________________ અનુપમા. 35 ભાવવાહી હતી. તેને જોઇને અને તેની વાણી સાંભળીને પુરૂષ અને સ્ત્રીએ તેને પૂજવાને લલચાતાં હતાં. આવી સ્ત્રીશક્તિના નમુનારૂપ તરૂણી અને ભેળી પડ્યાની વચ્ચે સ્વરૂપ અને અનુભવમાં તફાવત હોય તો એ સર્વથા સ્વાભાવિક હતું. અનુપમાને જોતાંજ પવા દિલગીરીને ત્યાગ કરીને ખુશ દેખાવને ડળ કરતી હતી. આજે પણ તેણે તેમજ કર્યું. મુખ ઉપર હાસ્યની છટા તેલાવી શકી; પરંતુ એ હાસ્યમાં દિલગીરી સ્પષ્ટ જણાતી હતી. વિચિક્ષણું અનુપમાથી તે ગુપ્ત રહી શકી નહિ. તે તેણે કહ્યું. “મારૂં કથન ઠીક છે, તો પછી તમે શામાટે ઉદાસ રહ્યા કરે છે અને દિલગીરીનો ત્યાગ કરતાં નથી ?" પદ્મા હમેશાં અનુપમાની આગળ મહાત થતી હતી. તે તેની હાજરીમાં કદ પણ ઉદાસ કે દિલગીર રહેતી નહોતી. અને કદાચ હોય તે ઉદાસિનતા અને દિલગીરીને એકદમ ત્યાગ કરીને અનુપમાની સાથે આનંદી વાર્તાલાપ કરવામાં મશગુલ બની જતી હતી. પણ આજ તેનાથી ન દિલગીરીનો ત્યાગ થઈ શક્યો કે ન આનંદી વાર્તાલાપમાં ભાગ લઈ શકાણો. તેણે અનુપમાના પ્રભાવથી માત્ર તમારું કથન ઠીક છે એટલું જ કર્યું. એ સિવાય તે ન બોલી કે ન ચાલી; પરંતુ પ્રકૃત્તિનું દશ્ય જોતી જેમની તેમ ઉભી રહી. પદ્માને મૌન રહેલી જોઈને અનુપમા તેની પાસે ગઈ. તેણે વહાલથી પદ્માના ખભા ઉપર પોતાને હાથ મૂકો અને મુખમાં તથા આંખમાં મધુરતા ભરીને તે તેના તરફ જઈ રહી. કોમળ હૃદયની પવા આ વહાલભર્યા વર્તનથી વધારે દિલગીર થઈ, તેનું અંતઃકરણ ભરાઈ ગયું અને તેનાં વિશાળ નયનોમાંથી અશ્રુની ધારા વહેવા લાગી. અનુપમાએ પદ્માને પોતાની મૃદુ બાથમાં લીધી અને તેનાં અંતઃકરણના ઉભરાને અશ્રુઓ દ્વારા વહી જવા દીધો. કેટલાક સમય પછી અનુપમાએ પાલવ વડે પડ્યાની આંખો લૂછી નાંખી અને તે પછી તેને બાથમાંથી મુક્ત કરીને કહ્યું. પા બહેન ! હું તમારા ઉપર ગુસ્સે થઈ છું; મને તમારા ઉપર રીશ ચઢી છે.” મારા ઉપર ગુસ્સો ? મારા ઉપર રીશ?” પવાને આશ્ચર્ય થયું. તેણે આશ્ચર્યથી પૂછ્યું.
