________________ વીરશિરોમણું વસ્તુપાળ. " અવશ્ય.” યશોમતીએ સ્વાભાવિક રીતે ઉત્તર આપે. પણ પડ્યા એના ઉત્તરથી હસી પડી. હસતાં હસતાં તેણે કહ્યું“ યમતિ ! એક યુવકનાં માત્ર દષ્ટિમીલનથી તારાં શરીર અને મનની વિપરિત દશા બની ગઈ છે, એ છતાં તું જીવનપર્યત કુમારી અવસ્થામાં રહેવાનું કહે છે, એ મોટી અજાયબીની વાત છે. હું જોઉં છું કે તારે એ નિશ્ચય કયાંસુધી ટકી રહે છે ?" ત્યારે શું તમે એમ ધારો છો કે હું કોઈ પુરૂષની સાથે પરણીને તેની ગુલામ બની જઈશ ?" યશોમતીએ પ્રશ્ન કર્યો. હું શું ધારીશ; પણ તારાં મન અને શરીરની સ્થીતિજ એવી થતી જાય છે કે તું પરણીશ. એટલું જ નહિ પણ તારા પતિની કેવળ ગુલામ બનીને જ રહીશ.” પદ્માએ ઉત્તર આપે. તો પવા બહેન ! એમ ધારવામાં તમારી ભૂલ થાય છે” યશોમતીએ કહ્યું. “હું ચંચળ મનના, કપટી, મિથ્યાવાદી અને મુખે મીઠું મીઠું બોલનાર પુરૂષને કદિ પણ સંગ કરવાની નથી, એ નિશ્ચયથી માનજે. મારો પતિ, મારે આત્મા અથવા તો ત્રણ લેકને નાથ પરમા ત્મા જ છે અને હું તેનીજ ગુલામ બનીને જીવનને ગુજારીશ; પરંતુ કે પુરૂષની ગુલામ તા બનવાનો નથી તે નથી જ. " યશોમતીની છેડી વાર પહેલાની સ્થિતિ અને અત્યારને તેને જુસ્સો જોઈને પડ્યાને આશ્ચર્ય થયું નહિ. તે જાણતી હતી કે જુવાનીને જુસ્સે સંધ્યા સમયના ચિત્રવિચિત્ર રંગ જેવો જ હોય છે. પડ્યાએ ધીમે રહીને કહ્યું. “યશેમતી ! તારા વિચારો ઘણું સારા છે. કોઈ પુરૂષની સાથે પરણીને સ્વતંત્ર જીવનની મજા ગુમાવવી, એ ઈચ્છવા યોગ્ય નથી. તારા જેવી ભણેલી અને ધાર્મિક જ્ઞાનને જાણ નારી બાળાએ સંસારના મોહમાં પડી પરમાત્માની ભક્તિ અને આત્મવિકાસનાં ખરાં કર્તવ્યને ભૂલી જવું, એ ઠીક કહેવાય નહીં અને તેથી તારા ઉત્તમ નિશ્ચયને માટે હું તને ધન્યવાદ આપું છું અને ઇચ્છું કે તારી મનકામના પૂર્ણ થાઓ; પરંતુ સખી ! તારો એ નિશ્ચય, થોડીવાર પહેલાની તારી અવસ્થાને વિચાર કરતાં, એમને એમ ટકી રહેશે કે નહિ, એ સંબંધમાં મને શંકા છે.” યશોમતીને પહેલાની અવસ્થા યાદ આવતાં સહજ ગ્લાનિ ઉત્પન્ન થઈ. તેને પિતાની નિર્બળતા માટે સહજ ક્રોધ પણ થશે. તે પણ તેણે શાંતિથી કહ્યું. “તમને એવી શંકા થાય, એ સ્વાભાવિક છે; કારણ કે
