaa| -ye varSa pUrA thavAM = seLabheLiyuM vi0 milAvaTavAlA kisI para Afata A par3anA; mautakI seM (30) puM0 'eka'ko chor3akara kisI taiyArI honA.] saMkhyAvAcaka vizeSaNake sAtha Ane- sAI strI0 iMtajAma ; subhItA; vyavasthA 'vAlAsokA rUpa;udA0 'cAraseM, bAraseM' sokaTAbAjI strI0 causara; caupar3a seMkane (saeN0) puM0 saukI saMkhyA; saukA sokaTI strI0,(-9) na0 (causarakI). samUha; saikar3A (2)sadI; zatAbdI (3) moTI; gott| [-mAravI = goTI vi0 saikar3oM; udA0 seMkaDo mANaso' mAranA; dUsarekI goTIko khelameM For Private and Personal Use Only
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sokAbAjI mAranA (2).coTa karanA (3) goTI jamanA;prayojana siddha karanA; phataha hAsila krnaa| vAgavI= yuSita saphala honA; goTI jamanA; goTI baiThanA.] . sokaLAbAjIstrI0 dekhiye 'sokaTAbAjI' sokaLI (-3) dekhiye 'sokaTI' / soga puM0 soga; zoka sogaTAbAjI strI0 dekhiye 'sokaTAbAjI' somaTI(;) dekhiye 'sokaTI' sogaThAbAjI strI0dekhiye 'sokaTAbAjI' sogaThI(-) dekhiye 'sokaTI' sogana (soM) puM0ba0va0 saugaMdha; zapatha / -ApavA, savaDAvabA = kasama khilAnA; halafa denA; gItA, kurAna yA gaMgAjala utthvaanaa| -khAvA, levA = kasama khAnA; kurAna, gItA yA gaMgAjala lekara kahanA.] sogananAmuM (sA~)na0 zapathapatra; halafa nAmA; ephiDeviTa [sogananAmuM' sogaMda,, sogaMdanAma dekhiye 'sogana, sogAta (soM) strI0 saugAta; bheNtt| sogiyuM vi0 zokavAlA; g2amaz2adA; zokapUrNa (2) na0 zokasUcaka pahanAvA; mAtamI libAsa soja puM0 gaMbhIratA; sayAnApana; viveka (2) saujanya sadvartana (3)rIti; Dhaba, rahana-sahana;DhaMga (4)vi0acchA; uttama sojI strI0 maidA so vi0 acchA; uttama (2) svaccha sono puM0 sUjana; zotha soTI strI0 char3I; choTA patalA DaMDA soTo puM0 moTA bar3A DaMDA; soNttaa| -lAyo soMTese mAranA; soMTA calAnA, jamAnA(2)sattA calAnA.] sora (saoNra)strI. pAvaM; pahalamAsa (2) paradA karate samaya yA leTe hue AdamIkA apanA or3hA huA kapA muMha para tAnanA.(3) or3hanekI cAdara yA rajAI Adike nIcekA mulAyama kapar3A; cAdara; saur| [-sANapI, tANIne sUq=pAvase sira saka or3hanA (2)cainase sonA; laMbI tAnanA (3) Alasyase dera taka leTA rahanA (4) rUThakara sonA(5)mara jaanaa| -mAM bharA_=-ke AzrayameM jAnA; -kI zaraNameM jAnA.] sora(Da') puM0; strI0 gaMdha; mahaka;bU sorama (Da)strI0 gaMdha; mahaka ; soMdhA so(Da) sakri0 sUMghanA; bAsa lenA (2) ma0ki. gaMdhAnA; durgadha honA; bU mAranA soga(Da) sakri0 bAsa AnA; gaMdhAnA;bU mAranA soDe(saoN) a0 bag2alameM; najadIka; pAsameM (2) ke anusAra;-kI taraha soNa puM0;strI0 paccara kIla sopala, sonuM na* supanA; svapna sota(-) (sA~) a0 sameta; saha sobAgara puM0 saudAgara; bar3A vyApArI sorAga(-pI)rI strI0 bar3A vyApAra tijArata; saudAgarI (2) saudA garakA pezA; saudAgarI soIM(sA~) vi0 vyabhicArI; zohadA; badacalana (2) Thaga; dhUrta soro(saoN) puM0 saudA; vyApAra (2) [lA.] kharIda-becI yA kharIda karanekA saMketa yA vAyadA; saudA (3)tijAratI sAhasa / [-pAkavo = saudA saphala honA; ThIka saudA honA; saudA paTanA For Private and Personal Use Only
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (2) vAdA pUrNa honA; usakI avabhi pUrNa honA. ] sonacaMpo puM0 suvarNa caMpaka; pIlA caMpA zrotAraM puM0 eka prakArakI lAla miTTI: sonAgerU; hiramajI sonAmahora strI0 sonekA sikkA ; muhara; azarafI sonAmukhI strI0 eka recaka vanaspati; sanAya; sonAmukhI (2) eka dhAtu; sonAmAkhI; sonAmakkhI sonAra puM0 sunAra, sonAra sonAraNa strI0 sunAkI strI; sunArI sonI (0 mahAjana) puM0 sunAra sonAra sonuM na0 sonA;suvarNa / [sonAnAM naLiyAM karavAM = soneke mahala uThAvA; bahuta dhanavAna honA / sonAnI laMkA lUMdAvIati mUlyavAna cIjrakA kho jAnA yA luTa jAnA / sonAno varasAda barasabo = bahuta kamAI honA; cAMdI kaTanA / sonAno susma Ugavo = bahuta sukha aura samRddhikA samaya AnA; sitArA camakanA.] sonerI vi0 soneke raMgakA ; sunaharA ; sunahalA (2) sonekA (3) sonekA mulammA car3hAyA huA (4) [lA. ] uttama; dhyAnameM lene yogya; bar3hiyA (niyama, kAnUna Adi ) [ - keLaM = eka acchI jAtakA kelA; caMpA kelA; kalakatiyA kelA / -ToLI = dhokhAdhar3Ike kAma karanevAlI dhUrta logoMkI TolI.] sornayo puM0 sonekA sikkA; svarNamudrA sopaTa a0 sIdhe ; binA mur3e-ghUme sopArA puM0 adhyAya; pariccheda / [gaNayA, ganI javA=bhAga jAnA; nau do gyAraha honA.] 527 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir soDava sopArI strI0 na0 supArI; sopArI, sopo puM0 rAtake pahale pahara meM prANiyoM ke nidrAdhIna hone se honevAlI zAnti yA sannATA sobata (sA~) strI0 suhabata; saMga ; sAtha; mitratA / [ sobate caDavaM = suhabata uThAnA; kisIkI suhabatameM rahakara kucha burI AdateM sIkhanA. ] sobatI (saoN) puM0 suhabatI; sAthI; mitra soma puM0 somalatA: somarasa; soma (2) caMdramA soma (3) somavAra; soma. (4) saMgItameM eka alaMkAra soma / [nAma = somayAgameM pUrNAhutikA snAna karanA ( 2 ) 'chUTe; balA TalI; kala par3I' isa matalabakA udgAra. ] somala puM0; na0 saMkhiyA somavatI amAsa strI0 somavatI amAvAlyA; samotI mAvasa somavAra puM0 somavAra; soma somavelI strI0 somavallI; somalatA soya (saoN) strI0 sUI; suI toyanI strI0 mocIkA eka aujAra (2) eka rAginI; sohinI soyo (saoN) puM0 bar3I sUI; sUA soraTha puM0 saurASTrakA eka hissA (2) eka rAginI; soraTha; soraThI soraThiyANI strI0 soraTha pradezakI strI soraThI vi0 soraTha pradezakA soraThase saMbaMdhita soraThI puM0 eka mAtrika chaMda; soraThA soraNa (sa) strI0; na0 viyogake duHkhase sUkhanA; jhuranA sorama strI0 dekhiye 'soDama' soravarDa sa0 kri0 caina par3anA; kala milanA For Private and Personal Use Only
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir soravaM sau 528 soraI (so') sakri0 (lakar3I, per3a sohAgI vi0 suzobhita (2) bhAgyavAna; Adiko) khuracakara yA kATa-chA~Takara sukhI (3) AnaMdI yA 'TUse nikAlakara sAfa karanA yA sohAmaNu vi0 suhAvanA ; suzobhana ThIka karanA (2)[lA.] ucitase adhika sohAvavaM sa0ki0 'soha'; 'sohAvukA dAma lenA; lUTanA (3)gAlI denA; preraNArthaka phaTakAranA sohA a0ki0 dekhiye 'sohavU'. sorATavU (so') sakri0 khUba chIlanA; sohAsaNa(-NI) strI0 suhAgina; khUba kATa-chAMTa karanA (lakar3I, bAMsa saubhAgyavatI; suhAgana [sohinI Adiko) (2) [lA.] khUba gAliyA~ sohiNI (-nI) strI0 eka rAginI; denA; phaTakAranA; sau bAta sunAnA sohyaluM vi0 suhAvanA (2) sarala; soraM aM0 taka; arasemeM; daramiyAna AsAna (3) sukhadAyaka so vasA a0 bilakula nizcitarUpase; soLa vi0 solaha; 16 / [-bAla me nissaMdeha; so bisvA [suvAsinI eka ratIbarAbara; ThIka; nyAyake sovAsaNa(-NI) strI0 suhAgina; anusAra; 'bAvana tole pAva rttii| sovU sakri0 (sUpase) phaTakanA soLe kaLA = pUrA (caMdrakI solaha sosa puM0 khUba pyAsa (laganA); galA kalAoM parase); pUrNa / soLe saMskAra sUkhanA, khuzka honA (2) [lA.] tIna paI cUkyA = saba prakArake sukhaduHkhakA icchA; lAlasA (3) fikra ; ciNtaa| anubhava kara liyA; saba kucha bhoga [-paDavo khUba pyAsa laganA; galA liyaa| soLe sopArA bhaNavAsaba sUkhanA.] prakArase hoziyAra, cAlAka bananA; sosavAvaM akri0 rasa sUkha jAnA; ghAgha bnnaa| soLasoLa mAnI=solahoM sUkhanA; jalahIna honA (2) dubalA Ane ; jaisA cAhiye vaisA; bilakula.] honA; sUkhanA (ciMtAse) soLa (soM) puM0, (-chaM) na0 (char3I sosavaM a0kri0 sahana karanA; sahanA AdikI) coTakA dAg2a; sAMTa (2)sa.kri0 sokhanA;jajba kara lenA soLaM vi0 dhokara alaga rakhA huA sosAvaM a0kri0 dekhiye 'sosavAvaM' (2) (vastra) (2) na0 khAnA pakAte 'sosavU'kA karmaNi samaya pahanA jAnevAlA vastra (3) sohavU a0kri0 sohanA; suMdara laganA puSTimArgIya AcAra-praNAlI sohAga puM0 saubhAgya ; suhAga; ahivAta soMgha (0vArI) (saoN0) strI0 sastI; (2) bar3A bhAgya (3)ahivAta, suhA- sastApana; maha~gIkA na honA gakI cIjeM (cUr3I, siMdUra aadi)| soMdhArata (-ya) (saoN0) stro0; na0 [-utarAvavo, levarAvavo. = patike dekhiye 'soMghavArI' maranepara patnIkI suhAgakI cIjeM sAdhu (saoN0) vi0 kama dAmakA; sstaa| utaravAnA.] [vatI; suhAgana [-moMdhU thaq=mAna cAhanA; AdarakI sohAgaNa vi0strI0 suhAgina; saubhAgya- apekSA rakhanA.] For Private and Personal Use Only
