________________ 84 વિરશિરોમણી વસ્તુપાળ આ એ જ વિશાળ સૈન્ય છે અને વસ્તુપાળની તૈયારીઓ કેવી અને કેટલી છે, તે જાણવાની અગત્ય છે.” શંખે ઉત્તર આપતાં જણાસા દર્શાવી. દૂતે તરત જ કહ્યું. “ખંભાતમાં આપણુથી અધિક સૈન્ય નથી; પરંતુ વસ્તુપાળે બીજું સૈન્ય ધોળકાથી મંગાવ્યું છે અને તે ચેડા સમયમાંજ આવી પહોંચવાનો સંભવ છે. અને યુદ્ધની દરેક પ્રકારની તૈયારીઓ ખુદ વસ્તુપાળની દેખરેખ નીચે હું ત્યાં ગયે, એ પહેલાંથી જ ચાલ્યા કરે છે.” શંખે મૂછો ઉપર હાથ ફેરવતાં કહ્યું. " કાંઈ હરત નહિ. તેનું સૈન્ય આપણું સૈન્યથી વિશાળ હશે; તો પણ આપણને કશી હરક્ત આવવાની નથી. મારા સૈનિકે વસ્તુપાળના સૈનિકે કરતાં વધારે લડાયક અને કુશળ છે; આપણને ડવાનું કાંઈ કારણ નથી.” વસ્તુપાળના સૈનિકે નિર્માલ્ય તે નથી જ; તેઓ પણ તાલીમ બાજ અને યુદ્ધકળા વિશારદ છે. વળી તેના સરદારો અને સામત યુદ્ધવિદ્યામાં મહા નિપુણ છે.” દીકે વસ્તુપાળના સૈનિકે અને સામંતો સંબંધમાં પોતાને અભિપ્રાય આપે. તે પણ શી હરકત છે?” શંખે સહજ જુસ્સાથી કહ્યું. “મારા -સૈનિકે અને સામતિમાં કેટલું બળ છે અને યુદ્ધવિદ્યાનું કેટલું જ્ઞાન છે, એ લડાઈને મેદાનમાં જણાઈ રહેશે. મિત્ર સદીક! તમારે ડરવાનું કાંઈ કારણ નથી. તમને થયેલ અપમાનનું વેર વાળવાનો મેં જે નિશ્ચય કર્યો છે, તેને હું ગમે તે ભોગે વળગી રહેવાનો છું, એ નિશ્ચયથી માનજે.” એ માટે મને પૂરો વિશ્વાસ છે.” સદી, હસીને કહ્યું. “તમારે જે અતૂલ બાહુબળવાળા વીર જેનો મિત્ર છે, તેને ડરવાનું કશું પણ કારણ નથી. " શંખ પણ જરા હ. ક્ષણવાર રહી તેણે દૂતને પૂછ્યું. “ખંભાતને અધિકારી હમણાં કેણ છે ? ત્યાંના મૂખ્ય અધિકારીનું નામ સલક્ષ છે અને તેની નીચે વહીવટી અધિકારી તરીકે થોડા સમયથી એક જુવાન માણસ આવેલા છે.” દૂતે જવાબ આપે. “સલક્ષનું નામ તે મેં સાંભળ્યું છે; પરંતુ એ ને અધિકારી કેણુ છે અને તેનું શું નામ છે?” શખે જીજ્ઞાસાથી પૂછયું. એનું નામ જયદેવ છે અને તે વસ્તુપાળ મંત્રીને બનેવી છે.” તે ઉત્તર આપે.
