Samyakdarshan ane Aatmshakti

Author(s): Mumukshu
Publisher: Rasikbhai Shah

Page 33

કર્માધીન છે. માટે ભલું-ઉત્તમ તો એ છે કે ચૈતન્યસ્વરૂપના અનુભવના ઉદ્યમી રહેવું. * વર્તમાનકાળમાં અધ્યાત્મતત્વ તો આત્મા છે. સમયસારગ્રંથની અમૃતચંદ્ર આચાર્યકૃત સંસ્કૃત ટીકા વિષે સ્વાનુભવ વગેરેનું કથન છે. તથા આગમની ચર્ચા ગોમ્મદસારમાં છે, તેમ જ બીજા શાસ્ત્રોમાં પણ છે. જે જાણી છે પણ તે સર્વ લખવામાં આવે નહિ. માટે તમે અધ્યાત્મ તથા આગમ ગ્રંથોનો અભ્યાસ રાખજો. અને સ્વરૂપમાં મગ્ન રહેજો.
વળી તેમાં કોઈ વિશેષ ગ્રંથો જાણ્યા હોય તો મને લખી મોકલશો. આધર્મીને તો પરસ્પર ચર્ચા જ જોઈએ. મારામાં તો એટલી બુદ્ધિ નથી પરંતુ તમારા જેવા ભાઈઓ સાથે પરસ્પર વિચાર છે, તે મોટી વાત છે. જ્યાં સુધી મેળાપ ન થાય ત્યાં સુધી પત્ર તો શીધ્ર જ લખ્યા કરશો. (મહા વદ ૫, સં.૧૮૧૧-ટોડરમલ)
( પત્ર લખનાર અને જેના ઉપર પત્ર લખ્યો છે તે બન્ને વચ્ચે સેંકડો ગાઉનું અંતર તેથી સંયોગ બનવો તે તો ઉદયાધીન છે. માટે કહે છે કે “એની ભાવના કરતાં કરતાં ચૈતન્યની ભાવનામાં સદાય રહેવું. ચૈતન્યની ભાવના ભાવવામાં ક્ષેત્રનું અંતર નડતું નથી. માટે ચૈતન્યની ભાવના અને તેના અનુભવ માટે સદાય ઉદ્યમશીલ રહેવું એ જ ઉત્તમ છે.
આંતરિક અધ્યાત્મતત્વ ગુપ્ત રહી ગયું છે, તે જિનશાસનમાં જ્ઞાની સંતોએ ખુલ્લુ કરીને દેખાડ્યું છે. માટે આ પ્રત્યે રુચિ કેળવી તેની ભાવનામાં નિરંતર રહેવું. તે યથાર્થ માર્ગ કે ધર્મ છે. ગ્રંથોમાંથી જેટલી વાત જાણીને અનુભવી હોય તે કાંઈ પત્રમાં લખી શકાય નહિ તેથી ભલામણ કરે છે કે એ અધ્યાત્મ ગ્રંથોનો તમે પણ અભ્યાસ રાખજો. વળી શાસ્ત્ર અભ્યાસમાં અટકવાનું નથી પણ તેના દ્વારા સ્વાનુભવ કરવાનો છે તેથી લખ્યું કે નિજસ્વરૂપમાં મગ્ન રહેજો.”
ઉપર બધી જ વાતો કહી પણ છેવટે તો આત્મસ્વરૂપનો અનુભવ કરી તેમાં લીનતા કરવાનો જ પુરૂષાર્થ કરવાનું કહ્યું.
સાધક જીવ અંતર અનુભવથી પોતાના સ્વરૂપ-સ્વભાવ દેખીને પરમ પ્રસન્ન થાય છે. ચૈતન્યના અનુભવની ખુમારી એના ચિત્તને બીજે કયાંય લાગવા દેતી નથી. સ્વાનુભવનાં શાંત રસથી તે તૃપ્ત છે ચૈતન્યના
૩૧