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir soMpaNa 529 sphuravaM sopaNa (saoN0) strI0 sipurdagI; havAlA karanA(2) (kisI sthAna para) sthira soMpavaM (saoN0) sakri0 sauMpanA; sipurda karanA; jamAnA; rakhanA; niyukta karanA karanA; sthApita karanA (3) kisI soMpha (saoN0) strI0 sauMfa viSayako sapramANa pratipAdita karanA, soMsara, soMsara(saoN0) vi0 (2)a0 pramANita karanA yA nirUpita karanA aar-paar| [-nIkaLavaM, paDavU = isa sthiti strI0 sthiti; sthira rahanA; pArase usa pAra taka jAnA(2)na pacanA.] eka sthAna yA avasthAmeM lagAtAra bane sau vi0 saba; sarva; kula (2) a0 rahanA; ThaharanA (2) nivAsa; sthiti bhI; sameta; udA0 'tuM sau Avaje' (3)avasthA; dazA; sthiti (4)pada, sTAMpa (0) puM0 sTAMpa; 'sTempa' ohadA; sthiti (5) maryAdA; sthiti sTaoNla puM0; strI0 sTAla; dukAna / sthiticusta vi0 rUr3hivAdI; sthitistrI strI0 aurata; strI (2)patnI pAlaka; 'kanajaraveTiva' strIkesara na0 strIkesara [triyAcaritra sthitisthApaka vi0 pUrva avasthA prApta strIcarita (-tra) na0 tiriyA carittara; karanevAlA; sthitisthApaka; lacIlA strIjana na0 aurata; strI snAna na snAna; nahAnA (2)mRtasnAna / strIdharma puM0 striyoMkA kartavya ; strIdharma [-karavaM = nahAnA (2) [lA.](kisI (2) rajodarzana; strIdharma [strIpAtra saMbaMdhIko) marA huA samajhanA; sArA strIpAtra na0 kathA, nATaka AdikA saMbaMdha tor3a denA.] strIbuddhi strI0 strIkI buddhi; strIbuddhi snehalagna na0 prItivivAha (2) strIkI salAha [[vyA.] snehasaMmelana na0 snehiyoMkA sammelana strIliMga na0 strIliMga; nArIjAti sneha-sammelana; 'sozyala geriMga' sthAna na0 sthAna; jagaha; sthala (2) snehALa vi0 premapUrNa; snehala rahanekI jagaha; ghara; sthAna (3) sparSavaM a0kri0 spardhA karanA pada; ohadAsthAna spardhAsparSI strI0 hor3a; pratispardhA sthAnaka na0 sthAna; sthAnaka ; rahanekI sparza puM0 chUnA; sparza (2) saMsarga; jagaha (2) baiThaka; Asana (3) pada; saMparka; sparza (3) chUnese honevAlA sthAnaka; ohadA jJAna; sparzajJAna; sparza (4)[lA.thor3A sthAnakavAsI vi0 (2)puM0 jainoMkA eka aMza; lava; gaMdha; alpamAtrA; leza saMpradAya (3)sthAnakavAsIkA yA usase (5) (saMsarga, sparza yA saMgakA)asara saMbaMdhita sparzavaM sakri0 chUnA; sparza karanA sthAnika svarAja (-jya) na0 sthAnika sphuraNa na0,(-NA)strI0 sphuraNa (2) svazAsana; 'lokala selpha gavarnameMTa' - sphUti; tejI; phuratI sthApavaM sakri0 sthApita karanA, sphura, akri0 sphurita honA; kAMpanA, kAyama karanA (saMsthA Adi); sthita (aMga) phar3akanA; sphuranA [pa.] (2) karanA; pratiSThita karanA; nirmANa manameM ekAeka AnA; prakAzita honA; gu. hiM-34 For Private and Personal Use Only
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sphoTa camakanA(vicAra, camaka Adi):sphuraNa honA (3) aMkurita honA; phUTanA sphoTa puM0 phUTakara nikalanA (aMkura Adi); phUTanA; phaTanA, sphoTa (2) nibaTArA; aMta; phaisalA (3)phor3A; sUjana,sphoTa (4)varNake zravaNase manameM utpanna honevAlA bhAva; zabdArthakA bodha; sphoTa [vyA.] smaraNa na0 smaraNa; smRti; yAda (2) bAra-bAra yAda karanA [smRticihna smaraNacihna na0 smAraka; yAdagAra; smaraNapoyI strI0 dekhiye 'noMdhapothI' smarasa0kri0 yAda karanA; smaranA[pa.] lava a.kri0 TapakanA; cUnA svadezI vi0 apane dezakA; svadezI (2)na0 svadezaja; svadezabaMdhu (3) svadezakI bhAvanA (4) apane dezakA mAla istemAla karanekI bhAvanA svadezI dharma puM0 apane par3osakI paristhitikI sevAke dvArA jagatakI sevA hotI hai yaha bhAvanA; svadezIkA dharma svadharmI vi0 apane dharmakA (2) puM0 apane dharmakA AdamI; svadharmI svamAma na0 apanA vatana (2) svarga [javaM, pahoMcaq= mara jAnA; svargavAsa honA; paraloka sidhAranAH] svAna, svapnuM na0 svapna ; sapanA; khvAba svabhAva puM0 svabhAva, sahajaprakRti(2)Teva, Adata; prkRti| [-parayo sadA banA rahanevAlA mUla guNa yA dharma bana jAnA, 'Adata par3anA(2)Adata bana jAnA.] svIkAra svAgatapramukha puM0 svAgatAdhyakSa svAgatasamiti strI0 svAgatasamiti svAgatA strI0 svAgata; satkAra; abhi naMdana (2)puM0 eka chaMda svAda puM0 svAda; jAyakA (2)sauMdayaM; AnaMda; rasa (3) cakhanA (4) maz2A; lajjata; svAda(5)moha zauqa ruci|[krvo = cakhanA (2) khAnekI cIjoMkA casakA laganA / -cakhADavo cakhAnA (2) anubhava karAnA(3)svAda cakhAnA; maarnaa| -cAkhavo, jovo cakhanA, rasAnubhava karanA, majA lUTanA |-pddvo = rucikara honA; pasaMda AnA; majA aanaa| - levo = dekhiye 'svAda cAkhavo'.] svAdiyuM, svAvIluM vi0 caTorA; jibhalA svAdhIna vi0 jo apane hI adhIna ho; svAdhIna (2) jo apane vazameM ho; svAdhIna (3) svataMtra; AjAda; svAdhIna / [-kara = sauMpanA.] svArtho (laM) vi0 svArthI; khudagarja svAhA strI0 agnikI patnI; svAhA (2) a0 agnimeM Ahuti dete samaya uccAraNa kiyA jAnevAlA eka zabda, svAhA |-kr = khA jAnA; caTa kara jaanaa|-thq=jl jAnA naSTa honA, . svAhA honA (2) khAyA jAnA.] svIkAra puM0 svIkAra; aMgIkAra svIkAravU sakri0 svIkAra karanA; kabUlanA; mAna lenA For Private and Personal Use Only
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org he puM0 USmavargakA aMtima varNa haka puM0 haqa ; dAvA; adhikAra (2) nega; haqa (3) farz2a ; kartavya; haqa ( 4 ) satya; nyAya (5) vi0 sahI; satya; haqa ; nyAyya; durusta / [ -adA karavo = farz2a pUrA karanA; haqa adA karanA / -karavo : mAlikAnA haqa yA adhikArakI mA~ga karanA; dAvA karanA / vAlavo = haka-adhikAra honA / thavuM = mara jaanaa| dabAvavo, mAravo = hakake anusAra jise jo milanA cAhiye vaha use na denA; haqa mAranA / - pahoMcavo = haqa - adhikAra honA / - mAM = pakSameM; hameM . ] [ ThIka; durusta; nyAyya ekavAra vi0 haqadAra ; adhikArI (2) hakavAraNa vi0 strI0 haqadAra (strI) hakadArI strI0 haqadAra hone kA bhAva hakanAka, hakanAhaka a0 haqa-nAhaqa; akAraNa hakasAI strI0 nega; haqa ; lAga hakAra puM0 'ha' kI dhvani yA 'ha' varNa, hakAra (2) hA~ karanA, svIkRti denA / [-bhagavo - hA~ karanA;svIkAra karanA; qabUlanA. ] hakAra sa0kri0 hA~ka lagAkara yA lala kArakara kahanA ; ha~kAranA hakAro puM0 hA~ka lagAkara bulAnevAlA (2) ha~kArakara nimaMtraNa denevAlA (3) hu~kArI hakAlavaM sa0kri0 hadAnA; bhagA denA (2) hA~kanA; calAnA ( 3 ) ha~kAranA; U~ce svarase bulAnA 531 ha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hajAmapaTTI hakIkata strI0 sahI ahavAla yA ghaTanA; satya bAta; haqIqata (2) saccI khabara yA samAcAra; sahI hAla; haqIqata (3) qhabara; hAla; vRttAMta (4) ghaTanA (5) satya; asalIyata ; haqIkata; yathArthatA hakIkatadoSa puM0 haqIqata, vRttAMta, ghaTanA Adi bAremeM rahI huI truTi yA bhUla hakUmata strI 0 hukUmata, sattA; adhikAra hakUmatI vi0 hukUmata - saMbaMdhI hakka puM0 dekhiye 'haka' hagavaM a0kri0 haganA hacamaca a0kri0 kisI sthira sthAna parase yA kisI jamI avasthAse idharaudhara honA; hila uThanA hacamacAvavuM sa0kri0 'hacamacavuM ' kA preraNArthaka; hilAnA hacAko puM0 dekhiye ' 'hicAko ' haja strI0 haja; hajja ( makke kI yAtrA ) hama vi0 haz2ama kiyA huA; pacA huA; haz2ama (2) [lA. ] g2abana kiyA huA; hajama hajarata puM0 mAlika; svAmI; zrImAn For Private and Personal Use Only (2) haz2arata ; janAba ; mahodaya hajAma puM0 nAI; hajAma; hajjAma hajAmata strI0 hajAmata (2) [lA. ] bekAra mehanata vyarthakA parizrama (3) kar3I AlocanA karanA; Ar3e hAthoM lenA hajAmapaTTI strI0 hajAmatakA kAma; hajjAmI (tucchakAra meM ) / [ -karavI = binA kAma-dhaMdhe kA baiThA rahanA; khAlI baiThA rahanA; nirarthaka kAmameM samaya ga~vAnA. ] 25
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hajAra vi0 hajAra; 1000|-gaagN = bahuta; behada; hjaarhaa|-ghNttiino loTa khAbo = bahuta anubhava honA; khUba musAfirI kiye honaa| -hAyano paNI paramezvara.] hajArI puM0 eka puSpavRkSa; geMdA; hajArA hajArI goTopuM0 geMdekA phUla; hajArA; meMdA hajI a0 abhI; aba taka (2) aba bhI hajIro puM0 mInAroMvAlA saMdara makabarA ' (2) [lA.] bar3I khyAti-prasiddhikA kAma (vyaMgyameM) haju a0 dekhiye 'hajI hajUra strI0 hujUra; zrImAn (2) upasthiti;hAjira honaa;hujuur| [-bharavI = hujUrameM-sevAmeM rahanA.] hajUriyo puM0 hujUrameM rahanevAlA khAsa naukara; hujUrI (2) aMgochA; gamachA habUrI puM0 hujUrI; rAjAkA khAsa naukara (2) strI0 sevA-Tahala haTAnuM na0 kharIdanekA kAma; saudAsulufakA kAma (2) kharIdane-becanekA pezA; dukAnadArI; haTuvAI haTha puM0; strI0 haTha; jiMda; duraagrh| [-upara AvavaM, pakaDavI, mAM AvavaM, levI, haThe caravaM, haThe bharAvaM = haTha pakar3anA; jida para AnA; jida karanA.] havaM a0kri0 haTha karanA; macalanA haTha akri0 haTanA (2)pIche haTanA; bhAganA; haTanA haThIlAI strI0 haThIlApana; jida haThIlaM vi0 haThIlA; jiddI; haThI (2) asAdhya; lAilAja (roga) harakavA puM0 har3aka; jalAtaMka (roga) (2)[lA.] har3aka jaisA pAgala Avega; haraselo har3akA;har3aka / [-pavo, lAgavo har3aka roga honA; har3akAyA bananA (2) har3aka jaise pAgalapanake adhIna banakara AcaraNa karanA; har3akAye jaisA bartAva krnaa| hAlabokhUba har3aka uThanA.] harakA (-yelaM) vi0 har3akAyA; pAgala haDatAla strI0 eka upadhAtu; haratAla hastAla strI0 har3atAla [har3atAlI haDatAliyo puM0 har3atAla karanevAlA; haratALa strI0 har3atAla haDatALiyo puM0 dekhiye 'haDatAliyo' haDavo puM0 hAtha yA pairase diyA jAne vAlA dhakkA; TahokA hagdhUta strI0 cAroM orase dhutakAra milanA;dutakAra (2)vi0 saba jagahoMse tiraskRta banA huA yA dutakArA huA hampa strI0 Agraha (2) a0 ekadama aura tejIse;tvarita;jhaTapaTa |[-kr, karI javaM% binA cabAye ekadama nigala jAnA; har3apanA (2) [lA.] har3apanA; hajama kara jAnA (cIja, mAla aadi)| -lAIne =ekadama aura tejIse; caTase. harapacI strI0 Thor3I, ThuDDI hAparva sakri0 har3apanA; nigalanA harapha a0 dekhiye 'haDapa'; tvarita haraphaTa strI0 dekhiye 'aDaphaTa' haDaphavaM sakri0 pheMka denA; jhir3akanA haDapheTa strI0 dekhiye 'aDaphaTa' harabara a0 kri0 pastahimmata honA; himmata TUTa jAnA (2) har3abar3AnA; ghabarAnA harabATa puM0 har3abar3I; dhabarAhaTa harasela sakri0 dhakkA denA; dhakelanA haraselo puM0 dhakkA; TahokA For Private and Personal Use Only
