________________ 168 વીરશિરોમણી વસ્તુપાળ. કુસંપ અને કલેષને લીધે તે ઉપર કાટ વળી ગયો છે. આ કારણથી અત્યારે વિચારશીલ મુત્સદ્દીએ અને ગુજરાતના હિતેચ્છુઓ ગુજરાતીઓના ઢંકાઈ ગયેલા ગુણોને બહાર લાવવાનું પ્રથમ કરવાનું છે અને સામ્રાજ્યનાં સ્વપ્નને ઘડીભર ભૂલી જવાનું છે.” પણ પિતાજી!” જેત્રસિંહે તરત જ કહ્યું. “ઉત્તરમાં વિજયી મુસલમાનો જે હીલચાલ કરી રહ્યા છે, તે તમારા ધ્યાનમાં હોય, એમ જણાતું નથી. ગુજરાતે એ લેકનાં બળને સ્વાદ ચાખ્યો છે એટલે તેને એ તરફ દુર્લક્ષ્ય કરવું પાલવશે ખરું ? તેઓની હિલચાલ અને તેમનું બળ જોતાં તેઓ માળવા, ગુજરાત વગેરે રાજ્યોને ગળી જઈ દેશમાં પિતાનું શાસન મજબુતપણે જમાવી દેશે, એને તમને ખ્યાલ છે? અને આ પ્રસંગ બને, એ પહેલાં તેમનાં જરને તોડવા અને તેમને આગળ વધતા અટકાવવા તેમના સામે એક વિશાળ સામ્રાજ્યને ખડું કરી દેવાની શું ખાસ આવશ્યક્તા નથી ?" તારું કહેવું ઠીક છે, પરંતુ ભવિષ્યમાં શું થશે, એની કલ્પના અત્યારે કરવી નિરર્થક છે. અત્યારે તે આપણે આપણું પ્રાપ્ત કર્તવ્યને બાવવાનું છે અને એમાં જ ગુજરાતનું શ્રેય સમાયેલું છે. પણ તું કહે છે તેમ કદાચ મુસલમાનો માળવા, ગુજરાત અને એવાંજ બીજા રાજ્યોને ગળી જશે, તો એ સામ્રાજ્યના અભાવે નહિ; કિન્તુ પરસ્પર વેર, કુસંપ અને ખટપટના કારણથીજ તેમ કરી શકશે. આ વસ્તુપાળે કહ્યું. અને એ વેર, કુસંપ અને ખટપટને દૂર કરી દેશમાં એકય સ્થાપવાને માટે જ હું સામ્રાજ્યની માન્યતાને ધરાવું છું. જેસિંહે કહ્યું. " પણ એ માટેજ જુદા જુદા ધર્મોને બદલે રાષ્ટ્રધર્મની જરૂર હેવાનું માનું છું.” આનંદ મુનિએ પણ પિતાની માન્યતા કહી દર્શાવી. કે “તે ભલે તમે ઉભય તમારી માન્યતાને અમલમાં મૂકવાને પ્રયાસ કરે.”વસ્તુપાળે બેપરવાથી કહ્યું. “મને એમાં કાંઈ અડચણ નથી.” “એ ખરું. પણ તમે અમને અમારા પ્રયાસમાં કાંઈ સહાય આપશે કે નહિ, એ જાણવાને અમે માગીએ છીએ.” આનંદ મુનિએ પૂછયું. એમાં મારી સહાયની શી જરૂર છે?” વસ્તુપાળે સીધે ઉત્તર આપવાને બદલે સામે પ્રશ્ન કર્યો. " તમારી સહાયની અમને ઘણી જરૂર છે.” આનંદે કહ્યું તમે સમાજના આગેવાન નેતા અને ધર્મના સ્થંભ છે. તમે ધારે તે તમારી સત્તા અને લાગવાનો ઉપયોગ કરી જૈનધર્મને રાષ્ટ્રધર્મ બના( વવામાં અમને અમૂલ્ય મદદ આપી શકે.”
