________________ ૧પ૦ વિરશિરામણી વસ્તુપાળ. કમળાએ હસીને કહ્યું. “પણ ઉભા રહે; હું હમણાં જ આવું છું. અને ત્યારપછી મારી બધી વાત આપોઆપ તમારા સમજવામાં આવી જશે.” . એમ કહીને કમળા ત્વરાથી ખંડની બહાર ચાલી ગઈ અને જયદેવ તેને જતી જોઈને આશ્ચર્યમાં પડી ગયે. - થોડીવાર પછી એ ખંડમાં એક યુવતીએ પ્રવેશ કર્યો. તેનું વય, તેનાં શરીરને બાંધે, તેની ઉંચાઈ તથા તેની ચાલ કમળાનાં જેવાંજ હતાં, પરંતુ તેણે પહેરેલાં વસ્ત્રો ઉપરથી તે કમળા હેય, એમ કહી શકાતું નહોતું; કારણ કમળા સાદાં અને સફેદ વસ્ત્રો પહેરતી હતી, જયારે આ સુવતીએ બહુ મૂલ્ય અને રંગીન વસ્ત્રો પહેરેલાં હતાં અને વળી તેનું મુખ વસ્ત્રથી ઢંકાયેલું હતું. જયદેવે તેને સંબંધીને અજાયબીથી પૂછયું. “તમે કોણ છે ? કમળા કયાં છે?” એ યુવતી ખડખડાટ હસી પડી. હસતાં હસતાં તેણે કહ્યું. “શું તમે મને ઓળખતા નથી ?" - એ હાસ્ય અને એ અવાજ કમળાનો હતો. જયદેવ એથી મુંઝાયે. “તમેજ કમળા છો.” જયદેવે કહ્યું. “પણ સાદા વસ્ત્રોને બદલે આવાં મૂલ્યવાન વસ્ત્રો તમે કેમ પહેર્યા છે ? અને વળી મુખચંદ્રને શામાટે છૂપાવી રાખે છે ?" : “મારી વાત તમારા સમજવામાં આવતી નહિ હેવાથી જ મારે આ પ્રમાણે વેશ પરિવર્તન કરવું પડે છે.” કમળાએ જવાબ આપે અને પછી પિતાનાં મુખ ઉપરથી વસ્ત્રને દૂર કરી જયદેવ સાથે પોતાની નજર મેળવીને પૂછ્યું. “આમ જુઓ અને કહો કે મારી વાત હવે તમારા સમજવામાં આવે છે ?" જયદેવે કમળાનાં મુખ તરફ ધ્યાનપૂર્વક જોયું, જોતાં જ તેનાં આ શ્ચર્યની કઈ સીમા રહી નહિ. તેનાં મુખ ઉપર એક સાથે આશ્ચર્ય, શોક અને હર્ષની લાગણુએ તરી આવી. - કમળાએ જયદેવની નજીક જઈ મધુર સ્વરથી કહ્યું. “નાથ ! આમ આશ્ચર્યથી શું જોઈ રહ્યા છે ? શું આપ આપની પરિત્યક્તા, વિયેગીની અને દુખિની પત્ની પદ્માને ઓળખી શકતા નથી ?" જયદેવે પવાને ઓળખી હતી અને તેથી જ તે આશ્ચર્યમાં પડી ગયે હતો. કમળા અને પવા એકજ અને તે આંહી કયાંથી, એ સંબંધી તે વિચાર કરતે હતા.