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org havhatuM haDatuM vi0 khaulatA huA (2) [lA. ] pUrA; pakkA ; nirA [-sAtha kholanA haDaharavaM a0 kri0 'haDahaDa' AvAjake haDI strI0 daur3a / [-kADhavI, melabI = daur3anA. ] [ lapakanekI AvAja haDDATa, haDDa a0 tejIse daur3ane yA DebATa a0 dekhiye 'haDuDATa' hahaDe strI0 kutteko hA~kanekI AvAja (2) kisIke prati AdarakA abhAva; avajJA; avahelanA ho puM0 bailagAr3Iko AgekI ora jhukane se rokane ke lie lagAyI jAnevAlI lakar3I ; harainA; uMTar3A hagabuM sa0 kri0 qatla karanA; jAnase mAra DAlanA; nAza karanA; hananA hamahanabuM a0kri0 hinahinAnA; hIMsanA hamahajATa puM0, (TI) strI0 hinahinAhaTa; hIMsa hatuM mahotaM thaI jarbu = jar3amUlase nAza honA; nAma uTha jAnA; nAmonizAna na rahanA hatyA strI0 hatyA; khUna / [-poTavI = hatyA laganA / -levI, bahorabI = hatyA sira lenA; pApakA bhAgI bananA.] hatyAkAMDa puM0 bhArI khUnakharAbA yA saMhArakI ghaTanA hatyAraM vi0 hatyArA; ghAtaka hathiyAra na0 hathiyAra; astra-zastra (2) sAdhana; upakaraNa ( 3 ) aujAra; hathiyAra / [ - ugAmava, UMcakavAM, pakaDavAM, levAM, saja hathiyAra uThAnA; hathiyAra bA~dhanA; yuddhake lie taiyAra honA. ] hathiyArabaMdha vi0 hathiyArabaMda; sazastra = 533 hapatI hathiyArabaMdhI strI0 hathiyAra rakhanekI manAhI; hathiyArabaMdI havelI strI0 hathelI; karatala / [-khADavI- kucha milegA nahIM aisA sUcita karanA; a~gUThA dikhaanaa| mAM nacAvarbu = kisIse icchAnusAra kAma karAnA; nAca nacAnA; hAthameM karanA / -mAM svarga batAva, mAM hIrA batAvabA : bar3I bar3I AzAe~ dekara ThaganA; gur3a dikhAkara DhelA mAranA.] [ grahaNa havALI puM0 dekhiye 'hAthevALo'; pANihaLI strI0 dekhiye 'hathelI'; hastatala hapoTI strI0 hathoTI; hastakauzala (2) Teva; abhyAsa hathoDI strI0 hathaur3I hoDo puM0 hathaur3A hayaM vi0 (samAsAMta meM ) hAthakI nApakA ; udA0 'aDhIhaththuM ' (2) hAthameM; udA0 'ekahaj' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir haba strI0 hada; sImA; maryAdA (2) aMta; hada / [ - AvavI, yavI = hada honA; ati ho jAnA; aucityakI sImA lA~gha jAnA |-olNgvii, baTAbavI = hadase gujaranA; maryAdAke pAra ho jaanaa| -karavI, vALavI = hada kara denA; ati kara denA; aucityakI sImA lA~gha jAnA.] [ bAhara havapAra a0 behada ; atizaya ( 2 ) hadake hadapArI strI0 kisI hadake bAhara honAhanumAnakUbako puM0 hanumAna jaisI laMbI kudAna, chalA~ga; 'lAMga jaMpa ' [ vAra hapatAvAra a0 qistake anusAra; qistahapatI puM0 saptAha; haftA (2) qista cukAnekA niyata samaya yA niyata rakrama, qista [ -karavo, bAMdo= For Private and Personal Use Only
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - haphatAvAra kista baaNdhnaa| -paDavo kistakA niyata samaya para adA na honA; kistakhilAfI honaa| -bharavo=kista adA karanA.] hamatAvAra, haphato dekhiye 'hapato' Adi habaka strI0 bhArI Dara; haibata; haula habaka, a0kri0 cauMkanA; Dara jAnA; haula paiThanA habazI puM0 habazI habasaNa strI0 habazIkI yA habazI jAtikI strI; habazina; habazana habasI puM0 habazI habahabATa puM0 'haba-haba' AvAja (2) kolAhala ; zoragula hamaNAM a0 abhI; isa samaya; filahAla hamarAhI strI0 sAtha; suhabata hamavatanI vi0 eka hI dezake nivAsI hamavatana [dastA; khala-baTTA hamAmadasto puM0 hAvanadastA; hamAmahamAla puM0 hammAla ; hamAla ; kulI hamAlI strI0 hamAlakA kAma hamiyANI strI0 (rupaye rakhanekI)thailI%B gaijiyA (2)[lA. dhana; daulata hamela puM0 garbha; hamala (2) strI0 caparAsa; pttttaa| [-raheko sagarbhAhAmilA honA.] hameza a0 hamezA; roja / hamezA a0 hamezA; nitya; sadaiva 'hayAta vi0 jiMdA; jIvita hayAtI strI0 jiMdagI; hayAta (2) astitva; hastI hara vi0 hara; pratyeka harakata strI0 ar3acana; rukAvaTa; bAdhA (2) Apatti; etarAja; harja . harAtI vi0 rukAvaTa DAlanevAlA harakoI vi. pratyeka; cAhe jo koI; ___ koI bhI harasa puM0 harSa; AnaMda; harakha [pa.] ralalaM vi0 ati harSase pAgala banA huA; harSonmatta harakhamera a0 harSake sAtha; saharSa harakha (-khA) a.kri0 khuza honA; prasanna honA; harakhanA; harakhAnA pa.] haragina(-sa) a0 haragija; kabhI; kisI hAlatameM harajI puM0 paramezvara, hari [phala; har3a hara na00va0 har3ake adhapake choTe haraDe strI0 harra; har3a; harItakI (phala) haraNa na0 hirana; mRga; hariNa .. haraNiyuM na0, (-yo) puM0 mRgazirA nakSatra; mRgazIrSa [mRgazIrSa nakSatra haraNI strI0 hiranI; harinI (2) haraNuM na0 hirana; mRga [haratAla haratAla(-La). strI0 eka upadhAtu haratuMpharatuM vi0 jo dhUma-phira sake; ghUma-phira sake aisA yA utanA; caMgA haradama a0 haradama ; hamezA [pahara haraniza a0 dina-rAta; aharniza; AThoM harapha puM0 harafa; bAta ; zabda (2) akSara; [AnA-jAnA haraphara strI0 ghUmanA-phiranA; bAra-bAra harabaDavaM a0 kri0 dekhiye 'haDabaDavU' harabaDATa puM0 har3abar3I; ghabarAhaTa harabhu vi0 haladIke svAdakA harabarbu sakri0 dekhiye 'harAva' hara vi0 harA; saja (raMga) (2) tAjA; harA haravaM sakri0 jabaradastI bhagA le jAnA (strIko); haranA; haraNa harfa For Private and Personal Use Only
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . vAsIra karanA (2) chIna lenA; haranA; har3apanA (3) le lenA harata puM0 arza; bavAsIra harasamasA puM0 ba0va0 arza aura massA harAja vi0 nIlAma kiyA huA, nIlAmI harAjI strI0 niilaam| -bolAvavI = nIlAma karanA; nIlAma para car3hAnA.] harAma vi0 isalAmI dharmazAstrake viruddha ; harAma ; niSiddha; dharmazAstrameM niSiddha (2) binA haqakA; anucita; harAmakA (3) muphtakhora; AlasI; nirudym| [-nA paisA = harAmakI kamAI; harAmakA maal|-nii olAva, -tuM khoLiyu=harAmakA baccA,harAmakhora; duSTa shtth| -tuM khA_= harAmakA khAnA; binA mehanata kiye khaanaa| no mAla = harAmakA mAla ; harAmakI kamAI.] harAmakhora vi0 harAmakA mAla khAnevAlA; harAmakhora (2) kRtaghna, namakaharAma; harAmakhora (3)duSTa; badamAza harAmajAduM vi0 harAmake garbhase utpanna harAmajAdA harAmI vi0 harAmakhora; kRtaghna; badamAza; harAmI (2)strI0 harAmakhorI; namakaharAmI; muphtakhorI harAyaM vi0 harahA; harahaTa (pazu) (2) niraMkuza; matta (pshu)|-ddor-pshu jo bhAgA phiranevAlA ho aura jisakA koI mAlika na ho (2) [lA.] usake jaisA niraMkuza vyakti; AvArA harAvatuM sakri0 'haravU', 'hAra'kA preraNArthaka; harAnA (lar3AI-jhagar3e AdimeM) [karmaNi harAvaM a0 kri0 'hara', 'hAravaMkA hari puM0 hari; viSNu; zrIkRSNa (2) ghor3A; hari (3) siMha (4) baMdara (5) caMdramA |[-nolaal =bhagavAnakA bhakta; IzvarakI preraNAse calanevAlA puruSa (2) sakhI AdamI; dAtA puruSa.] harijana puM0 harikA AdamI;bhagavajjana, devadUta (2) aMtyaja'; achUta; harijana (3) harikA bhakta harijanetara puM0 jo aMtyaja na ho;aMtyajase bhinna (2) puM0 aisA puruSa; savarNa hariNa puM0; na0 hariNa; hirana hariNI strI0 hariNI; hiranI; mRgI (2) eka varNavRtta; hariNI (chaMda) haritAla strI0 haratAla (upadhAtu) hariyALI strI0 hariyAlI; sajA hariyALaM vi0 harA; sabja harIpha puM0 harIfa;pratidvaMdvI pratispardhI (2) virodhI; harIfa; zatru harIphAI, harIphI strI0 spardhA; hor3a; pratidvaMdvitA (2) lAga-DaoNTa; zatrutA hareka vi0 hara eka; pratyeka harero puM0 eka per3a harola(-) strI0 senAkA pichalA hissA(2)paMkti; katAra; zreNI (3) barAbarI; jodd'| [-mAM AvavaM, Ue rahe, besaq = spardhA karanA.. hala puM0 halanirNaya; suljhaav|[-krvN hala karanA; sulajhAnA.] hala na0 hala (khetIkA aujAra) halaka strI0 kaMTha; halaka; galA (2) zobhA; bahAra; raunaka (3)pala; kSaNa halakadAra vi0 surIlA halakaTa vi0 halakA; kamInA; nIca; ochA .halakaI halakAI strI0 halakApana; nIcatA; For Private and Personal Use Only
