________________ 142 વરશિરોમણિ વસ્તુપાળ. પ્રકરણું ૨૦મું. દુઃખ પછી સુખ. ખંભાતને અધિકારી જયદેવ મહામાત્ય વસ્તુપાળના જવા પછી પહેલાંની જેમ આજ સાંજે પણ ઘોડેસ્વાર બનીને ફરવાને નીકળ્યો હતો. તેણે કમળા અને તેજપ્રભાના સહવાસથી અને ખાસ કરીને મેનકાનાં જીવન પરિવર્તનની ઘટનાથી પોતાના આચાર વિચારમાં સુધારો કરવા માંડયો હતો. તે રાજકાજમાં પહેલાં કરતાં હવે વધારે લક્ષ્ય આપતા હતા અને મોજશોખનો ત્યાગ કરી સારા માણસોના સહવ સમાં આવવાનો પ્રયાસ કરતો હતો. તેજપ્રભાના ઉત્તમ ગુણોથી અને કમળાના અપૂર્વ સંગિતથી જયદેવ ઉપર ઘણી અસર થઈ હતી. એક તરફથી તે સારા માણસોને સહવાસ વધારતો જતો હતો અને બીજી તરફથી મેનકાના મેહપાસમાંથી મુક્ત થયો હતો. આ બન્ને કારણોથી જયદેવના આચારવિચાર કેવળ ફરી ગયા હતા. મેનકાના ઉપદેશથી તેનાં હૃદયમાં તેની પરિત્યક્તા પત્ની પધાને સુખી કરવાની ઈચ્છાનો જન્મ થયો હતો; ૫રંતુ તેની એ ઈચ્છા હજી દઢ થયેલી નહતી. એ ઈચ્છાને દઢબનાવવામાં અને પાર પાડવામાં કમળાને મેહ આડે આવતો હતો. જયદેવ ફરીને પાછો વળતો હતો, ત્યારે નગર બહાર આવેલાં જેનમંદિરમાં આરતી પૂર્ણ થવા આવી હતી. તેજપ્રભા અને કમળા બને સખીઓ હંમેશના નિયમ મુજબ દેવમંદિરે દર્શન કરવાને આવેલી હતી. આરતી પૂર્ણ થતાં કમળાએ પ્રભુસ્તુતિનું સુંદર ગાન આરંભ્ય અને જયદેવે દેવમંદિર પાસેંથી પસાર થતાં તે સાંભળ્યું. ઘડા ઉપરથી ઉતરીને તે તરતજ મંદિરમાં ગયો અને કમળાનું ગાન સાંભળવામાં તલ્લીન થઈ ગયે. થોડીવારમાં સ્તુતિ પૂર્ણ થઈ અને તેજપ્રભા તથા કમળા મંદિરની બહાર નીકળી, જયદેવે તેમનું અનુકરણ કર્યું. - તેઓ મંદિરની બહાર નીકળ્યાં, ત્યારે સંધ્યા વીતી ગઈ હતી અને અંધકાર ધીમે ધીમે વધતો જતો હતો. જયદેવે ઘોડા ઉપર સ્વાર થતાં થતાં કહ્યું. “તેજપ્રભા ! અંધારૂં બહુ થઈ ગયું છે. કહે તો તમને તમારા આવાસ સુધી મૂકી જાઉં ?" તેજપ્રભાએ તરતજ કહ્યું, “આપને એવી તી લેવાની જરૂર નથી. હજી અંધારૂં બહુ થયું નથી અને થતાં પહેલાં તો અમે અમારા આવાસે પહોંચી જશું.”
