Samyakdarshan ane Aatmshakti

Author(s): Mumukshu
Publisher: Rasikbhai Shah

Page 71

આખો લોક તથા તેમાં રહેલા પદાર્થ સમુહ જેમના સજ્ઞાનમાં સ્થિત છે તે જિન એક જ દેવ છે. તે જિન ભગવાનને વિષે બંધ કે મોક્ષ રહેલ નથી. તેમજ તેનામાં નથી કોઈ પ્રકારની મૂછ કે નથી કોઈ ચેતના, કારણ કે સામાન્ય દ્રવ્ય પરિણમનનો પૂર્ણ આશ્રય પ્રગટેલો છે. (ર૯૦).
દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભવ અને ભાવ એવા પાંચ પરાવર્તનરૂપ પાંચ પ્રકારના સંસારથી મુકત પાંચ પ્રકારના મોક્ષરૂપ ફળને દેનાર અર્થાત્ દ્રવ્ય પરાવર્તન, ક્ષેત્ર પરાવર્તન, કાળ પરાવર્તન, ભવ પરાવર્તન અને ભાવ પરાવર્તનથી મુકત કરનાર પાંચ પ્રકારની મુકિતને, સિદ્ધિને પ્રાપ્ત સિધ્ધ ભગવંતોને હું પાંચ પ્રકારના સંસારથી મુક્ત થવા માટે વંદના કરું છું. (ર૯૫)
ભાવો પાંચ પ્રકારના છે, જેમાં પરમ પંચમભાવ, પરમ પારિણામિક ભાવ નિરંતર સ્થાયી છે. સંસારના નાશનું કારણ છે અને સમ્યગ્દષ્ટિઓને ગોચર છે. બુદ્ધિમાન પુરુષ સમસ્ત રાગ-દ્વેષના સમુહને છોડીને તેમજ તે પરમ પંચમભાવને જાણીને, એકલો કળિયુગમાં પાપવનના અગ્નિરૂપ મુનિવર તરીકે શોભે છે. (૨૯૭)
અનુપમ ગુણોથી અલંકૃત અને નિર્વિકલ્પ એવા જે બ્રહ્મમાં, આત્મતત્વમાં ઈન્દ્રિયોનું વિવિધ અને વિષમ વર્તન જરા પણ નથી જ, તથા સંસારના મૂળ મોહ વિસ્મય આદિ સંસારી ગુણ સમુહો નથી જ, તે બ્રહ્મમાં સદા નિજ સુખમય એક નિર્વાણ પ્રકાશમાન છે. (૩૦૦)
જિનસંમત્ત મુકિતમાં અને મુકત જીવમાં અમે કયાંય પણ મુકિતથી કે આગમથી ભેદ જાણતા નથી. વળી આ લોકમાં જો કોઈ ભવ્ય જીવ સર્વ કર્મને નિર્મૂળ કરે છે, તો તે પરમ શ્રીરૂપ મુકિતલક્ષ્મીનો સ્વામી બને છે. (૩૦૩)
ગતિeતુના અભાવને કારણે જીવ અને પુદ્ગલોનું બન્નેનું કદાપિ ત્રિલોકના શિખરથી ઊંચે ગમન થતું જ નથી. (૩૦૪)
દુર્લભ યોગ અમૂલ્ય આ, ચિંતામણિ સમાન; બોધિ જ્યોત પ્રગટાવવા, સદ્ગુરુ બોધિ નિધાન. ૧ બોધિ જયોત તુજ જળહળે, ત્રિભુવનમાં ઉદ્યોત; મુજ ઉર તિમિર સદા હરી, પ્રગટાવે પ્રોત. ૨ સંસારતારક યોગ દુર્લભ, ભાગ્યયોગે જો લહયો; તો એકનિષ્ઠ અનન્ય આશ્રયથી સફળ કરવો રહ્યો. ૩ મિથ્યામતિ, નિજ કલ્પના સ્વચ્છેદ આગ્રહ સૌ તજો; સદ્ગુરુ વચને જીવનરંગી શુધ્ધાત્મા (સહજાત્મા) ભજો. ૪
૬૯