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org halakApanuM halakApanuM na0 bhAra na honA; halakApana halakAra sa0 kri0 jorase pukAranA (2) TiTakAranA; cillA-cillAkara hA~kanA (3) calAnA; hA~kanA halakAro puM0 harakArA ; qAsida ( 2 ) harakArA; dUta 536 halakAza strI0 halakApana halakuM vi0 kama vajranavAlA; jo bhArI na ho; halakA (2) kama dAmavAlA; mAmUlI ; halakA (3) jo jaldI haz2ama ho jAya; supAcya; pakkA (pAnI); halakA (4) kama parizramameM ho jAnevAlA; sahala; halakA(5)halakA; tAjA; thakAnarahita; prasanna citArahita; ullAsapUrNa (6) jo (prahAra) teja yA adhika kaSTa denevAlA na ho; jo gaharA na ho (raMga); halakA mIThA (7) ghaTiyA; nikRSTa (8) nIca; ochA; kamInA; halakA ( 9 ) aghaTita; nidita; apratiSThita; halakA / [ halakA peTanuM = peTakI bAta yA gupta bAta batA denevAlA; peTakA halakA (2) anudAra manavAlA; saMkucita manovRttivAlA (3) nIca kulakA / --kara = vajrana, bhAra kama karanA (2) mAramArakara azakta banA denA; pITakara bharatA banA denA (3) ghamaMDa cUra karanA / -pavaM: = vajana kama honA (2) dekhiye 'halakuM paDavaM' / -paDhabuM = apamAnita honA; halakA honA / --lohI = ghaTiyA darajA yA jAti; apratiSThitatA (vaMza, kula, AdikI) . ] halamala strI0 khalabalI; upadrava, halacala halamalabuM a0 kri0 hilanA; DolanA (2) [lA. ] bhAvamagna honA; dila bhara AnA halabuM a0kri0 hilanA; DolanA hale halabI puM0 eka miThAI halAka vi0 hairAna ; halAkAna (2) kaMgAla halAkI strI0 hairAnI; halAkAnI; takalIfa (2) taMgI; g2arIbI ; kaMgAlI halAmaNa strI0 cakkara meM AnA; bhaTakanA; hairAnI (2) mAthApaccI; jhaMjhaTa ; pacar3A halAla vi0 ( isalAmI ) zaraake anukUla; halAla; vihita;jAyaja / [-karabuM = pazukA zaraakI vidhise vadha karanA; halAla karanA (2) badale meM pUrA kAma kara denA; halAla karanA. ] halAlakhora puM0 bhaMgI ; halAlakhora (2) qasAI (3) pUrA kAma karake badalA prApta karanevAlA; halAla karanevAlA halAva sa0kri0 'hAlava' kA preraNArthaka; hilAnA ( 2 ) kisI vastuko UparanIce, dAyeM-bAyeM le jAnA yA gati denA; harakata denA, hilAnA; DolAnA (3) kisI vastu yA vyaktiko kisI sthAna se haTAnA ; khisakAnA; hilAnA (4) pracalana karanA; calAnA (vicAra, bAta, carcA Adi ) ; calaneko prerita karanA ( halacala, pravRtti Adi) / [ jIbha halAvabI = bolanA; jabAna hilAnA ( 2 ) sifAriza krnaa| mAyuM halAvavuM = sira hilAnA ( svIkRti, asvIkRti Adi sUcanAke lie)| lUlI halAvavI = dekhiye 'jIbha halAvavI' / hAtha halAvavA = hAtha-pA~va hilAnA; kAma karanA; mehanata karanA. ] [ jAnA halAdhuM a0 kri0 'hAlavu' kA bhAve; hilA halAbuMcalAvaM a0kri0 hilA-DulA jAnA; kucha kriyA karanemeM samartha honA haletuM vi0 duniyAdArI na jAnanevAlA; alhar3a (2) dhImA; maMda; maMthara Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hana. mAva khenekAraMDAgar3aballA halo puM0 hamalA; hallA; dhAvA (2) .] dhakkA; hAni; ghATA (3)[lA.] kAmakAja; upama : hamara vi0 dekhiye 'avarDa' havAM a0 isa samaya; abhI hAsa puM0 havasa; icchA; vAsanA(2) kAmavAsanA (3) lAlaca; havasa habasatora vi0 kAmI; viSayI havA strI0 havA; vAyu (2)vAtAvaraNa; pristhiti:hvaa(3)nmii,trii| [(gAmamA)-kevI cha? gAMvameM kyA carcA-bAtacIta cala rahI hai ? (2) gAMvameM jIvanako prabhAvita karanevAlI paristhiti yA vAtAvaraNa kaisA hai ? (3)gA~vake logoMkA Arogya kaisA hai ?-jAvA jaq= havAkhorIke lie svAsthyavarSaka sthAnako jAnA, havA khAneke lie jAnA (2)bekAra bhaTakate rahanA yA ThAlI baiThe rahanA; kahIMkI havA khaanaa| sAbI havA khAnA; khulI jagahameM TahalanA (2)kucha na milanA; asaphala rahanA, havA khAnA(3)gAyaba ho jAnA, havA ho jaanaa| -mAM kI aq= gAyaba ho jAnA; havA ho jAnA(2) mehanata bekAra jaanaa| -mAM killA bAMdhavA-havAI kile racanA; khayAlI pulAva pkaanaa|-maaNbaackaa bharavA = vyartha koziza karanA; havA piittnaa|laagvii-hvaa laganA;kisIke saMsargakA prabhAva par3anA (2) havA yA namIkA asara honA.] . hamAI vi0 havAI havAse saMbaDa (2) havAko cIrakara calanevAlA; havAI (3)kalpita; manase gar3hA humA; havAI gu. hi-35 (4)strI. eka AtizabAjI hvaaii| [-killA bAMdhanA = dekhiye 'havAmAM killA baaNdhvaa'| -chuTavI - havAI (AtizabAjI) chUTanA (2) aphavAha phailanA; havAI ur3anA.] havAI jahAja na havAI jahAja;vAyuyAna habATa puM0 kisI cIjapara nabha havA laganekA asara (honA); namI; tarI havAge puM0 jAnavaroMke pAnI pIneke lie (kueMke pAsa) banAyA gayA kuMDa; ubArA havANa strI0 suhabata, maMtrI yA sAtha rahanekA AvaMda (2) sAtha rahanese milanevAlA bala (3) ArAma; caina(4) na0 pazukI mAdAke garbhAdhAnakA kAla havAtiyuM na0 vyartha koziza; mithyA prayatna / [havAtiyAM mAravAM bekAra koziza karanA.] havAphera puM0 svAsthyake kAraNa havA khorIke lie kahIM jAnA havAmAna na0 vAtAvaraNameM honevAle havAke dabAva Adi paristhitiyoMkI nApa [(2) ahavAla ; vRttAMta havAla puM0 avasthA; hAlata ; havAlApa.] havAladAra puM0 paTavArI yA caudharIkA sipAhI; havaladAra(2)phaujake sipAhiyoMkI yA pulisakI choTI Tukar3IkA afasara; havaladAra; havAladAra havAlabArI strI. havAladArakA kAma yA pada.. ... havAlo puM0 kabA; adhikAra (2) sipurdagI; havAlA (3) ikhtiyAra; sattA, adhikAra()bArIka chalanI (5) parasparake khAlemeM jamA-udhAra karanA, sAnAMtarita praviSTi / [hamAle pAra = kamjemeM lenA (2) kamnameM denA; For Private and Personal Use Only
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir havAle krnaa| -ApabojAmina bananA, havAlA denA (2) sauMpanA / pAsavoparasparake khAtemeM jamAudhAra karanA.] havAvaM a0kri0 kisI cIz2ameM havAkA milanA; namI laganA; havA laganA hune a0 aba; isa samaya (2) isake bAda; AiMdA; aage| havega puM0 haladIkA cUrNa havege puM0 dekhiye 'havADo' hoSI a0 Agese; AiMdA [maMdira havelI strI0 havelI (2) puSTimArgIya ho a0 khaira; bhale; koI paravAha nhiiN| hokuM vi0 thor3A garama; kunakunA hasamulaM vi0 ha~samukha, prasanna hasavaM a0ki0 ha~sanA khule muMhase harSadhvani nikAlanA (2) majAka karanA; haMsanA (3) sakri0 upahAsa karanA; ha~sI ur3AnA (4)na0 haMsI, hAsya(5) majAka; dillagI hNsii| [hasacAmAMcI sasaI parvamajAka ur3Anese burA natIjA nikalanA,majAka karanekA phala bhugatanA / hasI kAThay= ha~sImeM ur3A denA; ha~sImeM le lenA; haMsakara bAta ur3A denA |htii mAMsa ha~sa denA; ha~sa par3anA (2)dekhiye 'hasI kaaddhy'| gAMta kADIne, peTa pakaDIne hasaj= haMsate-ha~sate peTameM bala par3a jAnA; khUba ha~sanA; loTa-poTa honA.] hasAba, sakri0 'hasavu'kA preraNArthaka hNsaanaa| [loka hasAvavA=jagaha~sAI, lokaniMdA karAnA.] hi~sa denA hamA 20 kri0 'hasavU' kA karmaNi; hatI strI0,(-) na. haMsanA; haMsI (2) hAMsI; majAka; haMsI haLAhaLa hastaka vi0(2)a0 ke jariye ke dvArA (3) havAle; kabjemeM; tAbe. hastadhUnana na0 abhivAdanake rUpameM Apa sameM hAtha milAnekI kriyA; 'zekahenDa hastaprata strI0 pustakakI hastalikhita 'prati; pAMDulipi; 'menyuskripTa hastameLApa, hastameLo puM0 hathalevA; pANigrahaNa haste a0 haste-ke dvArA; mAraphata / [-pote= khudane kiyA hai aisA artha sUcita karatA hai (prAyaH hisAba aura lena-denameM).] haLa na0 jamIna jotanekA aujAra; hl|[hle jogavaM halameM jutanA (2)sakhta mehanatake kAmameM lagAtAra jute rahanA.] haLA (02) strI0 haladI; halada haLapati puM0 (suratakI orakI) 'duvaLA' jAtikA eka vyakti haLapUNI strI0 phAla; kusI (halakI) haLavAza strI0 prakharatAkA abhAva; dhImApana maMdatA; halakApana haLavaM vi0 halakA; maMda; AsAna; kama parizramameM ho jAnevAlA; dhImA, dhIramRdunarama (2)[DA.] apratiSThita, haLavaM a0ki. hila jAnA; paracanA; hila-mila jAnA(2)jI laganA; ThIka laganA, rucanA; bhAnA (3)avaidha saMbaMdha jor3anA; AzanAI karanA haLamaLa, sakri0 hilanA-milanA; ghulanA-milanA(2)hila-milakara calanA haLave (0pI) a. holese; Ahiste haLAhaLa vi0 ati tIva; bhISaNa (2) na0 kAlakUTa viSa; halAhala For Private and Personal Use Only
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir skImaLIne hInaLIne = hila-milakara hAra sakri0 hokanA; calAnA haMgAmI vi0 asthAyI; thor3e arasekA haMgAmo puM0 haMgAmA,dhamAla,upadrava (2) hullar3a; haMgAmA; Udhama haMkAvasakri0 'hAMphavU' kA preraNA rthaka; thakAnA; harAnA hameza (-zA) a0 hamezA; roja haMsa puM0 haMsa (2) AtmA; jIvAtmA; haMsa (3) ekadaMDI (saMnyAsI); haMsa haMsaNI strI0 haMsanI; haMsI haMsapada na0 likhAvaTameM (.)cihna haMsapada haMsA puM0 eka chaMda (2) strI0 haMsanI haMsI strI0 haMsI; haMsanI hA a0 sammatisUcaka udgAra; hA~ (2) strI0 svIkRti (denA); hA~ krnaa| [-pAravI hA~ karanA;svIkAra karanA; mAnanA. hAu puM0 hAU; hauvA (2) sAMpa hAka strI0 hA~ka; jorakI pukAra (2) prabhAva; dhAka; roba; aatNk| [delADavI, devI= Dara dikhaanaa|maanvii = (kisIkA) prabhAva mAnanA; AjJAkArI rahanA; bhaya mAnanA; robameM aanaa| -vAgavIprabhAvakA asara honA; DaMkA bajanA; dhAka jamanA.] hAkala strI0 haoNka; jorakI pukAra (2) utsAhayukta anurodha yA vinatI; pukAra; hAMka; AhvAna hAka akri0 hAMkanA; calAnA (2) hAka dekara bhagA denA hAkeTo puM0 dekhiye 'hAkoTo' hAkema puM0 hAkima; sUbedAra hAkoTa, sa0 ki0 jorase bolanA; cillAnA (2) DAMTanA; phaTakAranA hAkoTo puM0 jorakI AvAja; cIkha hAka hAjala strI0 hAjata; AvazyakatA jarUrata (2)zauca AdikA vega hAjata (3)havAlAta; hAjata; 'lok-ap'| [-vI, lAgavI = TaTTI-pezAbakI haajthonaa|-prvii=aadt pdd'naa| hAjate jaq=pAkhAne jAnA; hAjata rafA karanA.] hAjara vi0 hAjira; upasthita; maujUda hAjarajavAba puM0 hAjirajavAba; jo bAtakA yathAyogya javAba turata de hAjarajavAbI vi0 jise bAtakA yathAyogya javAba turata sUjha jAya; hAjirajavAba (2) strI0 hAz2irajavAbI; turata javAba denekI zakti hAjarajAmi(-mI)na puM0 hAz2irajAmina hAjarAhajUra vi. jo hajUrameM-sevAmeM hAjira ho; hAjirabAza (2)sAkSAt; A~khoMke sAmane; hAjira hAjarI strI0 hAjirI; maujUdagI upasthiti (2) saverekA khAnA; haajirii|[-puurvii, bharavI = hAjirI rajisTara meM likhanA; hAjirI lenaa| -levI = upasthiti mAlUma karanA (2) sakhta ulahanA denA; phaTakAranA.] hAjarIpatraka na0 hAjirIkI kitAba; rajisTara hAjiyo puM0 hA~ (2) khuzAmadI; hAMjIhAjI krnevaalaa| [-pUravo ho karanA; sammati denA.] hAjI puM0 hAjI; haja karanevAlA hAjI a0 hA~ jI jI sAhaba : hAjI hA strI0 khuzAmada; hAMjI-hAjI hATa strI0; na0 hATa; dukAna (2) For Private and Personal Use Only
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAriyaM 540 sAptAhika bAjArahATa; gujrii| [- kAma na krnaa| -ataravaM, tarI mAM dukAna karanA; hATa karanA.] = haDDI ukhdd'naa| namAva-dila hATiyaM na dIvArameM banI huI alamArI; lagAkara, kamara bAMdhakara kAma karanA.] bhaMDariyA , hAupicara na* asthipaMjara; kaMkAla hADa na0 haDDI (2) dehakI gaThana; hAramAra strI0 dikkata; parezAnI kAThI (3) a0 (muhAvaremeM) ekadama; kaThinAI [(2)dekhiye 'hAramAra bilakula; nipaTa (4) khUba; bahuta hii| hADamArI strI0 tiraskAra; dhutakAra [-Ava khUba taMga AnA;thaka jAnA; hAbvera na0 pakkA baira; bApAvara ukatA jAnA (2) khUba durbala ho jAnA; hAmveva(-4) puM0 haDDI baiThAnevAlA; haDDiyA~ nikala AnA;sUkhakara kAMdA ho kamaMgara jAnA / -aq = asaliyata jAhira hAgyio puM0 kauA (pakSI) [bukhAra karanA apane para AnA(2)hAthase jAnA hAgyio tAva puM0 jIrNajvara; purAnA (3) rupaye-paisese bilakula khAlI ho hAre(-)hAra a0 haDDiyoM taka jaanaa| -no tAvajIrNajvara;purAnA pratyeka aNgmeN| -yApI javaM, lApI bukhaar|-bhaaNgvaaN burI taraha pITanA; jaq=sirase paira taka Aga laganA.] haDDI tor3anA (2) zarIrase durbala- hANa (ma,) strI0 hAni; nukasAna haDahA banA denA (3) dila lagAkara hAya puM0 hAtha; hasta (2) kuhanIse kAma karanA.] bIcakI u~galIke sire takakI nApa; hArakI svI0 choTI aura nAjuka haDDI hAtha (3) (tAzameM)jItA huA dAya hArakuM na0 hddddii| [hADakA khokharAM hAtha (4) relakA signala; sikara karavA = haDDI-guDDI tor3anA; haDDI darA (5) [lA.] hastakauzala (6) tor3anA; adhamarA krnaa| hArakA sahAyatA; sahayoga; hAtha ba~TAmA; cAlavA = zarIrameM kAma karanekI preraNA; sAtha; udA0 'e kAmamAM mAro tAkata honA;hAtha-pAMva calanA / hAra- hAya nayI' (7) kRpA; rahama; udA. kAna AkhaM, bhAgalaM, mAkho hArakAna, 'senA upara mArA banne hAtha che' hArakAMnu harAma= kAmacora; aalsii| (8) (ra~gAI AdimeM) dafA; vAra; hArakAMno mALo= haDDiyoMkA DhAMcA; puTa; udA. 'raMganA be hAtha doSA' kaMkAla / hADakAM bhAre thAMmAra (9) pANigrahaNa; hathalevA; udA. * khAneke lakSaNa dikhAI denaa| hArakA 'kanyAnA hAthanI mAgaNI karI' mAMgavA = jI lagAkara mehanata karanA (10) ikhtiyAra; sattA; kAbU (2)burI taraha pITanA; haDDI todd'naa| basa; udA. 'mArA hAthanI vAta hArakA raMgayAM haDDI tor3anA (2) nayI (11) ora; tarafa; dizA; khUba nukasAna krnaa|haarkaaNbaalaaN: hAtha; udA. 'DAbe hAye tenuM ghrche| kasarata karanA (2) mehanata krnaa| [-abakArabo, agarabo = hAdase hArakA harAma karavAM AlasI hokara sparza karanA; hAtha lagAnA (2) For Private and Personal Use Only
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir haTAnA; kAma karane meM sahAyatA kaalaa| -AvakuM%3DmilanA; phAyadA honA; hAtha AnA (2) adhikArakambomeM AnA; hAtha aanaa|-ugaalbo mArane para utArU honA; kisI para hAtha utthaanaa| unako dekhiye 'hAtha ugAmabo' (2) apanA kramA yA hakka chor3a denaa| upara lebazameM karanA; hAyameM karanA (2) kAma zurU karanA; hAthameM lenaa| -upAsvokisI para hAtha uThAnA; maarnaa| UtarIbo-hAya ukhar3anA, utrnaa|-uuprbo-haath uThAbaiThanA; hApase maarnaa| UMco raheko kisI kAmameM phaMsaneke bAda usameM se paidA honevAle doSase alaga rahanA, bacanA / (2)mAzA denevAlekI sthitimeM honaa| karavU = adhikAra karanA; hAthameM krnaa| -kApI ApayA = sahI, kabUliyata Adi dekara khuda vivaza honA; hAtha kaTA denA; hAtha kttaanaa|-kaalaa karavA-bure kAmameM zarIka honA; kalaMkakA TIkA lagAnA; hAtha raMganA (2) ghUsa lenA; hAtha rNgnaa| saMravA = kAmameMse fAriga honA; kisI kAmase hAtha khIMcanA; kAmameM sahAyatA denA baMda karanA; hAtha uThA lenA; jimmedArI pheMka denA (2)hAtha jhAr3anA; AzA chor3a denaa| -basavA = pachatAnA; hAtha malanA (2) hAra jAnA; thknaa| -dhAlabo=kisI kAmameM dakhala denA; hAtha DAlanA; hastakSepa krnaa| = (kAmameM) hAtha jamanA, baiThanA (2) hatthe car3hanA; hatthe lgnaa| -calAvayo= kAma karanA; tejIse kAma karanA; hAtha calAnA (2)(kisI para) hApa uThAnA; mAranA; hAtha calAnA (3) jaldI-jaldI khAne laganA; muMha calAnA (4) (likhAvaTameM)kATa-chA~Ta karanA; sudhAranA / -caLavaLayA %D (mAraneko)hAtha khujlaanaa| -bhATavoM = vyartha prayatna karanA; hAtha-pAMva pITanA [lA.] / bAlavo= hAtha clnaa| -bolo na hovostrIkA rajasvalA honA; kapar3oMse honA (2) hAthakA jhUThA, beImAna honaa|-bollo hobo-hAthakA saccA honA;ImAnadAra yA niSkalaMka honaa| -coLavAkhoneke bAda pazcAtApa karanA; hAtha mlnaa| chUTo hovo khUba kharcIlA yA udAra honA; hAtha U~cA honA (2) hAtha chuTA honA;mAranekI Adata honaa| -javA = sahArA, AdhAra jAnA (2) himmata hAranA (3) hAtha na calanA; hAyase kAma karanekI zaktikA na rhnaa| -sAlabo-hAya pakar3anA (2)rokanA; manA karanA; hAtha dharanA (3)sahAyatA karanA; hAtha dharanA; hAtha ba~TAnA (4) pANigrahaNa karanA; hAtha dhrnaa| -uravo = kisI kAmameM hAthakA abhyasta honA; hAtha jamanA, baitthnaa| -sALI devI = safAIse chaTaka jAnA (2) chalanA; dagAbAjI karanA / - thI badekhiye 'hAthI jvuu'|dekhaagyo = tAqatakA paricaya denA (2) hastakauzala dikhAnA (3) hastarekhAvidko hAtha dikhaanaa| vo hAthakA sahArA denA; TekAnA (2) For Private and Personal Use Only
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hAtha ghara cupar3anA ( roTImeM ghI Adi ) (3) rokanA; manA karanA; hAtha denA; hAtha dharanA / -dharakhaMH = kAma AraMbha karanA; hAtha DAlanA / --dharavo = hAtha pasAranA; bhAMganA / - dhoI nAkhavA = AzA chor3a denA; hAtha dho baiThanA (2) divAlA nikAlanA (3) z2immedArI yA kisI kAma se haTa jAnA; hAtha khIMcanA; hAtha uThA lenA / -ghoIne = dekhiye 'hAthapaga' dhoIne / nAsavo = har3apanA lUTanA; hAtha mAranA; hAtha sAfa karanA (2) hAthase pakar3anA / -nIce = adhIna; mAtahata ( 2 ) AzrayameM; (3) nigarAnImeM; dekhabhAlameM / - nIcenuM = tAbedAra; mAtahata ; nIce kAma karanevAlA / -nI vAta = basakI bAta; adhikArakI bAta / nuM kartuM = apane hAthase kiyA huA ( burA kAma ) / -nuM bolyuM = hAthakA saccA / nuM chUTuM = hathachuTa (2) ur3AU / -naM juThaM : hAthakA jhUThA / nuM pauluM = ur3AU / -no mela = tuccha vastu jise de denemeM jhijhaka na ho| pakaDavo - dekhiye 'hAtha jhAlo' / -paga = hAtha-pA~va (2) mukhya AdhAra (3) hetu; AdikAraNa; mUlakAraNa / -paga gaLI javA = dekhiye 'hAthapaga bhAMgI javA' / -paga joDIne basI rahevuM = hAtha para hAtha dhare baiThe rahanA; AlasI hokara baiThA rahanA / -paga ghoIne = hAtha dhokara ( kisIke pIche par3anA) / paga bhAMgI javA = hAtha-pA~va hAranA; bilakula ni:zakta honA ( 2 ) sAhasahIna honA; hAtha-pA~va hAranA / pachADavA = gussA karanA (2) tIvra zoka karanA; sira 542 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtha lAgavo pITanA / pILA karavA = hAya pIle karanA; byAha krnaa| -batAvavo = dekhiye 'hAtha dekhADavo' (2) hAthakA izArA, saMketa karanA / yAMvA = kisIko vivaza kara denA; hAtha kATa denA / besabo = kisI kAmameM hAtha baiThanA, jamanA / - bhIDamAM hovo = taMgadasta honA; hAtha khAlI honA / -mAravA = tairanemeM hAtha-pA~va hilAnA; hAtha-pA~va mAranA | mAravo = corI karanA; har3apanA; hAtha mAranA (2) rog2ana, raMga Adise raMganA (3) tairanemeM hAthapA~va mAranA / -mAM AvakuM = dekhiye 'hAtha AvatuM ' / -mAM cAMpa, dAbavu = ghUsa denA / - mAM paDavaM = vazameM honA; hAtha par3anA; hAtha AnA / mAM lepuM = dekhiye 'hAtha upara levu' / -mAM hAtha Apado = vacana denA; pratijJA karanA; hAtha para hAtha mAranA ( 2 ) hAthameM hAtha denA, byAha karAnA / mAM hovu = hAthameM honA; vazameM honA, adhikArameM honA / -milAbavo = pANigrahaNa karanA; hAtha dharanA (2) dostI karanA (3) mela-milApa karanA / mUkavo = guru yA bujurgakA AzIrvAda denA; kisI vyaktimeM saraparastake guNadharma, svabhAva AdikA saMcAra honA; udA0 'mAmAe tene mAthe hAtha mUkyo che' / -rAkhavaM = vazameM rakhanA; hAthameM rakhanA / --lagADavo = hAthase sparza karanA; hAtha lagAnA ( 2 ) madada karanA; hAtha bNttaanaa| -laMbAvavo = madada mA~ganA; hAtha pasAranA ( 2 ) bhIkha mA~ganA (3) madada karanA, hAtha ba~TAnA / - lAganuM = milanA; hAtha laganA / -lAgavo = kisI cIz2akA kisIke For Private and Personal Use Only
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAthI hAthauchInU 543 hAthase chU jAnA; hAtha lgnaa| -lAMbo para lI huI yA dI huI, maeNganIkI(cIja); karavodekhiye 'hAtha lNbaavvo'| hathaudhAra -paLavo kisI kAmameM hAtha baiThanA; hAthakaDI strI0 hthkdd'ii| [-karavI% abhyasta honaa| -sArohovo kisI hathakar3I pahanAnA, DAlanA.] hastakauzalameM pravINa honA; hAthameM hAyakaMtAmaNa na0 hAthakatAI safAI honA (2) jisase yaza prApta / hAthakAgaLa puM0 hAthakAg2aja ho aisA honA (3) ImAnadAra / hApakAma na0 hAthakA kAma; hastakArya honA; hAthakA saccA honA (4) hAyakArIgarI strI0 dastakArI; hasta(strIkA) rajasvalA na honaa| kriyA -sAMkaDamAM hovo dekhiye 'hAtha hAthakAtaNa na0 hAthakatAI bhIDamAM hovo'| -halako hovo hAthagADI strI0 hAthase khIMcanekI yA =DhAthase kAma karanemeM coTa na lage yA ThelanekI gAr3I [hAthakI caturAI nukasAna na ho aisI kuzalatA honaa| hAthacAlAkI strI0 (jAdUke khelameM) -halAvatA Avaq= hAtha hilAte hAyachaDa strI0 (hAthase) dhAna-kuTAI aanaa| -halAvavA= udyama karanA; hAyaNI strI0 hathinI; hathanI (2) hAtha claanaa| -heThe paDavA = koI (dIvArakI majabUtIke lie banavAyA upAya na rahanA; hAtha para hAtha jAnevAlA puratA [lA.] dharakara baiTha jAnA; hAtha-pAMva hAranA; hAyatALI strI0 tAlI; krtaalii| himmata haarnaa| hovo- hAtha honA; [-devI = safAIse caMpata ho jAnA zAmila honA / ADe hAye devU = khUba (2) chalanA; cakamA denA.] piittnaa| ADo hAtha devo, gharavo, hAthaprata strI0 dekhiye 'hastaprata' rAkhavo rokanA; aTakAnA; hAtha hAthabeDI strI0 hthkdd'ii| hAthamahenata strI0 hAthase kiyA jAnedenA yA dharanA / keDe hAtha devA= thaka vAlA zrama [(denA) jAnA; kamara ttuuttnaa| mAthe hAtha hAthamucarakA puM0 ba0va0 khuda mucalakA devohatAza ho jAnA; sira pakar3akara hAthamoju na0 hAthakA moz2A; dastAnA baiTha jAnA / mAye hAtha pheravavomAtama hAthalAkaDI strI0 char3I (hAthameM yA sneha pradarzita karanA (2)AzIrvAda pakar3anekI) (2) sahArA; AdhAralA.] denA; apane guNa, svabhAva kisImeM hAthaveta (-mA) a0 bahuta najadIka; Aye isa prakAra sira para hAtha rkhnaa| pAsameM ; hAtha AnemeM (honA) mAthe hAtha mUkavo= AzIrvAda denA hAthasALa strI0 hAthakaraghA (2)apanA guNa, svabhAva dUsareko denaa| hAthiyo puM0 hasta (nakSatra); hathiyA mAthe hAtha hovo = sira para sAyA hAthI puM0 haathii| [ghoLo hAthI bAMdhavo honA; sira para honA. = bUtese bAhara kharca ho aisA kAma hAyauchInU vi0 punaH lauTA denekI zarta karanA; safeda hAthI bA~dhanA.] For Private and Personal Use Only
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hAthIdAMta hAthIdAMta puM0 hAthIdAMta hAthIpaj vi0 jise hAthIpAMva roga ho (2) bar3I TA~goMvAlA hAtha a0 hAtha se (2) hAthameM ( 3 ) khuda ; Apa / [-karIne = svecchA se ; jAna-bUjhakara ; saMkalpapUrvaka / - ghaDavuM = dekhiye 'hAtha caDavaM' / , - thI javuM = hAthase jAnA, nikalanA ; adhikArameM na rahanA ( 2 ) kisI ke qAbU, vazake bAhara honA; hAthase jAnA / -- besa = koI kAma AnA; hAtha jamanA / hAtha hAtha milAvavo = dekhiye 'hAtha milA vo'. ] [ hathalevA hAyevALI puM0 varakanyAkA pANigrahaNa; hAtho puM0 hAthA; dastA; muThiyA; hatthA (2) sahAya; madada ( 3 ) pakSa / [ kuhADAnA hAthA banavuM = bure kAmameM dUsareke sAghana yA hathiyArarUpa bananA. ] hAthohAtha a0 jisako denA ho usIke hAthameM; hAthoMmeM (2) eka hAthase dUsare hAthameM; turata; hAthoMhAtha; eka-dUsare kI madadase / [-UpaDI jabuM, vecAI javaM = hAthoMhAtha bika jAnA, ur3a jAnA. ] [ TAlaTUla hA nA strI0 AnAkAnI; TAlamaTola; hAma strI0 himmata; sAhasa / [ - bhIDavI = himmata karanA. ] hAmalavaM a0kri0 himmata hAra jAnA; patahimmata honA hAmI puM0 z2amAnata denevAlA; jAmina (2) jamAnata ; z2immedArI lenA hAya a0 hAya ( udgAra) (2) strI0 badaduA; zApa; hAya / [ - pokAravI, levI = dila dukhAnA; Aha lenA. ] hAyapITa strI0 hAya mAranA; ronA-pITanA hAyavarALa strI0 zoka; afasosa ; kheda 544 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAlara hAyavIya strI0 zoka; afasosa; ciMtA (2) a0 Aha; hAya hAra puM0 phUloMkI bar3I mAlA; puSpahAra (2) galema pahananekA eka gahanA; hAra hAra (ra) strI0 hAra; parAjaya ( 2 ) paMkti, qatAra / [ -khAbI = hAra khAnA; parAjita honA / -mAM rahevuM = paMktimeM rahanA (2) [lA.] spardhA karanA; hor3ameM rahanA. ] hAraDo puM0 bar3A hAra ( 2 ) zakkarakI katariyoMkA hAra; khajAnIkA hAra hAratorA puM0 ba0 va0 puSpamAlA aura phUloMkA gucchA (2) [lA.] mAna; Adara hArabaMgha a0 qatAra meM; paMkti bA~dhakara hAravaM a0kri0 hAranA; parAjita honA (2) taMga AnA; thakanA ( 3 ) sa0kri0 khonA; hAranA hArI puM0 eka chaMda (2) kisAnI ke kAma meM madada ke lie rakhA huA vyakti; haravAhA hAre a0 sAthameM; sAtha; pAsameM ( 2 ) tulanA meM ; barAbara ; sAtha-sAtha hAreDuM vi0 UghamI; utpAtI hArohAra a0 eka paMktimeM; pA~ta bA~dhakara; barAbara [ bhAvArtha ; matalaba ; hArda hArda na0 hRdaya (2) marma rahasya ( 3 ) hAla puM0ba0va0 hAla ; dazA; avasthA (2) burA hAla ; avadazA ( 3 ) a0 hAla meM; abhI hAlacAla strI0 hAla- Dola; hilanA DulanA (2) cAla-DhAla ; taura-tarIkA hAlaNaDolaNa vi0 hilatA DulatA ; Adata; lata DagamagAtA huA; DA~vADola hAlata strI0 hAlata ; dazA; hAla ( 2 ) [ poliyU~ hAlapola ( - lipuM) vi0 dekhiye 'sAlahAlamAM a0 hAlameM; abhI hAlaraDuM na0 lorI (gIta) For Private and Personal Use Only
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAla hAlalaM na0 baccoMko najara na lage aisI cIjoMkI mAlA; kaThalA (2) samUha TolI (3)davarI (khalihAnameM) (4) lorI (gIta) hAlabuM a0kri0 hilanA; DolanA; caMcala honA (2) jAnA; calanA hAlahavAla puM0ba0va0 bure hAla ; durdazA; tabAhI (2)vi. durdazAgrasta hAla hAla a0 abhI; isI vakta tatkAla hAlahAlA, hAlAhAla strI0 bAra-bAra hilanA; hilanA-DulanA hAlImavAlI puM0 airA-aurA; mAmUlI haisiyatakA AdamI hAlocAlo puM0 ghUmanA-phiranA hAva puM0 hAva; striyoMkI zRMgArasUcaka ceSTA (2) icchA; havasa / hAvabhAva puM0 ba0 va0 hAva-bhAva; nAja- nakharA (2) vilAsa-ceSTA hAvaraMbAvaraM vi0 hakkAbakkA; pAgala sA; ghabarAyA huA; hAvalA-bAvalA hAvAM(-ve) a0 aba; abhI hAza a0 caina, saMtoSa yA chuTakArekA udgAra; hA (2) strI0 ciMtArahita dazA; caina; kalA; zAnti hAsto a0 hA~ to; hA~ z2arUra hAsyacitra na0 hAsyotpAdaka citra; 'kerikecara' hAhAhIhI a0 hAsya-vinodakI AvAja; hAhA (2) strI0 hAhAhIhI; hAhAThIThI; ha~sI-ThaTThA hAho strI0 zoragula ; ho-hallA; cIkha pukAra (2) cahala-pahala; dhUma hALI puM0 halavAhA; kisAna (2)khetIke kAmameM madada karanevAlA naukara hAM (0) a0 ho (eka udgAra); udA0 'tame ema karajo, hAM' (2) (kahAnI sunate samayakI) hu~kArI (bharanA) hu~ (3) lalakAra, huMkArakA udgAra hAka (0) strI0 hA~ka; jorakI pukAra hokavU(0) sakri0 hA~kanA (2) [lA.] laMbI-caur3I bAteM karanA; bar3hA-car3hAkara bAteM karanA; hA~kanA / [hAMkye rAkhaq= kaise bhI banAye rakhanA; kabhI bhaMga na hone denA; nibAhanA (2) laMbI-caur3I bAteM kiye jAnA.] hAMkAro(0) puM0 'hAM' AvAja hAMkeDu (0) puM0 gAr3IvAna; hA~kanevAlA hAMjA gagaDI javA (0)= chakke chUTanA; himmata pasta honA hAMDalI(0) strI0 hA~r3I; haMDiyA hAMDalaM (0) na0 bar3I hAMr3I hAMDavo (0) puM0 eka khAdya cIz2a hAMga(0) strI0 hA~r3I; haMDI (miTTIkI) (2)haMDA(dhAtukA)(3)har3iyA; hA~r3I (chatase laTakAnekA kAMcakA pAtra) hAMge (0) puM0 haMDA (dhAtukA) (2)eka khAdya cIz2a (3) [lA.] mUrkha; gAvadI hApha(0)0;strI0,0Na) strI0 haaphaa| [-baDavo= hA~phA chUTanA; hA~phanA.] hAMpha,() akri0 hAMpanA; hAMphanA hAphaLa (0) vi0 vyAkula; ghabarAyA huA hAMphaLaphAMphaLaM vi0 hakkA-bakkA; ghaba rAyA huA; bAvalA hAllI strI0, (-llaM) na0 dekhiye 'hAMDalI, haaNddluN| hAllA kustI kare (gharamAM) = atyaMta g2arIba honA; dAMta para maila na honaa| haoNllAM khakharavAM jhagar3A, takarAra honaa| hAllA phoDavAM =takarAra karanA (2) ghara badalanA (3)kisI eka kAmameM na lagA rhnaa| For Private and Personal Use Only
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hisAba hAMsaDI -phoDaq= chipI huI bAta batA denA; bhaMDA phor3anA(2)jIvikAke sAdhanoMkA nAza karanA; lagI rojI bigaadd'naa| -phoDI nAMkhaq= nukasAna karanA; tabAha karanA (2) sira phor3anA (3) mAranA.] hAMsaDI (0) strI0 haMsalI (galekI haDDI) (2) galekA eka gahanA; haMsalI (3) arivana; rassIkA phaMdA hAMsala(0) vi0 hAsila; labdha;prApta(2) na0 jakAta; cuMgI; kara(3)fAyadA; lAbha ; hAsila (4) upaja; paidAvAra; hAsila (5) natIjA; hAsila; nicor3a hAMsavo(0) puM0 gatI; kudAla hAMsiyo(0) puM0 hAziyA (kAg2az2akA) hAMsila (0) vi0 dekhiye 'hAMsala' hAMsI (0) strI0 hA~sI; majAka; ha~sI; dillagI (2) fajIhata; badanAmI; hA~sI; ha~sAI hAM hAM (0) a0 varjana karanekA udgAra; hA~-hA~ zoragula ; kolAhala hikarANa na0 ronA-pITanA; kuharAma (2) hikkaDa vi0 niSThura; hRdayahIna ; sakhta dila(2)jo milanasAra na ho [ThaMDa hikkaLa na0 bArizase honevAlI bahuta. hikkA strI0 hikkA; hicakI hicakAeM vi0 kAyara; nAmarda (2) adhama ; nIca; halakA ; niMdya ; heya ; burA hicAko puM0 bhIr3a; bhIr3a-bhar3akkA; dhakkamadhakkA hijarata strI0 vatanase alaga honA yA vatana chor3anA; hijrata; hijarata hijaratI vi0 hijarata karanevAlA hijarAvaM a.kri0 viyogase duHkhI honA; jhUranA; hur3akanA [honA hitaviroSa puM0 kisIke hitameM vighnarUpa hitazatru puM0 apanI mUrkhatAse hitake badale hAni karanevAlA mitra (2) hitameM vighnarUpa bananevAlA [svArtha hitasaMbaMdha puM0 bhalA; hita; kalyANa (2) hitezarI vi0 hitaiSI; hitecchu hinA strI0 hinA; meha~dI hino puM0 meha~dI; hinA (2)hima himAyata strI0 himAyata; tarafadArI (2) samarthana karanA (3) lagAna mukarrarImeM kI huI vRddhi himAyatI vi0 (2) puM0 himAyatI; tarafadArI karanevAlA; hAmI [ThaMDA himALaM vi0 barphIlA ; himavAn ; barfasA himALo puM0 himaaly| [-gALayo % himAlaya car3hakara barphameM deha chor3anA.] hiravaNI puM0 kapAsakI eka jAta / hilacAla strI0 hilanA-DulanA; hAla Dola (2)pravRtti; AMdolana; halacala hiloLavaM sa0 kri0 jhUleko hilAnA; jhulAnA (2)hiloranI hiloLo puM0 hilora;hilakorA;hillola (2) jhulekA Age-pIche jAnA; peMga(3) vinoda; AnaMda; hillola; uchAha / hiloLe caDaq=jhUlekI taraha jhUlanA; taraMgita honA; hilorA lenA (2) udhama macAnA; upadrava karanA.] hillola(-8) puM0 lahara; hilora; hillola (2) manakI taraMga; hillola hisAba puM0 hisAba; gaNanA; ginatI (2)gaNitakA prazna ; hisAba[ga.](3) lekhA; kharIda-becI, Aya-vyaya, lena-dena AdikA byorA; hisAva; hisAvakitAba (4)ginatI; haisiyata; bisAta; mahattva (5)rIti; niyama; DhaMga; hada; hisAba:tarIkA |[(khudaane ghera)-ApavA For Private and Personal Use Only
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vijaDA hisAbakitAba amara jaanaa| -gaNavo% ginatI karanA; gaNitakA prazna karanA(2)kucha mahattvakA samajhanA; hisAba honaa| -cUkavavo = hisAba pAka karanA; hisAba bebAqa karanA; RNa cukA denaa|-raakhvo Avaka-kharcakA byorA rakhanA (2) hisAba honA; kucha hada rkhnaa| -levo%D hisAba mA~ganA; hisAba pUchanA.] hisAbakitAba puM0 hisAba-kitAba; hisAbabahI (2) lena-denakA byorA yA lekhA; hisAba-kitAba hisAbanIza(-sa) puM0 hisAbanavIsa; hisAbadAra; 'akAuMTeMTa' hisAbI vi0 hisAba-saMbaMdhI (2)hisAba rakhanevAlA; hisAbadAra; hisAbase calanevAlA(3)ginakara nizcita kiyA huA; caukasa; ThIka (4) puM0 hisAba likhanevAlA munIma hisAbe a0 hisAbase;hisAbake mutAbiqa hissedAra vi0 hissedAra;bhAgI; sAjhI hisso puM0 hissA; bhAga; aMza ; sAjhA hiMga strI0 hIMga hiMgaLo (ka) puM0 iMgura; ziMgarafa hiMgaLokiyuM na0 iMgura rakhanekI DibiyA; i~guroTI (2)vi0 ziMgarafake raMgakA; jiMgarafI [phala ; i~guvA hiMgoraM na0, hiMgoro puM0 hiMgoTa vRkSakA hiMgorI strI0 hiMgoTa vRkSa; iMgudI hiMDola(-La) puM0 hiMDola ; jhUlA / hiMDoLAkhATa strI0 khATakA hiMDolA hiMDoLo puM0 pAlanA jaisA bar3A jhUlA; hiNddolaa|-khaavo jhUle para jhUlanA; peMga mAranA(2) [lA. kisI AzAmeM laTake rahanA; jhUlanA.] hiMdavANI strI0 hiMdustAnakI yA hiMdU strI; hiMduAnI hiMvola puM0 hiMdola; jhUlA; hiMDolA (2) eka rAga; hiMdola hiMboLavaM sa0 kri0 hiMDolemeM yA pAlane meM jhulAnA; jhulAnA himata strI0 himmata; bahAdurI hiMmatabAja, hiMmatavAna vi0 himmatI hIka strI0 hikkA; hicakI (2)zUla; vedanA (3) utAvalI; tAkIda (4)damA hIkaLa na0 dekhiye 'hikkaLa' hIcakavU a0kri0 dekhiye 'hIMcaka,' hIcakAeM vi0 dekhiye 'hicakAru' hIcakAvaM a0 kri0 'hIMcakavu' kA bhAve (2) TakarAnA dekhiye 'IcavaM' hocavU a0 kri0 dekhiye 'hIca' (2) hIjaDo puM0 hijar3A hINa vi0 hIna; nIca; adhama (2) ghaTiyA; halakA; nimna koTikA (3) milAvaTavAlA (4) rahita; hIna; varjita ; kama; adhUrA hINakarma na0 nIca karma; hInakarma hoNapata (-da) strI0; na0 nIcatA; burAI; lAMchana; hInatA hIj vi0 dekhiye 'hINa' hIbakavU a0kri0 cauMkanA; dhakadhakAnA (2) sisakanA; hicakI lenA hIbakuM strI0 sisakI; hicakI homaja strI0 choTI har3a, harItakI hImajI haraDe strI0 choTI harI sUkhI har3a hIra na0 rezama (2)eka vRtta;hIra (3) teja; nUra; kAMti (4) sattva; jauhara; hIra; mAla (5) prema; pyaar(6)himmt| [-gumAva =nUra gvaanaa| -hAra = sAkha-pratiSThA jAnA; ijjata khonA.] For Private and Personal Use Only
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ilAmaNa hIrakamahotsava 548 hIrakamahotsava, hIrakotsava puM0 hIraka =AjJA karanA;hukma denaa| -uThAvavo jayantI; 60vIM varSagAMThakA utsava = AjJAkA pAlana karanA; hukma bajA hIrakorI vi0 rezamI koravAlA laanaa| kADhavoAjJA jArI krnaa| hIrAkaNI strI hIrekI kanI; kanI -bahAra paDavo=AjJA jAhira honA; hIrAkazI(sI) strI hIrAkasIsa hukma nikalanA. hIrAkaMThI strI0 pAsedAra manakoMkA hukamanAmuM na0 DigarI; DikrI sonekA hAra hukkApANI na0ba0va0 hukkA,pAnI Adi hIrAgaLa vi0 rezamI pInA (2) hukkA pIne-pilAnekA hIrAboLa puM0 eka prakArakA goMda; baula vyavahAra yA jAti-birAdarIkA saMbaMdha; hIrAveSa vi0 hIreko bedhe aisA (2) hukkaapaanii| [-baMdha karavA-hukkA[lA.] hoziyAra; cAlAka ; hIrA pAnI baMda karanA.] hIro puM0 hIrA; eka zveta ratna hukko puM0 hukkA; naariyl| [-gagaholavU a0kri0 hilanA; DolanA (2) DAvavo, tANavo, pIvo=hukkA pInA; dekhiye 'IcavU' gudd'gudd'aanaa| -bharavo hukkA bharanA.] hIhI a0 ha~sanekI AvAz2a; hIhI hujjata strI0 haTha; jida(2)hujjata;jhagar3A hIcakavU a0kri0 peMga lenA; jhuulnaa| hujjatI vi0 haThI (2)jhagar3AlU; hujjatI hIcako puM0 jhUlanekA sAdhana; jhUlA; huDatAvavaM sa0 kri0 dhutakAranA; hiMDolA (2)jhUlate samaya jhUlekA Age- dhikkAranA (2) dhamakAnA; DA~TanA pIche jAnA; peMga; hacakolA huDuDu a0 hallA yA jhapAjhapIkI dhvani hIcava, sakri0 dekhiye 'hIMcAva' / hutAzanI strI0 hutAzanI; holI hIcavU a.kri0 jhUle para jhUlanA;peMga lenA hutututu na0 eka khela; kabaDDI hIMcAvabuM sakri0'hIcarbu'kA preraNArthaka; hunnara puM0 hunara; fana; kArIgarI jhulAnA [jhulAnA; peMga mAranA hunnaraudyoga puM0 hunara aura udyoga-dhaMdhA hIMcoLavU sakri0 jhUleko hilAnA; / hunnarI vi0 hunaramaMda; nipuNa ; kuzala hIMcoLAkhATa strI0 dekhiye 'hiMDoLAkhATa' humalAkhora vi0 hamalAvara; AkrahIDachA strI0 calanekA DhaMga; cAla maNakArI hoDa, a0 ki0 calanA humalo puM0 hamalA; AkramaNa ; dhAvA hIDADa(-1)vaM sa0 kri0 'hIDavU' kA harama strI0 lauMr3I; dAsI; harama preraNArthaka; calAnA [jAnA huriyo puM0; strI0 gata; bhadda ; fajIhata hoMDAvaM a0kri0 'hIDavu' kA bhAve; calA (2) majAka ur3AnA; ThaTThA (3) hIDola(-La), hoMDoLAkhATa, hIDoLo a0 bar3hAvA, majAka yA tucchakArakA dekhiye 'hiMDola' Adi / udgaar|[-bolaavvo bhadda ur3AnA.] hIyAM a0 yahA~ ; hiyA~ hularAvatuM sakri0 (bacceko)dulAranA; hukama puM0 hukma ; AjJA (2) (tAzameM) lAr3a-cAva karanA sara;turupa / [-Apako, karado, choDavo hulAmaNa na0 lAr3a-cAva; dulAra For Private and Personal Use Only
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 549 hulAmarnu na0 dulAra (2) vi0 pyArameM diyA huA (nAma) halAmo puM0 joza; Aveza (2) [lA.] dhamAcaukar3I; dhamAla'; upadrava hulAva, sa0 kri0 dekhiye 'hularAva' (2) uchAlanA (3) hilAnA; cAroM ora ghumAnA, phirAnA (4) talavAra, bhAlA, cAkU AdikI noka tejIse gar3AnA, bhoMkanA; hUlanA (5) 'hulAvu', 'hUlavU' kA preraNArthaka hulA, akri0 dekhiye 'makalAvaM' (2) sakri0 dekhiye 'hularAva'; udA0 'huM to hulAvU mArA bhAIne' hullaDa na0 hullar3a; daMgA-phasAda;balavA hullaDakhora vi0 (2) puM0 hullaDabAz2a; balavAI; vidrohI; utpAtI huM(0) sa0 maiM [udgAra) (0) a0 huMkAra (darpa, lalakAra AdikA huMkAra (-ro) (0) puM0 bAta sunanekI svIkRtikA sUcaka zabda ; hU~ (2)jora dekara koI bAta kahanA (3)siMhanAda; garjanA; huMkAra haMsAtuMza (-zI,-sI) (0,0) strI0 spardhA; car3hAUparI; khIMcatAna; hor3a hUka puM0 huka; a~kusI hUka puM0 baMdara (bAlabhASAmeM) (2) strI0 maror3a; A~toMkI aiMThana hUkavU a0kri0 baMdarakA bolanA (2) cIkha mAranA; cillAnA hUkAhUka strI0 baMdaroMkI huMkAra hUko puM0 dekhiye 'hukko' hapa a0 baMdarakI 'hapa-hapa' AvAz2a (2) puM0 bar3A baMdara hUpAhUpa a0 dekhiye 'hUkAhUka' hUbahU vi0 hUbahU; jyoMkA tyoM; tAdRza harI strI0 hUra; apsarA hUlakuM na0 anacItI ghabarAhaTa halavU a0kri0 dekhiye 'Ulavu' (2) AnaMdameM A jAnA haMchI vi0 naTakhaTa; utpAtI; lagAmako na mAnanevAlA (ghor3A) (2) manahUsa; azubha manahUsa vyakti hUMchI ghoDo puM0 muMhajora ghor3A (2) haMDiyAmaNa na0 huMDIkI dara; huMDAvana hUMDI strI0 huNddii|[-paakvii = huMDIkI muddata honA / -lakhavI- huMDI karanA; huMDI likhnaa| -zikAravI% huMDI sakAranA. [(khetImeM) hUMDhala (la,strI0hU~Da;ApasakI sahAyatA hUMpha strI0 uSmA; garamAhaTa (2)[lA.] sahAyatA; Azraya; bala / [-caLavI% garamAhaTa anubhava karanA; garamAnA.] hUMphALa (-chaM) vi. garama garamI pahu~cAnevAlA hRdaya na0 hRdaya; dila (2)[lA.] chAtI; himmata ; hausalA (3) mana ; aMtaHkaraNa; hRdaya; hiyA (4) dayA manobhAva yA vRttiyA~-prema, dayA, samabhAva Adi (5)marma ; rahasya / [-pIgaLavU = dila psiijnaa| -baMdha paDI jaq=dilakI dhar3akana baMda ho jAnA / -bharAI Avaq=dila bhara AnA.] hRdayapalaTo puM0 hRdaya-parivartana havyamayana na0 dilameM honevAlI uthala puzala; manomaMthana hRdayAphATa a0 dekhiye 'haiyAphATa' he (ha) strI0 dhIraja; himmata |[-puurvii = saMtuSTa honA (2) sahAyatA karanA.] heja puM0 jamInakI namI; tarI; sIla heTha a0 nIce; tale; heTha [pa.] For Private and Personal Use Only
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hevlANa heThalANa na0 nIcekI orakA hissA; nicAI heThalaM vi0 nIcekA; nicalA hevLa a0 nIce; tale [ nIce he vi0 halakA; nIcA; heThA ( 2 ) a0 he a0 dekhiye 'he' / [ - besa = nIce baiThanA ; talameM jamanA (2) ukatAkara yA hArakara koI kAma-dhaMdhA yA pravRtti chor3a denA; hAtha uThA lenA (3) pAmAla honA. ] heDa (Da) strI0 zikaMjA ( aparAdhIko yaMtraNA denekA) (2) ar3agor3A; TheMgura (3) sagarbhA strIko niyamita rUpase honevAlI zArIrika pIr3A; udA0 'UlaTInI heDa' (4) becane ke bailoMkA jhuMDa ( 5 ) [lA. ] jela; kaidakhAnA kI strI0 sisakI (2) hicakI; hikkA heDabeDI strI0 zikaMjA aura ber3I (2) aMkuza; dabAva ; zikaMjA [lA. ] heDI strI0 becane ke bailoMkA jhuMDa (2) samAnatA ( vaya AdikI) heDo puM0 ati pyAra; Asakti ; anurAga heta na0 prIti; sneha; mamatA ; heta [ pa . ] / [ - varasavaM = adhika prIti honA. ] hetALa (-chu) vi0 premapUrNa; snehI; snehala baka (haeN) strI0 haibata; dahazata; Dara / [ - khAvI = cauMkanA ; Dara jAnA; haibata chAnA.] . bakAvuM (haeN) a0kri0 dekhiye 'habakavaM' bata (T) strI0 dekhiye 'hebaka' batAvuM (haeN) a0kri0 dekhiye 'hebakAvu' maka (haeN) vi0 ahamaqa; mUrkha (2) Darapoka makSe ( - khe) ma vi0 sahIsalAmata ; kSema; kuzala hemaMtI vi0 hemaMta saMbaMdhI 550 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hevAtana hera ( 0ka) puM0 jAsUsa ; bhediyA; herika herata (haeN) strI0 hairata; acaMbhA heraphera vi0 heraphera kiyA huA; adalabadala kiyA huA ( 2 ) parivartita ; badalA huA (3) puM0 heraphera; ulaTapalaTakI kriyA; parivartana ( 4 ) farqa ; phera; aMtara hera sa0kri0 gaurase tAkanA yA chipe - chipe dekhanA; nihAranA; heranA [ pa . ] ( 2 ) lalakAranA; bar3hAvA denA herAna (haeN) vi0 hairAna; taMga AyA huA; diqa [ muzkila herAnagata ( - ti) (haeN) strI0 hairAnI; heriyuM na0 chipe -chipe dekhanA (2) kisI sUrAkhameMse AnevAlI sUryakI kiraNa (3) jhapakI nIMdakA jhoMkA (4) pavanake anukUla nAva ghumAnA heru ( - ro ) puM0 jAsUsa; herika; bhediyA herophero puM0 AnA-jAnA; Amada rafta; pherA (2) Ane-jAne jaisA kucha thor3A kAma milanA-julanA hela (la.) strI0 bojha; bhAra ( 2 ) gAr3I meM bharA huA bikAU jalAvana yA vaha gAr3I jisameM ye cIjeM bharI hoM; hela (3) sira para rakhA huA yA rakhanekA haMDA (4) bojha uThAnekI maz2adUrI (5) maz2adUrakA kAma; maz2adUrI helakarI puM0 maz2adUra; muTiyA helakAro puM0 dhakkA; helA; hacakolA helAro puM0 helA; dhakkA; hacaka helI strI0 satata varSA; jhar3I helo (-llo) puM0 helA; hacakolA; dhakkA (2) tez2I ; vega (3) ar3acana ; nukasAna (4) dacakA; hacakolA vAtaNa (-na) (haeN) na0 saubhAgya; ahivAta For Private and Personal Use Only
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hevAna (he) vi0 haivAna; jaMgalI (2) na0 pazu; jAnavara; haivAna hevAniyata (ha) strI0 haivAniyata; pAza vatA; pazutA [paracA huA hevAyu(ha) vi0 hila gayA huA;(kisIse) hevAla (hai) puM0 ahavAla ; vRttAMta; hAla hevAe~ (he) a0kri0 hilanA; paracanA; hila jAnA hesiyata (ha) strI0 haiviyata; sAmarthya; bisAta (2) mAna-pratiSThA; haisiyata hesiyatadAra (ha) vi0 haisiyatadAra; haisiyatavAlA heLavaIM sakri0 hile-mile aisA karanA; hilAnA; paracAnA (2) manameM saMtoSa ho aisA karanA; mana manAnA (3) sadhAnA; pAlanA (pazuko) haiDiyAvero puM0 musalamAnI rAjyakA eka kara; jiz2iyA haiDiyo puM0 TeMTuvA; ghaMTI hai9 na0 dekhiye 'haiyu' haiyAukalata strI0 vuddhi; sUjha-bUjha;akla haiyAdhAraNa strI0 saMtoSa; samAdhAna; zAnti (2) vizvAsa; dilajamaI; cittakA samAdhAna haiyAphATa vi0 jisase kalejA phaTa jAya; hRdayavidAraka (2) a0 hRdaya vidIrNa ho jAya, kalejA phaTa jAya isa taraha; bilakha-bilakhakara (ronA) haiyAphUTuM vi0 mUr3ha; hiyekA aMdhA; bevakUfa haiyAza(-sa) gaDI strI0 kalejA bhUnane vAlA; chAtI para mUMga dalanevAlA haiyAsUnuM vi0 dekhiye 'haiyAphUTuM' (2) niSThura; hRdayazUnya haiyuM na0 hRdaya; dila; hiyaa| [haiyA upara rAkhaq= khUba dekhabhAla karanA; hokAro pyArase pAlanA-posanA; chAtI para lagA rkhnaa| haiyAnA lALA = aMtarvedanA; dilakA jalApA; dilakI phA~sa / haiyAnI hoLI = dilakA duHkha / haiyAnuM phUTalaM, phUTapuM= hiyekA aMdhA; bevkuuph'| haiyAmAM kotarI rAkhaq= dekhiye 'haiyAmAM lakhI rAkha' / haiyAmAM lakhI rAkhaq=ThIka rakhanA; jImeM rakhanA; gA~Tha baaNdhnaa|-kbuul karatuM nathItasallI na honA; cittakA samAdhAna nahIM hotA; mana mAnatA nahIM hai (2) himmata na pdd'naa| -kahaghu na kare evaM = jo na mAnA jAya; hairataaMgez2a ; acrjbhraa|-khaalii karavU = dila kholanA; dilake phaphole phor3anA; dilakA gubAra nikaalnaa| -ThAlavavaM = dekhiye 'haiyuM khAlI krvuu'| -phaTI javU = akla carane jaanaa| -bharAI Avaq=dila bhara aanaa| -hAtha rAkhay = manakI svasthatA banAye 'rkhnaa| haiye tevU hoThe = jaisA manameM vaisA hoNtthoNpr| haiye dAbag = chAtIse lagAnA; gale lgaanaa| haiye dhara = manameM rakhanA; ThIka dhyAna denA; gA~ThameM bA~dhanA. hoiyAM a0 DakAra yA tRptikA udgaar| [-karavaM-kisIkA mAla pacA jAnA; DakAranA.] hokalI (haoN) strI0 choTA hukkA hokA(0yaMtra) na0 kutubanumA; digdarzaka yaMtra; kaMpAsa hokAro (hA~) puM0 saMmatisUcaka zabda; hu~; hu~kArI (2) cIkha; ho-hallA; DA~TanevAlI aavaaj'| [-pUravo = hu~kArI bharanA; hu~-hu~ karanA.] For Private and Personal Use Only
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hoko hoko ( haoN) 'hokAyaMtra' = hoja (haoN) puM0 pAnIkA kuMDa, hauz2a hojarI strI0 jaThara; peTa hoja na0 peTa; gar3hA (tucchakAra meM ) hoTha puM0 dekhiye 'oTha' / [ - phaphaDAvavo hoMTha hilAnA; kucha bar3abar3AnA / -mAM ne hoThamAM = koI na sune isa taraha; dhIrese / hoThe AvI rahevuM = bolanekI taiyArI honA; hoMThoM para, mu~ha para AnA. ] hoDa strI0 hor3a; zarta / [ -mAM UtarakhaM, bakavI, mAravI = zarta badanA, bA~dhanA. ] hoDakuM na0 choTI nAva; DoMgI hoDI strI0 nAva; naukA hoddedAra vi0 ohadedAra ; padAdhikArI hoho puM0 ohadA; pada adhikAra honArata strI0 ghaTita honevAlI ghaTanA; honahAra bhavitavyatA (2) durghaTanA; Akasmika ghaTanA puM0 hukkA (2) dekhiye hobALo puM0 loka-samAjameM prakaTa ho jAnA; carcA yA faz2Ihata (honA) homa sa0kri0 homanA; balidAna karanA hoya (haoN) a0 khaira; bhale holavavuM sa0kri0 dekhiye 'olavavu'' holA a0kri0 bujhanA ( Aga, dIpaka AdikA); zAnta honA ( DAha ; dveSa ) holI strI0 mAdA paMDuka; paMDukI holo puM0 paMDuka; TUTa; fAqhtA hovApaj (haoN) na0 astitva; honA; hastI ho (haoN) a0kri0 honA; bananA; nirmita honA hove a0 hA~ hoza puM0 hoza; cetanA; sudhabudha (2) zakti; sAmarthya | [ -UDI javA = horA 552 hoMsIla ur3a jAnA; hoza jAte rhnaa| mAM AvabuM = hozameM AnA; cetanA prApta karanA. ] [ havAsa; hoza hozakoza puM0 ba0 va0 himmata; hozahoziyAra vi0 hoziyAra; pravINa; cAlAka (2) sajaga; sAvadhAna; hoziyAra ( 3 ) samajhadAra; hoziyAra / [ - rahevuM = sAvadhAna hoziyAra rahanA, satarka rahanA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hoziyArI strI0 hoziyArI / [-karavI, dAkhavI, batAvavI, mAravI = mithyA bar3appana jatAnA.] hohA ( - ho ) strI0 ho-hallA; zoragula; kolAhala (2) prasiddhi; vijJApana; carcA; ijrahAra (3) ghabarAhaTa; khalabalI (4) a0 'hohA' AvAz2a 2 hoLavaM sa0kri0 kaMghI karanA; byoranA; bAla sa~vAranA " hoLI strI0 holI / [ - nuM nALiyera = Afata yA jAnajokhoMke kAmoMmeM kUda par3anevAlA; jAna para khelanevAlA. ] hoLayo puM0 mana, sera, rupaye AdikA pUrNatAsUcaka cihna; udA0 ru0 10 ) ; bikArI [ cIkha-pukAra hakAra (haoN0) puM0 dekhiye 'hokAro' naM. 2; hoMza (haoN0 ) strI0 hosa; umaMga ; zauqa hoMzAtoMzI (hA~0, taoN0 ) strI0 dekhiye 'hoMsAtoMsI' For Private and Personal Use Only hoMzIluM (haoN0 ) vi0 dekhiye 'hoMsIlu' hA~sa (haoN0) strI0 dekhiye 'hoza' hoMsAtoMsI (haoN0, taoN0 ) strI0 dekhiye 'huMsAtuMza' hasalaM (haoN0) vi0 hausalAmaMda; utsAhI
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shree Jain Mahavir Aaradhna Kendra Shree Kailash Sagar Shuri Koba Gandhinagar, gear Mandir For Private and Personal Use Only
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only